IARC- klasyfikacja substancji kancerogennych do grup

Dowody pochodzące od ludzi :

• Wystarczające -zawierające związek przyczynowy pomiędzy narażeniem ,a występowaniem nowotworów u ludzi , przy wykluczeniu czynników zakłócających

• Ograniczone- zawierające związek przyczynowy pomiędzy narażeniem ,a występowaniem nowotworów u ludzi , nie można wykluczyć wpływu błędu przy zbieraniu danych oraz czynników zakłócających

• Niewystarczające -istniejące badania nie są wystarczające do ocenienia zależności.

Dowody pochodzące od zwierząt :

• Wystarczające- związek przyczynowy pomiędzy a narażeniem a zwiększeniem częstotliwości występowania nowotworów złośliwych lub łagodnych u zwierząt m.in. 2 gatunków lub minimum 2 niezależnych badań.

• Ograniczone-dowód opiera się na 1 doświadczeniu wątpliwa zależność zwiększenia częstotliwości tylko łagodnych ( tylko u niektórych szczepów gatunku)

• Niewystarczające - istniejące badania nie są wystarczające do ocenienia zależności

• Nieokreślone - brak danych na działanie rakotwórczego na min. 2 gatunków

Grupa	Klas. Dla ludzi	Dowody od ludzi	Dowody od zwierząt
1	Kancerogenne	wystarczające	wystarczające
2A	Prawdopodobnie rakotwórcze	ograniczone	Niewystarczające
2B	Przypuszczalnie rakotwórcze	ograniczone	niewystarczające
3	Substancje nie klasyfikowane	Brak danych
4	Prawdopodobnie nie rakotwórcze	Brak danych o rakotwórczość	Wskaźniki o rakotwórczości

DZU 2004 nr 280 poz 2771 R. Min. Zdrowia z dnia 1.12 2004 „ w sprawie substancji preparatów , czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym i mutagennym w środowisku pracy”

DZU 2005 nr 160 poz 1356 Rozp. Min. Zdrowia 10. 2005

Grupa 1 ( dla ludzi ) :

1. Chemiczne ( alflatoksyny, As, Cd, azbest , smoły węglowe, )

2. Fizyczne (promieniowanie jonizujące, promieniowanie )

3. Biologiczne ( wirus zapalenia wątroby typu B i C)

4. Procesy w produkcji - w toku , których dochodzi do zanieczyszczeń substancjami lub czynnikami rakotwórczymi .

• Produkcja aluminium grafikacja węgła , odlewniczy żelaza, stali - WWA

• Przemysł gumowy - aminy aromatyczne

• Przemysł meblarski . stolarka różne substancje

• Produkcja obuwia, koksu-benzen

Raport 2007 FOOD Neurition , physical actiwaty , a cancer In Global perspectiwe

1. utrzymywanie masy ciała w minimum dla danego wzrostu

2. codzienna aktywność fizyczna

3. unikanie napoi słodzonych i żywności wysokoenergetycznej

4. produkty roślinne powinny stanowić podstawę diety

5. zmniejszone spożycie mięsa, w tym czerwonego ( azotany, azotyny -nitrozoaminy)

6. ograniczenie spożycia alkoholu

7. ograniczenie spożycia soli

8. suplementy diety- uwarzyć przy stosowaniu preparatów mineralnych i na ich ewentualne przedawkowanie

9. karmienie dzieci piersią

10. osoby po wyleczeniu nowotworów ( powinny się odżywiać zgodnie z zaleceniami.)

Działanie teratogenne :

Zmiany rozwoju spowodowane toksycznym działaniem substancji na zarodek /płód

śmierć zarodka	opóźnienie rozwoju
zmiany anatomiczne	przedwczesne urodzenia i inne
zaburzenia czynnościowe

• okres wrażliwość na czynniki teratogenne (wzmożony ) 3-12 tydzień ciąży .

Przyczyny działania teratogennego:

• deficyt składników odżywczych

• antybiotyki : penicyliny i tetracykliny

• deficyt lub nadmiar hormonów

• metale ciężkie : Hg, Pb, Se, Cd

• substancje chemiczne -nikotyna, kofeina, kwas borowy

• środki ochrony roślin

• aflatoksyny

• hipotermia/hipertermia

• niedotlenienie

• radiacja

• wirusy -różyczka, kiła

Działanie na płodności i rozrodczość : ( okres i sposób badania ):

• 3 pokolenia szczurów

• % zapłodnień i poronień

• Liczba młodych

• Ciężar ciała po urodzeniu

• Śmiertelność noworodków

Substancje dodawane do żywności :

I Przepisy prawne dotyczące dozwolonych substancji dodatkowych.

II. List substancji dozwolonych do stosowania :

• E -symbol , nazwa polska i angielska

• Warunki stosowania dozwolonych substancji ( rodzaj produktu i dawki)

• Zakres informacyjny na opakowaniu ( dla producenta kupującego dodatki)

E100-E-180 - barwniki

E200-E285- substancje konserwujące

E300-E385- przeciwutleniacze i synergenty

E400-E495- substancje zgęszczające i emulgujące

E1100 - enzymy

E1400-1440- skrobia modyfikowana

Rozporządzenie Ministra Zdrowia 2008 ( spis treści , rozdziały , załączniki układ tabelaryczny ( Roz. 5, załączniki 1,2,3,4 i postanowienia ogólne ) !!!

Konsument o żywności :

• Zdrowotność

• Atrakcyjność sensoryczna

• Dyspozycyjność

Substancje dodatkowe pomagają w tym w pewnym stopniu

Substancje dodatkowe do żywności :

Oznacza każdą substancję która w miejscu uwolnienia :

• Nie jest spożywana sama jako .żywność

• Ani nie jest stosowana jako dodatkowy składnik do żywności , ze względu na wartość odżywczą.

Której celowe dodanie do żywności , ze względów technologicznych w:

• W trakcie produkcji

• Przetwarzania

• Przy przygotowaniu

• Obróbce

• Pakowaniu

• Przewozu.

• Magazynowania

Produkt lub i substancja dodatkowa staje się składnikiem produktu.

Cele stosowania

Warunki stosowania :

RASFF 2008 raport odnośnie stosowania substancji dodatkowych :

Zasady stosowania :

• Badania toksykologiczne

• Dostosowanie do uzasadnionych celów technologicznych

• Stosowanie zgodnie z obowiązującymi przepisami

• Substancji dodatkowych nie wolno stosować do :

• Fałszowania produktu

• W celu wprowadzenia w błąd konsumenta

• Bez zezwoleń

Dawkowanie substancji dodatkowych :

• Gotowym do spożycia lub wprowadzonym do obrotu : ( mg/L , mg/kg , quantum statis -najmniejsza ilość potrzebna do osiągnięcia celu technologicznego .

• Liczba SD w jednym produkcie ( konserwanty)

• Substancje które nie są SD , np. baza do gumy do żucia , dekstryny, żelatyny , hydrolizaty, białkowe )

• Lista produktów do których nie można stosować SD ( nieprzetworzona żywność , makarony, poza bezglutenowymi cukier, woda.)

• Można stosować mieszaniny SD

E-symbol :

• Deklaracje producenta, że zastosowane substancje dodatkowe są dopuszczone przez władze WE jako nieszkodliwe przy właściwym stosowaniu .

Cel wprowadzenia symbolu E :

• Uporządkowanie nazewnictwa

• Ułatwienie identyfikacji substancji nie zależnie od kraju i języka

Znakowanie substancji dodatkowych jako składników :

• Podając substancje dodatkowe, podaje się symbol lub nazwę oraz funkcję technologiczną jaką ta substancje pełni w produkcie.

• Na opakowaniu środków spożywczych zawierających substancje słodzące , a przypadku gdy środek spożywczy zawiera jednocześnie cukier /cukry oraz i lub subst. słodzące

• Na opakowaniu- zawiera spartan Lu sól aspartanu , lub gdy zawiera fenyloalaninę w celu poinformowania osób chorych na cukrzyce i fenyloketonurię.

Cel badań toksykologicznych :

Czy badane substancje i stosowane dawki w założony sposób mogłyby stanowić realne zagrozenie dla zdrowia konsumenta :

• Model aktywności ( przy odchudzaniu)

• Stan fizjologiczny ( ciąża, karmienie piersią)

• Stan zdrowotny ( cukrzyca, wrzody)

Testy podstawowe na badanie SD:

1. toksyczność ostra

2. toksyczność przewlekła i podprzewlekła

3. genotoksycznośc i mutagenność

4. rakotwórcze

5. wpływ na rozrodczość , płodność oraz teratogenność

Testy dodatkowe na badanie SD :

1. innerotoksyczność

2. działanie uczulające

3. nietolerancje pokarmowe

4. neurotoksyczność

5. badanie In vitro

6. testy metabolityczne

7. toksykokinetyczne

stewiozydy- nowa substancja słodząca 30-300 x od cukru . ADI 0,4 mg/kg m.c (JEcfa, EFSA)

problem z przekroczeniem ADI u dzieci.

Przyczyny ponownej oceny SD :

• wymogi prawne ( biała księga -systematyczna ocena )

• pobieranie niektórych dodatkowych do żywności przekracza ADI

Terminarz opinii EFSA dot. substancji dodatkowych , pod względem możliwości ich dalszego stosowania w środkach spożywczych:

• barwniki do 31,12 2015

• substancje inne niż barwniki i substancje słodzące do 31.12.2018

• substancje słodzące do 31.12.2021

Barwniki są pierwsze z powodu , że wiele z nich było badane w latach 870 i wcześniej , później badanie nie były ponawiane.

1. Badania na zwierzętach - metabolizm , pozostałe, In vitro, ustalenie ADI

2. ocena narażenia konsumenta na SD, model zakładający że spożycie produkty zawiera się najwyższe dopuszczalne ilości SD.

Ocena bezpieczeństwa SD:

Dopuszczenie :

• jedynie wtedy, gdy istotny dowód, że proponowane stosowanie SD przyniesie konsumentowi wyraźną korzyść

Ocena ryzyka :

• na poziomie światowym iwspólny Komitet Ekspertów FAO, WHO, JECFA

• na poziomie Unii Europejskiej EFSA w oparciu o dane z JECFA

• w obydwu przypadkach , ocena danej substancji odbywa się w oparciu o najnowsze badania

• akceptację uzyskują substancje które w badanym zakresie nie budziły żadnych zastrzeżeń i wątpliwości przy stosowaniu.

• Przed przyjęciem przepisów unijnych , które mogą mieć konsekwencje dla zdrowia publicznego , wymagana jest opinia EFSA . Np. lista dozwolonych SD i zakres stosowania i ADI

Ocena Bezpieczeństwa SD- podsumowanie :

Znakowanie substancji dodatkowych jako składnika żywności od lipca 2010 :

W przypadku obecności : tetrazyny, żółcieni chimolowej , azorubiny, czerwień allura

( producenci mogą stosować rty6lko jeden z dodatków lub żadnego )

„ może mieć szkodliwy wpływ na aktywność i Skupinie uwagi u dzieci”

ADI dla SD	Dawkowanie SD
Ustalone ADI	Maksymalne dawki
Nie ma potrzeby ustalania ADI - SD bezpieczne	Quantum statis
Nie ustalone ADI i SD nie jest bezpieczne , lub nie jest wystarczająco przebadane	Zakaz stosowania w żywności

• Stosowanie SD w żywności zgodnie z prawem RASFF

• Pobieranie SD przekraczajże ADI np. niektórych intensywnych słodzików przez dzieci w Skandynawii

• Niekompletna wiedza, niewłaściwe prawodawstwo

Produkt

Subst. naturalne

Substancje obce

Składniki odżywcze

Inne Składniki

Substancje

dodatkowe

Zanieczyszczenia

Możliwość wyznaczenia

ADI

Ich użycie nie wprowadza konsumenta w błąd

Uzasadnione wymogi technologiczne

Nie stanowi zagrożenia konsumenta

Użycie korzystne dla konsumenta

Gdy zmienia się zakres jej stosowania

Gdy pojawiają się nowe dane naukowe

Po dopuszczeniem SD do żywności

Przed dopuszczeniem SD do żywności

Ich użycie nie ma na celu zafałszowania produktu

Podniesienie dyspozycyjności i atrakcyjności

Zwiększenie efektywności produkcji

Ochrona składników odżywczych

Zapewnienie bezpieczeństwa żywności

Wydłużenie okresu trwałości

Zapobieganie zmianom jakościowym

Zwiększenie asortymentu

---