Karolina Michniewicz - Kosela

Gr. 12

nr. albumu: 47846

METODY PRACY OPIEKUŃCZO - WYCHOWAWCZEJ W ŚWIETLICY SZKOLNEJ

1. Co to jest świetlica szkolna?

Świetlica szkolna jest to wewnątrzszkolna placówka opiekuńczo - wychowawcza, która wspomaga i uzupełnia pracę szkoły we wszystkich jej zakresach: opieki, oddziaływań wychowawczych i dydaktycznych, jak i zabiegów terapeutycznych. Pozwala ona uczniom na uczestniczenie w wielu interesujących zajęciach oraz na odrabianie ich prac domowych. Ze świetlicy korzystają zazwyczaj ci sami uczniowie, przede wszystkim z najmłodszych klas. Przyjmuje się, iż pierwszeństwo w korzystaniu ze świetlicy mają dzieci w jakiś sposób zaniedbane oraz wykazujące trudności w nauce, lecz prawidłowo działająca świetlica szkolna nie powinna ograniczać jedynie do tej wąskiej grupy uczniów.

2. Cele tworzenia świetlic szkolnych.

• Odpoczynek - regeneracja sił fizycznych i psychicznych,

• Rozrywka - wyzwalana przyjemne emocje,

• Rozwijanie indywidualnych zdolności i zainteresowań,

3. Funkcje pełnione przez świetlice szkolne.

Do funkcji pełnionych przez świetlice szkolne zalicza się:

• Funkcja opiekuńcza - czuwanie nad zdrowiem, bezpieczeństwem oraz właściwym rozwojem dzieci;

• Funkcja profilaktyczna - stymulowanie procesów rozwojowych dzieci przez ich własna aktywność i inicjatywę;

• Funkcja reedukacyjna - działanie prowadzące do wyrównywania braków, korygowania wad oraz nieprawidłowości rozwojowych z wcześniejszych lat życia;

• Funkcja kompensacyjna - wyrównywanie niedostatków środowiska rodzinnego życia;

4. Zasady obowiązujące w pracy świetlicy szkolnej.

W pracy świetlicy obowiązują następujące zasady:

• Zasada motywacji - uczniowie zmotywowani do uczestnictwa w atrakcyjnych zajęciach mają możliwość zaspokojenia swojej potrzeby swoich doznań emocjonalnych, nie jest konieczne namawianie ich do pójścia na spacer czy obejrzenia filmu;

• Zasada aktywności - wzbudzanie u wychowanków ich własnej inicjatywy - wszystkie metody bazujące na działaniu i samodzielnym angażowani się mobilizują do aktywności;

• Zasada indywidualizacji - indywidualne podejście do dziecka, znajomość jego potrzeb, zdolności, zainteresowań; wszystkie oddziaływania wychowawcze należy dostosować do indywidualnych możliwości ucznia jak i całej grupy;

• Zasada poglądowości - przykładami środków poglądowych są: film, ilustracja, itp., uczniowie posługują się tutaj wzrokiem, dotykiem, słuchem, węchem;

• Zasada systematyczności - zajęcia należy dokładnie planować i dbać, aby były one ze sobą powiązane;

• Zasada swobody - wychowawca powinien inicjować i zachęcać uczniów do zajęć w taki sposób, by brali w nich udział z własnej woli;

• Zasada atrakcyjności - wychowawca musi doskonalić swoją metodykę pracy w atrakcyjne formy działań;

• Zasada higieny i bezpieczeństwa - przestrzeganie zasad BHP;

5. Metody pracy w świetlicy szkolnej.

Pierwszy podział:

• Metoda pracy grupowej - praca w zespołach angażuje wszystkich uczniów umożliwiając im wykazywanie się;

• Metoda pracy indywidualnej - podczas zajęć indywidualnych uczeń sam wybiera sobie zadania i je wykonuje, w czym może pomagać mu wychowawca; przykładem takich zajęć może być czytanie książek, czasopism, wykonywanie elementów dekoracyjnych;

• Metoda pracy masowej - zajęcia takie angażują wszystkich uczniów ze świetlicy, np. udział w koncercie, rozgrywkach sportowych, w konkursach;

Drugi podział:

1. Metody zajęć praktycznych - wykorzystywane we wszystkich formach pracy, posiadają różny charakter w zależności od założonych celów, są to:

• Techniki plastyczne, teatr lalek, uczestnictwo w zespole tanecznym - kształtuje to wrażliwość estetyczną;

• Zabawy i gry dydaktyczne, konkursy - kształtują zdolności intelektualne uczniów;

• Imprezy, uroczystości, działalność społecznie użyteczna - kształtują patriotyczne uczucia uczniów, uczą zachowań prospołecznych;

• Ćwiczenia, sporty oraz wycieczki - rozwój sprawności fizycznej uczniów;

1. Metody oglądowe - służą pogłębianiu i utrwalaniu wiadomości, przykładem mogą tu być:

• Przedmioty,

• Fotografie,

• Mapy,

• Tablice,

• Przeźrocza,

2. Metody werbalne:

• Pogadanka,

• Dyskusja,

• Opowiadanie bajek, różnych przygód, wrażeń,

6. Główne zadania świetlicy szkolnej.

• Pomoc w nauce oraz tworzenie warunków i przygotowywanie do samodzielnej nauki i pracy umysłowej;

• Organizacja gier, zabaw ruchowych i innych zajęć zarówno na terenie szkoły, jak i na świeżym powietrzu;

• Wykrywanie i rozwijanie u uczniów uzdolnień i zainteresowań oraz organizacja odpowiednich zajęć;

• Dbanie o uczestnictwo uczniów w kulturze - udział w kulturalnej rozrywce, kształtowanie nawyków kultury życia codziennego;

• Upowszechnianie zasad higieny osobistej, czystości i dbałości o zdrowie;

• Rozwój samodzielności i społecznej aktywności;

• Współpraca z rodzicami oraz z nauczycielami uczniów uczęszczających na świetlicę, jak również z placówkami kulturalnymi, sportowymi, itp.

7. Trudności w realizowaniu podstawowych zadań świetlicy.

1. Złe warunki lokalowe.

2. Nadmierna liczebność dzieci w grupie.

3. Brak rozwiązań prawnych dotyczących pobytu dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi - dot. Szkół z oddziałami integracyjnymi.

4. Brak higieny i bezpieczeństwa warunków pobytu w świetlicy, wynikający z hałasu, konfliktów, nadmiernej ilości bodźców rodzących stres, pobudzenia, dekoncentracji, ze znużenia.

5. Brak środków finansowych na nowoczesne, higieniczne, estetyczne i atrakcyjne wyposażenie.

6. Brak uregulowań prawnych, które określałyby podstawowe zadania, organizację, warunki lokalowe, zadania nauczyciela.

Bibliografia:

1. Gajewska G., Bazydło - Stodolna K, Teoretyczno - metodyczne podstawy pracy opiekuńczo - wychowawczej w świetlicy, PEKW „GAJA”, Zielona Góra 2005

2. Podlaski J., Formy i metody pracy świetlicowej, PZWS, Warszawa 1966

3. Sych A., Z doświadczeń świetlic wiodących, [w:] „Problemy opiekuńczo - wychowawcze” 1988, nr.3

4. Lewicka B., Wybrane formy pracy świetlic olsztyńskich, [w:] „Problemy opiekuńczo - wychowawcze” 1988, nr.3

---