Poziomą osnowę geodezyjną stanowi usystematyzowany zbiór punktów, których wzajemne położenie na powierzchni odniesienia zostało określone przy zastosowaniu techniki geodezyjnej. Ze względu na rolę i znaczenie dla opracowań geodezyjno-kartograficznych, pozioma osnowa geodezyjna dzieli się na osnowę: podstawową, szczegółową i pomiarową.

Osnowę podstawową stanowią punkty wyznaczone w sieciach geodezyjnych o najwyższej dokładności, przy czym rozmieszczenie ich powinno być równomierne na obszarze całego kraju.

Osnowa szczegółowa stanowi rozwinięcie osnowy podstawowej, przy czym stopień zagęszczenia punktów powinien być zróżnicowany w zależności od charakteru terenu.

Osnowa pomiarowa stanowi rozwinięcie osnowy szczegółowej, przy czym dokładność, stopień zagęszczenia i sposób rozmieszczenia powinny być dostosowane do konkretnych zadań geodezyjno - kartograficznych i przyjętej technologii ich realizacji.

Zakładanie osnów geodezyjnych:

1. Zgłoszenie roboty do ODGiK

2. Pobranie materiałów z ODGiK dotyczących:

1. rodzaju istniejących materiałów geodezyjno-kartograficznych i sposobu ich wykorzystania,

2. potrzeby założenia nowej lub uzupełnienia istniejącej osnowy geodezyjnej,

3. obowiązującego układu współrzędnych i zasad podziału map na arkusze,

4. obowiązującego układu wysokości.

3. Analiza istniejących materiałów geodezyjno-kartograficznych uwzględniająca następujące czynniki, mające wpływ na zakres i sposób ich wykorzystania:

1. klasy osnowy geodezyjnej poziomej i wysokościowej, jej dokładność i stan znaków na gruncie,

2. ewentualną konieczność przeliczenia współrzędnych lub rzędnych wysokości punktów osnów na układ państwowy,

3. wielkość obszaru pokrytego osnową geodezyjną i istniejącymi mapami,

4. stopień dezaktualizacji treści map w kontekście przeznaczenia wykonywanej roboty,

5. dokładności map, ustalone w oparciu o instrukcje techniczne, które były podstawą ich opracowania,

6. stan map oraz rodzaj materiałów na jakich zostały wykonane,

7. znaki umowne jakie przyjęto przy wykonywaniu w/w map,

8. możliwość przeniesienia - pośredniego lub bezpośredniego - treści istniejących map na nowo opracowywane mapy,

9. możliwości techniczno-organizacyjne wykonawcy, od których zależy wybór procesu technologicznego wykonania określonej roboty,

10. rachunek ekonomiczny.

4. Punkty osnowy pomiarowej wyznacza się z zasady metodami:

1. poligonizacji (ciągi sytuacyjne),

2. aerotriangulacji,

3. wcięć kątowych, liniowych i kątowo - liniowych,

4. linii pomiarowych.

5. Wywiad terenowy

1. zbadanie wizur pomiędzy sąsiednimi punktami,

2. zamarkowanie lub wykonanie stabilizacji.

6. Pomiar osnowy.

7. Obliczenie współrzędnych punktów osnowy.

8. Przygotowanie operatu i przekazanie go do ODGiK.

Ciąg poligonowy - wielobok zamknięty lub otwarty (linia łamana), w którym pomierzono wszystkie boki i wszystkie kąty.

Punkty poligonowe - wierzchołki poligonu.

Rodzaje ciągów poligonowych:

• Ciąg nawiązany jednostronnie liniowo i kątowo

• Ciąg nawiązany dwustronnie liniowo

• Ciąg nawiązany dwustronnie liniowo i jednostronnie kątowo

• Ciąg nawiązany dwustronnie liniowo i kątowo

Analiza błędów położenia punktów ciągów poligonowych

Ciąg nawiązany jednostronnie liniowo i kątowo (wiszący)

Błąd - średnie wychylenie poprzeczne ostatniego n-tego punktu

lub (upraszczając) dla n>>10

Błąd - średnie wychylenie podłużne ostatniego n-tego punktu

Ciąg nawiązany dwustronnie kątowo i jednostronnie liniowo

Błąd - średnie wychylenie poprzeczne ostatniego n-tego punktu

lub (upraszczając) dla n>>10

Błąd - średnie wychylenie podłużne ostatniego n-tego punktu

Ciąg nawiązany dwustronnie kątowo i jednostronnie liniowo

Błąd - średnie wychylenie poprzeczne punktu środkowego ciągu

Błąd - średnie wychylenie podłużne punktu środkowego ciągu

Średni błąd położenia punktu środkowego ciągu względem punktu nawiązania

---