1.Nowotwory nabłonkowe:

Nowotwory nabłonkowe niezróżnicowane:

Rak niezróżnicowany - anaplastyczny - bardzo złośliwy, w każdym narządzie wygląda podobnie, składa się z drobnych, podobnych do siebie komórek o hiperchromatycznym jądrze.

Nowotwory nabłonkowe zróżnicowane:

Brodawczak (papilloma).

- wywodzi się z każdego rodzaju nabłonka

- nigdy nie niszczą błony podstawnej

- niezłośliwy

- zbudowany z palczastych brodawek, których osią jest pasmo tkanki łącznej z naczyniami

- brodawczak twardy - zbudowany ze zbitej tkanki łącznej włóknistej i silnie zrogowaciałego nabłonka

- brodawczak miękki - wiotkie, bogato unaczynione podścielisko i nabłonek bez skłonności do rogowacenia

- wiąże się z podłożem szeroką podstawą lub jest ona długa i cienka - brodawczak uszypułowany

Torbielak (cystoma).

- specyficzna postać nadmiernie wydzielającego gruczolaka

- gruczoł rozciągany jest przez wydzielinę (surowiczą, śluzową lub koloidową) i powstają większe przestrzenie wysłane nabłonkiem - torbiele

- może powstać jedna torbiel (cystoma uniloculare) lub wiele(cystoma multiloculare)

- nabłonek w skutek rozciągania jest spłaszczony, podścielisko - dość skąpe, a gromadząca się wydzielina może doprowadzić do pęknięcia torebki guza nowotworowego

Gruczolak ( adenoma).

- miąższ - tkanka gruczołowa, podścielisko - tk. Łączna

- nabłonek produkuje wydzielinę, lecz nie posiada przewodów wyprowadzających, co powoduje zaleganie

- umiejscowione na powierzchni (skóra, błony śluzowe), w formie polipa - względnie uszypułowane

- gruczolaki wywodzące się z narządów wewnętrznych - kształt kulisty

- histologicznie dzieli się na gruczolaki lite, cewkowate, pęcherzykowe, zbudowane z drobnych gronek oraz złożonego z gruczołów mieszanych

- złośliwa forma - gruczolakorak (adenocarcinoma)

Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący (carcinoma planoepitheliale ceratodes s. cancroid).

- Rak - nabłonkowiec niedojrzały złośliwy - charakteryzuje się dysharmonią pomiędzy rozrostem nabłonka a tk. Łączną

- niszczą błonę podstawną

- rak prosty - równowaga pomiędzy nabłonkiem a podścieliskiem, rak miękki - przewaga miąższu, rak twardy - przewaga włóknistego podścieliska

- z nabłonka skóry i bł. śluzowych wywodzą się : rak płaskonabłonkowy kolczystokomórkowy nierogowaciejący i rogowaciejący - rakowiec (cancroid) i podstawnokomórkowy (basalioma)

- Rakowiec - stosunkowo mało złośliwy, nabłonki wrastają w podścielisko pasmami, warstwa rozrodcza zwrócona jest do podścieliska a zrogowaciała stanowi środek ognisk rakowych; zrogowaciałe komórki są spłaszczone, czasem pozbawione jąder - tworzą charakterystyczne perły rakowe Waldeyera

Rak płaskonabłonkowy podstawnokomórkowy (carcinoma planoepitheliale bacosellulare s. basalioma)

-typowe umiejscowienie to twarz

-powstaje z komórek cylindrycznych warstwy właściwej naskórka, gruczołów łojowych i potowych oraz mieszków włosa

- miąższ - regularne pasma lub gniazda komórek z dużym jądrem, układają się palisadowato - charakterystyczna cecha diagnostyczna

2. Nowotwory tkanki łącznej i jej pochodnych.

Włókniak (fibroma):

• Wywodzi się z tkanki łącznej włóknistej

• Miąższ - fibroblasty, zrąb - włókna tkanki łącznej, różnokierunkowo i bezładnie

• Twardy - zrąb to przewaga włókien nad komórkami

• Miękki - zrób jest bogatokomórkowy

• Ostro odgraniczony

• Może zwapnieć, skostnieć, zeszkliwieć, skamienieć, obrzęknąć, rozmięknąć, rozpaść się z wytworzeniem w nim jamy torbielowej

• Złośliwa forma to włókniakomięsak

Śluzak (myxoma):

• Zbudowany z astrocytów, które tworzą siatkę, wśród której znajdują się włókna tkanki łącznej z naczyniami, między komórkami jest dużo śluzu

• Guzy pojedyncze, otorbione, zrazikowe, często naciekają otoczenie

• Na ogół w błonach śluzowych

Tłuszczak (lipoma):

• Tkanka tłuszczowa, ale różni się wielkością komórek, obecnością lipoblastów (często wielojądrzastych)

• Zrąb - tkanka łączna, której pasma otaczają chaotycznie przebiegające naczynia krwionośne

• Sieć nie jest tak gęsta jak w prawidłowej tkance

• Zrąb dzieli nowotwór na zraziki

• Podział : twarde, miękkie, oleiste

• Wywodzi się gł. z tłuszczu podskórza lub krezki

• Otorebkowany, czasem uszypułowane

• Takie same zmiany wsteczne jak włókniaki

• Forma złośliwa : tłuszczakomięsak

Chrzęstniak (chondroma) i kostniak (osteoma) omówione są niżej.

3. Nowotwory skóry.

• Najczęstsze u zwierząt, zwłaszcza u psów.

• Śmiertelność nie jest duża, jeśli szybko się zdiagnozuje.

• Stany przedrakowe:

• W obrazie histopatologicznym : jednoczesne występowanie, w różnym stopniu, zmian zapalnych, wstecznych, zaburzenia rogowacenia, zmiana barwliwości jąder, wyglądu komórek.

• Etiopatogeneza złożona : czynniki mechaniczne, fizyczne, chemiczne, biologiczne (zwł. wirusy)

• Do stanów przedrakowych należą : rogowacenie starcze, rogowacenie słoneczne, róg skórny, rogowacenie arsenowe oraz późne popromienne uszkodzenie skóry.

• Rogowacenie starcze : hiperkeratoza, wnikanie wypustek rogowych w głąb naskórka, zgrubienie warstwy kolczystej, rozplem brodawek skóry. Włókna kolagenowe i sprężyste rozpadają się i zbijają w masy.

• Rogowacenie słoneczne ma podobny wygląd do ww.

• Róg skórny: silny przerost warstwy rogowej, wypustki naskórka wnikają głębiej niż w ww., liczne limfocyty i plazmocyty.

• Rogowacenie arsenowe: hiperkeratoza, akantoza, w warstwie kolczystej są komórki dyskeratotyczne z pyknotycznym jądrem.

• Nowotwory nabłonkowe:

• Specyficzne dla naskórka:

• Rogowiak kolczystkokomórkowy (keratoacanthoma) : albo twardy guz albo rozrost brodawkowy, ulega na ogół inwolucji i bliznowaceniu, przez co zalicza się go do rozrostów nienowotworowych.

• Brodawka zwykła (verrusanvulgaris): wywołana przez papowawirusy, ogniskowy rozrost naskórka z hiperkeratozą i akantozą, komórki warstwy ziarnistej są kwasochłonne, zwakualizowane i zawierają ciałka wtrętowe.

• Rak płaskonabłonkowy kolczystokomórkowy rogowaciejący

• Rak płaskonabłonkowy kolczystokomórkowy nierogowaciejący

• Brodawczak (papilloma; wirus namnaża się w naskórku)

• Włokniako - brodawczak (fibropapilloma; dodatkowo wirus pobudza rozplem tkanki mezenchymalnej skóry właściwej)

• Specyficzne dla przydatków:

• Zaburzenia rozwojowe typu hamartia

• Rozrosty na ich tle hamartomata

• Właściwe nowotwory.

Rozrost gruczołów łojowych : obecność gruczołów tworzących pakiety wokół struktur o wyglądzie przewodów wyprowadzających, wysłanych nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym.

Gruczolaki gruczołów łojowych : powstają ze struktur wydzielających gruczołów albo z wymienionych komórek oraz z przewodów wyprowadzających, stąd podział na gruczolaki proste i złożone. G. proste : liczne, duże zraziki z dobrze zróżnicowanych komórek. G. złożone : jak w prostym oraz liczne, nieregularne torbiele wysłane nabłonkiem wielowarstwowym płaskim.

Nabłoniak łojowy : proliferacja komórek rezerwowych (niezróżnicowane komórki macierzyste), ogniska rogowacenia i dojrzewania kom macierzystych oraz bogate w pigment melanocyty.

Gruczolaki z gruczołów potowych apokrynowych : cewki i przewody wysłane przed dwie warstwy komórek (nabłonek sześcienny i mioepithelium); wyróżnia się gruczolaki torbielowate i torbielowate brodawkowate.

Gruczolaki z gruczołów woszczynowych: komórki gruczołów kostkowych lub kolumnowych, z dużym okrągłym jądrem, które tworzą struktury pseudogruczołowe, pęcherzyki lub przewody. W ich świetle często jest kwasochłonna wydzielina z komórkami zapalnymi i złuszczonymi.

Z gruczołów potowych powstają : gruczolaki potowe, z przydatków włosowych, łojowych : nabłoniaki włosowe, gruczolaki łojowe => nowotwory niezłośliwe. Należy do nich także rak podstawnokomórkowy (basalioma), który dzieli się na 5 typół: lity, torbielowaty, taśmowaty, rogowaciejący, jasnokomórkowy.

Złośliwy charakter mają raki wywodzące się z gruczołów potowych, gruczołów łojowych i raki włosowe.

• Nowotwory melanoblastyczne:

• Częstym miejscem do powstawania tych nowotworów jest znamię barwnikowe zbudowane z melanocytów i melanoblastów.

• Łatwo ulega transformacji w guz złośliwy i powstaje wtedy czerniak (melanoma malignum)

• Budowa jest bardzo złożona, ale na ogół melanoblasty produkują dużo brunatnoczarnej melaniny, która ułatwia diagnozę.

• Występują też formy bezbarwnikowe.

• Nowotwory mezenchymalne i neuroektodermalne:

• Włókniak, tłuszczak, nowotwór wywodzący się z histiocytów, chrzęstniak, kostniak, mięśniak z mięśni przywłośnych lub z mięśniówki naczyń, naczyniaka włosowatego, naczyniaka jamistego, śródbłoniaka, obłoniaka oraz ich odpowiedniki złośliwe.

U kotów często występują tłuszczakomięsaki (wywołane przez wirusa).

U psów często spotyka się nowotwory z komórek tucznych (prawdopodobnie tło wirusowe).

Sarkoid - u koni, wywoływany przez wirusa, podobny do mięsaka.

4. Nowotwory mięśni.

Pierwotne nowotwory mięśni są bardzo rzadkie. Wśród nich spotyka się mięśniaki:

Mięśniak prążkowanokomórkowy (rhabdomyoma):

• Niezłośliwy

• Małe, owalne komórki, wydłużone i wrzecionowate z pęcherzykowanym jądrem, bez cech atypii

• Na ogół nie ma torebki

Mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy (rhabdomyosarcoma)

• Złośliwy

• Liczne wylewy i ogniska martwicy

• Komórki mają, ale nie muszą mieć poprzecznegoprążkowania, zawsze bogate są w kwasochłonną i ziarnistą cytoplazmę

• Komórki są różnej wielkości, rozgałęziają się, czasem są olbrzymie

• Wyróżnia się mięśniakomięsaka zarodkowego, pęcherzykowego i różnokształtnego

5. Nowotwory kości.

Najbardziej charakterystyczne : kostniaki i chrzęstniaki. Rzadko : włókniaki, śluzaki, tłuszczaki, naczyniaki i ich formy złośliwe.

Chrzęstniak (chondroma)

• Zbudowany z chrząstki szklistej, rzadziej włóknistej

• Różni się od prawidłowej tkanki nieregularnym rozmieszczeniem jamek, które mają zwykle więcej niż 2 komórki, ale bez cech atypii. Są one większe o ciemno barwiącym się jądrze.

• Guz kulisty, twardy, biały, często występuje mnogo.

• Tendencja do dawania przerzutów.

• W obrębie guzów często występują zmiany wsteczne.

• Podział chrzęstniaków : okołokostny, wewnątrzkostny, kostniakochrzęstniak, zarodkowy, mięsakowaty.

Kostniak ( osteoma)

• Zbudowany z tkanki kostnej o mniej regularnym układzie beleczek.

• Może być zbity - skł się z istoty zbitej, na obwodzie ma beleczki istoty gąbczastej, rozwija się na powierzchni; gąbczasty - cienkie beleczki, między nimi szpik, powstaje wewnątrz kości lub na jej powierzchni.

• Typy kostniaka: zarodkowy, kostnawy, mięsakowy

Guz olbrzymiokomórkowy

• Szaroróżowy, z wylewami i polami martwicy

• Otoczony cienką blaszką kostną

• Składa się z gęsto ułożonych wrzecionowatych komórek szpiku wśród których są komórki olbrzymie przypominające osteoklasty

• Guz miejscowo złośliwy, ale czasem daje przerzuty

• Rozdyma kość i niszczy ją, może się przebić do tkanek miękkich

Mięsak Evinga

• Prawdopodobnie wywodzi się ze zrębu szpiku, gdzie tworzy twardy guz, przebija się przez korę na zewnątrz i wówczas staje się miękki, kruchy, z licznymi wylewami

• Bardzo złośliwy, daje przerzuty do płuc i węzłów chłonnych

• Składa się z drobnych komórek o hiperchromatycznym jądrze

6. Nowotwory serca.

Nowotwory serca są rzadkością, częściej są przerzutowe niż pierwotne.

Do guzów pierwotnych zalicza się mięśniak prążkowanokomórkowy, włókniaka, śluzaka, naczyniaka, ich formy złośliwe, białaczkę limfatyczną.

Przerzutowe: białaczka limfatyczna, rak i czerniak złośliwy o pierwotnym ognisku poza sercem.

Worek osierdziowy : włókniak, tłuszczak, śluzak, nerwiakowłókniak, międzybłoniak, ich formy złośliwe, białaczka limfatyczna. U psów tzw. guz podstawy serca (rak przerzutowy z tarczycy).

Wsierdzie: rzadkie są nowotwory pierwotne wsierdzia, częstsze są wtórne np. złośliwe śródbłoniaki.

7. Nowotwory naczyń krwionośnych i chłonnych.

• Naczyniaki mogą być pojedyncze lub mnogie.

• Często są wrodzone.

• Wywodzą się z pączkujących komórek śródbłonka, które tworzą miąższ.

• Niezłośliwe nie mają torebki, rosną naciekowo, ale nie niszczą sąsiadujących tkanek.

• Do niezłośliwych należą:

• Naczyniak krwionośny włośniczkowy - liczne kanaliki wyścielone jedną warstwą śródbłonka różnicujących się w różnego rodzaju naczynia o różnym stopniu dojrzałości.

• Naczyniak krwionośny jamisty - zbudowany z licznych jam i zatok wypełnionych krwią, o ścianach łącznotkankowych różnej grubości, w świetle często płynna krew lub skrzepy, częsty w wątrobie.

• Kłębczak - z komórek zespoleń tętniczo-żylnych przypominających nabłonek

• Obłoniak - z mnożących się perycytów (kom. przydanki drobnych naczyń i nn. włosowatych)

• Naczyniak żylny - składa się z żył z kwią

• Naczyniaki złośliwe:

• Śródbłoniak krwionośny złośliwy - ciemnoczerwony miękki guz, często w wątrobie i śledzionie, nieregularne szczeliny wysłane atypowym śródbłonkiem, tendencja do płekania

• Obłoniak złośliwy - słabo zróżnicowany

• Naczynia chłonne - nowotwory limfatyczne niezłośliwe:

• Włośniczkowe - proste

• Jamiste

• Torbielowate

• Rzadko spotykane, gąbczaste, szarobiaławe, skóra i błony śluzowe,

• Naczyniak limfatyczny złośliwy - bardzo rzadko jako jamisty lub lity.

8. Nowotwory płuc.

Pierwotne, rzadko spotykane, nowotwory płuc : włókniak, chrzęstniak, naczyniak, mięśniak gładkokomórkowy, gruczolak oraz ich formy złośliwe, białaczkę limfatyczną i białaczkę szpikową. Częściej - rak oskrzeli, który dzieli się na raka płaskonabłonkowego, raka drobnokomórkowego, raka gruczołowego i raka niezróżnicowanego.

Rak płaskonabłonkowy (carcinoma planoepitheliale)

• guzowato wpukla się do światła oskrzeli

• późno daje przerzuty do naczyń i węzłów chłonnych

• ma różne stopnie złośliwości tj. przypomina albo raka płaskonabłonkowego rogowaciejącego, wywodzącego się ze skóry, albo raka paraepidermatodalnego błon śluzowych lub formy słabo zróżnicowane

• powstaje na skutek metaplazji nabłonka migawkowego lub cylindrycznego

• komórki budujące raka mogą wydzielać : antydiuretynę, ACTH, parathormon, kalcytoninę, gonadotropiny i serotoninę

Gruczolakorak(adenonarcinoma)

• jeśli wywodzi się z gruczołów ściany oskrzelowej to jest to tzw. miejscowo złośliwy nowotwór

• w oskrzelach dalszych raki mają dużą zdolność do przerzutów do naczyń krwionośnych

• rak oskrzelikowy - powstaje z oskrzelików i rak pęcherzykowy - z nabłonka pęcherzyków

Raki niezróżnicowane (carcinoma indifferentatium)

• cała energia komórek idzie na rozplem a nie różnicowanie

• łatwo daje przerzuty miejscowe i odległe

Z oskrzeli wywodzi się także rakowiak (cancroid bronchalis):

• zbudowany z małych, litych, kulistych komórek

W płucach spotyka się też nowotwory mieszane - zbudowane z tk. nabłonkowej i tk. nienabłonkowych, które są zawiązkami przetrwałych narządów z wczesnych okresów życia płodowego tzw. guzy zawiązkowe. Należą tu:

• hamartoma płuc

• mięsakorak

U owiec obserwuje się enzootyczną gruczolaczycę płuc - nowotwór pochodzenia wirusowego. W płucach spotyka się guzy różnej wielkości, twarde, szarobiałe, których istotą jest wrastanie cylindrycznego nabłonka oskrzeli do pęcherzyków oraz metaplazja i rozrost samego nabłonka pęcherzykowatego.

W płucach spotyka się również nowotwory wywodzące się z nabłonka oskrzeli - brodawczaki i gruczolaki.

Płuca są częstą siedzibą przerzutów nowotworowych, zwłaszcza drogą naczyń limfatycznych i krwionośnych. Do nowotworów dających często przerzuty do płuc zalicza się : raki tarczycy, sutka, wątroby, nerek i gruczołu krokowego, złośliwego czerniaka. Obraz tych przerzutów : albo pojedyncze twory imitujące nowotwór pierwotny albo liczne guzki - tzw. prosówka rakowa.

Szerzenie się nowotworów drogą chłonną daje charakterystyczny obraz - obecność podopłucnowej sieci o dużych okach - naczyń limfatycznych wypełnionych rozrastającymi się kom. nowotworowymi - stan ten nowi miano lymphangiosis carcinomatosa.

9. Nowotwory jamy ustnej.

Nowotwory zębów:

• szkliwiaki - wywodzą się z odontoblastów, zazwyczaj mają charakter inwazyjny.

• Zębiaki - zawierają szkliwo, zębinę i często cement, dość duża inwazyjność.

• cementodentoma

Jama ustna:

• zmiany obejmują nabłonek błony śluzowej i tkankę łączną

• postać guzkowata

• Nadziąślaki:

• Olbrzymiokomórkowy - u psów, często po ekstrakcji zębów, płaskie lub uszypułowane guzy; ubytki w nabłonku, liczne komórki olbrzymie

• Włóknisty - u psów, w okół pojedynczych lub licznych zębów, zbudowany z dojrzałej tkanki włóknistej, pokryty nabłonkiem

• Kostny - z dobrze wykształconych beleczek kostnych

• Nadziąślak - ziarniniak ropny - przy zapaleniu ropnym dziąseł i ziarninowaniu, bogato ukrwiony

• Nadziąślaki nowotworowe w tym:

• Guzowata postać raków

• Nadziąślak włókniakowaty

• Guzowata postać mięsaków

• Nadziąślak rogowaciejący

Nowotwory jamy ustnej są pochodzenia pierwotnego, bardzo rzadko pojawiają się jako przerzuty. Najczęstszy nowotwór złośliwy to rak płaskonabłonkowy (najczęściej Ca, Fel i Eq). Często dotyczy dziąseł, migdałków, warg, podniebienia, gardła i języka. U psów często występuje czerniak - we wszystkich częściach błony śluzowej jamy ustnej.

Spośród łagodnych największe znaczenie ma brodawczak - występuje w postaci brodawczycy.

10. Pasożyty mięśni.

Sarkosporydioza

• Sarcocystis suicanis i S.suihominis u Su

• S. ovifels i S. ovicanis u Ov i Cap

• S. bovihominis, S. bovifelis i S. bovicanis u Bo

• S. equicanis u Eq

• Rozwijają się wewnątrz włókien mięśniowych, gdzie powstają twory cewkowate, owalne lub kuliste, barwy mlecznoiałej, zbudowane z torebki zewnętrznej, często poprzecznie prążkowanej i delikatnej oraz wewnętrznej - szklistej

• Osłonka zewnętrzna to twór włókna mięśniowego, oddaje przegrody w głąb i dzieli kolonie pasożytów na liczne komory wypełnione sierpowatymi sporozoitami

• Z reguły nie ma odczynu

• Przy masowej inwazji mm są szkliste, jasne z szarobiałymi kreseczkami

• Po śmierci pasożyta uwalnia się toksyna sarkosporydyna - wyzwala reakcję zapalną i wapnienie kolonii

• Wapnienie odbywa się od obwodu torebki

• Naciek eozynofilów powoduje zielonkawe zabarwienie cyst

• Procesowi zapalnemu towarzyszy zanik i zwyrodnienie mięśni - zapalenie sarkosporydiozowe/eozynofilowe

• liczne cysty powodują takie zaburzenie czynnościowe, że doprowadzają do śmierci (zwł. Przy inwazji mm oddechowych i sercowego)

Wągrzyca (cysticercosis)

• u Su Cysticercus cellulosae to stadium rozwojowe tasiemca uzbrojonego

• wągier jest pęcherzykiem wielkości ziarna grochu, owalny, cienkościenny, wypełniony wodnistym płynem

• wewnątrz jest wpuklona biała główka

• w szyjce pasożyta jest dużo ziarenek soli wapniowych

• wągry spotyka się także u dzika, Ov, Cap, Ca, nawet Ho

• z reguły są liczne, usadawiają się w tkance łącznej, między włóknami mm brzucha, przepony, szyi, języka i serca

• zasiedlają także narządy wewnętrzne: mózg, płuca, wątrobę, oko i inne

• po śmierci pasożyta następuje destrukcja ściany, powstaje serowata masa, która ma tendencje do wapnienia - przypominają wtedy gruzełki gruźlicze

• silna inwazja może spowodować anemię, charłactwo, nawet smierć

• Cysticercus inermis - wągier bydlęcy - młodociana postać tasiemca nieuzbrojonego

• Ma grubszą osłonkę od ww., jasnoczerwoną barwę i brak mu wieńca haków

• Spotyka się go jako pojedyncze egzemplarze w różnych mięśniach, najczęściej w żuchwowych i innych narządach

• Usadawia się w tkance łącznej międzymięśniowej

• Wokół toczy się proces zapalny, włókna mięśniowe zanikają wskutek ucisku

• Jeśli obumrze we wczesnym stadium rozwoju to ulega resorpcji lub powstaje twardy, słoninowaty guzek z tkanki łącznej z tendencją do szkliwienia

• Bardzo rzadko spotyka się Cysticercus ovis, C.tenuicollis, C. serialis oraz bąblowce (Echinococcus)

Włośnica (trichinellosis)

• Spowodowana przez włośnia spiralnego - Trichinella spiralis

• Postać młodociana żyje w mm poprzecznie prążkowanych

• Makroskopowo są widoczne dopiero po zwapnieniu - małe kropki, kreski

• Po opuszczeniu przez pasożyta naczynia włosowatego rozpoczyna się surowicze zapalenie mięśni, utrata prążkowania, utrata eozynochłonności, następuje rozpad na ziarenka lub grudki

• Obrzęk, zapalenie śródmiąższowe

• Rozwija się torebka w kształcie cytryny, otacza pasożyta i miazgę mięśniową

• Po śmierci pasożyta następuje wapnienie i częściowa lub zupełna resorpcja

W mięśniu szkieletowym można czasem spotkać otorbione motylice wątrobowe lub wydrążone kanały z młodymi larwami.

W toksoplazmozie mięśni (Toxoplasma gondii) obserwuje się wydłużone torbiele rzekome, otoczone naciekiem zapalnym złożonym z limfocytów, plazmocytów i ogniskową martwicą i regenerującymi się włóknami mięśniowymi.

---