Wybór przysłów i powiedzeń ludowych związanych z kalendarzem


WYBÓR PRZYSŁÓW I POWIEDZEŃ LUDOWYCH ZWIĄZANYCH Z KALENDARZEM

STYCZEŃ
Nazwa pochodzi od słowa stykać się, gdyż styka się rok stary z nowym.
Według innych źródeł nazwa styczeń pochodzi od słowa stygnąć ze względu na panujące w tym miesiącu mrozy.
Miesiąc ten zwano również godnikiem lub tycznikiem od tyk, które wykonywano zimą.

LUTY
Nazwa pochodzi od wyrazu "luty" czyli srogi. Miesiąc ten zwano również "strąpacz" czyli ścinający szronem. W niektórych regionach Polski zwany też "gromnicznikiem" od święta Matki Boskiej Gromnicznej. O lutym mówiło się też "mięsopustnik" jako o zapowiedzi wielkiego postu, czyli mięsa upustu.

MARZEC
Jego imię wywodzi się z języka łacińskiego. W starożytnym Rzymie był to miesiąc poświęcony bogowi wojny - Marsowi. Mars minę miał marsową, czyli bardzo groźną. "Martius" w łacinie oznacza "miesiąc Marsa", czyli ten, w którym ta planeta świeci najjaśniej. U nas jest zapowiedzią wiosennych dni.
Są jednak i inne tłumaczenia tej nazwy. Mówi się, że nazwa Marzec pochodzi od wyrazu marznąć ze względu na częste przymrozki. Miesiąc ten nazywany był również brzezeń, ponieważ w marcu zaczynają zielenić się brzozy.

KWIECIEŃ
Nazwa pochodzi od pierwszych kwitnących kwiatów. Miesiąc ten zwany był także łyżykwiat, łudzikwiat lub dębień od pierwszych drobnych kwiatuszków zwanymi złudnymi kwiatami.

MAJ
Maj - od łacińskiego Maius, ku czci bogini wzrastania Mai. Zwany też małym majem.

Czerwiec
Nazwa tego miesiąca pochodzi od czerwia pszczelego (larwa pszczoły, która lęgnie się właśnie o tej porze) lub czerwia - maleńkiego purpurowego pajączka żyjącego między korzeniami dębów. Inne nazwy to: ugornik, zok (konik polny), czyrwień i wielki maj.

Lipiec
Wziął sobie imię od lip. Przecież kwitną one w tym czasie. Ich wspaniały zapach wabi pszczoły, które pracowicie zbierają lipowy nektar.

Sierpień
Nazwa pochodzi od sierpa żniwnego, gdyż właśnie w tym czasie odbywają się żniwa.

Wrzesień
Dziewiąty brat zawdzięcza swoje imię fioletowym wrzosom. Kwitną one w lasach, przypominając, że rozpoczyna się złota polska jesień, z babim latem i malowniczymi chmurkami na niebie.

Październik
Paździerze to słoma z lnu i konopi, które już teraz rzadko się uprawia. Kiedyś, gdy większość ubrań tkało się z lnu, wielu ludzi zajmowało się przerabianiem tej rośliny na płótno. Podczas tej przeróbki powstawały odpady lnu - paździerze. I właśnie o tej porze roku wszędzie pełno było paździerzy. Jesienny wiatr roznosił je po świecie...

Listopad
Jego imię wywodzi się od liści opadających z drzew. Szeleszczą pod stopami, wirują na wietrze albo fruną niesione silnym podmuchem zawiei. Dlaczego listopad nie nazywa się deszczopad, przecież najczęściej jest deszczowy

Grudzień
To miesiąc, w którym po raz pierwszy porządnie zamarza ziemia. A w języku naszych przodków, Prasłowian, zamarznięta ziemia to gruda. Na pociechę ofiarowuje nam Święta Bożego Narodzenia.

Nazwa pochodzi od grudy, bryły zamarzniętej ziemi. Inne nazwy to: godnik, prosień, jadwent

Bibliografia:
1. Duralska- acheta T., Turbaczewska M. - Sekrety imion dwunastu braci. Świerszczyk 2003 nr1.

2. Szulc S. Mała księga przysłów. Białystok. Printex 2000.

3. Świrko S. Na wszystko jest przysłowie. Poznań 1975.

4. Masłowscy D i W. Przysłowia polskie. Katowice 1997.

5. Krzyżanowski J. Nowa księga przysłów polskich. Warszawa 1969.



Wyszukiwarka