UwOM 25.10.03

# Ryzyko w handlu zagranicznym

# Sposoby minimalizowania ryzyka

Ryzyko- możliwość poniesienia strat wynikających ze zdarzeń i okoliczności, które:

• są niezależne od działającego podmiotu

• których nie można dokładnie przewidzieć

• którym nie można w pełni zapobiec

Ryzyko w handlu zagranicznym jest większe niż w handlu krajowym.

Ryzyko w handlu zagranicznym:

• siła wyższa (klęski żywiołowe):

• pożar, trzęsienie ziemi, powódź

• wojna, strajki

• wypadki drogowe, awarie techniczne, awarie atomowe

• konfiskata mienia, nałożenie cła, podwyższenie stawki celnej, wprowadzenie koncesji, ryzyko kursowe

I RYZYKO TOWAROWE

Niebezpieczeństwo utraty lub uszkodzenia towaru, pogorszenia jakości, zmiany ilości, wszelkich dodatkowych wydatków związanych z utrzymaniem tej jakości, ryzyko związane z jakością i opakowaniem.

Za poprawne opakowanie odpowiedzialny jest wytwórca.

- ryzyko transportowe:

mogą wyniknąć przy ładunku, wyładowaniu, transporcie, wymagają ubezpieczenia

- ryzyko ubezpieczeniowe:

świadomość, w którym momencie to ryzyko przechodzi z eksportera do importera

II RYZYKO HANDLOWE

A) -rynkowe- ryzyko wyboru kontrahenta, sprawdzenie czy firma jest zarejestrowana, czy umowę podpisuje osoba upoważniona, sprawdzić sytuacje finansową firmy, sprawdzenie rachunku zysku i strat, bilansu handlowego.

Można to wszystko sprawdzić w WYWIADOWNI GOSPODARCZEJ, odpłatnie. Np. krajowa Izba Gospodarcza (KIG), a także w:

• Konsulaty Polskie Zagranicą

• Biuro Rady Prawnej

• Obce ambasady

• Izby przemysłowo-handlowe

Izby działające nieodpłatnie:

• Banki

• Prasa fachowa

--ryzyko cenowe - ryzyko ustalenia zbyt niskiej ceny, pogarsza nam, mniejszy zysk np. można było ustalić wyższą cenę. Może grozić nam untydumping.

Dumping- sprzedaż poniżej kosztów, a nawet poniżej kosztów wytwarzania.

Wprowadzenie cła untydumpingowega, ryzyko ustalenia zbyt wysokiej ceny.

- ryzyko zobowiązanie - im dłuższy termin tym ryzyko jest większe

B) - ryzyko transakcyjne - wynika z nie wywiązania się ze zobowiązań, może wynikać ze złę woli kontrahenta np. z odmową dostawy towaru.

Transakcje kompensacyjne, barterowe są to transakcje wiązane, towar za towar.

Reelisport- eksport towaru importowanego.

Agent del credere - odpowiada za płatności.

III RYZYKO POLITYCZNE

Trudne do przewidzenia, konsekwencje mogą być bardzo poważne. Np. wojna, zamieszki, strajki, zawieszenie płatności wobec zagranicy, zmiana kursu.

IV INNE

Np. uderzenie pioruna, sztorm, mgła, straty wynikające z czynu ludzi-rabunek, napad.

METODY MINIMALIZOWANIA RYZTK

Należy stosować wszystkie metody zapobiegania

Risu Management=Zarządzanie Ryzykiem

I ETAP Analiza ryzyka, jego identyfikacja, oszacowanie, hierarchia

II ETAP Aktywne podejście do ryzyka, co robimy, jak je ograniczymy, segmentacja rynku

III ETAP Finansowanie ryzyka- może być samo ubezpieczenie

METODY:

1. Unikanie

2. Ponoszenia kosztów ryzyka, przewiduje gromadzenie funduszy we własnym zakresie na pokrycie strat.

3. Zapobieganie (prewencja)

1. zbieranie informacji

2. należyte sprecyzowanie klauzul kontraktowych

Klauzule podstawowe, sił wyższych, uzależniająca wejście w życie kontraktu np. gdy kontrakt wchodzi w życie po założeniu akredytywy itd.

Klauzule waloryzacyjne, zmiany kursu

3. zabezpieczenie zapłaty- będąc eksporterem najbardziej korzystna jest przedpłata

Akredytywa- zobowiązanie banku importera o dokonanie zapłaty za przedstawienie odpowiednich dokumentów.

4. Przeniesienie ryzyka ubezpieczenia (na zakłady ubezpieczeniowe)

UBEZPIECZENIE- przeniesienie ryzyka na zakład ubezpieczeń w zamian za opłacaną stawkę

Strony to: Stronami umowy ubezpieczenia są ubezpieczyciel i ubezpieczający!!!

Ubezpieczyciel- czyli zakład ubezpieczeniowy, przejmuje ryzyko

Ubezpieczający- opłaca składkę ubezpieczeniową

Ubezpieczony- upoważniony do otrzymania odszkodowania.

Umowa może być zawarta na rachunek własny i wtedy ubezpieczający jest jednocześnie ubezpieczony.

PODSTAWY PRAWNE

• ustawa z dnia 28.07.1990r. o działalności ubezpieczeniowej

• kodeks morski z 01.12.1961r.

• kodeks cywilny z 1964r. Art. 805-826

REASEKURACJA- umowa między ubezpieczycielami na mocy której cedent odstępuje ubezpieczone ryzyko wraz z częścią składek reasekurantowi.

Reasekurator zwraca cedentowi część odszkodowań wypłaconych ubezpieczonym.

• reasekuracja czynna- przyjmowanie ryzyka, sprzedawanie gwarancji INVISIBLE EXPORT (niewidzialny eksport).

• reasekuracja bierna- odstępowanie ryzyka, importowanie gwarancji, INVISIBLE IMPORT.

• fakultatywna- indywidualne przekazywanie ryzyk

• obligatoryjne

KOASEKURACJA- ubezpieczenie jednego ryzyka u wielu ubezpieczycieli, są sobie nawzajem znani, ujawnieni w dokumencie ubezpieczeniowym.

• zewnętrzna- następuje kiedy każdy ubezpieczyciel przejmuje część ryzyka i za tą część odpowiada wobec ubezpieczającego. Np. statek tonie.

• wewnętrzna- jest ujawniony ubezpieczyciel wiodący, który odpowiada za całe ubezpieczenie, a pozostali ubezpieczyciele odpowiadają wobec wiodącego na podstawie umowy. Wiodący jest jakby przedstawicielem.

POOL UBEZPIECZENIE- zrzeszenie zakładów ubezpieczających, tworzą wspólną kase, wspólnie gromadzą składki, wspólnie wypłacają odszkodowania.

FORMY PRAWNE DZIAŁANIA UBEZPIECZENIA

• spółka akcyjna (warta s.a.)

• towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych

MIĘDZYNARODOWE ZWYCZAJE HANDLOWE

(warunki i formuły)

Międzynarodowa Izba Handlowa w Paryżu

MIH - cel: ujednolicenie pewnych zasad handlu międzyn., wprowadzenie jednolitych formuł, wielokrotnie modernizowanych od 1936 do 2000r.

Zajmuję się:

• zakresem odpowiedzialności importera i eksportera

• podział kosztów

• przejście ryzyk

XIII formuł w 4 grupy (E, F, C, D)

FORMUŁY INCOTERMS 2000

GRUPA E- towar u producenta

EXW - Ex Works z zakładu (oznaczone miejsce, miasto)

Exsporter stawia towar w swoim zakładzie do dyspozycji importera w określonym miejscu i czasie. Eksporter musi wydzielić skład towaru, opakowanie i oznakowanie zawsze jest obowiązkiem eksportera.

Muszą być sporządzone dokumenty, przynajmniej faktura handlowa, dokument transportowy.

Eksporter nie ma obowiązku załadowania na środek transportu i nie ma obowiązku zgłoszenia do odprawy celnej.

GRUPA F - zasadnicze noty dostawy nieopłacone.

Eksporter musi załadować towar na środek transportu importera. Muszą być wszystkie dokumenty wymagane kontraktem (faktura handlowa, dokument przewozowy).

Eksporter nie musi zawierać umowy eksportowej, importer musi zawierać umowę transportową.

Ryzyko przechodzi z eksportera na importera jeżeli załadował towar na środek transportu.

FCA- Ferr Carrier (...named place)

Franco przewozili (...oznaczone miejsce) dotyczy samochodów, kolei, samolotów oprócz drogi morskiej.

FAS- Free Alongride Ship (...named port of shipment)

Fco wzdłuż burty statku (...oznaczone:port załadunku)

FOB- Free On Board (...named port of shipment)

Fco statek (...oznaczony port załadunku). Towar musi fizycznie przekroczyć burtę statku.

GRUPA C - Main Corriage Paid

* sprzedający (eksporter) zawiera umowę przewozu i ponosi jego koszty: ryzyko utraty czy uszkodzenia towaru związane z przewozem ponosi kupujący.

CFR- Cost and Freight (...named port of destination)

Koszt i fracht (...oznaczony port przeznaczenia)

CIF- Cost, Insurance and Freight (..named port..)

Koszt, ubezpieczenie i fracht (oznaczona...)

CPT- Carriage Paid To (named place of destination)

Przewoźne opłacone do (...oznaczone miejsce przeznaczenia)

CIP- Carriage and Insurance Paid To (...named...)

Przewoźne i ubezpieczenie opłacone do...

CFR, CIF- wyłącznie transport lotniczy

Exporter musi oznakować, zapakować, odprawić cło, wystawić dokumenty, na swoje konto zawrzeć umowę przewozu, czyli płaci koszty transportu do miejsca przeznaczenia. Ma obowiązek ubezpieczyć towar, musi zawrzeć umowę ubezpieczeniową, opłacić składkę i otrzymać polisę ubezpieczeniową (CIF, CIP). Exporter ponosi ryzyko utraty lub uszkodzenia towaru do momentu przekazania towaru pierwszemu przekaźnikowi w miejscu załadunku.

INDOSU POLISY - przenoszenie praw polisy.

GRUPA D- Arrival

Sprzedający ma obowiązek dostarczenia towaru do określonego miejsca przeznaczenia.

DAF- Delivered At Frontier (...named place)

Dostarczone na granicę (..oznaczone miejsce)

DES- Delivered Ex Ship (..named port of destination)

Dostarczenie na statek (..oznaczony port przeznaczenia)

DEQ- Delived Ex Quay (..named port of destenation)

Dostarczenie na nadbrzeże (..oznaczony port przeznaczenia)

DDU- Delivered Duty Unpaid (...named place of destination)

Dostarczone, cło nieopłacone (...oznaczone miejsce..)

DDP- Delivered Duty Paid (...named place of destinaction)

Dostarczone, cło opłacone

RODZAJE RYZYK W HANDLU ZAGRANICZNYM:

RYZYKO

TOWAROWE

HANDLOWE

POLITYCZNE

INNE

RYNKOWE

TRANSAKCYJNE (konstralitowe)

ZBYTU

CENOWE

KURSOWO-WALUTOWE

ZWYKŁE

SPECYFICZNE

POZOSTAŁE

- ustalenie ceny zbyt niskiej lub zbyt wysokiej - związane z terminem wykonania zobowiązania - ceny kredytowej

- wiązane - kompensacyjne - reeksportowe - switchowe (zamienne)

- w kooperacji i obrocie licencyjnym - wyboru zagranicznych kanałów dystrybucji - agencyjne - komisowe - konsygnacyjne

15.11.03

DAF- Delivered of fronter

Wyłączenie stosowane do transakcji kolejowej. Exporter ma obowiązek dostawy towaru do określonego punktu na granicy (poprzedzającej granicy przeznaczenia). Najczęściej wykorzystywana kiedyś na wschodzie np. dawne ZSRR. Exporter ponosi koszty do określonego punktu. Ryzyko ze sprzedającego na kupującego przechodzi w momencie przekazania towaru.

(DAF- na granicy)

Żadna formuła nie wymaga ubezpieczenia, sprzedający powinien sam ubezpieczyć towar bo w przypadku uszkodzenia wszystkie koszty ponosi eksporter.

UBEZPIECZENIA MORSKIE

Umowa ubezpieczeniowa może być zawarta w 3 formach:

1. na własny rachunek- formuła D, osoba płacąca składkę jest ubezpieczona

2. na rzecz osoby 3-ciej- formuła C

3. ubezpieczony nie jest imiennie określony w umowie, umowa zawarta na tego, kogo dotyczy bezpośrednio strata, mający interes majątkowy.

* Cechy umowy ubezpieczenia morskiego:

• umowa jest wzajemna

• dwustronnie zobowiązująca

zobowiązanie ubezpieczyciela ma charakter warunkowy- wtedy, gdy wystąpi szkoda, ubezpieczającego ma charakter bezwarunkowy- zawsze musi opłacać składkę, niezależnie czy wystąpi szkoda, czy nie.

• umowa losowa:

musi wystąpić zdarzenie losowe, by wypłacić odszkodowanie

• umowa konsensualna- dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenie woli obu stron

• umowa athezyjna-przystąpienia: ubezpieczyciel ustala ogólne warunki ubezpieczeń OWU, ubezpieczający albo je akceptuje, albo szuka innego ubezpieczyciela.

* Dokumenty ubezpieczeniowe w transporcie morskim:

• dowodem zawarcia umowy ubezpieczeniowej jest polisa ubezpieczeniowa. Może być na zlecenie albo na okaziciela, wtedy działa jak papier wartościowy, na określony *czas (kiedy regularnie w ciągu pewnego okresu często podróżujemy na 1 trasie) lub na *podróż (pojedyncza transakcja na określoną podróż). Polisę rozróżniamy też *według przedmiotu ubezpieczenia na CARGO (ubezp towaru) oraz CASCO (środka transportu)

Polisy:

1. pojedyncza- jednorazowa

2. generalna- jedna umowa ramowa ubezpieczenia obejmująca wszystkie ładunki, które ubezpieczający wysłał lub odebrał w określonym czasie i tym czasem jest na ogół 1 rok:

1. odpisowa

2. obrotowa

ad a- ubezpieczający zawiera umowę ubezpieczeniową i w trakcie realizacji poszczególnych transportów, odpisuje się sumy poszczególnych przesyłek

ad b- dotyczy całego obrotu handlowego, który będzie realizowany w ciągu roku

Dokumentem podstawowym jest polisa ubezpieczeniowa, ale też poza tym:

• certyfikat ubezpieczeniowy: dokument uzupełniający

• nota pokrycia: zawiera wszystkie istotne warunki umowy ubezp, wystawiana jest wtedy, gdy jest coś jeszcze do uzgodnienia albo gdy odpowiedzialność ubezpieczyciela zaczyna się przed dostarczeniem (wystawieniem) polisy.

• slip maklerski: wystawiamy, gdy umowa jest wystawiana za pośrednictwem maklera, ustala on podstawowe warunki umowy ubezpieczeniowej, potem przesyła je ubezpieczycielowi, jeśli ją akceptuje, makler wystawia notę pokrycia, a następnie polisę ubezpieczeniwą.

Obecnie obowiązuje ubezpieczenie NEW MARINE (zastąpiono nią polisę LLOYD-a).

* Ubezpieczenia statków:

Jest to ubezpieczenie CASCO według klauzul INSTITUTE CLAUSES opracowanych przez instytut londyńskich ubezpieczycieli.

Ubezpieczenia statków:

1. na czas- według Institute Time Clauses

statki stale kursujące po stałych trasach ubezpiecza się na określony czas.

2. na podróż- według Institute Voyage Clauses

statki eksploatowane co jakiś czas, wynajmowane na określoną podróż, ubezpiecza się na określoną podróż

- ubezpiecza się statki od niebezpieczeństwa mórz, (siły przyrody, rabusiów morskich, błędów kapitana, zagrożenia wywołanego osobami przebywającymi na statku), ogień, wybuchy i.t.p., zanieczyszczenie środowiska

- ubezpieczenie morskie nie obejmuje: ryzyka wojny, ryzyka strajku (można się na to ubezp ale dodatkowo), od substancji radioaktywnych (można dodatkowo)

- można ubezpieczyć statki w budowie i materiały do ich budowy

* Ubezpieczenia towarów (w transporcie morskim) według klauzuli instytutów opracowanych przez instytut londyńskich ubezpieczycieli:

• umowa fraktowa- przewoźnik zobowiązuje się za opłatą przewiezienia towaru. Może być zawarta w 2-jaki sposób:

1. czarterowa Charter Party- wtedy, gdy przewoźnik wynajmuje powierzchnię całą lub część statku do przewozu towaru

2. poprzez buking Booking Note- umowa o przewóz określonego ładunku o określonym ciężaże i objętości ładunku, jaki typ towaru

BILL OF LADING- list przewozowy (conosament)

• Są 3 INSTITUTE CARGO CLAUSES:

A zawierają 19 klauzul,

B są takie same oprócz

C 1 klauzuli ↓

1. ICC (A) ubezpieczyciel pokrywa największy zakres ryzyk -“all risks” od wszystkich szkód, kradzieży też

C- ICC (C) tylko ryzyka elementarne

• Różnice między ABC dotyczą też 4-tej klauzuli, czyli wyłączeń odpowiedzialności ubezpieczyciela:

• Za co nie odpowiada ubezpieczyciel:

• Za straty z powodu działania ubezpieczającego, świadomym działaniem

• Wadliwym opakowaniem (jest to obowiązek sprzedającego, by dobrze i solidnie zapakować towar)

• Straty spowodowane zużyciem towaru (wycieki itp.), właściwościami fizycznymi towarów (np. owoce)

• Ze zużycia broni lub substancji radioaktywnej

• 5 klauzula wyłączenia z ubezpieczenia na skutek nieumiejętności żeglugowych

• 6,7 klauzula- wyłączenia wojenne i strajkowe

UBEZPIECZENIA TRANSPORTU LĄDOWEGO

1. CARGO- towar, ładunek

2. CASCO- samochód, pociąg

Ryzyka mogą być podzielone na 3 podmioty: ubezpieczyciel, właściciel towaru i odbiorca.

* 4 warianty odpowiedzialności:

I Ryzyko za które odpowiada tylko przewoźnik

Odpowiada na zasadzie winy domniemanej. Podczas przewozu, musi udowodnić, że dołożył wszelkich starań, by zabezpieczyć towar. Odpowiada od pobrania towaru do dostarczenia go odbiorcy i rozładowaniu.

II Odpowiedzialność ubezpieczyciela- np.przyroda

W przypadku zdarzeń i okoliczności, którym nie może zapobiec przewoźnik

III Odpowiedzialność ubezpieczyciela jak i przewoźnika

Następuje tu roszczenie względem przewoźnika lub względem ubezpieczyciela

IV Ryzyka za które nie odpowiada ani ubezpieczyciel, ani przewoźnik. Są to straty w wyniku niewłaściwego opakowania. Odpowiada właściciel towaru.

W przypadku ubezp transportu lądowego również obowiązują Institute Clauses ustanowione przez Instytut Londyńskich Ubezpieczycieli. Obowiązują tylko ICC(A), ICC(C).

W transporcie lądowym ubezpieczyciel nie odpowiada za ryzyko strajków, czy wojen. Można się od tego ubezpieczyć wykupując dodatkową polisę.

* Ubezpieczenia w transporcie kontenerowym

Kontenery ubezpieczone są polisą CASCO. Inaczej się je ubezpiecza, ryzyka różnią się od innych sposobów przewozu. Ubezpiecza się też od szkód wywołanych przez kontener. Ubezpiecza się najczęściej kontener od: pożaru, pioruna, uszkodzenia, połamania czegoś przez kontener, wykolejenie.

* Towar można ubezpieczyć również na czas składowania (pożar, gradobicia, obsunięcia się gruntu, awarie maszyn chłodniczych)

* Ubezpieczenie towaru w czasie wystawiania i targów, RYZYKA:

• utrata i uszkodzenie towaru u czasie transportu eksponatów (straty z nieterminowej dostawy)

• ubezpieczenie ryzyka związanego z ekspozycją i składowaniem (od ognia, huraganu, zalania, nieprzewidziane zdarzenia, uszkodzenie, włamanie)

• ubezpieczenie OC wystawcy. Pokrywa straty podczas montowania stoiska, demontowaniu i ekspozycji. Gdy towar uszkodzi fizycznie osoby trzecie mogą być również ubezpieczone.

UBEZPIECZENIA LOTNICZE 6.12.03

Ubezpieczenia lotnicze mają dość krótką historię, pojawiają się dopiero od lat 20. pierwsze ubezpieczenie to RW (nieszczęśliwe wypadki) dla pilotów. Dopiero po założeniu POOLE- wspólnego funduszu wypłaty odszkodowań, było stać jakiegokolwiek ubezpieczyciela na wypłacanie odszkodowań, co miało miejsce bardzo często, gdyż na początku latanie było bardzo niebezpieczne i wypadki zdarzały się często.

Obecnie polskie linie lotnicze ubezpiecza Warta

RODZAJE UBEZPIECZEŃ w transporcie lotniczym W PRL LOT:

1. AEROCASKO - ubezp floty lotniczej, samolotów. Obejmuje pełen zakres ryzyk. Szkody w powietrzu i na ziemi, w czasie przeglądów technicznych. Koszty ratownictwa i transportu uszkodzonych samolotów oraz kosztów na skutek ekspertyz technicznych.

WYŁĄCZENIA - wady materiałów i zużycie naturalne oraz szkody w wyniku nieprawidłowej modernizacji (naprawy), wykonywania prac niezgodnych z dokumentami.

Wartość statku deklarowana na początku to najwyższe ubezpieczenie.

75% strat, to straty konstruktywne.

Likwidacja szkód następuje na podstawie rachunków z ekspertyzy wypadków- zajmuje się tym Komisja Badania Wypadków Lotniczych.

2. OC- z tytułu przewożonego ładunku. Odszkodowanie jest realizowane na podstawie dokumentu załadunku AWB (Air Way Bill). Wszelkie koszty wynikające z uszkodzenia lub utraty ładunku, działa tylko w czasie transportu. Wysokość odszkodowania do sumy gwarancyjnej- suma ta jest zależna od ubezpieczenia.

WYŁĄCZENIA - niewłaściwe opakowanie, szkody powstałe w wyniku błędu nadawcy lub odbiorcy.

3. OC- przewoźnika wobec pasażerów i ich bagaży, utraty zdrowia, życia. Utrata lub uszkodzenie bagażu. Limit odpowiedzialności jest określony indywidualnie przez ubezpieczycieli.

4. OC- przewoźnika wobec osób trzecich, innych niż pasażerowie i załoga. Odszkodowanie z tytułu szkód jakie samolot może wywołać u osób trzecich na lądzie lub w powietrzu.

5. OC- z tytułu obsługi naziemnej (Handing), na płycie lotniska, przed startem, lub po lądowaniu.

6. NW- dla załóg samolotów i innych osób zatrudnionych przez przewoźnika- utrata zdrowia i życia. Obejmuje również poza czasem lotu, w czasie całej delegacji. (np. lecąc do innego kraju załoga nocuje tam i dopiero na drugi dzień jest powrót. W czasie całego pobytu obowiązuje to ubezp. Np. od ukąszenia, kalectwa lub śmierci)

WYŁĄCZENIE - umyślne działania ubezpieczyciela, choroby psychiczne, próby samobójcze, usiłowanie przestępstwa, koszty leków, protez, leczenia.

RODZAJE UBEZPIECZEŃ w transporcie lotniczym innych użytkowników niż PRL lot:

1. CASCO - samolot

2. załóg i innych osób zatrudnionych (NW)

3. ubezpieczenie z tytułu wykonywania działalności przewoźnika

WYŁĄCZENIA - nielegalne lub niezgodne z przeznaczeniem użytkowanie samolotu

• pilotaż przez osoby bez uprawnień

• przewóz więcej osób niż jest to dozwolone

• rażące niedbalstwo, nieprzestrzeganie przepisów przez pilota

• start na nielicencjonowanych lotniskach

• szkody w wyniku wojen, akcji terrorystycznych

• szkody powstałe w wyniku przewozu materiałów niebezpiecznych

UBEZPIECZENIA SATELITARNE I UBEZPIECZENIA NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII

Ubezpieczenia te charakteryzuje:

• duża wartość majątkowa ubezpieczanych przedmiotów

• duży zakres uszkodzeń i wypłaconych odszkodowań, co przekracza możliwości pojedyńczych zakładów ubezpieczających. Przejmuje je POLL.

Rys historyczny:

1 ubezpieczenie koniec l. 60- operacja „Poranny ptaszek”.

UBEZPIECZENIA KREDYTÓW EKSPORTOWYCH

Ubezpieczenia te są formą wspierania eksportu krajowego. Konieczność ubezpieczania kredytów eksp pojawiła się na skutek braku stabilizacji gospodarki, częste bankructwa firm. Ochrona własnej gospodarki- tendencje protekcjonistyczne. Dużo krajów po II wojnie światowej zostało wyzwolonych (Afryka), były to kraje biedne z popytem na towary inwestycyjne. Pojawiła się konieczność finansowania wydatków drogą kredytów eksportowych z krajów rozwijających się.

• Korzyści z ubezpieczeń kredytów eksportowych:

1. Plisa ubezpieczyciela ułatwia finansowanie transakcji przez banki (chętniej udzielają kredytów)

2. Ułatwia podjęcie decyzji o udzieleniu kredytu

3. Ubezpieczyciel dostarcza istotne informacje ubezpieczającemu, gdyż zanim wystawi polisę dokładnie bada starającego się o kredyt, lepiej niż eksporter może to wykonać. Zwalnia eksportera z analizy potencjalnego kredytobiorcy. Są to inf bardzo żetelne.

4. Uezpieczyciel zwalnia kredytodawcę od ściągania terminowo należności. W razie zwłoki i niedotrzymania terminu spłaty eksporter dostaje pieniądze od ubezpiczyciela, a on zciąga należności od kredytobiorcy.

5. Gwarancja dostarczenia pieniędzy na czas.

Gwarancja skarbu państwa na ubezpieczenia kredytów- państwo ubezpiecza transakcje długoterminowe, we wszystkich dziedzinach.

Banki ubezpieczają transakcje krótko i średnioterminowe, w zakresie ryzyk handlowych.

• Systemy ubezpieczeń:

1. organy państwowe specjalnie powołane do ubezpieczania kredytów (Japonia)

2. Agencje państwowe (Norwegia, Szwecja)

3. Korporacje publiczno-prawne (Włochy, Belgia)

4. Prywatne zakłady działające na rachunek i zlecenie państwa

# Międzynarodowy Związek Ubezpieczycieli i Kredytów Eksportowych w Curichu- zrzesza wszystkich bezp

# Międzynar Zw Ubezp Kred Eksp

# OCED- Org Do Spraw Współpracy i Rozwoju- koordynuje wiele poczynań

# UNCTAD- od ONZ, powołana do pomocy krajom rozwijającym się. Zabezpieczenie kredytów ONZ-towskich do krajów najbiedniejszych (w Afryce)

• Ubezpieczenia kredytów eksportowych w Polsce

Do roku 90 ubezpieczenia kredytów eksp ubezpieczała tylko Warta i to tylko od ryzyk handlowych. W 91 r. powołano org KUKE ubezpieczającą k e nie tylko od ryzyk handlowych.. Org ta posiada gwarancje Skarbu Państwa reprezentowaną przez ministra finansów, Bank Handlowy w W-wie S.A., BRE Bank, NBP.

# Podstawy prawne:

• 1990r ust. o działalności ubezpieczeniowej

• 1994r ust. o gwarantowanych przez skarb państwa ubezp kredytów eksportowych

# PODZIAŁ RYZYK:

1. handlowe 2. niehandlowe

1. ryzyka handlowe

• prawnie stwierdzona niewypłacalność kredytobiorcy. ( +ogłoszona upadłość, nie ogłoszona upadłość z powodu braku majątku, +ugoda sądowa, +brak informacji o miejscu przebywania dłużnika)

• przewlekła zwłoka w zapłacie: KUKE 180 dni, WARTA 270 dni

• nieprzyjęcie towaru przez kredytobiorcę i odmowa zapłaty

• odstąpienie od umowy bez winy eksportera

WYŁĄCZENIA ubezpieczyciela:

• nienależyte, częściowe lub niewykonanie kontraktu z winy eksportera

• naruszenie przepisów prawa: polskich, kraju tranzytowego lub kraju kredytobiorcy przez kredytodawcę

2. ryzyka niehandlowe:

• ryzyka polityczne: +ryzyko wojny, rozruchy, strajki, kontrrewolucje, powstania, +wywłaszczenie, konfiskata, +ograniczenia importowe, +zakaz lub opóźnienia transportu, +ryzyko kursowe.

• Ryzyka katastrofalne: tajfuny, powodzie, wulkany

Ubezpieczenia nie tylko towarów ale i usług.

Sprzedaż myśli technicznej.

Dowodem ubezpieczenia jest polisa, wniosek, kopia kontraktu.

# GWARANCJE UBEZPIECZENIOWE:

1. strony zobowiązane do przedstawienia kontrachentowi zabezpieczenia- zobowiązany

2. firma na rzecz której jest wystawione zobowiązanie- beneficjent

3. strona to towarzystwo ubezpieczeniowe- gwarant

# RODZAJE GWARANCJI ubezpieczeń handlowych:

• gwarancje kontraktowe

• gwarancje koncesyjne (zezwolenia)

• gwarancje spłaty należności celnych i długu celnego

UBEZP. SAMOCHODOWE W TRANSPORCIE MIĘDZYNARODOWYM

Są trzy rodzaje ubezpieczeń:

1. OC- odpowiedzialność cywilna właściciela pojazdu- obowiązkowe, samochody bez polisy nie są wpuszczane przez granicę

2. AC

3. NW

Ad.1 OC-obowiązkowe

Dotyczy wszelkiego typu pojazdów oficjalnie zarejestrowanych. Dotyczy osób fizycznych, jak i prawnych.

Osoba krajowa- os fizyczna, która mieszka w danym kraju, jednostki bez osoby prawnej mające siedzibę w Polsce, polskie placówki konsularne.

Osoby zagraniczne- os fizyczne mieszkające za granicą, os prawne lub os nieposiadające os prawnej mające siedzibę za granicą. Obce przedstawicielstwa konsularne i dyplomatyczne, oddziały i przedstawiciele zagranicznych firm mające siedzibę za granicą, ale działające w Polsce.

W przypadku spowodowania szkody osobowej lub majątkowej innym os za granicą, to ubezpieczyciel wypłaca należne odszkodowanie, które musiałby wypłacić poszkodowanym sprawca.

Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela jest zarówno w kraju, jak i za granicą taki sam. Za granicą odszkodowanie wypłacane jest w walucie kraju. Ubezpiecznie to chroni poszkodowanego jak i majątek ubezpiczającego- sprawcy. W przypadku, gdy nie odnaleziono sprawcy strat, lub nie jest on ubezpieczony, ubezpieczenie wypłaca Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.

• obowiązki prowadzącego pojazd (sprawcy wypadku posiadający OC):

• udzielenie lub zapewnienie opieki medycznej

• złagodzenie skutku wypadku

• wezwanie policji, która ustali winnego kolizji

• udzielenie informacji o ubezpieczycielu

• jeżeli do wypadku doszło za granicą, musi zawiadomić polskiego przedstawiciela ubezpieczyciela w danym kraju

• po powrocie do kraju natychmiast trzeba zgłosić szkodę polskiemu ubezpieczucielowi

• system zielonej karty

System obowiązuje od 1953r, Polska przystąpiła do niego od 1958. można ją nabywać w Krajowym Biurze Zielonej Karty. Jest to umowa w ramach której, państwa członkowskie zobowiązują się wzajemnie honorować na terytorium swojego kraju umowy ubezpieczeniowe. Ubezpieczycieli za granicą zobowiązują się tak traktować posiadacza zielonej karty, jakby polisa była wystawiona w tym kraju- likwiduje szkody.

Odszkodowania za granicą wypłacane są w walucie kraju, w którym wyrządzona szkodę.

# Każde biuro Karty Zielonej pełni funkcję:

1. Jest biurem gestyjnym- na terenie swojego kraju jest odp za wypłacenie roszczeń.

2. Jest też biurem płacącym- to, które wystawiło polisę ubezpieczeniową.

3. Jest biurem obsługującym.

Gdyby biuro płacące nie zapłaciło biuru gestyjnemu, pociągnęłoby to za sobą wykluczenie z systemu zielonej karty i niechnorowanie ubezpieczenia tej jednostki.

Ad.2 AC- dobrowolne

Ubezpieczenie to chroni przed skutkami uszkodzenia, utraty pojazdu. Chroni interes posiadacza pojazdu.

• zakres ochrony AC:

jest różny, składki też są różne. Każdy ubezpieczyciel ma swoje warunki ubezpieczeń i ich zakres. Przedmiotem AC mogą być wszystkie pojazdy zarejestrowane, z wyposażeniem standardowym, ale i niestandardowym, ale za dodatkową opłatą.

• szkody objęte ubezpieczeniem:

• skutki zderzenia (z os., przedmiotem itp.)

• szkody w wyniku działania przyrody

• skutki użycia pojazdu bez zgody ubezpieczonego

• chroni przed szkodami wywołanymi przez os trzecie

Wariantów jest tu bardzo dużo.

WYŁĄCZENIA od wypłacenia ubezpieczenia:

• gdy prowadzący był nietrzeźwy, pod wpływem narkotyków, itp.

• wypadek był spowodowany umyślnie

• nie ma wymaganych dokumentów

• gdy sprawca zbiegł z miejsca wypadku i nie udzielił pomocy

• pojazd jest niezarejestrowany, bez ważnych badań technicznych

• nie chroni przed stratami politycznymi

AC działa zarówno w kraju jak i można dodatkowo zapłacić i posiadać to ubezpieczenie za granicą. W przypadku wypadku za granicą, wypłaca się odszkodowanie w walucie ubezpieczyciela (zł). Od wartości odszkodowania odlicza się udział własny.

Naprawy za granicą gwarantujące bezpieczny powrót do Polski, trzeba uzgodnić z ubezpieczycielem, gdyż w przeciwnym razie może nie wypłacić odszkodowania. Trzeba przedstawić rachunki za naprawę. Następnie zgodę ubezpieczyciela i dopiero kontaktujemy się z biurem zagranicznym.

• szkoda zależy od:

• roku produkcji samochodu

• wielkości samochodu

• od kraju do którego się udaje samochód

* ASSISTANS - dodatkowe ubezpieczenie kosztów awarii i sprowadzenia samochodu do kraju. Jest to dodatek do AC. Po wykupieniu tego ubezpieczenia nie trzeba się kontaktować się najpierw i uzyskiwać zgody krajowego ubezpieczyciela.

Ad.3 NW- nieobowiązkowe, nieszczęśliwe wypadki

Odszkodowanie wypłacane w zł w przypadku śmierci lub trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego. W przypadku 100% uszczerbku, wypłacane jest 100% ubezpieczenia. Komisja ubezpieczyciela orzeka ile % uszczerbku na zdrowiu nastąpiło i tyle też wypłaca.

* dodatkowe ubezpieczenie, płatne dodatkowo zwraca koszty leczenia za granicą.

# C.A.R.- Constractor All Risk, ubezpieczenia związane z ryzykiem wykonawcy robót budowlanych i zleceniodawcy robót.

Pierwsze tego typu ubezpieczenie wystąpiło w Anglii w 1920r.

W Polsce w 1962r- port na Cyprze- 1wystawiona polska polisa.

Zakres ubezpieczeń:

1. również zaplecze

2. sprzęt

3. prace budowlane

4. prace przygotowawcze- od momentu rozpoczęcia przygotowań, do momentu oddania budowli.

Zleceniodawca jest ubezpieczającym, ubezpieczonym jest ubezpieczonym. Zakres ryzyk i składka uzgadniane są indywidualnie.

Standardowy pakiet Warty (w ubezpieczeniu C.A.R.):

W Warcie są dwa rodzaje polisy:

1. budowlane 2. montażowe

• osoby objęte ubezpieczeniem:

• wykonawca, podwykonawca, inwestor- każda osoba zaangażowana w budowę, nawet kredytodawca.

• przedmiot ubezpieczenia:

• wszystkie prace budowlano montażowe

• sprzęt i zaplecze

• maszyny budowlane, ale nie środki transportu

• odpowiedzialność OC wobec osób trzecich, narażonych na straty z tytułu budowy

• straty związane z wypadkami: pożar, wybuch, osunięcie gruntu, kradzież z włamaniem i.t.p.

• złego wykonawstwa

• niedbalstwo pracowników

Szeroki zakres ubezpieczeń ryzyk i szeroki zakres osób ubezpieczonych.

RYNEK UBEZPIECZEŃ W UE 10.01.04

Wydano 3 SERIE DEREKTYW:

1 Dyrektywy dotyczące ubezpieczeń na życie:

• 70/267/EEC- przepisy dotyczące podejmowania i prowadzenia ubezpieczeń

• 90/619/EEC- dot. swobody świadczenia usług ubezpieczenia

• 92/96/EEC- przepisy dot. jednolitej licencji ubezpieczenia

2 Dyrektywy dotyczące ubezpieczeń „NON LIFE” (nie na życie):

• 73/239/EEC- w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej

• 88/357/EEC- koordynowanie przepisów dot. ubezpieczeń na życie

• 92/49/EEC- w sprawie jednolitej licencji ubezpieczeniowej

3 Zasady ujednoliconego rynku ubezpieczeń u UE: 1992r

• zas. jednolitej licencji

• swoboda świadczenia usług

• swobada osiedlania się (i zakładania firm)

Aby podjąć działalność w UE, trzeba otrzymać zezwolenie. Aby prowadzić działalność, trzeba mieć rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe. Margines wypłacalności jest to dodatkowa rezerwa w postaci wolnych aktywów.

3! Zasada wprowadziła jednolitą licencję ubezpieczeniową: jeśli ubezpieczyciel otrzymał zezwolenie na prowadzenie działalności w swoim kraju macierzystym, to mógł prowadzić dział na terenie 15 krajów UE.

• W UE 1 ubezpieczyciel nie może zajmować się dwoma rodzajami ubezpieczeń, na życie i na majątek.

Od 1994r w UE panują jednolite zasady ubezpieczeń.

• do roku 92 panował sys, w którym trzeba było posiadać zezwolenie na prowadzenie działalności od organu nadzoru (ministra finansów), na terytorium swojego kraju. Aby prowadzić działalność w innym kraju ubezpieczyciel musiał:

• uzyskać odpowiednią licencję od władz tego kraju

• lub otworzyć oddział za zgodą tego państwa

• obecnie trzeba zawiadomić organ nadzorczy swojego kraju, że chce się prowadzić działalność w innym kraju UE. Gdy organ ten wyda zgodę, zawiadamia władze kraju, gdzie chce rozpocząć działalność

• może też wysłać swoich przedstawicieli do krajów unijnych, którzy podpisują umowę

POLSKI RYNEK UBEZPIECZEŃ

Obecnie zgodę ministra finansów, na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej ma 72 polski towarzystwa ubezpieczeniowe i 2 zagraniczne.

• Licencje sprzedaje (polisy) 70 polskich i 2 zagranicznych

35 zakładów prowadzi ubezp. na życie

35 zakładów nie na życie.

• ponad 80% składki brutto było zebranych przez 5 największych firm

66% wszystkich ubezpieczeń to u samochodowe

19% majątkowe

OFE- reszta to fundusze emerytalne

PYTANIA EGZAMINACYJNE

1. Co to jest wspólne ryzyko w handlu zagranicznym? - definicja, gł. cechy

2. Klasyfikacja ryzyk, podział ryzyk w handlu zagranicznym.

3. Sposoby minimalizowania ryzyk - ponoszenie kosztów ryzyka, sposoby zapobiegania ryzyk, poniesienie ryzyka.

4. Podaj przykłady działania siły wyższej - klęski żywiołowe i.t.p.

5. Podstawowe regulacje prawne dotyczące rynku ubezpieczeń - kodeks Morski z 1961r, kodeks Cywilny z 1990r, ust. o Działalności ubezpieczeniowej, akt prawny 1994r, ustawa o Gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych.

6. Kto jest stroną umowy ubezpieczeniowej? (ubezpieczyciel, ubezpieczający, ubezpieczony)

7. Co to jest reasekuracja? (postępowanie ubezpieczonych ryzyk reasekuratora)

8. Co to jest reasekuracja czynna? (przyjmowanie ryzyk)

9. Co to jest reasekuracja bierna? (odstępowanie ryzyk)

10. Podział reasekuracji. (fakultatywna-indywidualnie przekazywana składka, oraz obligatoryjna-ubezpieczyciel przejmuje wszystkie ryzyka objęte umową).

11. Co to jest koasekuracja?, podział (ubezpieczenie 1 ryzyka u kilku ubezpieczycieli, dzieli się na wewnętrzną-jeden wiodący ubezpieczyciel, zewnętrzną-każdy z ubezpieczycieli odpowiada za swoją część ryzyka)

12. W jakiej formie działają w Polsce zakłady ubezpieczeń? (spółki akcyjne lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych)

13. Co to jest POOL-e ubezpieczycieli? (zrzeszenie ubezpieczycieli, wspólna kasa, wypłacają duże odszkodowania)

14. INCOTERMS charakterystyka importera

F- FCA , fob, fas

C- CFR,CIP

CPT, CIP - największy zakres odpowiedzialności, kosztów i ryzyk

D- DAF

DES, DEQ

DDU, DDP

15. Które formuły nakładają obowiązek ubezpieczenia towaru? (CIF, CIP)

16. W których formułach jest największy zakres ryzyk?

17. Charakterystyka poszczególnych grup (F, C, D)

18. Co to są klauzule instytutowe? (ICC- opracowane przez angielskich ubezpieczycieli, określające zakres ubezpieczenia)

19. Które klauzula obejmują największy zakres ryzyk?

20. Co to są ubezpieczenia Cargo i Casco?

21. ubezpieczenia ładunków przewożonych kontenerami?- zakres odpowiedzialności.

22. Zakres ubezpieczonych ryzyk na targach i wystawach (od transportu, składowania, terminowe przybycie i.t.p.)

23. Jaki akt prawny reguluje ubezpieczenia morskie? - Kodeks Morski.

24. Podział szkód i awarii w transporcie morskim. (szkody: całkowite i częściowe: rzeczywiste i konstruktywne. Awaria: wspólna-rozmyślne poświęcenie części mienia w skutek ratowania całości, i poszczególna-dotyczy podmiotu).

25. Co to jest abadon? (sposób zaspokojenia roszczeń, albo pełna suma ubezpieczenia, ubezpieczony otrzymuje pełną sumę ubezpieczenia, w zamian za zrzeczenie się prawa do statku).

26. Jakie dokumenty potwierdzają zawarcie umowy ubezpieczenia? (polisa generalna, certyfikat).

27. Podział polis. (polisa generalna: odpisowa, obrotowa)

28. Ubezpieczenia na czas lub na podróż.

29. Rodzaje ubezpieczeń lotniczych? (aerocasco, OC- z tytułu przewożonego ładunku, OC- przewoźnika wobec pasażerów i bagażu, OC- wobec osób trzecich).

30. Jakie akty prawne regulują rynek u UE?

31. Na czym polega swoboda świadczenia usług ubezpieczeniowych w UE i jednolitej licencji?

32. Ubezpieczenia kredytów eksportowych.

33. Korzyści z tych ubezpieczeń.

34. Co to jest KUKE? (korporacja ubezpieczeń: Warta, towarzystwo ubezpieczeń towarów eksportowych)

35. Zakres ryzyk handlowych i niehandlowych w kredycie eksportowym? (h: wyłączenia niewypłacalność zwłoka, nh: ryzyko z powodu wojen, zamieszek, ryzyko kursowe, polityczne, katastrofalne)

36. Ubezpieczenia OC i AC w ubezp samochodowych.

37. Obowiązki sprawcy wypadku za granicą?

38. AC- od czego zależy wysokość składki?

39. Co to jest system zielonej karty?

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

---