Instruktaż dla rodziców dziecka dyspraktycznego

I Problemy dziecka dyspraktycznego:

• zaburzenia sensomotoryczne w postaci niedowrażliwości proprioceptorów stawowych, więzadłowych, mięśniowych oraz proprioceptorów znajdujących się w kanałach półkolistych układu westibularneg;

• zaburzenie prawidłowego rozwoju kinestezji, somatognozji, praksji, lateralizacji i orientacji przestrzennej, co oznacza że dziecko ma trudności z czuciem ciała w przestrzeni, posługiwaniu się swoim ciałem, trudności z oceną ciężaru przedmiotów oraz odległości miedzy nimi, trudności w rozumieniu poleceń i naśladowaniu ruchów

• trudności w wykonywaniu kilku rzeczy naraz

• zaburzenia motoryki małej i dużej- trudności w wykonywaniu precyzyjnych ruchów (np. podczas pisania lub rysowania)oraz ruchów globalnych,

• trudności w skakaniu, wspinaniu, grach zespołowych

• trudności w planowaniu i wyobrażaniu ruchów;

• hipotonia posturalna

• Brak integracji odruchów tonicznych

• Niedostateczny rozwój reakcji równoważnych i obronnego podporu

• Zaburzenia koordynacji wzrokowo- ruchowej

Jak mu pomóc?

• Dziecku należy dawać krótkie, proste i zrozumiałe polecenia

• Dać więcej czasu na zrozumienie i zaplanowanie czynności

• Dawać mu więcej bodźców, informacji, szczególnie wzrokowych o wykonywanej czynności- przez ustawienie luster, zaprezentowanie ruchu

• Ćwiczenia w miarę możliwości powinny być formą zabawy

II Ćwiczenia jakie dziecko może wykonywać w ciągu dnia.

Przybory: skakanka, piłki , piłki szwajcarskie, taśma Thera Band , klocki, „jerzyki”, lustra,

balon, w czasie ćwiczeń można również stosować specjalne „skafandry”, krążki

dynair

Przyrządy: ławeczka, mata, wałki, drabinki, rozkładany tunel

Rozgrzewka

1. Zabawa w „naśladuj zwierzątka”. Zabawa w postaci pokonywania toru przeszkód mająca na celu stymulację proprioceptywną i wyobrażenie ruchu. Tor pokonać 3 razy

Ustawiamy tor przeszkód i wydajemy dziecku polecenia przy każdym jego elemencie:

1. Przejdź przez „jerzyki” jak kotek

2. Przeczołgaj się przez tunel jak ślimak

3. Tocz piłkę jak piesek

4. Przeskakuj przeszkody jak żabka

5. Podskakuj na piłce jak kangur

6. Machaj skrzydłami jak ptak

7. Podskakuj raz na jednej raz na drugiej nodze jak bocian

8. Biegnij jak pingwin

2. Inną propozycją toru przeszkód może być tor nastawiony na stymulację proprioceptywną oraz pobudzanie planowania motorycznego. Można polecić dziecku trzykrotne pokonanie toru, za każdym razem w inny sposób.

1. „Przejdź przez kamienie na rzece”- rozkładamy „jerzyki”, ale dziecko samo wybiera sposób przejścia przez nie.

2. „ Górska wspinaczka” - ustawiamy obok siebie wałki różnej wielkości, dziecko samo wymyśla jak przez nie przejść

3. „Skalna ściana” - przemieszczanie się w bok po drabinkach

4. „Spacer po linie” - przejście przez ławeczkę (przodem lub bokiem, na czworakach… dziecko samo wybiera sposób)

5. 10 podskoków na skakance- dziecko samo wybiera sobie styl

3. „ Pajacyki” - polecamy wykonać dziecku 10 pajacyków. Ćwiczenie to ma na celu stymulację proprioceptywną i błędnikową, a także kształtuje koordynację ruchową.

4. Dmuchanie tak by utrzymać balon (lub piórko) w powietrzu ponad głową przez 30 sekund. Można wykonać kilka powtórzeń (3-4) oddzielonych przerwami, aby uniknąć hiperwentylacji i zawrotów głowy. Ćwiczenie to stymuluje błędnik a także wpływa na kształtowanie orientacji przestrzennej.

5. Rzucanie do pudełka przedmiotów (piłek, klocków itp.) o różnym ciężarze. Ćwiczenie to kształtuje czucie kinestetyczne - umiejętność oceniania ciężaru, odległości przedmiotów i siły jaką należy zastosować aby je przemieścić. Dla utrudnienia można przesuwać pudełko na różne odległości.

Część główna

Ćwiczenia skupiające się głównie na nauce odczuwania postawy. Ponieważ jednym z ważniejszych problemów dziecka dyspraktycznego jest zaburzone czucie proprioceptywne, można w miarę możliwości podczas ćwiczeń zastosować specjalny „skafander”, który po

założeniu zostaje upięty za pomocą linek w taki sposób, aby dostarczać dziecku uczucia docisku. Poprzez tę stymulację receptorów czucia głębokiego , dziecko nabiera uczucia lepszej stabilizacji.

Ćwiczenia najlepiej wykonywać w pomieszczeniu z lustrami, co ułatwi dziecku ćwiczenia poprzez dostarczanie dodatkowych bodźców wzrokowych.

1. Zabawa w „znajdź część ciała”. Ćwiczenie to ma na celu kształtowanie somatognozji. Łatwiejszą formą tego ćwiczenia jest wykonanie go przed lustrem, utrudnieniem natomiast wykonanie go z zamkniętymi oczami.

Wydajemy dziecku polecenia:

• Prawa rączka dotyka lewego łokcia ponad głową

• Lewa ręka chwyta nos

• Prawe kolano dotyka lewego łokcia

• Prawa ręka chwyta lewy paluch

• Lewy kciuk dotyka lewego ucha

• Prawe ucho dotyka ramienia

• Lewa ręka dotyka z tyłu prawej pięty

• Prawa pięta dotyka lewego kolana

• Lewa pięta dotyka lewego pośladka itp.

2. Ćwiczenie ze współćwiczącym (np. z rodzicem). Ćwiczący przyjmują pozycję klęku podpartego naprzeciwko siebie i głowami toczą do siebie piłkę szwajcarską 15 razy. Ćwiczenie to dostarcza bodźców proprioceptywnych w osi kręgosłupa.

3. Często problemem dzieci dyspraktycznych są przetrwałe odruchy toniczne np. ATOS. Kolejne ćwiczenie ma na celu zwalczanie tego odruchu.

Dziecko w klęku podpartym obraca głowę w lewo, prostuje rękę po tej samej stronie (lewą rękę) i nogę po przeciwnej( prawą nogę), a następnie zmienia strony, czyli obraca głowę w prawo, prostuje prawą rękę i lewą nogę.

4. Kolejne ćwiczenie zwalczające przetrwały ATOS.

Dziecko wykonuje siad skrzyżny. Kończyny górne oparte na biodrach. Rodzic znajduje się za plecami dziecka i podaje mu zabawkę nad prawym ramieniem dziecka. Zadaniem dziecka jest wziąć zabawkę lewą ręką, przełożyć ją do prawej i podać rodzicowi nad swoim lewym ramieniem.

5. Dziecko przyjmuje siad skrzyżny przed lustrem na krążku dynair. W siadzie tym przybiera pozycję skorygowaną (czyli z symetrycznie ustawionymi kończynami, biodrami, łopatkami i z zachowaniem prawidłowych krzywizn kręgosłupa). Następnie rozluźnia się, zamyka oczy i ponownie przyjmuje pozycję skorygowaną. Następnie otwiera oczy, rodzic przez lekkie popchnięcia z różnych kierunków wytrąca dziecko z równowagi, a dziecko stara się do tego nie dopuszczać stawiając opór. Następnie to samo z zamkniętymi oczami. Sekwencję tę powtarzamy 3 -4 razy.

• 
  Pozycja skorygowana z otwartymi oczami

• Pozycja skorygowana z zamkniętymi oczami

• Wytrącanie z równowagi z otwartymi oczami

• Wytrącanie z równowagi z zamkniętymi oczami

• Ponowne przyjęcie skorygowanej postawy
  

Ćwiczenie to ma na celu stymulację proprioceptywną oraz naukę czucie postawy.

6. Ćwiczenie tak jak wyżej, ale w pozycji stojącej na krążku.

• Pozycja skorygowana z otwartymi oczami

• Pozycja skorygowana z zamkniętymi oczami

• Wytrącanie z równowagi z otwartymi oczami

• Wytrącanie z równowagi z zamkniętymi oczami

• Ponowne przyjęcie skorygowanej postawy
  

7. Dziecko układa na głowie lekki przedmiot i spaceruje w pozycji wyprostowanej przez 4 długości sali pilnując aby przedmiot nie spadł z głowy. Zamiast przedmiotu na głowie dziecka rodzic może umieścić swoją rękę wykonując aproksymację (docisk) dostarczając przez to bodźców proprioceptywnych w osi kręgosłupa, co stymuluje czucie postawy.

8. dziecko przyjmuje pozycję stojącą za plecami układa piłkę szwajcarską opierając ją o ścianę. Zwykłą piłkę chwyta w ręce i unosi ją ponad głową. Wykonuje obroty wokół własnej osi pilnując by piłka zza pleców nie wypadła. 5 obrotów w prawo, 5 w lewo, powtórzyć 3 razy. Ćwiczenie to stymuluje błędnik oraz receptory czucia głębokiego.

9. W pozycji jak wyżej (bez małej piłki) dziecko poprzez uginanie kolan i utrzymywanie wyprostowanych pleców , zbiera( pojedynczo ) rozsypane przedmioty i wrzuca je do pudełka tak, aby piłka nie wypadła zza pleców. Ćwiczenie to stymuluje czucie postawy oraz jest elementem treningu zachowań, uczącego poprawnego podnoszenia przedmiotów.

10. Ćwiczenie z zastosowaniem taśmy Thera Band. Jeden koniec taśmy fiksujemy na stopie dziecka, prowadzimy taśmę przez ramiona i fiksujemy drugi koniec na drugiej stopie. Taśma powinna być napięta. Dziecko pokonując opór taśmy czynnie utrzymuje pozycję skorygowaną spacerując po sali, po schodach, siadając na ławeczce, wykonując przysiady itp.

Ćwiczenie to przeciwdziała hipotonii posturalnej oraz dostarcza bodźców proprioceptywnych poprzez dociski w obrębie stawów kręgosłupa i kończyn.

Część końcowa

1. Zabawa w „zgadnij gdzie mam rękę”. Łatwiejszą formą tego ćwiczenia jest wykonanie go przed lustrem, trudniejszą wykonanie go z zamkniętymi oczami. Rodzic stosując aproksymację (docisk) układa swoją rękę na różnych częściach ciała dziecka (np. na plecach, ramionach, głowie, tułowiu, nogach itp.) , zadaniem dziecka jest nazwać tę część ciała, w której czuje ucisk . Do zabawy można wykorzystać przedmioty o różnych kształtach, dodatkowym zadaniem dziecka będzie określić czy przedmiot , którym jest dotykane jest okrągły, płaski, podłużny, ostry itp.

Ćwiczenie to stymuluje czucie głębokie oraz powierzchowne.

2. Zabawa przed lustrem razem z rodzicem. Ćwiczenie to ma na celu kształtowanie oralopraksji. Rodzic poleca dziecku ,aby pokazało:

• Smutek

• Złość

• Radość

• Strach

• Zaskoczenie

• Zrób dziubek jak ptaszek

• Zwiń język w rurkę

Jeśli dziecko ma problem z pokazaniem odpowiednich min pomaga mu rodzic prezentując je, dziecko naśladuje.

3. Na koniec polecamy dziecku zbudowanie domu z klocków lub ulepienie np.

. ślimaka z plasteliny. Zadanie to stymuluje rozwój motoryki małej, ruchów

precyzyjnych.

4. Ostatnie ćwiczenie „ narysuj swoich rodziców”, jeśli dziecko jest starsze można

polecić mu napisanie prostego zdania, pisanie liter. Ćwiczenie to jest istotne w

kształtowaniu grafomotoryki, co często jest problemem dzieci dyspraktycznych.

Ponad to zaleca się skakanie na skakance , zabawy z użyciem gumy do skakania, grę w klasy, zabawy bierki, pchełki, budowanie z klocków, gry w warcaby itp. Zabawy te pomagają stymulować rozwój sensomotoryczny i intelektualny pod względem planowania.

Kamila Plasun

gr 21 B

7

---