soc wyk bar, SOCJOLOGIA WYKŁADY / Dr Barańska


SOCJOLOGIA / Dr Barańska.

WYKŁAD I, 18.10.2002

SOCJOLOGIA JAKO NAUKA SPOŁECZNA.

Socjologia / „Fizyka społeczna”(dawniej)

Termin jest grecko-łacińską hybrydą.

Co sprawia, że społeczeństwo nie rozpada się, w miarę jak staje się coraz większe, bardziej złożone, zróżnicowane i podzielne? - Poszukiwanie odpowiedzi spowodowało narodziny socjologii.

SOCJOLOGIA:

Teoria życia społecznego - każdy ją ma!!!

Socjologia powstała w czasach przemian wywołanych:

Socjologia to nauka, a przedmiotem jej badań są zjawiska i procesy tworzenia różnych form życia zbiorowego ludzi, struktury tych zachowań oraz zjawiska i procesy zachodzące w tych zbiorowościach a wynikające ze zbiorowego oddziaływania ludzi na siebie również zajmuje się wyodrębnianiem sił skupiających i rozbijających zbiorowości a także zmiany zachodzące pod wpływem tych sił.

Wyobraźnia socjologiczna - określona przez Milsa - pomaga ludziom w przekroczeniu ograniczonego, osobistego doświadczenia oraz pozwala im dojrzeć związki między społeczeństwem a ludźmi.

Perspektywa socjologiczna - oznacza, że człowiek potrafi zrozumieć życie społeczne poprzez zastosowanie metod i technik naukowych. Socjologia pozwala dostrzec, w jaki sposób doświadczenia codzienne wpływają na istniejące układy, normy społeczna, wartości oraz na społeczne uwarunkowania.

Socjologia naukowa pozwala zrozumieć ogół poprzez oderwanie się od szczegółu.

Potoczna wiedza pozwala zrozumieć sprawy codzienne

Zdrowy rozsądek wg Gloriana Znanieckiego - oznacza znajomość świata fizycznego poprzez funkcjonowanie w nim.

Zakres badań / obszar badający:

instytucje społeczne np. rodzina, szkoła, ośrodki wychowawcze, zrzeszenia, organizacje charytatywne

typy zbiorowości i grupy ludzkie np. grupy celowe, rówieśnicy, klasy społeczne

procesy społeczne np. alkoholizm, prostytucja, przestępczość, samobójstwa.

Twórcy socjologii:

1.August Comte (1798-1857)

2.Herbert Spencer (1820-1903)

3.Karol Marks (1818-1883)

4.Max Weber (1866-1920)

5.Georg Simmel (1858-1918)

SOCJOLOGIA. / Dr Barańska

Wykład II, 24.10.2002

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA SPOŁECZNA

Życie społeczne - oznaczenie ogółu zjawisk wynikających ze wzajemnego oddziaływania jednostek i zbiorowości znajdujących się w jawnej, ograniczonej przestrzeni.

Przestrzeń:

gdy występuje: jawność, ograniczoność → wtedy mówimy o życiu społecznym

istota społeczna - człowiek żyje w stanie napięcia między wartościami związanymi z indywidualnością a wartościami związanymi z konformizmem (umiejętnością dopasowania się człowieka do sposobu zachowania i myślenia grupy)

konformizm - uległość i podporządkowanie w celu uzyskania określonych korzyści. Postawa bardzo przydatna: umiejętność dopasowania, dostosowania się (zależy, do jakiej grupy się dopasuje, jakie niesie wartości; np. grupa złodziei → postawa konformistyczna: negatywna!!!)

Co powoduje, że ulegamy grupie?

socjalizacja - człowiek socjalizuje się (X) X do określonych ról społecznych / do danych grup społecznych

Każdy pełni rolę społeczne, np. umiejętność bycia bezrobotnym

Człowiek cały czas się socjalizuje.

Człowiek ma charakter:

Co powoduje, że się socjalizujemy? - problem odrzucenia

percepcja - umiejętność przetwarzania informacji, wykorzystania w celu przekazywania ich

Wpływ społeczny - poprzez funkcjonowanie grupy społecznej wyróżniamy różna formy:

Społeczeństwo. - system informacji o tym jak należy się zachować, aby być zaakceptowanym przez innych ludzi

Formy wpływu społeczeństwa:

Człowiek rodzi się jako istota ludzka, z predyspozycjami do bycia człowiekiem. W procesie socjalizacji nabywamy cech człowieczeństwa.

Podstawy życia człowieka:

Uczymy się przez naśladownictwo, obserwacje i kontakt z drugim człowiekiem.

Anomia - występuje wtedy, kiedy typowe normy kierujące zachowaniem nie są już ani właściwe, ani skuteczne. Z anomią społeczną mamy do czynienia w sytuacjach rozpadu systemu społecznego.

Asymilacja - zmiana grupy mniejszościowe wyodrębniających je cech i stylu życia w celu podporządkowania się wzorom grupy dominującej. Dotyczy grup mniejszościowych. Mała grupa asymiluje się do dużej grupy.

Dysfunkcja społeczna - konsekwencje negatywne występujące w życiu społecznym

Wartościowanie jednostek/grup społecznych - socjalizujemy się do określonego wzoru osobowego:

Interakcja społeczna. - wzajemne oddziaływanie ludzi na siebie

Charakter:

 __←→__ 

DEMOGRAFICZNE UWARUNKOWANIA ZYCIA SPOŁECZNEGO

Społeczeństwo starzejące - większa ilość osób w wieku poprodukcyjnym - Polska to społeczeństwo starzejące się

Demografia ma bardzo duży wpływ na rozwój społeczny ponieważ:

GEOGRAFICZNE UWARUNKOWANIA ŻYCIA SPOŁECZNEGO:

ilość mieszkańców na określonym terenie

WYKŁAD III

SOCJOLOGIA/ Dr Barańska

Kultura (łac. agri - uprawianie roli) - ma sens: opisowy (stanowi o wartości: uczucia, myśli itp.)

oceniający - istotna praca człowieka

To podstawowy instrument przystosowania jednostki do życia w społeczeństwie; składa się na nią cały zestaw wartości, przekonań, norm społecznych, język ze znakami, symbolami, kodami, sposób ubierania się, zachowania, jedzenia.

Kultura:

Sposoby kategoryzowania rzeczywistości, każda grupa ludzi ma charakterystyczne dla siebie cechy kulturowe.

Każda grupa zakłada sposób istnienia wydarzeń → wzór kulturowy (normy, wartości itd.). Klasyfikacja wiąże się z przyjętymi sposobami; przypisywanie zjawisk do odpowiadających im kategorii. Każde społeczeństwo wypracowało sobie różne sposoby klasyfikacji rzeczywistości, które związane są z pewnym punktem widzenia. Punkt ten uzależniony jest od kategorii socjologicznej, czyli ze względu na płeć, wiek, wykształcenie, pochodzenie.

Kultura narzuca sposób wartościowania związany z przypisywaniem takich a nie innych cech danym rzeczom, wydarzeniom, zachowaniom i emocjom. W ramach każdej kultury wiemy jak się zachować; np. ograniczamy swoje emocje.

Podporządkowanie i klasyfikacja rzeczywistości w określonej grupie społecznej odbywa się za pośrednictwem języka, którego wielość kodów pozwala na analizę danej rzeczywistości społecznej oraz pozwala na nadawanie nazwy poprzez przypinanie jej do określonej kategorii. W ten oto sposób w społeczeństwie tworzy się uczucie ładu, porządku i bezpieczeństwa, ponieważ wszystko, co nas otacza ma swoje wyznaczone miejsce w systemie klasyfikacyjnym tzn. przynależy do określonych społecznie kategorii.

Kultura powoduje socjalizowanie się jednostki (do określonych warunków kulturowych), w procesie socjalizacji bardzo ważne jest zdobywanie wiedzy o ludziach, którzy znajdują się w otoczeniu jednostki.

Socjalizacja - to proces i wynik procesu przyswajania sobie przez dziecko systemu wartości, norm, wzorów, zachowań obowiązujących w danej społeczności, a także umiejętności umożliwiających mu wejście w świat społecznych instytucji. Dokonuje się pod wpływem oddziaływania środowiska osób i instytucji wychowawczych.

Fazy procesu socjalizacji:

  1. pierwotna - dzieciństwo, kontakt z rodzicami, potem z kolegami, naśladownictwo, identyfikacja, przyjmowanie ról od tzw. „znaczących innych”

  2. wtórna - wiek dorosły, własny „akt” jednostki, jednostka sama się socjalizuje pod wpływem tzw. uogólnionego innego. polega na uczeniu się ról rodzinnych, zawodowych itd.

Wszyscy ci ludzie, którymi się otaczamy mają określone miejsce społeczne.

Żyjąc, socjalizując się do określonej grupy, rozpoznajemy społeczne znaczenie symboli, statusu, czyli potrafimy określić zachowanie związane z określoną rolą społeczną (znamy rolę matki,ucznia).Symbol może być określony jako relacje występujące między pomiędzy elementem znaczącym (określona forma) a znaczonym znaku kulturowego.

Kultura uczy nas, że aby zrozumieć człowieka należy dobrać prawidłowo element znaczony symbolu do znaczącego.To wymaga znajomości zasad skutecznego porozumiewania się, czyli doboru takich sposobów interpretacji, które byłyby zgodne z formą określaną przez role społeczne obu partnerów interakcji.

Interakcja - Wzajemne oddziaływanie na siebie ludzi znajdujących się w określonej sytuacji społecznej i grających określone role społeczne.Partnerzy dobierają takie techniki oddziaływania na siebie, które umożliwiają nawiązanie kontaktu. Inicjator interakcji wywołuje tę interakcję w określony sposób, przez społeczeństwo, które to wyraźnie określiło wzory zachowań, normy społeczne, ale także oczekiwania związane z prawami i obowiązkami ról.

Partner danej interakcji powinien realizować wzór zachowań, może go jednak także zmieniać w określonym społecznie zakresie lub nie podjąć interakcji. Zatem warunkiem interakcji jest wzajemne oddziaływanie związane z realizacją wzoru zachowań lub normy określonej społecznie. Partnerów interakcji łączą scenariusze przypisane do sposobu realizacji ról społecznych oraz zasady określające sposób przekazywania informacji, czyli tzw. modele społecznej komunikacji.

Zarówno za wzorem zachowań jak i przekazem treści związanej z komunikowaniem się partnerów kryją się symbole kulturowe. Są one ulotne, czyli dodane do przedmiotów, gestów, wypowiedzianych słów.

Symbol kulturowy zawiera w sobie zawsze niedopowiedzenia związane z interpretacją symboli statusu. Umiejętność posługiwania się symbolami zdobywana jest w procesie socjalizacji., która uczy nas pojęć oraz sposobu myślenia na temat danej rzeczywistości. Kultura, bowiem jest tym, czego ludzie się uczą. Jest, więc wiedzą na temat tego wszystkiego, co jednostka wiedzieć powinna, w co powinna wierzyć w celu działania na rzecz społeczeństwa a zaakceptowane jest to działanie przez członków danej grupy społecznej. Symbole kulturowe przekazywane są z pokolenia na pokolenie jako wyuczony system symbolizowania.Jednak każde pokolenie dodaje własne sposoby interpretacji, czyli odczytuje symbole przez nadanie innych treści znanym formom.

Kultura wiąże się z ponadpokoleniowym przekazem treści a więc z wiedzą, bo ona pozwala jednostce zaspokajać potrzeby zgodnie z określonym systemem wartości, który określony jest przez normy religijne, prawne, moralne i specyficzne dla danego pokolenia stylu życia. Wiedza pozwala jednostce rozpoznać swe własne miejsce w społeczeństwie oraz określić i wartościować innych ludzi.

Wiedza pozwalać zagrać role społeczne zgodnie z oczekiwaniami innych ludzi oraz zinterpretować interakcje zgodnie z zasadami systemu językowego i symbolicznego.

Wiedza dzieli się na naukową i potoczną:

Wiedza naukowa - (instytucje edukacyjne) charakter aksjonatu. Jest niepowtarzalna, zweryfikowana przez dośw. innych ludzi, konieczna do przyswajania ze względu na powiązanie z systemem wartości danej kultury.

Wiedza potoczna - jest wynikiem codziennego dośw. przekazu międzypokoleniowego i przekazu w ramach określonych grup np.(rówieśniczych).Nie jest pewna.

Z kulturą związana jest wartość.

  1. autoteliczna - sama w sobie jak np. dobro, piękno

  2. instrumentalna - środki do osiągnięcia wartości autotelicznej

Internalizacja - nabywanie lub przyjmowanie przez jednostkę wartości i norm z nich wynikających, następnie procesy, uczenie się tworzenia wzorów zachowań a wśród nich wzorów ról społecznych.

Badanie antropologiczne - różnice kulturowe między społeczeństwami. Społ., bowiem różnią się między sobą zarówno sposobami budowania związków między członkami i pod względem kulturowym.

............................różnice w kulturze niematerialnej społ. różnią się wartościami i normami określającymi odpowiednie zachowania. Różnorodność kulturowa społeczeństwa jest przykładem elastyczności i zmienności układów społecznych. Uczymy się rozumieć i oceniać tę różnorodność, co z kolei prowadzi do poszanowania odmienności i geniuszu twórczego gatunku ludzkiego.Różnorodność praktyk kulturowych wśród ludzi sugeruje, że istnieje pojedynczy, najlepszy wzorzec kulturowy. Wniosek ten stał się podstawą relatywizmu kulturowego .Hipotezy zakładają, że żadna praktyka kulturowa nie jest wewnętrznie zła lub dobra. Każdą należy rozumieć w kontekście jej miejsca w większej konfiguracji kulturowej. Ta perspektywa doprowadziła obserwatorów do powstrzymywania się od ocen i wydawania sądów na temat nieznanych praktyk. Równocześnie wzmogła tolerancję a nawet szacunek do innych stylów kulturowych, nawet wówczas, jeżeli one są dla nas dziwne lub nienaturalne.

Relatywizm kulturowy - chroni przed ocenami o wyraźnym zabarwieniu emocjonalnym. Przyjęcie postawy relatywizmu kulturowego zachęca do większego obiektywizmu w spojrzeniu na własne społ. i jego praktyki kulturowe. Zapewnia stosowny dystans, który można obserwować w kontekście własnego życia.

Przeciwieństwem jest etnocentryzm czyli tendencja do traktowania własnej kultury jako moralnie wyższej od innych a co za tym idzie do oceniania innych kultur według własnych standardów. Postawa etnocentryczna ze społecznego punktu widzenia jest do zrozumienia społeczeństw stosunkowo jednorodnych, tradycyjnych i odizolowanych. W takich społeczeństwach, bowiem nie dochodzi do kontaktu z innymi, odmiennymi praktykami, nie ma, więc możliwości przekonania się o ich przydatności i znaczeniu dla kultury, w której występują.

Wchodząc z innymi elementami w takich społ. odizolowanych spotykamy się z obojętnością i niechęcią, brakiem chęci do poznania innych kultur.

W ramach kultury rozróżniamy w tym samym społeczeństwie grupy społeczne różniące się między sobą pewnymi wartościami, normami społecznymi, pochodzeniem etnicznym, rasą, religią, stylem życia, zainteresowaniami.Wewnątrz społ. te grupy nazywamy subkulturami.

Wzory subkultur nadają grupie wyraźne tożsamości i styl, które odróżniają je od całości społeczeństwa. Tożsamość subkultury może koncentrować się wokół jej dziedzictwa etnicznego, ale może wynikać również z sytuacji ekonomicznej grupy, z jej liczebnością, przekonaniami, wartościami, normami społecznymi. Reasumując - każda niemal grupa o odpowiedniej....................., która ma własne przekonania, styl życia inne niż całe społeczeństwo może być uznana za subkulturę.

Subkultura posługuje się odmiennym/odrębnym językiem (formy, sposoby porozumiewania się między członkami) i bronią tego przekazu.Kultura mozaikowa tworzona przez subkulturę może być postrzegana jako czynnik wzbogacający społeczeństwo.

Kontrkultury - w niektórych przypadkach wzorce kulturowe pewnej podgrupy są różne i przeciwne wzorom reszty społeczeństwa. Kontrkultury właśnie tym się charakteryzują.

Ucieleśniają wartości, przekonania i normy, style życia, które są wyraźnym przeciwieństwem, które społeczeństwo uznaje jako całość. Najczęściej kontrkultura pozostaje w jednoznacznym konflikcie z całym społeczeństwem. Może być wchłonięta przez większą grupę i różnice wtedy zacierają się (np. hippisi 70)

WYKŁAD IV /Dr Barańska

Postawa - pojęcie to zostało wprowadzone przez Thomasa Znanieckiego dla oznaczenia procesów indywidualnych świadomości determinujących zarówno aktualne jak i przyszłe (tzw. potencjalne) reakcje człowieka wobec społecznego świata.

W ich ujęciu postawa jest zachowaniem się wobec jakiejś wartości, przy czym za wartość uznają jakikolwiek fakt mający empiryczną treść dostępną dla członków określonej grupy społecznej i znaczenie zgodnie, z którym jest lub może być obiektem działania.

Smidf, Kutz ujmowali postawę w definicji strukturalnej. Twierdzili, bowiem, ze postawy są zjawiskami o strukturze złożonej, w których można wyodrębnić wiele komponentów i aspektów; zarówno istnienie jak i brak jakiegokolwiek komponentu jest bardzo istotnym elementem w wyjaśnianiu czy też rozumieniu konkretnego danego zjawiska społecznego.

W polskiej socjologii stanowisko takie reprezentuje m.in. Stanisław, Nowak, który pojęcie postawy definiuje następująco:

Postawą pewnego człowieka wobec pewnego przedmiotu jest ogół względnie trwałych dyspozycji do oceniania przedmiotu i emocjonalnego nań reagowania oraz ewentualnie towarzyszących tym emocjonalnie oceniającym dyspozycjom względnie trwałych dyspozycji do zachowania się wobec tego przedmiotu.

Przedmiotem może być wszystko, co istnieje lub istniało dla ludzi lub pojedynczego człowieka a miało jakiekolwiek znaczenie w zaspokojeniu jego potrzeb.

Zaspokajanie potrzeb człowieka uzależnione jest od społeczeństwa, ponieważ to współudział pojedynczych jednostek, grup społecznych, instytucji tworzących odpowiednie pojęcia, normy, wzory osobowe wymusza określone postawy.

Przedmiotem postawy, zatem mogą być zarówno ludzie, instytucje społeczne, wartości kulturowe, a w ich ramach normy; a także czynności i zachowania społeczne, zjawiska społeczne oraz procesy społeczne.

W socjologii postawa określana jest jako trwały system pozytywnych i negatywnych ocen, które to oceny mogą być motywacja do działania społecznego.

Postawa jest organizacją trzech zasadniczych komponentów:

a.)poznawczego

b.) uczuciowo - motywacyjnego

c.)behawioralnego

ad. A)

Komponent poznawczy zawiera wiadomości dotyczące przedmiotu postawy, ale też przypuszczalne przekonania lub wątpliwości. Zdecydowaną rolę jednak zdaniem socjologów w kreowaniu postawy odgrywają przekonania, bo jak stwierdza B.Marody to one określają stan pewności o realności lub słuszności - przedmiotu lub stanu rzeczy, która jest elementem postawy.

Komponent poznawczy odgrywa dużą rolę w kształtowaniu postawy, ponieważ to od niego zależy, w jakim stopniu podmiot będzie uczestniczył w życiu społecznym, na ile posiada rozwinięty zmysł postrzegania zjawisk społecznych i umiejętności percepcyjne.

Konieczne to jest, bowiem do budowania przekonań o przedmiocie postawy. Jest to, bowiem komponent odgrywający wiodącą rolę wśród pozostałych, ponieważ to poznanie przedmiotu postawy wpływa na zmianę uczuć w stosunku do przedmiotu postawy oraz wpływa na zmianę lub zaniechanie działania.

Ad. B)

Komponent uczuciowo - motywacyjny charakteryzuje się tym, że poszczególne cechy lub aspekty przedmiotu postawy mogą wywoływać mniej lub bardziej odmienne uczucia.

Uczucie odrazy może powodować, że jednostka mimo widocznej chęci do poznania przedmiotu postawy nie dąży do jej poznania, opierając się na przekazach np. rodziny, kolegów, mediów. Kształtuje sobie w ten sposób obraz przedmiotu na wiedzy potocznej lub na opinii o tym przedmiocie np. kreowanej przez grupę odniesienia, w której jednostka uczestniczy.

W skład postawy wchodzą zazwyczaj uczucia wyższe, czyli takie, które przejawiają się w określonych sytuacjach społecznych.

Są to uczucia bardzo pożądane np. uczucia moralne, intelektualne, estetyczne oraz wszystkie uczucia związane z potrzebami psychiczno - społecznymi tj. życzenia, pragnienia, dążenia.

Ad. C)

Komponent behawioralny to przede wszystkim reakcje mimiczne, werbalne i działania dotyczące zjawisk społecznych.

Potrzeby wyższego i niższego rzędu i ich sposób zaspakajania tworzą uczucia pozytywne bądź negatywne związane z postawą kategoryzującą i stabilizującą postawę

Postawa, która zawiera wszystkie 3 komponenty charakteryzuje się tzw. trwałością.

Postawa, w której nie ma lub w niewielkim stopniu występuje przynajmniej jeden z elementów jest postawą niepełną, w stanie rozpadu lub postawą szczytową

Przedmiotami postaw są

-nauka

-sztuka

-społeczeństwo

-moralność

-polityka

-religia

Potrzeby ludzkie ujawniane są zawsze poprzez postawy.Są w nie uwikłane i nie jest ważna hierarchia potrzeb ludzkich, ale ważna jest hierarchizacja postaw.

Postawa jest wynikiem uprzednich doświadczeń jednostki,społeczeństwa, środowiska lub grupy społecznej.

Postawa wpływa na nabywanie przez jednostkę doświadczeń społecznych, wywołuje u jednostki powstawanie określonych działań i wpływa przez nią na utrwalanie tychże działań.

Brak zgodności miedzy postawami a działaniem może wynikać z niepełności ukształtowanej postawy (p. w stanie rozpadu)

Nawet, jeśli postawa składa się ze wszystkich elementów tzn. jest pełna to nie zawsze będą się z nią wiązać powszechnie oczekiwane reakcje.Może, bowiem posiadać niski stopień ogólności, odnosić się do małej grupy przedmiotów czy sytuacji.

Stopień ogólności postaw nie jest taki sam dla wszystkich ludzi, bo zależy on od metod wychowania, czyli całego procesu socjalizacyjnego doświadczenia życiowego,zasobu wiedzy, od poziomu umysłowego jednostki.

Zachowanie się każdego człowieka odznacza się pewną stałością., jest określone w sposób uporządkowany i usystematyzowany.

Wynika ono z tego, że każda jednostka ma cechy względnie trwałe, zorganizowane w charakterystyczny sposób.

Tę strukturę nazywamy mianem osobowości.

Osobowość (w ujęciu socjologicznym) - w tym przypadku to ogólny sposób zachowania się jednostki, a zachowania określane są cechami kulturowymi, w których jednostka się wychowuje, które to cechy miały wpływ na przyjęcia i kultywowanie określonych wartości.

Zachowanie się człowieka jest wynikiem współdziałania dwóch czynników.

  1. nacisku zewnętrznego otoczenia, czyli tzw. środowiska fizycznego i społecznego

  2. cech osobowościowych człowieka

Człowiek musi realizować swe potrzeby, one to, bowiem wywołują u niego określone napięcia emocjonalne,pewne tendencje dynamiczne, które to aktywizują, dynamizują i ukierunkowywują jego zachowania, a co za tym idzie pełnią bardzo ważną rolę w kształtowaniu pozytywnej lub społecznie pożądanej postawy.

W ten sposób człowiek zaopatruje się w opinie i poglądy, gdzie obok treści intelektualnych występuje wyraźne zabarwienie emocjonalne.

Oddziaływanie występuje zawsze dwustronnie ( A na B i B na A)

Emocjonalność ma charakter zarówno pozytywny jak i negatywny.

Gotowość reagowania na różne podniety w określony sposób nazywamy postawą, a kształtuje się ona w miarę nabywania i rozszerzania doświadczenia i wiedzy danej jednostki o życiu i prawach dominujących w społeczeństwie.

Elementy postawy zarówno wiedza jak i uczucie przejawiają się w działaniu, motywują to działanie i nadają mu ukierunkowany charakter.

Postawy jednostki mają wielostronne uwarunkowania społeczne. Wpływa na nie szereg czynników m.in.

-przynależność narodowa

-stopień zaangażowania jednostki w określonej grupie społecznej (mała grupa oraz duża grupa)

Zgodnie z teorią Piazeta działalność w grupie rówieśniczej, która niesie za sobą pozytywne postawy,stwarza możliwość pełnego ukształtowania postaw społecznie pożądanych tj.:

-sprawiedliwość

-moralność

-poszanowanie wzajemne

-docenianie autorytetu

Jednostka żyjąc w określonej grupie społecznej ma dane gotowe wzorce do naśladowania, które są wynikiem określonych norm społecznych, wierzeń, stereotypów, przekonań, wzorów osobowych.

Postawy są charakterystyczne dla określonej kultury narodowej.

Przynależność narodowa - nie determinuje jednoznacznie postaw jednostki, ale może odnosić się do niektórych jej elementów, może się z nią całkowicie identyfikować, ale może również przyjmować wzory kulturowe w zasadniczy sposób odstający od preferowanego modelu postawy.

Jednostka w procesie socjalizacji jest zmuszana do stałego wyboru odpowiednich wartości. Wybory te uzależnione są od indywidualnych predyspozycji psychicznych i fizycznych, od potrzeb danej jednostki, wiedzy, inteligencji, wreszcie stylu życia, wyboru grupy odniesienia pozytywnego oraz od nacisku, jaki ta grupa na nią wywiera, czy i do jakiego stopnia jest związany z daną grupą społeczną.

Na zmiany postaw wpływają:

-przekształcanie kultury

-homogenizacja kultury (związana z kulturą masową)

-wszelkie przeobrażenia społeczno - polityczne i ekonomiczne w kraju tj. uzyskanie lub odzyskanie niepodległości, zmiana ustroju, urbanizacja, industrializacja, zmiana warunków życia, pracy oraz przekształcanie stosunków międzyludzkich.

Nie bez znaczenia na przekształcenie postaw mają zmiany w preferencjach konsumpcyjnych w sferze materialnej i niematerialnej społeczeństwa.

Dotyczy to możliwości nabywczych środków konsumpcji, przedmiotów służących do percepcji kultury ( telewizor, dostępność do radia, książek), co w zdecydowany sposób umożliwia znajdowanie gotowych wzorów postępowania propagowanych przez środki masowego przekazu.

Tworząc własną postawę jednostka opiera się w mniejszym lub większym stopniu na dominujących wartościach społecznych. Jednostka jedne wartości przyjmuje, inne odrzuca. Zamiast odrzucać, może je modyfikować - dostosować do własnych potrzeb.

Na postawy jednostki mają wpływ grupy odniesienia pozytywnego, w których jednostka może się realizować i która to grupa ma największy wpływ na daną jednostkę.

Poprzez działania w grupie uczymy się zrozumienia dla innych, wyzbywamy się egocentryzmu i egoizmu.

Istotne znaczenie dla postaw jednostki oprócz grup formalnych (rodzina, naród, studenci)i nieformalnych (grupy własnego wyboru) mają osoby indywidualne, ale tylko wtedy, gdy osoby te są związane z jednostką poprzez silny związek emocjonalny i dostarczają jednostce wzorów do naśladowania i identyfikowania, w kontaktach z nimi, bowiem każdy z nas tworzy sobie podtypy postaw wobec innych ludzi.

Podtypy tworzy sobie każdy z nas, zwłaszcza przy oglądaniu filmów.

Wykład V / Dr Barańska

W zależności od struktury postawy, siły postawy, stopnia zintegrowania oraz miejsca danej postawy w hierarchii postaw danej jednostki uzależniony jest zakres reakcji związanych z postawą.

Rodzaj reakcji uzależniony jest od jej kierunku (postawy negatywne i pozytywne) oraz od siły tych postaw.

Z postawami negatywnymi związane są reakcje negatywne, które w zależności od siły można uszeregować następująco:

  1. agresja

  2. bunt

  3. unikanie

Agresja - to działanie podmiotu zmierzającego do uszkodzenia lub zniszczenia przedmiotu negatywnej postawy osoby lub rzeczy. Wiąże się ona z silnymi, emocjonalnie nastawionymi i nieracjonalnymi postawami, głównie uprzedzeniami.

Działanie agresywne mające swe źródło w negatywnej postawie jest skierowane zazwyczaj na ludzi jako na indywidualne osoby lub jako na przedstawicieli określonych grup społecznych. Rzadziej agresja występuje w stosunku do rzeczy lub zwierząt.

Bunt -wiąże się raczej z negatywną postawą w stopniu mniejszym niż agresja, ponieważ posiada ona zarówno reakcje negatywne jak i pozytywne. W tym przypadku, bowiem likwidacja pewnego stanu rzeczy ma tu doprowadzić do zastąpienia go innym. np. do agresji możemy zaliczyć działanie anarchistów, to terminem bunt określimy manifestację z określonym programem żądań, strajki i rewolucje.

Unikanie -najsłabszy przejaw negatywnej postawy,podmiot często unika osób, wobec których żywi postawy negatywne.Unikanie polega na nie patrzeniu na owe przedmioty i nie nawiązywaniu kontaktów, unikaniu informacji pochodzących od grup czy instytucji, wobec których żywią negatywne postawy.

Z postawami pozytywnymi wiążą się następujące rodzaje zachowań

a.-działania konformistyczne

b. działania zaangażowane

c. poświęcanie się

Zachowanie konformistyczne-jest to zachowanie zgodne z obowiązującymi w danym społeczeństwie czy grupie społecznej normami, zasadami, poglądami, postawami.

Konformizm może być spowodowany tym, że jednostka przekonana jest o wartości czy słuszności danych standardów bądź postępuje konformistycznie z obawy przed karą np. dezaprobatą społeczną.Konformizm przejawia się w dwóch formach.

  1. jako oportunizm

  2. jako konformizm rzeczywisty

Oportunizm polega na tym, że jednostka postępuje zgodnie ze standardami społecznymi, pomimo,że nie uznaje ich za słuszne lub nie ma o nich własnego zdania lub uważa je za niesłuszne.

Postępowanie takie wynika z tendencji do uzyskania nagrody lub powodowane jest lękiem przed karą i dezaprobatą społeczną. Jest ono w małym stopniu zdeterminowane postawą jednostki natomiast w znacznym stopniu powodowane jest jej potrzebami. Oportunizm występuje u osób, u których nie zostały wykształcone postawy społeczne lub zostały one zintegrowane pod wpływem określonej presji społecznej. Oportunista nie trudzi się, gdy nie daje mu to korzyści, stara się nie wychylać, nie narażać, działa dla efektu i na pokaz.

Konformizm rzeczywisty- występuje wówczas, gdy jednostka postępuje zgodnie z określonymi standardami, dlatego, że uważa je za dobre lub słuszne.

Działanie zaangażowane to działanie podmiotu dla przedmiotu, w którym sukcesy przedmiotu są sukcesami podmiotu, a klęski przedmiotu są klęskami podmiotu. W tym działaniu potrzeby zarówno przedmiotu jak i podmiotu są zharmonizowane, a wzrost własnych wartości podmiot widzi w pomnażaniu wartości materialnych i moralnych przedmiotu. Charakterystyczną cecha tego działania jest dynamika i inwencja.

Poświęcanie się podmiotu dla przedmiotu -jest najbardziej pozytywną postawą.Wg M. Ossowskiej poświęcenie się występuje wówczas, gdy „ktoś ze swoich dóbr lub swoich interesów rezygnuje na rzecz cudzych”. W tym przypadku zawsze podmiot działa dla dobra przedmiotu ceniąc jego dobro wyżej niż własne potrzeby.Podmiot skłonny jest do daleko idących wyrzeczeń, ofiar włącznie z ofiarą własnego życia. Postawa ta przejawia się w fanatyzmie i rygoryzmie. W socjologii zauważamy, że pewne pozytywne postawy wobec pewnych przedmiotów wiążą się z negatywnymi postawami wobec przedmiotów o właściwościach przeciwnych.

W socjologii zauważamy, że pewne pozytywne postawy wobec pewnych przedmiotów wiążą się z negatywnymi postawami wobec przedmiotów o właściwościach przeciwnych. Te właściwości charakterystyczne są dla postaw bardzo silnych.

Zachowanie się każdego człowieka oznacza się pewną stałością. Jest określane w sposób uporządkowany i usystematyzowany. Jednostka zmuszona jest do stałego wyboru odpowiednich wartości. Wyborów tych dokonuje w zależności od osobistych predyspozycji psychicznych, fizycznych, od potrzeb indywidualnych, wiedzy, inteligencji, stylu życia i nacisku grupy, z którą jest najmocniej związany. W każdej tej grupie zachowuje się zgodnie z normami wypracowanymi przez tę grupę,

Norma społeczna - jest to materiał ukształtowany przez ludzkie wartości, przekonania, postawy, realizowane przez człowieka w określonych obszarach kulturowych.Posiada ścisłe związki z pojęciem dobra.

Dobro -ukształtowane zostało w wyniku doświadczenia wartości kulturowych w wyniku oddziaływania na siebie jednostek, grup społecznych i społeczeństw.

Pojęcie dobra - to wartość kulturowa, autonomizowana i obiektywizowana w różnych wytworach ludzkich tj. język, mitologia,literatura, sztuka,a przekazywana jest z pokolenia na pokolenie.żyjąc w pamięci społecznej, jest elementem doświadczeń społecznych i wpływa na postępowanie jednostek oraz nabywanie przez nich dalszych doświadczeń.

Zarówno normy społeczne i związane z nimi pojęcia dobra i zła mogą istnieć w określonym kształcie, pomimo zmiany warunków, które je stworzyły.

Normy społeczne i sankcje wytworzone przez grupy wpływają na kształtowanie się postaw. to one prowadzą do ujednolicenia werbalnych i niewerbalnych zachowań członków grupy. Zadania i normy grupowe wyznaczane są poprzez role społeczne poszczególnych członków.

Zadania i normy grupowe są ściśle określone i charakterystyczne dla poszczególnych ról społecznych.

Przez rolę społeczną rozumiemy zachowanie charakterystyczne i oczekiwane od jednostki przez grupę. Są przez tę grupę narzucone i niespełnienie tych oczekiwań niesie za sobą kary nałożone przez tę grupę.

Spełnienie roli przez jednostkę uzależnione jest od możliwości zaspokojenia potrzeb przez grupę. Im większa atrakcyjność grupy tym większy będzie miała wpływ na jej członków, a im większe możliwości zaspokojenia jednostki w ramach grupy tym bardziej jednostka będzie skłonna do zachowania konformistycznego.

O grupie odniesienia będziemy mówili wówczas, gdy jednostka w sposób jednoznaczny będzie utożsamiała się z jedną grupą realizującą w największym stopniu potrzeby danej jednostki.

Problemem grup odniesienia zajmował się Newcomp.

Wskazywał on m. in., że na zmiany postaw lub ich umocnienie ma wpływ grupa odniesienia pozytywnego a ocena danej grupy jest wynikiem wyceny przez jednostkę zaspokojenia swoich potrzeb w danej grupie.

Działania ludzkie to takie zachowanie, które ma subiektywny sens, jest świadome i celowe.

Zgodnie z założeniami Webera i Abela z socjologicznego punktu widzenia działanie to zachowanie intencjonalne.

Natomiast Kmita wskazuje, że zachowanie ludzkie można tłumaczyć w terminach czynności funkcjonalnych i sensownych.

Pojęcie czynności funkcjonalnych i dysfunkcjonalnych odnosi się do zachowań nieświadomych. Zachowania te, mimo iż są zorientowane na określony efekt i do niego w konsekwencji prowadzą występują bez udziału świadomości.

Natomiast czynności sensowne to zachowania będące działaniami, które były podjęte z wyraźnie określonym celem i założeniem, że cel ten zostanie osiągnięty.

Charakterystyczną cechą dla zachowania człowieka jest udział równoczesny czynności funkcjonalnych i sensownych.

Działania społeczne możemy podzielić w zależności od struktury na:

  1. działania skierowane na cel - są funkcjonalne, lecz nieświadome

  2. działania celowe - są funkcjonalne i sensowne

  3. działania irracjonalne - są dysfunkcjonalne i nieświadome

Zachowania społeczne - są wskaźnikami działalności i działań, które są bezpośrednio obserwowane, dlatego też to one są przedmiotem badań empirycznych mające wskazywać na określone postawy społeczne charakterystyczne dla danej populacji, które kształtowane są pod wpływem emocji i wiedzy.

Wykład VI / Dr Barańska

ŚRODKI ODDZIAŁYWAŃ:

Socj. Mamy z nią do czynienia,gdy

  1. Przeżycie istoty sympatyzującej jest identyczne z przeżyciem osoby poddawanej sympatii.

  2. Gdy akt sympatyzowania dzieje się automatycznie bez świadomej intencji osoby sympatyzującej.

Między nimi nie istnieją ostre granice.Mogą być one niejednokrotnie utożsamiane naprzemiennie.

JEDNOSTKA A GRUPA SOŁECZNA

Dla jednostki przynależność do grupy jest bardzo ważna, bo:

-umożliwia wykonywanie ważnych dla nas zadań

-umożliwia osiąganie pewnego rodzaju społecznej tożsamości

-przyczynia się do tworzenia mechanizmu podtrzymania społecznego

-wrodzoną potrzebę „przynależności” (zgodnie z teorią Baley'a)

Między jednostką a grupą zachodzą mechanizmy interakcji.

Jednym z nich jest mechanizm ułatwienia społecznego zwanego falicytacją.

Badania przeprowadzone przez Alfoorta wykazały, iż obserwowanie pewnej czynności dokonywanej poza nami ułatwia nam jej wykonanie. Bardzo ważną kwestią współpracy w grupie jest tzw. efekt synergii.

Synergia występuje wówczas, kiedy 2+1nie daje, 3 ale 4,5,6,7(efektywność działania w grupie)

Upodobnienie i zbliżanie się do grupy, postrzeganie grupy jako całości a siebie jako jej cząstki prowadzi w prosty sposób do konformizmu.

Grupa społeczna jako odrębny twór posiada własne normy, wartości, może wyróżniać się wyglądem zewnętrznym w zależności od tego, do jakiego stopnia jednostka identyfikuje się z grupą, mówiąc grupa to my i pozostałymi osobami należącymi do grupy, których nazywać będziemy elementami grupy.

Takie osoby, które należą do grupy a jednocześnie zbyt od niej odstają, do tego stopnia, że grupa nie chce zaakceptować tej jego różności sprawia, że osoba taka uznana zostaje za odmieńca zwanego dewiantem.

Zazwyczaj grupy, które są jednorodne - nazywamy zunifikowanymi.

Tłum istnieje wtedy, gdy większość osób kieruje uwagę na tę samą rzecz lub jest zainteresowana tą samą ideą. Gustaw Lebont twierdzi,że jednostka w tłumie zachowuje się inaczej, aniżeli poza nim. Tłum posiada, bowiem zbiorową duszę, która rozstrzyga o rodzaju przeżyć i postępowaniu danej jednostki. Głównym wątkiem poglądów Lebon'a stanowi teza iż człowiek, który znalazł się w tłumie jako jego cząstka zmienia się pod jego wpływem w pewien swoisty sposób, wchodzi on w stan wyjątkowy i staje się zdolny do takich reakcji i postępowania, które są mu zupełnie obce poza ramami tłumu.

Tłum wyłania z siebie rodzaj zbiorowej duszy, która rozstrzyga o przeżyciach i wartościach.

Jednostka zanurzona na pewien czas w tłumie działa pod wpływem magnetyzmu fascynując się zachowaniem tłumu tak jak osobnik zahipnotyzowany w rękach hipnotyzera.

Jest to niezależne od tego, kim są jednostki, które składają się na tłum, w jakim stopniu tłum jest podobny do danej osoby, jaka jest inteligencja poszczególnych jednostek tłumu. Wystarczy, bowiem, że jednostka zostaje przeniesiona w tłum,to dusza zbiorowa każe jej myśleć, czuć i działać w sposób odmienny od tego, w jaki zachowuje się będąc w stanie odosobnienia.

Tezy Le'Bona:

a. jednostka w tłumie zachowuje się inaczej niż poza nim

b. jednostka w tłumie zachowuje się inaczej w każdym środowisku, zbiorowisku niż poza jego ramami

Zachowanie każdej jednostki jest uzależnione od rodzaju zbiorowiska: inne będzie w uporządkowanej grupie a inne w tłumie.Zawsze jednak zachowanie będzie inne od zachowania jednostkowego.

Zbiorowość społeczna - więzi społeczne, międzyludzkie,zbiorowość jest zatem skupieniem ludzi posiadających jakąś cechę wspólną wyróżnioną przez obserwatora zewnętrznego bez względu na to czy ludzie ci uświadamiają sobie posiadanie tej cechy, czy nie, a także w których wytworzyła się i utrzymuje chociażby przez krótki czas pewna, specyficzna dla danej zbiorowości więź społeczna np. między sąsiadami.

RODZAJE:

  1. grupa społeczna - powiązana a jest systemem stosunków uregulowanych przez instytucje posiadającą pewne wspólne wartości i oddzielona od innych zbiorowości, wyraźna zasada odrębności. Cechą charakterystyczną jest ilość członków m.in. 2 osoby małżeństwo,(socj. 3 osoby)

  1. pary i dwójki -socj. zaliczane są do grup społecznych, inne nauki twierdza, że powstająca więź między parą lub dwójką powstaje na gruncie styczności osobistych lub rzeczowych.Zazwyczaj jest to więź o silnym zabarwieniu emocjonalnym,może być forma sformalizowana- małżeństwo, para - konkubinat. Jednakże w tym przypadku nie zachodzą istotne zjawiska charakterystyczne dla grup społecznych, nie ma bowiem wpływu układu struktury zbiorowości na to co dzieje się między dwoma członkami. Bowiem grupa zaczyna się tam gdzie osobnik A pozostaje w stosunku nie tylko do B i C lecz także w stosunku do tego, co dzieje się między B i C.

  1. kręgi społeczne - zespoły osób spotykających się stale i utrzymujących stałe styczności osobiste lecz nie posiadające wyraźnej zasady odrębności ani nie posiadające wykrystalizowanej organizacji wewnętrznej. Istnieje tutaj pewna solidarność i wzajemna odpowiedzialność członków za siebie, pewien zakres kontroli nieformalnej i dlatego krąg bardzo łatwo może przekształcić się w grupę społeczną, a dzieje się to wówczas, gdy stawiają sobie cel i uparcie do niego dążą.

  1. Społeczność, wspólnota - oznacza zazwyczaj zbiorowość terytorialną w ramach której członkowie mogą zaspokoić swoje podstawowe potrzeby i wskutek tego zbiorowości tego typu mogą by względnie samowystarczalne a czasem względnie odizolowane.(np. społ. zawodowe, regionalne, studentów)·

  1. Naród i plemię - to zbiorowości oparte na wspólnej kulturze (kultura narodowa: wspólność języka, rozpoznawalność znaków, elementy kultury materialnej i niematerialnej.)

  1. Środowisko społeczne - kręgi i pewne grupy zaliczane do tzw. kategorii zawodowej pozostające w stałych kontaktach, posiadające wspólne lub podobne postawy, interesy, styl życia,np. środowisko górników.

Ludzkie życie jest życiem grupowym.Każdy z nas otacza się ludźmi, wzrasta, dojrzewa, zarabia na życie i opuszcza świat w określonym kontekście grupowego doświadczenia.

Grupa społeczna - to 2 albo więcej osób, które mają poczucie wspólnej tożsamości i między którymi zachodzą strukturalnie uporządkowane interakcje oparte na wspólnym zestawie oczekiwań co do zachowania partnerów. Podstawowym elementem grupy są jej członkowie, ale grupa zbudowana też jest z wieli innych elementów jak przedmioty materialne, wartości kulturowe, symbole, trwałość zachowań i stosunków społecznych.Poprzez członkostwo w grupach realizuje się przynależność człowieka do społeczeństwa globalnego. Każda grupa stawia swym członkom różne wymagania i wymaga przystosowania się do jej wartości, uznawania jej wzorów, wykorzystania funkcji.Dzięki temu grupa trwa i rozwija się. Każda grupa określa:

Zachowania grupowe zależą od norm obowiązujących w grupie.

Działania w grupie bowiem nie są przypadkowe. Każda grupa ma pogląd na to jakie powinno być zachowanie jej członków,...........także w sobie szereg zasad, które muszą być spełnione, by mogła grupa w pełni funkcjonować.

Elementy składowe grupy:

  1. zasada odrębności

  2. Ośrodki skupienia

  3. Zadania grupy

  4. wola zbiorowa grupy

ad.1. Zasada odrębności

Charakteryzuje się zespołem idealnych określeń i warunków jakimi powinien charakteryzować się członek grupy oraz kryteriów przyjmowania jednostek do grupy, a także usuwania ich z grupy.Zasada ta decyduje o wewnętrznej jednorodności. Zmiana zasady odrębności powoduje zmianę charakteru grupy.

Grupy niejednorodne łączą członków o różnych cechach. Jest to jednak bardzo niebezpieczne, bo może powodować powstawanie w ramach grupy podgrup rozbijających jej spójność.

Ad.2 Ośrodki skupienia

To wszystkie materialne podstawy istnienia grupy, symbole, idee,wszystko to co grupę identyfikuje; odznaki, składki wpłacane. Ośrodki skupienia decydują o wartości grupy, możliwości oddziaływania na członków i inne grupy a także dzięki tym środkom mogą zapobiec kryzysom, jakie mogą zaistnieć wewnątrz grupy.Wielkość majątku decyduje o tym, czy dana grupa może w ogóle istnieć i czy będzie mogła dominować nad innymi grupami.

Ad. 3.Zadania grupy

Ustalone i świadome zdefiniowanie stany rzeczy i zjawiska, które grupa chce osiągnąć jako całość. Określone zazwyczaj statutem lub porozumieniem między członkami i zaakceptowane przez nich. Wielość zadań jest zwiększana wraz z tendencjami członków do rozwijania nowych aktywności.

Ad. 4.Wola zbiorowa grupy

Suma syntezy dążeń członków grupy do realizowania zadania zbiorowego. Wola ta przejawia się w konsekwentnym, efektywnym realizowaniu zadań grupy, która prowadzi do solidarności grupy.

Wykład VII/ Dr Barańska

Wejście do grupy to przypadek lub samodzielna decyzja

Przypadek: rodzina, szkoła, miejsce zamieszkania

Czynniki wpływające na przystępowanie

  1. Styczność- wpływ, jaki wywiera bliskość geograficzna na ochotę lub brak jej na wstąpienie do danej grupy.Fizyczna bliskość zwiększa prawdopodobieństwo interakcji i wspólnych działań, których rezultatem jest powstanie grupy społecznej.

  2. Podobieństwo występujące między jednostkami składa się na nie łatwość nawiązywania i utrzymania kontaktów z osobnikami podobnymi psychicznie, fizycznie i podobnej charakterystyce społ.: rasa, religia,pochodzenie.

  3. Ekonomia, wszelkie materialne interesy, które każą ludziom organizować się w różne grupy. Człowiek w swym działaniu ulega, bowiem pobudkom ekonomicznym.

Dla powstania grupy istotna jest organizacja wewnętrzna grupy, na które składają się:

    1. Rodzaj instytucji

    2. Formy kontroli

    3. Wzorce działania

Każda grupa społeczna musi posiadać własne wartości tzn.:

To poczucie wspólności wyrażone słowem „my” ma znaczenie szczególne, bo oznacza wytworzenie w danej grupie świadomości grupowej. Określanie siebie, swojej

Przynależności słowem „my” jest symbolem więzi psychicznej i staje się podstawą wspólnych działań i solidarności grupy.

Grupa powinna posiadać także zasadę odrębności (odróżniającą od innych zbiorowości) Te 4 warunki (odrębność, organizacja wewnętrzna, „my”,wartości) są niezbędne dla powstania grupy po to, aby móc wyróżnić daną grupę społeczną od innych zbiorowisk.

W życiu społecznym występują zróżnicowane postacie grup:

Socjolog amerykański Eubant sklasyfikował grupy i podał 7 zasad stosowanych w tej klasyfikacji.

  1. przynależność etniczna lub rasowa

  2. poziom rozwoju kulturalnego

  3. typ struktury występującej w grupie

  4. zadania lub funkcje spełniane przez grupy w szerszych zbiorowościach

  5. przeważające typy styczności między członkami

  6. różne rodzaje więzi występujące w grupie

  7. Klasyfikacja na innych zasadach (inne grupy, które nie mieszczą się)

Podzielił on grupy na:

    1. Pierwotne - małe, których członkowie mają bliskie, osobiste i trwałe związki a z powodu tej bliskości i trwałości mają ogromne znaczenie dla jednostki socjalizując je do podst. wartości charakterystycznych dla danej grupy.nowa, dlatego, że stanowi podstawę rozwoju społecznego każdej jednostki. Kontakty interpersonalne miedzy jednostkami są bezpośrednie,zabarwione bardzo emocjonalnie, członkowie dużo o sobie wiedzą,dbają o wspólne dobro, mają takie same zainteresowania, np. rodzina, grupa, klasa.

    1. Wtórne - większe, ich trwałość ma charakter okresowy.Zbiorowości dążące do wykonania specyficznego zadania i nie wywierające trwałego wpływu na tworzące je jednostki. Powstają one, bowiem w określonym celu i dlatego nie zespalają swych członków w takim stopniu jak pierwotny.( charakter formalny -charakter nieformalny)

Ale nawet, gdy mają nieformalny muszą stworzyć cała organizację regulującą zadania członków ustalającą formalne zasady odpowiedzialności i działania.

Niektóre grupy wtórne łączące swych członków na dłużej np. grupy pracownicze przyjmują niektóre cechy grupy pierwotnej. Członkowie takich grup dopuszczają bliższe kontakty osobiste. Organizują wspólne przedsięwzięcia nie związane z pracą zawodową.

Zasadniczą różnicą między grupa pierwotną a wtórną jest stopień:

        1. Zaangażowania emocjonalnego zarówno w grupie jako całości oraz wobec poszczególnych jej członków.

        1. Utrzymywania długotrwałych, głębokich związków między członkami

    1. Swoje - charakteryzują się tym, że stanowi ona zbiorowości, do której jednostka należy i z którą dzieli poczucie tożsamości i lojalności.

    2. Obca -grupa, do której dana jednostka nie należy i wobec której nie czuje się lojalna. Generalnie ludzie nastawieni, sp. Negatywnie lub nawet wrogo w stosunku do grup obcych.

Wrogość miedzy c i d służy do określania granic między grupowych. Zwykle członkowie poszczególnych grup społecznych nie utrzymują ze sobą kontaktów, ich wiedza o sobie nawzajem jest niewielka, a wrogość opiera się na stereotypach.

    1. małe - posiadają strukturę prostą, nie posiadają żadnych podgrup, a kontakt między członkami jest twarzą w twarz. Duża emocjonalność, wielość kontaktów.

    1. Duże, wielkie - takie grupy, które nie wchodzą jako części składowe do jeszcze większych grup, chociaż mogą wchodzić w skład większych zbiorowisk innych typów.

    1. Formalne - występują wówczas, gdy wewnątrz grupy funkcjonują instytucja sformalizowane i kontrole społeczne np. gr. studencka (parlament)

    1. Nieformalne - to grupy małe, choć mają tendencje do rozrastania się, bowiem powstaje ona wówczas, gdy wytworzy zasadę odrębności ustalającą jej skład członkowski i gdy rozwija swoje instytucje i system kontroli społecznej.

    1. Etniczne - o jej odrębności świadczy posiadanie wspólnego dziedzictwa kulturowego.

    1. Mniejszościowe - ludzie, którzy do niej przynależą mają wspólne cechy kulturowe lub przynajmniej fizyczne, odróżniające ich od grupy dominującej. Te cechy odróżniające są często przyczyną dyskryminacji społecznej.

    1. Celowe - Grupy zorganizowane planowo dla realizacji jednego tylko celu, lub jednej grupy celów. W grupach tych istnieje tylko więź sformalizowana ze względu na osiągnięcie celu. Nie ma tu więzi osobistych, uczuciowych, dominuje więź nerwowa. Punktem startowym procesów tworzenia danej grupy są potrzeby ludzi i dążenie do ich zaspokojenia

Poprzez uświadomienie sobie, że pewne potrzeby przekształcają się we wspólne interesy pewnej określonej grupy osób i że dla realizacji tych interesów konieczne jest osiągnięcie wspólnych celów. Nie zawsze cele muszą być takie same.wystarczy, że będą podobne.

l.- rodzina - wyodrębniona grupa społeczna, bowiem to grupa, która utrzymuje ciągłość biologiczną.Bo w niej rodzą się nowi członkowie, im ona przekazuje w drodze dziedziczenia biologiczne cechy gatunku oraz dziedzictwa kulturowego szerszych grup jak:klasy społeczne,naród.Wpływ rodziny jest decydujący dla rozwinięcia jaźni??? subiektywnej i niektórych ważnych cech osobowości. Charakter więzi społecznych wewnątrz rodziny oparty jest na szczególnych, intymnych stosunkach wewnątrz grupy.

Struktura grupy.

Każda grupa zbudowana jest w pewien specyficzny sposób z elementów składowych. Ułożone są tak, by zapewnić prawidłowe funkcjonowanie grupy.

J. Szczep: grupa to układ wszystkich elementów, członków i zasada ich wzajemnego przystawania. Oznacza ono taki sam sposób ułożenia elementów składowych, aby mogły one wykonywać swe funkcje uzupełniając się i harmonizując tak, by grupa jako całość mogła się utrzymywać i rozwijać

Grupy nie są przypadkowym zbiorem jednostek zajmujących się tą samą sprawą. Każda grupa ma, bowiem swoją organizację i strukturę

Struktura Społ. oznacza sposób ułożenia i przyporządkowania sobie członków, instytucji i podgrup składających się na grupę oraz innych elementów tej grupy jak:elementy materialne, symbole i wartości,wzory zachowań i stosunków społecznych, pozycje społeczne zajmowane przez członków.

Mikrostruktura sp. To takie ułożenie jednostek, ich ról i stosunków w całość mniej lub bardziej zharmonizowaną, to znaczy w takie, w której zasady wzajemnego przyporządkowania nie utrudniają funkcjonowanie grupy.O mikrostrukturze mówimy w małych grupach społecznych ( kilka lub kilkanaście). W wielkich grupach istnieje kilka poziomów struktur wzajemnie się wykluczających, czego nie ma w małych grupach.

Z pozycją członka w grupie związany jest jego status. Ludzie zajmujący identyczne pozycje mogą się cieszyć różnym prestiżem. Prestiż jest jedną z cech osobistych, to on jest zazwyczaj wyróżnikiem wyznaczającym status jednostki. Pozycja plus prestiż są elementami niezbędnymi do określenia statusu jednostki.

Każda z osób w grupie społecznej spełnia w niej określoną rolę społeczną. Role te ułożone są w określony system tzn. są sobie przyporządkowane w taki sposób by ich wykonywanie przez poszczególnych członków umożliwiało wykonywanie zadań grupy.

Grupa społeczna stanowi pewną przestrzeń, w której różne role zajmują swoje określone miejsca.To miejsce nazywamy pozycją społeczną roli w grupie Jest ono określone przez zakres ważności, jaką dana rola posiada dla wykonywania zadań grupy, dla jej trwania i rozwoju.

Elementami mikrostruktury są:

-wzory wzajemnych oddziaływań i stosunków

-wartości grupy i postawy wobec wobec grupy

-świadomość wewnątrz grupowa

Małe zbiorowości tworzą siatkę mikrostruktur ii łączą się w szersze zbiorowości jak społeczności lub zrzeszenia celowe.

Makrostruktura to struktura grup wielkich, w których ważne role grają elementy materialne ( majątek, symbole)a złożone są ze skomplikowanych układów różnych grup pośrednich wielkości. Jest to budowa bardzo złożona i nie możemy powiedzieć, że jest sumą struktur małych grup. Porządkuje ona największe elementy składowe społeczeństw i możemy wyróżnić poszczególne elementy jak:

-struktura ludnościowa

-struktura zawodowa

-struktura polityczna

-struktura administracyjna

-struktura wykształcenia

. made by Marcyś

. made by Marcyś

. made by Marcyś

. made by Marcyś

. made by Marcyś

22


Wyszukiwarka