1.Podaj wzór glukozo-1-fosforanu. Czy związek ten ma właściwość redukujące?

Jest monosacharydem w związku z tym ma właściwości redukujące, które zależą od wolnej grupy aldehydowej lub ketonowej.

2.Porównaj budowę chemiczna i przestrzenną A)skrobi i celulozy, B)celulozy i chityny, C)glikogenu i skrobi-podobieństwa i różnice.

A) skrobia i celuloza

Skrobia ma budowę nierozgalęzioną (amylaza) i rozgałęzioną (amylopektyna).Składa się z cząsteczek alfa-glukozy połączonej wiązaniem 1-4, wyst w ziemiakach, kukurydza, funkcje: subst zapasowa w wiekszosci roslin, u zwierzat źródło energii

Celuloza ma budowę nierozgałęziona, bardzo długi łańcuch jest nierozpuszczalna w wodzie. W jej skład wchodzą cząsteczki beta-glukozy połączonej wiązaniem 1-4

B)celuloza i chityna

Celuloza ma budowę nierozgaleziona, bardzo dlugi łancuch, jest nierozpuszczalna w wodzie. W jej skład wchodzą cząsteczki beta-glukozy połączonej wiązaniem 1-4

Chityna-polimer zbudowany z reszt N-acetoglukozaminy- jedna z grup OH zastąpiona grupa aminowa i grupa acetylowi, bardzo mocna struktura

C)glikogen i skrobia

Glikogen-zlozony z alfa glukozy połączonej wiązaniem 1-4, bardziej rozgałęziony i rozpuszczalny od skrobi, wyst w watrobie i miesniach, funkcja material zapasowy w organeli zwierzecych

Skrobia-jest już

3.Wymień wielocukry kwaśne i podaj ich funkcje.

A)pektyny-wchodza w skladscian komorkowych, zawarte w pokarmach pektynypdawdzaja perystaltyke jelit, działają ochronnie, przeciwzapalnie

B)hemiceluloza-pełnią funkcje materiału zapasowego i strukturalnego, wchodzą w sklad śluzów i ścian komórkowych roślin, porostówi grzybów

C)gumy-środek zagęszczający, przedłużają uczucie sytości

D)śluzy-mają zdolnośc wiązania dużych ilości wody

4.Omów właściwości redukujące monocukrów i dwucukrów

Wszystkie monocukry i niektóre dwucukry wykazują właściwości redukujące, za które odpowiedzialna jest grupa aldehydowa lub alfa-ketonowa występująca w liniowej formie sacharydy. Zdolności redukujące disacharydów SA zmiejszone i istnieje możliwość rozróżnienia monosacharydów od disacharydów na podstawie czasów reakcj odpowiednich cukrów z jonami miedzi III

5.Co to jest i w jakim procesie powstaje cukier inwertowany?

Produkt hydrolizy cukru złożonego sacharozy na mieszanine cukrow prostych, glukozy i fruktozy, główny składnik miodu.Powstaje w procesie inwersji sacharozy. Nastepuje jej hydrolityczny rozpad pod wpływem kwasow lub specyficznych enzymow.

6.Wyjaśnij dlaczego sacharoza wykazuje właściwości optyczne?

Zawierają asymetryczne atomy węgla i dlatego są związkami optycznymi czynnymi. Skręcają płaszczyzne swiatla spolaryzowanego gdyz posiadaja co najmniej 1 atom wegla asymetrycznego

7.Wymień disacharydy redukujące, jakie wiązania w nich występują?

Jeżeli miedzy dwoma monosacharydami powstaje wiązanie o-glikozydowe przy udziale jednego hydroksylu polacetalowego to takie disacharydy maja właściwości redukujące tworza osazany i wykazuja mutarotacje. Maltoza-powstała z kondensacji 2 czasteczek glukozy polaczonej wiazwniem alfa-1,4-glikozydowym, Laktoza-powstała z D-galaktozy i D-glukozy, polaczonym wiazaniem glikozydowym, celobioza-powstala z 2 czasteczek glukozy polaczonej wiazaniem beta-1,4-olikozydowym---blee.

8.Jakie właściwości fizyczne mają monosacharydy?

-bezbarwnnei bezwonne, odczyn obojętny, przeważnie odznaczają się słodkim smakiem, rozpuszczalne w wodzie

9.Epimery-to diastereoizomery, które różnia się konfiguracja tylko przy jednym z asymetrycznych atomów wegla np.D-glukoza i D-mannoza roznia się położeniem grupy -OH przy C2

Anomery-to stereoizomeryczne węglowodany które we wzorze Hawortha różnią się położeniem grupy hydroksylowej przy placetowym atomie wegla, np.: D-glukoza, B-D-glukoza

10.Jakie funkcje spełniają w organizmach wielocukry kwaśne, podaj kilka przykładów takich cukrow.

Skrobia-materiał zapasowy roślin,

Celuloza- f. strukturalne,glikogen-magazynuje cukry, materiał zapasowy u zwierząt,kwas hialuronowy

11.Budowa i wystepowanie inuliny

Występuje w bulwach i korzeniach mniszka, i korzeniach cykorii. Zbudowana jest z 30-35 reszt B-D-fruktofuranozy połączonych wiązaniami 2.1-beta-glikozydowymi i pojedynczej reszty alfa-D-glukopiranozy na nieredukującym koncu kazdegolancucha

12.Inwersja sacharozy to jej hydrolityczny rozpad pod wpływem kwasów lub specyficznych enzymów. W wyniku inwersji z nieredukującej sacharozy otrzymujemy mieszanine cukrow nazywana inwertem, która posiada wł redukujące. Narysuj sacharoze

13.Wymień znane aldoheksozy i podaj wzór jednej z nich.

D-glukoza,D-galaktoza,D-mannoza,D-fruktoza,D-ryboza

14.Wymień znane pentozy i podaj wzór jednej z nich.Jakie funkcje pelnia?

Ryboza,deoksyryboza,ksyloza,arabinoza,rybuloza. Pentozy czyli pięciocukry wchodza w sklad DNA i RNA, biora udział w procesach dziedziczenia. Mają także znaczenie fizjologiczne polegające na przemianie jednej formy w inna w celu produkcji energi-lub budowy struktury komorkowej

15.W jaki sposób można wykryć właściwości redukujące cukry proste?

Do wykrywania cukrow prostych np. glukozy przeprowadza się 2 charakterystyczne dla nich reakcje: próbe Trommera i próbe Tollensa

16Scharakteryzuj najważniejsze disaharydy:

Sacharoza-zbud z jednej czasteczki alfa-D-glukopiranozy i 1 czasteczki beta-D-fruktofuranozy. Wiazanie wyst miedzy atomami wegla C1 glukozy i C2 fruktozy, wyst burak cukrowy,znaczeniema w przemyslespożywczym,

Maltoza-ma wiazanie glikozydowe alfa C1-C4 jest otrzymywane w wyniku enzymatycznej hydrolizy skrobi. Łatwo ulega fermentacji, jest latwo trawiona przez ludzi.Wyst w ziarnie jęczmienia,właściwości redukujące wynikaja z faktu ze w roztworze wodnym tego cukru niektóre pierscienie otwieraja się dajac forme lancuchowa, zaw grupe aldehydowa.

laktoza,celobioza

18.Na czym polega zjawisko anomerii cukrów,podaj odpowiednie przykłady

Zjawisko anomerii dotyczy wszystkich cukrów pierścieniowych lecz nie form łańcuchowych. Monocukry pierścieniowe występuję w 2 odatkowych postaciach izomerów przestrzennych nazywanych anomerami. Różnią się one położeniem grupy-OH przy anomerycznym atomie węgla oraz takimi właściwościami jak temp. Topnienia i skręcalność właściwa.

Anomer alfa-izomer,w którym grupa - OH przy anomerycznym atomie węgla znajduje się pod płaszczyzną pierścienia.

Anomer beta- izomer, w którym grupa -OH przy anomerycznym atomie znajduje się nad płaszczyzną pierścienia.

19.Wyjaśnij czy sacharoza ma właściwości redukujące. Odp. Uzasadnij.

Sacharaoza nie posiada właści. Redukujących. Dwucukier ten ma wiązanie glikozydowe utworzone przy udziale dwóch anomerycznych gru -OH . Powoduje to iż sacharoza nie posiada zdolności otwierania pierścienia,nie ulega również mutarotacji i dlatego nie ma właści. Redukujących.

20.Z czego i w jakich warunkach powstaje furfural?

Furfural powstaje w wyniku działania stężonego kwasu siarkowego na cukry. Odwodnienie pentoz prowadzi do wytworzenia furfuralu. Odwodnienie to zachodzi pod wpływem stężonych kwasów (octowego,solnego,siarkowego) oraz podwyższonej temp.

21.Jakimi właści. chem. I fiz. Cechują się monosacharydy?

Właści. fiz. :

*subs. Stałe i bezwonne

*przeważnie odznaczają się słodkim smakiem

*bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie

*odczyn obojętny

Właści. chem. :

*posiadaja właściw. Redukujące w środowisku alkaicznym w którym następuje otwarcie pierścienia

*w środowisku kwaśnym cukry występują w formie pierścieniowej brak jest wolnej grupy-CO

*cukry redukujące inni subs. Ulegaja utlenieniu do kwasów

*działanie kwasów na cukry wszystkie cukry o liczbie atomów większej niż 4 w cząsteczce ulegają odwodnieniu i cyklizacji

*wpływ zasad na cukry-w środowisku zasadowym cukry redukujące ulegają enolizacji

22. Na czym polega zjawisko mutacji?

Polega na przechodzeniu jednej formy anomerycznej w drugą. Etapem pośrednim jest forma lancuchowa monocukru. Zjawisko to ma miejsce po rozpuszczeniu krystalicznego monosacharydu w wodzie

23.Wymień znane pentozy i triozy. Jakie pełnia funkcje?

Pentozy:ryboza(aldoza), rybuloza (ketoza)

Trozy: aldehyd glicerynowy(aldoza), dihydroksyaceton (ketoza)

Funkcje: strukturalne, rezerwy energetyczne

24. W formie tabeli wymień znane wielocukry i wskaż ich rolę w organizmie

Skrobia-substancja zapasowa większości roślin, u zwierzat stanowi źródło energii, w jelitach zostaje rozłozona pod wplywem enzymow

Celuloza-najważniejszy składnik budulcowy roslin, u zwierzat jest rozkladanie glukozy przy udziale flory bakteryjnej

Glikogen-wystepuje jako material zapasowy w organizmie zwierzat

25.Co to SA glikozydy.podaj przykład

Sa to acetale utworzone z monosacharydow. Ze względu na asymetryczność wegla pierscienia tworzącego wiazanie glikozydowe (C-O-C), wiazanie łączące pierścień z grua alkilowa alkoholi może być typu alfa lub beta. Przykłady O-glikozyd, N-glikozyd, pentoza, heksoza

Co to SA homo i heteroglikany?

Homo-polisacharydy jednoskładnikowe. Naleza także wielocukry. Homo charakteryzuja się innymi właściwościami chemicznymi i fizycznymi niż cukry proste.

Hetero- polisacharydy wieloskładnikowe. Cukry w których sklad wchodzi wiele czasteczek pochodnych cukrowych posiadających reszty niecukrowi

26.Jaka reakcja mogę wykryc pentozy?

(proba) reakcja Biala

27.Wymien najważniejsze glukany, opisz jeden z nich

Skrobia-wielocukier powstaly w wyniku polaczenia kilkuset do kilkutysiecy czasteczek glukozy.WŁ fizyczne:biała, bez zapachu i smaku, nie rozp w zimnej wodzie,WŁ chemiczne:brak wł redukujących, po ogrzaniu z mocnym kwasem ulega hydrolizie do glukozy

28.Co to SA kw uronowe, jak powstaja?

To grupa kwasow cukrowych pochodnych alaoz. Otrzymywane SA przez utlenianie koncowego wegla czasteczki cukru z pozostawieniem nienaruszonej grupy aldehydowej

29.Jaki wegiel okreslamy jako asymetryczny? Jakie znaczenie ma jego obecność w czasteczce?

Wegiel asymetryczny to atom wegla, który laczy 4 rozne grupy chemiczne, podstawniki.Znaczenie:określa układ przestrzenny wokół wegla asymetrycznego związane z konfiguracja D i alfa

30.Przez jakie etapy hydrolizuje skrobia?

Alfa-amylazy rozkładają skrobie do dekstryn a potem do maltozy i izomaltozy

Beta-amylazy trawia skrobie do maltozy

Gamma-amylazy trawia skrobie do glukozy

31.pisz budowe skrobi. Na jaki kolor zabarwia się ona z jodem?

Budowa w 2

Zabarwi się na ciemnogranatowy pod wpływem jodu

32.Za pomoca jakiej reakcji możemy odróżnić jednocukry od dwucukrow redukujących oraz ketozy od aldoz?

Proba Barfoeda pozwala na odróżnienie jednocukrow od dwucukrow redukujących na podstawie redukcji w środowisku lekko kwasnym.

Proba Seliwanowa z rezorcyna-proba ta pozwala na odróżnienie ketoz od aldoz, ponieważ w obecności 3-krotnie rozcieńczonego roztworu HCL tylko ketozy ulegaja odwodnieniu w czasie ogrzewanie w temp 100 stopni cel przez 30sek.

33. W jaki sposób działaja stężone kwasy na monosacharydy?

Wszystkie cukry o liczbie atomow większej niż 4 w czasteczce, ogrzewane z mocnymi kwasami ulegaja odwodnieniu i cyklizacji

34.Podaj wzór cukru dającego dodatni wynik w reakcji Seliwanowa? FRUKTOZA(ketoza)

35.Napisz wzory dwucukrow powstających podczas hydrolizy skrobi i dających pozytywny wynik z plynem Fehlinga? MALTOZA

36.Wymien dwucukry które nie wykazuja właściwości redukujących?SACHAROZA

37.Na czym polega reakcja Maillarda?

seria reakcji chemicznych, które zachodzą najczęściej pod wpływem ciepła, pomiędzy aminokwasami a cukrami redukującymi. Efektem tego typu reakcji jest powstanie ciemnego zabarwienia produktu.

38.Pektyny-mieszanina węglowodanów występująca w ścianach komórkowych wielu roślin. Pektyny są generalnie polisacharydami i oligosacharydami o zmiennym składzie. Są to przede wszystkim poliuronidy składające się z połączonych ze sobą wiązaniami α-1,4-glikozydowymi jednostek kwasu D-galakturonowego, w znacznej części zestryfikowanych grupami metylowymi

1)Co to jest glutation i jakie pełni funkcje -organiczny związek chemiczny, tripeptyd o właściwościach przeciwutleniających, zbudowany z reszt aminokwasowych kwasu glutaminowego, cysteiny i glicyny. Funkcje:

-umożliwia usuwanie z ustroju związków azotowych-transport aminokwasów -produkcja koenzymów

2)Co to sa wiazania wodorowe-rodzaj stosunkowo słabego wiązania chemicznego polegającego głównie na przyciąganiu elektrostatycznym między atomem wodoru i atomem elektroujemnym zawierającym wolne pary elektronowe

3)Reakcja elektroforeza, jon obojnaczy, pun izoelektryczny

Elektrofereza- jej istotą jest rozdzielenie mieszaniny związków chemicznych na możliwie jednorodne frakcje przez wymuszanie wędrówki ich cząsteczek w polu elektrycznym.

Jon obojnaczy- cząsteczka zawierająca równą liczbę grup zjonizowanych o przeciwnych ładunkach, w związku z czym sama nie jest naładowana dodatnio ani ujemnie.

Punkt izoelektryczny, pI - wartość pH, przy której populacja cząsteczek posiadających grupy funkcyjne mogące przyjmować jednocześnie dodatni i ujemny ładunek elektryczny (np. aminokwasy)

4)Peptydy naturalne - nie wchodzą w skład białek, wytwarzane są inną drogą niż translacja; pełną szereg ważnych funkcji regulacyjnych i po to są wytwarzane. Najważniejsze to: glutation, insulina, glukagon

5)Jakie aminokwasy sa wykrywane odczynikem millona- reakcja służąca do wykrywania białek zawierających grupę tyrozyny (lub do wykrywania innych substancji z grupą fenolową). Białko ogrzewane z Millona odczynnikiem daje ceglastoczerwone zabarwienie.

6)Alanina+gicyna podac wiazanie peptynowe

Wiązanie peptydowe - umowna nazwa wiązania amidowego występującego między aminokwasami peptydów i białek. Wiązanie peptydowe łączy grupę α-aminową jednego aminokwasu z grupą α-karboksylową drugiego aminokwasu.

Z glicyny i alaniny mogą powstać cztery peptydy. Na 2 stronie

7)Białka złożone (proteidy) - związki białkowe zawierające w swojej strukturze oprócz podstawowego łańcucha białkowego (białko proste) także inne grupy, tzw. grupy prostetyczne: fosfoproteiny, glikoproteidy, chromoproteiny lipoproteiny, nukleoproteiny, metaloproteiny

8)Wyjaśnij co to znaczy, że białka mają charakter amfoteryczny i z czego on wynika.

Charakter białek jest amfoteryczny, oznacza to że mogą być one rozpuszczalne w wodzie. Długość łańcucha aminokwasowego wpływa na właściwości białek.

9)Narysuj wzór leucyny w punkcie izoelektrycznym.

H₃C-CH₃-CH-CH₂-CH-COOH pod CH wpisać NH₂

10)Wyjaśnij na czym polega reakcja biuretowa.

Reakcja ta odgrywa duże znaczenie przy otrzymywaniu pochodnych biuretu, zachodzi w trakcie tworzenia się pianek poliuretanowych, a także jest stosowana jako test na występowanie co najmniej dwóch wiązań peptydowych bezpośrednio obok siebie lub przedzielonych nie więcej niż jednym atomem węgla w rozmaitych związkach organicznych, głównie w białkach i innych polipeptydach.

11)Opisz strukturę IV rzędową białek.

Struktura czwartorzedowa jest zarezerwowana dla białek o ogromnej ilości aminokwasów. Mają na to wpływ : siły van der Walsa, wiązania wodorowe i mostki siarczkowe.
12)Wyjaśnij na czym polega denaturacja białek.

Polega na zmianch w II, III- i IV-rzędowej strukturze białka natywnego, które prowadzą do utraty aktywności biologicznej lub innej indywidualnej cechy charakterystycznej przy zachowaniu sekwencji aminokwasów.

13)Narysuj wzór alaniny w środowisku zasadowym.

14) Omow strukture II rdow bialek

Strukturą II-rzędową białka nazywamy, uwarunkowany tworzeniem wiązań wodorowych pomiędzy grupami C=O jednego wiązania peptydowego i grupami NH innego, przestrzenny układ łańcucha polipeptydowego

Wyróżnia się trzy typy struktur: s. a -heliksu, s pofałdowanej kartki, s. kolagenu

15) Wyjaśnij na czym polega wysalanie białek.

Strącanie białek z roztworów poprzez dodanie stężonego roztworu soli. Proces jest wynikiem zaburzenia otoczki solwatacyjnej i agregacji cząsteczek białek w wyniku łatwiejszego kontaktu pomiędzy polarnymi grupami sąsiadujących cząsteczek.

16) Aminokwasy egzogenne wymien i opisz

Aminokwasy, których organizm nie może syntetyzować samodzielnie, więc muszą być dostarczane w pożywieniu, w przeciwieństwie do aminokwasów endogennych. fenyloalanina , izoleucyna ,leucyna , lizyna , metionina ,treonina ,tryptofan ,walina

17)Wymień i opisz białka mleka

Kazeina - to najważniejsze białko mleka. Kazeina występuje w mleku w postaci miceli tworzących roztwór koloidalny.

Albuminy - białka te w mleku występują w rozproszeniu i są bardzo trudne do wydzielenia w postaci skrzepu. Białka te nie zawierają fosforu, natomiast bogate są w lizynę

Globuliny wysokocząsteczkowe (immunoglobuliny). W mleku normalnym jest ich około 0,06%. W dużych ilościach występują w siarze.

18)Opisz a)peptyd b)makropeptyd c)olipeptyd d)polipeptyd

-peptydy, powstające przez połączenie cząsteczek aminokwasów wiązaniem peptydowym

-dipeptydy ( złożone z dwóch aminokwasów),

- oligopeptydy ( są to białka złożone z trzech do dziesięciu aminokwasów),

-polipeptydy ( od jedenastu do stu aminokwasów),

-makropeptydy ( utworzone przez więcej niż sto aminokwasów ).

19. Czym się różnią albuminy od globulin.

Albuminy. Są białkami rozpuszczalnymi w wodzie. Obecne w mleku, w komórkach jajowych, we krwi, w ziarnach zbóż. Mają masę cząsteczkową około 70000 (albuminy krwi 69000). Zawierają głównie kwas asparaginowy, argininę i kwas glutaminowy.

Globuliny. Obecne w mleku, w mięśniach, w osoczu krwi (40% białka całkowitego)
i w spermie. Trudno rozpuszczalne w wodzie, łatwiej - w roztworach soli. Mają masę cząsteczkowa powyżej 100.000. Globuliny osocza krwi obejmują frakcję alfa₁, alfa ₂,

20. Reakcja ksantoproteinowa, próba ksantoproteinowa (gr. ksanthós - żółty^[1]) - reakcja charakterystyczna białek zawierających aminokwasy z pierścieniami aromatycznymi (np. tryptofan, tyrozyna, fenyloalanina) ze stężonym kwasem azotowym(V). W wyniku znitrowania aromatycznych ugrupowań powstaje trwałe, żółte zabarwienie.

21.Zglicyny i alaniny utwórz peptyd.Wskaż wiązanie peptydowe

22.Wymiwń aminokwasy siarkowe

cysteiny, tryptofanu i metioniny

23. Aminokwasy kwaśne:
*kw.asparaginowy(asp)
*aspargina(asn)
*kw.glutaminowy(glu)
*glutamina(gln)

24.Wymień i scharakteryzuj struktury białka

-Struktura pierwszorzędowa białka (struktura pierwotna białka) - kolejność aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym

-Struktura drugorzędowa białka - przestrzenne ułożenie fragmentów łańcuchów polipeptydowych. Do struktur drugorzędowych zaliczana jest:

helisa alfa (ang. α helix),harmonijka beta (ang. β sheet);beta zakręt (pętle omega) (ang. β hairpin)

-Struktura trzeciorzędowa białka - wzajemne położenie elementów struktury drugorzędowej.

-Struktura czwartorzędowa białka - wzajemne położenie łańcuchów polipeptydowych oraz ewentualnie struktur niebiałkowych (grupa prostetyczna)

---