REFERAT O PIERWSZEJ POMOCY

EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA KAMILA PRZYBYŁEK NR. 18

Pierwsza pomoc — zespół czynności wykonywanych w razie wypadku, urazu lub nagłego ataku choroby w celu ochrony życia lub zdrowia poszkodowanego oraz zminimalizowania niekorzystnych następstw, zanim możliwe będzie udzielenie specjalistycznej pomocy medycznej (po przewiezieniu do szpitala).

Rozróżnia się:

• pierwszą pomoc, definiowaną jako zespół czynności ratunkowych wykonywanych przez osoby znajdujące się na miejscu zdarzenia

• kwalifikowaną pierwszą pomoc prowadzoną przez Ratownika w ramach wykonywanej pracy lub każdego innego przypadku zagrożenia zdrowia lub życia jakiego był świadkiem

• medyczne czynności ratunkowe wykonywane przez lekarza lub ratownika medycznego najczęściej w wyniku interwencji pogotowia ratunkowego lub na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (w skrócie RK-O lub CPR) (ang. Cardio-Pulmonary Resuscitation) - zespół zabiegów, których zadaniem jest podtrzymanie podstawowych funkcji życiowych, tj. co najmniej krążenia krwi i ewentualnie oddychania. Nazywana jest także podstawowym podtrzymaniem życia (PPŻ).

Numery alarmowe w Polsce
Policja	997
Straż pożarna	998
Pogotowie ratunkowe	999
Jednolity numer alarmowy Unii Europejskiej	112
Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe	985 lub 601 100 300
Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe	601 100 300
Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe	601 100 100

Algorytm wykonywania resuscytacji krążeniowo-oddechowej przez jedną osobę

Pierwsza pomoc przy omdleniu

Udzielenie pierwszej pomocy nie jest trudne. Każdy z nas może to zrobić. Nie wymaga żadnych specjalistycznych działań, a powinno ono wyglądać tak:

• wyniesienie poszkodowanego z miejsca, w którym omdlał (np. kościół), a gdy jest to niemożliwe zapewnienie dostępu świeżego powietrza,

• ułożenie na wznak (na plecach),

• ocena funkcji życiowych, czyli udrożnienie dróg oddechowych poprzez odgięcie głowy do tyłu a następnie ocena oddechu przez 10 sekund (w tym czasie powinniśmy usłyszeć co najmniej dwa oddechy),

• uniesienie nóg poszkodowanego do góry.

Pierwsza pomoc przy poparzeniach

1. Odsunięcie poszkodowanego do źródła ciepła.

2. Ugaszenie odzieży. Przyczepiony do ubrania palący się materiał musi zostać usunięty, podczas gdy przyczepiony do skóry powinien tam pozostać.

3. Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych (należy usunąć oparzonego z pomieszczenia zadymionego)

4. Natychmiastowe schładzanie zimną wodą oparzonej powierzchni przez kilkanaście minut (zmniejsza to stopień oparzenia, ponieważ zimna woda odbiera oparzonej skórze ciepło, działa przeciwobrzękowo a ponadto uśmierza ból). Należy pamiętać, że woda powinna być czysta i mieć temperaturę ok. 20 st.C. Można zanurzyć poszkodowanego w wannie, na co najmniej 20 minut.

5. Przy oparzeniach w obrębie jamy ustnej i gardła poszkodowany powinien płukać gardło zimną wodą albo ssać kawałki lodu.

6. W przypadku oparzeń chemicznych np. kwasem lub zasadą, należy spłukiwać oparzoną powierzchnię strumieniem bieżącej wody przez 15 minut. Jedynie w przypadku ofiar oparzonych wapnem niegaszonym przed zmywaniem oparzonej powierzchni należy najpierw na sucho wytrzeć wapno ze skóry.

7. Trzeba koniecznie zdjąć obrączki, pierścionki, krawat itp. - ze względu na szybko pojawiający się obrzęk.

8. W celu uniknięcia zakażenia należy zaopatrzyć ranę jałowym opatrunkiem.

9. W przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu należy ułożyć poszkodowanego w pozycji przeciw wstrząsowej.

10. Należy przewieźć oparzonego do szpitala.

Pierwsza pomoc przy porażeniach prądem

1. Nie wolno dotykać osoby porażonej prądem, zanim nie odłączy się jej od źródła prądu. Odłącz bezpieczniki (korki), wyjmij z gniazdka wtyczkę urządzenia elektrycznego, które spowodowało porażenie. Użyj do tego przedmiotu który nie przewodzi prądu (np. drewnianego kija od szczotki), odsuń kabel elektryczny od poszkodowanego.

2. Sprawdź stan poszkodowanego

• Czy jest przytomny

• Czy oddycha

Wezwij Pogotowie Ratunkowe nr tel to 999 lub 112

Jeśli ratowany nie oddycha przystąp do reanimacji

Jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale oddycha, ułóż go w pozycji bocznej.

Załóż opatrunek na oparzone miejsce.

Zostań z poszkodowanym do czasu przybycia Pogotowia Ratunkowego i przejęcia opieki na poszkodowanym.

Pierwsza pomoc przy ciele obcym w oku

1. Nie wyciągaj ciała obcego z oka.

2. Wezwij pogotowie ratunkowe!!!

3. W oczekiwaniu na pogotowie zabezpiecz przedmiot, aby nie wypad z rany. Pozostający przedmiot w ranie jest takim "korkiem", który ogranicza krwawienie. Aby zabezpieczyć przedmiot należy wziąć dwa zwykłe bandaże zbliżonych rozmiarów wyciągnąć z opakowania i bez rozwijania przyłożyć po obu stronach przedmiotu i za pomocą plastrów przymocować do skóry tak aby przedmiot się nie poruszał i nie wypad.

4. Drugie zdrowe oko należy zakryć gazikiem ma to na celu ograniczenie ruchu gałek ocznych.

5. Pozostań z poszkodowanym i nie pozwól mu się ruszać.

6. Czekaj na ekipę pogotowia.

Pierwsza pomoc przy użądleniu

Ustal czy poszkodowany jest alergikiem, czy jest uczulony na użądlenia owadów np. pszczół, os, szerszeni itp. Jeśli poszkodowany jest uczulony to użądlenie może być zagrożeniem dla zdrowia i życia. Zagrożeniem życia może być użądlenie w szyję, język, podniebienie, krtań, wewnętrzną powierzchnię policzka.

Jeśli poszkodowany NIE jest uczulony

1. Wyciągnij żądło szczypczykami lub pęsetą. Staraj się nie uciskać żądła.

2. Zdejmij biżuterię, później może okazać się to nie możliwe.

3. Zdezynfekuj ranę.

4. Posmaruj miejsce użądlenia np. Fenistil żel. Podaj do picia rozpuszczone w 1/2 szklanki wody 2 tabletki Calcium (wapna medycznego). Zmniejszy to uczucie swędzenia, bólu, złagodzi objawy.

5. W przypadku dużego obrzęku zastosuj zimne okłady lub okłady np. z Altacetu.

6. Poszkodowanego należy obserwować przez co najmniej godzinę i w przypadku pogorszenia stanu skonsultować się z lekarzem.

Jeśli poszkodowany JEST uczulony.

1. Zadzwoń na pogotowie ratunkowe 999 lub 112. Tą czynność może wykonać osoba którą poprosisz o pomoc.

2. Wyciągnij żądło szczypczykami lub pęsetą. Staraj się nie uciskać żądła.

3. Jeśli poszkodowany ma przy sobie leki, które musi zażyć w przypadku użądlenia owada - pomóż mu je zażyć.

4. Zdejmij biżuterię, później może okazać się to nie możliwe.

5. Zdezynfekuj ranę.

6. Posmaruj miejsce użądlenia np. Fenistil żel. Podaj do picia rozpuszczone w 1/2 szklanki wody 2 tabletki Calcium (wapna medycznego). Zmniejszy to uczucie swędzenia, bólu, złagodzi objawy.

7. Daj poszkodowanemu kostkę lodu do ssania zmniejszy to obrzęk dróg oddechowych - oczywiście tylko wtedy kiedy poszkodowany jest świadomy i przytomny.

8. Obserwuj poszkodowanego kontroluj czynności życiowe w razie konieczności rozpocznij reanimacje.

9. Czekaj na przybycie pogotowia ratunkowego.

Pierwsza pomoc przy złamaniach

Najogólniej mówiąc, złamania dzielą się na zamknięte i otwarte, oraz z przemieszczeniem i bez przemieszczenia. Czym charakteryzują się poszczególne rodzaje?

• złamanie zamknięte - kość ulega złamaniu, jednak nie przebija skóry;

• złamanie otwarte - złamana kość przebija skórę i widoczne są jej odłamki w ranie;

• złamanie bez przemieszczenia - kość pęka, ale jej części pozostają na swoich miejscach;

• złamanie z przemieszczeniem - elementy złamanej kości przesuwają się względem siebie.

Przemieszczenia prawdopodobnie nie będziemy w stanie stwierdzić sami, dlatego powinniśmy zawsze postępować ostrożnie, tak, jakby faktycznie miało miejsce. W przypadku złamań zamkniętych i otwartych, raczej nie będziemy mieć wątpliwości i rozpoznamy je na pierwszy rzut oka.

Jak postępować w przypadku złamania?

Pierwszą i naczelną zasadą jest jak najszybsze wezwanie pomocy: dzwonimy po pogotowie lub inną odpowiednią służbę (np. GOPR czy WOPR)

Czekając na służby ratunkowe:

• jeśli nie jest to absolutnie konieczne, nie ruszamy rannej osoby z miejsca

• nie staramy się prostować kończyny ani zbyt intensywnie sprawdzać, jak poważne jest to złamanie

• unieruchamiamy złamaną kończynę, zawsze w takiej pozycji, w jakiej się znajduje - nie prostujemy!

• w przypadku złamania otwartego nie staramy się „wpychać” wystających odłamków do rany

• cały czas sprawdzamy, czy ranny nie ma problemów z oddychaniem i nie traci przytomności

Jak to wszystko wykonać?

Unieruchomienie złamanej kończyny:

Jeśli nastąpiło złamanie trzonu kości (wydłużona jej część), wówczas należy unieruchomić złamaną kość i dwa sąsiednie stawy. W przypadku złamania w stawie, unieruchamiamy dany staw oraz dwie sąsiadujące kości. Złamane ramię możemy unieruchomić za pomocą temblaka, nawet wykonanego po prostu z odzieży rannego. Ogólnie, unieruchomienie powinno polegać na dowiązaniu do kończyny (niezbyt mocno) sztywnego elementu, jak deseczka czy kij. W ostateczności złamaną nogę można dowiązać do drugiej, zdrowej kończyny.

Unieruchomienie jest ważne z tego prostego powodu, że w złamaniach, podczas ruszania kończyną, odłamki kości mogą się przesuwać względem siebie, a czasami nawet kruszyć dalej. Uszkodzenia powiększają się wtedy, powodując więcej urazów i cięższy przebieg późniejszego gojenia.

Złamanie otwarte:

Jeżeli potrafimy to zrobić i mamy dostęp do jałowych materiałów opatrunkowych, na ranę założyć można opatrunek osłaniający. Trzeba to jednak wykonać bardzo delikatnie, tak, aby nie przemieścić odłamków kostnych.

Sprawdzanie oddechu i przytomności:

Oddech sprawdzać można po prostu obserwując klatkę piersiową lub przykładając twarz blisko ust. Zasadniczo jednak, jeśli ranny z nami rozmawia, to wiemy, że oddycha i jest przytomny - nie trzeba więc podejmować żadnych szczególnych działań. Celowo nie piszę o sprawdzaniu tętna, ponieważ w wielu przypadkach możemy po prostu go nie wyczuć - zwłaszcza, jeśli nie wiemy dokładnie, gdzie szukać.

Czekając na Pogotowie Ratunkowe…

Są trzy rzeczy, które możemy zawsze zrobić, żeby pomóc rannemu. Po pierwsze, rozmawiajmy z nim, spokojnie, nie wpadając w panikę - on również będzie wtedy spokojniejszy i mniej się wystraszy sytuacji. Po drugie, jeśli mamy taką możliwość, zapewnijmy mu ciepło - zwłaszcza zimą należy na to zwrócić baczną uwagę. Po trzecie zaś, uzbrajamy się w cierpliwość i wspólnie czekamy na pomoc medyczną.

Jak widać, nie taki diabeł straszny - przy odrobinie wiedzy można spokojnie podejść nawet do tak poważnego urazu, jakim jest złamanie - i bardzo pomóc jeszcze przed przyjazdem pogotowia.

---