GENETYKA 26.02.2013
Wykład 1
Uwarunkowania zachowań ludzkich. Człowiek jako gatunek w rzędzie naczelnych. Trudności genetyki behawioralnej człowieka. „Model SSSM” argumenty i kontrargumenty.
Podstawowe reguły dziedziczenia. Prawa Mendla i ich modyfikacje.
Mechanizmy regulacji ekspresji genów. Jak hormony mogą wpływać na zachowania.
Zaburzenia o podłożu genetycznym. Przykłady mutacji genowych i chromosomowych.
Metody badania odziedziczalności. Współczynnik pokrewieństwa a dziedziczność.
Inteligencja - przykład tudności metodologicznych badań i sposobu weryfikacji różnych hipotez o warunkowaniu tej cechy.
Murray, Bell curve
Uwarunkowania genetyczne a osobowość. Genetyczne podłoże komunikacji werbalnej i behawioralnego dymorfizmu płciowego.
Podstawy genetyki populacyjnej. Prawo Hardy'ego-Weinberga. Selekcja i przystosowanie.
Bibliografia:
Bergman P., Bliźniaki Wrocł. Materiały i Prace Antrop. 108
Connor J. M., Ferguson-Smith M.A., Podstawy genetyki medycznej
Gajewski W., Genetyka ogólna i molekularna
Oniszczenko W., Geny i środowisko a zachowanie
Plomin, DeFries, McClearn, McGuffin, Genetyka zachowania
Świat Nauki 1998 (lipiec), nr 7, s. 36 - Genetyczne podłoże inteligencji
Winter P.C., Hickey G.I., Fletcher H.L., Genetyka. Krótkie wykłady
Uwarunkowania genetyczne człowieka.
1992 r.: konferencja psychologów: przyszłością psychologii jest genetyka
czlowiek a szympans:
6-7 mln lat temu człowiek i szympans miały wspólnego przodka
od goryla człowiek oddzielił się ok. 8 mln lat temu
ok. 2 mln lat temu pojawił się rodzaj homo.
Homo sapiens - istnieje ok. 250 tys. lat.
1-1,5 mln lat temu rozdzielenie się 2 lini szympansów: bonobo i szympans zwyczajny
Szympans zwyczajny i bonobo - różnica ok. 0,7 %
1,6% - różnica między człowiekiem a szympansem
2-3% - człowiek a goryl
99,6% - podobieństwo aminokwasów u człowieka i szympansa
Geny funkcjonalne między człowiekiem a szympansem - 99,4% podobieństwa
Geny kodujące różniące człowieka i szympansa:
geny warunkujące odbieranie zapachów
geny warunkujące proces słyszenia
geny odpowiadające za smak
geny kodujące trawienie (u szympansów dieta mniej bogata w mięso)
geny związane ze wzrostem kości na długość
geny związ. z uwłosieniem ciała (ale ilość włosów u czł. i szympansa ta sama)
najwięcej genów różniących dot. wątroby (większe różnice niż różnice dot. mózgowia!)
te same geny, ale ulegają ekspresji w różnym stopniu różnice ilościowe w genach nie przekładają się na różnice jakościowe
chromosomy:
2n = 46 człowiek
2n = 48 szympansy, goryle, orangutany
2n = 38-52 gibbony
Chromosom 12 i 13 (u małp) połączyły się - fuzja Robertsonowska (metacentryczna)
U człowieka stanowi to 2 chromosom (dlatego czł. ma jedną parę chromosomów mniej).
Chromosomy numeruje się według wielkości.
Mutacja ta, rzadka, miała miejsce 1-2 mln lat temu (hipoteza). Podobna fuzja u owiec karakułowych.
Musiała mieć miejsce w kom. rozrodczej. Jak się rozprzestrzeniła?
Hipoteza Adama i Ewy: do tej mutacji doszło w kom. rozrodczej samca. Samiec zapłodnił samicę. Potomstwo: córka z 47 chromosomami (23 pary + 1). Po kilku latach - kazirodztwo: ojciec z tą córką. Ich potomstwo: 46 chromosomów.
Geny letalne - śmiertelne, powodujące śmierć osobnika.
Każdy osobnik ma 1-2% genów letalnych.
Zdrowe dzieci ze związków kazirodczych - dobre geny, brak genów letalnych (???).
Dwunożność - pojawiła się wcześniej niż 5 mln lat temu.
Małe kły - ok. 3,5 mln lat temu.
Redukcja molarów (zębów trzonowych) - ok. 2 mln lat temu.
Powiększenie się mózgowia - ???
Obróbka narzędzi kamiennych - 2,5 mln lat temu.
Pojawienie się ognia - ok. 2 mln lat temu (pewne dane - ok. 600 tys. lat temu)
Religia - ok. 100 tys. lat temu
Sztuka - ok. 30 tys. lat temu
Rolnictwo - ok. 12 tys. lat temu
4
Wyszukiwarka