NIEPE
NOSPRAWNOS
I CHOROBY PRZEWLEK
E, ODR
BNO

ROZWOJU, ZACHOWANIA I SYTUACJI SZKOLENEJ (Woynarowska)

4.5.1.1.DEFINICJE

1. 1980-
   OZ klasyfikacja niepe
   nosprawnosci:

1. uszkodzenie organiczne - nieprawid
   owo
   ci w wygl
   dzie, budowie i funkcji cia
   a lub uk
   adów

1. upo
   ledzenie sprawnosci - powsta
   e w wyniku uszkodzenia organicznego, wyra
   ajace si
   zmniejszeniem sprawno
   ci i aktywnosci cz
   owieka

1. upo
   ledznie w pe
   nieniu ról spo
   ecznych - osoby z ograniczonym uszkodzeniem

1. Polska - za niepe
   nosprawn
   uznaje si
   osob
   , której stan fizyczny, psychiczny lub umys
   owy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza b
   d
   uniemo
   liwia wype
   nianie ról spo
   
   cznych,a w szczególno
   ci zdolno
   ci do wykonywania pracy zawodowej

1. GUS - kryterium subiektywne - niepe
   nosprawne to osoby, które uwa
   aj
   , ze z powodu, choroby, kalectwa ich zdolnos
   wykonywania podstawowych czynno
   ci
   yciiowych jest ograniczona ca
   kowicie lub powaznie

1. Obuchowska - niepe
   nosprawne s
   dzieci, których rozwój jest utrudniony w stopniu, w którym ani jednostka za pomoc
   w
   asnych mechanizmw regulacji psychicznej, ani rutynowe metody post
   powania pedagogicznego nie s
   w stanie utrudnie
   tych wyeliminowa
   

1. CHOROBA PRZEWLEK
   A

• zaburzenie o przed
  u
  onym czasie trwania, które mo
  e by
  post
  puj
  ce lub powodowa
  przedwczesny zgon albo uniemo
  liwia
  wzgl
  dnie przeci
  tne trwanie
  cyia, mimo upo
  ledzenia funkcji biologicznych lub psychicznych

• (socjologia) - mo
  e by
  uto
  samiana z zak
  óceniem biograficzny

• przewlek
  e problemy zdrowotne - zaburzenie trwajace 3 miesi
  ce i d
  u
  ej, wp
  ywajace na funkcjonowanie fizyczne, intelektualne, psychologiczne i psychiczne dziecka w nast
  pstwie wyst
  pujacych objawów, konieczno
  ci leczenia, ogranicze
  w aktywnosci w szkole, pracy, reakcji w rodzinie

• Dzieci ze SPECJALNYMI POTRZEBAMI W ZAKRESIE OPIEKI ZDROWOTNEJ - dzieci z przewlek
  ymi problemami fizycznymi, rozwojowymi, behawioralnymi i emocjonalnymi lub zwi
  kszonym ryzykiem ich wystapienia

0. 4.5.1.2 ODR
   BNO
   
   ROZOWOJU FIZYCZNEGO

1. Zaburzenia w zakresie:

• hormonalnym, metabolicznym, genetycznym, d
  ugotrwa
  yym niedotlenieniem tknek, niedokrwisto
  ci

• ograniczenie aktywno
  ci fizycznej

• zaburzenia
  aknienia (nadmierne
  aknienie, utrata
  aknienia)

• 4.5.1.3 RYZYKO ZABURZE
  ROZWOJU PSYCHOSPO
  ECZNEGO

1. Najcz
   stsze problemy:

1. nadpobudliwo
   
   

1. spowolnienei psychoruchowe

1. nadpobudliwo
   c emocjonalna

1. chwiejno
   c emocji

1. objawy somatyczne

1. stresy

1. l
   k przed
   mierci
   

1. zmiana klimatu w rodzinie

1. W
   yciu m
   odego cz
   owieka dominuje defekt fizyczny lub brak mo
   liwo
   ci zaspokojenia silnej w okresie dojrzewania potrzeby niezale
   no
   ci

1. Mechanizmy obronne:

1. powrót do wcze
   niejszych form zachowania

1. odrzucenie choroby, jako sposób na zmniejeszenie l
   ku

1. brak zainteresowania chorob
   

1. projekcyjne obwinianie innych za istnienei choroby

1. przeniesienie l
   ku zwi
   zanego z zasadnicz
   chorob
   na inne, ma
   o wa
   ne problemy

1. obwinianie si
   , uznawanie choroby za kar
   

0. 4.5.1.5 CZYNNIKI WARUNKUJ
   CE FUNKCJONOWANIE W SZKOLE

1. Czynniki utrudniaj
   ce funkcjonowanie w szkole:

1. d
   ugotrwa
   a i cz
   sta absencja

1. mo
   liwo
   c odroczenia obowi
   zku szkolengo

1. wspó
   istnienei w wielu chorobach zmian w o.u.n-mniejsza sprawnos
   umys
   owa

1. zmiany psychofizycznej dyspozycji do nauki, zalezne od samopoczucia dziecka, wspó
   istniejacych zaburze
   emocjonalnych, dolegliwo
   ci , stosowania leków

1. uposledzenie sprawno
   ci manualnej

1. ograniczenia w zaj
   ciach wychowania fizycznego oraz wyborze zawodu

1. O przystosowaniu spo
   ecznym ucznia niepe
   nosprawnego decyduje:

1. sytuacja oraz atmosfera w rodzinie SZOK-KRYZYS EMOCJONALNY-POZORNE PRZYSTOSOWANIE-KONSTRUKTYWNE PRZYSTOSOWANIE

1. warunki i organizacja nauczania

1. przygotowanie nauczycieli

0. 4.5.2.1 INTEGRACJA W O
   WIACIE

1. INTEGRACJ
   okre
   la si
   proces wspólnego uczenia si
   dzieci zdrowych razem z dzie
   mi z ró
   nego typu niepe
   nosprawno
   ciami w szko
   ach masowych (niesprawne ruchowo, umys
   owo, niewidome, niedowidz
   ce, g
   uche, niedos
   ysz
   ce, z zaburzeniami emocjonalnymi, przewlekle chore)

1. INTEGRACJA to proces, której celem jest najpe
   niejsze uczestnictwo wszystkich dzieci w zyciu edukacyjnym i spo
   ecznym w szko
   ach masowych

1. SZKO
   A INTEGRACYJNA:

1. poszukuje skutecznych metod nauczania, opartych na wspó
   pracy

1. koncentruje si
   na dobrej organizacji pracy w klasie,a nie na brakach ucznia

1. koncentruje si
   na tworzeniu zró
   nicowanych programów nauczania

1. doskonali model nauczania wspierajacego

1. umiejetnie rozwi
   zuje problemy pojawiajace si
   w pracy z dze
   mi

1. zaanga
   owana jest w doskonalenie kadry

0. 4.5.2.2 NAUCZANIE INTEGRACYJNE W POLSCE

1. Pierwsza przedszkolna grupa integracyjna powsta
   a w 1989 w Warszawie

1. Ustawa o systemie o
   wiaty z 7.09.1991 i ustawa i zmianie ustawy o systemie o
   wiaty z 25.07.1998 oraz zarz
   dnienei nr 29 ministra edukacji narodowej z 4.10.1993 w sprawie zasad organizownia opieki nad uczniami niepe
   nosprawnymi, ich kszta
   cenia w ogólnodost
   pnych i integracyjnych publicznych przedszkolach, szko
   
   ch i placówkach oraz organizacji kszta
   cenia specjalnego stworzy
   y dzieciom i m
   odziezy niepe
   nosprawnej mozliwo
   
   nauki we wszystkich typach szko
   

1. O miejscu edukacji dziwecka decyduj
   rodzice zgodnie z art.23 Konwencji praw dziecka

1. 1993-1994- dwa sejmiki szkolnictwa specjalnego w Krakowei

1. 19994- powo
   anie Zespo
   u ds. Integracji przy Centrum Metodycznym Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN

0. 4.5.2.3 ZASPOKAJANIE SPECHALNYCH POTRZEB EDUKACYJNYCH UCZNIÓW

1. Uznaje si
   , ze dziesko ma SPECJALNE POTRZEBY EDUKACYJNE, gdy:

1. ma trudno
   ci w uczeniu, jest upo
   ledzone fizycznie, psychicznie, emocjonalnie, co utrudnia mu korzystanie z ogólnego programu, pomieszcze
   , pomocy edukacyjnych

1. konieczne jest zindywiduwaliwanie programu

1. wymagana jest obecno
   
   drugiego specjalisty

1. Zasady KLAS INTEGRACYJNYCH:

1. Zmniejszenie liczby uczniów ( w grupie przedszkolnej 15-18, w klasie 18-20, w tym 3-5 dzieci niepe
   nosprawnych)

1. Obecno
   
   drugiego pedagoga w klasie

1. Pog
   ebiona wspó
   praca z rodzicami zbudowana na zasadach partnerstwa i wzajemnego zaufania

1. Wspó
   praca ze specjalistami

1. UPOSLEDZENIE UMYS
   OWE (Krystyna Mrugalska)

1. TERMONOLOGIA

1. Uposledzenie umys
   owe = niepe
   nosprawnos
   intelektualna = osoby z trudno
   ciami w uczeniu si
   = osoby z niepe
   nosprawno
   ci
   w uczeniu si
   

1. Definicja upo
   ledzenia umys
   owego zawiera 2 elementy:

1. funkcjonowanie intelektualne znacznie poni
   ej precietnej

1. wyra
   nie wystepujace trudno
   ci w przystosowaniu si
   jednostki do codziennych wymaga
   zycia spo
   ecznego

1. Osoba upo
   ledzona umys
   owo jest wówczas, gdy gdy zostan
   u niej stwierdzone trudno
   ci w obu sferach

1. EPIDEMIOLOGIA

1. STOPNIE

1. WHO

• g
  ebsze upo
  ledzenie wynosi 3-4 osoby na 1000

• lekkie upo
  ledzenie - 2-3 osoby na 100

Grupy upo ledzenia	Iloraz inteligencji	Proporcja wszytskich uposledzonych umys owo w %
G bsze 0-20 Znaczne UMIARKOWANE Lekkie	0-20 20-35 30-50 50-70 (lub 75)	5 20 75

1. PRZYCZYNY

1. G
   
   BSZEGO UPOSLEDZENIA:

Przed pocz
ciem

0. Genetyczne

monogeniczne

0. strukturalne

0. metaboliczne

wieloczynnikowe

chromosomalne

W czasie
ycia p
odowego

zaka
enia bakteryjne, wirusowe i inwazje paso
ytnicze

wady
ywienia

czynniki chemiczne

0. fizyczne

0. immunologiczne

zaburzenia
o
yska

hipoksja wewn
trzmaciczna

Zwi
zane z porodem

zamartwica

uraz porodowy

wcze
niactwo

Po urodzeniu

zaka
enia

urazy

czynniki chemiczne

czynniki
ywieniowe

czynniki izolacji zmys
owej i kulturalnej

0. 4.5.3.7.

0. CHARAKTERYSTYKA

1. UPOSLEDZENIE UMYS
   OWE powstaje na tle uszkodzenia lub nieprawid
   owo
   ci budowy o.u.n., które powoduj
   wiele zaburze
   i utrudnie
   w zyciu osoby nim dotkni
   tej

• Zaburzenia tempa dojrzewania ró
  nych uk
  adów:

• nerowowego

• ruchowego

• sfery psychoruchowej

• zmys
  ów

• uk
  
  du pokarmowego i wydalniczego

• mowy biernej i czynej

• Trudno
  ci w sferze intelektualnej

• zaburzenia w sferze orientacyjno-poznawczej, czyli rozumienia lub zdolnosci pojmowania

• Uczenie si
  wg Hurlock polega na:

1. dostrzeganiu ró
   nic w tym, co si
   widzi, s
   yszy, czuje

1. zdolnoci ró
   nicowania

1. spostrzegania zwi
   zków

1. manipulowaniu

1. odkrywaniu znacze
   

1. kajarzeniu

1. rozumienie opiera si
   na poj
   ciach, na które maj
   wp
   yw:

1. sprawnos
   narz
   dów zmys
   ów

1. zdolno
   
   spostrzegania i rozumienia - funkcja poznawcza

1. mo
   liwo
   ci uczenia si
   

1. rodzaj doswiadcze
   

1. p
   e
   

1. osobowo
   
   

• Spowolnienei i zaburzenia rozwoju komunikowania si
  i mowy

• porozumiewanie werbalne u osób g
  
  boko upo
  ledzonych mo
  e si
  w zasadzie nie wykszta
  ci
  

• porozumiewanie niewerbalne - mimika, gest, nieartyku
  owane d
  wi
  ki, krzyk, zniekszta
  cone pojedyncze s
  owa, bardzo proste piktogramy

• umiejetnosc porozumiewania si
  realizuje si
  w mowie biernej (rozumienie s
  ów) i mowie czynnej

• Spowolnienei tempa uczenia si
  i s
  absza trwa
  o
  
  jego efektów

• osoby z upo
  ledzeniem umy
  owym:

1. wolniej i mniej spostrzegaj
   

1. trudniej skupiaj
   uwag
   

1. wymagaj
   nauki po
   
   czonej z dzia
   aniem, z wielokrotnym powracaniem do etapów mniej zaawansowanych, z powtórzeniami, z
   
   czeniem dzia
   ania ze s
   owem

• dla lepszego uczenia potrzebne s
  te
  :

1. podpowiadanie toku czynno
   ci

1. cz
   ste wzmacnianie

1. odpowiednio d
   ugi czas systematycznego
   wiczenia i wielokrotno
   c powtórze
   

1. skupienie uwagi na dziecku upo
   ledzonym umys
   owo w du
   ym stopniu zalezy od motywacji

• Zaburzenia w sferze emocjonalnej i sferze spo
  ecznej

• 
  ywa uczuciowo
  
  , otwartos
  na kontakt, pragnienie akceptacji i gotowo
  
  do obdarzania uczuciem stanowi
  dobr
  podstaw
  do pozytywnego przystosowania spo
  ecznego i dobrych relacji spo
  ecznych

• Sprz
  
  one niepe
  nosprawno
  ci, choroby i zaburzenia oraz g
  eboka ró
  norodna niepe
  nosprawno
  
  

• osoby niepe
  nosprawne w lekkim stopniu rzadziej cierpi
  na powazniejsze kalectwa sprz
  
  one i choroby

• u ponad po
  owy osób uposledzonych umys
  owo w stopniach g
  ebszych wyst
  puj
  powazne problemy zdrowotne: niepe
  nosprawnosc ruchowa,zaburzenia zmys
  ów wzroku i s
  uchu, epilepsja, nadpobudliwo
  
  lud nadmierne spowolnienei procesów nerwowych, wady serca i w zakresie innych uk
  adów

• zaburzenia zachowania lub „zachowania trudne”

• stereotypie ruchowe

• przywi
  zanie do „talizmanów”, onanizowanie si
  , agresja

• 4.5.3.8 ZADANIA LEKARZA I PIEL
  GNIARKI SZKOLNEJ

1. Czuwanie nad zmniejszeniem utrudnie
   w nauce

1. czuwanie nad stanem zdrowia i zapenwienie opieki specjalistycznej

1. dbanie o prawid
   owe warunki nauki i opieki

1. dbanie o to, by by
   y wykorzystane przez szko
   
   wszystkie mo
   liwo
   ci rehabilitacji

1. dbanie o zapenwienie wyjazdowych form poprawy zdrowia w czasie wakacji

1. wykonywanie wsyztskich zada
   obowiazuj
   cych lekarza i piel
   gniark
   w stosunku do dzieci sprawnych

1. wspó
   praca z zespo
   em pedagogicznym

1. stymulowanie integracyjnych form nauczania i rekreacji w celu wspierania rehabilitacji spo
   
   cznej

0. 4.5.4. PADACZKA

1. Jest przewlek
   ym zaburzeniem czynnosci mózgu o ró
   nej etiologii, cechuj
   cym si
   nawracaj
   cymi napadami (ruchowymi, czuciowymi, psychosensorycznymi), b
   d
   cymi nast
   pstwem nadmiernego napadpwego wy
   adowania czynnosci bioelektrycznej neuronów

1. Jest to choroba o du
   ym znaczeniu spo
   ecznym ze wzgl
   du na znaczn
   cz
   sto
   c wystepowania, przelek
   o
   
   oraz wp
   yw, jaki wywiera na
   ycie dotkni
   tej ni
   osoby oraz ca
   ej rodziny

0. 4.5.4.2 PRZYCZYNY

0. 4.5.4.3. OBJAWY

0. 4.5.5. MÓZGOWE PORA
   ENIE DZIECI
   CE (Jagna Czocha
   ska)

1. Jest terminem zbiorczym oznaczajacym grup
   post
   pujacych, cho
   zmieniajacych si
   wraz z wiekiem dziecka,, ró
   norodnych zaburze
   ruchowych b
   d
   cych nast
   pstwem uszkodzenia rozwijajacego si
   mózgu

0. 4.5.5.2 PRZYCZYNY

1. 10% stanowi
   skutki niedotlenienia mózgu w czasie porodu

1. wiek ci
   
   owy

1. rozwój wewn
   trz
   onowy p
   odu na danym etapie

1. szybkos
   i prawid
   owo
   
   odpowiedzi adaptacyjnych

1. Grup
   szczególnie zagro
   on
   s
   wcze
   niaki, dzieci z ma
   a mas
   cia
   a

4.5.5.3 OBJAWY

PODZIA
MÓZGOWEGO PORA
ENIA DZIEC
CEGO

POSTACIE SPASTYCZNE	POSTA POZAPIRAMIDOWA	POSTA MÓ D KOWA
Pora enie po owiczne(hemiplegia) - zaburzenie ruchów dotyczy jednej po owy cia a, przy czym cz ciej ko czyna górna jest bardziej dotkni ta; rozwój umys owy nie ejst na ogó zaburzony; mo e wyst pi padaczka	Istot zaburzenia jest wyst powanie ruchów mimowolnych (atetozy, choreoateozy, atetozy z dystoni )	Wyst puj zaburzenia koordynacji ruchów dotycz ce g ównie ko czyn dolnych i tu owia (ataksja)
Pora enie czteroko czynowe(tetraplegia) - zaburzenie ruchów dotyczy ca ego cia a; ko czyny górne i dolne s zaj te w jednakowym stopniu lub z przewag ko czyn górnych; prawie zawcze wyst puje upo ledzenie umys owe oraz zaburzenia funkcji artykulacyjnych; cz sta jest padaczka
Pora enie kurczowe obustonne (diplegia) - zaburzenie ruchów w wi kszym stopniu dotyczy ko czyn dolnych ni górnych; rozwój u wi kszo ci dzieci nie jest zaburzony

4.5.5.4 LECZENIE I OPIEKA ZDROWOTNA

1. Usprawnianie lecznicze

1. Celem jest wykszta
   cenie mozliwie prawid
   owego wzorca ruchowego dziecka przez stopniowy, zgodny z normami fizjologii, jego rozwój

1. Usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej, mowy

1. Leczenie farmakologiczne ma znaczenie ograniczone

1. Nauka szkolna wia
   e si
   z duzymi trudno
   ciami

1. Nauk
   szkoln
   w szko
   ach masowych lub w klasach integracyjnych podejmowac mog
   g
   ównie dzieci, u których stwierdza si
   pora
   enie po
   owiczne lub obustronne pora
   enie kurczowe

1. Wiele dzieci potrzebuje dodatkowych pomocy szkolnych, takich jak maszyna do pisania czy komputer

1. Mo
   liwo
   ci dzicie z czteroko
   czynow
   postaci
   mózgowego pora
   enia dzieciecego, o typie obustronnego niedow
   adu po
   owicznego, z racji cechuj
   cego te posta
   upo
   ledzenia umys
   owego, cz
   stego wyst
   powania zaburzenia mowy, a niekiedy za
   kowitego braku mowy czynnek, s
   ma
   e

0. 4.5.6. CHOROBY ALERGICZNE (Danuta Chmielewska)

0. Typy chorób alergicznych:

1. Astma

• jest chorob
  przewlek
  a, powoduj
  c
  najwieksza absencj
  uczniów w szkole;

• napadowy kaszel, dusznos
  i
  wisty

• istnieje ok.2 mln dzieci chorych na astm
  

1. Gor
   czka sienna

1. Atopowe zapalenie skóry

1. Alergiczny niezyt nosa

0. 4.5.6.1 CZYNNIKI UCZULAJ
   CE W SZKOLE

1. Roztocze kurzu domowego

1. Py
   kredy

1. Pary odczynników

1. Zeschni
   te ro
   liny

1. Wypchane zwierz
   ta

1. Zapach farb i lakierów

1. Stres i emocje

1. Zagro
   enie infekcji, które mo
   e nasilac chorob
   

0. 4.5.7. CUKRZYCA (Ewa Pa
   kowska)

1. Jest klinicznym zespo
   em chorób metabolicznych o ró
   nej etiologii, charakteryzuj
   cym si
   zwi
   kszeniem st
   
   enia glukozy we krwi i predysponuj
   cym do rozowoju pó
   nych powik
   a
   

1. Najcz
   
   ciej wyst
   puje cukrzyca typu 2 (insulinoniezale
   na)

1. U dzieci i m
   odzie
   y wyst
   puje cukrzyca typu 1 (insulinozale
   na) - tzw. Cukrzyca m
   odzie
   cza

1. Oko
   o 10 tys dzieci w polsce choruje na cukrzyc
   

1. Niedobór insuliny w cukrzycy typu 1 spowodowany jest destrukcj
   komórek beta-trzustki powsta
   
   w wyniku procesu autoimmunologicznego

1. Brak insuliny powoduje stan przecukrzenia - hiperglikemi
   , objawy:

1. wzmo
   enie pragnienia

1. cz
   ste oddawanie moczu

1. znaczna utrata masy cia
   a

1. seno
   
   , apatia, uczucie zm
   czenia, niech
   
   do wysi
   ku fizycznego

0. 4.5.7.3. LECZENIE

1. Harmonijna insulinoterapia

1. Prawid
   owe odzywianie

1. Prawid
   owa aktywno
   
   fizyczna

1. Pomiar st
   
   enia glukozy we krwi, oznaczanie substancji ketonowych i cukru w moczu oraz rozpoznawanie objawów ostrych powik
   a
   cukrzycy

1. NIEDOCUKRZENIE - hipoglikemia :

1. uczucie s
   abo
   ci

1. brak si
   

1. ocenie si
   

1. bledni
   cie

1. dr
   enie r
   k

1. ból g
   owy

1. silne uczucie g
   odu

1. trudnosci w pisaniu, wypowiadaniu si
   , koncentracji uwagi, zaburzenia widzenia, pami
   ci i koordynacji ruchowej

---