Geneza rewolucji rosyjskiej 1905-1907 r.

Wstrzymanie i ograniczenie reform Aleksandra II

Car Mikołaj II od 1894

Brak kontroli nad biurokracją

Brak sprawnego rządu - najwyższym urzędnikiem minister spraw wewnętrznych

Szefowie resortu:

- Dmitrij Sipiagin - zabity w 1902 r.

- Wiaczesław Plehwe - zabity w 1904 r.

- Piotr Światopołk-Mirski

Działalność ochrany - Wydziału Ochrony Bezpieczeństwa Publicznego i Porządku

- powstanie „państwowych” związków zawodowych (Inicjatywa Siergieja Zubatowa

- zwalczanie wszelkich przejawów sprzeciwu wobec panującego porządku i postulatów jego zmiany

Środowiska opozycyjne:

- studenci - niepokoje na uniwersytetach od 1899 r.

- rewolucjoniści - przede wszystkim Partia Socjalistów-Rewolucjonistów, powstała w 1901 r., używająca terroru jako narzędzia walki politycznej (Organizacja Bojowa), odwołująca się do chłopstwa, jako klasy rewolucyjnej

- liberałowie i konserwatyści - głównie działacze ziemstw - tworzą Związek Wyzwolenia, formułujący postulaty reform społecznych i gospodarczych oraz zmian polityczno-ustrojowych; zjazd ziemstw w listopadzie 1904 r.

Wojna z Japonią - początek w styczniu (luty nowego stylu) 1904 r.

- klęski na lądzie i na morzu - upadek twierdzy Port Artur

- brak wojska w europejskiej części Rosji

Rewolucja lat 1905-1907

„Krwawa niedziela” w Petersburgu - 9 (22) stycznia 1905 r. manifestacja kierowana przez duchownego Gieorgija Gapona (Hapona).

Fala demonstracji i strajków rozszerzająca się na większość miast w kraju.

Klęska w wojnie z Japonią - zagłada floty rosyjskiej pod Cuszimą (maj 1905).

- pokój w Portsmouth (wrzesień 1905).

Powstanie Związku Związków.

Ustępstwa Mikołaja II - zapowiedź zwołania ciała przedstawicielskiego o charakterze doradczym (sierpień 1905).

Strajk generalny.

Manifest październikowy Mikołaja II - 17 października 1905 r. - Rosja monarchią konstytucyjną.

Swobody obywatelskie, w tym zrzeszania się - powstanie legalnie działających partii politycznych; partie wywodzące się z umiarkowanej opozycji:

- Partia Wolności Ludu - kadeci (konstytucyjni demokraci)- partia liberalna - Paweł Milukow.

- Związek 17 Października - oktiabryści - ugrupowanie konserwatywne - Piotr Guczkow.

Partie prawicowe - monarchistyczne, nacjonalistyczne, antysemickie.

Funkcja prezesa Rady Ministrów - pierwszym premierem Siergiej Wittte (były minister finansów).

Narastanie fali terroru rewolucyjnego; zamieszki chłopskie na wsi.

Wybory do pierwszej Dumy Państwowej (kwiecień 1906)

Ogłoszenie Ustaw zasadniczych (kwiecień 1906) - częściowo sprzeczne z zapowiedziami manifestu październikowego.

Piotr Stołypin - minister spraw wewnętrznych od kwietnia i premier od lipca 1906 r.

- stłumienie rozruchów na wsi i aktywności terrorystów (krawaty Stołypina)

- rozwiązanie I Dumy zdominowanej przez kadetów (lipiec 1906)

- reforma agrarna, ustawodawstwo socjalne

- II Duma zdominowana przez partie rewolucyjne i deputowanych chłopskich (trudowików)

- rozwiązanie II Dumy - 2 czerwca 1907 r. - koniec rewolucji

- nowa ordynacja wyborcza - 3 czerwca 1907 r.

- III Duma (1907-1912) - zdominowana przez oktiabrystów

- rozszerzenie ziemstw na gubernie zachodnie

- zamordowanie Stołypina (1911)

I wojna światowa i geneza rewolucji lutowej.

Przeciwności między mocarstwami

- powstanie Trójprzymierza: Niemcy - Austro-Węgry - Włochy

-Trójporozumienie: sojusz rosyjsko-francuski (1894), porozumienie francusko-brytyjskie, porozumienie rosyjsko-brytyjskie (1907)

- zamierzenia niemieckie - plan Schlieffena

- kocioł bałkański - zamach w Sarajewie - realizacja systemu sojuszy

Działania wojenne

Dwa walczące bloki

- Ententa: Rosja, Francja, W. Brytania, Włochy (1915), Stany Zjednoczone (1917)

- Państwa Centralne - Niemcy, Austro-Węgry, Turcja

- ofensywa niemiecka na Francję - bitwa na Marną

- atak rosyjski na Prusy Wschodnie - klęska pod Tannenbergiem

- sukcesy rosyjskie w Galicji i na Kaukazie

- odcięcie od dostaw prze Morze Bałtyckie i Czarne

- ofensywa niemiecko - austro-węgierska w Karpatach 1915 r. - klęska pod Gorlicami, utrata Królestwa Polskiego

- ministrowie wojny: gen Władimir Suchomlinow, gen. Aleksiej Poliwanow

- ofensywa gen. Aleksieja Brusiłowa

Sytuacja wewnętrzna w Rosji

- nieprzygotowanie do długotrwałej wojny

- początkowy entuzjazm

- Mikołaj II wodzem naczelnym (1915)

- reorganizacja gospodarki

- inflacja

- militaryzacja kolei

- problemy aprowizacyjne w miastach

- bogacenie się chłopstwa

- konflikt car - Duma; powstanie Bloku Postępowego

- koncepcja wrogów wewnętrznych - caryca Aleksandra Fiodorowna, Grigorij Rasputin, premier Boris Stuermer

- postępujący paraliż i zniechęcenie w armii

- Piotrogród garnizonem tyłowym

- osamotnienie dworu

- braki opału i żywności w Piotrogrodzie

---