RNA:
RNA służy jako matryca syntezy białek

cukrową w RNA jest ryboza, a nie deoksyryboza jak w przypadku DNA. Kwas rybonukleinowy, zatem, zbudowany jest z czterech rodzajów nukleozydów: adenozyny (AMP), guanozyny (GMP), cytydyny (CMP) oraz uracylu (UMP). Istotną różnicą jest to, że jedną z czterech zasad jest uracyl zamiast tyminy. Uracyl paruje komplementarnie z adeniną, tworząc dwa wiązania wodorowe, różniąc się od tyminy występowaniem grupy metylowej. Cząsteczki RNA występują w formie jedno- i dwuniciowej. Cząsteczki dwuniciowego RNA (dsRNA) nie mogą tworzyć tak regularnej struktury jak w przypadku B-DNA, ze względu na występowanie grupy hydroksylowej przy 2 atomie węgla rybozy. 

DNA

DNA Chloroplastowy - chloroplasty podobnie jak mitochondria zawierają własny materiał genetyczny w postaci dwuniciowego, kolistego DNA. Wielkość chloroplastowego genomu u roślin wyższych to około 150 kpz (szpinak) lub 120 kpz (groch). Różnice w rozmiarze są wynikiem delecji fragmentu większego genomu, dzięki czemu powstaje mniejszy genom chloroplastowy. Geny w chloroplastach roślin wyższych są konserwowane, a częstość mutacji jest stosunkowo niska. Chloroplastowe DNA posiada introny. Genom koduje wszystkie rRNA, tRNA i 45 białek. Wiele z tych białek zaangażowanych jest w proces fotosyntezy.
Istnieją międzygatunkowe różnice chlDNA, ale głównie dotyczą one roślin wyższych i glonów, które także zawierają chloroplastowe DNA.
DNA chloroplastowe dziedziczone jest wyłącznie po linii matczynej, ponieważ chloroplasty przekazywane są zygocie tylko przez komórkę jajową. Geny zlokalizowane w genomie chloroplastów wykazują dziedziczenie pozajądrowe, nie podlegają więc mendlowskim prawom dziedziczenia.


mtDNA, DNA mitochondrialne - materiał genetyczny w postaci kolistego DNA znajdujący się w macierzy (łac. matrix) mitochondrium. Obecność DNA tłumaczona jest teorią endosymbiotycznego pochodzenia tych organelli. Pojednycze ludzkie mitochondrium zawiera 4-10 kolistych cząsteczek DNA o długości 16569 par zasad, z których każda koduje 37 genów. 13 z nich to geny kodujące białka, 22 kodują transferowe RNA (tRNA), a dwa ostatnie - rybosomalne RNA (rRNA). Białka kodowane przez mtDNA to część mitochondrialnych białek łańcucha oddechowego, jednak większość białek wchodzących w jego skład jest kodowana przez genom jądrowy. Kod genetyczny mitochondriów różni się od kodu genetycznego w genomie jądrowym. UGA (jądrowy kodon STOP) w mitochondriach oznacza tryptofan, AUA (izoleucyna) - metioninę, a AGA i AGG (arginina) są mitochondrialnymi kodonami STOP. Geny mitochondrialne nie zawierają intronów.

DNA wystepuje w mitochondrium a RNA w rybosomach, jaderku, cytoplazmie
DNA sklada sie z 2 nici polinukleotydowych ktore lacza sie ze soba wiazaniami wodorowymi pomiedzy zasadami azotowymi tak ze A=T ( 2 wiazania wodorowe) i C G ( 3 wiazania wodorowe), a RNA wystepuje w postaci 1 nici polinukleotydowej, sa 3 typy RNA( mRNA-matrycowy, tRNA- transportujacy aminokwasy, rRNA- rybosomalny)

Różnice w budowie komórki prokariotycznej i eukariotycznej

Komórki prokariotyczne są zwykle komórkami mniejszymi niż komórki eukariotyczne. Te ostatnie mogą przyjmować rozmiary od kilku mikrometrów do kilku centymetrów.Prokarionty tworzą komórki bakterii, a do komórek eukariotycznych należą komórki: roślin,grzybów i zwierząt. Ponadto te dwa rodzaje komórek mają zróżnicowaną budowę wewnętrzną.

Struktura	Charakterystyka	Funkcje	Komórka prokariotyczna	Komórka eukariotyczna
Jądro	Duża struktura otoczona podwójną błoną; zawiera jąderko (ziarniste ciałko wewnątrz jądra) oraz chromosomy (złożone z kompletu DNA, białek,chromatyny, widoczne w czasie podziału komórki, jako pałeczkowate struktury)	Jądro stanowi ośrodekkontrolny komórki. Jąderko jest miejscem syntezy rybosomalnego RNA i tworzenia rybosomów. Chromosomy zawierają geny (jednostki informacji dziedzicznej), które decydują o strukturze i funkcjonowaniu komórki)	Brak - jego funkcje pełninukleoid, złożony z DNA, z jego splątanych nici	Obecne
Mitochon-dria	Struktury otoczone dwiema błonami, wypełnione bezpostaciową substancją zwaną matrix	Miejsce większości reakcji składających się na oddychanie komórkowe, przekształcanie energii pochodzącej z glukozy lublipidów w energię zawartą wATP	Brak - ich funkcje pełniąmezosomy, powstające jako uwypuklenia plazmalemmy do środka komórki, otoczone pojedynczą błony	Obecne
Plastydy (np. chloro-plasty)	Struktury o podwójnej błonie, wewnątrz których znajdują się błony tylakoidów, wchloroplastach błony tylakoidów zawierają chlorofil	Chlorofil wychwytuje energię świetlną; powstają cząsteczki ATP i innych związków bogatych w energię, które służą do przekształcania CO2w glukozę	Brak	Obecne w eukariotycznej komórce roślinnej, nieobecne w zwierzęcej
Centriole	Para pustych cylindrów zlokalizowanych w pobliżu środka komórki; każda centriola składa się z dziewięciu trypletów mikrotubul	Podczas podziału komórki pomiędzy centriolami tworzy się wrzeciono mitotyczne; mogą zapoczątkować i organizować tworzenie się mikrotubul	Brak	W przypadku komórek roślinnych są obecne z wyjątkiem roślin wyższych, w komórce zwierzęcej - obecne
Rzęski	Względnie krótkie wyrostki sterczące z powierzchni komórki i pokryte błoną komórkową; zbudowane z dwóch mikrotubul środkowych i dziewięciu mikrotubul leżących na obwodzie	Narząd ruchu, u niektórych organizmów jednokomórkowych służą do przesuwania substancji po powierzchni niektórych tkanek	Obecne	Obecne, ale bardzo rzadko
Wici	Długie wyrostki utworzone z dwóch środkowych i dziewięciu obwodowych mikrotubul, sterczące z powierzchni komórki, okryte błoną komórkową	Biorą udział w poruszaniu się komórek (np. plemnikowych) i niektórych organizmów jednokomórkowych	Obecne	Obecne, ale rzadko
Błona komórkowa (błona cytoplazmatyczna)	Jest to błona otaczająca żywe komórki	Otacza zawartość komórek, reguluje ruch substancji wnikających do komórki oraz ją opuszczających, pomaga w utrzymywaniu kształtu komórki, bierze udział w komunikowaniu się z innymi komórkami	Obecna	Obecna
Reticulum endoplazmatyczne (siateczka śródplazmatyczna)	System wewnętrznym błon plazmatycznych wcytoplazmie	Miejsce syntezy lipidów błonowych i wielu białek błonowych; źródło wewnątrzkomórkowych pęcherzyków przejściowych	Brak	Obecne
Układ Golgiego	Tworzą go diktiosomy rozmieszczone w cytoplazmie	Modyfikuje białka, "pakuje" (w pęcherzyki przejściowe) białka przeznaczone do wydzielania na zewnątrz komórki, sortuje inne białka, kierując je do miejsc przeznaczenia	Brak	Obecny
Lizosomy	Drobne pęcherzyki otoczone błoną białkowo - lipidową	Zawierają enzymyrozkładające wchłonięte substancje, wydzieliny i produkty odpadowe	Brak	Obecne
Wakuole	Obszar cytoplazmy otoczony błoną lipidowo - białkową, we wnętrzu którego znajduje się sok wakuolarny	Transportuje i magazynuje substraty, produkty odpadowe i wodę	Brak	Obecna: w przypadku komórek roślinnych zazwyczaj jest to jedna, duża centralnie położona wodniczka, w komórkach zwierzęcych występuje wiele, wodniczek o mniejszych rozmiarach

1. Komórka prokariotyczna:
Charakteryzuje się brakiem jądra komórkowego. DNA znajduje się w pewnym rejonie cytoplazmy, nie oddzielony od niej błoną. Cząsteczki DNA w większości komórek prokariotycznych są koliste i połączone z niewielką ilością białek.
Komórki prokariotyczne są to komórki małe (wymiary rzędu kilku mikrometrów).
Są to komórki bakterii.

2. Komórka eukariotyczna
Charakteryzuje się obecnością jądra komórkowego, utworzonego przez linowe DNA (z wolnymi końcami) otoczone przez dwie błony śródplazmatyczne (otoczkę jądrową). DNA eukariotyczny tworzy kompleks z dużą ilością białek
Poza jądrem, komórki eukariotyczne mają wiele rejonów oddzielonych błonami od cytoplazmy (mitochondria, chloroplasty, siateczka śródplazmatyczna).
Są to komórki zwierząt, roślin, grzybów i protistów. Ich rozmiary to zazwyczaj kilkanaście do kilkudziesięciu mikrometrów, ale niektóre z nich osiągają rozmiary nawet do kilku centymetrów (jaja ptasie).

Nie wszystkie komórki bez jądra komórkowego to komórki prokariotyczne -> erytrocyty tracą jądro podczas dojrzewanie, przez co NIE STAJĄ SIĘ komórkami prokariotycznymi.

3. Porównanie komórek prokariotycznych i eukariotycznych:

Struktura Kom. prokariotyczna Kom. eukariotyczna

Ściana komórkowa Obecna Brak u zwierząt i niektórych protistów
Błona komórkowa Obecna Obecna
Jądro komórkowe Brak Obecne
Chromosomy Koliste DNA, niewielka Liniowe DNA połączone 
ilość przyłączonych białek z licznymi białkami
Mitochondria Brak Obecne
Chloroplasty Brak Obecne w komórkach fotosyntetyzujących
Siateczka śródplazmatyczna Brak Zwykle obecna
Rybosomy Obecne Obecne
Aparat Golgiego Brak Obecny
Lizosomy Brak Obecne
Wakuole Brak Obecne u roślin, grzybów i niektórych protistów
Cytoszkielet Brak obecny


Organizmy prokariotyczne i eukariotyczne wyewoluowały niezależnie od siebie ze wspólnej komórki-przodka. Poprzednio zazwyczaj zakładano, że eukarionty pochodzą od prokariontów. U podstaw tego założenia leżała koncepcja, że stosunkowo proste współczesne komórki prokariotyczne mogą być odpowiednikiem komórek pierwotnych. Zakładano więc, że większe i bardziej złożone komórki eukariotyczne powstały w wyniku ewolucji z prostszych prokariotycznych typów.

RÓŻNICE BUDOWY GENU U ORGANZIMÓW PROKARIOTYCZNYCH I EUKARIOTYCZNYCH 
Geny bakterii i organizmów eukritycznych nieco się od siebie różnią .Bakterie na ogół mają także mniej genów od organizmów o bardziej złożonej budowie .W przypadku jednokomórkowców różnica ta jest niewielka. Np. drożdże mają ok.6 tyś. genów, a bakterie -„Pałeczka okrężnicy „ tylko ok.2tyś.mniej. Jednak czy cos jest bakterią czy nie, decyduje budowa komórki, nie zaś sama liczba genów .Wiadomo, że organizmy tkankowe mają znacznie większą liczbę genów niż organizmy prokariotyczne. Np. liczbę genów człowieka czy myszy szacuje się na 30 -35 tyś., a liczbę genów rzodkiewnika na 25 tyś. Na ogół jeden gen jest jednym odcinkiem DNA. Bardzo rzadko w jednym odcinku DNA może się znajdować kilka zachodzących na siebie genów - bywa tak u wirusów, a także w mitochondrialnym DNA człowieka .

2

---