28.04.05
ARCHITEKTURY CIĄG DALSZY:
arabeska - wzór rozlewa się po całej powierzchni
motywy roślinne już istniały, arabowie przejeli je i przekształcili
liwany - czasem jako portyk, ozdobne wejście, takie ażurowe powierzchnie - dają cień, ale też powietrze - to w nich odbywaja się nauki pisma, są w madrasach, meczetach, szpitalach
meczet - to nie budowla, ale miejsce, gdzie bije się pokłony - składa się z dziedzińca, sali modlitw, minaretu
do XI w nauczanie miało miejsce w meczetach, ale Turcy seldżuccy zainicjowali powstanie szkół, bo chcieli chronić sunnizm (Nizam alMulbe, to chyba nazwisko ich szefa, stąd zwane nizamijami)
mauzolea - z inspiracji szyizmu i sunnizmu, sanktuaria, najbogatsze w pn Indiach (biały piaskowiec + marmur), a w środku pustko, jest tylko cenotaf, też pusty, bo szczątki delikwenta sa pod ziemią. Budowane dla imamów, potem tez dla władców
karawanseraje - na szlakach karawanowych, składały się z pokoju dla kupców i meczetu, zadaszony lub tez nie, rozwijały się pod wpływem handlu
LITERATURA: - po arabsku, ale pisana nie tylko przez Arabów
domena to poezja, ascetyczna i mistyczna
Persowie zapoczątkowali rozwój poezji winnej, składającej się z opisów wina, polowań i takich tam imprez
Rozwój poezji erotyk męski - homoseksualny, przyszło to z Persji, generalnie była moda na bycie homo wśród elit (ojoj...), niby zakazana przez prawników, ale tylko teoretycznie...;-)
Powielanie stereotypów: pojawił się kanon partnera męskiego, partnerów było dwóch, pasywny (młodszy i co ważne jeszcze nigdy nie golony), oraz aktywny, ten starszy, to on tworzy poezję
Mudżun - to nieprzyzwoitość - dzieło o tematyce pornograficznej zawierało np. instrukcje jak działać, miało wielki popyt, erotyk męski to właśnie jego odmiana
DRAMATURGIA:
nie rozwinęła się ze względu na islam, ale nie z uwagi na ikonoklazm, tylko po prostu nie rozumieli czegoś takiego jak konflikt dramatyczny, bo wszystko ma być zgodnie z wola bożą! - więc miała być zgoda na świat taki, jaki jest - wiązało się to z niechęcią do reform i dynamizmu zyciowego
przetłumaczyli Arystotelesa, ale nie korzystali z niego, bo islam przenika wszytsko
wyjątkiem był teatr cieni - jego ojczyzna to chyba Indie, Jawa, potem Chiny, a może przyszedł wraz z Mongołami - wystepowały skórzane figurki, prezenter stał za jasną kurtyną, przedstawienia odbywały się w nocy, były to proste sztuki dla pospólstwa, te o wysokim poziomie były wystawiane na dworach królów. Dotyczyły życia codziennego, bitwy na morzu, sceny polowań i takie tam inne.
Zachowały się 3 sztuki lekarza od oczu Ibn Danijala (XIII-XIV), zawsze mające przesłanie moralne, tendencje komediowe, ale też były tam fragmenty obsceniczne, figurki miały 0.5-1.5 metra, utozsamiane z ludźmi, podczas gdy prezenter (głównie facet, choć od XIII w trudniły się tym fachem słowiańskie niewolnice) był utożsamiany z Pierwszym Poruszycielem
Teatr wytworzył się dopiero w XXw