MSG-część teorii i praktyki międzynarod.przepływów produktów,towarów i usług.Nauka interdyscyplina,powiązana z innymi naukami.W skali mikroek.-badanie zasad gosp.w ujęciu przedsiębiorstwa, w skali makroek.-badanie zasad gosp.w skali kraju.MSG-powizania między krajami,grupami krajów,przedsiębiorstwami,występują w skali międzynarodowej.Bada te powiązania z 2 punktów widzenia:1)prawa ekonom.rządzące przedsiębiorstwem(mają charakter uniwersalny<wspólne dla wszystkich nauk>i specyficzny) 2)polityka ekonom.którą prowadzą podm.gosp.rozwijając powiązania międzynarodowe.

POLITYKA EKONOM.-określa metody oraz środki przy pomocy których państwo osiągnie podst.cele ekonom. Poprzez zawieranie umów międzynarod.,porozumień,tworzenie wspólnych org.gosp..Efektem istnienia MSG jest MPE: 2 poltyki: 1)zagraniczna polityka ekonom.-zasadniczą uwagę poświęca analizie celów,środków i narzędzi stosowanych przez pojedyncze kraje w procesie rozwoju stos.międzynarod. utożsamia się często z pojęciem polityki handlowej.Ma to wytłumaczenie historyczne,gdyż 1 więzi gosp. To więzi handlowe,później obrót usługami i czynnikami pracy.Zakres polit.ekonom.jest szerszy niż polit.handl. Dzieli si9ę na 2 podst.typy: a)polit.autonomiczna-ma charakter jednostronny,są to decyzje państwa dot.stos.gosp.z zagranicą b)polityka umowna-polega na zawieraniu umów między. z innymi krajami(umowy dwustronne,wielostronne dot.np.obniżania stawek celnych,zasad wzajemnego traktowania w stos.międzyn). 2 GŁ.KIERUNKI W EWOLUCJI

ZAGRAN.POLIT.EKONOM.:*polityka wolnego handlu-ozn.usuwanie wszelkich ograniczeń i przeszkód w stos.gosp.z zagranicą zwłaszcza w zakresie wymiany towarowej.Jest to koncepcja ukształtowana w ramach doktryny liberalizmu gosp.Ozn.to że zwolennicy wolnego handlu dążą do jak najmniejszego wpływu państwa na stos.gosp. z zagranicą i uważają że państwo nie powinno świadczyć pomocy własnym przedsięb. W konkurowaniu z zagranicą.Politykę wolnego handlu w pełnym zakresie realizowano w Anglii XdIXw. *polityka protekcjonizmu-ozn.ograniczenie przez państwo swobody w dostępie do rynku krajowego a więc wprowadzenie różnorodnych barier chroniących kraj przed konkurencją z zagranicy(cła).W zakres tej polityki wchodzi też udzielanie pomocy przedsięb.krajdowym w konkurowaniu z zagranicą(np.subsydiowanie eksportu).Skrajną postacią tej polityki jest Pol.autarkii gosp.która zakłada dążenie do możliwie pełnej samowystarczalności gosp.danego kraju(przede wszystkim zastąpienie importu własna produkcją oraz ograniczenie stos.gosp.z zagranicą do absolutnie koniecznego minimum) 2)polityka międzynarod.-polit.ekonom.która koncentruje się na ocenie metod koordynacji stos.międzynarod.przez grupę państw w skali globalnej.Reprezentantem jest>1państwo,grupy państw(część składowa polityki globalnej).Nie jest to suma zagran.polityk państw!!

GOSP.ŚWIATOWA- historycznie ukształtowany i zmieniający się w czasie system powiązań produkcyjnych,technologicznych,handlowych,finansowych i instytucjonalnych między gospodarkami narodowymi różnych krajów,o różnych poz.rozwoju gosp-społ,włączający je w ogólnoświatowy proces produkcji i wymiany. Wg prof.A.Makacia-zbiór różnorodnych inwestycji i organizmów funkcjonujących na poziomie kraju jak i na poz.miedzynarod,zajmujących się dział.gosp. i powiązanych ze sobą w pewien całościowy system poprzez sieć wzajemnych oddziaływań czyli MSE.Jest to system dynamiczny,będący w ciągłym ruchu i rozwoju.Zachodzą w nim nieustanne zmiany.

Instytucje oddziaływujące na siebie:*przedsiębiorstwa*gospodarki narodowe*ugrupowania integracyjne krajów*organizacje międzynarodowe*przedsiębiorstwa transnarodowe

MPP można rozumieć w ujęciu:1)statystycznym-bada strukturę towarową i geograf. produkcji i handlu 2)dynamicznym-zakłada się że zachodzą nieustanne zmiany w strukturze towarowej i geograf,zmieniają się możliwości rozwojowe gospodarek i następuje adaptacja do zmiennych możliwości rozwojowych. MPP ma miejsce wówczas gdy jego uczestnicy znajdują się w >1 kraju i SA zainteresowani produkcją ale specjalna produkcją pod kątem obrotu międzynarod. i wykazują trwałe zainteresowanie. Na MPP wpływają: 1)cz.strukturalne:*wynikające z różnego wyposażenia państw w bogactwa nat,czynniki prod.*róznice w zasobach pracy,wyposażenie w siłę roboczą,wdydajność pracy*różnice w zasobach kapitału 2)cz.techniczne:*rewolucja naukowo-techn. i jej skutki zmiany*poltyka gosp,traktaty,umowy międzynarod. 3)cz.koniunkturalne:*dobra koniunktura*dobra wymiana*współpraca 4)cz.wew-to po 1 predyspozycje poszczególnych krajów do określonej specjalizacji w produkcji i handlu a więc położenie geograf.,klimat,zasoby nat.,czyn.demograficzne a po 2 osiągnięty poziom rozwoju,struktura gospodarcza a więc wiążą się z dziedzictwem przeszłości czyli zasoby kapitałowe,infrastruktura,techniczno-organizacyjne. 5)cz.zew-istotne dla krajów o małym i zacofanym potencjale ekonom. Związane są z bodźcem i wynikającymi ze stanu rozwoju gosp.światowej.Moze on dawać impulsy dodatnie lub ujemne dla poszczególnych gospodarek

Trwałe więzi ekonom.między podmiotami zlokalizowanymi w różnych krajach wytworzyły się wraz z rozwojem MPP. W historii mówimy o dwóch działach: 1)wyodrębnienie rolnictwa 2)wyodr.handlu i rzemiosła. Wiek XV-XVI to okres wielkich odkryć geograf.,podróży Kolumba,Magellana.wykształcił się wówczas system określany SYSTEMEM GOSPODARKI EUROPEJSKIEJ gdzie kilka krajów zachodnich specjalizowało się w produkcji towarów przemysłowych,Europa Środk.i Wsch. to rolnictwo i przemysł surowców.Kolejnym etapem były podboje i ekspansja na inne kontynenty. Współzależności o charakterze globalnym wykształciły się w 2 połowie XIXw.Powiązania jakie wykształciły się na przełomie XVIII/XIX(rewolucja przemysłowa) określane jako tradycyjny

MPP.Był to podział świata na centrum przemysłowe i zaplecze surowcowo-rolnicze oraz rynki zbytu.W XIXw system gosp.światowej oparty na tradycyjnym podziel pracy był na tyle rozwinięty że produkcja przemysłowa i handel wzrósł 30-krotnie.W wyniku rewolucji przemysłowej niektóre kraje zaczęły specjalizować się w produkcji przemysłowej.Pozostałe kraje specjalizowały się w produkcji rolno-spożywczej i wydobywaniu surowców. TMPP przetrwał do I i II wojny światowej w wyniku której doszło do gwałtownych zmian polit,społ i gosp.Zaczęła się zasadnicza przebudowa całej struktury gosp.światowej.Zmiany te dokonywały się też po II wojnie światowej i trwają do dzisiaj. Gł.czynniki zmian: 1)rozpad systemu kolonialnego i dwubiegunowej struktury TMPP 2)rewolucja w Rosji 3)wojny światowe(zwł.II) 4)rozpad bloku socjalistycznego i upadek komunizmu w Europie 5)wyławianie się nowej struktury gosp.światowej określanej współczesną gosp.światową.

ZMIANY W OBRĘBIE GOSP.ŚWIATOWEJ: w obrębie gosp.świat. dochodzi do zmian ilościowych i jakościowych. Zmiany ilościowe zachodzą w strukturze produkcji i handlu.Zmainy jakościowe to: 1)przekształcenie struktury towarowej i geograf.handlu międzynarodowego 2)zmiany w zakresie struktur podmiotów gosp.świat. (inna regionalizacja,podsystemy ekonom;ośrodki dominujące:Japonia;rosnąca rola organizacji miedzynarod) 3)pojawienie się nowych form współpracy gosp.(to specjalizacja technologiczna i przedmiotowa w dziedzinie produkcji). Specjalizacja przedmiot. ozn. koncentrowanie nakładów na niektórych wybranych grupach wyrobów. Specjalizacja technolog. ozn. koncentracje nakładów na wybranych procesach technologicznych lub fazach proc.technol. np.montaż wyrobów gotowych.

Specjalizacja umożliwia obniżenie jednostkowych kosztów wytwarzania gdy produkcja dokonywana jest na dużą skalę.Tworzą się powiązania kooperacyjne.Kooperacji towarzyszą zakupy licencji i dóbr inwestycyjnych.Powiązania kooperacyjne łączą więc aparat wytwórczy podmiotów które współpracują ze sobą.

Zaczęto odchodzić od specjalizacji przemysłowej a z 2 strony rolno-spożywczej.Dążono do większej specjalizacji.Zmniejszała się specjalizacja wewnątrzgałęziowa na rzecz specjalizacji wewnątrzgałęziowej.

Aby była wyważona gospodarka musi być komplementarność międzynarodowa struktur gosp.Przez to rozumiemy dopasowywanie tych struktur w obrębie 2 lub więcej krajów.

STRUKTURA GOSP.ŚWIAT. Główne podmioty gosp.świat.: 1)gospodarka narodowa z instytucją państwa-interesy gosp.narod. reprezentuje instytucja państwa.Rządy krajów nawet jeśli nie wchodzą w bezpośr.więzi gosp. próbują oddziaływać na stosunki ekonom.z zagranicą.Jest to 1 z gł.czynników określających stopień intensywności i kształt powiązań gospodarczych między krajami.Rządy poszczególnych krajów mogą w sposób bezpośredni zerwać kontakty i porozumienia.Taka bezpośrednia działalność państwa miała miejsce w byłych krajach socjalistycznych.Każde państwo prowadzi określoną politykę oddziaływania państwa na kształtowanie stosunków z zagranicą. 2)przedsiębiorstwa krajowe-korporacje-przdsiębiorstwa zorganizowane zwykle w formie spółek akcyjnych 3)przedsiębiorstwa międzynarod.(korporacje transnarodowe)-(wg ONZ) to przedsięb. Prowadzące w przynajmniej 2 krajach filie lub oddziały będące w całości lub części własnością przedsiębiorstwa macierzystego.Zasięg działalności tych przedsiębiorstw jest zasięgiem krajowym.Głódwny motyw powstawania i rozwoju korp.transn. to zagraniczne inwestycje bezpośrednie(przepływ kapitału związanego z dział.prod. np.IBM,Coca Cola itd.) 4)międzynarodowe ugrupowania integracyjne: 1959 EWG, w latach 90-tych UE,Europejska Strefa Wspólnego Handlu(EFTA) Integracja przebiega wg następujących etapów:a)znoszenie przeszkód w wymianie handlowej b)unia celna-na zew.ugrupowania jest jednolita polityka celna c)wspólny rynek w zakresie przepływu kapitału,towaru i rynku pracy d)unia ekonom. i walutowa-ujednolicenie i harmonizacja polityki gosp. e)międzynarod.organizacje gospodarcze-po II wojnie świat. rola tych organizacji wzrosła-pełnią one funkcje regulacyjne w ramach gosp.świat,ustalaja pewne wzorce,zalecenia,normy postępowania.Do takich org.gosp. należą org.finansowe:MFW,BŚ,Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.W tej grupie można wyróżnić też pewne porozumienia i organizacje:Układ ogólny w sprawie ceł i handlu(GATT),od 95 zastąpiono Światową Organizacją handlu(WTO).W zakresie międzynarod.stos.gosp.działa szereg organizacji świadczących humanitarną i społ.pomoc np.WHO,FAO,ONZ.

TEORIE WYMIANY MIEDZYNAROD. Teoria handlu międzynarodowego próbuje odp. Na pyt.jakie czynniki określają wielkość i strukturę towarową i geograf.wymiany towarów?od czego zależy stosunek wymiany towarów eksportowanych do importowanych?jakie korzyści daje handel międzynarod.krajom-udczestnikom wymiany i krajom trzecim?dOd strony etyki nie ma jednolitej koncepcji handlu międzynarod. która odpowiadałaby na te 3 pyt.Są różne koncepcje teoretyczne które wychodzą od różnych założeń. Myśl ekonom.już w starożytności i średniowieczu podejmowała problem handlu miedzynarod.Starożytni władcy dążyli do zdobycia jak największej ilości dóbr(eksploatacja rabunkowa).Na przełomie XVI-XVIIw pojawiła się doktryna merkantylizmu(kapitalizm kupiecki).Stwierdzono że źródłem bogactwa każdego narodu jest dodatni bilans handlu zagranicznego.Chodzi o to aby kruszce(złoto)i pieniądze dopływały do kraju.Twórcy tej doktryny zalecali prowadzenie polityki protekcjonizmu czyli popieranie rozwoju rodzimej wytwórczości i ograniczenie importu. RODZAJE TEORII WYM.MIĘDZYNAROD: 1)teoria kosztów absolutnych(A.Smith)2)t.kosztów alternatywnych(G.Habderier)3)t.kosztów realnych(J.Viner)4)t.kosztów względnych(R.Torrens,D.Rdicardo)5)t.obfitości zasobów(E.Heckseher,B.Ohlin,P.A.Samuelson)6)t.neotechnologiczne7)t.popytowo-podażowa8)t.handlu międzynarod.

TEORIA KOSZTÓW ABSOLUTNYCH Zgodnie z nią podstawą rozwoju specjalizacji międzynarod. i zarazem źródłem osiągania korzyści z handlu międzynarod. jest występowanie między 2 krajami(lub więcej)bezwzględnych różnic kosztów wytwarzania,zwłaszcza w wymiarze nakładów pracy. Zdaniem A.Smitha,jeśli w pewnych warunkach określony kraj A jest bardziej efektywny(dysponuje absolutną przewagą)w produkcji towaru X a zarazem mniej efektywny niż inny kraj B w prod.dobra Y,to oba kraje mogą osiągać korzyści wskutek rozwoju MPP(bez względu na stan bilansu handlowego),pod warunkiem że kraj A eksportuje do kraju B całość lub część produkcji towaru X,w przypadku którego dysponuje absolutną przewagą,w zamian za import z kraju B całości lub części dobra Y.

Tebelka tu ma być

Innymi słowy,rozwój MPP zgodnie z kształtowaniem się przewagi absolutnej prowadzi do lepszego wykorzystania podstawowego zasobu(pracy ludzkiej) i powoduje wzrost prod.obu towarówd,co z kolei jest bezpośrednią przyczyną osiągnięcia przez partnerów określonych korzyści(zwiększona wlk.prod. do podziału między krajami)

Na przedstawionym przykładzie kraj A w ciągu 1 godz.wyprodukuje 6 razy więcej towaru X niż kraj B tego samego towaru(in.mówiąc kraj A wyprodukuje 1t produktu X 6 razy szybciej niż kraj B tego samego produktu).Kraj A powinien się specjalizować w prod.towaru X i analogicznie-kraj B w prod.towaru Y.

Oczywiście teoria A.Smitha nie tłumaczy wszystkich przepływów w handlu międzynarod.W swej publikacji autor nie daje żadnych wskazówek państwom które produkują wszystkie dobra(lub większość)absolutnie drożej niż ich partnerzy handlowi.W tej sytuacji nastąpiłby niekorzystny bilans handlowy który prowadziłby w konsekwencji do wypływów kruszców i kapitału od słabszego partnera.

W teorii a.Smitha nie wzięto pod uwagę kosztów transportu,przepływu technologii a także istnienia barier które umożliwiają lub utrudniają prowadzenie międzyndarod.handlu(ndp.cło).teoria ta sprawdza się w przypadku handlu surowcami(które wyst.tylko u 1 z partnerów)czy w przypadku wymiany produktów rolnych.

TEORIA KOSZTÓW WZGLĘDNYCH (komparatywnych,porównawczych).Założenia TKW:*jedynym cz.produkcji jest praca *doskonała przenośność cz.produkcji z gałęzi do gałęzi *doskonała konkurencja-cena każdego dobra=kosztowi krańcowemu *pełne zatrudnienie *niezmienność warunków produkcji *pełna równorzędność krajów *swoboda decydowania o strukturze wymiany *rozpatruje się 2 kraje i 2 towary

Klasyczna TKW jest rozszerzeniem i uogólnieniem teorii A.Smitha.Zdaniem Torresa i Ricarda możliwości korzystnej specjalizacji międzynarod. istnieją również w warunkach utrzymania się między 2 krajami absolutnych różnic kosztów produkcji wyrażonych nakładami pracy tj. także wtedy kiedy 1 z nich wytwarza wszystkie wyroby taniej(drożej)niż 2.Wystarczającą przesłanką rozwoju specjalizacji handlu miedzynarod.jest występowanie względnych różnic kosztów wytwarzania mierzonych nakładami pracy.

Jest to tradycyjnie ujmowana ZKW(zasada kosztów wzgl).Zgodnie z nią chodzi o to,aby w warunkach dysponowania przez kraj przewagą absolutną nad krajem B w produkcji obydwu towarów specjalizował się on w produkcji i eksporcie tego towaru,który może wyprodukować stosunkowo taniej niż kraj B,tzn.tego towaru,w przypadku którego jego przewaga nad krajem B,mierzona nakładami pracy,jest stosunkowo największa lub brak przewagi jest stosunkowo najmniejszy.Jednocześnie kraj B powinien specjalizować się w produkcji i eksporcie tego towaru,w przypadku którego niekorzystna pozycja tego kraju ujawnia się w stosunkowo najmniejszym stopniu.

ZKW można również sformułować w sposób odmienny tzn.uwzględniając-zamiast mierzonych nakładami pracy różnic kosztów produkcji-warunkujące je różnice wydajności pracy.

TK komparatywnych nie tłumaczy wielu zjawisk tj.efekt skali czy obniżanie jednostkowych kosztów produkcji na skutek zwiększenia wielkości produkcji.

Tabelka tu ma być

Portugalia ma zatem bezwzględna przewagę ponieważ oba dobra jest w stanie wyprodukować taniej niż Anglia.Jednocześnie obydwa kraje potrzebują po 5 jednostek każdego dobra.Jeżeli będą chciały zaspokoić swoje potrzeby wyłącznie własna produkcją(powstrzymają się od wymiany)wówczas nakład pracy konieczny do zaspokojenia swojego zapotrzebowania na wino i sukno przedstawia się następująco:

Tabelka tu ma być

Jedn.wina wyrażona w suknie jest tańsza w Port.(1wino=20/30=0,66sukna)niż w Anglii(1w=100/80=1,25s)

Jedn.sukna wyrażona w winie jest droższa w Portugalii(1s=30/20=1,5w)niż w Anglii(1s=80/100w)

Ta różnica we względnej cenie 2 dóbr w Anglii i Portugalii stanowi istotę TKK.W Anglii opłaca się wymienić Jedn.sukna za Jedn.wina ponieważ w Anglii sukno jest tańsze od wina.Jednocześnie w Portugalii opłaca się oddać Jedn.wina w zamian za Jedn.sukna bo w Portugalii wino jest tańsze od sukna.Fakt,że Portugalia ma znacząco niższy poziom kosztów dla obydwu dóbr nie wpływa na korzyści,jakie oba kraje odnoszą z wymiany handlowej.

Jeżeli oba kraje zdecydują się specjalizować w produkcji dobra o niższym koszcie komparatywnym i produkować dodatkowe jednostki z przeznaczeniem na wymianę za dobro o wyższym koszcie komparat.,wówczas będą mogły skorzystać na wym.handlowej.Globalna produkcja się nie zmieni,zatem Portugalia wyprod. 10 jedn.wina,z czego sprzeda 5 jedn. Anglii w zamian za 5 jednostek sukna. Anglia wyprod. 10 jedn.sukna, z czego sprzeda 5 jedn. Portugalii w zamian za 5 jedn.wina. Nakłady obu krajów będą się kształtowac nast.:

Dwie tabelku tu maja być

MODELE NEOTECHNOLOGICZNE HANDLU: 1.teoria cyklu życia produktu 2.t.luki technologicznej 3.t.korzyści skali.T.cyklu życia produktu wyraża zależność pom. wlk.sprzedaży a długością okresu sprzedaży

sprzedaż

1 faza 2faza 3faza 4faza

I.wprowadzenie produktu na rynek: wlk.sprzedaży:generalnie słaba.dla niektórych produktów jak kostka rubika,niektóre lalki,może być dość znaczna; zysk:ujemny bądź niezauważalny; płynność fin:negatywna; konkurencja:nieliczna; klient:innowator 2,5%>,proces decyzji zakupu szybki,gdyż oparty na specjalnych źródłach inf.,duch awanturniczy,nastawiony na nowości,młody,dobrze sytuowany,o produkcie poinformowany ze źródeł niekomercyjnych; marketing:strategia oparta na rozwijaniu zysku; wydatki market.:duże; cele market.:zaprezentowanie produktów; produkt:podstawowy; cena:wysoka,brak konkurencji umożliwia odzyskanie poniesionych k-tów; promocja:oparta na zaprezentowaniu produktu; dystrybucja:różnorodna II.wzrost sprzedaży: wlk.sprzedaży:szybki wzrost sprzedaży; zysk:maksymalny; płynność fin:umiarkowana; konkurencja:rośnie ilość konkurentów; klient:pierwsi klienci 13,5%>,osoba respektowana w społeczeńsdtwie,lider opinii,naśldadowany przez innych,często młody,wysoki statut społ.,źródło inf.komercyjne; marketing:strategia marketingowa oparta na coraz większej penetracji rynku; wydatki market.:wysokie,jednak malejące; cele market.:zaprezentowanie i utrwalenie marki produktu; produkt:o podwyższonej jakości; cena:niewysoka i malejąca; promocja:skierdowana na promocję marki; dystrybucja:intensywna III.dojrzałość produktu:wlk.sprzedaży:stabilna w 1 etapie powolny wzrost a w 2 powolny spadek wlk.sprzedaży; zysk:wysoki ale spadający; płynność fin:wysoka; konkurencja:duża ilość konkurentów; klient:typowi klienci 68%>,statut socjalny średni,lubi kupować sprawdzone produkty,komercyjne źródło inf.o produktach,raczedj sceptyczny,motywowany do zakupu chęcią dorównania innym; marketing:strategia marketingowa oparta na utrzymaniu dotychczasowego udziału w rynku; wydatki market.:malejące; cele market.:utrwalenie zaufania do marki; produkt:zróżnicowany tzn.o różnym wizerunku w oczach klienta,w zależności od segmentu rynku; cena:minimalna; promocja:utrwalenie zaufania do marki; dystrybucja:intensywna IV.spadek sprzedaży:wlk.sprzedaży:malejąca; zysk:bardzo słaby albo zerowy; płynność fin:słaba; konkurencja:ilość konkurentów maleje; klient:klienci spóźnieni 16%>,tradycjonalista,niski status socjalny; marketing:strategia marketingowa oparta na wzroście produktywności ale również wejścia na inne mniej nowatorskie rynki; wydatki market.:małe; cele market.:różdne; produkt:różna strategia postepowania w stos.do produktu:-bez zmian,-ponowne wylansowanie produktu,-koncentracja na segmentach bardziej opłacalnych,-podjęcie próby wyciśnięcia max zysku z produktu,-zmaina segmentu i repozycjonowanie produktu; cena:nie zmieniająca się z lekką tendencją wzrostową; promocja:rekdlama przypominająca o produkcie; dystrybucja:nastawienie się na najkorzystniejsze kanały dystrybucji.

GRAFICZNA INTERPRETACJA ROZWOJU PRODUKCJI I EKSPORTU ZGODNIE Z T.C.ŻYCIA PROD.

sprzedaż

import

eksport

Eksport produkcja konkur. konkur

z kraju zagr. zagr. z importem

POLITYKA HANDLOWA I HANDEL MIĘDZYNARODOWY

POLITYKA HANDLOWA-gł.część składowa zagr.polityki ekonom.państwa.Zagr.polityla ekonom. to oddziaływanie na stosunki gospodarcze z zagranicą.Istnieją ścisłe współzależności tej polityki polityką gosp.wew.(krajową).W zakres celów zagr.polityki ekonom. należy w długich okresach czasu pobudzanie eksportu i wzrost aktywności gosp.Wzrost eksportu wymaga spełnienia celów polityki wew. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POLIT.HANDL:1.zew:zmiany w międzynarodowej zdolności konkurencyjnej danego kraju,zmiany w międzynarodowej polityce handlowej,zmiany w charakterze międzynarodowej konkurencji 2.wew:zmiany potencjału ekonom.,zmiany efektywności gospodarowania,adaptacyjność i innowacyjność gospodarki,stan równowagi makroekonom. Cele długoterm:czynniki zew i wew wpływają na Międzynarodową zdolność konkurencyjną kraju.

CELE ŚREDNIO- I KRÓTKOTERMINOWE:1)zachowanie równowagi płatniczej 2)pozytywne oddziaływanie na aktywność gospodarczą 3)stan zatrudnienia 4)ceny 5)podział dochodów 6)strukturę gospodarczą 7)poziom konkurencji 8)postęp naukowo-techniczny

POLITYKA HANDLOWA-CELE I ŚRODKI

Tabelku tu ma być

NARZĘDZIA POLITYKI HANDLOWEJ: 1.Cła-opłata taryfowa pobierana przez państwo na towar w momencie przekroczenia przez towar granicy danego kraju. Cła są najstarszym instrumentem polityki protekcjonizmu.Przy pomocy ceł wpływa się na cenę towaru w wymianie zagr. Cele polityki celnej: 1)ochrona bilansu 2)ochrona produkcji krajowej 3)poprawa dostępu towarów krajowych do rynków zagr. 4)wpływanie na poziom zatrudnienia w gospodarce 5)stymulowanie postępu technologicznego 6)przeciwdziałanie inflacji 7)poprawa zaopatrzenia w towary i materiały Podział ceł:1)ze względu na kierunek ruchu towarów:a)cła importowe b)eksportowe c)tranzytowe 2)ze wzgl.na rodzaj taryfy celnej:a)minimalne b)maksymalne 3)ze wzgl.na sposób ustalania:a)od wartości b)specyficzne-od ilości c)kombinowane(poł a)i b)) 4)zróżnicowane traktowanie:a)dyskryminacyjne:-retorsyjne,-wyrównawcze,-antydumpingowe b)preferencyjne 2.Bariery parotaryfowe-wpływają na wymianę dóbr w wym.międzynarod. Do barier tych należą:-opłaty wyrównawcze,-dodatkowe opłaty za import,-subsydia eksportowe,-protekcjonizm wew,-depozyty importowe,-kontyngenty taryfowe,-podwyższenie wymiaru cła. 3.Bariery pozataryfowe-zaliczamy wszystkie pozostałe przeszkody w handlu:-zakaz importu lub eksportu(embargo),-kontyngenty(ustalanie ilościowo pewnych kwot),-normy techniczne,-przepisy sanitarne,weterynaryjne,fitosanitarne,-licencje importowe i eksportowe,-dobrowolne ograniczenia eksportu,-przypisy domieszkowe,-zakupy publiczne,-ograniczenia dewizowe. DUMPING ozn.sprzedaż za granicą po cenach niższych niż w kraju a czasem nawet poniżej k-tów produkcji.Dumping stosują same przedsiębiorstwa.Przedsięb.chcą zwiększyć eksport a więc ustalają większe ceny eksportu.Dumping jest zakazany na mocy poroz.międzyn.Kraj importujący ma prawo do obrony przed dumpingiem.Może nałożyć cła antydumpingowe.Musi udowodnić że towary te eksportuje się po cenach niższych niż w kraju i on ponosi straty.

SKUTKI EKONOM.WYBRANYCH INSTRUMENTÓW POLITYKI HANDLOWEJ(cła i subwencje)

Skutki wprowadzenia ceł

Uległa zwiększeniu podaż krajowa,zmalał popyt krajowy.Zmalał import.

Wpływ ceł na dobrobyt

ELJC-transfery od innych przedsiębiorców a konsumentami, CEI-obszar straty społ.netto-zwiększone wydatki społ.związane z podjęciem dodatkowej krajowej produkcji samochodów, FGH-nadwyżka korzyści konsum.ponad koszt krańcowy,utracona w następstwie ograniczenia zakupów samochodów z Qd do Qd'

Skutki:1)zwiększenie cen w gospodarce 2)niepotrzebne transfery(do budżetu państwa i przedsięb.) 3)straty społ.

Skutki ekonom. subwencji

Eksport wzrósł,a popyt na komputery w kraju spadł. CAG-społ.koszt netto-ograniczenie konsumpcji komputerów bo konsumenci muszą zapłacić wyższą cenę, BFE-społ.koszt spowodowany zwiększeniem produkcji

INTEGRACJA(łac. scalać) Międzynarodowa integracja gosp. ozn. scalanie się gospodarek krajowych w jednolitą strukturę ekonom. który to organizm ze wzgl.na wysoki stopień wew.powiązań gosp. wyodrębnia się w widoczny sposób z całokształtu gosp.światowej.

W int. podstawowym celem jest wzrost efektywności gospodarowania co ozn.szybszy wzrost i rozwój gosp. O rozwoju decyduje przede wszystkim produkcja przemysłowa i dlatego olbrzymie znaczenie ma postęp techniczny i przepływ technologii.Na większym rynku jaki się tworzy w wyniku int. łatwiej jest osiągnąć korzyści niż w gospodarce 1 kraju. RODZAJE INT: 1)LIBERALNA (funkcjonalna, rynkowa) metoda int.,działania i funkcje państwa bądź ugrupowania integracyjnego na rzecz powinny się ograniczać wyłącznie do likwidacji barier w obrotach między grupą zainteresowanych krajów tzn. do zapewnienia między nimi swobodnego przepływu towarów oraz czynników produkcji a więc jak gdyby do zapewnienia tym samym niezakłóconego działania mechanizmu wolnego rynku,który w tych warunkach wywoła i spowoduje proces int.gosp.Właściwy proces int.należy zostawić mechanizmom rynkowym(UE,CEFTA,NAFTA) 2)INSTYTUCJONALNA met.int.(autorytarna), proces int.gosp. jest możliwy tylko pod war.skoordynowania a następnie zunifikowania polityki ekonom. grupy krajów.W praktyce może to ozn.ustanowienie określonych instytucji integracyjnych wyposażonych w kompetencje umożliwiające skuteczną koordynację,unifikację(jednakowe metody i cele) i centralizację polityki ekonom.grupy integrujących się krajów(RWPG). ZJAWISKO ROZLEWANIA SIĘ(spill over)-proces generowania nowych zadań stojących przed strukturami instytucjonalnymi w wyniku ewolucji procesów gospodarczych.Działania integracyjne w sferze o mniejszym znaczeniu mogą prowadzić do serii następnych działań i rozszerzenia zadań na szczeblu ponadnarodowym. SUWERENNOŚĆ: 3 aspekty suwerenności:1)ograniczanie a nawet naruszanie suwerenności(np.przystąpienie do UE) 2)przyrost suwerenności(np.rozpad Czechosłowacji) 3)aspekt neutralny(Kanada,USA,Meksyk) Elementy wchodzące w skład: 1)zwierzchnictwo terytorialne-wyłączność władzy państwa na jego terytorium 2)zwierzchnictwo osobowe-wyłączność władzy państwa wobec jego obywateli. Ich połączenie daje pełną suwerenność danego państwa. Suwerenność można określić jako prawo do wyłącznego decydowania przez państwo o jego sprawach wew. i stos.zew.Dobrowolne ograniczenie suwerenności to oddanie suwerenności na rzecz innych państw lub organizacji(np.tworzenie UE). Ograniczenie może być dwojakiego rodzaju: -ograniczenie nieodwracalne(np.Alaska1867,Rosja-USA za 7,2mld USD),-może być przywrócona(np.rozpad ZSRR,Czechosłowacji) FORMY(ETAPY) INTEGRACJI:1)strefa wolnego handlu-najprostsza i 1 z najczęściej stosowanych form polegająca na likwidacji ceł i ograniczeń pozataryfowych(ilościowych),pozostawiając krajom członkowskim swobodę stosowania narzędzi polityki handlowej wobec krajów spoza ugrupowania(autonomia celna i handlowa)np.EFTA,CEFTA,NAFTA 2)unia celna-porozumienie handlowe w którym członkowie oprócz likwidacji ceł i ograniczeń pozataryfowych prowadzą wspólną politykę handlową wobec pozostałych krajów. 3)wspólny rynek-forma int. w której kraje członkowskie znoszą ograniczenia w obrocie dobrami i usługami,prowadzą wspólną politykę handlową wobec krajów trzecich i wprowadzają nieskrępowany ruch czynników produkcji wewnątrz ugrupowania czyli łączy elementy unii celnej i unii gosp. 4)unia ekonom.(unia gosp.)-wyższa forma wspólnego rynku w której członkowie dokonali harmonizacji wszystkich rodzajów polityk mających wpływ na warunki konkurencji m.in.polityki podatkowej,monetarnej,społ,wymaga powstania instytucji o charakterze międzynarodowym 5)unia gosp. i walutowa(unia monetarna)-forma int.europejskiej w której wprowadza się także wspólną walutę 6)unia polit.-polega na unifikacji części lub całości polit.zagr. i obronnej.Wspólne zarządzanie.Unia gosp.+wspólna polityka w każdym obszarze i utworzenie nowych konstrukcji instytucjonalnych o charakterze ponadnarodowym. KORZYŚCI Z INTEGRACJI: 1)powstaje wielki rynek gdyż znikają bariery wymienne 2)wielki rynek umożliwia korzyści jakie daje specjalizacja(w zakresie produkcji,wymiany i postepu techn.) 3)wielki rynek umożliwia osiąganie tzw.korzyści skali(chodzi tu o prod.masową)-obniżanie się długookres.k-tów wytwarzania w miarę wzrostu skali produkcji 4)na wielkim rynku występują korzyści zwiększonej konkurencji 5)integracja zawsze daje wzrost wymiany handlowej między tymi krajami w wyniku znoszenia przeszkód tej wymiany

MIGRACJE-najbardziej żywotne zjawisko społ.pod względem ilościowym i jakościowym.Procesy migracyjne są wyjątkowo złożone ponieważ można rozpatrywać je w 5 obszarach:ekonom,socjalnym,kulturowym,polit. i ekologicznym. Migracje można rozumieć jako zmianę miejsca zam. osoby,rodziny lub gosp.domowego.Dzieli się je na 2 kierunki:-położenie pierwotne,-położenie docelowe. Ze względu na położenie wyróżnia się migracje:1)międzynarodowe 2)międzyregionalne 3)lokalne. Istnieją 2 typy mobilności:1)przestrzenna-zmiana miejsca zam.-typowa migracja 2)cyrkulacyjna-przemieszczanie się które nie pociąga za sobą zmiany miejsca zam. decyzje o migracji muszą być NIEZALEŻNE I NIEWYMUSZONE.Mogą być efektem wymuszonych zdarzeń:1)przyczyny ekonom. 2)polit. 3)etniczne 4)kulturowe itp. FORMY MIGRACJI: 1)Emigracja ozn.dobrowolne opuszczenie kraju rodzinnego,najczęściej ma charakter ekonom.Może mieć charakter polit. jako efekt ucisku polit.lub rozbieżności w poglądach politycznych 2)Emigracja ma często charakter nielegalny i z tym związane jest zjawisko readmisji(polega na odsyłaniu nielegalnych imigrantów do ich krajów ojczystych lub jeśli są uchodźcami do pierwszego bezpiecznego kraju na którego terenie pozostawali po ucieczce z kraju rodzinnego) 3)Reemigracja-dobrowolny powrót emigrantów 4)Repatriacja-rodzaj reemigracji.Nie zawsze ma charakter dobrowolny.Zazwyczaj jest związana ze zmianą granic państwa lub zmianami polit.Zjawisko repatriacji na skalę światową wystąpiło po zakończonych wojnach. Działanie z przymusu! 5)Imigracja-przyjazd do obcego kraju na pobyt stały. DYNAMIKA WZROSTU: -czasy nowożytne-ok.300mln(było to przemieszczanie ludności za wojskiem w podbijanych krajach-mobilność armii pociągała za sobą mobilność gospodarczą),-lata 1850-1860-wzrost przemian gospodarczych i ruchów migracyjnych ok.40mln,­-lata 1945-1970-ruch migracyjny ok.10mln ludności UCHODŹCTWO-odmienna forma przemieszczania się ludności.Formą uchodźctwa jest ucieczka.Połączona jest zazwyczaj z działaniami wojennymi,konfliktami o charakterze zbrojnym. APATRYDA, APOLIDA-bezpaństwowiec,osoba nie posiadająca obywatelstwa żadnego kraju.W wielu przypadkach paszport nansenowski był podstawą do udzielania statusu cudzoziemca. 1951-konwencja genewska-konieczność udzielania azylu politycznego,1970,1990,2001. Tendencja wzrostu migracyjnego w okresach działań zbrojnych-szacunki:a)w 2050-afryka:na 3,5mld ludności ok.100mln to uchodźcy,b)wg Międzynarodowego czerwonego Krzyża-w 2050 r. na świecie będzie ok.10mln ludzi,z czego 1mld to uchodźcy. TYPY TEORII MIGRACJI: 1)teoria Ravensteina/Hick'a-wyjaśnia przyczyny migracji.Zgodnie z ta teorią strumienie migracyjne wyznaczane są przez istniejące różnice w dochodach realnych między określonymi krajami lub regionami.Uzupełniona przez teorię P.Tornado który dorzucił różnice uwzględniające wielkości zatrudnienia. 2)teoria rozważań Sjaastad'a-zgodnie z nią nie jest istotne czy płaca realna jest wyższa czy nie,ale stwierdza że wszystkie decyzje związane z migracją są decyzjami inwestycyjnymi.Dokonuje się tu pieniężnego i niepieniężnego sumowania wartości netto w określonym czasie.Sjaastad określa że kapitał ludzki jest podstawą mikroekonomicznych decyzji migracyjnych. „DRENAŻ MÓZGU”-pozyskiwanie ludzi z określonym wykształceniem na teren innego państwa(np.zde Skandynawii do USA-lekarze,dentyści-„dolina krzemowa”) TEORIA „PUSH-PULL”-zgodnie z nią są dwie grupy czynników które powodują powstawanie ruchów migracyjnych:*pierwsza grupa to czynniki wypychające (negatywne w kraju rodzimym,np.bezrobocie,zmiany polityczne);*druga grupa to czynniki przyciągające(czynniki zachodzące w państwach docelowych) 5 GRUP PRZYCZYN MIGRACYJNYCH: 1)klasyczne przyczyny ekonomiczne-wynikają z chęci poprawy sytuacji ekonomicznej 2)przyczyny natury politycznej-efekt ograniczeń lub łamania praw człowieka,brak akceptacji politycznej,religijnej,społecznej. Przyczyny I i II grupy przenikają się nawzajem-polityczne pociągają za sobą ekonomiczne. 3)przyczyny społeczno-kulturowe(nowa grupa przyczyn)-załamanie się tradycyjnego porządku i norm kulturowych 4)przyczyny ekologiczne-wynikające ze zmian naturalnych jak i wymuszonych na danym terytorium(np.regulacja rzeki Jangcy-będzie budowany kanał podziemny,by doprowadzić wodę) 5)przyczyny infrastrukturalne-mają podłoże w zmniejszającym się stopniu zapewnienia potrzeb danego społeczeństwa(mieszkania,służba medyczna,opieka społeczna)

BILANS DLA PAŃSTW PRZYJMUJĄCYCH: I.POZYTYWNE EFEKTY:1)wykształcona,zawodowo czynna ludność o dobrym,często poszukiwanym zawodzie 2)osoby bez wykształcenia ale wykonujące pracę która nie jest akceptowana przez państwo przyjmujące 3)efekt dodatni:uposażenie tych osób jest z reguły niższe niż ludności. II.KOSZTY:1)pomoc finansowa związana z zabezpieczeniem minimum socjalnego(konflikt w Irlandii między polskimi a afrykańskimi imigrantami) 2)wzrost przestępczości(mafia) 3)wzrost napięć na tle kulturowym,politycznym,religijnym 4)niechęć do asymilacji nowych warunków proponowanych przez państwo przyjmujące(migracja z państw arabskich do Niemiec czy Francji) BILANS DLA PAŃSTW Z KTÓRYCH NASTĘPUJE EMIGRACJA: I.KORZYŚCI: 1)zmniejszenie bezrobocia 2)zwiększenie popytu krajowego,napływ dewiz 3)zmniejszenie przestępczości 4)wzrost wykształcenia i poziomu kulturowego 5)powrót (napływ kapitału i ludności z kapitałem-wzrost poziomu gospodarczego) II.SKUTKI UJEMNE: 1)ucieczka kapitału ludzkiego i problem demograficzny(Ukraina) WYMIANA MIĘDZYNARODOWA powoduje powstanie należności zobowiązań między podmiotami znajdującymi się w różnych krajach.Regulowanie należności między podmiotami znajdującymi się w różnych krajach nazywa się rozliczeniami międzynarodowymi. Rozliczenia międzynarodowe mogą być prowadzone z udziałem pieniądza ale wtedy gdy istnieje wymienialność walut narodowych.Istnieją również rozliczenia międzynarodowe nawet wtedy gdy nie ma wymienialności walut.Są to rozliczenia bez udziału pieniądza tzw.transakcje kompensacyjne(clearing).Istnieje też bezpośrednia wymiana towaru na towar bez udziału pieniądza tzw.barter. Aby waluty można było wymieniać potrzebny jest przelicznik czyli kurs walutowy. KURS WALUTY-to cena płacona w walucie krajowej za jednostkę waluty obcej. Spełnia bardzo ważne funkcje w gospodarce.Przede wszystkim jest to: 1)funkcja informacyjna-umożliwia ustalenie należności i zobowiązań.Kurs zawiera podstawowe informacje dla importerów,eksporterów i producentów. 2)funkcja cenotwórcza-kurs umożliwia przenoszenie zagranicznego układu cen na układ krajowy czyli istnieje możliwość porównywania cen w kraju z cenami zagranicznymi. Porównywalność ta może być ograniczona,głównie wtedy gdy istnieją cła,podatki i inne opłaty związane z eksportem importem,bo zniekształcają ceny.Kurs walutowy jest ważnym narzędziem polityki gospodarczej państwa.Państwo prowadzi także politykę kursową która pozwala realizować mu określone cele. CZYNNIKI OKREŚLAJĄCE KURS WALUTY:1)relacja popytu i podaży danej waluty na krajowym rynku walutowym 2)polityka państwa w zakresie wymienialności walut i rodzaju polityki kursowej 3)różnice w poziomie cen w kraju i zagranicą 4)czynniki polityczne i psychologiczne oraz działania spekulacyjne TYPY KURSU WALUT:1)stały kurs walutowy-ustalany przez państwo.Gdy rząd zobowiązuje się do utrzymywania stałego kursu to konieczna jest interwencja rządu przy pomocy rezerw dewizowych gromadzonych przez Bank Centralny.Gdy rząd zdecyduje się obniżyć kurs stały to jest to dewaluacja (gdy jest tendencja do deprecjacji waluty).Jeżeli jest tendencja do aprecjacji waluty to rząd może podwyższyć kurs stały i jest to rewaluacja. 2)płynny kurs walutowy-jest to sytuacja gdy kurs walutowy kształtuje się swobodnie w zależności od popytu i podaży walut oraz nie ma tu interwencji rządu,np.w Polsce WSPÓŁCZESNY KURS WALUTOWY: Do lat 20 naszego wieku mieliśmy do czynienia z systemem waluty złotej.Od lat70-tych dominuje pieniądz papierowy.Wraz z pojawieniem się pieniądza papierowego pojawiał się coraz bardziej skomplikowany system walutowyd.W 1944 roku na mocy umowy z Breton Woods utworzono MFW.Organizacja ta miała czuwać nad systemem walutowym a także miała świadczyć pomoc dla krajów członkowskich mających problemy z kursem walutowym. Po II wojnie światowej w ramach tego systemu przyjęto zasadę kursów stałych.Na początku lat 70-tych załamał się system kursów stałych a upowszechniły się kursy płynne regulowane,umożliwiające pewien zakres ingerencji państwa. Obecnie stosowane są na świecie w ramach zaleceń MFW 3 typy główne systemów walutowych: 1)kurs płynny(nieograniczenie płynny)-bez żadnej interwencji państwa 2)kursy płynne administrowane(regulowane,kierowane)-kursy te wyznacza popyt i podaż ale państwo może interweniować w pewnych granicach 3)kurs stały(kurs centralny)-państwo utrzymuje stałą relację kursu własnej waluty w stosunku do jednej wybranej waluty obcej lub do wiązki takich walut.Dopuszcza się pewien wąski zakres wahań walut.Po ich przekroczeniu państwo bardzo często interweniuje. Na świecie stosuje się:*kursy nieograniczenie płynne(48 krajów) *kursy płynne administrowane(38) *kursy centralne(81) WYMIENIALNOŚĆ I KURS POLSKIEGO ZŁOTEGO: WYMIENIALNOŚĆ WALUTY-to prawo swobodnego kupowania i sprzedawania zagranicznego pieniądza za walutę krajową i dokonywaniu rozliczeń międzynarodowych w dowolnej walucie bez ograniczeń-jest to tzw.całkowita(absolutna)wymienialność. Od 1914 absolutna wymienialność praktycznie nie istnieje.Najczęsciej mamy do czynienia z ograniczeniami wymienialności waluty wprowadzanymi przez prawo dewizowe poszczególnych krajów czyli tzw.wymienialność częściową. Dewiza-to pieniądz zagraniczny używany w rozliczeniach międzynarodowych prowadzonych przez banki.Jest to pieniądz w różnych formach np.zagraniczne papiery wartościowe.dewiza nie dotyczy pieniądza krajowego. POJĘCIE BILANSU PŁATNICZEGO-usystematyzowane zestawienie transakcji ekonomicznych dokonywanych w ściśle określonym czasie między krajami i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi.Bilans może być sporządzany miesięcznie,kwartalnie,półrocznie i rocznie.Wyraża bezpośrednio poziom i strukturę obrotów płatniczych z zagranicą. TYPY TRANSAKCJI ZAGRANICZNYCH:1)transakcje odpłatne: a)kupno i sprzedaż towarów lub usług w zamian za element finansowy(kredyt,gotówka) b)zamiana towarów lub usług na inne towary lub usługi c)wymiana jednego elementu finansowego na drugi element np.zakup akcji zagranicznych za gotówkę 2)transakcje nieodpłatne: a)nieodpłatne nabycie bądź dostarczenie towaru lub usługi np.wysyłka paczki krewnym za granicę b)nieodpłatne otrzymanie lub przekazanie elementu finansowego np.zapłata składki na rzecz organizacji międzynarodowej.

TRANSAKCJE MIĘDZYNAROD.

Tu ma być tabelka

RACHUNEK BIEŻĄCY: 1)Towary-import,eksport towarów.wysyłka towarów-transakcje usługowe „frachty”,ubezpieczenia i inne usługi związane wysyłką towarów 2)inne usługi transportowe,pasażerskie,portowe dla przewoźników,czarterowe 3)podróże zagraniczne-towary i usługi sprzedawane cudzoziemcom lub zakupy dokonywane przez krajowców za granicą 4)dochody z inwestycji zagranicznych-własność zagranicznych aktywów finansowych: a)dochody z inwestycji bezpośrednich b)dochody z innych inwestycji finansowych za granicą(odsetki od wkładów bankowych,odsetki od kredytów zagran,odsetki od obligacji) 5)inne towary,usługi i dochody: a)transakcje rządowe-koszty utrzymania placówek dyplomatycznych,konsularnych,wojskowych b)transakcji prywatnych-dochody z pracy,patentów,licencji,praw autorskich 6)transfery nieodpłatne: a)prywatne-przekazy i przesyłki emigrantów tj.osób wyjeżdżających do pracy na okres powyżej roku b)rządowe-składki na rzecz organizacji międzynarodowych,renty i emerytury przekazywane za granicą,podatki i opłaty od cudzoziemców,dobrowolne umorzenia długów,darowizny rządowe RACHUNEK KAPITAŁOWY 1)transakcje finansowe zagraniczne-zagraniczne aktywa oraz zagraniczne zobowiązania na które składa się zadłużenie wobec cudzoziemców 2)nie są ujmowane w bilansie w całej wartości lecz wykazuje się tylko zmiany ich stanu 3)rezerwy walutowe stanowią osobną kategorię w ramach rachunku kapitałowego 4)kapitały krótko-i długoterminowe 5)Polska sporządza bilans wg MFW od 1991

czas

czas

---