 | Pobierz cały dokument prawo.rzymskie.cz.ii.proces.cywilny.uam.prawo.doc Rozmiar 146 KB |
RZYMSKI PROCES CYWILNY
19.Historyczny rozwój procesu rzymskiego
Najdawniejszym sposobem realizacji praw prywatnych, tak jak i w innych społeczeństwach pierwotnych
była tzw. pomoc własna. Wraz ze wzrostem znaczenia organizacji państwowej, władza zaczęła ograniczać pomoc własną -pomocą państwa.
W historii rzymskiego procesu cywilnego można rozróżnić trzy rodzaje postępowania:
Najstarszy - proces legisakcyjny (legis actio) - do poł.II w.p.n.e. jedyny,
Proces formułkowy (agere per formulas ) - stopniowo wypierający, a od 17r.p.n.e. całkowicie usuwający proces legisakcyjny z praktyki sądowej.
Proces kognicyjny (cognitio extra ordinem) - będący w stosunku do poprzedniego postępowaniem nadzwyczajnym.
Cechą wspólną procesów legisakcyjnego i formułkowego ( zwanymi zwyczajnymi)jest dwufazowość toku postępowania ; przygotowawcza ( in iure )przeprowadzana zawsze przed urzędnikiem państwowym i rozstrzygająca ( apud iudicem ) tocząca się w innym miejscu i czasie przed sędzią prywatnym.
Proces kognicyjny odbywał się od początku do końca przed urzędnikiem państwowym, który skupiał władzę sądowniczą i administracyjną.
20.Rola pretora w procesie cywilnym
Władza jurysdykcyjna w procesach dwufazowych po upadku monarchii przechodzi w ręce pretora. Poza czuwaniem nad przebiegiem procesu w pierwszej fazie (tzw. instruowanie procesu ) , nieodzowny był także jego udział przy dokonywaniu niektórych czynności prawnych. Do niego należał też nadzór nad sprawowaniem opieki prawnej.
W wyniku rozwoju kontaktów z obcokrajowcami w 242r.p.n.e. powołano urząd pretora dla peregrynów, gdzie sprawował on jurysdykcje w sprawach gdzie przynajmniej jedną ze stron był z obcokrajowiec.
W procesie formułkowym pretor nadawał upoważnienie do wydania wyroku sędziemu. Ważnym przywilejem pretora w procesie formułkowym było uprawnienie do udzielenia lub odmówienia skargi .
21.Pomoc własna i obrona konieczna
Ogólnie pomoc własna przedstawiać się może jako:
samopomoc - ofensywna postawa zmierzająca do przywrócenia naruszonego stanu prawnego
obrona konieczna - mająca obronny charakter, celem której jest ochrona istniejącego stanu prawnego przed bezprawiem .
O ile państwo zwalczało samopomoc ( stosowaną głównie przez warstwy zamożne) , o tyle obrona konieczna była dopuszczalna, w myśl zasady `'że siłę można odeprzeć siłą''. Można ją było stosować celem odparcia bezprawnego i bezpośredniego zamachu, a poza tym tylko w przypadku, gdy bez obrony koniecznej powstałaby niepowetowana szkoda.
22.Polubowne rozstrzyganie sporów
 | Pobierz cały dokument prawo.rzymskie.cz.ii.proces.cywilny.uam.prawo.doc rozmiar 146 KB |