Wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe
Wzory użytkowe
Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.
Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.
Kryterium nowości oceniane jest w taki sam sposób, jak w przypadku wynalazków. Chodzi więc o nowość w skali światowej. Nie pozbawia go statusu nowości nawet przypadek wykorzystania w nim elementów, znanych z innych wzorów, w których pełniły podobną lub ta samą funkcję, jeśli nowy jest przedmiot, w którym elementy te pełnią rolę środków technicznych lub odmienny układ przestrzenny, w którym znajdują one zastosowanie.
Użyteczność - nie jest zdefiniowana, trzeba zwrócić uwagę na to, że definicja wzoru użytkowego nie odnosi się do przemysłowej stosowalności. Odmawia się przyznania prawa ochronnego, gdy UP stwierdzi, że dany wzór nie pozwala na osiągniecie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów. Musi nadawać się do stosowania.
Wzór użytkowy jest ucieleśnieniem idei technicznej, pomysłu dotyczącego przedmiotu o trwałej postaci. Jego istotę stanowi takie zestawienie środków technicznych, które umożliwiają uzyskanie użyteczności przedmiotu. Mogą nimi być rozwiązania z zakresu zarządzania, dydaktyki, sztuki.
Może nim być rozwiązanie dotyczące kształtu, budowy, zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Poza zakresem tej kategorii pozostają sposoby działania, substancje płynne, mieszaniny różnych składników.
Wzorami nie są teorie naukowe, metody matematyczne, palny, zasady działalności umysłowej lub gospodarczej, programy komputerowe, bo nie dotyczą przedmiotów o trwałej postaci. Przedmioty o charakterze estetycznym i wytwory niemożliwe do wykorzystania w świetle przyjętych i uznawanych zasad nauki i techniki.
Prawo ochronne na wzory użytkowe
Prawo ochronne nie może być udzielone na wzory, których użytkowanie byłoby sprzeczne z zasadami porządku publicznego lub dobrymi obyczajami. Dla stwierdzenia sprzeczności nie jest wystarczające wykazanie, że jest ono zabronione przez prawo.
Uzyskanie prawa ochronnego - prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Właściciel prawa może zawierać umowy licencyjne z producentami, zainteresowanymi wykorzystaniem danego towaru oraz czerpać z tego tytułu korzyści finansowe.
Czas trwania ochrony to 10 lat od daty zgłoszenia wzoru użytkowego w UP. Zakres ochrony określają zastrzeżenia ochronne zawarte w opisie wzoru użytkowego.
Podmiotem uprawnionym jest twórca, a jeśli jest dziełem wspólnym, to współtwórcy. Wyjątki: umowa o pracę, współpraca między przedsiębiorcami, przedsiębiorca, który udzielił pomocy finansowej, konstrukcyjnej, technicznej.
Treść i charakter prawa ochronnego - analogicznie do patentów
Ograniczenia prawa ochronnego: używacz uprzedni, używacz późniejszy, przywilej komunikacyjny i tranzytowy, dla celów państwowych w niezbędnym wymiarze, gdy jest to konieczne dla zapobieżenia lub usunięcia stanu zagrożenia interesu państwa, w zakresie porządku i bezpieczeństwa publicznego, dla celów badawczych i doświadczalnych
Roszczenia: o zaniechanie, wydanie bezprawnie uzyskanych korzyści, odszkodowanie lub zapłatę stosownego wynagrodzenia, podanie do publicznej wiadomości, naruszenie niezawinione
Prawo ochronne ustaje w przypadku:
Wygaśnięcia (upływ okresu, na który ochrona została udzielona, zrzeczenie się prawa, nieuiszczenie opłaty)
Uchylenia decyzji o jego udzieleniu (po zgłoszeniu sprzeciwu)
Unieważnienia decyzji o udzieleniu (na wniosek każdego, kto ma w tym interes prawny i wykaże, że nie zostały spełnione warunki do jego uzyskania)
Do zgłoszenia wzoru użytkowego stosuje się odpowiednio, przepisy dotyczące patentów, ale zgłoszenie wzoru użytkowego zawiera rysunki.
Zgłoszenie wzoru użytkowego może obejmować tylko jedno rozwiązanie.
Udzielenie prawa ochronnego na wzór użytkowy stwierdza się przez wydanie świadectwa ochronnego.
Częścią składową świadectwa ochronnego jest opis ochronny wzoru użytkowego obejmujący opis tego wzoru, zastrzeżenia ochronne i rysunki. Opis ochronny wzoru użytkowego jest udostępniany osobom trzecim i podlega rozpowszechnianiu przez Urząd Patentowy.
Udzielone prawa ochronne na wzory użytkowe podlegają wpisowi do rejestru wzorów użytkowych.
Wzory przemysłowe
Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.
Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych.
Za wytwór uważa się także:
przedmiot składający się z wielu wymienialnych części składowych umożliwiających jego rozłożenie i ponowne złożenie (wytwór złożony);
część składową, jeżeli po jej włączeniu do wytworu złożonego pozostaje widoczna w trakcie jego zwykłego używania, przez które rozumie się każde używanie, z wyłączeniem konserwacji, obsługi lub naprawy;
część składową, jeżeli może być przedmiotem samodzielnego obrotu.
Wzory to ozdobne lub estetyczne elementy towaru, co powoduje, że towar nabiera nowego wyglądu zewnętrznego, atrakcyjnego, podnosząc w ten sposób wartość ekonomiczną. Mają zastosowanie w przemyśle i rzemiośle, ponieważ pomaga to w rozwoju gospodarczym, zachęca do innowacyjności, pomaga w powstaniu nowych towarów, a ich rozmaitość powoduje, że klienci mają większy wybór.
Funkcja podobna do znaku towarowego, gdyż towar w szczególnych kształcie jest bardziej rozpoznawalny, podobnie jak znak towarowy.
Ochronie podlega taka postać wytworu, która jest nowa i posiada indywidualny charakter.
Wzór przemysłowy uważa się za nowy, jeżeli przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Wzór uważa się za identyczny z udostępnionym publicznie także wówczas, gdy różni się od niego jedynie nieistotnymi szczegółami.
Wzoru nie uważa się za udostępniony publicznie, jeżeli nie mógł dotrzeć do wiadomości osób zajmujących się zawodowo dziedziną, której wzór dotyczy.
Udzielenie prawa z rejestracji nie jest wyłączone, jeżeli wzór przemysłowy:
został ujawniony osobie trzeciej, która w sposób wyraźny lub dorozumiany była zobowiązana do zachowania poufności;
został ujawniony w ciągu 12 miesięcy przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, jeżeli ujawnienie nastąpiło przez twórcę, jego następcę prawnego lub - za zgodą uprawnionego - przez osobę trzecią, a także jeżeli ujawnienie nastąpiło w wyniku nadużycia popełnionego wobec twórcy lub jego następcy prawnego.
Wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo.
Przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru. Zakres swobody wyznaczony jest przez naturę produktu, czyli jego charakter oraz przeznaczenie oraz przez dziedzinę przemysłu, do której należy i która w większym lub mniejszym stopniu może być obciążona tendencjami mody lub gustami odbiorców.
Nie podlega ochronie wzór, którego wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami. Ma to charakter ocenny. Dobre obyczaje łączą wątek oceny moralnej ze zwyczajami grupowymi, zawodowymi.
Nie rejestruje się wzorów, które:
zawierają nazwę lub skrót nazwy Rzeczypospolitej Polskiej bądź jej symbole (godło, barwy lub hymn), nazwy lub herby polskich województw, miast lub miejscowości, znaki sił zbrojnych, organizacji paramilitarnych lub sił porządkowych, reprodukcje polskich orderów, odznaczeń lub odznak honorowych, odznak lub oznak wojskowych bądź innych oficjalnych lub powszechnie używanych odznaczeń i odznak, w szczególności administracji rządowej czy samorządu terytorialnego albo organizacji społecznych działających w ważnym interesie publicznym, gdy obszar działania tych organizacji obejmuje cały kraj lub znaczną jego część, jeżeli zgłaszający nie wykaże się uprawnieniem, w szczególności zezwoleniem właściwego organu Państwa albo zgodą organizacji, na używanie oznaczenia w obrocie;
zawierają skróty nazw bądź symbole (herby, flagi, godła) obcych państw, organizacji międzynarodowych, a także przyjęte w obcych państwach urzędowe oznaczenia, stemple kontrolne i gwarancyjne, jeżeli zakaz taki wynika z umów międzynarodowych, chyba że zgłaszający wykaże się zezwoleniem właściwego organu, które uprawnia go do używania takich oznaczeń w obrocie;
zawierają urzędowo uznane oznaczenia przyjęte do stosowania w obrocie, w szczególności takie, jak: znaki bezpieczeństwa, znaki jakości, cechy legalizacji, w zakresie, w jakim mogłoby to wprowadzić nabywców w błąd co do charakteru takich oznaczeń, o ile zgłaszający nie wykaże, że jest uprawniony do ich używania;
zawierają elementy będące symbolami, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, w zakresie, w jakim obrażałoby to uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową;
Zgłoszenie wzoru powinno zawierać:
Podanie zawierające co najmniej oznaczenie zgłaszającego, określenie przedmiotu zgłoszenia i wniosek o udzielenie prawa z rejestracji
Ilustrację wzoru przemysłowego, którą stanowią w szczególności rysunki, fotografie lub próbki materiału włókienniczego. Rysunek powinien przedstawiać przedmiot wzoru z wyraźnym wskazaniem jego cech istotnych, wymaga się także, by wszystkie odmiany wzoru były przedstawione w figurach na jednym arkuszu. Możliwe jest przedstawienie każdej lub niektórych odmian wzoru dodatkowo na odrębnych arkuszach
Opis wyjaśniający ilustrację wzoru przemysłowego, który powinien przedstawiać wzór przemysłowy na tyle jasno i wyczerpująco, aby na podstawie ilustracji można było wzór odtworzyć w każdej przedstawionej w zgłoszeniu formie. W szczególności opis powinien zawierać określenie wzoru przemysłowego ze wskazaniem przeznaczenia, określać figury ilustracji lub numery próbek, ponumerowany wykaz odmian oraz wskazywać te cechy postaciowe, które wyróżniają zgłoszony wzór od innych znanych już wzorów i stanowią podstawę do jego identyfikacji.
Zgłoszenie wzoru przemysłowego obejmować oprócz podania i opisu wzoru wraz z rysunkiem w szczególności także:
dowód pierwszeństwa, jeżeli zgłaszający ubiega się o przyznanie mu uprzedniego pierwszeństwa,
oświadczenie zgłaszającego, których odmian wzoru przemysłowego dotyczy dowód pierwszeństwa, jeżeli zgłoszenie zawiera odmiany wzoru (oświadczenie o datach pierwszeństwa),
oświadczenie zgłaszającego o podstawie do korzystania z uprzedniego pierwszeństwa, jeżeli dowód pierwszeństwa nie opiewa na zgłaszającego,
dowód uprawnienia lub zezwolenia na używanie w obrocie oznaczeń, o których mowa w art. 131 ust. 2 pkt 2-4 ustawy (flagi, godła, symbole itp.), jeżeli zgłoszony wzór przemysłowy zawiera takie oznaczenia,
pełnomocnictwo, jeżeli zgłaszający działa przez pełnomocnika.
Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego
Po ustaleniu i stwierdzeniu, że zgłoszenie wzoru przemysłowego spełnia wszelkie wymogi formalne i merytoryczne, Urząd Patentowy wydaje decyzje o udzieleniu prawa z rejestracji, poda warunkiem wniesienia opłaty, o którą wzywa. Następnie dokonuje wpisu do rejestru wzorów przemysłowych oraz sporządza opisy ochronne wzoru i wydaje świadectwo ochronne, które stanowi potwierdzenie prawa z rejestracji.
Przez uzyskanie prawa z rejestracji uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania z wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Uprawniony może zakazać osobom trzecim wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importu, eksportu lub używania wytworu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany, lub składowania takiego wytworu dla takich celów.
Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego obejmuje każdy wzór, który na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego ogólnego wrażenia.
Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego ogranicza się do wytworów tego rodzaju, dla których nastąpiło zgłoszenie.
Prawa z rejestracji wzoru udziela się na 25 lat od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym, podzielone na pięcioletnie okresy
Uprawniony z rejestracji wzoru przemysłowego nie może zakazać osobie trzeciej korzystania z wzoru:
do użytku osobistego lub niezwiązanego z działalnością gospodarczą;
w celu doświadczalnym;
polegającego na jego odtworzeniu do celów cytowania lub nauczania, jeżeli nie narusza dobrych obyczajów i nie utrudnia uprawnionemu w sposób nieuzasadniony korzystania z wzoru oraz wskazuje na źródło jego pochodzenia;
stosowanego lub zawartego w urządzeniach znajdujących się na środkach transportu lądowego i zarejestrowanych w innych państwach statkach morskich lub powietrznych, które czasowo znajdują się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej;
przez import części zamiennych i akcesoriów, w których wzór jest stosowany lub zawarty w celu napraw statków
wykonywania napraw statków
przez wykonanie na indywidualne zamówienie naprawy związanej z odtworzeniem części składowej wytworu złożonego, w celu przywrócenia mu pierwotnego wyglądu.
Korzystaniem z wzoru jest nie tylko korzystanie z takiego samego lub identycznego wzoru, ale także naśladownictwo - w szczególności naśladownictwo postaci wytworu, jego kształtów, właściwości powierzchni, barwy, rysunku, ornamentu. Polega ono na kopiowaniu lub odtwarzaniu zewnętrznej postaci produktu.
Naśladownictwo zakłada decydujący wpływ prototypu, w wyniku czego między porównywanymi wzorami musi istnieć podobieństwo.
WSPÓLNOTOWY WZÓR PRZEMYSŁOWY (RCD - Registered Community Design)
Główną funkcją wzorów przemysłowych jest ochrona nowych i posiadających indywidualny charakter towarów, dotyczy wyłącznie ich wyglądu. Wspólnotowy wzór przemysłowy przyznaje uprawnionemu wyłączne prawa do tego wzoru. Właściciel wspólnotowego wzoru przemysłowego jest uprawniony do zakazania osobom trzecim używania w obrocie bez jego zgody wzoru identycznego lub podobnego.
Zgodnie z art. 1 pkt 2 i 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001r. wspólnotowego wzoru przemysłowego:
pkt 2 - Wzór jest chroniony:
a) jako `niezarejestrowany wzór wspólnotowy', jeżeli jest udostępniany publicznie w sposób przewidziany w rozporządzeniu;
b) jako `zarejestrowany wzór wspólnotowy', jeżeli został zarejestrowany w sposób przewidziany w rozporządzeniu.
pkt 3 - Wzór wspólnotowy ma jednolity charakter. Jego skutek jest jednakowy w całej Wspólnocie. Nie może być zarejestrowany, przeniesiony, ani nie może stanowić przedmiotu zrzeczenia się, ani przedmiotu decyzji stwierdzającej jego nieważność, a korzystanie z niego nie może być zakazane inaczej niż tylko na całym obszarze Wspólnoty. Niniejszą zasadę stosuje się, o ile nie przewidziano inaczej w niniejszym rozporządzeniu.
Podstawowe cechy wspólnotowego wzoru przemysłowego:
1. Ograniczona w czasie ochrona niezarejestrowanego wzoru przemysłowego:
Początek prawa ochronnego od momentu pierwszego ujawnienia na terenie Unii Europejskiej
Trzyletni czas ochrony
Prawo zakazywania używania wzoru osobom trzecim jedynie, jeżeli używanie wynika z kopiowania chronionego wzoru
Ochrona niezarejstrowanego wzoru wspólnotowego daje przedsiębiorstwom możliwość przetestowania na rynku danych produktów, jeszcze przed rejestracją wzoru, co pozwala uniknąć inwestowania w ochronę produktów, które nie odniosłyby sukcesu
2. trwająca maksymalnie przez okres 25 lat ochrona zarejestrowanego wzoru wspólnotowego:
Początek ochrony od dnia zgłoszenia
Pięcioletni okres ochrony z możliwością czterokrotnego jego przedłużenia okresu (maks. 25 lat)
Wyłączne prawo używania wzoru oraz zakazywania osobom trzecim używania go bez zgody
Jednolity charakter prawa z rejestracji
Jednolita dla całej Unii Europejskiej procedura rejestracyjna (jedno zgłoszenie, jeden język, jeden Urząd, jeden pełnomocnik)
Ochrona prawna skuteczna na terytorium całej Unii Europejskiej
Zgłoszenie wzoru przemysłowego za pośrednictwem Urzędu Patentowego RP bądź bezpośrednio w OHIM - Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (istnieje także możliwość zgłoszenia on-line)
Znaki towarowe
Oznaczenia podlegające ochronie można podzielić na dwie grupy:
Chronione na podstawie świadectwa potwierdzającego uzyskanie ochrony (procedura, pozwalająca sprawdzić, czy na takie samo oznaczenie udzielono wcześniej ochrony na rzecz innego podmiotu) - znaki towarowe oraz usługowe oraz część nazw handlowych firm i oznaczeń geograficznych
Chronione bez konieczności przeprowadzenia odpowiedniego postępowania prowadzącego do potwierdzenia faktu uzyskania ochrony (bez badań merytorycznych istoty oznaczenia, sprawdzenie formalne) - oznaczenia geograficzne, część oznaczeń handlowych i oznaczeń firm, znaki powszechnie znane i sławne
Znaki towarowe - używane przez producentów
Znaki handlowe - używane przez sprzedawców
Znaki firmowe - do oznaczenia podmiotu gospodarczego
Znaki zwykłe - nie podlegają ochronie
Znaki powszechnie znane i sławne - korzystają z ochrony, nawet, gdy dnie przeprowadzono odpowiedniej procedury
Znaki towarowe i usługowe - służą do odróżniania towarów określonego przedsiębiorcy od towarów innych przedsiębiorców oraz wytworzenia u nabywców dobrej opinii i zaufania. Chodzi o odróżnianie tego samego rodzaju towarów służące jednoznacznemu wskazaniu na określony produkt, a przez to tworzące możliwość reklamy produktu pochodzącego od konkretnego producenta i pośrednio samego producenta lub sprzedawcy.
Znaki towarowe sławne - często używane, o szczególnie wysokiej renomie. Uzyskały na rynku rosnące znaczenie gospodarcze, ochrona uzależniona jest od warunku, by był on znany pewnemu procentowi potencjalnych nabywców, ochrona uzależniona jest od faktu, że poprzez skojarzenia uzyskały wysoką wartość handlową, stając się znakiem mającym renomę, wykraczająca poza kategorię produktów, dla oznaczenia których tradycyjnie się ich używa i dla których zostały zarejestrowane.
Znaki powszechnie znane - znajomość na większości terytorium kraju, sposób, w jaki stał się znany jest bez znaczenia, musi być odnoszony do określonego wyrobu przez krajowych potencjalnych odbiorców, musi być znany powszechnie wśród potencjalnych nabywców.
Znak renomowany - oznaczenia, które zdobyły szacunek wśród klienteli, są rozpoznawane przez poszczególnych odbiorców i służą w ich przekonaniu do oznaczania towarów pochodzących z tego samego określonego źródła oraz wywołują pozytywne skojarzenia wśród potencjalnych klientów do nabywania oznaczonych tym znakiem towarów.
Wspólny znak towarowy zwykły - Organizacja posiadająca osobowość prawną, powołana do reprezentowania interesów przedsiębiorców, może uzyskać prawo ochronne na znak towarowy przeznaczony do używania w obrocie przez tę organizację i przez zrzeszone w niej podmioty. Zasady używania w obrocie wspólnego znaku towarowego przez te organizację oraz przez zrzeszone w niej podmioty określa regulamin znaku przyjęty przez tę organizację.
Znak towarowy gwarancyjny - Organizacji posiadającej osobowość prawną, która sama nie używa znaku towarowego, może być udzielone prawo ochronne na znak przeznaczony do używania przez przedsiębiorców stosujących się do zasad ustalonych w regulaminie znaku przyjętym przez uprawnioną organizację i podlegających w tym zakresie jej kontroli
Znak wolny - oznaczenia, które są powszechnie używane w stosunku do określonych towarów lub grup. Oznaczenie, używane do opisu danego towaru, jak i oznaczenie, które utraciło zdolność odróżniania towarów skutkiem degeneracji w nazwę rodzajową.
Znakiem towarowym może być każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów innych przedsiębiorstw.
Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.
Funkcja reklamowa
Funkcja odróżniająca - znak identyfikuje (indywidualizuje) towary lub usługi oraz o nich komunikuje. Stają się rozróżnialne na rynku wśród innych towarów oraz usług i przez to sa identyfikowane przez uczestników obrotu
Funkcja komunikacyjna - rola znaku jako pewnego środka rynkowej informacji za pomocą którego znak towarowy może komunikować że towary lub usługi są różne od innych, wskazywac na ich jakość, a nawet reklamować.
Prawo ochronne
Na znak towarowy może być udzielone prawo ochronne.
Nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, które:
nie mogą być znakiem towarowym;
nie mają dostatecznych znamion odróżniających.
Nie mają dostatecznych znamion odróżniających oznaczenia, które:
nie nadają się do odróżniania w obrocie towarów, dla których zostały zgłoszone;
składają się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania w szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności;
weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych.
Przy ocenie, czy oznaczenie ma dostateczne znamiona odróżniające, należy uwzględnić wszystkie okoliczności związane z oznaczaniem nim towarów w obrocie. Odmowa udzielenia prawa ochronnego nie może nastąpić w szczególności, jeżeli przed datą zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym znak ten nabrał, w następstwie jego używania, charakteru odróżniającego w przeciętnych warunkach obrotu.
Nie wykazują cech odróżniających oznaczenia, które są traktowane jako zwyczajne, odnoszące się do informacji o towarze, ograniczające swobodę korzystania z oznaczeń posiadających wartość użytkową w obrocie, postrzegane jako należące do sfery oznaczeń, które są stosowane przez różne podmioty ze względu na wymogi technologiczne, wygodę klienta, zwyczaje.
Pozbawione są znamion odróżniających pojedyncze kolory, litery, cyfry, proste figury geometryczne.
Nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, których używanie:
narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich;
jest sprzeczne z prawem, porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami lub
może wprowadzać nabywców w błąd, w szczególności co do charakteru towaru, jego jakości, właściwości albo co do jego pochodzenia.
Nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, jeżeli:
zostały zgłoszone w złej wierze do Urzędu Patentowego w celu uzyskania ochrony;
zawierają nazwę lub skrót nazwy Rzeczypospolitej Polskiej bądź jej symbole (godło, barwy lub hymn), nazwy lub herby polskich województw, miast lub miejscowości, znaki sił zbrojnych, organizacji paramilitarnych lub sił porządkowych, reprodukcje polskich orderów, odznaczeń lub odznak honorowych, odznak lub oznak wojskowych bądź innych oficjalnych lub powszechnie używanych odznaczeń i odznak, w szczególności administracji rządowej czy samorządu terytorialnego albo organizacji społecznych działających w ważnym interesie publicznym, gdy obszar działania tych organizacji obejmuje cały kraj lub znaczną jego część, jeżeli zgłaszający nie wykaże się uprawnieniem, w szczególności zezwoleniem właściwego organu Państwa albo zgodą organizacji, na używanie oznaczenia w obrocie;
zawierają skróty nazw bądź symbole (herby, flagi, godła) obcych państw, organizacji międzynarodowych, a także przyjęte w obcych państwach urzędowe oznaczenia, stemple kontrolne i gwarancyjne, jeżeli zakaz taki wynika z umów międzynarodowych, chyba że zgłaszający wykaże się zezwoleniem właściwego organu, które uprawnia go do używania takich oznaczeń w obrocie;
zawierają urzędowo uznane oznaczenia przyjęte do stosowania w obrocie, w szczególności takie, jak: znaki bezpieczeństwa, znaki jakości, cechy legalizacji, w zakresie, w jakim mogłoby to wprowadzić nabywców w błąd co do charakteru takich oznaczeń, o ile zgłaszający nie wykaże, że jest uprawniony do ich używania;
zawierają elementy będące symbolami, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, w zakresie, w jakim obrażałoby to uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową;
stanowią formę bądź inną właściwość towaru lub opakowania, która jest uwarunkowana wyłącznie jego naturą, jest niezbędna do uzyskania efektu technicznego lub zwiększa znacznie wartość towaru.
Nie udziela się prawa ochronnego na znak towarowy dla towarów tego samego rodzaju, jeżeli:
jest podobny do zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, chyba że zgłaszający jest uprawniony do używania tego oznaczenia, a udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy nie ograniczy nadmiernie możliwości używania zarejestrowanego oznaczenia geograficznego przez innych uprawnionych;
jest podobny do zarejestrowanego oznaczenia geograficznego lub nazwy pochodzenia produktu rolnego lub środka spożywczego o których mowa w rozporządzeniu Rady (EWG) 2081/92
jest podobny do zarejestrowanego oznaczenia geograficznego napoju spirytusowego o którym mowa w rozporządzeniu Rady (EWG) 1576/89 oraz oznaczenia geograficznego, wpisanego na krajową listę chronionych oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych na podstawie ustawy z dnia 19 października 2006 roku o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych
jest identyczny lub podobny do znaku, który przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa ochronnego, był powszechnie znany i używany jako znak towarowy dla towarów pochodzących od innej osoby;
jest podobny do wcześniej zarejestrowanego w Rzeczypospolitej Polskiej znaku towarowego, którego ochrona ustała, jeśli od daty wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy do dnia zgłoszenia podobnego znaku przez inną osobę nie upłynął okres dwóch lat.
Nie udziela się prawa ochronnego na znak towarowy:
identyczny do znaku towarowego zarejestrowanego lub zgłoszonego do rejestracji (o ile znak taki zostanie zarejestrowany) z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla identycznych towarów;
identyczny lub podobny do znaku towarowego zarejestrowanego lub zgłoszonego do rejestracji (o ile znak taki zostanie zarejestrowany) z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla towarów identycznych lub podobnych, jeżeli jego używanie spowodować może wśród części odbiorców błąd polegający w szczególności na skojarzeniu między znakami;
identyczny lub podobny do renomowanego znaku towarowego zarejestrowanego lub zgłoszonego z wcześniejszym pierwszeństwem do rejestracji (o ile znak taki zostanie zarejestrowany) na rzecz innej osoby dla jakichkolwiek towarów, jeżeli mogłoby to przynieść zgłaszającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego. Przepis ten stosuje się odpowiednio do znaku powszechnie znanego.
Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym.
Prawo ochronne na znak towarowy może zostać, na wniosek uprawnionego, przedłużone dla wszystkich lub części towarów, na kolejne okresy dziesięcioletnie.
Wniosek powinien być złożony przed końcem upływającego okresu ochrony, jednak nie wcześniej niż na rok przed jego upływem. Wraz z wnioskiem należy wnieść należną opłatę za ochronę.
Wniosek może zostać złożony, za dodatkową opłatą, również w ciągu sześciu miesięcy po upływie okresu ochrony. Termin ten nie podlega przywróceniu.
Używanie znaku towarowego polega w szczególności na:
umieszczaniu tego znaku na towarach objętych rejestracją lub ich opakowaniu i wprowadzaniu tych towarów do obrotu;
umieszczaniu znaku na dokumentach związanych z wprowadzaniem towarów do obrotu lub związanych ze świadczeniem usług;
posługiwaniu się nim w celu reklamy.
Prawo ochronne na znak towarowy nie rozciąga się na działania dotyczące towarów ze znakiem, polegające w szczególności na ich oferowaniu do sprzedaży lub dalszym wprowadzaniu do obrotu towarów oznaczonych tym znakiem, jeżeli towary te zostały uprzednio wprowadzone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez uprawnionego lub za jego zgodą.
Nie stanowi również naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy import oraz inne działania, o których mowa powyżej, dotyczące towarów oznaczonych tym znakiem towarowym, jeżeli towary te zostały uprzednio wprowadzone do obrotu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego przez uprawnionego lub za jego zgodą.
Prawo ochronne na znak towarowy nie daje uprawnionemu prawa zakazywania używania przez inne osoby w obrocie:
ich nazwisk;
oznaczeń wskazujących w szczególności na cechy i charakterystykę towarów, ich rodzaj, ilość, jakość, przeznaczenie, pochodzenie czy datę wytworzenia lub okres przydatności;
zarejestrowanego oznaczenia lub oznaczenia podobnego, jeżeli jest to konieczne dla wskazania przeznaczenia towaru, zwłaszcza gdy chodzi o oferowane części zamienne, akcesoria lub usługi;
zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, jeżeli prawo do jego używania przez te osoby wynika z innych przepisów ustawy.
Prawo ochronne na znak towarowy może być unieważnione, w całości lub w części, na wniosek każdej osoby, która ma w tym interes prawny, jeżeli wykaże ona, że nie zostały spełnione ustawowe warunki wymagane do uzyskania tego prawa.
Z wnioskiem o unieważnienie prawa ochronnego nie można wystąpić:
z powodu kolizji z wcześniejszym znakiem bądź naruszenia praw osobistych lub majątkowych wnioskodawcy, jeżeli przez okres pięciu kolejnych lat używania zarejestrowanego znaku wnioskodawca, będąc świadomym jego używania, nie sprzeciwiał się temu;
po upływie pięciu lat od udzielenia prawa ochronnego, jeżeli prawo to udzielone zostało z naruszeniem przepisów art. 129 (dot. Wyróżniania się znaku), lecz znak w wyniku używania nabrał charakteru odróżniającego;
z powodu kolizji ze znakiem powszechnie znanym, jeżeli przez okres pięciu kolejnych lat używania zarejestrowanego znaku korzystający ze znaku powszechnie znanego, będąc świadomym jego używania, nie sprzeciwiał się temu.
Prawo ochronne na znak towarowy wygasa na skutek:
upływu okresu, na który zostało udzielone;
zrzeczenia się prawa przez uprawnionego przed Urzędem Patentowym, za zgodą osób, którym służą na nim prawa.
nieużywania zarejestrowanego znaku towarowego w sposób rzeczywisty dla towarów objętych rejestracją w ciągu nieprzerwanego okresu pięciu lat, chyba że istnieją ważne powody jego nieużywania;
utraty przez znak znamion odróżniających przez to, że na skutek działań lub zaniedbań uprawnionego stał się oznaczeniem składającym się wyłącznie z elementów, które mogą służyć w handlu do oznaczania w szczególności rodzaju towaru, jego jakości, ilości, ceny, przeznaczenia, sposobu, czasu lub miejsca wytworzenia, składu, funkcji lub przydatności, w stosunku do towarów, dla których był zarejestrowany, a także gdy stał się oznaczeniem mogącym wprowadzić w błąd nabywców, w szczególności co do charakteru, jakości, właściwości bądź pochodzenia towaru.
Osoba, której prawo ochronne na znak towarowy zostało naruszone, lub osoba, której ustawa na to zezwala, może żądać od osoby, która naruszyła to prawo, zaniechania naruszania, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody:
1) na zasadach ogólnych albo
2) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie ze znaku towarowego
Naruszenie prawa ochronnego na znak towarowy polega na bezprawnym używaniu w obrocie gospodarczym:
1) znaku identycznego do zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu do identycznych towarów;
2) znaku identycznego lub podobnego do zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu do towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem towarowym zarejestrowanym;
3) znaku identycznego lub podobnego do renomowanego znaku towarowego, zarejestrowanego w odniesieniu do jakichkolwiek towarów, jeżeli takie używanie może przynieść używającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego.
WSPÓLNOTOWY ZNAK TOWAROWY (CTM - Community Trade Mark)
Podstawową funkcją znaku towarowego jest umożliwienie konsumentom identyfikacji towarów lub usług jako pochodzących od konkretnego przedsiębiorstwa. Wspólnotowy znak towarowy przyznaje uprawnionemu wyłączne prawa do tego znaku. Właściciel wspólnotowego znaku towarowego jest uprawniony do zakazania osobom trzecim używania w obrocie bez jego zgody oznaczenia identycznego lub podobnego.
Zgodnie z art.1 pkt 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 roku w sprawie wspólnotowego znaku towarowego
„Wspólnotowy znak towarowy ma charakter jednolity. Wywołuje on ten sam skutek w całej Wspólnocie: może on być zarejestrowany, zbyty, być przedmiotem zrzeczenia się lub decyzji stwierdzającej wygaśnięcie praw właściciela znaku lub unieważnienie znaku, a jego używanie może być zakazane jedynie w odniesieniu do całej Wspólnoty. Zasadę tę stosuje się, jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej”
Natomiast zgodnie z art. 4 przedmiotowego rozporządzenia:
„Wspólnotowy znak towarowy może składać się z jakiekolwiek oznaczenia, które można przedstawić w formie graficznej, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, rysunków, liter, cyfr, kształtu towarów lub ich opakowań, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw”.
Podstawowe cechy wspólnotowego znaku towarowego:
Początek ochrony od dnia zgłoszenia
Dziesięcioletni czas ochrony z możliwością jej przedłużania na kolejne dziesięcioletnie okresy
Wyłączne prawo używania znaku oraz zakazywania osobom trzecim używania go bez zgody
Jednolity charakter prawa ochronnego
Jednolita dla całej Unii Europejskiej procedura rejestracyjna (jedno zgłoszenie, jeden język, jeden Urząd, jeden pełnomocnik)
Ochrona prawna skuteczna na terytorium całej Unii Europejskiej
Zgłoszenie znaku towarowego za pośrednictwem Urzędu Patentowego RP bądź bezpośrednio w OHIM (istnieje także możliwość zgłoszenia on-line)