wyk 'ad I, administracja publiczna-ćw, owi


OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

Wykład I 23.02.10

I. Źródła własności intelektualnej:

  1. regulacje międzynarodowe

  2. prawo europejskie

  3. regulacje prawa polskiego

  1. regulacje międzynarodowe- akty wielostronne:

  1. prawo europejskie- nie ma jednego aktu prawnego, który by rozstrzygał w tych kwestiach. Ustawodawca europejski reguluje poszczególne zagadnienia, czy ochronę dóbr z tej dziedziny w aktach prawnych dwojakiego rodzaju: dyrektywy i rozporządzenia. W kwestiach nieuregulowanych spory rozstrzygane są na tle zasady o swobodzie przepływu towarów, którą wymienia traktat wspólnotowy.

Dyrektywy- ujednolicają rozwiązania i zobowiązują państwa członkowskie UE do prowadzenia odpowiednich rozwiązań w przepisach krajowych.

Dyrektywy dotyczą :

- znaku towarowego

- topografii układów scalonych

- wzorów przemysłowych

- o ochronie programów komputerowych

- ujednoliceniu przepisów o czasie ochrony prawa autorskiego i praw pokrewnych

Rozporządzenia- obowiązują bezpośrednio w każdym państwie członkowskim UE.

Rozporządzenia:

- o znaku towarowym wspólnoty

- o wzorze wspólnoty

- o ochronie oznaczeń geograficznych

  1. regulacja prawa polskiego- najważniejsze 3 akty prawne rangi ustawy:

Te akty prawe uzupełnia Ustawa z 16 kwietnia 1993r. o Zwalczaniu Nieuczciwej Konkurencji.

Regulacje prawa cywilnego uzupełniają też przepisy prawa administracyjnego i karnego.

II. Pojęcie własności intelektualnej- wyjaśnienie tego pojęcia wymaga odwołania się do przedmiotów stosunków cywilno-prawnych (rzeczy ruchome, nieruchomości oraz dobra niematerialne). Nas interesują dobra niematerialne tzw. koncepcyjne.

Kategoria dóbr niematerialnych nie jest jednolita.

Możemy wyróżnić: utwory, rozwiązania, oznaczenia:

Dobra niematerialne nie są rzeczami, nie mają postaci materialnej, istnieją niezależnie od rzeczy, ale rzecz jest pewnych nośnikiem, substratem który pozwala poznać dobro i korzystać z niego. Dobra niematerialne stanowią określoną wartość majątkową . Prawodawcę składnia to do poszukiwania instrumentów ochrony. Dobra niematerialne przy spełnieniu określonych przesłanek są chronione podobnie jak rzeczy. Najsilniejsze prawo do rzeczy nazywamy prawem własności jest to prawo podmiotowe, bezwzględne i majątkowe. Daje najszerszy zakres uprawnień do korzystania z rzeczy, pobierania korzyści, rozporządzania rzeczą. Ochrona dóbr własności intelektualnej opiera się przede wszystkim na cywilno-prawnej konstrukcji prawa podmiotowego którego wzorem jest prawo własności rzeczy. Trzeba jednak podkreślić istniejące różnice między własnością rzeczy a własnością intelektualną. Inny jest po pierwsze przedmiot tego prawa z jednej strony dobra materialne z drugiej niematerialne. Dalej, zakres uprawnień w przypadku rzeczy mają one charakter majątkowy, zaś w przypadku dóbr niematerialnych obejmują także niekiedy uprawnienia natury osobistej (np. autorstwo utworów, wynalazków). W przypadku dóbr niematerialnych uprawnienia majątkowe mają zazwyczaj charakter czasowy, są też ograniczone w przestrzeni. Ustawodawca unika zatem używania określenia „jestem właścicielem” posługując się np: „mam prawo do patentu, jestem uprawnionych z rejestracji, mam prawo ochronne na znak towarowy” .

Klasyfikacja dóbr własności intelektualnej:

  1. Kryterium podziału to ładunek intelektualny, który towarzyszy powstaniu dobra. To ma znaczenie dla przyznania ochrony. 2 grupy:

-utwory, które stanowią przejaw działalności twórczej o indywidualny, charakterze

- rozwiązania, które cechują się nowością i oryginalnością.

Znak towarowy- jego podstawową funkcją jest indywidualizacja towarów lub usług.

Firma przedsiębiorcy - ma indywidualizować szczególnie kwalifikowany podmiot w obrocie jakim jest przedsiębiorca.

Oznaczenie przedsiębiorstwa - służy wyróżnianiu działalności gospodarczej jaką prowadzi przedsiębiorca.

Oznaczenia pochodzenia geograficznego- których funkcją jest wskazywanie na miejsce wytworzenia towaru, a niekiedy jednocześnie na właściwości towaru, które są zależne od miejsca pochodzenia.

  1. Tutaj podziału dokonamy ze względu na przeznaczenie dóbr. To też ma znaczenie dla przyznania ochrony. 2 grupy:

- rozwiązania, które muszą cechować się zdolnością do przemysłowego stosowania.

-oznaczenia, gdyż są wykorzystywane w związku z działalnością gospodarczą.

III. Własność przemysłowa- cześć dóbr własności intelektualnej określa się mianem własności przemysłowej. Ta kategoria zawdzięcza swoją nazwę aktowi prawnemu, czyli Konwencji Paryskiej o Ochronie Własności Przemysłowej. Art. 1 tego aktu wyznacza zakres przedmiotowy :

  1. patenty na wynalazki (patent jest to określenie dla prawa podmiotowego przysługującego do wynalazku- posiadanie patentu na wynalazek)

  2. wzory użytkowe

  3. wzory przemysłowe

  4. znaki towarowe

  5. określenie nazwy handlowej

  6. oznaczenia pochodzenia i nazwy pochodzenia

  7. zwalczanie nieuczciwej konkurencji

Własność przemysłowa obejmuje grupę dóbr niematerialnych, których znaczenie ujawnia się we wszystkich dziedzinach działalności gospodarczej. Z jednej strony to dobra, które rozszerzają stan techniki, z drugiej przekazują informacje o towarze lub przedsiębiorstwie. Wykorzystanie tych dóbr umożliwia osiągnięcie określonej pozycji w grze konkurencyjnej. Stąd konkurencja powinna być uczciwa, lojalna i powinna być chroniona. Stąd zapewne włączenie tego punktu do katalogu Art.1. Należy jednak podkreślić, że nie mamy tutaj wyodrębnionego dobra niematerialnego, do którego mogło by przysługiwać prawo podmiotowe. Ochrona skupia się tutaj na interesach jakie maja przedsiębiorcy przed nieuczciwymi praktykami konkurencji. Katalog dóbr własności intelektualnej jak się okazuje nie jest katalogiem zamkniętym. Rozwój techniczny, gospodarczy pokazuje , ze ukształtowały się nowe dobra, które powinny i uzyskują ochronę prawną. Utwory literackie, artystyczne są nimi bez względu u na sposób i formę ich wyrażenia. W katalogu utworów pojawił się przecież dość niedawno programy komputerowe. W Konwencji Paryskiej przewidziano też ochronę znaków usługowych, tajemnice produkcyjne organizacyjne i handlowe, w końcu topografię układów scalonych (topografia- układ przestrzenny), nowe odmiany roślin. Pojęcia własność intelektualna i własności przemysłowa to pojęcia konwencyjne. Własność intelektualna jest pojęciem którego używaliśmy w znaczeniu szerokim, ale coraz częściej i powszechniej używamy go w znaczeniu wąskim jako synonimu prawa autorskiego, wobec czego pozostałe dobra zaliczamy do dóbr własności przemysłowej.

Wykład II 2.03.10

Ochrona dóbr własności intelektualnej:

Ta ochrona nie ma charakteru jednolitego. Ochrona dóbr materialnych różni się między sobą. Istnieją 2 modele ochrony. Zasadnicze znaczenie dla ochrony dóbr własności intelektualnej ma oparcie tej ochrony na koncepcji prawa podmiotowego.

Prawo podmiotowe- możliwość postępowania w określony sposób przyznana i zabezpieczona przez normę prawną w celu ochrony interesu uprawnionego. Ocena położenia prawnego podmiotu prawa nakazuje nam ustalenie jego uprawnień. Ogół tych uprawnień stanowi o prawie podmiotowym (prawo podmiotowe właściciela, sprzedawcy). W przypadku dóbr własności intelektualnej prawo podmiotowe oparte jest na konstrukcji prawa własności rzeczy, jako prawa bezwzględnego, wyłącznego. Warto tu zaznaczyć, iż obowiązuje tutaj zasada „numerus clausus” praw podmiotowych bezwzględnych, innymi słowy katalog praw podmiotowych jest katalogiem zamkniętym. Ustanawia go wyłącznie ustawodawca. Wskażmy zatem dobra, które chronione są za pomocą prawa podmiotowego i w pierwszej kolejności jest to grupa dóbr własności przemysłowej.

Grupa dóbr własności przemysłowej:

-wynalazki

-wzory użytkowe

-wzory przemysłowe

- zarejestrowane znaki towarowe

- zarejestrowane oznaczenia geograficzne

- topografie układów scalonych

Nabycie prawa podmiotowego w przypadku wymienionych dóbr następuje przez rejestrację na podstawie decyzji administracyjnej właściwego organu. Organ ten w Polsce to urząd patentowy. Przy nabyciu prawa obowiązuje zasada pierwszeństwa. Ta zasada brzmi: „pierwszy w czasie, pierwszy w prawie”. Nabycie tego prawa poprzedza przeprowadzenie postępowania badawczego, które prowadzi urząd patentowy, wyjątkowo jest to tylko formalne sprawdzenie zgłoszenia. To prawo jest prawem o charakterze formalnym, jest ono ważne i chronione dopóki nie wygaśnie lub nie zostanie unieważnione na podstawie decyzji organu który to prawo nadał / przyznał.

Cechy prawa podmiotowego:

  1. jest to prawo wyłączne- uprawnionego przyznana jest pewna sfera uprawnień. Składają się one na treść tego prawa podmiotowego. Tę treść określa ustawodawca dla każdego produktu. Uprawnionemu przysługuje wyłączne prawo do korzystania „ma prawo czynienia użytku gospodarczego z dobra”. Innymi słowy może czynić użytek ale z wyłączeniem osób trzecich. Uprawnionemu przyznany jest monopol na dane dobro. Ale jak wskazują przepisy ten monopol doznaje jednak ograniczenia. To uszczuplenie wyłączności jest określone przy poszczególnych prawach, biorąc pod uwagę słuszne interesy innych uczestników obrony. Wspólnym przykładem ograniczenia jest tzw. wyczerpanie prawa. Wyłączność istnieje tylko do pewnego momentu, do momentu wprowadzenia do obrotu towaru lub wytworu będącego nośnikiem dobra do obrotu przez uprawnionego lub za jego zgodą.

  2. bezwzględne- uprawniony może zakazać osobom trzecim wkraczania w sferę przysługującej mu wyłączności ( jest to prawo podmiotowe skuteczne względem wszystkich).

  3. majątkowe- uprawniony może dysponować dobrem, prawem w sposób bezpośredni i pośredni. Może czerpać korzyści sam wtedy kiedy korzysta, używa, ale może to być również eksploatacja pośrednia na podstawie umów, które zawiera uprawniony z osobami trzecimi i to są umowy o przeniesienie prawa ( zbycie). Ponadto są to również umowy o upoważnienie do korzystania z praw, np. umowa licencyjna.

  4. prawo o czasowej skuteczności- wyjątek dotyczy oznaczeń geograficznego pochodzenia. Jest to prawo o skuteczności terytorialnej, jest chronione przez przepisy państwa, gdzie dokonano rejestracji.

Uwagi na temat prawa autorskiego:

Pierwsza uwaga dotyczy tego jak to prawo powstało. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia formalności. Dla powstania ochrony z tytułu prawa autorskiego wystarczające jest uzewnętrznione ustalenie utworu. W przypadku prawa autorskiego należy wyraźnie rozgraniczyć autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe. Są one poddane odrębnym reżimom prawa. Jeżeli chodzi o prawa osobiste to chronią więź między twórcą a utworem. Mają charakter niemajątkowy, nie można się ich zrzec, są niezrywalne i nieograniczone w czasie.

Autorskie prawo majątkowe

Treść autorskich praw majątkowych pozwala nam powiedzieć, że twórcy przysługuje wyłączne i bezwzględne prawo, które zapewnia twórcy monopol korzystania i rozporządzania utworem. Ten monopol także i w tym przypadku doznaje ograniczenia. Jest to również wyczerpanie prawa, ale także tzw. „dozwolony użytek”. Autorskie prawa majątkowe są przenaszalne i dziedziczne. Czas autorskich praw majątkowych jest ograniczony a z chwilą jego zakończenia dzieło staje się domeną publiczną i nie trzeba płacić za korzystanie. Ochrona praw autorskich ma również charakter terytorialny.

Firma- przysługuje jej prawo podmiotowe bezwzględne i wyłączne, ale sporny jest charakter prawa, czy jest to prawo osobiste czy majątkowe. Istnieją też spory co do tego kiedy to prawo powstaje (czy z momentem wpisu do rejestru czy z momentem rozpoczęcia używania) .

Są takie dobra niematerialne, do których nie przysługuje prawo podmiotowe bezwzględne. To jest grupa dóbr, które są eksploatowane w działalności gospodarczej i są one chronione jedynie w ramach ochrony interesu przedsiębiorcy przed nieuczciwymi działaniami konkurencji. Np. oznaczenia przedsiębiorstwa, niezarejestrowane znaki towarowe, niezarejestrowane oznaczenia geograficzne, także tajemnicze przedsiębiorstwa . W przypadku tych dóbr wystarczająca jest ochrona deliktowa

(delikt - czyn niedozwolony). Ochrona deliktowa w przypadkach o których mówimy jest oparta o przepisy szczególnego aktu prawnego „Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji”. Ustawa ta zapobiega i zwalcza przejawy nielojalnego postępowania uczestników w działalności gospodarczej. Ustawa ma 2 charakterystyczne elementy. Wymienia szczególne delikty nieuczciwej konkurencji (typizowane czyny nieuczciwej konkurencji). Te typizowane czyny nieuczciwej konkurencji wymienia ustawodawca w Art. 3 ustęp 2, a w dalszych przepisach określa przesłanki tych czynów. Drugim elementem jest klauzula generalna. Znajduje się ona w Art. 3 ustęp 1. Klauzule generalne odsyłają do kryteriów pozaprawnych.

Treść Art. 3 ustęp 1. - „czynem nieuczciwej konkurencji jest każde działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.”

Przesłanki czynu nieuczciwej konkurencji:

  1. Czyn ma być dokonany w związku z działalnością gospodarczą.

  2. Czyn ma być bezprawny. Chodzi o działania, które są sprzeczne z przepisami prawa, ale trzeba powiedzieć, że chodzi o takie ich naruszenie, które daje przewagę konkurencyjna. Chodzi tutaj również o sprzeczność z normami pozaprawnymi. Konstrukcja ustawy oparta jest o koncepcję dobrych obyczajów. Można dobre obyczaje ująć jako pewne normy moralne i etyczne zwyczajowo stosowane w działalności gospodarczej. Wystarczająca jest bezprawność, nie ma przesłanki winy. To nie musi być działanie zamierzone.

  3. Działalność zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta, innymi słowy zagraża wystąpieniem szkody lub ta szkoda wystąpiła.

Przesłanki wymienione musza być spełnione łącznie aby mówić o czynie nieuczciwej konkurencji. Struktura ustawy pozwala mówić o tym, że istnieje pewna relacja między klauzulą generalna a typizowanymi czynami nieuczciwej konkurencji. Przyjmuje się, że klauzula generalna pełni pewne funkcje w ustawie:

  1. funkcja uzupełniająca. Ustawodawca wymienia delikty nieuczciwej konkurencji jedynie przykładowo. Katalog nie jest zamknięty. Możemy wskazać np.: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, wprowadzające w błąd oznaczenie towaru lub usług o których stanowi Art. 10. Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa w Art.11, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego, towarów lub usług. Jeśli dane zachowanie nie wypełnia przesłanych deliktów typizowanych w ustawie to uznane jest za czyn nieuczciwej konkurencji jeśli spełnione są przesłanki Art. 3 ustęp 1. Przekładem takiego nienazwanego czynu nieuczciwej konkurencji jest podszywanie się pod cudzą renomę, wykorzystanie cudzej pozycji.

  2. funkcja korygująca. Możemy zetknąć się z takimi działaniami, które odpowiadają typizowanym czynom ale działania takiego nie można uznać za niegodziwe. I służy temu interpretacja oparta na tle Art. 3. Ustęp 1.

Wykład III 09.03.2010

Środki ochrony dóbr własności intelektualnej

Dobra materialne są przedmiotem prawa karnego ale też prawa cywilnego. Roszczenia jakie maja uprawnieni dzielą się na:

a)roszczenia niemajątkowe

b)roszczenia majątkowe

  1. 1=>zaniechanie naruszenia-charakterystyczne dla prawa podmiotowego

2=>o usunięcie skutków naruszenia

3=>o złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia w odpowiedniej treści i formie

Czasami w przepisach zamiennie stosuje się możliwość opublikowania treści wyroku sądu.

  1. 1=>o naprawienie szkody-odszkodowanie na zasadach ogólnych (art. 415 KC ) Jeśli żądane jest odszkodowanie należy spełnić przesłanki: szkoda, wina, związek przyczynowy

Naprawienie szkody obejmuje poniesione straty a także spodziewane korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie urządzono. W prawie cywilnym obowiązuje zasada pełnego odszkodowania.

Ustawodawca przewiduje możliwość wyboru poprawienia szkody niejako w inny sposób: patrząc na przepisy prawa własności przemysłowej - zapłata sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej lub innemu stosownemu wynagrodzeniu, które w chwili dochodzenia roszczenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z prawa wyłącznego.

W prawie autorskim - zapłacenie wynagrodzenia autorskiego w podwójnej lub potrójnej wysokości należnego tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu.

2=>zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści - odwołanie się do art. 405 KC. Chodzi

tu o przeliczenie przez nieuprawnionego korzyści, jakie uzyskał swoim bezprawnym

zachowaniem. Przesłanki: musi wystąpić uzyskanie korzyści przez naruszyciela, musi

być bezprawność, wzbogacenie jednego i zubożenie drugiego podmiotu, a między nimi

istnieje związek przyczynowy.

Prawo Autorskie

Zbiór przepisów stojących na straży interesów twórców. Odnosi się do stosunków prawnych związanych z tworzeniem utworów i korzystaniem z nich i ich ochroną. W szerokim znaczeniu prawo to również odnosi się do praw pokrewnych np. prawo do artystycznych wykonań, fotogramów, videogramów czyli korzystania i rozporządzania programami telewizyjnymi.

Utwór- przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze , ustalonym w jakiej kolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażania. Z definicji tej można wysunąć wnioski:

  1. Utwór jest rezultatem pracy człowieka

  2. Utwór musi zostać ustalony. Dla zaistnienia utworu musi on zostać uzewnętrzniony. Może mieć postać nieutrwaloną - do czasu, gdy pozostaje w świadomości twórcy, nie ma mowy o ochronie.

  3. Cecha twórczości o indywidualnym charakterze- nie jest łatwa do ustalenia. Utwór musi mieć pewne cechy, które przesądzają o jego wyjątkowości. Wynika ona z tego, że utwór stworzyła niepowtarzalna osobowość.

Możemy wyróżnić utwory :

    1. samoistne

    2. niesamoistne

  1. nie przyjęto do nich elementów twórczych z dzieł innych autorów

  2. zależne, zawierają twórczy układ autora opracowanie dzieła, ale w istotnym zakresie przyjmują twórcze elementy z utworów innych autorów. Dzieła z zapożyczeniami

( Dzieła z cytatami) np. tłumaczenia, adaptacje

Ustawodawca wskazuje rodzaje utworów. Ten katalog nie ma charakteru zamkniętego. Ochroną objęte są wyłącznie sposoby wyrażenia . W szczególności chodzi o :

=> wyrażone słowem

=> wyrażone symbolami matematycznymi

=>wyrażone znakami graficznymi

Utwory:

Literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe - są specyficzne, dlatego ustawodawca wprowadził szczególne przepisy dotyczące ich ochrony art. 7 74-77 ; poza tym występują utwory plastyczne, fotograficzne, architektoniczne, urbanistyczne, muzyczne, słowno-muzyczne, sceniczne, choreograficzne, pantomimiczne, audiowizualne w tym filmowe.

Rozszerzona jest ochrona o nowe przedmioty np. programy komputerowe, bazy danych ( usystematyzowane zbiory informatyczne) multimedialne

Ochroną nie są objęte:

Odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania, koncepcje matematyczne; akty normatywne i ich urzędowe projekty, urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole, opublikowane przepisy patentowe i ochronne, proste informacje prasowe

Podmiot prawa autorskiego:

Zasadą jest, że jest nim twórca utworu, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Twórcą jest osoba fizyczna- człowiek. Nie ma znaczenia czy taka osoba ma zdolność do czynności prawnych ( wiek, poczytalność ). Istnieje domniemanie prawne, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze zostało uwidocznione na egzemplarzach utworów lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jaki kolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Można mówić o współautorstwie, gdy spełnione są 3 konieczne przesłanki:

1)wkład osób o twórczym charakterze

2)osoby te tworzą jedno dzieło

3)niezbędna jest współpraca autorów

Współtwórcą przysługuje autorskie prawo majątkowe, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Ich udziały w tym prawie są równe, ale mogą oni żądać określenia wielkości udziałów na podstawie ich wkładu pracy twórczej przez sąd.

Twórczość pracownicza

Relacja pracownik-twórca i pracodawca. Domniemanie umownego nabycia przez pracodawcę autorskich praw majątkowych do utworów, które zostały stworzone w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, ale w granicach wynikających z celu umowy i zgodnego zamiaru stron. Nabycie przez pracodawcę praw majątkowych następuje przez zaakceptowanie utworów ( wynagrodzenie za pracę stanowi równocześnie wynagrodzenie z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych lub zezwolenia na korzystanie z tych praw )

Odrębne postanowienia co do tego, komu przysługują autorskie prawa majątkowe. Dotyczy to niektórych z utworów- programów komputerowych, baz danych, dzieł zbiorowych, audiowizualnych.

Powstanie i treść prawa autorskiego

Zgodnie z art. 1 utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili powstania. Ochronie podlegają szkice, plany, projekty utworów. Przysługuje ona niezależnie od wypełnienia jakich kolwiek formalności. W Polsce nie rejestruje się utworów.

Ponadto powstanie prawa autorskiego nie jest zależne od zapisania, utrwalenia utworu na nośniku materialnym. Konieczne jest jedynie uzewnętrznione zakomunikowanie utworu. Nie ma znaczenia zamiar, przypadek, sposób przeznaczenia, estetyka użytkowa, wartość utworu a nawet sprzeczność treści lub sposób rozpowszechniania utworów z prawem.

Treść prawa autorskiego

Zespół uprawnień powstały ze względu na utwór. Istnieje podział na autorskie prawa osobiste i majątkowe.

Autorskie prawa osobiste - chronią więź twórcy z utworem. Ustawodawca określa w szczególności prawa osobiste.

1)autorstwo utworu

2)oznaczenie utworu swoim nazwiskiem/pseudonimem

3)nienaruszalność treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania

4)decydowanie o pierwszym udostępnieniu publiczności utworu

5)sprawowanie nadzoru nad sposobem korzystania z utworu

Autorskie prawo majątkowe- art. 17- twórcy przysługuje wyłączne i bezwzględne prawo, zapewniające twórcy monopol korzystania z utworu i rozporządzania nim we wszystkich polach eksploatacji. Chodzi o wszystkie czynności faktyczne, na podstawie których uprawniony może sam bezpośrednio korzystać z dzieła (prawo rozporządzania-dokonywanie czynności prawnych , gdzie osoba trzecia uzyskuje możliwość eksploatowania utworu, a za korzystanie z utworu należy się twórcy wynagrodzenie). Kluczowe znaczenie dla określenia tych praw ma pole eksploatacji- sposoby korzystania z utworu związane ze zwielokrotnianiem i rozpowszechnianiem utworu. Art.17 odwołuje się do pól eksploatacji , ustawodawca odwołuje się do art.50 Znaczenie pól eksploatacji ujawnia się w umowach, jakie zawiera twórca, w których trzeba wymienić pole eksploatacji i powiązać to z wynagrodzeniem dla twórcy.

Odrębne pola eksploatacji to:

=>w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu- wytwarzanie określoną techniką egzemplarza utworu ( od techniki drukarskiej po cyfrowe)

=>w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono, wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarza.

=>w zakresie rozpowszechniania utworu w inny sposób niż powyżej, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie albo nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnienie utworu w taki sposób, by każdy mógł mieć dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.

Autorskie prawa majątkowe obejmują każda postać eksploatacji utworu tę nie wymienioną w art. 50, ale także przyszłe pola eksploatacji. Są dziedziczne i mogą przejść na inne osoby na podstawie umowy. Jest również możliwość umowy o korzystanie z utworu ( licencyjnej ) obejmującej wyraźnie wymienione pola eksploatacji. Można wskazać na przepisy regulujące techniczne sposoby zabezpieczenia utworu. Zezwolono na usuwanie zabezpieczeń gdy jest dozwolony użytek. Czas trwania tych praw jest ograniczony. Gasną z upływem 70 lat (art. 36 ) licząc od śmierci twórcy.

Wykład IV 16.03.10

PRAWO AUTORSKIE CD.

Zacznijmy od tego, że prawa autorskie są chronione na podstawie przepisów autorskich, ustawy autorskiej danego kraju tylko na jego obszarze. Tutaj trzeba sięgnąć do treści Art. 5, otóż ochrona na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej powstaje ze względu na następujące okoliczności:

  1. obywatelstwo polskie twórcy lub obywatelstwo twórcy z państwa członkowskiego UE czy EFTY.

  2. utwory zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium RP albo w Polsce i zagranicą równocześnie.

  3. zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim.

  4. są chronione na podstawie umów międzynarodowych w takim zakresie, w jakim ta ochrona z nich wynika.

Ograniczenie autorskich praw majątkowych

Ustawodawca polski przewiduje wyczerpanie prawa oraz tzw. dozwolony użytek. Mówiąc o dozwolonym użytku mamy też na myśli licencje przymusowe. Chodzi o przepisy, które upoważniają do korzystania z chronionego utworu bez zgody uprawnionego, odpłatnie lub nieodpłatnie. Dozwolony użytek regulowany jest w przepisach ustawy Art. 23-37. Dozwolony użytek nie mnożę naruszać normalnego korzystania z utworu, nie może godzić słuszne interesy twórcy. Możliwość skorzystania z dozwolonego użytku musi poprzedzić rozpowszechnienie utworu czyli publiczne udostępnienie za zgodą twórcy. Dozwolony użytek możemy podzielić: na dozwolony użytek osobisty i dozwolony użytek publiczny.

Dozwolony użytek osobisty - uwzględnia osobiste interesy użytkowników. Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Obejmuje to korzystanie z pojedynczego egzemplarza czy pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym. Chodzi w szczególności o pokrewieństwo, powinowactwo lub stosunek towarzyski. Dozwolony użytek osobisty jest wyłączony w przypadku korzystania z np. programów komputerowych. To dotyczy również możliwości wykorzystania przy budowie cudzego utworu architektonicznego.

Dozwolony użytek publiczny - wprowadza się go ze względu na interes publiczny. Jest związany z edukacją, badaniami naukowymi, swobodą wypowiedzi, dostępem do informacji, czy upowszechnieniem kultury. Wskażmy kilka przykładów: np. wolno rozpowszechniać w celach informacyjny w radiu, prasie, telewizji sprawozdania o aktualnych wydarzeniach, aktualne artykuły na tematy polityczne, gospodarcze, religijne, aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie. Wolno wykonywać publicznie utwory podczas ceremonii religijnych, państwowych, na akademiach, podczas oficjalnych uroczystości jeżeli nie łączy się to z korzyścią majątkową. Przyznaje się licencje na publiczne odtwarzanie programów radiowych lub telewizyjnych, a posiadacze urządzeń mogą odtwarzać programy radiowe i telewizyjne w miejscu ogólnie dostępnym z tym jednak zastrzeżeniem, że nie łączy się to z osiąganiem korzyści majątkowych. Przykład ostatni dotyczy ochrony cytowania i stanowi o tym Art. 29. Cytat jest wprowadzeniem do własnego utworu urywków, nawet całości niedużych utworów innych autorów. Cytat dotyczy dzieł piśmienniczych ale również plastycznych, muzycznych, a nawet filmowych.

Dopuszczalność cytatu jest obwarowana pewnymi warunkami:

- cytat powinien być rozpoznawalny- powinien być tak oznaczony, a żeby ten kto się zapoznaje z dziełem wiedział kiedy ma do czynienia z tekstem (dziełem) cytowanym. W związki z tym trzeba wskazać autora i źródło.

- decydujące znaczenie dla dopuszczalności cytatu ma to w jakim celu to poczyniliśmy. Cytat ma służyć wyjaśnieniu, krytycznej analizie, nauczaniu albo za cytatem przemawiają „prawa gatunku twórczości”. Nie można posługiwać się cytatem jeśli miało by nam to tylko zaoszczędzić pracy, własnego wysiłku. Nie może być tak, że rezultatem cytowania jest wyeliminowanie potrzeby zaznajomienia się z dziełem, z którego cytat pochodzi.

FIRMA (jako dobro niematerialne)

Firma regulowana jest w kodeksie cywilnym w Art.0x01 graphic
Kodeksu Cywilnego.

Przedsiębiorca działa pod firmą. Nie ulega wątpliwości, że zakres podmiotowy prawa do firmy wyznacza status przedsiębiorcy. Każdy przedsiębiorca bez względu na jego formę prawną występuje w stosunkach obrotu pod firmą. Ustawodawca wyróżnił firmę jako oznaczenie przedsiębiorcy od oznaczeń służących wyróżnieniu przedsiębiorstwa, które prowadzi przedsiębiorca. Firma nie stanowi już dziś składnika przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym o jakim jest mowa w Art.0x01 graphic
Kodeksu Cywilnego. Pojęcie przedsiębiorcy znajdujemy w szeregu aktów prawnych. Ze względu jednak na rangę podstawowe znaczenie ma dla nas Art.0x01 graphic
Kodeksu Cywilnego, w którym znajduje się definicja przedsiębiorcy: „ Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Dla wyjaśnienia działalności gospodarczej musimy sięgnąć do przepisów ustawy 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej. Ustawa ta definiuje w podobny sposób przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą, która wedle Art. 2 Ustawy jest działalnością zarobkową, wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalni ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Pojęcie przedsiębiorcy wyznają 2 kryteria: podmiotowe i przedmiotowe.

- kryterium podmiotowe- przymiot przedsiębiorcy może przysługiwać podmiotowi prawa. Podmiotowość prawna ma tutaj pierwotny charakter. Podmiotowość wyznacza przede wszystkim to, że mamy zdolność prawną, możemy być podmiotem praw czy obowiązków.

( Podmioty prawa: osoby fizyczne, osoby prawne. Spośród osób prawnych interesują nas te które powstają po to, aby prowadzić działalność gospodarczą. Są również takie, które powstają w innym celu, a prowadzenie działalności gosp. jest dodatkowym celem który mogą realizować. Formy organizacyjno- prawne: spółka akcyjna , spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, fundacje i stowarzyszenia. Ułomne osoby prawne - nie mają osobowości prawnej ale są podmiotami prawa: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo- akcyjna. Są to handlowe spółki osobowe. Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, nie jest podmiotem prawa, to jest tylko i wyłącznie umowa. Ale za przedsiębiorców uznaje się wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.)

- kryterium przedmiotowe- status przedsiębiorcy jest związany z rodzajem aktywności gospodarczej, która jest prowadzona we własnym imieniu (czyli nie za kogoś innego), na własny rachunek, ma być zarobkowa, zorganizowana, ciągła (nie okazjonalna), prowadzona w sposób profesjonalny. Chodzi tutaj o prowadzenie działalności przy posiadaniu pewnej wiedzy, kwalifikacji, umiejętności w celu należytego wykonywania działalności.

Funkcje firmy

Przede wszystkim firma ma identyfikować i indywidualizować przedsiębiorcę na rynku. Pozwala odróżniać przedsiębiorców. Możemy powiedzieć że firma przedsiębiorcy jest dla przedsiębiorcy tym, czym dla osoby fizycznej jej imię i nazwisko. Firma może również pełnić funkcję gospodarczą, reklamową , gwarancyjną.

Budowa firmy

Jeśli chodzi o budowę firmy to firma musi odpowiadać wymaganiom, które stawiają przepisy Kodeksu Cywilnego, ale należy również brać pod uwagę szczegółowe postanowienia odnoszące się do poszczególnych przedsiębiorców. W zasadzie mam na myśli przepisy Kodeksu Spółek Handlowych. Firma musi mieć brzmienie słowne. Składa się z dwóch elementów:

  1. z rdzenia nazywanego korpusem- cześć, która indywidualizuje przedsiębiorcę

  2. dodatków- dzielimy je na:

W obrocie możemy posługiwać się firmą w pełnym brzmieniu, ale jest możliwość zastosowania skrótów, co dotyczy dodatków obligatoryjnych, przy czym zamieszczenie tych skrótów, ich formy, dopuszczalność zależy od przepisu szczególnego. Należy również wskazać na możliwość posługiwania się skrótem samej firmy. Powinna ona być również ujawniona we właściwym rejestrze, np. PKO, PKP.

Jak powinna wyglądać firma przedsiębiorców zgodnie z wymaganiami Kodeksu Cywilnego:

- firma osoby fizycznej- firmą osoby fizycznej przedsiębiorcy jest jej imię i nazwisko. Ustawodawca dopuszcza stosowanie dodatków, pseudonimów, określeń wskazujących na przedmiot działalności, miejsce prowadzenia działalności.

- firma osoby prawnej- firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Firma osoby prawnej musi wskazywać na formę osoby prawnej, może być podana w skrócie. Można również używać dodatków obligatoryjnych wskazujących na siedzibę itd. W firmie osoby prawnej może znaleźć się nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej ale muszą być spełnione 2 warunki:

1. służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy.

2. potrzebna jest pisemna zgoda tej osoby a w razie jej śmierci zgody jej małżonka i dzieci.

Jak wygląda firma „ułomnych osób prawnych”?

Jej budowę wskazują przepisy tej ustawy, która przyznaje tym jednostką zdolność prawną. Sięgnijmy zatem do Przepisów Kodeksu Spółek Handlowych: „ firma spółki osobowej musi zawierać nazwisko przynajmniej jednego wspólnika, który ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, oraz dodatek obligatoryjny wskazujący na rodzaj spółki.”


Wyszukiwarka