Podstawy ekonomii - wykłady

20.02.2013 r.

Dr Robert Oktaba

Zerówka na ostatnich zajęciach (22 pytania - test wielokrotnego wyboru; pojęcia typu: PKB, deficyt, dług publiczny, itp.)

Mikro i makroekonomia - Beck

A. Smith - „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”

+ lista 40 zagadnień.

5 z ćwiczeń = 4 z egzaminu

4+ z ćwiczeń = 3 z egzaminu

Zakres ekonomii:

dotyczy relacji społecznych, cyrkulacji pieniądza, a więc mieści się w kategorii nauk społecznych (tak jak prawo).

Mezoekonomia - (stopień pośredni); zajmuje się badaniem pewnych fragmentów makroekonomii (zbiór elementów z punktu widzenia mikroekonomii).

Mikroekonomia - zajmuje się badaniem zjawisk w zakresie gospodarowania jednostki (każda osoba, mikroprzedsiębiorstwo, a nawet wielka korporacja).

Makroekonomia - XVI/XVIII w. (twórczość merkantylistów); twórcą makroekonomii jest Keynes. Makroekonomia bada zjawiska w skali kraju - deficyt budżetowy, dług publiczny, itp.

Zarządzanie - kolejny „zakres” ekonomii. Wyróżniamy podstawowe kategorie:

• planowanie (krótkotrwałe, strategiczne),

• motywowanie,

• organizowanie (wykonanie jak największej ilości czynności, w określonym czasie),

• kontrolowanie (porównywanie planów ze stanem faktycznym),

Międzynarodowe stosunki gospodarcze - związane z procesem globalizacji.

Logistyka - przemieszczanie towarów, przy jak najniższych kosztach.

27.02.2013 r.

Teoria wolnego handlu - Adam Smith.

1759r. - „Teoria uczuć moralnych” - wykorzystywano to w prawie podatkowym (?).

„Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów” - fundamenty ekonomii klasycznej. A. Smith jest twórcą pojęć takich jak - wolny rynek, niewidzialna ręka rynku.

Racjonalność gospodarowania - charakteryzuje myśl A. Smithsa. Racjonalność wszystkich podmiotów uczestniczących w wolnym rynku (dużych przedsiębiorstw, a także pojedynczych osób). Wspólnym mianownikiem dla tych podmiotów jest dbałość o własny interes.

Klasycznym przykładem przeniesienia pewnych postulatów, rozwiązań z XVIIIw. są cztery zasady podatkowe Smithsa (ulubiony temat :D):

• zasada równomierności - obciążenia podatkowe powinny charakteryzować się porównywalną dolegliwością dla podatników. Jest to najbardziej ogólna i najbardziej dyskusyjna zasada Smithsa. Dolegliwość podatkowa taka sama dla osoby zamożnej i niezamożnej - podstawa do dyskusji,

Podatki progresywne a liniowe.

• zasada taniości - ma dwie płaszczyzny.
  Pierwsza dotyczy administracji skarbowej - element zarządzania, organizacji, która nie będzie generowała nadmiernej konsumpcji środków podatkowych przez organy administracji. Mała liczebność administracji, zdyscyplinowane społeczeństwo (jeśli chodzi o płacenie podatków), rzadkie wizyty poborców podatkowych u podatników.
  Druga mówi o tym, że system podatkowy, który jest nieczytelny dla podatnika, zawiły, będzie skutkował skłonnością i chęcią przeniesienia się danego przedsiębiorcy do państwa, gdzie system ten jest bardziej przyjazny.
  

Jeśli przedsiębiorca przeniesie się, z państwa A do państwa B, to w państwie A przestanie być źródłem podatku, więc państwo staje się uboższe. Bardzo trudno będzie zastąpić ten podmiot przez inne źródło. Natomiast w państwie B staje się źródłem podatku, a oprócz tego przez konsumpcję napędza gospodarkę.

• zasada dogodności opodatkowania - wyraża prostą regułę „płać podatniku kiedy wpływają pieniądze”,

• zasada pewności opodatkowania - wynika z zasady dogodności opodatkowania i jest pewnego rodzaju jej skonkretyzowaniem. Dotyczy ona w szczególności określenia czasu, miejsca, wysokości i formy opodatkowania. Służy ona temu, aby aparat państwowy nie nękał przedsiębiorców, a pozwolił im na działalność (która jest ukierunkowana na wytwarzanie zysku).

Cechą charakterystyczną A. Smithsa jest więc uwzględnianie potrzeb społecznych, a więc współodczuwanie, a z drugiej, przyjęcie świadomości pewnych potrzeb państwa. Teoria Smithsa z powodzeniem rozwijana była w XIXw. - tzw. szkoła austriacka (Hayek). W wieku XXw. wyrasta szkoła Chicagowska (Friedman).

Konflikty militarne w pewien sposób kształtują porządek gospodarczy na następne lata.

Kryzys w latach '30 spowodował konieczność stosowania nowych narzędzi ekonomicznych, nazywanych ekonomią instytucjonalną (makroekonomia).

Kaynes - Interwencjonizm państwowy.

Jedynym podmiotem, który jest w stanie powstrzymać kryzys, jest państwo. Postuluje o stosowanie narzędzi makroekonomicznych (a więc podejmowanych przez państwo), których istotą jest zahamowanie recesji, a więc zahamowanie takich zjawisk jak, np. bezrobocie, wzrost bezrobocia. Klasycznym przykładem są roboty publiczne - a więc działania, które są finansowane z kasy państwa, zatrudniające dużą liczbę osób. Podtrzymują, bądź też zwiększają popyt. Tworzą nowych podatników.

Był on ponadto twórcą i propagatorem teorii popytowej, odrzucającej warunki teorii podażowej (charakterystycznej dla XIXw.). Przeniesienie ciężaru koniunktury na zagwarantowanie popytu. Popyt będzie stabilizował gospodarkę w skali krajowej i globalnej. Automatyczny stabilizator koniunktury - jego przykładami są zasiłki dla bezrobotnych, które podtrzymują częściowo popyt. Ma on charakter automatyczny - występuje od razu, gdy jakaś osoba straci pracę.

„Ogólna teoria zatrudnienia pieniądza i procentów”. Po wojnie Kaynes wywarł duży wpływ na utworzenie takich instytucji jak Bank Światowy czy Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

Monetaryzm - głównym przedstawicielem był Milton Friedman. Zdecydowany przeciwnik Kaynesa, a więc polityki opiekuńczej ze strony państwa - jak najmniej państwa w gospodarce wolnorynkowej. Według Friedmana państwo powinno się ograniczać do zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego (czyli działalność policji i innych służb) i zewnętrznego. Teorie te spotkały się z wielką aprobatą i zainteresowaniem (w USA za rządów R. Reagana, w Wlk. Brytanii za rządów M. Thatcher; w Polsce zwolennikiem tej teorii jest L. Balcerowicz). Teorie monetarystyczne z powodzeniem są stosowane w okresie wzrostu gospodarczego. W sytuacjach kryzysowych powinny zostać dołączone teorie interwencjonistyczne.

(na egzamin należy umieć opisać 2 - 3 osoby i ich teorie)

6.03.2013 r.

Wielkości ekonomiczne - PKB.

Produkt Krajowy Brutto - jeden z najbardziej popularnych, powszechnych wskaźników ekonomicznych. Określa wielkość danej gospodarki narodowej. Wyrażana jest najczęściej w wartościach kwotowych (miliardy, biliony dolarów). Zawsze PKB obejmuje wartość dodaną, tzn. wielkość dóbr, usług, towarów wytworzonych w danym kraju i w danym roku (najczęściej kalendarzowym). Najczęściej podawane są wartości nominalne, a więc nieuwzględniające poziomu inflacji.

PKB Polski - 600-650 mln dolarów. Włochy - 2 biliony dolarów. Wlk. Brytania - 2,3 biliona dolarów. Brazylia - 2,4 biliona dolarów. Francja - 2,5 biliona. Niemcy - ponad 3 biliony.

Japonia - 5,5 biliona dolarów. Chiny - 6 bilionów. Stany Zjednoczone - 14 bilionów dolarów.

G20 - największe gospodarki.

Dużym czynnikiem wpływającym na PKB jest liczba ludności.

Wszystkie podmioty funkcjonujące na terenie danego państwa, tworzą jego PKB. PKB jest związane z produkcją dóbr - jeżeli wartość każdego roku będzie większa, np. o 10%, to wówczas mamy wzrost gospodarczy w wartościach nominalnych.

Często pojawia się wskaźnik inflacji, np. wzrost gosp. w danym kraju wyniósł 7%, a inflacja 2-3%. Niezależnie od drugiej wielkości, uzyskanie wzrostu gospodarczego zawsze jest korzystne, ale trzeba uwzględniać poziom inflacji, który w znacznym stopniu urealnia wzrost gospodarczy w danym kraju. Jeśli w państwie A mamy wzrost rzędu 4%, inflacja 3,5%, to pozwala to przypuszczać, że realny wzrost wynosi 0,5%. W państwie B mamy wzrost 2%, ale inflacja wynosi tylko 0,2%, więc wzrost będzie większy niż w państwie A.

PKB per capita - oznacza podział wielkości PKB na liczbę obywateli w danym państwie, czyli w przeliczeniu na jednego mieszkańca. PKB dzielimy przez ilość mieszkańców danego kraju. Iloraz ten wyrażany jest w tysiącach dolarów. PKB per capita wyraża zamożność społeczeństwa, standard w jakim przyszło społeczeństwu funkcjonować.

Najwyższe PKB per capita posiada Katar - ok. 84 tys. dolarów na głowę mieszkańca. Następnie Luksemburg - 76 tyś. dolarów, Norwegia - 52 tys. USA - 46 tys., Niemcy - 43 tys., Polska - 18/19 tys. dolarów. Chiny - około 7 tys.

Duży wpływ na zamożność społeczeństwa stanowi posiadanie przez dane państwo surowców naturalnych - jest to bardzo silne źródło bogactwa danego państwa. Bez surowców bardzo trudno osiągnąć dobry wynik gospodarczy.

Produkt Miejski Brutto - wyraża wielkość gospodarczą danego miasta, ale częściej danej aglomeracji miejskiej. Tokio - 1,5 biliona dolarów, Nowy Jork - 1,1 biliona, Los Angeles - 1 bilion, Londyn - 650 mld, Warszawa - 60 mld.

Produkt Narodowy Brutto - wartość dóbr i usług wytworzonych przez obywateli w danym państwie W przypadku PKB jedynym kryterium decydującym jest kryterium geograficzne, a w przypadku PNB kryterium decydującym jest obywatelstwo, tzn. że sumowane są dobra wytworzone przez obywateli danego państwa - czyli Polacy zarabiający za granicą tworzą PNB Polski, ale PKB tego kraju, w którym pracują.

HDI - wskaźnik rozwoju społecznego, brane są pod uwagę czynniki kształtujące rozwój społeczny w danym państwie (a nie czynniki ekonomiczne). W szczególności - oczekiwana długość życia, zdrowie, dostęp do infrastruktury, poziom opieki ze strony państwa. Najlepsze - Norwegia, Kanada.

Polska - 21 miejsce na świecie.

13.03.2013 r.

Przedsiębiorstwo - jest powoływane w celu osiągnięcia zysku.

Na przedsiębiorstwo składają się:

• składniki materialne,

• składniki niematerialne,

• kapitał,

• inne zasoby.

Czynniki produkcji:

• praca,

• ziemia,

• kapitał.

Mobilność pracy - przyspiesza rozwój gospodarczy,

Mobilność ziemi - np. sprzedaż wysp,

Mobilność technologii.

Podział przedsiębiorstw w oparciu o podział liczby pracowników:

• mikroprzedsiębiorstwa - do 10 pracowników,

• małe przedsiębiorstwa - 10-50 pracowników,

• średnie przedsiębiorstwa - 50-250,

• duże przedsiębiorstwa - powyżej 250 pracowników.

Korporacja transnarodowa - korporacja międzynarodowa - przedsiębiorstwo globalne - mają oddziały na wszystkich kontynentach

Charakter: wydobywczy, usługowy, handlowy.

Realizacja obrotu gospodarczego profesjonalnego - występuje w nim zorganizowany podmiot, np. relacja między przedsiębiorcą, a klientem

Realizacja obrotu cywilno - prawnego - występuje pomiędzy podmiotami, osobami fizycznymi, które nie są zorganizowane, np. sąsiad z sąsiadem (sprzedaż samochodu).

Korporacje w silny sposób ulegają konkurencji, kryzys lat 70 doprowadził do zastosowania (?).

USA, Japonia, Europa Zachodnia - porównanie prowadziło do wniosku, że korporacje pochodzące z Japonii osiągały najlepsze wyniki finansowe. Ta sama branża, struktura itd. a wyniki finansowe różne.

Kultura organizacji (badacze holenderscy) - badanie sposobu zarządzania przedsiębiorstwem - model góry lodowej:

Artefakty :

Fizyczne

Językowe

Behawioralne

Wartości i normy

Podstawowe założenia

• artefakty fizyczne - określają cechy fizyczne korporacji, materialne, np. kolor malowania ścian, najbardziej zauważalny elementy,

• artefakty językowe - to aparat pojęciowy jakim posługują się pracownicy danej korporacji: ekonomiczny albo prawny,

• artefakty behawioralne - dotyczy zachowań pewnych ceremonii, zwyczajów obowiązujących w danym przedsiębiorstwie, np. uroczyste rocznice. Ich celem jest budowanie jedności organizacji, wyznaczanie poczucia przynależności. Ma również charakter dyscyplinujący,

• wartości i normy - różnica między pojęciami wartościowymi deklarowanymi, a przestrzeganymi,

• podstawowe założenia - wynikają z charakteru założyciela przedsiębiorstwa.

Rodzaje kultury organizacyjnej:

• kultura władzy - ma charakter sieci pajęczyn - silny ośrodek władzy, wspomagany przez kilka podmiotów, które podejmują decyzje w określonym zakresie,

• grecka świątynia - filary oznaczają pewne odrębne działy charakteryzujące się stosunkowo rozległą autonomią w swoim działaniu, a władza, zarząd nie jest tym centrum jak w kulturze władzy, pełni rolę koordynatora i dlatego został określony dachem tej świątyni.

Otoczenie przedsiębiorstwa:

• infrastruktura podstawowa - możliwość przemieszczania towarów, świadczenia usług. Ich koszt i czas,

• otoczenie prawne - stosowanie prawa,

• otoczenie administracyjne, instytucjonalne - organy państwowe, które w mniejszym czy większym zakresie współpracują z przedsiębiorstwami, np. w zakresie danin publicznych,

• otoczenie ekonomiczne - możliwości kompetencyjne, wielkość ryku, możliwości podaży przez konkurencję,

• uwarunkowania społeczno-demograficzne, kulturowe.

20.03.2013 r.

Budżet państwa determinowany jest przez uzyskiwane dochody i dokonywane wydatki.

Budżet, w większości, budowany jest przez daniny publiczne. Wszystkie podmioty płacą na „zbiorowy cel”.

Są różne formy danin publicznych:

• podatki - w największym stopniu tworzą dochody państwa,

• cła,

• parapodatki - podatki ukryte, składki o charakterze społecznym, zdrowotnym,

Charakteryzują się nieekwiwalentnością albo ogólną ekwiwalentnością.

• opłaty - odróżnia je od poprzednich danin to, że są ekwiwalentne - mamy konkretne świadczenie w zamian za uiszczoną opłatę,

Struktura dochodów budżetu Polski:

• podatek VAT - ok. 40% rocznie,

• podatek akcyzowy - ok. 21% rocznie,

• podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) - ok. 20%,

• podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) - ok. 8 - 9 %,

• podatek od gier - ok. 1%,

• niepodatkowe należności budżetowe - pozostałe 10%; wszystko to, co nie jest określone jako podatek (cła, dochody z prywatyzacji, itp.),

Struktura wydatków budżetu Polski:

• wydatki na funkcjonowanie administracji państwowej - działanie państwa (administracja rządowa),

• bezpieczeństwo publiczne (armia),

• oświata,

• służba zdrowia,

Przychody i rozchody - „przychód” a „dochód” to dwie różne rzeczy. Dochód to to, co zarabia państwo. Przychód to takie kategorie jak kredyt, pożyczka - państwo zaciąga je w bankach komercyjnych, czy MFW.

Rozchody - spłaty wcześniej zaciągniętych kredytów, pożyczek, które powstały w czasie dłuższego czasu gromadzenia przychodów.

Bilans budżetu - zależność między dochodami, przychodami a wydatkami i rozchodami. Bilans musi wynosić 0!

(d + p) - (w + r) = 0

280 mld zł - tyle państwo zarabia,

310 mld zł - wydatki

(280 + 380) - (310 + 350) = 0

Przewaga wydatków nad dochodami oznacza, że mamy do czynienia z deficytem budżetowym.

Przewaga dochodów nad wydatkami oznacza, że mamy do czynienia z nadwyżką budżetową.

W Polsce deficyt nie powinien przekraczać 3% PKB.

Dług państwowy/publiczny - ogólne zadłużenie państwa. Konstytucja mówi, że dług publiczny nie powinien przekraczać 3/5 (60%) PKB.

Zmniejszenie długu publicznego - oszczędzanie, zadbanie o wpływy/dochody.

Funkcje budżetowe:

• funkcja dochodowa - nazywana funkcją fiskalną; jej istotą jest wpływ do budżetu państwa danin publicznych; podatki są wprowadzane po to, by w przewidywanej wysokości i w przewidywanym terminie, wpłynęły do budżetu,

• funkcja redystrybucyjna - polega na przepływie środków finansowych pochodzących z obrotu gospodarczego, wpływających do budżetu państwa, a następnie wydatkowanych na sferę publiczną,

• funkcja stymulacyjna - rezygnacja przez państwo z części dochodu pochodzącego z danin publicznych, a tym samym na stworzeniu możliwości finansowania wybranych kategorii inwestycji,

P (producent) → H (hurtownik) → D (detalista) → K (konsument)

Urząd Skarbowy Urząd Celny Urząd Skarbowy

Budżet Państwa

Obrót gospodarczy - biorą w nim udział profesjonalne podmioty (przedsiębiorcy), których jedną z cech jest bycie płatnikami podatków.

Wartość brutto w kategorii wynagrodzenia będzie zwiększała... (?)

3,5 tyś. zł → PIT - 18% - 1/5 - ok. 700zł → dodatkowe składki podwyższają obciążenia do ok. 33% → 2,1 tyś zł (tyle dostajemy „na rękę”) → kolejne podatki płacimy podczas zakupów, wszystko jest opodatkowane VATem, część produktów akcyzą.

Poziom obciążeń fiskalnych wynosi łącznie ok. 60%.

27.03.2013 r.

Polityka monetarna

Dotyczy obrotu pieniądzem na rynku. Pieniądz podlega takim samym zasadom jak inne dobra.

RPP - Rada Polityki Pieniężnej, organ NBP.

Regulacje dot. polityki monetarnej znajdują się w Konstytucji i w ustawie o NBP.

Polityka fiskalna należy do zakresu działania rządu.

Ten stan ukształtował się w okresie ostatnich 200 lat. Geneza - XIX w.

System, tzw. „waluty złotej” - charakteryzował się tym, że ilość pieniądza na danym rynku, w danym państwie, ściśle związana była wielkością posiadanych rezerw złota. System ten trwał do

I WŚ. Konieczność zwiększenia wydatków na zbrojenia spowodowała załamanie się systemu „waluty złotej”.

System pomiędzy I a II WŚ miał charakter przejściowy. Podejmowano próby połączenia walut niektórych państw, z walutami państw posiadających bardzo silną gospodarkę, np. Wielkiej Brytanii. Ten system nie sprawdził się, był to okres hiperinflacji (w Niemczech na początku lat '20 poziom inflacji wynosił 480 miliardów procent).

System walutowy - uwarunkował waluty innych państw z dolarem amerykańskim. Dolar amerykański stał się zamiennikiem rezerw złotowych. Taki stan utrzymywał się przez ponad 30 lat. Skutkiem było regularne topnienie rezerw walutowych utrzymywanych przez USA, regularne wzmacnianie gospodarek, które w dużym stopniu zostały zniszczone przez II WŚ, a więc wzmacnianie systemów walutowych tych gospodarek.

Konferencja na Jamajce w 1976r. zamknęła rozdział systemu walutowego opartego na walucie amerykańskiej.

Współczesny system walutowy - charakteryzuje się tym, że można utrzymywać rezerwy walutowe i stanowią one jednocześnie rodzaj zamiennika rezerw złotowych. Dodatkowo stosowany jest w tych systemach, tzw. kurs płynny. System ten jest stosowany w Ameryce Północnej, Europie, Australii.

Kurs płynny - oznacza, że o poziomie popytu i podaży na daną walutę decydują siły rynkowe (czyli podmioty prywatne funkcjonujące na danych rynkach).

Aprecjacja waluty - wzmocnienie kursu danej waluty (w wyniku działania sił rynkowych).

Deprecjacja - osłabienie kursu danej waluty (w wyniku działania sił rynkowych).

Oznacza to, że rząd nie ma możliwości aby osłabić, albo wzmocnić swoją walutę. Sytuacja taka jest możliwa w warunkach kursu sztywnego - państwo administracyjnie decyduje o poziomie kursu danej waluty. Mamy wówczas do czynienia z takimi określeniami jak dewaluacja (osłabienie) i rewaluacja (wzmocnienie).

Odmianą kursu sztywnego jest utrzymywanie zaniżonego kursu juana w stosunku do dolara.

W Polsce - kurs płynny. Jedyny podmiot, który reguluje to NBP.

Możemy mówić o polityce w dwóch płaszczyznach - polityce monetarnej restrykcyjnej i ekspansywnej.

Polityka restrykcyjna (w przypadku inflacji)	Polityka ekspansywna
---------------------------------- PP (poziom pieniądza) ↓ [PAP. WART.] → (sprzedaż) % (stopy procentowe) ↑ (wzrost) RO (rezerwy obowiązkowe) ↑ (wzrost)	-------------------------------------- PP (poziom pieniądza) ↑ [PAP. WART.] ← (kupno) % (stopy procentowe) ↓ (spadek) RO (rezerwy obowiązkowe) ↓ (spadek)

Restrykcja - ograniczenie zasobów. Polityka antyinflacyjna.

Podstawową zasadą jest niedopuszczenie do nadmiernego wzrostu cen (inflacji) - wzrost podaży pieniądza na rynku. Pierwszym elementem prowadzącym do ograniczenia inflacji jest ściągnięcie z rynku pieniądza (restrykcje - ograniczany poziom pieniądza na rynku).

NBP - „bank banków”, określa stopy procentowe, a więc wysokość oprocentowania, jakie będzie oferowane przez banki.

Jeśli mamy zbyt dużo pieniędzy na rynku, to banki komercyjne powinny zwiększyć oprocentowanie kredytów - żebyśmy, np. włożyli je na wysoko oprocentowaną lokatę.

Ekspansja - powiększenie zasobów.

Wypchnięcie na rynek pieniądza danej waluty. Przesunięcie pieniądza z instytucji - na rynek.

Udział poszczególnych podmiotów na rynku pieniężnym odzwierciedla wpływ danych podmiotów:

• banki komercyjne - 41% udziału w rynku walutowym,

• niebankowe instytucje - 40% udziału w rynku walutowym,

• banki centralne - do 15% udziału w rynku walutowym,

• drobni inwestorzy - pozostałe kilka %.

Działania banku centralnego są skuteczne, ale na krótki czas.

10.04.2013 r.

Skutki ekonomiczne opodatkowania progresywnego i proporcjonalnego (liniowego).

Opodatkowanie progresywne - charakteryzuje się tym, że występują co najmniej dwie stawki procentowe, a zatem określenie progu kwotowego, który wskazuje naliczenie wyższej stawki procentowej. Odnoszą się do podmiotów, które mają charakter osobisty.

Kwota wolna od podatku - skutkuje tym, że osiągnięcie dochodu do określonej kwoty nie podlega opodatkowaniu (nieco ponad 3000zł).

Systemy ulg i preferencji - związane z korzystaniem z internetu, itp.

Zdecydowana większość państw stosuje progresję, czyli wielość stawek podatkowych z systemem ulg, zwolnień.

W Polsce progresja jest bardzo podobna do podatku liniowego.

Stawki:

• 18% do 85500zł dochodu rocznego (powyżej 7 tys. zł miesięcznie),

• 32% powyżej 85500zł dochodu rocznego (ale 32% podatek płacimy tylko od tego, co jest powyżej progu 85 tys. zł.).

98,5% podatników w Polsce rozlicza się według 18% stawki podatku.

1,5% podatników - drugi próg.

19% stawka - ma charakter liniowy.

Przy zastosowaniu ulg i zwolnień realne opodatkowanie jest niższe niż 19% mimo że przekroczyło się próg opodatkowania.

Przy dochodach powyżej 100 tys. zł opłacalny jest podatek 19%. Ale nie ma w nim kwoty wolnej od podatku, ulg, zwolnień.

mikro

mezo

makro

Budżet Państwa

A

36 tys. zł rocznie

18,00% x 36 000 zł →

6 480,00 zł

6 480 zł x 98,5% = 6 400 zł x 100 (podmiotów) = 640 tys. zł

64 mld zł

69,4 mld zł ↓

B

150 tys. zł rocznie

18% x 85 500 zł →

15 400,00 zł →

36 000,00 zł

36 000 zł x 1,5% = 540 zł

5 mld zł

32% x 64 500 zł →

20 600,00 zł →

(wartości przyjęte przez nas jako reprezentatywne)

Jednostki samorządu terytorialnego

Państwo w większym stopniu kwotowo będzie korzystało z opodatkowania szerokiej grupy podatników, którzy płacą mniej, niż z tych, którzy płacą dużo, ale jest ich mało (mezoekonomiczne).

			mikro	mezo	makro	Budżet Państwa
A	36	18% x 36	6,5	6 480 zł x 98,5% = 6 400 zł x 100 (podmiotów) = 640 tys. zł	64 mld zł	68 mld ↓
B	150	18% x 150	27	x 1,5 % = 40,5	4 mld zł
						Jednostki samorządu terytorialnego

17.04.2013r.

Mikroekonomiczne skutki akcyzy.

Akcyza jest daniną publiczną o charakterze selektywnym - ustawodawca decyduje jakie produkty są nią objęte. Produkty istotne z punktu widzenia gospodarki danego państwa. Akcyzą objęte są:

• paliwa,

• tytoń,

• alkohol.

Nie ma innego podatku, który charakteryzowałby się tak wysokimi i zróżnicowanymi stawkami, jak akcyza. Dlatego też, jest bardzo opłacalny dla budżetu państwa.

1 paczka papierosów = 4zł (netto)

50 paczek (1000 papierosów) x 4zł = 200zł (netto)

cło 40% = 80zł

akcyza 160zł (za 1000 papierosów)

VAT 23% = 101zł

------------

200zł x 40% = 80zł

VAT naliczany jest na końcu - już po dodaniu cła i akcyzy

200 + 80 + 160 = 440 zł

440zł x 23% = 101zł

440zł + 101zł = 541zł

541zł : 50 (paczek) = 10,82zł (cena jednej paczki brutto)

podatki = 6,82zł (w jednej paczce)

cały TIR - wszystko x 620

336 000zł (brutto)

212 000zł

1 hektolitr = 100l

1 litr (spirytusu)= 25zł (netto)

cło 80zł (za 1 hektolitr) = 0,8zł

akcyza 4960zł (j.w)= 49,6zł

VAT 23% = 17,34zł

93zł - cena za 1 litr spirytusu (68zł to podatki)

wartość ciężarówki wiozącej spirytus (30 tys. litrów)

93zł x 30 000 = 2 790 000zł

24.04.2013 r.

Międzynarodowa konkurencyjność gospodarek

Państwa będące członkami OECD.

Model państwa OECD - niewiele ponad 30 państw (głównie z UE) + USA, Japonia, Kanada, itp. - w szczególności te państwa będą porównywane pod względem konkurencyjności gospodarki.

Drugą grupę stanowią państwa rozwijające się, np. Ameryka Południowa (ponad 20 państw).

Z globalnego punktu widzenia, porównuje się około 60 państw.

Badaniem konkurencyjności międzynarodowych gospodarek zajmuje się Międzynarodowy Instytut Rozwoju Zarządzania z siedzibą w Lozannie. Badania mają charakter ilościowy i jakościowy.

Badania ilościowe - statystyka; w Polsce takie badania prowadzi SGH.

Badania jakościowe - polegają na rozsyłaniu ankiet (ok. 4 tys.). Grupa blisko 300 czynników, które są porównywane w skali międzynarodowej.

Ten ogólny zbiór można podzielić na cztery podstawowe moduły (oceny) konkurencyjności danej gospodarki:

• osiągnięcia gospodarcze (wskaźniki dotyczące PKB, PKB per capita, inflacji, itp.),

• efektywność rządu (obejmuje politykę budżetową -wydatki rządu, dług publiczny; politykę fiskalną, monetarną, prawo pracy, poziom wydatków na edukację),

• efektywność biznesu (zyskowność przedsiębiorstw w danym kraju, powszechność stosowania nowoczesnych technologii),

• infrastruktura (obejmuję infrastrukturę podstawową, technologiczną).

Ogólna ocena dla Polski poprawia się.

Konkurencyjność pomiędzy grupami dwóch państw - megakonkurencyjność.

Mezokonkurencyjnośc - konkurowanie pomiędzy branżami poszczególnych państw, regionami.

Mikrokonkurencyjność - to konkurencyjność między przedsiębiorstwami z poszczególnych państw.

Mikro-mikrokonkurencyjność - oznacza konkurencyjność na poziomie towarów lub usług.

Bardzo duży wpływ na konkurencyjność gospodarek ma stosowanie nowoczesnych technologii.

Technologia - zapis informacji o charakterze technicznym, a dotyczący procesu produkcji, przetwarzania, świadczenia usług. Jest to rodzaj dokumentacji. Jeśli technologia ma charakter nowoczesny, to przedsiębiorstwo stosujące tę technologię będzie bardziej konkurencyjne niż przedsiębiorstwo, które jej nie stosuje. Przedsiębiorstwa, które stosują nowoczesną technologię, nie sprzedają jej, a jeśli już następuje przepływ technologii, to pomiędzy oddziałami danej korporacji transnarodowej.

3 etapy transferu technologii:

• stosowanie technologii w przedsiębiorstwie macierzystym,

• przeniesienie przez granicę swojej technologii, do innego oddziału (nie zawsze to występuje),

• przekazywanie technologii (odsprzedawanie) innym przedsiębiorstwom, na rynku państwa przyjmującego.

Transfer technologii wiąże się z, tzw. cyklem życia produktu:

• etap produktu innowacyjnego (produkowany w małych ilościach, modyfikowany, sprzedawany na rynku rodzimym, krajowym),

• upowszechnienie, umasowienie danego produktu (produkcja na masową skalę i maksymalizacja zysku),

• standaryzacja produktu (przeniesienie produkcji do państwa, które oferuje niskie koszty produkcji).

Transfer technologii może odbywać się:

• BIS - Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne - w ramach jednej korporacji następuje przepływ technologii do oddziału w innym państwie, a razem z technologią importowany jest, tzw. pakiet technologiczny (serwis).

Typy BIS:

- typu 'Greenfield' - uznany za najbezpieczniejszy; inwestycje, które polegają na budowaniu od podstaw zakładu produkcyjnego,

- fuzje i przejęcia - polegają na przepływach kapitałowych, które mogą prowadzić do przejęcia pakietu kontrolnego w danym przedsiębiorstwie; w perspektywie długoterminowej, skuteczność jest porównywalna z inwestycjami typu 'Greenfield'.

Zagrożenia:

W krótkim okresie, przepływ kapitału może doprowadzić do chwilowego wzmocnienia a tym samym do zwiększenia wartości konkretnego przedsiębiorstwa. Po osiągnięciu pewnego poziomu może nastąpić odpływ kapitału, co może doprowadzić do upadku przejmowanego przedsiębiorstwa i tym samym do wyeliminowania konkurencji.

• OMiU - Obrót Maszynami i Urządzeniami - możliwy jest do zastosowania pomiędzy państwami o różnym stopniu rozwoju gospodarczego; istotą jest przemieszczenie urządzeń,

• Licencje - oznacza odpłatne pozwolenie na korzystanie z danej technologii; cechą charakterystyczną jest występowanie po stronie państwa przyjmującego zaplecza technologicznego,

• Kooperacja Międzynarodowa - wymiana informacji, wyników badań, podczas konferencji międzynarodowych,

• Migracja ludności,

• Publikacje - specjalistyczne czasopisma, płaszczyzna wymiany wyników badań, myśli.

8.05.2013 r.

Międzynarodowe organizacje finansowe - swój początek biorą z konferencji Bretton Woods, która odbyła się w lipcu 1944r. - postanowiono określić ramy przyszłej odbudowy gospodarczej państw, których gospodarki najbardziej ucierpiały w II WŚ. Odbudowę gospodarek sfinansował plan Marshalla, a w dłuższej perspektywie powołano inne organizacje.

Światowa Organizacja Handlu (WTO) - w formie zinstytucjonalizowanej istnieje od 1995r. Siedziba w Genewie, zrzesza 180 państw. Budżet organizacji - 200 mln franków szwajcarskich. O sile organizacji stanowią regulacje prawne o charakterze międzynarodowym.

Układ GATT - powołany w 1947r. i wszedł w życie w 1948r. Na konferencji w Bretton Woods nie powołano trzech, a dwie organizacje - zamiast WTO przyjęto dokument o charakterze tymczasowym, który przetrwał blisko 50 lat - ta forma tymczasowa trwała do 1995r.

Układ GATT to przeniesienie najważniejszych rozwiązań międzynarodowych do postanowień WTO. Dokument WTO łączył sygnatariuszy i w formie zinstycujonalizowanej zawiera w sobie układ GATT. Układ GATT obejmuje handel międzynarodowy, regulacja prawna o charakterze globalnym.

Najważniejsze postanowienia GATT:

• klauzula najwyższego uprzywilejowania (wyraża ona, że państwa, które podpisują wzajemne zobowiązania zawarte w formie aktu prawnego, zobowiązują się do wzajemnych ustępstw w handlu towarami; UE - pogłębienie regulacji wynikających z GATT),

• narodowe traktowanie towarów = klauzula narodowa (polega na tym, że towar na rynku importera będzie tak samo traktowany, z punktu widzenia prawa, jak na rynku eksportera; jeśli towar przemieszcza się z jednego państwa do drugiego podlega ocleniu, opodatkowaniu i innym dodatkowym warunkom; z punktu widzenia GATT, towar będzie traktowany tak samo jak towar wspólnotowy; pochodzenie towaru - do końca swego funkcjonowania będzie to towar o pochodzeniu, np. chińskim, ale będzie miał status wspólnotowy),

• powiązane wzbogacone o zasadę wzajemności.

Celem przyjęcia GATT było zablokowanie ewentualnej możliwości powtórzenia się fali protekcjonalizmu - zamykania się państw, tworzenia barier w handlu międzynarodowym.

System preferencji GSP - połowa lat '60. Stanowi wyjątek od zasady wzajemności udzielenia przywilejów państwom o gospodarkach słabiej rozwiniętych, tak aby mogły nadążyć z rozwojem gospodarczym - wyrównywanie poziomów ekonomicznych różnych obszarów na ziemi. Unia celna to wyjątek od zasady wzajemności. Redukcje przekraczały 30%.

TRIPS - współpraca w zakresie ochrony własności intelektualnej,

TRPE - przestrzeganie postanowień poszczególnych układów.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW)- powstał na konferencji w Bretton Woods, inicjatorem jego założenia był John Keynes. Celem powołania MFW jest stabilizowanie systemów walutowych gospodarek na świecie, pomoc państwom w krótkookresowych problemach ekonomicznych. Powstał jako organizacja walutowa, jest największą instytucją walutową na świecie. Pomoc państwom nie jest darowizną - są to pożyczki, pomoc zwrotna.

Organem plenarnym jest Rada Gubernatorów - każde państwo członkowskie posiada swojego przedstawiciela. Przedstawiciel (gubernator) nie ma równej siły głosu, jeśli mamy ponad 180 państw, to musimy przyjąć, że niektórzy mają większą siłę niż inni. Organem wykonawczym jest Rada Dyrektorów Wykonawczych.

Na kapitał MFW składają się składki członkowskie i kapitał subskrybowany.

22.05.2013 r.

Instytucje finansowe - C.D.

Bank Światowy - (1946r.) należy do tych filarów instytucjonalnych oraz finansowych, które powołane zostały podczas konferencji w Bretton Woods. Bank Światowy to nazwa potoczna ponieważ obejmuje kilka innych organizacji, które tworzą, tzw. Grupę Banku Światowego. Zwyczajem jest, że szefem Międzynarodowego Funduszu Walutowego jest Europejczyk, a szefem Banku Światowego - Amerykanin. Początki działalności Banku Światowego przypadają na koniec lat '40. Pomoc państwom najbiedniejszym, walka z ubóstwem - cele, dla których powołano Bank Światowy. Struktura BŚ jest analogiczna jak w przypadku MFW.

Organ plenarny - składający się z Gubernatorów. Każde państwo posiada swojego przedstawiciela właśnie w radzie gubernatorów. Nie jest to organ stały, zbiera się i obraduje na sesjach. Najważniejszym elementem, jeśli chodzi o rady Gubernatorów, jest mechanizm głosowania - podobnie jak w MFW - system ważonych głosów.

• USA - ok. 16%,

• Pozostałe państwa - od 6% w dół (Japonia, Niemcy, …, Polska - ponad 0,6%).

Organ wykonawczy - Rada Dyrektorów.

Organ reprezentujący BŚ na zewnątrz - Prezes Banku Światowego (aktualnie jest nim Robert Zoellick, a od lipca Jim Yong Kim).

Kapitał BŚ jest mniejszy niż MFW - kilkaset miliardów dolarów. Dwie płaszczyzny - kapitał gwarancyjny, wpłacony i kapitał wpłacany na żądanie. Dodatkowo bank może dokonywać emisji papierów wartościowych, a to powiększa jego możliwości kapitałowe.

Kierunki finansowania BŚ w ciągu ostatnich 60 lat:

• przez pierwsze kilkanaście lat udzielał kredytów - Japonia, Europa Zachodnia, Australia. Te pożyczki charakteryzowały się pewnością zwrotu i wysoką stopą zwrotu, a więc przyczyniły się do budowania kapitału banku. Okres ten trwał do lat '60,

• w latach 60 zmieniono kierunek przekazywania pomocy - strumień został skierowany do państw ubogich,

• przekazywanie pomocy w formie linii kredytowej, ale pod warunkiem wprowadzenia gospodarki rynkowej. Koniec lat '70 - lata '80,

• lata '90 - pomoc dla państw Europy Środkowo - Wschodniej.

• cele milenijne - utrzymanie zdrowia i higieny w państwach Afrykańskich, poprawa warunków życia kobiet, itp.,

• grupa BŚ - w ramach tej grupy funkcjonuje Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju (1956r.) - udzielanie pomocy państwom naprawdę najbiedniejszym - warunkiem jednak jest wysokość PKB per capita, które nie powinno przekraczać 1100$ na głowę mieszkańca. Okres spłaty - około 50 lat, z możliwością karencji nawet 10 lat. Opłata manipulacyjna nie przekracza 1%,

• Międzynarodowa Korporacja Finansowa - ta organizacja prowadzi działalność komercyjną od 1960r.,

• MBOR - Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju. Funkcjonuje od samego początku istnienia BŚ,

EBOR - Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. W 1989r. ówczesny prezydent Francji zareagował na zmiany w Europie Środkowej, które uważał za największe od czasów II WŚ i kraje „gospodarki rynkowej” nie mogą zostać obojętne na te zmiany. Siedzibą banku jest Londyn. Główna działalność polega na wspieraniu zmian struktury gospodarek państw Europy Środkowej. Nazwa nie oznacza, że należą do niego tylko państwa europejskie czy, że pomaga tylko państwom Europy. Obecnie skupia około 60 państw i prowadzi działalność głównie w Europie, ale również w Azji. Kapitał wynosi 20 miliardów euro. 5 miliardów - stały. Pozostałe 15 miliardów - na żądanie. Warunkiem pożyczki jest zastrzeżenie, że EBOR nie może finansować więcej niż 35% całości inwestycji. Dodatkowo finansowanie może odbywać się w sposób, tzw. równoległy - jeśli finansowana jest infrastruktura, to część jest finansowana z EBORu, a część z środków prywatnych.

Struktura EBOR - analogiczna do BŚ. Rada Gubernatorów - organ plenarny, system głosowania ważonego (USA - ok 10%, Polska - 1%), Prezesem jest Niemiec - Thomas Mirow. Symbol EBORu nawiązuje do Europy Wschodniej i Zachodniej - dwie elipsy, symbolizujące wschód i zachód Europy.

Europejski Bank Inwestycyjny - jest ściśle związany z funkcjonowaniem najpierw EWG, a później UE. Funkcjonuje od 1958r., siedziba w Luksemburgu. Struktura analogiczna - Rada Gubernatorów, Rada Dyrektorów, Prezes. Kierunki działania - od początku wspierane miały być regiony Unii tak, aby wyrównywać poziom rozwoju gospodarczego w UE. Kapitał wynosi niecałe 170 mld euro. Powołany przez państwa (ma charakter publiczny), działający na zasadzie komercyjnej.

Fora/Panele dyskusyjne (o charakterze ekonomicznym):

Grupa G8 - grupa państw najbardziej wpływowych, zamożnych. Spotkania cykliczne.

• USA,

• Japonia,

• Niemcy,

• Wielka Brytania,

• Francja,

• Włochy,

• Kanada,

• Rosja.

Ta grupa określa kierunki działania dla takich instytucji jak MFW, BŚ czy WTO.

G20 - 20 największych gospodarek na świecie. Cel spotkań, to ograniczanie deficytów budżetowych, inflacji i dążenie do stabilnego wzrostu gospodarczego.

BRICS - skrót bierze się od pierwszych liter państw uczestników. Są to rynki wschodzące, jest to blisko 3 miliardy ludzi, PKB światowe około 25% i bardzo szybko rośnie.

• Brazylia - 200 milionów mieszkańców, PKB nominalne przekracza 2 biliony dolarów, oprócz surowców mineralnych jest największym producentem kawy, bananów; charakteryzuje się niskimi kosztami produkcji, wzrost gospodarczy i inflacja około 5%,

• Rosja - ponad 140 mln mieszkańców, PKB około 1,5 biliona dolarów, surowce mineralne, wzrost gospodarczy i inflacja około 5%; Rosja uczestniczy w takich gronach jak BRICS, G20 i G8 - takich państw nie ma, tworzy to pewien komfort decyzyjny dla Rosji,

• Indie - 1,1 miliarda mieszkańców, PKB około 1,5 biliona dolarów, duży eksporter tekstyliów, biżuterii, PKB per capita - nie przekracza 4 tys. dolarów,

• Chiny - 1,3 miliarda mieszkańców, PKB nominalne około 6 bilionów dolarów, surowce mineralne,

• RPA - 50 mln mieszkańców, PKB nominalne 0,35 biliona dolarów,

OECD - funkcjonuje od 1960r. ale jest następczynią powstałej w 1948r. OEWG (Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej). Obecnie skupia ponad 30 państw, które charakteryzują się następującymi cechami - demokratyczny porządek prawny, pluralizm polityczny, gospodarka rynkowa. Każde z państw członkowskich dysponuje jednym głosem - tworzy to mechanizm wzajemnego nacisku, wypracowania pewnego modelu działania. Pomiędzy 1970r. a 1994r. była określana jako „klub bogatych” (w 1970r. Przyjęto Nową Zelandię). Dopiero przyjęcie Meksyku w 1994r. otworzyło nowy etap w tej organizacji.

29.05.2013 r.

Globalizacja

Jest to proces, działania rynku, ponad granicami państw.

Geneza globalizacji - początków globalizacji należy upatrywać w okresie XV - XVIw. (okres wielkich odkryć geograficznych). Jest to pogląd dość dyskusyjny.

Kolejny etap to rewolucja przemysłowa (XIXw.). W szczególności przedsiębiorstwa z siedzibą w małych państwach dość szybko realizowały założenie o wychodzeniu ze swoimi produktami na rynki innych krajów (np. Szwajcaria).

Trzeci etap to konferencja w Bretton Woods - jej efektem jest stworzenie wspólnych ram prawnych dla wolnego handlu/rynku. Redukcja wysokich stawek celnych, zmniejszenie barier handlowych - rozwój handlu międzynarodowego w drugiej połowie XXw., oraz przyspieszenie procesu globalizacji.

Głównym beneficjentem są korporacje transnarodowe (przedsiębiorstwa globalne - mają przedstawicielstwa praktycznie na wszystkich kontynentach i w zdecydowanej większości państw).Oferują produkty porównywalne, we wszystkich państwach. Korzystają więc z tej samej technologii wytwarzania wielokrotnie. Cechą charakterystyczną jest to, że nie w każdym miejscu musi ona osiągać zyski.

Państwa zabiegają o inwestycje, a bezpośrednich inwestycji dokonują korporacje. Zmiany w prawie często są dokonywane na potrzeby korporacji transnarodowych.

Cechą globalizacji jest to, że to co dotychczas było systemem, staje się podsystemem (matrioszka).

Korzyści:

• swobodny przepływ towarów,

• tańsze produkty, wysoko przetworzone,

• konkurencyjność,

• jest bardzo dogodna dla konsumentów.

Niedogodności/Zagrożenia:

• niedogodne warunki dla kontrahentów wielkich korporacji, koszty działania korporacji transnarodowych są przenoszone na mniejsze/słabsze podmioty,

• globalizacja osłabia państwa narodowe.

Międzynarodowy Instytut Zarządzania z siedzibą w Lozannie - bada konkurencyjność gospodarek. Dwa sposoby badania - ilościowe i jakościowe. Ilościowe - polegają na badaniu danych statystycznych z poszczególnych państw, czysto ekonomicznych, w Polsce MIZ współpracuje z SGH i w każdym państwie posiada swój podmiot współpracujący. Badania jakościowe polegają na ankietowaniu (ok 3-4 tys. ankiet) menadżerów wysokiego szczebla. Są oni pytani o warunki prowadzenia działalności gospodarczej w danym państwie.

Badania zawierają około 300 czynników grupowanych w 4 moduły:

• osiągnięcia gospodarcze (wzrost gospodarczy, wielkość PKB, PKB per capita, poziom dobrobytu w danym państwie, PNB brutto, poziom inflacji, poziom bezrobocia),

• efektywność rządu (polityka budżetowa, polityka fiskalna, polityka monetarna banków centralnych),

• efektywność biznesu (częstotliwość stosowania nowoczesnych technologii, zyskowność, specyfika kultur organizacyjnych),

• infrastruktura (infrastruktura podstawowa - drogowa, kolejowa, powietrzna, wodna, rurociągowa, ale również technologiczna - telekomunikacja, internet, a także edukacja - poziom wydatków na edukację, badania naukowe).

Określają one konkurencyjność w skali 60 państw na świecie.

Rodzaje konkurencyjności:

• Megakonkurencyjność - porównujemy regiony, organizacje, np. na ile konkurencyjna jest NAFTA z UE.

• Makrokonkurencyjność - jeśli porównujemy konkurencyjność między państwami.

• Mikrokonkurencyjność - porównujemy przedsiębiorstwa.

• Mezokonkurencyjność - regiony/branże, które charakterystyczne są dla poszczególnych państw (stopień pośredni między makro a mikro).

• Mikro-mikrokonkurencyjność - ma charakter międzynarodowy, ale dotyczy poszczególnych towarów, usług.

5.06.2013 r.

Powtórzenie:

Zakres ekonomii - makro, mikro, mezo, międzynarodowe stosunki gospodarcze, istota logistyki, zarządzania, bogactwo oparte na posiadaniu pewnych zasobów, dodatki bilans handlowy - bilans handlowy to jedynie część bilansu płatniczego, bilans płatniczy a bilans budżetu państwa.

Protekcjonizm, liberalizm i obecna sytuacja na świecie, merkantylizm, interwencjonizm, monetaryzm - istota tych kierunków, cechy charakterystyczne, słowa kluczowe.

Podziały przedsiębiorstw.

Daniny publiczne, ich skutki ekonomiczne, kwotowe i procentowe wysokości wpływów do budżetu z podatków, cechy charakterystyczne progresji i proporcjonalności w opodatkowaniu, Krzywa Laffera.

Gospodarstwo domowe, odrębność budżetowa.

Sposoby obliczania bezrobocia (w wartościach liczbowych i procentowych), aktualne wielkości bezrobocia (Hiszpania - ponad 20%, Niemcy - ?, Polska - 13%).

Inflacja, co to jest, co wyraża, poziom inflacji, rodzaje inflacji, w jaki sposób doprowadzić do inflacji, jak ograniczyć inflację.

Budżet państwa i bilans budżetu, dochody budżetu państwa (ok.280 mld), deficyt (40 miliardów), dług publiczny - ogólne zadłużenie państwa, deficyt może przyczynić się do jego powiększenia, nieprzekraczalne granice długu publicznego, funkcje budżetu, struktura dochodów - 4 podatki - VAT, akcyza, PIT, CIT.

Polityka budżetowa - określa poziom wydatków i dochodów, fiskalna - wszystko co dotyczy podatków, całokształt systemu podatkowego, monetarna - podaż pieniądza na rynku, prowadzi ją NBP, należy je odróżniać, kto je prowadzi.

Systemy walutowe, kurs walutowy - wyrażenie wartości danej waluty w innej walucie, rodzaje systemów walutowych - w Polsce funkcjonuje kurs płyny.

Wzrost gospodarczy - zmiana procentowa pomiędzy latami (rok bazowy i inny, który porównujemy), PKB - wielkość gospodarki danego państwa, wyrażony kwotowo, wartości liczbowe dla PKB i wzrostów gospodarczych, produkt miejski brutto, PKB a PNB.

BIZ (?), w jaki sposób są realizowane - typu greenfield lub fuzje/przejęcia, transfer technologii, fazy życia produktu.

Międzynarodowe organizacje finansowe - jak powstają, cele powołania tych instytucji (BŚ - pomaga państwom najbiedniejszym), układ GATT, BRICS.

Globalizacja - co to jest, korzyści i zagrożenia z globalizacji.

Test - max. 22 pytania, wielokrotnego wyboru, zalicza 11pkt.

Artefakty

Wartości i normy

Podstawowe założenia

---