EKOLOGIA

1.Co to jest ekosystem

Ekosystem jest to fragment przyrody stanowiący funkcjonalną całość, w której zachodzi wymiana między jej częścią żywą - biocenozą, a nieożywioną - biotopem. Każdy w pełni rozwinięty ekosystem składa się z elementów: abiotycznych ( nieożywionych ), biotycznych ( żywych ).

2.Energi słoneczna wykorzystywana przez autotrofy i destruentów.

Producenci- organizmy autotroficzne wykorzystujące około 2% energii słonecznej i mające zdolność do asymilacji.

Destruenci- reducenci mineralizując materię organiczną uruchamiają cykl obiegu materii na nowo. Wszystkie te organizmy recylkulują.

3.Co to jest prion

Priony- białkowe cząstki zakaźne. Samopowielająca się struktura proteinowa. Nie zawierają żadnego kwasu nukleinowego, nie wykazują metabolizmu.

PRION- proteinaceus infections particles. PrP- prion related protein. PrPSc- prion protein scrapie

Jak długo forma spiralna białka przyjmuje postać alfa tak długo jest nieszkodliwa, ale obecna w organizmie forma beta jest białkową formą zakazaną.

4.Pojęcie synergizm

Synergizm- równoczesne oddziaływanie dwóch lub więcej ilości czynników na organizm żywy, przy czym występowanie toksyczności tych substancji nie jest prostą sumą logarytmiczną, ale może być nawet wielokrotnością.

5.Sozologia-twórca i co to jest?

Definicja prof., Walezego Gothel'a(1965r). dotyczy zabezpieczenia trwałości zasobów przyrody, analizuje przyczyny, doraźnie skutki, następstwa przemian przyrodniczych, wskazuje możliwość łagodzenia ujemnego wpływu.

6.Sześciu ramowy program Unii europejskiej

-nauki biologiczne, gnomiczne i biotechnologia dla zdrowia

-technologia społeczeństwa informacyjnego

-nanotechnologia i nanonauki, materiały funkcjonalne oparte na wiedzy, nowe procesy i urządzenia produkcyjne

-aeronautyka i przestrzeń kosmiczna

-jakość i bezpieczeństwo żywności

-zrównoważony rozwój, zmiany globalne i ekorozwój (zrównoważony system energetyczny, zrównoważony transport naziemny, zmiany globalne i ekosystemy).

7.Mogilnik co to jest i do czego służy

Miejsce składowania odpadów toksycznych o szczególnej uciążliwości środowiskowej. Specjalnie wytypowane, poza ujęciami wodnymi, daleko od zabudowań mieszkalnych, nie brane pod uwagę w sensie rozwoju infrastruktury, miejsce systematycznego monitorowania

8.Pierwiastkami życia jest…a pierwiastkami śmierci…

Życia: magnez

Śmierci: kadm, rtęć, ołów

9.Szkdliwe oddziaływanie ozonu

-progowe stężenie wyczuwalne < 40mg/ m³

-maksymalne stężenie dopuszczalne 100-200md/m³

-powoduje niemiarowy oddech

-zmniejsza elastyczność tkanki płucnej

-podrażnia spojówki oczu, układ oddechowy: komórki, nabłonka i śródbłonka

-pęcherzyków płynnych 1—mg/ m³

-wywołuje skłonność do ataków dychawicy płucnej

10.Ppierwiastki oddziałujące fitotoksycznie na rośliny i fitotoksycznie na zwierzęta i ludzi

fitotoksycznie na rośliny: Cu, Zn, Ni

toksycznie na zwierzęta: Pb, Cd

11.Nazwa substancji zagrażających ozonowi - min 2

Freony:

R11-CFCl₃

R114-CF₄Cl₄

Wśród gazów wywierających niszczący wpływ na warstwę ozonową największy udział mają freony, halony oraz tlenki azotu.

12.Zjawisko kumulowania się substancji w organizmie metali ciężkich

Kumulacja w następujących narządach: nerki, wątroba, kości, gruczoły dokrewne, trzustka na trwałe w kościach,płuca.Kumuluje je przez cale życie a cześć jest wydalana w tkankach i rożnych organach i w kościach.

13.pwa, wwa co rozumiesz pod tym pojęciem pojecie pcb

PWA- Policykliczne: Węglowodory Aromatyczne

WWA- Wielopierścieniowe Węglowodory Aromatyczne

PCB- Polichlorowane bifentyle.

14.Co rozumiesz pod pojęciami introdukcja i reintrodukcja

Reintrodukcja-w biologii termin określający ponowne wprowadzenie na stare miejsca bytowania,rodzimych gatunków zwierząt i roślin, kiedyś tam żyjących, lecz wcześniej wytępionych.Udanym przykładem może być reintrodukcja żubra, który do roku 1925 został niemal wytępiony (w Polsce ostatni żyjący na wolności żubr padł w roku 1919). Gatunek odratowano dzięki osobnikom zachowanym w ogrodach zoologicznych. W ostatnich latach działa też program reintrodukcji susła moręgowatego (ze Szwajcarii i Węgier) na Opolszczyźnie.Introdukcja (łac. introductio - wprowadzenie, wstęp) - w biologii termin ten oznacza zamierzone wprowadzanie nierodzimych gatunków roślin i zwierząt pochodzących z innych geograficznie regionów, jako nowego elementu danej biocenozy w celu ich hodowli i uprawy. Negatywnym przykładem introdukcji było sprowadzenie przez człowieka na kontynent Australii królika oraz wróbla, a także sprowadzenie do Polski z terenów Syberii rośliny (byliny) barszczu Sosnowskiego w celu jej dalszej hodowli na paszę a która okazała się bardzo szkodliwa w warunkach naszego kraju, dla ludzi i zwierząt.

15.Odpowiednikiem jakiej znanej skali jest indeks saprobowy

Wskaźnik czystości wód oparty na obecności przewodnich gatunków organizmów żyjących w wodach.- strefa saprobowy

-strefa mezosaprobowa

-strefa -mezosaprobowa

-strefa polisaprobowa

16.Jaki jest synonim CO

Tlenek węgla (CO)-Cichy zabójca, milczący morderca, podstępny morderca.

17.Co to jest BSE i czego dotyczy

BSE- Bovine Spongiform Encephalopathy (Gąbczaste zwyrodnienie mózgu), syndrom wściekłej krowy.

18.Która grupa środków ochrony roślin jest najbezpieczniejsza dla środowiska:

(substancje terytorialne.) pyretroidy

19.Ustawiczna klęska żywiołowa.

Przekroczenie dopuszczalnych poziomów normatywnych substancji szkodliwych, jeżeli ten stan trwa długo.

20. EDTA- gdzie się stosuje?

Jest skrótem od nazwy kwasu atylenodiaminotetraoctowego. Jest to syntetyczny aminokwas mający - i - formy krystaliczne słabo rozpuszczalne w wodzie, ale tworzy sole dobrze rozpuszczalne w wodzie, bardzo łatwo tworzy trwałe wiązania z jonami metali ciężkich.

EDTA:- nie bierze bezpośredniego udziału w przemianach materii

-nie tworzy żadnych produktów ubocznych produktów złogów

-wydalany jest z organizmu w ciągu kilku godzin

-stosowany jest w kroplach do oczu i stomatologii jako udrażniacz kanałów zębowych

-w laboratorium stosowany jako konserwant krwi, bo wiążąc jony Ca zapobiega krzepnięciu krwi

-w przemyśle spożywczym stosowany jako koncentrat

-w toksykologii stosowany jako lek w leczeniu ciężkich zatruć metalami ciężkimi

21.Co to jest bioremediacja

Bioremediacja - bio-odzysk jest określana jako użycie biologicznych układów

w celu redukcji wielkości zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby lub transformacji

różnego rodzaju zanieczyszczeń w formy mniej szkodliwe.

Stosowane są różne układy biologiczne: rośliny (fitoremediacja),

drobnoustroje (biohydrometalurgia). Potencjalne możliwości mikroorganizmów są

olbrzymie i dotychczas nie w pełni poznane.

23.Wzór TCDD i PCDF i do jakich substancji należy

Należą do dioksyn.

PCDF Dibenzofuran (PCDF)

TCDD SYMATRYCYNA

Nazwa chemiczna:

2,3,7,8-tetrachlorodibenzo--dioksyna oznaczana jako TCDD.

24.Podział chemiczny pestycydów

-chlorowane węglowodory

-fosfoorganiczne

-karbaminiany

-pyretroidy

-pochodne hereistoksyny

-bakteryjne

-inhibitory syntezy chityny

-acyomocznikowe

25.W jaki sposób pozbywamy się odpadów i jakimi sposób można je zagospodarować?

-segregacja

-sortowanie (sortujemy, aby w recyklingu wykorzystać poszczególne typy tworzyw)

-kompostowanie( organiczne w taki sposób aby można było ją wykorzystać)

-spalanie

-składowanie

26.hormeza czego dotyczy.

Hormeza- zjawisko polegające na tym, że czynnik występujący w przyrodzie, szkodliwy dla organizmu w większych dawkach, w małych dawkach działa nań korzystnie.

Pozytywne oddziaływanie promieniowania jonizującego na organizm (wzrost fizyczny, płodność, zmniejszenie częstotliwości występowania .raka, przedłużenie życia wybranych osobników)

27.Współczynnik toksyczności

Najbardziej typowych związków:

-SO₂ 1

-NOx 1,75

-Węglowodory 9

-F 30

-Pb 100

-Ni 150

-Cr 200

-Hg 900

28.Substancje o najwyższym współczynniku toksyczności obecne w smogu LOS Angeles

oleiny

29.Zasolenie

0,3 g/l- niskie,

powyżej 0,4 g/l-średnie,

powyżej 0,6g/l- wysokie

30.Podaj dopuszczalna wartość normatywną emisyjnych pyłów , gazów itp. wcm3

Pył zawieszony:40g/m³

SO: 32 g/m³

NO: 40 g/m³

CO: 1 mg/m³

31.Sinice neurotoksyny, hepatotoksyny, cytotoksyny, dematotoksyny

Hepatotoksyny- substancje toksyczne działające na komórki wątroby powodujące uszkodzenie cytoszkieletu komórek objawiające się krwotokami wewnętrznymi i niewydolnością tego narządu. Zazwyczaj są to metabolity: Mikrocistus, Oscillatoria, Anabaena, Nodulatoria, Anabaenospis, Mepalosiphon.

Neurotoksyny- wywołują silne zaburzenia w układzie nerwowo- mięśniowym w stanach skrajnych powodują do stałego skurczu mięśni układu oddechowego, powoduje śmierć w ciągu kilku minut. Zazwyczaj są to: Anabaena, Oscillatoria, Lyngbya, Cylindrospermopis.

Cytotoksyny- powodują uszkodzenie wątroby, nerek i trzustki, śledziony, serca. Są to Cylindrospermopis, Aphanizophenon, Umezalka.

Dematotoksyny- powoduje intensywne podrażnienie skóry, świąd skóry, pieczenie i obrzęk, zaczerwienienie.

32. Toksyczne sinice

-Anabaena flos- aquae

-Aphanizomenon sp.

-Microcistis aeruginosa

-Nodularia spumigena

33.Jaka jest nazwa maszyny służącej do zagęszczania odpadów?

Kompaktor

34. Rodzaje smogów który z nich jest globalny?

smog typu londyńskiego (kwaśny, "siarkawy") może wystąpić w zimie przy temperaturze -

3÷5°C, powoduje ograniczenie widoczności nawet do kilkudziesięciu m. Głównymi zanieczyszczeniami powietrza są: tlenek siarki (VI), tlenek węgla(IV), pyły. Duże znaczenie przy wytwarzaniu tego smogu mają mgły. Smog powoduje duszność, łzawienie, zaburzenie pracy układu krążenia, podrażnienie skóry. Wywiera również silne działanie korozyjne na środowisko.

smog typu Los Angeles (smog fotochemiczny, utleniający) może wystąpić od lipca do października przy temperaturze 24÷35°C, powoduje ograniczenie widoczności do 0,8÷1,6 km (powietrze ma brązowawe zabarwienie). Głównymi zanieczyszczeniami są: tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory aromatyczne i nienasycone, ozon, pyły przemysłowe. Dla wytworzenia się smogu tego typu konieczne jest silne nasłonecznienie powietrza, natomiast ani dym, ani mgła nie mają większego znaczenia.

Smog typu LOS ANGELES: NOx, CO, CxHy, O₃, PAN

Smog typu LONDYŃSKIEGO: SO₂, sadza, CO

W 1952r. w Londynie miał miejsce katastrofalny przypadek smogu. Przy ekstremalnie

wysokim wzroście SO₂ i dużym zapyleniu powietrza bardzo dużo ludzi zachorowało na

zaburzenia układu oddechowego. Zarejestrowano 1000 zejść śmiertelnych powyżej średnich

statystycznych co uważa się za bilans tej katastrofy.

• I chyba zasięg globalny ma smog londyński.

35.W Polsce według GUS

-0,35% lasów podlega ochronie ścisłej

-nie stwierdza się już wód głębinowych bez zanieczyszczeń

-40% objętość wysypisk, to pakowania jednorazowe

-w obszarze alarmów smugowych mieszka w Polsce 3mln ludzi

-86% zakładów w Polsce emituje nie oczyszczone gazy

-1,5- 2 mld to odpady które nie odzyskujemy w recyklingu

-jesteśmy spóźnieni w standardach UE o 26lat

36.Alergeny- podział

Alergie- reakcja organizmu na jakiś antygen (substancje obcą która dostała się do organizmu), a która objawia się reakcją obrona o różnym natężeniu (np.; od zwykłego swędzenia skóry po ciężkie zapaści, a nawet utraty życia).

-naturalne: pyłek roślinny, grzyby pleśniowe, naskórki i sierść zwierząt, alergeny owadów, pasożytów, pióra ptaków, kurz domowy.

-antropogeniczne: pyły przemysłowe, pokarmy, leki, tytoń, różne związki chemiczne.

37.Źródła trwałej obecności dioksyn w środowisku

-spalanie paliw płynnych i odpadów

-dodawanie PCB do olejów w wymiennikach ciepła(transformatory- głośna afera paszowa w Holandii)

-stosowanie PBDE jako opóźniaczy pianek budowlanych

-toksyny tworzą się w PCB i cholofenoli przy udziale światła słonecznego (np. DDE lindon powstaje de nowo w czasie schładzanie gzów odlotowych w procesach termicznych

-znaczna część dioksyn absorbowana jest na cząstkach pyłów emitowanych o średnicach 2m

-ścieki komunalne i osady ściekowe wykorzystywane do nawożenia

-osady i komposty jako swoiste rezerwuary dioksyn- wieloletnie nawożenie tym sposobem może wykluczyć na danym terenie uprawę niektórych warzyw i hodowlę krów mlecznych.

38.Co to jest biocenoza?

Ożywiona część ekosystemu w skład której wchodzą wszystkie organizmy żywe(rośliny i zwierzęta), żyjące w danym ekosystemie.

39.IUCN- co to za skrót?

Światowa Unia Ochrony Roślin.

Takson- jednostka taksonomiczna(organizacja). Organizmy taksowy:

Ex- wymarłe i przypuszczalnie wymarłe

E- wymierające

V- narażone

R- rzadkie

I -o nieokreślonym zagrożeniu

40.Organizmy wrażliwe na siarkę to…?

Porosty

41.Biopaliwa

Wszystko co zawiera cukry i może być przerobione na alkohol a potem na tzw., etanol (EtOH) odwodniony może być biopaliwem.

Biodesel: nie ma siarki w swoim składzie, równoważy CO₂ wiązany przez rośliny, 1000litrów oleju napędowego daje 3,5tony CO₂( z jego produkcją i transportem).

42.Cechy populacji

Populacja biologiczna- zespół organizmów jednego gatunku żyjących równocześnie w określonym środowisku i wzajemnie na siebie wpływających, zdolnych do wydawania płodnego potomstwa.

Cechy populacji: - rozrodczość

- śmiertelność

- długość życia( potencjalna- mógł żyć dłużej ale z jakiegoś powodu zmarł, fizjologiczna-to siły i fizjologia pomagają przeżyć do danego wieku)

- obszar występowania

- zagęszczenie populacji

- liczebność

- struktura wiekowa

43.Antropogeniczne alergeny oprócz produktów żywnościowych

- pyły przemysłowe

- leki

- tytoń

- różne związki chemiczne

44.Co to jest persystencja?

Rosnący poziom zawartości substancji toksycznej w kolejnych ogniwach łańcucha troficznego, ale bez utraty toksyczności. Kumulowanie się w organizmie substancji toksycznych, bez utraty toksyczności.

45. Jaką dawkę MAEA określa jako bezpieczna dla zdrowia człowieka/rok na tle innych org. żywych

50 mSv, -dopuszczalna dawka oczna

8-11, - drzewa

>11Sv szczury, karaluchy

5 kSV bakteria Deincoccus radiodurans, bardzo odporna na duże dawki, bo ten mikroorganizm jest w stanie zregenerować się w ciągu 8-10 godz.,

46.Pojęcie oddychania.

Represja.

47.Krążenie materii w ekosystemie

Materię organiczną wytwarzają organizmy samożywne w procesie fotosyntezy. Producenci korzystając z energii świetlnej, przetwarzają pobrane ze środowiska proste związki nieorganiczne w złożone związki organiczne, które konsumenci zużywają jako materiał budulcowy i źródło energii. Obumarłe szczątki, zarówno producentów, jak i konsumentów, są przez destruentów rozkładane do prostych związków nieorganicznych i w ten sposób materia wraca do środowiska, sąd znowu może zostać pobrana przez producentów. Obieg materii zostaje zamknięty.

48.Który ze znanych freonów posiada najwyższy współ. redukcji ozonu atmosferycznego?

R11- odpowiada za największe niszczenie warstwy ozonowej.

49.Podział pestycydów ze względu na trwałość w środowisku

- bardzo trwałe >18 m-cy

- trwałe do 18 m-cy

- nietrwałe do 6 m-cy

- szybko znikające do 3 m-cy

50.Prszywa dwunastka

To związki chlorooganiczne o charakterze kancerogennym w tym:

- 9 pestycydów DDT na czele są to większości aldryny, dieltryny, endryna, chlordan, heptachlor, Mireks, heksachlorobanzen, toksafen

- dioksyny

- furany

- bifenyle

51.Cy wilizowany wskaźnik zużycia wody

Cywilizacyjny wskaźnik zużycia wody na 1 mieszkańca według ONZ wynosi 200litrów.

52.Zagrozenia mikrobiologiczne i kancerogenne w wodzie

Zagrożenia kancerogenne- azbest, bromoform, epoksyd, benzo/a/piren, benzofluoroftalen, chloroform, cheptachlor, trójchloroetylen, taksafen, sześciochlorobenzen, arsen, beryl, chrom, kadm, nikiel, selen.

Zagrożenia mikrobiologiczne- Schigella spp., Salmonella spp., Escherichia Coli, Vibrio, Jersinia, enterowirusy, pierwotniaki, pasożyty, plankton.

53.Zasolenie w morzach i oceanach

• morze bałtyckie 11,02g/l

- ocean atlantycki 35,97g/l

54.Numeracja opakowań

od 1-19 dla opakowań z tworzyw sztucznych

20-39 dla opak., z papieru i tektury

40-49 dla opak., metalowych

50-59 dla opak., z drewna

60-69 dla opak., z materiałów tekturowych

70-79 dla opak., szklanych

55.Zawartośc metali ciężkich w opakowaniach

Suma zawartości Pb, Cd, Hg, Cr nie może przekroczyć:

- 600 ppm po 2 latach

- 250 ppm po 3 latach

- 100 ppm po 5 latach

56.GMO wady i zalety( genetycznie modyfikowane organizmy)?

GMO może redukować oddziaływanie na środowisko produkcji żywności i procesów przemysłowych: odporność na szkodniki i choroby otrzymana w wyniku manipulacji genetycznej  znacznie redukuje potrzebę stosowania substancji chemicznych do ochrony upraw, i to już się zdarza. Rolnicy uprawiają kukurydzę, bawełna i ziemniaki, które już nie muszą być opryskiwane bakteryjnym środkiem owadobójczym (zawierającym Bacillus thuringiensis) - ponieważ zmodyfikowane rośliny same produkują substancje owadobójcze.

Wydajniejsze gospodarstwa rolne: Nowe geny u bydła mogą zwiększyć produkcję mleka. Prowadzi się badania nad bydłem dającym mleko z ludzkimi białkami (takie mleko nie powoduje uczuleń u dzieci). Zdrowsze jedzenie: przez wstawianie genów do upraw takich jak ryż i pszenica, możemy podnosić ich wartość odżywczą.

Więcej jedzenia z mniejszej powierzchni: poprawiona wydajność GMO może oznaczać że rolnicy w następnych latach nie będą musieli zajmować coraz większych obszarów pod uprawy. Dłuższe okresy przechowywania: genetyczna modyfikacja owoców i warzyw może czynić je bardziej odporne na przechowywanie i transport. Istnieją już takie gatunki.

Biopaliwa: Zmodyfikowane genetycznie rośliny mogą służyć do produkcji biopaliw. Szczepionki i leki: zmodyfikowane rośliny i zwierzęta mogą posłużyć do produkcji tanich szczepionek i lekarstw. Poprawa właściwości agrotechnicznych, poprawa właściwości istotnych dla konsumenta, wzbogacanie o witaminy, pierwiastki śladowe, walory smakowe, zdrowszy skład kwasów tłuszczowych. Dziedziny wykorzystujące GMO- medycyna, rolnictwo, przemysł spożywczy, przemysł chemiczny, kryminalistyka, paleontologia, ochrona środowiska.

57. Który z freonów najbardziej niszczy O3 , a który wywołuje efekt cieplarniany?

O₃- R11,

efekt cieplarniany- R12

58.Jakąśrednice mają mikropyły i dlaczego są niebezpieczne dla środowiska?

poniżej 0,2 μm, łatwo przenikają i zatrzymują się w płucach.

59.Skrócony schemat tworzenia się nitrozoamin

Azotany



Azotyny→(+) 4 aminy→ 5 nitrozoamin

60.Maksymalne dopuszczalne wskaźniki stężeń substratów ( NNO^3-, NNH⁴⁺, PO₄)

NNO^3- ; < 10 mg/ dm³

NNH⁴⁺ ; 0,5 mg/ dm³

PO₄ ; , 6,4 mg/dm³

61.Ile wynosi prawidłowy stosunek C:N?

Kompost wtedy spełnia swe zadanie jeżeli stosunek C : N wynosi 30:1.

C:N  30 :1

62.Spotęgowanie negatywnych reakcji toksycznych

Synergizm

63.Która grupa środków ochrony roślin jest 'najbezpieczniejsza' dla środowiska

Substancje znane przyrodzie, zidentyfikowane przez chemię organiczną, wykorzystywane przy ochronie roślin, syntetyzowane na wzór istniejących w przyrodzie. Działają w bardzo niskich stężeniach, są selektywne, ulegają szybkiej degradacji w warunkach środowiskowych, pod wpływem światła, temp, wilgotności, tlenu, mikroflory.

64.Reintrodukcja

Reintrodukcja- przywracanie tubylczych gatunków do środowiska , gdzie one pierwotnie przebywały (ponieważ jak się dzieli teren t ginie liczba osobników-kwadrat).

65.Światowe Obiekty Dziedzictwa Kulturowego i Narodowego

- Puszcza Białowieska (PN)

- Stare Miasto W-wa

- Kalwaria Zebrzydowska

- Kraków, Wieliczka, Toruń, Malbork, Oświęcim

Symbol obiektu Światowego Obiektu Dziedzictwa Kulturowego i Narodowego:

67.Odpady komunalne

Odpady komunalne - bytowe - to stałe i ciekłe odpady powstające w gospodarstwach domowych, w obiektach użyteczności publicznej i obsługi ludności, w tym nieczystości gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, porzucone wraki pojazdów mechanicznych oraz odpady uliczne, z wyjątkiem odpadów niebezpiecznych z zakładów opieki zdrowotnej i zakładów weterynaryjnych (Dz. U. Nr 132/96, poz.622).

Odpady komunalne stałe (OKS) są bardzo zróżnicowane pod względem składu fizycznego i chemicznego. Zależy on głównie od wyposażenia budynków w urządzenia techniczno-sanitarne (głównie sposobu ogrzewania), rodzaju zabudowy, stopy życiowej mieszkańców. Składniki zawarte w odpadach komunalnych, głównie organiczne ulegają przemianom biochemicznym i oddziałują na środowisko poprzez produkty rozkłady: dwutlenek węgla, amoniak, siarkowodór, metan, azotany, azotyny, siarczany i in. Odpady komunalne stwarzają zagrożenie dla środowiska także ze względu na możliwość skażenia powietrza, wód gruntowych i powierzchniowych mikroorganizmami chorobotwórczymi, dla których stanowią pożywkę. Ponadto na wysypiskach odpadów komunalnych panują dobre warunki dla żerowania różnego rodzaju insektów, gryzoni, ptaków, które mogą przenosić na inne tereny zarazki chorób np. : duru brzusznego, paraduru, tężca, czerwonki.

68.Wymień rośliny użytkowe powszechnie wykorzystywane w produkcji żywności wykazujące skłonność do kumulowania metali ciężkich:

sałata, marchew, kapusta, kalafior itp.

69.Jaką ilość energii słonecznej gromadzi pierwsze ogniwo łańcucha troficznego?

Około 2%.

70.Który ze znanych Ci rodzajów smogu ma charakter globalny ,a który lokalny?

Globalny- londyński

Lokalny- los Angeles

• Co to są organizmy endemiczne?
  Endemity - organizmy unikalne dla danego miejsca albo regionu, występująca na ograniczonym obszarze, nigdzie indziej nie występują naturalnie (np. Brzoza Ojcowska)

• ile lat jesteśmy spóźnieni w standardach naukowych UE jeśli chodzi o oczyszczanie wód?
  o 26 lat.

• Związki te powstają podczas niecałkowitego spalania wszystkich innych węglowodorów z wyjątkiem metanu (np. podczas palenia papierosów, spalania różnego rodzaju węgla); są to związki toksyczne i niebezpieczne dla organizmu ludzkiego, ponieważ wywołują zmiany nowotworowe w różnych tkankach.

• Jaką wielkością fizyczną jest 1 Grey (Gy), a jaką 1 Sivert (Sv)?
  Jest to jednostka dawki pochłoniętego promieniowania.
  Grey(Gy) -odnosi się do materii nieożywionej 1 Gy = 1J / kg
  Sivert(Sv) -odnosi się do organizmów żywych 1 Sv = 1 Gy = 100 radów = 100 remów

• Maksymalna dawka promieniowania jonizującego, która jest bezpieczna dla zdrowia człowieka to:
  dopuszczalna dawka roczna: 250mSv = 25 remów.
  1 Sv - efekt genetyczny - możliwość zaburzeń w rozwoju płodu
  2 Sv - efekt somatyczny - białaczka, anemia,
  powyżej 5 Sv - pewna śmierć

• Jaką nazwę ma maszyna zagęszczająca odpady na wysypisku?
  kompaktor - mechaniczny zgniatacz odpadków, śmieci, puszek, pudeł itp. czyniący z nich ścisłą, spoistą, łatwą w transporcie masę.

• Antropogeniczne substancje persystentne:
  DDT, herbicydy diprydylowe, HCH

• Które ze smogów są lokalne a który globalny?
  lokalne: typu: Los Angeles i Londyn
  globalny: elektromagnetyczny

• Wymień znane Ci rodzaje smogu:
  kumulacja gazów, fotochemiczny, elektromagnetyczny

• Średnica cząstek u mikropyłów.
  do 0,2 μm. (łatwo przenikają i zatrzymują się w płucach).

• Przedstaw wartości substancji toksycznych wyrażanych wskaźnikiem LD50 dla człowieka w 1 klasie pestycydów.
  0 - 25 mg/kg ciała <= dla ludzi (klasa T+). (dla ssaków jest do 50 mg/kg)

• Nazwa organizmu testowego używanego w testach monitoringowych o najwyższej wrażliwości na siarkę w powietrzu:
  Porosty.

• Przywracanie organizmom środowiska, w którym bytowały pierwotnie a zostały wytępione to:
  Reintrodukcja.

• Podaj poprawną nazwę organizmów odpowiedzialnych za mineralizację materii organicznej w łańcuchu pokarmowym.
  Destruenci / reducenci.

• Które pojęcie mocniej wiążesz z GMO: nadzieja czy obawa?
  GMO - organizmy modyfikowane genetycznie
  Obawa,ponieważ żywność modyfikowana może nieść za sobą zagrożenia dla ludzi: przenoszenie odporności na antybiotyki z roślin na patogenne organizmy jelitowe, możliwa toksyczność produktów zastosowanych genów odporności, alergie wywołane produktami genowymi wprowadzonych transgenów, niepożądane substancje toksyczne w roślinach transgenicznych.

• Odpowiednikiem jakiej skali jest indeks saprobowy?
  Jest to wskaźnik biologiczny używany w biomonitoringu wód.
  Obecnie zastępowany przez indeksy biotyczne.

• Jakim pojęciem określamy zjawisko kumulowania się substancji toksycznych w poszczególnych ogniwach łańcucha troficznego bez utraty właściwości toksycznych?
  Persystencja.

• Podaj nazwy kumulowanych substancji toksycznych w łańcuchach troficznych.
  metale ciężkie: Ni, Hg, Cr, Pb; pestycydy; NO_x ; SO₂

• Przykład organizmu inwazyjnego w warunkach ekosystemu.
  szrotówek kasztanowiaczek; norka amerykańska; haracleum;

• Ramowe programy UE na lata 2002-2006 o charakterze horyzontalnym to:
  - jakość i bezpieczeństwo żywności
  - zrównoważony rozwój, zmiany globalne i ekorozwój
  - zarządzanie odpadami radioaktywnymi
  - ochrona przed promieniowaniem

• Źródła trwałej obecności toksyn to:
  - spalanie paliw płynnych i odpadów
  - dodawanie PCB do olejów w wymiennikach ciepła
  - stosowanie PBDE jako opóźniacza palenia pianek budowlanych
  - dioksyny tworzą się z PCB i chlorofenoli przy udziale światła słonecznego
  - np: DDE, lindan powstają de novo w czasie schładzania gazów odlotowych w procesach termicznych
  - znaczna część dioksyn absorbowana jest na cząstkach pyłków emitowanych o średnicach < 2 μm.
  - niektóre mikroorganizmy glebowe mogą powodować dimeryzację chlorofenoli do dioksyn.

---