Region ekonomiczny to obszar o określonej specjalizacji gospodarczej, będący wynikiem wykorzystania endo i egzogenicznych czynników rozwoju oraz ukształtowany w wyniku między i wewnątrz regionalnych przepływu czynników wzrostu: kapitału, pracy, technologii, informacji itp.
Region charakteryzujemy jako przestrzenno-gospodarcze:
* zorganizowane celowo (tzn. do realizacji określonych celów) i świadomie wypełniające wynikające stąd funkcje i zadania.
* strukturalizowane ze wg na zewnątrz i międzyregionalny podział pracy, podziału funkcji i hierarchie kompetencji oraz sposób podejmowania decyzji dotyczących działania układu regionalnego.
* wyodrębnione z otoczenia, lecz jednocześnie otwarte w stosunku do sąsiednich środków społecznych, ekonomicznych i przyrodniczych, prowadzące z tym otoczeniem wymianę dóbr i usług i czynników produkcji.
* dysponujące odpowiednimi zasobami endogenicznymi transformowanymi przez przedsiębiorstwa w określone produkty.
* zdolne do samodzielnego określania, wyboru, modyfikacji celów.
W systemie regionalnym wyróżniamy dwie sfery: realna, regulacyjna.
Realna to przedsiębiorstwa, gospodarstwa rolne, gospodarstwa domowe.
Regulacyjna to organy władzy publicznej, rządowe i samorządowe.
Gospodarka regionalna- mezoekonomia.
Region jako przestrzenny system gospodarki charakteryzuje się zróżnicowanym poziomem i tempem rozwoju.
Ujęcia statyczne wyróżniamy:
*regiony słabo rozwinięte (zacofane, depresyjne)
*średnio i wysoko rozwinięte
*kryterium PKB w regionie na 1 mieszkańca.
Ujęcie dynamiczne:
*regiony o niskim ( czasem nawet ujemnym) tempie rozwoju -tzw. regiony problemowe
*regiony o średnim i szybkim tempie rozwoju ( regiony najszybciej się rozwijające-bieguny wzrostu lub lokomotywy)????
*kryterium tempo PKB regionalnego.
Zróżnicowanie powierzchni regionów:
-makroregion, mezoregion, subregion (podregion), mikroregion. Brak jednoznacznych definicji, nazwy stosowane dość dowolnie.
W literaturze ekonomicznej powszechnie przyjmuje się, że region to jednostka najwyższego szczebla podziału terytorialno-administracyjnego wyposażona we władze o określonych kompetencjach decyzyjnych- w Polsce jest to województwo.
Jednostka terytorialna to obszar geograficzny z władzą administracyjną. która ma kompetencje do podejmowania decyzji administracyjnych i politycznych dla tego obszaru w obrębie prawnych i instytucjonalnych nam państw członkowskich. Jednostki terytorialne mieszczące się w hierarchii podziału terytorialno-administracyjnego bezpośrednio pod szczeblem centralnym to region.
Region najwyższego szczebla NUTS1 to obszar całego państwa o mniejszej powierzchni lub część państwa o większym terytorium (5-7 mln; w Unii jest 79 jednostek tego typu z tego 6 w Polsce, makroregiony: centralny, południowo-zachodni, południowy, północno-zachodni, północny, wschodni).
NUTS2- (0,8-3 mln) najczęściej wykorzystywane w Unii-liczba 268. Najmniejsze powierzchniowo państwa stanowią pojedyncze regiony nie tylko NUTS1, lecz także NUTS2 (Cypr, Dania, Estonia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Słowenia)W Polsce NUTS 2 obejmuje 16 woj.
NUTS 3- podregiony( subregiony) w naszym kraju 45 (0.15-0.8 mln mieszkańców) Dwa ostatnie szczeble NUTS obejmują jednostki lokalne (w Polsce- powiaty, miasta na prawach powiatu i gminy).
Podstawowe koncepcje rozwoju regionalnego
I. Teoria lokalizacji działalności gospodarczej- rozwój każdego rodzaju gospodarki (narodowa, regionalna,lokalna) kształtowany jest przez lokowanie na określonym terenie działalności podmiotów gospodarczych, z czym wiąże się inwestycje.
Skala inwestycji decyduje o sile i kierunkach rozwoju.
Rozmieszczenie różnych kategorii działalności gospodarczych wyjaśniają teorie lokalizacji.
Teoria rozwinęła się w XIX w. Przechodziła kilka etapów rozwoju.
1. Teoria lokalizacji produkcji rolnej - przy wyborze rodzaju i miejsca uprawy najważniejszą rolę odgrywa rynek zbytu odległość od rynku i koszty transportu.
2. Teoria lokalizacji przemysłu ( 1 przedsiębiorstwo, 1zakład przemysłowy) 1909r zakład produkcyjny należy zlokalizować dokonując maksymalnej oszczędności kosztów. Minimalne koszty transportu są podstawowym czynnikiem lokalizacyjnym
3. Teoria bazy ekonomicznej -związana jest z problematyką rozwoju miast. Podstawowe założenia- rozwój opiera się na działalności eksportowej. Firmy, sektory eksportowe tworzą bazę ekonomiczną terytorium, są podstawą jego gospodarki.
4. Teoria ośrodków centralnych - pewne prawidłowości rynkowe wpływają na osadnictwo.
Odległość od miejsca lokalizacji (produkcji) do rynku jest wprost proporcjonalnie związana z kosztami transportu. Wpływa to na wysokość ceny produktu, co wyznacza wielkość popytu. Ustala się w ten sposób opłacalną granicę zasięgu zaopatrzenia, po przekroczeniu, której pojawia się brak popytu.
Dwie zasady porządkują układy osadnicze: transportowa i administracyjna, konsumenci i producenci dążą w różnym stopniu do minimalizacji kosztów i maksymalizacji zysków-główny czynnik rządzący liczbą, wielkością i rozmieszczeniem miast (kształtują hierarchiczną strukturę porządku przestrzennego).
Dyspozycyjne czynniki produkcji wpływają na strukturę osadnictwa
Teoria biegunów wzrostu (1955 Franscois Perroux). Rozwój gospodarczy jest skoncentrowany na najbardziej rozwiniętych przedsiębiorstwach, gałęziach przemysłu, sektorach są to tzw. bieguny wzrostu dla całej gospodarki. Bieguny charakteryzują się najlepszą pozycją na rynku, szybkim tempem wzrostu i wielkością powiązań kooperacyjnych.
Są siłą napędową rozwoju gospodarki regionu. Wpływają na lokalizację nowych przedsiębiorstw. Ich szybki rozwój wpływa na sąsiednie podmioty. Intensywny poziom komunikacji i powiązań powoduje szybkie naturalne rozprzestrzenianie się procesu rozwoju.
Teoria geograficznych centrów wzrostu (1958 Albert Hirschman). Rozwój gospodarczy dokonuje się nierównomiernie i jest skoncentrowany w geograficznych centrach wzrostu. Oddziałują one w okresie późniejszym na rozwój sąsiednich obszarów. Istotne jest wzmacnianie rozwoju regionów centralnych i wspieranie rozprzestrzeniania się tych tendencji np. poprzez budowę infrastruktury komunikacyjnej.
Teoria mechanizmu błędnego koła (Gunnar Myrodal 1957) W gospodarce, w której rozwoju występują centra wzrostu można spodziewać się konsekwencji w postaci:
-pogłębiającego się z upływem czasu zróżnicowania regionalnego.
-coraz szybszego rozwoju biegunów wzrostu, stagnacji regionów biednych.
Działanie tego mechanizmu błędnego koła nie jest w stanie przerwać samoregulacja rynkowa. Wymagana jest interwencja publiczna na terenach zaniedbanych.
Koncepcja centrum i peryferii John Friedmann 1973 ( podobna koncepcja, ale inne działania publiczne). Działalność wytwórcza i usługowa konkurencyjnych przedsiębiorstw lokowana jest w najsilniejszych regionach, głównie w dużych ośrodkach metropolitalnych. Centra gospodarcze dominują nad swoimi peryferiami. Przyczyniają się do rozwoju tych terenów, ale jest on podporządkowany i usługowy wobec obszarów centralnych.
Centra dążą do dominacji nie tylko w sferze gospodarczej, ale również politycznej, kulturowej. Działania publiczne to stymulowanie rozwoju opartego na rdzeniach wzrostu, wspieranie budowy infrastruktury, metropolii celem poprawy położenia obszarów peryferyjnych.
5. Teoria gospodarki przestrzennej - powiązanie teorii lokalizacji z teorią przestrzeni gospodarczej. Procesu urbanizacji i efekty aglomeracji są istotne w wyjaśnieniu czynników różnicujących przestrzeń.
II Teoria wzrostu i rozwoju
Wyróżniamy teorie:
1. rozwoju "od góry" (egzogeniczne) model neoklasyczny, model keynesowski, modele fazowe i strategii rozwoju zróżnicowanego i niezróżnicowanego, teoria polaryzacji.
2. rozwoju "od dołu" (endogeniczne) strategia potrzeb podstawowych, rozwoju autocentrycznego i selektywnej separacji, koncepcje niezależnego rozwoju regionalnego.
Teorie egzogeniczne
Teorie rozwoju regionalnego neoklasyczne (model podstawowy, teoria kosztów komparatywnych, proporcjonalności czynników produkcji) bazują na teoriach ekonomicznych przyjmujących, że rynek decyduje o cenach i dąży stale do równowagi.
Założenia te przeniesione na grunt wyrównania różnic regionalnych -doskonała konkurencja rynkowa, mobilność czynników produkcji. Produkcja dóbr przynoszących zysk powoduje, że czynniki produkcją dążą do lokalizacji tam gdzie osiągają najwyższą wydajność krańcową.
W efekcie różnice regionalne występują do czasu wyrównania się WK wszystkich czynników produkcyjnych we wszystkich punktach przestrzeni.
Model podstawowy - jeśli dany obszar się urbanizuje, wzrasta liczba mieszkańców, co zmienia proporcje czynników produkcji, wpływa to na ich, WK. W przypadku pracy, która jest mobilna do wyrównania się dochodów między obszarami zurbanizowanymi i preferencyjnymi. Wyrównuje się też różnica regionalna w WK kapitału.
Teoria korzyści komparatywnych - uzasadnia specjalizację produkcji jednego dobra i handel zagraniczny, co pozwala na poprawę dobrobytu wytwarzających je regionów.
Teoria obfitych zasobów Heckschera Ohlina -względna obfitość zasobów powoduje, że regiony zasobne w siłę roboczą wytwarzają produkty pracochłonne w kapitał -kapitałochłonne.
Model Keynesowski - stan równowagi gospodarczej może wystąpić przy niepełnym wykorzystaniu czynników produkcji. Strona popytowa odpowiedzialna za stopień wykorzystania czynników produkcji. Regulacje państwa w zwalczaniu bezrobocia powodujące wzrost gospodarczy w efekcie miały pobudzać rozwój regionalny.
Modele fazowe rozwoju regionalnego - proces zmian społecznych, politycznych, gospodarczych nie przebiega w sposób ciągły, lecz fazowi. (cykle kondratiewa, cykle życia produktu). Zmiana fazy cyklu, fazy życia produktu w odniesieniu do regionu poprzez zmianę lokalizacji produkcji skutkują wpływem na charakter gospodarki regionu (starzejące się, wschodzące).
Strategia rozwoju zrównoważonego i niezrównoważonego - poszukują odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób określane strategie inwestycje mogą pokonać koło błędnego niedorozwoju.
Rozwój zrównoważony (trwały, suspensywny) - rezultat długofalowych procesów przemian jakościowych i ilościowych w sferze gospodarczej i przyrodniczej. Rezultat pozytywnych zmian w poziomie rozwoju gospodarczego i społecznego, które nie pogarszają ani nie naruszają jakości środowiska. Współczesny rozwój powinien zostać nienaruszony, stan zasobów dla następnych pokoleń.
Teoria polaryzacji - istniejący stan nierównowagi napędzają cyklicznie skumulowany proces rozwoju, który może prowadzić do powstania jeszcze większych zróżnicowań tj. polaryzacji sektorowej, regionalnej.
Teorie endogeniczne -
opozycyjny nurt w stosunku do teorii rozwoju „od góry”, które opisywały świat zhierchizowany i akcentowały rolę centrów aglomeracyjnych.
Teoria rozwoju autocentrycznego i selektywnej separacji - regiony peryferyjne powinny na pewien czas odseparować się od systemu światowego, przeprowadzić wewnętrzną restrukturyzację, potem po dokonaniu koniecznych zmian wrócić na arenę międzynarodową. Rozwój regionu oparty jest na rynkach zasobach wewnętrznych.
Teoria niezależnego rozwoju regionalnego (lata 80-te) - rozwój regionu powinien aktywizować powiązania wewnątrz regionalne zasoby wew. z jednoczesnym uwzględnieniem aspektów ekonomicznych ekologicznych i socjokulturowych. Żądania większego zaangażowania środków publicznych na niwelowanie różnic potencjałów regionalnych. Regiony powinny samodzielnie określać cele i strategie, środki przy wykorzystaniu potencjału regionu - rozwój endogeniczny.
Teoria rozwoju i wykorzystania potencjału endogenicznego - potencjał to możliwie do ujawnienia dodatkowe możliwości rozwoju regionu. Szukamy ich w czynnikach produkcji potencjale inwestycyjnym obszarów peryferyjnych obiegu wewnątrz regionalnym i w innowacyjności środowiska lokalnego.
Współczesne teorie rozwoju regionalnego akcentują: wiedzę, technologie, innowacje, informacje, współpracę, decentralizację, partycypację i kulturę.
Teoria polityk strukturalnych - rząd w ramach polityki przemysłowej powinien podejmować starania w kierunku wycofania starych gałęzi przemysłu i wprowadzenia nowych.
1.teoria nieadekwatności rynków - model trwałej równowagi nie sprawdza się w rzeczywistości potrzebne są inwestycje rządowe np. ochrona nowych gałęzi przemysłu przed konkurencję międzynarodową do czasu ich umocnienia się.
2.teoria cyklu wzrostu (cyklu koniunkturalnego) - interwencja rządu potrzebna nie tylko dla ochrony nowych gałęzi przemysłu i ochrona sektora w okresie redukcji mocy przerobowych, zastrzegane zamówień rządowych, wspieranie inwestycji, innowacji, ulgi restrukturyzacyjne dla przedsiębiorstw.
Teoria uczącego się regionu - dominującym czynnikiem rozwoju gospodarki jest innowacyjność technologiczna.
Region uczący się - to region, którego głównym motorem rozwoju jest nieustanna innowacja i umiejętność adaptacji do zmieniających się warunkach rynkowych. W procesie uczenia się biorą udział różni aktorzy rozwoju regionalnego: przedsiębiorstwa, administracja publiczna, uczelnie, instytuty badawcze, organizacje społeczne.
Uczenie się - wzajemne oddziaływanie i współpraca poprzez stwarzanie warunków sprzyjających rozwojowi wiedzy i innowacji.
Struktura gospodarki regionalnej jest oparta na małych i średnich przedsiębiorstwach, produkujących głównie na rynek regionalny. Cechą charakterystyczną dystryktu jest duża możliwość siły roboczej. Pracownicy są bardziej związani z regionem niż konkretnym przedsiębiorstwem.
Zaplecze - wykwalifikowane, instytucje usługowe przystosowane do obsługi specjalistycznej produkcji regionalnej. W ramach tego zaplecza funkcjonują, także instytucje finansowe - długookresowe kredytowane.
Sieć regionalna przedsiębiorstw
sieć przedsiębiorstw nie zawsze muszą być związane z określonym terytorium, mają jednakże duże znaczenie dla konkurencyjności regionu i działających tam przedsiębiorstw.
Mimo wyraźnych tendencji ku globalizacji zauważalna jest także równoległa tendencja do regionalizacji. Wzrasta znaczenie miejsca, terytorialnej bliskości między różnymi podmiotami działającymi w regionalnej sieci.
Przykłady klastrów: -Dolina Krzemowa (mikroprocesory),-Grenoble (energetyka nuklearna, biotechnologia),-Cambridge (biotechnologia, przemysł komputerowy i informatyczny),-Austin, Montpellier (telekomunikacja, oprogramowanie, biotechnologia),-Technolopis Oulu w Finlandii (telekomunikacja),-Emilia Romania w północnych Włoszech (ceramika łaz.)
Przykłady Polskich klastrów: -Quasi- klaster automatyki przemysłowej w Gdańsku, klaster poligraficzny w Warszawie, klaster budowlany w regionie świętokrzyskim, Tarnowski klaster Plastikowa Dolina, klastry wiejskie na Lubelszczyźnie agroturystyka
Typową cechą wszystkich regionalnych sfer jest fakt usytuowania w nich dużej liczby małych i średnich przedsiębiorstw aktywnie współpracujących między sobą.
Sieci regionalne składają się z małych i średnich przedsiębiorstw, które są powiązane ze sobą dzięki terytorialnej przynależności do aglomeracji. Często tworzą one tzw. klastry.
MSP tworzą ze sobą luźne formy organizacyjne zlokalizowane w danym regionie licząc, że wspólnie działając zdołają nadrobić braki wynikające z wielkości. Głównym motywem wzajemnej współpracy są oczekiwania osiągnięcia dużych korzyści dzięki wzajemnie wspomaganemu dążeniu do innowacyjności. Bardzo często powstanie regionalnej sieci przedsiębiorstw inicjowane i wspierane jest przez siły rządowe. Sprzyja rozwój dużych ośrodków badawczych, ośrodków akademickich.
Przedstawiając grona badawcze tego problemu wskazuję kilka ważnych cech charakteryzujących dla zagadnienia. Są nimi:
-koncentracja geograficzna (bliskość sprzyja współpracy i dyfuzji i innowacji)
-współpraca a konkurencja (wzmacniają efekt synergii)
-koncentracja sektorowa (przedsiębiorstwa mogą pochodzić z sektorów pokrewnych)
-specjalizacja (wysoko duża różnorodność wyspecjalizowanych firm i organizacji)
-współzależność (interakcja między przedsiębiorstwami są dynamiczne i intensywne)
Grono jest, zatem geograficznie zakreślonym zbiorem firm z pokrewnych sektorów, które współpracują ze sobą w procesie produkcyjnym, w łańcuchu tworzenia wartości. Pomiędzy nimi nawiązują się powiązania sieciowe, a przynależności do grona w istotny sposób wpływa na indywidualną konkurencyjność.
M.E.Porter definiuje je jako terytorialnie usytuowane skupiska przedsiębiorstw i ich wyspecjalizowanych dostawców, organizacji świadczących usługi oraz firm z sektorów pokrewnych i związanych z nimi instytucjami. Działają one w poszczególnych dziedzinach w ten sposób, że odpowiednio łączone określonym terytorium tworzą łańcuch wartości.
Typową, zatem cechą gron jest terytorialne, a nie sektorowe ich wyróżnianie.
Struktury gron są bardzo skomplikowane.
Podstawowym poziomym, trzonem są zbliżone, co do wielkości przedsiębiorstwa, wokół których skupiają się inne o podobnym profilu działalności, podobnych technologiach.
Pozwala to na wyodrębnienie i identyfikację sektorów należących do określonego grona.
Kolejną grupą podmiotów są różnego typu instytucje zabezpieczające przedsiębiorstwa skonsolidowane w gronie w kapitał, specjalistyczną wiedzę, informacje oraz umiejętności. Są to także firmy tworzące infrastrukturę.
Koniecznym dopełnieniem są zaś jednostki administracji rządowej i lokalnej, których głównym zadaniem jest tworzenie sprzyjającego klimatu do rozwoju grona.
Grona swą przewagę konkurencyjną kreują przede wszystkim dzięki:
- zwiększeniu wydajności należących do niego firm, sektorów
- wzmocnieniu ich zdolności do innowacji, a także w ślad za tym rosnącej wydajności
- zachęcaniu do tworzenia nowych firm, co rozszerza sieć i sprzyja efektywności.
- efektom zewnętrznym:
wzrost dostępności specjalistycznych usług około biznesowych
inwestycje w infrastrukturę
wzrost dochodów społeczności lokalnej i regionalnej
motor rozwoju gospodarki lokalnej i regionalne
Nie każda koncentracja powiązanych ze sobą firm lokalnych może pretendować do określenia jej mianem grona.
Globalizacja to swoiste „kurczenie się” świata spowodowane rozwojem elektronicznych środków komunikacji międzyludzkiej oraz upodobaniem się kultury, szczególnie w sferze kultury masowej, którym towarzyszy rosnąca świadomość o świecie jako jednolitej całości. Dzięki nowoczesnym technologiom i możliwościom natychmiastowej komunikacji ludzie na całym świecie są świadkami różnych wydarzeń i wspólnie w nich uczestniczą.
Regionalizacja w ujęciu ekonomicznym
Anna Zaorska - globalizacja stanowi wyższy, bardziej złożony i zaawansowany etap procesu umiędzynarodowienia działalności gospodarczej. Jest to długofalowy proces integrowania gospodarek narodowych, sektorów, rynków i przedsiębiorstw dzięki rozszerzaniu oraz intensyfikowaniu ponad granicznych powiązań handlowych, instytucyjnych, kooperacyjnych oraz informacyjnych, co prowadzi do tworzenia się coraz silniejszych współzależności w gospodarce światowej.
Joseph E. Stiglitz -globalizacja to silniejszą integrację państw oraz ludzi na świecie spowodowaną ogromną redukcją kosztów transportu i telekomunikacji oraz zniesieniem sztucznych barier w przepływach dóbr, usług, kapitału, wiedzy i ludzi z kraju do kraju.
D. Levy -globalizacja oznacza postępującą integrację gospodarek narodowych, która postępuje głównie przez handel międzynarodowy i zagraniczne inwestycje bezpośrednie. W miarę zaś, jak kapitał staje się bardziej mobilny, technologie umożliwiają nieograniczone komunikowanie się, granice państw przestają być jakąkolwiek bariera dla rozwoju działalności gospodarczej w skali międzynarodowej.
Wielość definicji pozwala na wskazanie najczęściej pojawiających się w nich elementów:
• kompresja (kurczenie się) czasu i przestrzeni
• erozja granic i zniesienie barier geograficznych w przepływie towarów, usług, kapitału, inwestycji, technologii i informacji
• rozciągnięcie działalności ekonomicznej poza granice
• przyspieszenie globalnych interakcji
• intensyfikacja powiązań międzynarodowych
• pogłębienie współzależności
• rosnąca integracja rynków towarowych, usług i finansowych
• działanie korporacji transnarodowych, które w coraz większym stopniu penetrują gospodarki narodowe i zwiększają stopień ich współzależności
Internacjonalizacja (umiędzynarodowienie) → międzynarodowa integracja gospodarcza → globalizacja.
Internacjonalizacja gospodarki oznacza powstanie powiązań międzynarodowych między względnie niezależnymi gospodarkami i przedsiębiorstwami. Jest to w zasadzie proces ilościowy dotyczący wzrostu handlu zagranicznego czy przepływu kapitału.
Globalizacja wnosi nową jakość w procesy internacjonalizacji, gdyż oprócz poszerzenia geograficznego więzi, niesie za sobą funkcjonalną integrację rozrzuconych po całym świecie działań. Wzrost współzależności oraz przechodzenia od form pośrednich do bezpośrednich powiązań.
Międzynarodowa integracja gospodarcza jest częścią składową globalizacji. Globalizację traktować można jako proces nasilonej integracji międzynarodowej pojawiający się scalaniem rynków, zacieraniem granic między rynkami krajowymi i zagranicznymi.
Regionalizacja - długofalowy proces integrowania krajów i gospodarek określonego regionu dzięki intensyfikacji oraz pogłębieniu powiązań ekonomicznych, społecznych i kulturalne, co prowadzi do tworzenia się silnie współzależnego systemu w danym regionie.To proces szerszy niż tworzenie i działanie regionalnych ugrupowań integracyjnych.
W procesie integrowania się regionów znacznie mają też czynniki socjologiczne wspólne wartości i dążenia społeczeństw, poczucie tożsamości, dziedzictwo kulturowe, historyczne.
Współczesny system regionalizacji toczy się jednocześnie na 3 poziomach, które są tworzone stopniowe integrowanie krajów i ich gospodarek I poziom - w danym regionie (kontynentalnym w jego ramach). II poziom między regionami (czasem z innych kontynentów) przez zacieśnianie relacji różnych ugrupowań, czy też połączenie krajów spoza innych ugrupowań. III poziom ponad regionami ( i kontynentami) jako części składowe formującej się gospodarki globalnej.
Regionalizacja - realny proces, polityka, realizowany projekt.
Regionalizm - ideologia koncepcji lub projekt (pojęcie wyższe, stanowi komponent regionalizacji).
Główne cele ekonomiczne to:
-przyspieszenie wzrostu gospodarczego (lepsze wykorzystanie zasobów, czynników wytwórczych w regionie, zwiększenie skali produkcji na rynek ugrupowania).
-aktywizacja handlu zagranicznego w ramach ugrupowania dzięki efektom przesunięcia i kreacji handlu na obszarze zliberalizowanej wymiany.
-realizacja reform gospodarczych dostosowanych gospodarczo do innych państw ugrupowania, realizacja zasad wspólnej polityki integracyjnej.
-wsparcie rozwoju krajowych przedsiębiorstw przez otwarcie możliwości ekspansji regionalnej, formowanie się nowych specjalizacji w produkcji i eksporcie.
-przyciąganie ZIB (zagraniczne inwestycje bezpośrednie) zarówno z krajów ugrupowania jak i spoza.
-zwiększenie spójności ekonomicznej i socjalnej z kraju i regionie.
-podnoszenie konkurencyjności gospodarczej w regionie i na świecie
-zmniejszenie zagrożenia marginalizacją w stosunku międzynarodowym
Nowy regionalizm (lata 90 -te XX wieku) - nowe podejście do kolektywnych i kompleksowych działań państw regionu w celu sprostowania zagrożeniom, dostosowaniom i wyzwaniom w dobie globalizacji.
Jest to koncepcja i strategia przygotowania i realizowania przez państwa regionu wykorzystująca mechanizm szerokiej współpracy w sferze ekonomicznej, politycznej, społecznej do umocnienia spójności i konkurencyjności regionu oraz zwiększenia korzyści i zmniejszenia zagrożeń związanych z globalizacją.
W rozwiązaniach o nowym regionalizmie KTN SA określone jako globalni aktorzy biznesowi a ich działalność jako rynkowo zorientowane źródło wiedzy.
KTN- korporacja transnarodowa
Świat konkurencyjnych regionów, widzianych jako komponenty formułującej się globalnej gospodarki, jest wizją optymalnej dla interesów globalnie działających przy KTN.
Koncepcja nowe regionalizmu dość zróżnicowane i wyrażone nie tylko przez przedstawicieli globalnego biznesu, zakładają rozwijanie wszechstronnych kontaktów i stałych powiązań między istniejącymi ugrupowaniami regionalnymi.
Ugrupowania regionalne zapoczątkowały interregionalizm - np. stosunki rozwijające się od 1995r między UE a MERCOSUR.
Wykraczają one poza wzajemne ułatwienie w przepływach towarów i czynników a jako zadania do współpracy postawiono długofalowe stymulowanie wzrostu, poprawę warunków socjalnych oraz budowę społeczeństwa obywatelskiego w MERCOSUR.
Formułuje się też inna koncepcja transeregionalizm. Zakłada on ujednolicenie zasad ekonomicznych i zacieśnianie powiązań między regionami i krajami o zbliżonych interesach, lecz leżących na różnych kontynentach - przykładem jest działalność w ramach APEC (pomimo słabej konwergencji ugrupowań, gdzie 20 krajów z trzech kontynentów).
GLOCAL termin będący połączenia dwóch wyrażeń GLOBAL i LOCAL.
Globalizacja i regionalizacja SA procesami ściśle na siebie oddziałującej, ale przebiegającej różnymi drogami.
Dwa nurty poglądów na ten temat:
aRegionalizację traktuje się jako proces odwrotny do globalizacji jako odmienny alternatywny sposób wspomagający rozwój gospodarczej (chodzi o ograniczenie negatywnych skutków globalizacji) poprzez ugruntowania własnych sił makroekonomicznych, niezbędnych do otwarcia globalnej konkurencji poprzez instytucje nadzorujące ochronne gospodarczo regionalnej - samodzielność i uniezależnienie się od trendów globalnych.
b.regionalizacja traktowana jest jako wynik i częściowe uzupełnienie procesów globalizacji (odrzuca się pogląd, że region może być samodzielny)
Regionalizacja i globalizacja wzajemnie się wspierają. Regionalizacja to etap globalizacji tzn. uczestnictwo w ugrupowaniach regionalnych można traktować jako etap przed pełną integracją gospodarstw światową. Skłaniamy się ku tezie b)