Polska i jej podział administracyjny

Rzeczpospolita Polska

państwo położone w Europie Środkowej nad Morzem Bałtyckim. Graniczy z Niemcami (na zachodzie), Czechami i Słowacją (na południu), Ukrainą, Białorusią, Litwą (na wschodzie) i Rosją (obwodem kaliningradzkim) na północy, a poprzez granicę morską (granicę wyłącznej strefy ekonomicznej) z Danią oraz Szwecją

• powierzchnia - 322 575 km²(68. miejsce na świecie, 9. miejsce w Europie);

jest to powierzchnia obszaru lądowego (łącznie z wodami śródlądowymi) - 311 889 km², obszaru morskich wód wewnętrznych - 2004 km², oraz morza terytorialnego - 8682 km².

Powierzchnia administracyjna Polski - 312 679 km², najczęściej podawana w różnych źródłach, to powierzchnia w granicach administracyjnych województw i poza obszarem lądowym obejmująca część morskich wód wewnętrznych (Zalew Wiślany, Zalew Szczeciński, obszary wód portów)

• liczba ludności (VI 2007) - 38 518 241 (8. miejsce w Europie);

• gęstość zaludnienia - 122 osób/km² (32. miejsce na świecie);

• narodowości - Polacy: 96,7%;

• język urzędowy - polski (dodatkowo za języki pomocnicze oficjalne uznane zostały: kaszubski w 1 gminie, litewski w 1 gminie i niemiecki w 14 gminach);

• typ państwa - demokracja parlamentarna;

• najważniejsze święto państwowe - 11 XI.

• W wymiarze północ-południe Polska rozciąga się na długości 649 km, to jest 5° i 50` - stąd różnica w długości trwania dnia między północną i południową częścią Polski (latem na północy dzień dłuższy o ponad godzinę niż na południu, zimą - odwrotnie);

• W wymiarze wschód-zachód rozpiętość Polski wynosi 689 km, co w mierze kątowej daje 10° 02'.

Skrajne punkty

• 49°00' szer. geogr. N - szczyt Opołonek;

• 54°50' szer. geogr. N - Jastrzębia Góra w gminie Władysławowo;

• 14°07' dług. geogr. E - łuk Odry koło Osinowa Dolnego (gmina Cedynia);

• 24°09' dług. geogr. E - zakole Bugu koło Zosina.

• Geometryczny środek Polski znajduje się w Piątku koło Łęczycy (woj. łódzkie).

• geometryczny środek Europy znajduje się w Suchowoli koło Sokółki (woj. podlaskie).

• Przez Polskę przebiega granica między kontynentalnym blokiem Europy Wschodniej, a rozczłonkowaną przez morza wewnętrzne Europą Zachodnią.

Ukształtowanie powierzchni

• Przeważającą część obszaru Polski zajmują tereny nizinne wschodniej części Niżu Środkowoeuropejskiego, a średnie wzniesienie wynosi 173 m n.p.m. Krainy geograficzne ułożone są równoleżnikowo (pasowo) przechodząc od terenów nizinnych na północy i w Polsce centralnej do terenów wyżynnych i górskich na południu.

• Najwyższym punktem kraju są Rysy - szczyt w Tatrach (2499,1 m n.p.m.), najniżej położonym punktem jest depresja Raczki Elbląskie na Żuławach Wiślanych (-1,8 m n.p.m.).

Klimat

Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego i z ostrymi temperaturami na południu, na obszarach górskich Sudetów i Karpat.

Latem średnia temperatura to od 17 na wybrzeżu do 18,3 na Dolnym Śląsku. Zimą od 0 w Świnoujściu do -7 stopni na Suwalszczyźnie.

Roślinność

• Niewielkie powierzchnie w Polsce zajmują pierwotne i naturalne fitocenozy. Są to fragmenty lasów (części Puszczy Białowieskiej, niektóre lasy rezerwatowe, trudno dostępne lasy bagienne), dobrze zachowane mokradła i jeziora, roślinność wysokogórska. Dużą powierzchnię zajmują półnaturalne zbiorowiska leśne i łąkowe. Pozostałą powierzchnię pokrywy roślinnej stanowią zespoły synantropijne: segetalne (związane z terenami upraw) oraz ruderalne (związane z przestrzeniami zurbanizowanymi).

Świat zwierzęcy

• Fauna Polski należy do średnio zróżnicowanych pod względem gatunkowym, i reprezentowana jest przez ok. 33 tys. gatunków zwierząt (są szacunki, które mówią, iż po dokładnej analizie będzie to liczba znacznie wyższa, dochodząca do 47 tys.). Znaczna część spośród tych gatunków występuje (lub występowała - jak żubr) nie tylko w Polsce, ale też na innych obszarach Europy.

Nazwa

Nie wiadomo na pewno jakie jest pochodzenie nazwy Polska. Według najbardziej rozpowszechnionej teorii nazwa ta wywodzi się od plemienia Polan, zamieszkującego tereny obecnej Wielkopolski.

• od słowa pole - główne zajęcie (uprawa roli) lub środowiska zamieszkania (niezalesione tereny);

• od słowa opole - pierwotna forma organizacji plemiennej (odmiana ludowładztwa, z obieralnym władcą, wspólną własnością ziemi i rodem, jako podstawą społeczną);

• od słowa plemię - współplemiennik, człowiek związany więzami krwi, mający te same wierzenia;

• dawno temu ziemia Polan była nazywana ziemią polską = ziemią polną - stąd nazwa Polska.

• w przeszłości używano łacińskich określeń terra Poloniae - ziemia Polska lub Regnum Poloniae.

• Nazwa Polska zaczęła być używana w odniesieniu do całego państwa w XI w.

• Ziemie Polan od XIV w. nazywano Staropolską, a później Wielkopolską, a dla kontrastu ziemie południowe - Małopolską.

• inne nazwy Polski (Lechia, perskie Lachistan, litewskie Lenkija) i Polaków (tureckie Lehce, ruskie Lach, węgierskie Lengyel) wywodzi się najprawdopodobniej Lędzian, którzy zamieszkiwali obecną południowo-wschodnią część Polski.

• słowo rzeczpospolita oznacza rzecz publiczną lub państwo i pochodzi od rzymskiego słowa res publica;

• arabski - ﺍﺪﻨﻟﻮﺑ (Bōlandā);

• bośniacki, chorwacki, słoweński - Poljska;

• łacina, portugalski, włoski, hiszpański, rumuński, albański - Polonia;

• czeski - Polsko;

• chiński - 波兰 (bo lan);

• niemiecki, norweski, duński, holenderski, szwedzki - Polen;

• esperanto - Pollando, Polujo;

• estoński - Poola;

• fiński - Puola;

• irlandzki -An Pholainn;

• islandzki - Pólland;

• japoński - ポーランド (pōrando);

• jidisz - פּוילן(Pojln);

• litewski - Lenkija;

• łotewski - Polija;

• francuski - Pologne;

• turecki - Polonya/Lehistan;

• walijski - Gwlad Pŵyl;

• węgierski - Lengyelország.

Granice Polski

• współczesna Polska ukształtowała się w 1945, po zakończeniu działań wojennych. W stosunku do 1939 granice państwa zostały przesunięte na zachód, kosztem obszarów położonych na wschodzie.

• Po 1945 dokonano kilku korekt terytorialnych:

• 1945 - z NRD - Rieth i Altwarp - Stolec i Buk + Bobolin, Barnisław, Rosówek, Pargowo oraz droga Stobno - Kołbaskowo;

• 1949 - z NRD - regulacja granicy na wysokości skrzyżowania i drogi Linki - Buk;

• 1951 - korekta granicy na wyspie Uznam - przyłączenie ujęcia wody dla Świnoujścia;

1951 - z Ukraińską SRR 480 km²- miasta: Bełz, Krystynopol i Sokal - Ustrzyki Dolne i Lutowiska;

• 1958 - z Czechosłowacją - Tkacze koło Szklarskiej Poręby, stacja i linia kolejowa - fragment obszaru leśnego + wymiana pól uprawnych i terenów dojazdowych do nich oraz Krasów - Skowronków;

• 1975 - z Czechosłowacją 249 439 m² (0,25 km²) - Pieniny i Beskid Sądecki;

• 1989 - z NRD - rozgraniczenia wód terytorialnych;

• 2002 - ze Słowacją 2 969 m² (0,30 ha) - Beskid Niski, Pieniny, Beskid Śląski.

• Obywatele krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii nie potrzebują wizy na pobyt w Polsce niezależnie od jego długości.

Polskie prawa wobec Arktyki i Antarktydy

• Na mocy Traktatu Spitsbergeńskiego, podpisanego przez Polskę w 1931 roku, Polska ma prawo do eksploatacji i zasiedlania Svalbardu.

• Na mocy Traktatu Antarktycznego Polska ma prawo zgłaszania roszczeń terytorialnych na Antarktydzie, nie wcześniej jednak niż przed rokiem 2041.

Ciekawostki

• Oczekiwana długość życia w chwili urodzenia dla całej populacji: 28 miejsce w Europie (na 52, łącznie z azjatyckimi państwami b. ZSRR) = 75 lat (mężczyźni 71 lat, kobiety 79 lat);

• Polska jest 6. gospodarką UE i 20. świata (Hiszpania o podobnym potencjale ludnościowym zajmuje 9. pozycję).

• 51% społeczeństwa w wieku produkcyjnym posiada stałe miejsce zatrudnienia - w krajach skandynawskich i Wielkiej Brytanii jest to około 70%.

• Polska zadłużona jest na około 50% PKB -jednak wiele wysoko rozwiniętych krajów ma zadłużenie i deficyt budżetowy wyższy.

• Średni dochód na głowę mieszkańca po zmierzeniu parytetem siły nabywczej wynosi około 59% poziomu "starej" Unii (2007); jeśli uda się utrzymać stały wysoki wzrost gospodarczy, Polska powinna osiągnąć obecny poziom Portugalii za około 7 lat, zaś europejskiej czołówki za około 30 lat.

• Główny partner handlowy- kraje UE i Rosja: na Niemcy przypada 30% polskiego eksportu i importu.

• Między regionami Polski istnieje duże zróżnicowanie w poziomie rozwoju gospodarczego:

• województwo mazowieckie - 77% średniej unijnej (landy wschodnich Niemiec oraz Grecja);

• województwo śląskie - 52% średniej unijnej (poziom najbiedniejszego regionu Portugalii);

• pozostałe województwa - 40-45%;

• województwa najbiedniejsze: opolskie, podkarpackie i lubelskie z poziomem 35-37% średniej unijnej.

• Wskaźnik Rozwoju Społecznego (2006) - 37. na 177 w grupie krajów wysoko rozwiniętych (Niemcy 21., Czechy 30., Słowacja 42., Ukraina 77., Białoruś 67., Litwa 41., Rosja 65.).

• Wskaźnik Jakości Życia (2007) - 43. na 195 razem z Kostaryką, za Litwą i Islandią, tuż przed RPA i Rumunią.

• Wskaźnik Percepcji Korupcji (2006) - 61. razem z Jamajką, na 163 - wzrost aż o 9 pozycji w stosunku do roku 2005.

• Główny eksporter: skóry, futra, soki, miód, przetwory owocowe, owoce mrożone, produkty związane z elektrycznością, meble, wyroby drewniane, węgiel drzewny i kamienny, koks, złom, silniki spalinowe, żelazne materiały kolejowe, wyposażenie pojazdów szynowych, ceramika, wyroby hutnicze, statki, kotły, turbiny, siarka, zużyta odzież.

Import: maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy, towary przemysłowe (surowcowe), chemikalia, paliwa mineralne, smary i materiały pochodne, różne wyroby przemysłowe, lekarstwa

Podział administracyjny Polski

Od 1 stycznia 1999 obowiązuje trzystopniowy podział administracyjny kraju na 16 województw, 379 powiatów (65 powiatów grodzkich + 314 powiatów ziemskich) i 2478 gmin (307 gmin miejskich + 582 gminy miejsko-wiejskie + 1589 gmin wiejskich) - stan z 1 stycznia 2007.

Miasta Polski

• W Polsce jest 891 miast, z których dwa najmłodsze powstały 1 stycznia 2007. Najmniejsze z miast - Wyśmierzyce - liczy zaledwie 884 mieszkańców, największe zaś, Warszawa, jest niemal 2000 razy większa.

• Powyżej 100 tys. mieszkańców: 39 miast;

• Aglomeracja (z łac. agglomeratio - nagromadzenie) - obszar o intensywnej zabudowie, dużym zagęszczeniu ludności przebywającej na danym terenie chwilowo lub stale; charakteryzuje się dużym przepływem osób i towarów oraz znaczną wymianą usług. W brzmieniu bardziej potocznym jest skupiskiem sąsiadujących ze sobą miast i wsi, które stanowią wspólny organizm, poprzez zintegrowanie lub uzupełnianie się rozmaitych form infrastruktury tych miejscowości oraz wzajemne wykorzystywanie potencjałów, którymi dysponują.

Konurbacja = aglomeracja policentryczna

• aglomeracja/konurbacja (2006):

• GOP/aglomeracja katowicka - 2 784200 (138);

• aglomeracja warszawska - 2 680 000 (171);

• aglomeracja krakowska - 1 416 000;

• aglomeracja łódzka - 1 150 000;

• aglomeracja gdańska - 1 100 500.

Dla porównania:

Tokio - 33 400 000;

Seul - 23 200 000;

Meksyk - 22 100 000.

Woj. dolnosląskie

Największe miasta:

• Wrocław (636 tys. mieszkańców)

• Wałbrzych (128 tys. mieszkańców),

• Legnica (106 tys. mieszkańców),

• Jelenia Góra (88 tys. mieszkańców).

• Województwo dolnośląskie położone jest na południowo-zachodnim krańcu Polski; graniczy od zachodu z Niemcami oraz przez Sudety z Czechami. Takie położenie, w połączeniu ze stosukowo dobrze rozwiniętą infrastrukturą transportową, w korzystny sposób determinuje stan i szanse rozwojowe regionu.

• Stosunkowo dobra gleba = gęsta sieć osadnicza;

• Plemię Ślężan;

Stolica: Wrocław

• 632 tys. mieszkańców;

• Port lotniczy: Strachowice;

• Rzeka: Odra;

• Ciekawostki:

• Ogród Japoński,

• Ossolineum,

• Jazz nad Odrą,

• Panorama Racławicka,

• Międzynarodowy Festiwal Oratoryjno-Kantatowy „Wratislavia Cantans”,

• Hala Stulecia;

• Pomnik Studenta;

• Przez miasto przepływa 5 rzek większych: Odra i 4 jej dopływy, które zasilają ją w granicach miasta: Bystrzyca, Oława, Ślęza i Widawa.

• Jest to największe skupisko zabytkowego budownictwa na obecnym terytorium Polski. Kamienice prezentują style począwszy od baroku poprzez klasycyzm, historyzm, secesję aż po modernizm

• 1842 - pierwsza linia kolejowa na dzisiejszych ziemiach polskich, między Wrocławiem a Oławą;

• 1893 - pierwsze tramwaje elektryczne na dzisiejszych ziemiach polskich;

• 1945 - Wrocław poddaje się ostatni - 6 maja 1945 roku, parę dni po Berlinie;

• Miasto ma czwartą największą ilość mostów (i kładek) w Europie, plasuje się zaraz za Amsterdamem, Wenecją i Sankt Petersburgiem;

• Miasto, jako jedno z nielicznych w Europie, ma zachowaną i stale wypełnioną wodą fosę miejską;

• W budynku Banku Zachodniego na rogu Rynku i placu Solnego działa jedyny we Wrocławiu paternoster, czyli winda bez drzwi, która jeździ ze stałą prędkością nie zatrzymując się na poszczególnych piętrach;

• Wrocławskie ZOO, choć wcale nie największe w Polsce, może się pochwalić jednak największą w Polsce ilością gatunków;

• Miasto posiada tor konny (w Polsce są tylko 3 takie), mieści się on na Partynicach;

Województwo kujawsko-pomorskie

• środkowo-północna część kraju, w znacznej części w dolinie Wisły, przez województwo przebiega istotny wodny szlak śródlądowy łączący dorzecze Wisły i Odry.

• Część północna województwa odznacza się rozległością obszarów o wysokich walorach przyrodniczych (lasy, pojezierze), z kolei część południowa (Kujawy, Pałuki) wskutek od dawna rozwiniętego rolnictwa - niemal pozbawiona lasów;

• Ponad 600 jezior;

• Wielkie złoża soli;

• Czołowy region rolniczy w Polsce.

• Toruń (siedziba władz samorządowych - marszałek) - ponad 207 tys. mieszkańców;

• Nad Wisła i Drwęcą;

• Ponad 207 tys. mieszkańców;

• Mikołaj Kopernik, Samuel Bogumił Linde;

• 1997 toruński zespół staromiejski został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO;

• członek Hanzy;

• najstarszy w Polsce Ogród Zoobotaniczny z 1797;

• Muzeum Piernika;

• Piernikowa Aleja Gwiazd;

• Krzywa wieża;

• Bydgoszcz (siedziba władz centralnych - wojewoda) - ok. 363 tys. mieszkańców;

• na krajobraz wpływają 4 wielkie cieki wodne: przepływająca przez całe miasto Brda, Wisła i po części również Noteć oraz zbudowany w latach 1772-1775 Kanał Bydgoski, łączący dorzecze Wisły z dorzeczem Odry;

• W XIX w. Bydgoszcz zwano „małym Berlinem” z uwagi na podobną, nowoczesną ówcześnie zabudowę - dzieło najwybitniejszych architektów.

• Ze względu na sieć wodną - „Bydgoska Wenecja”

• Rozległe Śródmieście słynie z secesyjnej, eklektycznej i neobarokowej zabudowy.

• Brdyujście;

• Leon Wyczółkowski;

• Port lotniczy: Szwederowo.

Województwo lubelskie

• Województwo lubelskie jest położone we wschodniej części kraju, na uboczu od głównych szlaków transportowych.

• Lublin - Położony nad Bystrzycą - lewobrzeżnym dopływem Wieprza.

• Ponad 362 tys. mieszkańców - największe miasto po wschodniej stronie Wisły.

• Ciekawostki: trolejbus, J. Zemborzyckie, H. Wieniawski, Kaplica św. Trójcy, Majdanek, Ani Mru Mru;

• Jarmark Jagielloński;

Województwo lubuskie

• Województwo lubuskie leży w środkowo-zachodniej części Polski, w pasie przygranicznym z Niemcami.

• Region ma duże znaczenie dla powiązań gospodarczych Polski z pozostałymi krajami Unii Europejskiej = na lubuskim odcinku polsko-niemieckiej granicy funkcjonuje 8 dużych drogowych przejść granicznych oraz 4 przejścia kolejowe.

• Gęstość zaludnienia prawie o połowę niższa od średniej krajowej;

• Zalesienie ponad 40%.

• Gorzów Wielkopolski (126 tys. mieszkańców) - siedziba administracji rządowej (wojewoda), nad Wartą;

• Zielona Góra (ponad 118 tys. mieszkańców) - siedziba władz samorządowych (marszałek).

• Zielona Góra znana jest jako polska stolica wina - pierwsza wzmianka o hodowanych winogronach pochodzi z XIV w.

• początkowo winną latorośl uprawiali zakonnicy.

• Oficjalnym miejskim świętem Winobranie stało się w roku 1852, co urzędowo ogłosił magistrat.

• Lasy stanowią połowę powierzchni Zielonej Góry;

• Miasto rozlokowane jest na siedmiu wzgórzach.

Województwo łódzkie

Województwo łódzkie jest centralnie położonym regionem, w którym krzyżują się główne korytarze transportowe (w tym przyszłe autostrady nr 1 i 2) i przez który przebiegają inne ważne - choć znajdujące się w złym stanie - szlaki krajowe łączące aglomerację warszawską z wrocławską, śląską i krakowską.

Łódź

• Do niedawna Drugie pod względem liczby ludności miasto w Polsce (ponad 758 tys. mieszkańców) - obecnie wyprzedzona przez Kraków;

• Międzynarodowy Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta (Lublinek);

• Pochodzenie nazwy miasta (a przedtem wsi) nie jest wyjaśnione. Poprzednie hipotezy, że miała się ona wywodzić od nazwiska rodowego Łodzic, od "łozy", od nazwy rzeki Łódka, od "łódki" (środka komunikacji) czy wreszcie od imienia Włodzisław w świetle nowych badań okazały się nieprawdziwe.

• "HollyŁódź„ - stanowi największy w Polsce ośrodek produkcji filmowej = Wytwórnia Filmów Fabularnych + Wytwórnia Filmów Oświatowych + Studio Małych Form Filmowych Se-ma-for (Miś Uszatek, Colargoll, Zaczarowany ołówek, Kot Filemon).

• Łódź bywa nazywana polskim Manchesterem z racji kwitnącego tu niegdyś przemysłu tekstylnego.

• Las Łagiewnicki - kompleks leśny położony w granicach administracyjnych miasta Łodzi, zajmujący powierzchnię 1205,45 ha; obecnie największy teren rekreacyjny Łodzi i największy las miejski w Europie.

• Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage, prestiżowy i największy na świecie festiwal filmowy poświęcony sztuce operatorów filmowych. Złota, Srebrna i Brązowa Żaba - przyznawane operatorom za poszczególne filmy.

• Złota, Srebrna i Brązowa Kijanka - przyznawane w ramach konkursu operatorów etiud studenckich (od 1997);

• Festiwal Dialogu Czterech Kultur - odbywający się corocznie od 2002 r., ma na celu propagowanie kultury czterech nacji, które niegdyś żyły obok siebie w tym mieście: Niemców, Rosjan, Żydów i Polaków.

Województwo małopolskie

• Największe w kraju rozdrobnienie gospodarstw rolnych;

• Tarnów (118 tys. mieszkańców),

• Nowy Sącz (84 tys. mieszkańców)

• Oświęcim,

• Chrzanów

• Zakopane

• Do niedawna 3 miasto w Polsce pod względem liczby mieszkańców, w 2007 r, wyprzedziło Łódź; po Warszawie drugie pod względem powierzchni;

• Balice nieopodal Krakowa - drugi co do wielkości w Polsce port lotniczy, o znaczeniu międzynarodowym i charakterze transatlantyckim (Kraków Airport im. Jana Pawła II);

• w 2000, gród Kraka uzyskał tytuł "Europejskiej Stolicy Kultury". W 2006 r. został wymieniony jako jedno z pięciu najbardziej popularnych miast Europy, w 2007 r. uzyskał miano "najmodniejszego miasta świata" wg amerykańskiej agencji internetowej Orbitz, wyznaczającej trendy w światowej turystyce.

• Na terenie Krakowa znajdują się dwa uzdrowiska: Swoszowice i Mateczny;

• Województwo mazowieckie

• Województwo mazowieckie jest największym i najludniejszym regionem Polski, co wynika z usytuowania w nim jedynej w kraju ukształtowanej metropolii  - warszawskiej - liczącej około 2,5 mln mieszkańców.

• Jednakże z uwagi na wchodzące w jego skład obszary dawnych województw: ciechanowskiego, płockiego, radomskiego, i siedleckiego, które są znacznie słabiej zaludnione i zurbanizowane, gęstość zaludnienia regionu jest tylko o około 20% wyższa od średniej krajowej.

• Warszaw - To największe polskie miasto pod względem liczby ludności (1 702 139 mieszkańców) i powierzchni (517 km²).

• Pałac Kultury i Nauki, rok oddania do użytku 1955, 42 piętra, 231 m wysokości.

• Województwo opolskie

Województwo opolskie, położone w południowo-zachodniej Polsce, jest regionem polsko-czeskiego pogranicza

• Opole - Od wczesnego średniowiecza do początku wieku dwudziestego, stolica Górnego Śląska;

• Ponad 127 tys. mieszkańców;

• 1963 - zorganizowany zostaje I Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej;

• „Wenecja Opolska”.

Województwo podkarpackie

Stolica - Rzeszów,

• Inne duże miasta: Stalowa Wola, Przemyśl, Krosno, Mielec, Tarnobrzeg;

• Słabo rozwinięta sieć kolejowa.

• Rzeszów - ponad 166 tys. mieszkańców;

• Nad Wisłokiem;

• Lotnisko Jasionka;

• Spółka Zelmer S.A.;

• Podziemna Trasa Turystyczna.

Województwo podlaskie

• położone w północno-wschodniej Polsce, stanowi obszar pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego;

• Niewielka gęstość zaludnienia;

• Najzimniejszy obszar w Polsce;

• 60% powierzchni to użytki rolne;

• Największy obszar bagienny Europy.

Stolica _Białystok

• Rzeka Biała;

• Ponad 292 tys. mieszkańców;

• Zielone Płuca Polski;

• Białystok jest największym skupiskiem wyznawców prawosławia w Polsce (27%).

Województwo pomorskie

• W związku z istnieniem rozległej aglomeracji trójmiejskiej wskaźnik urbanizacji przekracza średnią krajową, przy czym obserwuje się nieznaczne procesy dezurbanizacyjne związane z ekspansją ludności miejskiej na obszary wiejskie.

• Żuławy Wiślane;

• Duże zalesienie;

• Położony jest u ujścia Motławy do Wisły nad Zatoką Gdańską; wraz z Gdynią i Sopotem tworzy Trójmiasto;

• Ponad 465 tys. mieszkańców

• Jarmark Dominikański;

• port lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy (Rębiechów);

• Gdanisko.

Województwo śląskie

• Najbardziej i najgęściej zaludnione województwo w Polsce;

• Najbardziej uprzemysłowiony region;

• Siec kolejowa - najbardziej gęsta, ale też najbardziej przeciążona.

• Inne duże miasta: Częstochowa (248 tys. mieszkańców), Sosnowiec (228 tys.), Gliwice (200 tys.), Zabrze (192 tys.), Bytom (189 tys.), Bielsko-Biała (177 tys.), Ruda Śląska (147 tys.), Rybnik (142 tys.), Tychy (131 tys.), Dąbrowa Górnicza (131 tys.), Chorzów (115 tys.), Jaworzno (96 tys.), Jastrzębie Zdrój (96 tys.), Mysłowice (75 tys.).

Stolica - Katowice

• ponad 317 tys. mieszkańców;

• graniczą z 9 miastami: Chorzowem, Siemianowicami Śląskimi, Sosnowcem, Mysłowicami, Lędzinami, Tychami, Mikołowem, Rudą Śląską i Czeladzią.

• leżą w centrum największej aglomeracji w Polsce (konurbacja);

• Region ten rozkwitł w XIX wieku dzięki gwałtownemu rozwojowi górnictwa i hutnictwa. W tym też wieku podczas planowania strategicznego utworzono region nazywany Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym.

• GOP składa się on z dwudziestu kilku miast oraz kilkudziesięciu mniejszych miejscowości na terenie Górnego Śląska i Zagłębia.

• Od lat 90. XX wieku zaczęto planować metropolizację regionu katowickiego;

• Rzeka Rawa.

Województwo świętokrzyskie

• Województwo świętokrzyskie jest położone w środkowo-wschodniej części kraju. Pomimo przechodzenia przez województwo ruchliwej drogi krajowej nr 7, województwo nie jest dobrze skomunikowane z pozostałymi regionami kraju, a infrastruktura komunikacyjna jest słabo rozwinięta;

• Przemysł materiałów budowlanych;

Stolica - Kilece

• Ponad 207 tys. mieszkańców;

• położone w Górach Świętokrzyskich - w obrębie miasta pasma Kadzielniańskie i Dymińskie.

• niewielka rzeka Silnica,

• Rezerwat Kadzielnia;

• Stefan Żeromski.

Województwo warmińsko-mazurskie

Ponad 53% obszaru województwa to tereny chronione;

• Stolica - Olsztyn leży w południowej części Warmii, historycznej krainy należącej w latach 1466-1772 do Rzeczypospolitej.

• Ponad 174 tys. mieszkańców;

• W jednej z dzielnic Olsztyna, Pieczewie, znajduje się najwyższy obiekt budowlany w Polsce - maszt radiowo-telewizyjny o wysokości 360 m;

• W granicach administracyjnych miasta leży 15 jezior;

• Nad rzeką Łyną

Województwo wielkopolskie

• Dobrze wykształcona sieć dróg i kolei;

• Wysoki poziom rolnictwa;

• Kolebka państwa polskiego;

• Poznań, Kalisz,  Konin, Gniezno, Piła, Ostrów Wielkopolski

Stolica - Poznań

• uznawany jest za kolebkę narodzin państwa polskiego; w przeszłości pełnił rolę stolicy państwa oraz siedziby władców;

• Ponad 567 tys. mieszkańców;

• Miasto nazywane jest również w przewodnikach turystycznych "muzyczną stolicą Polski„;

• Bardzo ciekawą strukturą w granicach miasta są położone na lewym brzegu Warty, na Morasku, kratery będące pozostałością po uderzeniu Meteorytu;

• Stary Browar oficjalnie uznany za najpiękniejsze centrum handlowe na świecie;

• Poznań jest jedynym miastem, którego nazwa została wymieniona w hymnie Polski:
  (I wers III zwrotki): Jak Czarniecki do Poznania ...

Województwo zachodniopomorskie

• Województwo zachodniopomorskie położone jest w północno-zachodniej części kraju i obejmuje tereny dolnej Odry, wybrzeża bałtyckiego oraz rozległego pojezierza. Z racji położenia przy granicy z Niemcami, zwłaszcza stolica regionu, Szczecin, jest dobrze skomunikowany z Berlinem i Rostockiem (lepiej, niż z resztą kraju). Porty szczeciński i świnoujski należą do najważniejszych zespołów portowych Bałtyku.

Stolica - Szczecin

• Ponad 413 tys. mieszkańców;

• Port lotniczy Szczecin-Goleniów;

• Rzeka Odra;

• Jezioro Dąbie;

• W XII w. lenno Cesarstwa Rzymskiego;

• Przełom XII/XIII w. lenno Danii;

• Centrum Szczecina to wielkie ronda i ulice, wzdłuż których stoją kilkukondygnacyjne, eklektyczne kamienice. Taki sam układ urbanistyczny ma tylko jedno miasto w Europie - Paryż.

• Cmentarz Centralny.

---