WŁOCHY
KALIGRAFIZM - termin użyty przez Giuseppe De Santisa, dla określenia niektórych filmów wł. z początków lat 40., odznaczających się wyjątkowo staranną i szczegółowo opracowaną estetyką prowadzącą do formalizmu (forma dla formy).
KINO BIAŁYCH TELEFONÓW - dramat z wyższych sfer. Kino obrazujące beztroskie życie bogatego mieszczaństwa, pokazujące piękne wnętrza i kuszące pozy wielkich gwiazd ułożonych na pięknie obitych kanapach. Biały telefon na który tylko nieliczni mogli sobie pozwolić był symbolem bogactwa.
KORPOREALNOŚĆ (KORPOREALIZM) - termin wprowadzony przez Mussoliniego. Zakłada, że nauka, sztuka, produkcja dóbr mają obowiązek pomnażania kapitału państwa. Kino traktowano jak działalność komercyjną stąd dużo na nie łożono. Korporealność oparta była na podobnych zasadach jak New Deal w USA.
FEDERACJA KLUBÓW FILMOWYCH [ FICC ]: organizacja powstała a latach 40, jej prezesem był Cesare Zavattini. W repertuarze kin klubowych dominowały ambitne utwory włoskich reżyserów, klasyczne dzieła wybitnych artystów z innych krajów, filmy wyłączone z normalnego rozpowszechniania oraz niekomercyjne filmy amerykańskie. Początkowo zrzeszała około 16 tysięcy członków (z 90 klubów), a w 1953 roku już ponad 50 tysięcy (ze 190 klubów). Działalność zrzeszonych w niej klubów również podlegała cenzurze.
KLUB RZYMSKI [CIRCOLO ROMANO] - jeden z klubów członkowskich FICC. Wyróżniało się spośród innych klubów tym, że jego założycielami i członkami byli najwięksi środowiska filmowego. Klub zrzeszał reżyserów, którzy postanowili pogrzebać kino faszystowskie i chcieli walczyć z cenzurą. Należeli do niego m.in.:
Michelangelo Antonioni,
Giuseppe De Santis,
Vittorio De Sica, Federico Fellini,
Luigi Zampa
Cesare Zavattini
opublikował manifest [C. Zavattini Neorealizm według mnie], w którym napisano m.in.: „Prawda wywołuje strach. Podczas gdy w innych krajach uczono się na przykładzie wolnego kina neorealistycznego, we Włoszech zaciska się pętle cenzury. Liczymy na poparcie włoskiej publiczności w tej naszej zdecydowanej walce, ponieważ [...] Kino bez wolności jest tylko narzędziem spekulacji (...)Walczymy, ponieważ wszyscy mamy prawo do tworzenia kina wolnego"
Instytut LUCE - Związek Kinematografii Edukacyjnej, była to inwestycja w kinematografię państwową. Jego zadaniem była produkcja na jak najszerszą skalę filmów edukacyjnych i dokumentalnych promujących idee faszyzmu, oni to również uczynili z postaci Mussoliniego swoistą gwiazdę ekranu, systematycznie bombardując publiczność jego odmiennymi wizerunkami: polityka, mówcy, przywódcy, ale także w otoczeniu rodziny. Podstawowym celem było przedstawienie faszyzmu jako po pierwsze, naturalnej cechy współczesności, po drugie - jako oczywistej drogi rozwoju i postępu dla Włoch.
ETYKA ESTETYKI - Program estetyczny neorealizmu był konsekwencją programu etycznego. Program etyczny zakładał zbliżenie do rzeczywistości i przekazanie jej w możliwie nienaruszonym stanie. Współodczuwanie, współbycie z bohaterami filmów. Stąd odejście od teatralizacji, naturszczycy, autentyczne wnętrza i plenery.
NEOREALIZM CZERWONY - neorealizm rewolucyjny/ludowy. Filmy przedstawiały komunistyczne poglądy swych reżyserów. Prymat dokumentowania, paradokumentalna dokumentacja. Przedstawiciele: A.Vergano, G. de Santis.
NEOREALIZM RÓŻOWY- R.Castellani [Pod słońcem Rzymu, Lekkoduch] - neorealizm ugładzony, optymistyczny neorealizm. Pojawił się we wczesnych latach pięćdziesiątych. Lżejszy w formie, osadzony nadal w rzeczywistości i w jej problemach, jednak na bardziej komediową nutę. Pojawia się przekonanie, że kontemplacja rzeczywistości nie jest drogą, by sobie z nią radzić, i że tyle samo treści co poprzez faktografię można przedstawić lekko - za pomocą trawestacji i parodii.
BIANNCO E NERO - czasopismo założone przez Mussolliniego, pierwsze teksty neorealistyczne, później go atakowali
FRANCJA
CAHIERS DU CINEMA - Zeszyty Filmowe - opiniotwórczy miesięcznik pod redakcją Andre Bazina, ukazujący się w Paryżu od kwietnia 1951. W "Cahiers du Cinéma" po raz pierwszy zastosowano system gwiazdek służących za najkrótszą rekomendację obejrzanego filmu. Wydrukowano w nim (w ułagodzonej formie) artykuł Francois Truffaut "O pewnej tendencji kina francuskiego"
JANCZARZY - młodzi krytycy z redakcji Cahier du ciemna. F.Truffaut, E.Rohmer, C.Chabrol, J.L.Godard, J.Rivette. Weszli oni w namiętny spór z rodzimym kinem, zaczęli lansować nieznanych reżyserów, zaproponowali nowe kryteria oceny filmów (polityka autorska), wypracowując w ten sposób program Nowej Fali, której sami stali się twórcami.
POLITYKA AUTORSKA - strategia krytyczna wypracowana przez redaktorów Cahiers du ciemna. Młodzi krytycy pisali jedynie o filmach, które im się podobały. Bronili całej (nawet słabej) twórczości wybranych reżyserów, którym w wyniku decyzji popartej zbiorowym gustem grupy przyznawano miano autorów. Reżyserię uważali za akt twórczy, każdy reżyser ma specyficzne dla siebie środki wyrazu, które starali się zauważać. Polityka autorska służyła nie tylko lansowaniu nowych autorów, ale i rewizji historii kina. Reżyserzy uznawani za autorów: D.W.Griffith, B.Keaton, E.von Stronheim, F.Murnau, Ch.ChaplinD.Wiertow, S.Eisenstein, F.Lang, J.Renoir, O.Wells, R.Bresson, A.Hitchcock, H.Hawks, R.Rosselini, I.Bergman, L.Visconti.
KINOFILIA - „szlachetna pasja uprawiana zbiorowo”. Miłość do kina rozumiana jako jedna z najważniejszych rzeczy w życiu młodego człowieka. Swoiste kolekcjonowanie filmów. Była czymś głębszym niż kinomania - była postawą twórczą prowadzącą do uprawiania krytyki, a w konsekwencji do reżyserii. Pokolenie Truffaut i Godarda do filmoteki chodziło jak do kościoła. Chcieli "przeniknąć do wnętrza filmu". Odkrywali, że wielkie kino opowiada także o sobie samym. Krążyli wokół kin, wpatrywali się w plakaty i fotosy. Filmy były dla nich oderwaniem od okupacyjnej i pookupacyjnej rzeczywistości. Z kino filii zrodziła się polityka autorska.
RUCH KLUBOWY - Istniały kluby filmowe, z systemem prelekcja - film - dyskusja. Pierwszy klub filmowy założył w listopadzie 1921 roku Louis Delluc, aby rozpropagować kino i wymknąć się ograniczeniom finansowym i przymusom cenzuralnym. Kluby rozprzestrzeniły się w cały kraju, jednak ich główne to ośrodki Lyon i Paryż. Na spotkaniach oglądano filmy i dyskutowano o nich. Poważniejszą rolę w utworzeniu się grupy przyszłych nowofalowców odegrały dwa kluby:
- Objectif 49: [założony w grudniu 1948 roku przez Andre Bazina. Radzie przewodniczył Jean Cocteau. Celem klubu było skonsolidowanie środowisk filmowców i krytyków, a jego specjalnością - wyświetlanie premier, najatrakcyjniejszych nowości ze świata z udziałem zaproszonych twórców. To tam, w czasie długich nocnych dyskusji, poznali się i zbliżyli J.Rivette, C.Chabrol, J.L. Godard, J.Douchet i F.Truffaut.
- Klub Dzielnicy Łacińskiej: [Specjalnością klubu było wyświetlanie nikomu nieznanych amerykańskich filmów „klasy B" z lat trzydziestych.]
FILMOTEKA FRANCUSKA - dyrektor H.Langlois. Odbywały się w niej projekcje uczące języka kina. Oglądano początkowo po 2, potem po 3 seanse stanowiące pewną całość, a następnie dyskutowano o nich. Filmy wybierał Langlois wg. różnych kluczy - często były to filmy bardzo od siebie odległe gatunkowo, czy tematycznie - odnajdywał ukryte między nimi związki i pozostawiał samej publiczności zadanie odkrywania ich. Filmy nieme puszczał bez akompaniamentu, obcojęzyczne bez tłumaczenia - zmuszał widza do odejścia od literackiego rozumienia pokazywanej historii i zmuszał do skupienia się na wizualności filmów, uczył dostrzegania formy.
KAMERA-PIÓRO - „Camera-stylo” , manifest z roku 1948 napisany przez A.Astruca zakładający, że film jest wypowiedzią autora, który pisze kamerą jak piórem i zwraca się do widza w sposób bezpośredni. Kino jest środkiem wyrazu, artysta kinowy może wyrazić każdą myśl, kino nie jest gorsze od literatury. Reżyserowanie nie jest prostym ilustrowaniem to „pisanie” na ekranie , reżyser „pisze” film. Kino to osobna sztuka.
CINEMA-VERITE - kino prawda. Próby odtwarzania potoku życia bieżącego przez chwytanie go "na żywo" i obserwację reakcji spontanicznych. Zapoczątkowane przez reżysera i etnografa fr. Jeana Rouch (ur. 1917) filmem zrealizowanym wraz z socjologiem Edgarem Morin „Kronika jednego lata” (1960 r.) , którego treścią jest ankieta uliczna i eksperymenty w zakresie psychodramy. Metodę tę stosował także F. Reichenbach.
O PEWNEJ TENDENCJI KINA FRANCUSKIEGO - artykuł Francois Truffaut opublikowany w Cahiers du Cinema. Rozprawia się w nim z realizmem psychologicznym. Mówi o scenarzystach piszących wtórne, tendencyjne teksty oraz o reżyserach, którzy bezmyślnie przenoszą cudze teksty na ekran. Krytykuje zasadę równowartości (zmienianie scen tylko dlatego, że kino nie poradziłoby sobie z nimi na „ulizane”, ugrzecznione i z ładnym oświetleniem. Uważał, że nie można zasłaniać się tym, że czegoś nie da się zrobić). Potępiał to, że reżyserzy wg. Realizmu psychologicznego zmieniają scenariusze by by były wierne mieszczańskiemu światopoglądowi. Uważał taki realizm psychologiczny, zarówno za mało realny jak i za mało psychologiczny.
KINO PAPY - główny nurt w powojennej kinematografii francuskiej. Filmy eleganckie, literackie, nieskazitelne, zapatrzone w Hollywood. Tzw. nudna tradycja jakości. Francois Truffaut w artykule "O pewnej tendencji kina francuskiego" rozprawiał się z tym kinem. Przeciwstawiła mu następnie się Nowa Fala.
ANGLIA
DEKLARACJA (1957) - zbiór wypowiedzi przedstawicieli nowej generacji artystycznej na temat kultury brytyjskiej. Każde wystąpienie obejmowało inny obszar zainteresowań - rozważania filozoficzne, polityczno-społeczne i inne. Jako jedyny filmowiec podpisał ją L.Anderson
FREE CINEMA - jego prekursorem był Humphrey Jennigs, dokumentalista, którego utwory datujące się z lat 1941-1945 opowiadały przeżywaniu wojny przez angielskie społeczeństwo. Ruch w brytyjskim filmie dokumentalnym w latach 50. Po raz pierwszy tego pojęcia użył Alan Cooke w 1951 roku na łamach "Sequence". Według założeń free cinema dokument miał wychodzić naprzeciw rzeczywistości i rejestrować wydarzenia rozgrywające się przed kamerą. Do najważniejszych filmów tego ruchu zalicza się: Mama nie pozwala Karela Reisza i Tony'ego Richardsona oraz Hale targowe w Londynie Andersona. Wszystkie filmy zostały wykonane tanio, z budżetem nie większym niż kilkaset funtów, głównie z dotacji z BFI. Filmy były zwykle czarnobiałe, kręcone na taśmie 16mm , przy użyciu lekkich, ręcznych kamer, dźwięk dodawano zwykle w postsynchronie. W większości filmów celowo pominięto narrację. Filmowcy chcieli się skupić na zwykłych Brytyjczykach z klasy robotniczej. Ten ruch stworzył podwaliny nowego kina fabularnego
Artyści Free Cinema:
Wychodzą z kamerą na ulicę
Wtapiają się w angielski dzień powszedni
Obserwują ludzi przy ich codziennych czynnościach, konfrontują sferę prywatności z fenomenami życia zbiorowego.
Posługują się najchętniej konwencją dokumentalną
Potencjalnym bohaterem każdego z tych filmów jest pierwszy z brzegu przechodzień
Scenerią jest szara ulica West Endu, uboższej dzielnicy Londynu,
Poprzez wybór bohatera i pola obserwacji uwyraźniają się sympatie społeczne twórców Free Cinema - sympatie do zwykłego człowieka pracy, do młodzieży pochodzącej ze środowisk robotniczych
W przeciwieństwie do pierwszych filmów fabularnych nowego kina, dokument spod znaku Free Cinema nie demonstruje skrajnych postaw buntowniczych. Swoją inność określa przede wszystkim na płaszczyźnie wybranych przedmiotów obserwacji — realnych a nie fikcyjnych; powszechnych a nie elitarnych, ale także w dziedzinie języka - zdyscyplinowanego, precyzyjnego, funkcjonalnego wobec obrazowanej realności. „ESTETYKA KUCHENNEGO ZLEWU” (podobnie we Fracji).
BACZNOŚĆ, BACZNOŚĆ - 1956 r. Manifest L.Andresona.Uważał, że nie istnieje film niezaangażowany i nie istnieje krytyka niezaangażowana. Film ma być nie tylko rozrywką. Izolacjonizm.
Upomina się o godność kina
Nie sprowadzać kina do rozrywki
Powołanie niezależnych wytwórni
Kino społecznie zaangażowane
MŁODZI GNIEWNI - określenie pokolenia angielskich prozaików i dramatopisarzy, którzy doszli do głosu w latach 50. Za prekursora ruchu uważa się J. Osborne'a i jego sztukę „Miłośc i gniew”. Manifestowali swój sprzeciw wobec obyczajów, kultury i snobizmu klas wyższych, co uważali za typowo angielską hipokryzję. Uch twórczość zyskała szeroki rozgłos i życzliwość krytyki, a także imponujące sukcesy finansowe. Literatura młodych gniewnych dała filmowi nowego bohatera - błądzącego, niepogodzonego ze światem, dochodzącego najpierw swoich praw, a później sensu swoich roszczeń. Bohatera poszukującego szczęścia. Młodzi Gniewni w reżyserowie zainteresowani byli sprawami społecznymi, , ich bohater posiadał krytyczną lub buntowniczą postawę.
BFI - Brytyjski Instytut Filmowy, organizacja charytatywna założona w celu: pobudzania rozwoju sztuki filmowej i telewizji na obszarze Zjednoczonego Królestwa; krzewienia użytku sztuki filmowej w kierunku utrwalenia współczesności i współczesnych zwyczajów; promowania edukacji filmowej i wpływu filmu, telewizji na społeczeństwo; upowszechniania dostępu i zrozumienia brytyjskiego i światowego kina w możliwie najszerszym zakresie; stworzenia, opieki i rozwoju kolekcji odzwierciedlających historię sztuki filmowej i dziedzictwa filmowego w Wielkiej Brytanii.
Przedstawiało problemy młodego pokolenia w kontekście procesów społeczno-obyczajowym. Było wyrazem sprzeciwu proletariackich bohaterów wobec obowiązujących norm życia, tradycyjnych instytucji i obyczajów (kościół, miłość, małżeństwo m.in.). Dramat J. Osborne'a Miłość i gniew stał się manifestem buntu młodych zarówno w teatrze, jak i w kinie. T. Richardson dokonał w 1959 filmowej adaptacji tego utworu, realizując następnie Music-Hall (1960, wg J. Osborne'a), Smak miodu (1961, wg S. Delaney) i Samotność długodystansowca (1962, wg A. Sillitoe'a). Inne filmy: Z soboty na niedzielę (1960, n. K. Reisz), Rodzaj miłości (1961, n. J. Schlesinger), Sportowe życie (1963, n. L. Anderson) i n.
SIGHT&SOUND - opiniotwórczy miesięcznik filmowy publikowany przez BFI
SEQUENCE - brytyjskie czasopismo filmowe
HAMMER - założona w latach 30, najbardziej znana jest z serii gotyckich horrorów z lat 50-70 [cykl z Draculą (Ch.Lee i P.Cushing) , cykl z Frankensteinem, Mumia, Pies Baskerville'ów. Kręciła także filmy sci-fi, komedie, thrillery. Współpracowała m.in. z Warner Bros.
EARLING - wytwórnia kierowana przez Michaela Balcona. Seria inteligentnych komedii obyczajowych, zrealizowanych dla studia Ealing to jeden z ważniejszych nurtów powojennego kina brytyjskiego. „Świeżością” realizmu filmów z Ealing było obrazowanie doświadczeń klasy średniej, przedstawienie ich jako bohaterów działających. Kobiety jako ucieleśnienie wartości moralnych. Produkcje Ealing pokazywały świat prawdziwy, w którym warto żyć. Pokazywały ludzi z klasy średniej, ich pragnienia i aspiracje.
WOODFALL - wytwórnia założona przez T.Richardsona i J.Osbourne'a. Powstały w niej pierwsze filmy Richardsona. Powstały także liczne filmy ukazujące Wielką Brytanię jako kraj kontrastów biedy i bogactwa, miejsce ograniczania możliwości rozwoju młodych i ambitnych ludzi. Dominowały pejzaże pełne dymiących fabryk i jednakowych domków robotniczych, gdzie nie było miejsca na indywidualizm oraz inicjatywę a życie młodego człowieka było z góry zaplanowane przez system i tradycję. Bohaterami filmów byli zazwyczaj proletariusze, którzy nie powinni mieć wygórowanych ambicji i mieli za zadanie żyć według ustalonego z góry planu. Wbrew społecznym zasadom filmowe postaci buntowały się i kontestowały zastaną rzeczywistość
RFN
HEIMAT - koncepcja kulturowa odnosząca się do landu, „mała ojczyzna”, ckliwe, melodramatyczne. Filmy ojców „ku pokrzepieniu serc”, wzbudzające bezpieczeństwo, patriarchalny układ melodramatyczne. Wysoki poziom realizmu, dokładne odtwarzanie. Ważną rolę odgrywa natura: urocze zwierzątka, piękne pejzaże, przyjemna i delikatna muzyczka. Niemcy zachodnie i Austria (saga o cesarzowej Sissi). Filmy heimatowe to realizm - używano ich jako reklam biur podróży. Dla emigrantów funkcjonowały jako sentymentalne i jednoczące. Heimat był łącznikiem między kultura niską a wysoką. Stereotypowośc - złodziej jest z miasta, stałe postacie np.dobra gospodyni. Stałę miejsca: kościół, dom, dwór. Silne wpływy niemieckiego musicalu z lat 20.
Rozliczenie z mitem heimatu: Sceny myśliwskie z Dolnej Bawarii (1969) Petera Fleischmanna.
MANIFEST OBERHAUSEN - podpisany w 1962 roku przez dwudziestu sześciu młodych filmowców m.in. A.Kluge. Domagali się oni porzucenia dotychczasowej estetyki oraz podjęcia nowych tematów (tzw. kino antyheimatowe), pragnęli uniezależnić przemysł filmowy od mechanizmów rynkowych. Sygnatariusze Manifestu z Oberhausen wzywali do odrodzenia niemieckiego kina artystycznego, krytykowali preferowane wówczas tandetne melodramaty i gatunki sensacyjne, ganili bawarską tradycję Heimatfilmów i politykę niemieckich instytucji kulturalnych. Pierwszym filmem w pełni wpisującym się w manifest były Niepokoje wychowanka Törlessa (1966) Volkera Schlöndorffa, które dały początek nowemu kinu niemieckiemu.
MŁODE KINO NIEMIECKIE - debiuty w połowie lat 60, formacja tworzona przez sygnatariusz Manifestu Oberhausen. Uważali, że wazny jest nie tylko temat ale i jego realizacja nowym językiem filmowym. Film nie powinien być reminiscencja rzeczywistości.
Przedstawiciele: A.Kluge, V.Schlondorff
Ważne filmy 1966r.:
- Pożegnanie z dniem wczorajszym A.Kluge
- Niepokoje wychowanka Torlessa A.Schlondorff
- Czas ochrony na lisy P.Schamondi
NOWE KINO NIEMIECKIE - debiuty w połowie lat 70, wyrosło z Młodego Kina, kontynuując częściowo jego postulaty. Dwa nurty: nurt idealistyczny i nurt realistyczny. Z młodego kina niemieckiego, nowe kino niemieckie wzięło myślenie o twórcy. Rewindykacja mitu heimatu : Sceny myśliwskie z Dolnej Bawarii (1969) Petera Fleischmanna. Filmy kolektywne. Jest to zjawisko niespójne stylistycznie opiera się głównie na twórczości poszczególnych reżyserów o k zróżnicowanej stylistyce Koncepcja Autorenfilm filmu autorskiego. Odrzucenie bezosobowego nurtu produkcji. Ekspresja własnej osobowości twórczej. Bezkompromisowa analiza „niemieckiej duszy" po doświadczeniach II wojny światowej i gospodarczej stabilizacji. Elementy autotematyczne. Za jej symboliczny koniec uważa się śmierć Fassbindera w 1982. Przedstawiciele: W.Wenders, R.Fassbinder, W.Herzog
Filmy o terroryzmie:
- Niemcy jesienią - film kolektywny
- Matka Kusters R.Fassbinder
- Trzecia generacja R.Fassbinder
KOLEKTIV FILM - filmy kolektywne 77/78 „Niemcy jesienią” filmy robione wspólnie jako wyraz jedności pokoleniowej.
CZECHOSŁOWACJA
FAMU - Wydział filmowy i telewizyjny Akademii sztuk pięknych = Praska Szkoła Filmowa
PRASKA SZKOŁA FILMOWA - jedna z odmian nowofalowego nurtu kina eur. lat 60. XX w.; za pomocą nowoczesnego języka film., bliskiego cinéma-vérité, demaskowała rozbieżność między propagandowym obrazem społeczeństwa a rzeczywistością; stała się manifestacją poglądów artystycznych i politycznych młodego pokolenia absolwentów praskiej szkoły film. FAMU, które weszło do kinematografii po 1963 (V. Chytilová, J. Jireš, M. Forman, I. Passer, J. Menzel, J. Némec, H. Bočan; Słowacy — S. Uher, J. Jakubisko); po inwazji wojsk Układu Warsz., filmy czeskiej szkoły filmowej objęto (od 1969 do poł. lat 80.) zakazem wyświetlania w kraju, część przedstawicieli nurtu wyemigrowała.
USA
CINEMA-DIRECT - kierunek, którego celem była penetracja rzeczywistości, realizowanie filmów bez autorskiej ingerencji (kamera była obserwatorem rzeczywistości). Metodę tę stosowali m.in. D.A. Pennebaker, R. Leacock
GOŁĘBIE I JASTRZĘBIE - gołębie> protestujący przeciwko wojnie w Wietnamie, jastrzębie - poplecznicy prezydenta Johnsona popierający jego politykę a więc i wojnę
TRUSKAWKOWA DEKLARACJA -kultowy film z 1970r o kontrkulturze i buntach studenckich. Luźno oparty na książce non-fiction autorstwa Jamesa Simona Kunena. Opisuje w niej swoje doświadczenia z Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku z lat 1966-1968, szczególnie protesty z kwietnia 1968 oraz przejęcie biura dziekana przez protestujących studentów. Tytuł pochodzi z oświadczenia administratora Columbii, który deprecjonował (zaniżał wartość) opinie studentów na temat decyzji administracyjnych uniwersytetu twierdząc, że są one równie ważne, co stwierdzenie studenta, że lubi smak truskawek.
KINO DROGI - niskobudżetowe, za jego pierwowzór uznaje się film `Dziki' L.Benedeka. Dwa nurty: motocyklowy i samochodowy. Książka `Zen i adoracja motocykla', używki - podróż wewnętrzna, model drogi wschodniej - otwartej cały czas.
KONTESTACJA - wszelkie formy kwestionowania słuszności bądź prawomocności przyjętych tradycyjnie poglądów lub zasad, na ogół okazywane w sposób manifestacyjny.
Kontestacja jako zjawisko społeczne pojawia się w ruchach politycznych i religijnych. Znajduje też często swój wyraz w twórczości artystycznej, np. literackiej, filmowej, teatralnej. Najczęściej termin kontestacja oznacza protest, zwłaszcza młodzieży, zapoczątkowany w Europie Zachodniej pod koniec lat 60., przeciwko panującym stosunkom społecznym, instytucjom takim jak np. kościół, rodzina, szkoła, armia oraz konsumpcyjnemu stylowi życia. Kontestacja zwykle utożsamiana jest z kontrkulturą.
KINO KONTESTACJI - kino przeciwstawiające się obiegowym założeniom estetycznym, społecznym i obyczajowym lat 60. i 70. Dotyczy to filmów zrealizowanych przez M. Ferreriego Ape Regina (1963), Wielkie żarcie (1973), B. Rafelsona Pięć łatwych utworów (1970), Pozostań głodny (1976), M. Bellocchio Pięści w kieszeni (1965), Dajcie sensację na pierwszą stronę (1972), G. Królikiewicza Na wylot (1972), Faust (1976).
NOWE KINO AMERYKAŃSKIE - awangarda nowojorska z lat 60. przeciwstawiająca się ówczesnym schematom Hollywoodu. Ruch zainicjowało czasopismo "Film Culture" i literaturę zbuntowanych "beatników". Manifest grupy z 1960r zamieszczony w "Village Voice" głosił, że film jest osobistą ekspresją twórczą, i że trzeba unikać fałszywych i wymuskanych obrazów. Lepiej, żeby były szorstkie i niewypolerowane, ale żywe. Głównymi twórcami kierunku byli: John Cassavetes ("Cienie" 1959), Robert Frank, Stan Brakhage i Andy Warhol. Przedstawiane przez nich problemy społeczne pokazywane były często w formie improwizacji reżyserów i aktorów, bez scenariusza i z ograniczoną bazą techniczną (utwory niskobudżetowe).
ZSRR
KOMPLEKS TOŁSTOJA - postawa twórcy, najmocniej zaznacza się w filmie `Ofiarowanie', pytania o indywidualny los życia ludzkiego, wolność duchowa jest tylko przedmiotem oddziaływania dwóch sił: ciała i ducha. Ciało materialne dyktuje postępowanie/ P{odstawowy konfl.ikt człowieka to idee duchowe, a życie materialne człowieka. W tej walce sprzymierzeńcem jest sztuka. Ideał duchowości człowieka Tarkowski chciał zawrzeć w każdym filmie.
Za Tarkowskim: „Człowiek rozdarty koniecznością życia w świecie materialnym, posiadając jednocześnie ideał duchowy; ciało będąc wyrazem materialnej, niedoskonałej strony naszego życia, reprezentuje człowieka wraz z jego ułomnością”.
R.Rossellini: Rzym miasto otwarte, Paisa, Niemcy roku zerowego, Franciszek kuglarz boży
F.Felini - La Strada, 8 i pół
C.Zavattini - Prezes Federacji klubów filmowych, SCENARZYSTA i teoretyk: Złodzieje rowerów, Dzieci ulicy, Cud w Mediolanie, Umberto D
V.De Sica - Dzieci patrzą na nas, Dzieci ulicy, Złodzieje rowerów, Cud w Mediolanie, Umberto D
G. De Santis - Gorzki ryż, Nie ma spokoju pod oliwkami, Rzym godzina 11
L.Visconti - Opętanie, Śmierć w Wenecji
M.Antonioni - Powiększenie, Zabriskie point
A.Bazin - twórca koncepcji realistycznej kina, redaktor Cahiers du Cinema, krytyk filmowy
H.Langlois - dyrektor Filmoteki Francuskiej
A.Astruc- autor manifestu „Kamera-pióro”
F. Truffaut - 400 batów, Miłość dwudziestolatków, Fahrenheit 451; autor artykułu „O pewnej tendencji kina francuskiego”
J.L.Godard - Szalony Piotruś, Alphaville, Do utraty tchu
J.Rivette - reżyser, scenarzysta, Paryż należy od nas
C.Chabrol - reżyser, aktor, producent, krytyk filmowy w CdC
E.Rohmer - reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, pisarz, krytyk i teoretyk filmu. Znak Lwa
A.Varda - fotografka i reżyserka filmowa (Cleo od 5 do 7)
R.Vadim - I bóg stworzył kobietę, Barbarella
A.Resnais - Hiroszima moja miłość, Zeszłego roku w Marienbadzie
Młodzi Turkowie - Godard, Rivette, Truffaut
Aktorzy:
Jean-Paul Belmondo, Anna Karina [żona Godarda], Jean-Pierre Léaud , Jeanne Moreau
Emmanuelle Riva
T. Richardson - Miłość i gniew, Samotność długodystansowca, Mama nie pozwala, Smak miodu, Music-hall, Ned Kelly
L. Anderson - Sportowe życie, Hale targowe w Londynie; autor manifestu Baczność! Baczność!
D.Lean - Spotkanie, Wielkie nadzieje, Most na rzece Kwai, Lawrence z Arabii, Doktor Żywago
K.Reisz - autor podręcznika Sztuka montażu filmowego, reżyser Mama nie pozwala, Z soboty na niedzielę
H.Jennings - Dziennik dla Tymoteusza
A.Rank - brytyjski przemysłowiec i producent filmowy , założyciel wytwórni Rank Organisation
Aktorzy: L.Olivier, P.Cushing, Ch.Lee
J. Menzel - Pociągi pod specjalnym nadzorem
M. Forman - Czarny Piotruś, Miłość blondynki, Pali się moja panno, Odlot
R.W. Fassbinder - Strach zżerać duszą, Małżeństwo Marii Braun, trzecie Generacja, Matka Kusters
P.Schamoni - Czas ochronny na lisy
V.Schlondorff - Niepokoje wychowanka Torlessa, Utracona cześć Katarzyny Blum, Blaszany bębenek, Miłość Swanna
A.Kluge - Pożegnanie z dniem wczorajszym, Brutalność w kamieniu
P. Fleischmann - Sceny myśliwskie z Dolnej Bawarii
W.Wenders - Alicja w miastach, Amerykański przyjaciel
Niemcy jesienią - film kolektywny [v.schlondorff, r.fassbinder, a.kluge, e.reitz i inni]
D. Hooper - Swobodny jeździec
S.Peckinpah - Dzika Banda, Pat Garrett & Billy the Kid
A. Penn - Bomie i Clyde
M. Nichols - Absolwent
S.Hagmann - Strawberry Statement
H.Wexler - Chłodnym okiem
J.Schlesinger - Nocny kowboj
R.Corman - Dzikie Anioły
N. Michałkow - Niedokończony utwór na pianolę, Pięć wieczorów
A.Askoldow - Komisarz
M.Kalatozov - Lecą żurawie
M.Khutsiyev - Mam 20 lat
A.Tarkowski - Stalker, Dziecko wojny, Solaris, Zwierciadło
L.Capuna - scenarzysta
A.Kurosawa - Rashomon, Siedmiu samurajów
C.Chabrol - Piękny Sergiusz, Kuzyni
J.Demy - Lola
J.Rouch - Ja czarny
G.Franju - Głową o mur, Krew zwierząt
J.Rozzer - Żegnaj Filipino
J.D.Pellet - Linia celowania
P.Kast - Piękny wiek
Scenarzyści: P.Gegauff, D.Boulanger, J.Gruault, M.Duras, A.Robbe-Grillet, J.Cayrol
Operatorzy: H.Decae, R.Coutard, S.Vierny
Aktorzy:J.P.Leaud, J.C.Brialy, M.Ronet
9