Powstanie władz centralnych: Przyjazd Piłsudskiego do Warszawy: 10.11.1918. Wszystkie stronnictwa polskie, nie licząc lewicy rewolucyjnej, zażądały od Rady Regencyjnej przekazania mu władzy. RR podporządkowała się Piłsudskiemu dekretem z 11.11.1918r oddała mu naczelne dowództwo nad tworzącym się wojskiem. Na ziemiach polskich w tym okresie istniało kilka ośrodków władzy: Rada Regencyjna, rząd lubelski, krakowska Polska Komisja Likwidacyjna i rady delegatów. Najsilniejszym oparciem dla Piłsudskiego był rząd Daszyńskiego w Lublinie. Utworzenie rządu Piłsudski powierzył socjaliście Jędrzejowi Moraczewskiemu. 22.11.1918r. Piłsudski i Moraczewski podpisali dekret stwierdzający, iż Polska jest republiką i że do zwołania sejmu Ustawodawczego najwyższa władzę sprawować będzie Piłsudski jako Tymczasowy Naczelnik państwa

21.11.1918r rząd Moraczewskiego ogłosił manifest akcentując ludowy charakter nowej władzy. Zapowiadając reformę rolną i nacjonalizację, 8 godz.dzień. Opracowano ordynację wyborczą, opartą na powszechnym, równym, bezpośrednim, tajnym i proporcjonalnym prawie wyborczym wszystkich obywateli powyżej 21 lat bez różnicy płci. Wybory rozpisano na 26.01.1919r.

Wybory do Sejmu Ustawodawczego: wybory zostały przeprowadzone 26.01.1919r. Największy sukces odniosła Narodowa Demokracja , na 2 miejscu PSL „Wyzwolenie”, na 3 PPS. W Galicji, PSL „piast”, PSL „Lewica”. Sejm Ustawodawczy liczył 394 posłów, z czego 36% było z ND.

Mała konstytucja: Z chwila zwołania Sejmu Ustawodawczego przejął on zwierzchnią władzę w państwie. 20.02.1919r. Piłsudski złożył swój urząd, jednak Sejm powierzył mu kontynuowanie obowiązków Naczelnika Państwa aż do uchwalenia konstytucji. Tego samego dnia Sejm przyjął też tymczasowe zasady funkcjonowania państwa, nazwane małą konstytucją. Władza ustawodawcza: Sejm, Naczelnik wraz z rządem był najwyższym wykonawcą uchwał sejmowych. Większość posłów dała wyraz zaufania do rządu Paderewskiego.

Powstanie Wielkopolskie: Pomimo kapitulacji Niemiec nie zamierzali ustępować z Wielkopolski, Pomorza i Górnego Śląska. Gdy 26.02.1918r do Poznania przybył Paderewski, grupy żołnierzy niemieckich zaczęły atakować ludność. Polacy rozpętali powstanie przeciw Niemcom. Walki przerwano 16.02.1919r obszar wyzwolony znalazł się pod kontrola NRL.

Inwazja Czeska na Śląsku Cieszyńskim: Przekreślając porozumienie o linii demarkacyjnej, podpisane w listopadzie 1918r pomiędzy czechami a polska, 23.01.1919 wojska czeskie weszły na Śląsk Cieszyński zajmując cały obszar dawnego księstwa Cieszyńskiego, aż po Wisłę. 3.02.1919 w Paryżu doszło do porozumienia o wytyczeniu nowej linii demarkacyjnej, dzielącej sporny obszar.

Front Wschodni: 26.02.1919 Rada Najwyższa konferencji pokojowej w Paryżu zatwierdziła projekt rozgraniczenia Polski i Litwy według Linii Focha., pozostawiając Wilno po str. Polskiej.

Konferencja Paryska: od stycznia 1919 trwały w Paryżu obrady zmierzające do podpisania traktatu pokojowego z Niemcami. Negocjacje w sprawie granicy polsko-niemieckiej prowadził Dmowski i Paderewski. Traktat wersalski ustalił granicę pol-niem przyznając Polsce pomorze Wschodnie bez Gdańska (liga narodów) i prawie całą Wielkopolskę, oraz plebiscyty na Górnym Śląsku Warmii i Mazurach.

Państwa Ententy a polska granica wschodnia: 21.11.1919r Rada Najwyższa konferencji pokojowej zatwierdziła statut autonomiczny dla Galicji Wschodniej. Polska otrzymała mandat Ligii Narodów na zarządzanie tym obszarem przez 25lat. 8.12.1919r ta sama rada podjęła drugą decyzję dopuszczając administrację polska jedynie na zachód od linii Bug-Kuźnica-Puńska ( linia Curzona). Nie była to granica etniczna, a w przybliżeniu granica zachodnia Rosji po III rozbiorze Polski.

Wojna polsko-bolszewicka 1919-1921, walki toczone przez Polskę przeciw Rosji Radzieckiej o kształt granicy wschodniej i utrzymanie niepodległości.

Ustalenie Granicy Zachodniej i północnej:

Wielkopolska i pomorze: 11.07.1919r zniesiono granicę celną między Wielkopolską i resztą polski, Zaczął obowiązywać traktat Wersalski. Połączenie wielkopolski i Pomorza miało dla Polski ogromne znaczenie, gdyż wzmacniało jej potencjał ludnościowy i gospodarczy.

Górny Śląsk: 17.08.1919 wybuchło I powstanie śląskich Polaków, oddziały niemieckie miały jednak znaczną przewagę. W nocy z 19/20.07.1920r wybuchło II powstanie śląskie. Plebiscyt górnośląski odbył się 20.03.1921r. Kiedy okazało się że Polsce przypaść miały tylko powiaty pszczyński i rybnicki oraz części katowickiego i tarnogórskiego , tarnogórskiego nocy z 2/3.05.1921 wybuchło III powstanie śląskie. 12.1.1921. Rada Ligi Narodów podjęła ostateczną decyzję o podziale Górnego Śląska. Polsce przypadły powiaty: katowicki, lubliniecki, pszczyński, rybnicki, świętochłowicki i tarnogórski.

Warmia i Mazury: Nad porządkiem plebiscytu czuwały komisje alianckie w Olsztynie i Kwidzynie. Plebiscyt odbył się 11.07.1920r. Głosowanie zakończyło się dla Polski klęską.

Śląsk Cieszyński: 28.07.1920 podjęto decyzję o Zaniechaniu plebiscytu na Śląsku cieszyńskim. Po stronie czeskiej zostało wiele polskiej ludności.

Konstytucja Marcowa: składała się z 7 rozdziałów. Organami ustawodawczymi miałby być sejm i senat oraz rząd, wybierane co 5 lat w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, tajnych, proporcjonalnych przez obywateli, którzy ukończyli 21 lat (sejm) i 30 lat(senat). Prawo wybieralności mieli obywatele powyżej 25 lat (sejm) i 40 lat (senat). Sejmowi podlegała NIK. Władzę wykonawczą sprawował prezydent i rząd. Wyboru prezydenta miało dokonywać Zgromadzenie Narodowe, złożone z członków Sejmu i Senatu raz na 7 lat. Prezydent reprezentował kraj na zewnątrz, a także miał prawo rozwiązywania Sejmu ale tylko za zgoda 3/5 senatorów.

Lata 1926-35

Przewrót majowy, zbrojny zamach stanu dokonany przez J. Piłsudskiego w dniach 12-14 maja 1926. W jego wyniku obalony został rząd W. Witosa, doszło do dymisji prezydenta S. Wojciechowskiego. 15 maja 1926 powołano rząd K. Bartla, którego głównym zadaniem była likwidacja stanu wyjątkowego i przeprowadzenie wyborów prezydenckich. 1 lipca 1926 na prezydenta RP wybrano I. Mościckiego, co zapoczątkowało okres rządów sanacji.

Nowy system rządów: Nowela sierpniowa: Piłsudski nie zdecydował się rozwiązać parlamentu sądząc ze dotychczasowy, upokorzony przez przewrót, może być bardziej skłonny do posłuszeństwa. Stało się jednak inaczej. 16.06.1926 nowy rząd przedłożył Sejmowi projekt noweli konstytucyjnej przewidujący nadanie prezydentowi prawa rozwiązywania sejmu i senatu, wydawania dekretów na mocy pełnomocnictw sejmowych. 2.08.1926 sejm uchwalił ustawę zmieniająca konstytucję. Wraz z nowelą sierpniową sejm upoważnił też prezydenta do wydawania rozporządzeń mocą ustaw do końca 1927r.

Dalsze kroki sanacji: 6.08. 1926 prezydent wydał dekret o organizacji najwyższych władz wojskowych. Powołano instytucję Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych (podlegała tylko prezydentowi

Powstanie BBWR: po wygaśnięciu pierwszej kadencji sejmu na jesieni 1927r nowe wybory rozpisano na marzec 1928. Sanacja przed wyborami wycofała swoich głównych przedstawicieli ze stronnictw sejmowych powołała do życia Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (kierowany przez Piłsudskiego). W wyniku energicznej akcji politycznej do BBWR przystąpiły różnorodne organizacje oraz grupy polityczne.

Wybory 1928: odbyły się 4.03.1928. W rezultacie wyborów BBWR stał się największą frakcja parlamentarną. Posiadał 1/3 głosów. Na lewicy najsilniejsza partia była PPS.

W nowym Sejmie: 27.031928 Piłsudski otworzył obrady sejmu. Po zamknięciu sesji ustąpił gabinet Piłsudskiego za szefem rządu ponownie został Bartel. Nazwę endecji zmieniono na Stronnictwo Narodowe. 14.04 1929 w zawiązku ze złym stanem zdrowia Piłsudskiego powołano nowy gabinet ze płk. Świtalsim na czele. Gabinet został zmilitaryzowany. 31.10.1929 Daszyński nie pozwolił na otwarcie obrad sejmu. Prezydent Mościki odroczył sesję o 30 dni. Gdy sejm zebrał się ostatecznie 5.12, PPS postawiła wniosek o votum nieufności dla rządu. Świtalski ogłosił dymisję gabinetu. 29.12.1929 Bartel utworzył nowy gabinet, w którym zabrakło najbardziej krytykowanych ministrów rządu pułkowników. 25.08 Piłsudski ponownie stanął na czele rządu. 29.08 prezydent Mościki rozwiązał sejm i senat zapowiadając nowe wybory.

Wybory roku 1930 (Brzeskie)r: Kampania przedwyborcza odbywała się w warunkach uniemożliwiających swobodną grę polityczną. Minister Sławoj-Składkowski polecił starostom by doprowadzili do triumfu:idei Marszałka Piłsudskiego”. Na kresach BBWR przedstawiono jako gwaranta polskości. W wyborach 16.11.1930 . Według oficjalnych wyników BBWR uzyskało 55%. Stronnictwo narodowe 14%. W senacie BBWR uzyskało większość.

Początek dyktatury: po wyborach Piłsudski zrezygnował ze stanowiska premiera i oddał je Sławkowi. Zapowiedzią polityki twardej ręki było mianowanie Czesława Michałowskiego, organizatora przed wyborczych aresztowań, ministrem sprawiedliwości. 9.12.1930 nastąpiło otwarcie parlamentu. Prezydent Mościki zapowiedział ze głównym celem będzie uchwalenie konstytucji.

Konstytucja kwietniowa:

Uchwalenie konstytucji: Celem głównym sanacji czyli obozu rządzącego była zmiana konstytucji. 26.01.1934 komisja konstytucyjna przedłożyła sejmowi główne tezy nowej ustawy zasadniczej. Opozycja zamiast je odrzucić wyszła z Sali i dzięki temu obecna na posiedzeniu pozarządowa większość uchwaliła tezy jako projekt konstytucji. 23.04.1935 prezydent Mościki złożył swój podpis pod sygnowanym wcześniej przez Piłsudskiego tekście konstytucji.

Założenia konstytucji kwietniowej: pierwsze 10 artykułów odnosiło się do nadrzędności państwa. Prezydent skupiał w swoim ręku jednolita i nie podzielną władzę państwową, wybierany, co 7 Lat w głosowaniu powszechnym spośród 2 kandydatów, jednego zgłaszano przez Zgromadzenie Elektorów, drugi mianowany był przez ustępującego prezydenta. Prezydent mógł mianować szefa rządu, odwoływać i zwoływać sejm i senat, był zwierzchnikiem sił zbrojnych, zawierał i ratyfikował umowy międzynarodowe. Sejm miał pochodzić z powszechnych, równych, tajnych i bezpośrednich wyborów, przy czym czynne prawo wyborcze było od 24 lat a bierne od 30lat. Nowa konstytucja zakończyła proces przebudowy ustroju państwa demokratycznego na autorytarny. Nadrzędna rola państwa i prezydenta oraz ocena obywateli według wartości wysiłku i usług upodabniały konstytucje do konstytucji Włoch czy Portugalii.

Lata 1935-39:

Sanacja bez Piłsudskiego:Śmierć Piłsudskiego: 12.05.1935 zmarł. Po jego śmierci odbyła się narada przywódców sanacji pod przewodnictwem prezydenta Mościckiego i premiera Sławka, stanowisko głównego inspektora sił zbrojnych powierzono gen. Rydz- Śmigłemu.

Wybory 1935: wybory odbyły się według nowej ordynacji wyborczej uchwalonej 8.06.1935. Znosiła ona prawo obywateli do zgłaszania kandydatur na posłów, przyznając je Zgromadzeniu Narodowemu. Listy kandydatów zdominowane były przez zwolenników sanacji. Głosowanie odbyło się 8.09.1935 i zakończyło się klęską sanacji. Utworzony na podstawie głosowania sejm składał się z większości posłów z BBWR. Byli też reprezantacji UNDO (Największa partia ukraińska)

Kryzys w obozie sanacji: Sławek zażądał rezygnacji Mościckiego, ten zaś odmówił. Nowy rząd został utworzony w październiku 1935 pod przewodnictwem Mariana Zyndram-Kościałkowskiego. W skład gabinetu weszli niektórzy przedstawiciele „lewicy sanacyjnej” - Poniatowski. Kryzys wewnątrz sanacji po śmierci Piłsudskiego spowodował rozpad BBWR w październiku 1935r.

Stabilizacja władzy sanacji: Powstanie OZN ( w miejsce BBWR): 21.02.1937 powstała nowa partia rządowa pod nazwą Obozu Zjednoczenia Narodowego. Program OZN opierał się na zasadach solidaryzmu. Podkreślał rolę państwa i silnej władzy, widział problem upowszechnienia oświaty. Akces do OZN zgłosili członkowie BBWR.

Reakcje na lewicy: Deklaracja OZN została przyjęta krytycznie przez wszystkie środowiska opozycyjne. W PPS podkreślano, że sanacja nie jest w stanie rozwiązać narastających problemów społecznych Polski. 10.10.1937 powstało Stronnictwo Pracy z połączenia NPR i chadecji.

Przesilenie w OZN: szefem OZN był Adam Koc, widział sojusznika w Rydzu-śmigłym. Zbliżył się do programu ONR- Falangi. Hasła te nie podobały się większości zwolenników sanacji. W starciu z grupą prezydencka i Związkiem Naprawy Rzeczypospolitej Koc przegrał. 10.01.1938 ustąpił z kierownictwa OZN, a jego miejsce zajął umiarkowany St. Skwarczyński.

Wybory 1938r: wybory do sejmu odbyły się 6.11.1938r , przyniosły one sukces sanacji. 1937 powstał Centralny Okręg Przemysłowy w widłach Wisły i Sanu

Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (TRJN) - rząd powołany przez prezydenta Krajowej Rady Narodowej Bolesława Bieruta 28 czerwca 1945 na podstawie porozumienia zawartego na konferencji w Moskwie pomiędzy KRN a częścią polityków emigracyjnych skupionych wokół Stanisława Mikołajczyka i Stronnictwa Ludowego. Premier: Edward Osóbka-Morawski (PPS) Wice, Minister ds. Ziem Odzyskanych: Władysław Gomułka (PPR) Wice, Minister Rolnictwa i Reformy Rolnej: Stanisław Mikołajczyk (PSL) 5 lipca 1945 TRJN został uznany przez USA. Uznawany był także przez inne państwa koalicji antyhitlerowskiej Nie był uznawany m. in. przez Watykan i Hiszpanię. TRJN 16 października 1945 podpisał Kartę Narodów Zjednoczonych, przez co Polska stała się członkiem ONZ. Proces szesnastu - pokazowy proces polityczny przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, przeprowadzony w dniach 18-21 czerwca 1945 r. w Moskwie. Wszyscy oni zostali podstępnie aresztowani przez NKWD zarzuty: organizację podziemnych oddziałów zbrojnych Armii Krajowej na tyłach Armii Czerwonej, utworzenie podziemnej organizacji wojskowo-politycznej "NIE", Działalność terrorystyczno-dywersyjną i szpiegowską podziemnych oddziałów zbrojnych AK i NIE, Pracę nielegalnych radiostacji nadawczo-odbiorczych na tyłach Armii Czerwonej,

Konferencja poczdamska (17 lipca 1945 - 2 sierpnia 1945 w Poczdamie) - spotkanie przywódców koalicji antyhitlerowskiej (tzw. Wielkiej Trójki): prezydenta USA Harry'ego Trumana, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla, którego w trakcie konferencji zastąpił od 28 lipca Clement Attlee i ZSRR Józefa Stalina. Była to ostatnia z trzech konferencji Wielkiej Trójki, Postanowienia: odpowiedzialnością za II wojnę światową obarczone zostały Niemcy hitlerowskie; demilitaryzacja, denazyfikacja, demokratyzacja oraz dekartelizacja Niemiec; odszkodowania dla państw poszkodowanych, wypłacane przez Niemcy; wschodnia granica Polski nie została ustalona, obowiązują do dziś obustronne porozumienia; 15% reparacji wojennych przyznanych ZSRR miała otrzymać Polska; oddanie pod jurysdykcje Polski części terytorium III Rzeszy zwanej Ziemiami Odzyskanymi (Szczecin, ziemie na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej, obszar Wolnego Miasta Gdańsk, południowa część Prus Wschodnich).

Akcja "Wisła"- akcja militarna wymierzona w struktury Ukraińskiej Powstańczej Armii i Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, oraz przesiedleńcza dokonana w celu usunięcia wybranych grup ludnościowych, m.in. Ukraińców, Bojków, Dolinian i Łemków, jak również rodzin mieszanych polsko-ukraińskich, z terenów Polski poludniowo-wschodniej, głównie na tzw. Ziemie Odzyskane, która miała miejsce w dwa lata po zakończeniu II wojny światowej. Decyzję w sprawie podjęło Biuro Polityczne KC PPR. Przyjmuje się, że trwała od 28 kwietnia do końca lipca 1947, przesiedlenia objęły ponad 140 tysięcy osób

Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość polska cywilno-wojskowa organizacja antykomunistyczna założona 2 września 1945 w Warszawie. Jej trzon stanowiły pozostałości rozwiązanej w 1945 roku Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. WiN przejęła jej strukturę organizacyjną, kadry, majątek a także częściowo oddziały leśne. Dowódcy obszarów DSZ zostali prezesami obszarów WiN. Organizacja początkowo chciała drogą walki politycznej nie dopuścić do zwycięstwa wyborczego komunistów po II wojnie światowej.

PPR 1941- Stalin wyraził zgodę na odbudowę partii rewolucyjnej w Polsce, wobec oskarżeń ciążących na Komunistycznej Partii Pracy nadano jej inna nazwę Polska Partia Robotnicza, nie weszła w skład Międzynarodówki komunistycznej. Odrzucili konstytucję kwietniową i nawiązali do konstytucji marcowej z 1921r. Zapowiadano przesunięcie granicy do linii Odra- Nysa Łużycka, zapowiadano likwidację Prus Wolnego Miasta Gdańska, umocnienie sojuszu z ZSRR i Czechosłowacją. Wokół PPR powstał blok demokratyczny w składzie: Odrodzona PPS, SL i SD.Referendum ludowe 1946 Przeprowadzone 30 czerwca 1946, Miało być sprawdzianem popularności rządzących krajem komunistów i ich sojuszników.1.Czy jesteś za zniesieniem Senatu? 2.Czy chcesz utrwalenia w przyszłej Konstytucji ustroju gospodarczego, 3.Czy chcesz utrwalenia zachodnich granic Państwa Polskiego na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej? Pogrom Kielecki - 4 lipiec 1946 Pozycję władzy osłabiał fakt dużego udziału Żydów w udziale władzy. Zamordowano 41 osób . Po wojnie w struktura społeczeństwa wynosiła : Polaków 98% , a 2% były to inne narodowości.

Wybory do Sejmu Ustawodawczego 19 I 1947 - pierwsze powojenne wybory do Sejmu Ustawodawczego Do wyborów tych stanęły partie jednoznacznie popierające nową władzę (tzw. Blok Demokratyczny (PPR, PPS, SD, SL) oraz partie satelickie bloku: Stronnictwo Pracy i Polskie Stronnictwo Ludowe "Nowe Wyzwolenie" na przeciwko których stanęło opozycyjne Polskie Stronnictwo Ludowe. Ostateczne wyniki wyborów zostały sfałszowane przez ówczesne władze Polski Wyniki Blok Demokratyczny 80,1%, PSL 10,3%

Plan 3- letni We wrześni 1946 KRN przyjęła chwałę o przystąpieniu do realizacji planu 3- letniego. Plan realizowano w latach 1947- 1949. Planowano podnieść produkcje w przemyśle do stopnia z 1938 r. w rolnictwie zamierzano osiągnąć 110% produkcji wytwarzanej w 1936. Likwidacja zjawiska bezrobocia. Prace realne w latach 1947-1949 wzrosły o 58% Plan Szescioletni (1950-1955). 21 lipca 1950 r. - byl on wielokrotnie modyfikowany i tylko w czesci zrealizowany. Priorytetem planu bylo zwiekszenie inwestycji i polityka intensywnej industrializacji kraju na wzór radziecki, w tym przede wszystkim rozwój przemyslu ciezkiego i metalowego. Sztandarowa budowa realizowana w ramach planu szescioletniego byl kombinat metalurgiczny w Nowej Hucie. Cena za intensywna industrializacje byl ograniczony wzrost poziomu zycia i ograniczanie inwestycji w innych dziedzinach, np. budownictwie mieszkaniowym. Spolecznym skutkiem planu szescioletniego byl znaczny wzrost udzialu klasy robotniczej w spoleczenstwie. Przyjal go Kongres Zjednoczeniowy PPS i PPR. Najpowazniejsze zmiany zaszly w polityce rolnej.

Rząd Biureta, Cyrankiewicza i Gomułki. 4 lutego 1947 uchwalono ustawę o kreowaniu urzędu prezydenta na to stanowisko powołano Bolesława Biureta, należącego do PPR formalnie bezpartyjny. Premier Cyrankiewicz , wicep W. Gomulka (PPR) i A. Korzycki (SL).Mała konstytucja 19 lutego 1947. Rząd uzyskał duża swobodę działania. Przywrócono urząd prezydenta , powołano Radę państwa- przewodniczył jej prezydent, sprawowała nadzór nad działalnością rad narodowych, miała prawo inicjatywy ustawodawczej oraz podejmowania ważnych uchwał, sprawowała nadzór nad NIK. 22 lutego uchwalono deklarację na temat praw i wolności obywatelskich

Powstanie PZPRPPR ulazło ze klasa robotnicza może mieć jedynie jedną partię reprezentującą jej interesy. W 1948 podczas zjazdu PPR wchłonęło PPS i powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza która nawiązywała do KPP , Partia miała scentralizowany charakter. Najwyższą władzą w partii był zjazd delegatów kolejny organ to komitet centralny, potem biuro polityczne . Organem wykonawczym był sekretariat Komitetu Centralnego. Zaplecze Kadrowe stanowił Związek Młodzieży Polskiej. Zjazd Zjednoczeniowy przyjął plan 6cio letni którego to kształt referował Hilary Minc, w 1949 z inicjatywy ZSRR powołano RWPG. 21 lipca 1950 Zatwierdzono plan 6-ścio letni Konstytucja z 1952 r W 1952 sejm uchwalił konstytucję która wprowadzała nową nazwę państwa: Polska Rzeczpospolita Ludowa. W 1952 przeprowadzono wybory do sejmu , zmieniła się ordynacja wyborcza , kandydatów wybierano odgórnie.

Poznański Czerwiec 1956 - Strajk wybuchł rankiem 28 czerwca (w tzw. czarny czwartek) w Zakładach Przemysłu Metalowego H. Cegielski i przerodził się w spontaniczny protest Wielkopolan przeciw totalitarnej władzy ponieważ zlekceważono postulaty ekonomiczne pracowników zakładu zostały krwawo stłumione przez wojsko i milicję. Przez propagandę PRL bagatelizowany jako "wypadki czerwcowe" lub przemilczany, Odwilż gomułkowska, nazywana także polskim październikiem 1956 polityki wewnętrznej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w II poł. 1956 roku, połączona ze zmianą na czele władzy i liberalizacją systemu politycznego. Jej efektem było m.in. uwolnienie z więzień i internowań części więźniów politycznych i duchowieństwa; w tym kard. Stefana Wyszyńskiego. Odwilż gomułkowska była następstwem min. śmierci Stalina (marzec 1953) i związanych z tym zmian w ZSRR, tajemniczej śmierci Bolesława Bieruta w Moskwie (marzec 1956), Powstanie NATO i układu warszawskiego NATO powstało z obawy przed ekspansja ZSRR 04.041949. Na wiadomość o powstaniu NATO 1955 r powstał Układ warszawski z klucza miał mieć charakter obronnyObchody 1000-lecia Chrztu Polski; 3 maj 1966 na Jasnej Górze Inicjatorem był kardynał Stefan Wyszyński; Odnowienie aktu zawierzenia Matce Boskiej i powierzenia narodu polskiego pod jej opatrzność; Przygotowania episkopatu trwały od 1957; Podczas Bożego ciała w W-wie Wyszyński ogłosił program wielkiej Nowenny poświęconej umocnieniu wartości; Zakaz przyjazdu papieża do Polski(jego fotel pusty) wydany przez przewodniczącego Rady państwa Ochaba=> namiestnik papieża Wyszyński; Msza w Częstochowie ; Władze komunistyczne zorganizowały obchody 1000-lecia państwa polskiego jako konkurencję do obchodów 1000-lecia Chrztu, lecz Polacy popierali obchody kościelne List biskupów polskich do niemieckich 1965 r. Inicjator abp wrocławski B. Kominek ; Ważny etap pojednania pol-niem po wojnie; 18 listopada 1965- napisanie listu; apelowali o przebaczenie, sami przebaczali; zapraszali na obchody 1000-lecia Chrztu; 5 grudnia 1965- odpowiedź biskupów niem: przyjęli zaproszenia, lecz nie wypowiedzieli się w kwestii granicy na odrze i nysie ( ukrytym celem Polaków było potwierdzenie tej granicy); społeczeństwo polskie nie zrozumiało przesłania listu; władze PRLu użyły propagandy aby list został; uznany za zdradę Polski( ambasador PRLu w Watykanie otrzymał wcześniej list ale nie przekazał go władzom w Polsce)Wydarzenia marcowe 1968 Przyczyna: odwołanie „Dziadów” K. Dejmka w Teatrze Narodowym z powodów aplauzu publiczności na akcenty antyradzieckie; 30 stycznia 1968- ostatni spektakl (transparenty przeciw cenzurze); Michnik- przywódca strajku, student historii UW, został usunięty z uczelni; 8 marca 1968- punkt kulminacyjny: wiec na dziedzińcu UW; 28 marca- wiec przeciwko aresztowaniom i cenzurze; „syjonistyczna propaganda przeciw socjalizmowi”, sługusi imperializmu, podżegacze, wichrzyciele; Główni inspiratorzy: Ameryka, RFN, syjoniściZbrojna interwencja w Czechosłowacji 1968Kwiecień 1968 publikacja „Czechosłowackiej drogi do socjalizmu” zapowiedź: Wprowadzenia wielopartyjności, Zniesienia cenzury; Wprowadzenia wolnych wyborów; Reformy gospodarczej; Ustawy rehabilitacyjnej dot osób skazanych w okresie stalinizmu 14-15 lipca 1968- narada 5 państw UW w Wa-wie bez udziału Czechosłowacji(wystawiono list do CSRS co spowodowało upublicznienie konfliktu między Moskwą a Czechosłowacją ; Inwazja na Czechosłowację (operacja Dunaj), wprowadzenie najważniejszych przywódców Praskiej Wiosny do Moskwy 23-26 sierpnia rozmowy moskiewskie - protokół moskiewski: normalizacja sytuacji w Czechosłowacji w zamian za stopniowe wycofywanie wojsk okupacyjnych 1969- rozruchy hokejoweStosunki Polski z RFN 1949- początek stosunków polsko- niemieckich(RFN); 7 września 1949- powstanie RFN; 8 października- powstanie NRD; główny spór o granice na odrze i nysie; porozumienie Polska -NRD 1950 o uznanie granicy zachodniej; RFN stwierdziło że NRD nie może być przedstawicielem niemieckim w stosunku z Polską; RFN nie chciał uznać granicy zachodniej=> odwoływał się do międzynarodowego prawa, uważał, że nadal obowiązuje granica z 1938 ; Przełom RFN-Polska w połowie lat 60 (list biskupów)1970- uznanie postanowień konferencji poczdamskiej w sprawie granicy zachodniej przez RFN=> początek stosunków dyplomatycznych

Kryzys grudniowy 1970 (wydarzenia grudniowe 14-21.12.1970) Uznanie zachodniej granicy Polski przez rfn Gomułka uznał za osobisty sukces chciał wprowadzić zmiany np. podwyższyc ceny żywności i art. Przemysłowych zamierzano uzależnić płace od efektywności pracy wynagrodzenia miały wzrosnąć po kilku latach. 12.12.1917 poinformowano o podwyższeniu cen art. Żywn. Wywołało to protesty bo w tym okresie pojawiały się w sklepach poszukiwane towary jak wędlina banany 14.12 strajk w Stoczni Gdańskiej przerodził się w wielotysieczną demonstracje. 15.12 zebrali się pod budynkiem Komitetu Wojewódzkiego PZPR ale nie chciano z nimi rozmawiać Tłum wszedł do siedziby i odkrył zapasy żywności i alkoholu. Podpalono gmach władze uznały to za kontrrewolucję i skierowane silne jednostki milicji i wojska do stłumienia. 16.12 padły pierwsze strzały pod Stocznią Gd zginęli robotnicy, Przybył tam w-c premier Kociołek i apelował o powrót robotników do pracy. Jednak tłum który 17.12 szedł rano do pracy został ostrzelany bo wg władz wojsko zablokowało stocznię. Zgineło 18 osób demonstracje organizowano też w Szczecinie spalono siedzibę KWPZPR . ogółem zgineło ok. 50 osób. Obalenie Gomułki Robotniczy bunt na Wybżezu groził rozprzestrzenieniem Breżniew odsunął Gomółkę od Władzy (Cyrankiewicza tez) 20.12.1970 I sek. KCPZPR został E. Gierek a premierem Piotr Jaroszewicz gdy ponownie wybuchły strajki Gierek osobiście się tak wybierał zyskał zaufanie (No więc jak pomozecie?) uznał też słuszność straku włókieniarek w Łodzi i cofnął podwyżki cen Gierek I sek KC PZPR Chciał uzyskać szerokie poparcie i przekształcić PRL w nowoczesny kraj wymagało to znacznych nakładów finansowych. ZSRR nie mogło udzielić PL wsparcia ale Gierek uzyskał zgodę Breżniewa na rozwój współpracy gospodarczej z Zachodem i zaciągnięcie tam kredytów. Chcieli zbudować „Drugą Polske” kredyty miały być przeznaczone na zakup nowoczesnych technologii zachodnich budowe nowoczesnych zakładów przemysłowych. Towary by eksportowano za te pieniądze spłacono pożyczki i poźniej przekształcono by Pl w mocarstwo ekonomiczne. Zakładano wzrost dochodu narodowego o 10%. Za Gomułkę W 1971 Pl była załużona o 0,5 mld USD a za Gierka 65 mld UDS spłacono ok. 45. fundusze inwestowano głownie w przemysł ciężki i górnictwo. Budowano gigantyczne przedsiębiorstwa np. huta Katowice w Dąbrowie, Port PN, rafineria gdańska dworzec centralny w wawie Czerwiec 1976 Pogarszająca sytuacja ekonomiczna w PL zmusiła do wprowadzenia podwyżek cen mięsa wedlin o 70% cukru o 100% 24.06.1976 podano to do wiadomosci publicznej (jaroszewicz)25go wybuchly strajki i manifestacje największe w Radomiu Ursusie Płocku, za głowną przyczynę kryzysu uznał nieopłacalny eksport do ZSRR przyspawali lokomotywy do torów blokując linię Berlin-Moskwa W radomiu spalono KW PZPR do stłumienia zamieszek skierowano ZOMO Zmotoryzowane odwody Milicji Obywatelskiej które używały gazów armatek wodnych i pałek (broni palnej nie) 25 czerwca wieczorem władze odwołały podwyzki demonstrantów potępiono nazwano warchołami warchołami wichrzycielami aresztowano skazano nawet na 10 lat wyrzucano z pracy a podwyżki cen były cichce bez ogłaszania o nich stopniowo podwyższano ceny.Zmiana w konstytucji PRL Była nowelizowana 24 razy, m.in. ustawą z 10 lutego 1976, która stwierdzała, że Polska jest państwem socjalistycznym), a PZPR - przewodnią siłą społeczeństwa w budowie socjalizmu, zaś PRL w swej polityce umacnia przyjaźń i współpracę ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi państwami socjalistycznymi. List 59 - podpisywany na przełomie 1975/1976 list otwarty 66 (początkowo 59, stąd nazwa) intelektualistów polskich, którego sygnatariusze protestowali przeciwko zmianom w Konstytucji PRL, zwłaszcza wpisaniu do niej kierowniczej roli PZPR i wieczystego sojuszu z ZSRR. Władze PRL od początku 1970 dążyły do nowelizacji konstytucji z 52 ale skrytykował to episkopat i intelektualiści domagali się wolności słowa druku religii w lutym 1976 wprowadzono zapis ze PL jest kraje socjalistycznych uznaje PZPR za przewodnią siłę narodu co legalizowało władze partii zapisano też obowiązek przyjaźni PRL z ZSRR ZSRR innymi krajami socjalistycznymi Wybór papieża i 1 pielgrzymka J.P do PL Jednym z przełomowych momentów dla Polaków było wybranie na papieża arcybiskupa Krakowa 16.10.1978 kard Jana Pawła Wojtyły w czerwcu 1979władze komunistyczne wyraziły zgodę na pielgrzymkę, papiez spotkał się w wawie Gnieźnie Częstochowie Krakowie Oświęcimiu nowym targu i Wadowicach, było 6 mln wiernych, była to manifestacja duchowej niezależności Polaków od ideologii komunistycznej. Okraj odrodzil się moralnie religijnie i narodowo wzrosl autorytet Kościoła. Władze w srodkach masowego przekazu próbowały nieudolnie umniejszyc znaczenie wizyt JP II pokazano papieża na tle zebranych przedstawicieli rządu a nie tłumu i w czasie mszy Międzyzakładowy komitet strajkowy Przekształcony z Miejskiego Komitetu Strajkowego 16 VIII 1980 roku pod przewodnictwem Wałęsy. 17 sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina sformułował 21 postulatów MKS. Postulaty robotników były dla władz trudne do zaakceptowania, bo nie dotyczyły wyłącznie ekonomii. Robotnicy chcieli samodzielnie zorganizować się w wolne związki zawodowe, które mogłyby przemawiać do "rządu robotniczo-chłopskiego" Kolejne postulaty również miały charakter polityczny: przestrzegania zawartego w konstytucji PRL prawa do wolności słowa oraz dostępu do kontrolowanych przez partię mediów. Robotnicy przedstawili również szereg żądań ekonomicznych i socjalnych: przeprowadzenia zmian w gospodarce, aby kraj mógł wyjść z kryzysu. Porozumienie sierpniowe, powstanie NSZZ Solidarność Protesty robotników w czerwcu 1956 i w grudniu 1970 władze PZPR stłumiły siłą. Zasięg protestów z sierpnia 1980 roku był tak wielki, że partia została zmuszona do negocjacji. 21 sierpnia do Gdańska przybyła Komisja Rządowa z M. Jagielskim, a do Szczecina z K. Barcikowskim. 30 i 31 VIII oraz 3 i 11 IX przedstawiciele strajkujących oraz rządzącej partii podpisali Porozumienia sierpniowe. Na ich mocy 17 września w Gdańsku przedstawiciele robotników z całej Polski powołali ogólnopolski Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność". Napisy 'solidarność/solidarni' powtarzały się pod różnymi postaciami na murach strajkującej stoczni. 23 sierpnia ukazał się pierwszy numer Strajkowego Biuletynu Informacyjnego 'Solidarność',Stan wojenny w Polsce 1981-1983 został wprowadzony 13 grudnia 1981 r. na terenie całej PRL na mocy uchwały Rady Państwa z 12 XII 1981 r., podjętej niejednogłośnie na polecenie WRON, poparty przez Sejm uchwałą z dnia 25 I 1982 r. Został zawieszony 31 XII 1982 r, a zniesiono go 22 lipca 1983 r. Oficjalnym powodem ogłoszenia stanu wojennego była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju, której przejawami były m.in. brak zaopatrzenia w sklepach i reglamentacja, oraz zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego w kraju wobec zbliżającej się zimy. Rzeczywistymi powodami były obawy reżimu komunistycznego przed utratą władzy. Okrągły Stół27 stycznia 1989 na spotkaniu Wałęsy z Kiszczakiem określony zostały skład osobowy biorący udział w obradach Okrągłego Stołu. Wyłoniono 56 przedstawicieli, 20 związanych z "S", 6 z OPZZ, 14 z PZPR, 14 "niezależnych autorytetów" oraz dwóch duchownych. 6 lutego opozycja i władza zasiadły razem do Okrągłego Stołu. Obrady trwały do 5 kwietnia. Ustalenia obejmowały ponowną legalizację związku oraz przeprowadzenie 4 czerwca częściowo wolnych wyborów, w których "Solidarność" mogła wystawić swoich kandydatów.

---