Cele premedykacji:

1.zniesienie niepokoju,leku

2.ograniczenie lub zniesienie bolu

3.ograniczenie motoryki

4.ulatwienie wprowadzenia do znieczulenia ogolnego i obniżenie dawek Sr anestetycznych

5.uzupelniajace dzielanie Sr anast

6.zapobiewganie niekorzystnym działaniom ubocznym lekow uzywanych do znieczulen

Neuroleptyki:(spadek aktywności ruchowej,osłabienie aktywności poznawczej,osłabienie reakcji emocjonalnych,zanik leku i niepokoju,zanik agresywności,osl odruchow warunkowych)

1.Pochodne fenotiazyny:UN-hamuja aktywność wspolczulna,depresja tworu siatkowatego,blokowanie rec dopaminowych.CUN-reguluja poziom CAMP,nie ma dzialanie przeciwbolowego !!! UK-sadek cisnienia tetniczego w wyniku depresji osr tetniczo-ruchowego oraz antagonizowania dzialania ADR i NOR. UO-depresyjnie. UP-dzilanie przeciw wymiotne. UM-znosza napiecie mięśniowe. TER-obnizenie temp wew. w związku z depresja olsr termoregulacyjnego.(nie klasc na zimnym po operacji.). Ponadto: maleje wydzielanie sliny,poteguje dzialanie Sr przeciwbolowych. Uboczne:podudzenie,niepokój,drzenia miesni,najczęściej konie. A)Acepromazyna-UP- przeciwymoitne,hipotermia UK-spadek cisnienia ,bradykardia, UO-nie wielki wpływ depresyjny,hamuje niepokoj.Dzialanie: i.v.-sedacja 5` i.m. 10` s.c. 30` Dawkowanie: per.os. 1-3 mg/kg m c (konie 0,1-0,4 mg/kg m c ) pobudzająco u koni i.v. i.m. B)Chloropromazyna UP silnie przeciwwymiotnie,rozluźnienie mięśniówki gładkiej lelit,przelyku,macicy (kamica,zadlawienia) UK-spadek cisnienia krwi Dzialanie: i.v.-po 5` i.m. 15-30` per.os. 1 h. Dziala 1-2 h na psy pobudzająco,transport,rozluznienie miesni,porod.Dawkowanie:pies i.m 1,1-6,6 ,kot 2,2-6,6 ,i.v. psy,konie,owce ,bydlo 0,55-4,4. C)Propionylopromazyna :spadek cienieni,depresja UP,nie po wypadkach. 2.Benzodiazepiny: mech. Dzialania: dzilaja na rec gaba-ergiczne,w centralnym ukl. Nerwowym wiaza się ze swoistym bialkiem modulującym czynność aktywacji rec. Rec gaba odp za wzrost przepuszczalności bl kom dla jonow co nasila procesy hamowania w CUN. Dzialanie:uspokajające,zmniejszaja napiecie nerwowe i poczucie leku,silnie miorelakksacyjnie i przeciw drgawkowe,powoduja senność.Klinicznie maja wpływ na UK,UO:-brak nudności,wymiotow, dzialania przeciwbolowego,nie powoduje spadku cisnienia,niewielka depresja odd,tetno bez zmian lub niewielki spadek. A)Diazepam: nasial dzialanie innych lekow ,redukuje dzial uboczne(drgawki po ketaminie).Jest metabolizowany do subst farmakologicznie czynnych.Cza t1/2 24-57 h,a dla metabolitow 2-4 dni.Ponowny wzrost Diazepamu może wystąpić 6-8 h po podaniu gdyz jest wydalany z żółcią ponownie się wchlania.Dzial. niepożądane:sedacja pooperacyjna,zły stan ogolny,i.m. sa bolesne,silnie pobudza łaknienie.Dawkowanie:psy koty i.v. 0,1-0,5 i.m. 0,3-0,5 koty 0,3-1.Czesto podaje się z ketamina,ksylazyna i atropina. B)Midazolam: 3x silniejszy nic w/w ale krótsze dzialanie,bardzo szybko metabolizowany,wydalany z moczem,nie dziala na UK i UO,nie powoduje bolu w miejscu podania.Dawka 0,1-0,2 mg. C)Klimazolam:silnie uspokaja i zwiotcza miesnie,z fenantylem stosowany w neuroleptanalgezji u psow. D)Klonazepam:podstawowy przy leczeniu padaczki,latwo wchlanialny.Dzialania niepożądane: uczucie zmeczenia,zawroty glowy,senność. E)Flumazenil:antagonistyczne dzialanie dla lekow uspokajających,nasennych,działających na CUN.Zastosowanie: przy przedawkowaniu,dla pacjentow jednego dnia.Dzialanie niepożądane:nudności,wymioty,tachycardia.Dawkowanie:psy,koty 1ml i.v. Czas dzialania 60`. Wady stosowania poch fenotiazyny:brak dzial p/bolowego,spadek cisnienia,depresja UO,hipotermia i pobudzenie. Wady benzodiazepin:brak dzial p/bolowego,dlugi czas dzialania,utrudnione wchłanianie,dzialanie,bolesnosc po podaniu i.m. 3.Alfa 2 agonisci :

A)Ksylazyna:Dzialanie: uspokajające,przeciwbolowe,stosujemy u koni w bolach morzyskowych.Dzialanie niepożądane:zaburznie termoregulacji,tetno spada,a potem rosnie,bradykardia,arytmia,spadek liczby odd,wymioty u psow i kotow,poronienia u bydla ze wzg na skurcz macicy,wzrost wydzielania sliny.Metabolizm:Bardzo szybkie wchłanianie,dziala po 5`,można u all zw., dzial uspokajające utrzymuje się 1-3 h ,a przeciwbolowe 10-30`.Dawkowanie:konie 0,3-1 mg/kg m c i.v.,bydlo 0,1-0,2 i.m.,psy 1 i.v.,psy koty 1-3 i.m.,ptaki 5-10 i.m. B)Medetomidyna:p/bolowy,uspokajający,u 20% psow wymioty,spadek perystaltyki jelit.Dawkowanie:psy 30 ug/kg m c C)Detomidyna:Dzaialanie:uspokajające,p/bolowe,znosi reakcje bolu pow i trzewnego,po podaniu i.m. dziala 10-15 x silniej.Najczesciej stos u bydla,owiec ,koni w dawce 10-30 ug/.kg m c . D)Atipemazol:antagonista,selektywnie blokuje rec alfa dwa, powoduje wydzielanie nor w CUN i nerwach obwodowych.Cel:skrocenie sedacji,odwożenie niekorzystnego dzial Sr na U sercowo naczyniowy.Dawkowanie:kot 0,4 ,pies 0,2mg E)Atropina:parasympatykolityk.Przeciwdziala ubocznym skutkom Sr anestetycznych, zmniejsza sekrecje sliny sluzu,zmniejsza nap mm gładkich,przyspiesza prace serca,rozszerza naczynia krwionośne,rozszerza zrenice.Dawkowanie 0,05 mg. 4.Srodki analgetyczne: Blokada rec L2 adrenergicznych Dzialanie:przeciwbolowe,depresje UK,zwężenie źrenic,sedacja,mogą być haluny,zab perystaltyki jelit. A)Petydyna:spazmolicznie dziala,zmniejsza wydzielanie sliny,zastosowanie w cesarskim cieciu,laparotomi.Dawkowanie:psy 3-5 mg i.m.,s.c.,koty 5-10,duze 1-2. B)Fentanyl:premedykacja przez znieczuleniem barbituranami,depresja odd,koty i konie może być toksyczny.Dawkowanie:psy 0,01-0,05,po i.v. dziala po 1` i utrzymuje 15`. C)Dextromaramid:Zastosowanie:NLA,operacje kostne,dzial przeciwbolowe, sedatywne,bradykardia,spadek cis tetniczego,zab wymiany gazowej,pobudza perystaltyke jelit. D)Butorfanol: dziala silniej od morfiny,może powodowac spadek cis,zab rytmu serca,depresje odd.Stosowany przy urazach nowotworach do nastawienia zlaman,morzyska,zap żołądka i jelit.Dawkowanie:psy 0,1-0,4 mg i.m. ,kot 2x,Kon 0,025 i.v. E)Nalokson:czysty antagonista,pozbawia dzialania przeciwbolowego i depresyjnego na UO,dzialka 2` po podaniu,czas dzialania 1-4 h,zwyczajnie opioidy działają dłużej i po tym czasie odlot.Dawkowanie:0,04-0,1 mg psy.

KETAMINA

- może być podawana każdą drogą ( nie podajemy jej per os)

- może być stosowana u każdego gatunku zwierząt

- należy do grupy pochodnych cykloheksyloamin

- na rynku jest S-ketamina (jest ona inna niż standardowa R- ketamina); działa silniej analgetycznie i anestetycznie, co pozwala na stosowanie niższych dawek, a tym samym na łatwiejsze sterowanie znieczuleniem przy identycznym działaniu na krążenie i oddychanie ; w Polsce nie zarejestrowana

- ketamina-R

infuzyjny anestetyk, ale o innych objawach znieczulenia niż w przypadku barbituranów

działanie kataleptyczne i analgetyczne bez właściwości nasennych

działa depresyjnie na układ korowo-wzgórzowy

aktywuje układ limbiczny, pole wzrokowe i słuchowe → po ketaminie mogą występować stany pobudzenia ruchowego

działa analgetycznie

powoduje ograniczenie świadomości

powoduje utratę czucia powierzchownego (skórne, tk. podskórna, mięśni)

nie zupełnie znosi czucie trzewne- dlatego nie można jej stosować jako monoanestetyku

można ją stosować przy laparotomii, ale dopiero po odpowiedniej premedykacji złożonej

działa depresyjnie i hamująco( wybiórczo) na pewne obszary mózgu →znieczulenie zdysocjowane (wybiórcze działanie na pewne obszary)

- działanie:

*po podaniu i.v. - po 1 min.

*po podaniu i.m. - po 5-10-15 min.

- powoduje łagodną depresję układu oddechowego; początkowo powoduje przyspieszenie a następnie zwolnienie oddechów→ zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, a nawet może spowodować kwasicę oddechową

- wyższe dawki powodują hipoksemię i hipokapnię…

- odruchy krtaniowy i gardłowy są zachowane, a nawet wzmożone →skurcze nagłośni przy drażnieniu →trudności w intubacji ; odruch połykania jest też zachowany

- działa stymulująco na oddychanie i krążenie:

*po podaniu ketaminy wzrasta liczba tętna, rośnie ciśnienie tętnicze i wzrasta rzut skurczowy serca (wzrost ciśnienia o 10-20%, po 2-3 min. po podaniu; następnie ciśnienie powraca do normy)

Tachykardia i wzrost ciśnienia - zależne są od pacjenta i zastosowanej premedykacji.

- nie wywołuje arytmii →można stosować ją u pacjentów w stanie wstrząsu i przy urazach przypadkowych ; większe dawki powodują arytmię ketaminową

- nie powoduje wzrostu stężenia histaminy w OUN (rzadko występują więc uczulenia)

- nie upośledza funkcji wątroby i serca

- powoduje wzrost sekrecji gruczołów śluzowych w tchawicy i wzrost ilości śliny →niedrożność dróg oddechowych

-nie hamuje perystaltyki i nie powoduje wymiotów

-powoduje małego stopnia zwiotczenie mięśni

-działanie uboczne:

*stany spastyczne mięśni, czasami pobudzenie→ wzrost napięcia mięśniowego, drgawki, wokalizacja(bez konsekwencji klinicznych)-przeciwdziałamy temu podając bezodiazepiny;

*jeżeli dojdzie do pobudzenia i utrzymuje się ono 1-2 min. → zaburzenia oddychania → należy podać dożylnie diazepam

-mało toksyczna, szeroki margines bezpieczeństwa → duże dawki powodują głębszy i dłuższy sen, czasami depresje nerwową

-przenika przez łożysko, w ten sposób wywiera niewielki wpływ na płód → można stosować przy cięciu cesarskim

-mała toksyczność; detoksykacja następuje przez metyzację; ma niewielki wpływ na metabolizm; 4 metabolity wydalane z kałem i moczem; z moczem wydalana w niewielkich ilościach w niezmienionej postaci

-T ½ = 2,5 do 4 h (ludzie); 40-60 min (koń)

ZALETY STOSOWANIA:

szybkie działanie

dobre działanie przeciwbólowe

mniejsze działanie na ukł. oddechowy niż tiopental i propofol

stymuluje ukł. krążenia przez działanie na ukł. sympatyczny → wzrost liczby tętna i wzrost ciśnienia tętniczego

możliwość podania każdą drogą

rozszerza oskrzela

WADY STOSOWANIA:

wzrost napięcia mięśni

drgawki

pobudzenie

wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego

wysychanie rogówki (przy otwartych powiekach)

wybudzanie może łączyć się z ekscytacją i hipertermią

Ketaminy nie stosuje się jako monoanestetyku; można ją łączyć praktycznie ze wszystkimi preparatami(detomidyna, ksylazyna, diazepam, medetomidyna, acepromazyna, midazolam); może być stosowana jako środek wprowadzający do znieczulania wziewnego. Dyskusyjne jest stosowanie jej z atropiną (może hamować wzrost ciśnienia tętniczego jako następstwo połączenia z ketamina).

Do odwracania pobudzenia po ketaminie podajemy diazepam w dawce 0,5mg/kg m.c - wg. siły działania.

- można podawać wszystkim gatunkom zwierząt - ptaki, koty, szczury, chomiki (dootrzewnowo).

- podanie i.v skraca działanie do 20 min.

- dożylnie podajemy zawsze według siły działania

- można ją łączyć w jednej strzykawce z diazepamem (sam diazepam wywołuje ból → reakcja bólowa zostaje ograniczona na skutek rozcieńczenia diazepamu w ketaminie )

BARBITURANY I PROPOFOL

BARBITURANY

hamują neurony kory mózgu i tworu siatkowatego

działają silnie nasennie

działają bardzo słabo przeciwbólowo; do uzyskania bezbolesności konieczne są dawki dużo wyższe niż do uzyskania podstawowego działania....

ilość środka wywołująca tolerancję chirurgiczną jest często 2 razy wyższa od ilości potrzebnej do utraty świadomości

bardzo duża dawka środka analgetycznego jest toksyczna dla wątroby i dodatkowo niebezpieczna dla życia zwierzęcia (upośledza krążenie i oddychanie); barbiturany jako monoanestetyków używa się jedynie przy kastracji knurów!

chcąc osiągnąć stopień bezbolesności należy świadomie przedawkować barbiturany; przy czym niezbędna jest kontrola głębokości znieczulenia

STOPIEŃ I

STADIUM 1

utrata świadomości - sen podstawowy

odruch powiekowy i rogówkowy jest zachowany

oddychanie jest regularne odruch krtaniowy zachowany (wzmożony)

STADIUM 2

okres tolerancji chirurgicznej

osłabienie odruchu powiekowego

spadek napięcia mięśni

odruchy z pola operacyjnego są częściowo zachowane (wzrost liczby/ilości odruchów pod wpływem bodźców bólowych)

STOPIEŃ II

brak odruchów obronnych

oddechy spłycone, rzadkie

rozszerzenie źrenic (silne bodźce bólowe)

STOPIEŃ III

rozszerzenie źrenic

brak odruchu powiekowego i rogówkowego

STOPIEŃ IV

- porażenie oddychania i krążenia

Nie należy pogłębiać stopnia II bez możliwości intubacji → występowanie bezdechu.

Kontrola głębokości znieczulenia nie jest łatwa, gdyż zależy od siły bodźców bólowych (przy braku lub niewielkich bodźcach bólowych znieczulenie wydaje się dostatecznie głębokie, ale pod wpływem silnych bodźców bólowych pojawiają się odruchy, wokalizacja i poruszenie zwierzęcia).

Kiedy podajemy kolejne dawki w celu uzyskania tolerancji chirurgicznej może dojść do depresyjnego działania na układ oddechowy i krążenie.

można je stosować ze środkami znieczulającymi : fentanyl, butorfanol

PODZIAŁ BARBITURANÓW

barbiturany o krótkim i ultrakrótkim czasie działania

tiopental , metaheksytal

charakteryzują się dużą rozpuszczalnością w tłuszczach, szybko przenikają do OUN

działają krótko

szybko ulegają redystrybucji do tkanki tłuszczowej i mięśniowej - spadek stężenia

barbiturany o średnim czasie działania

pentobarbital

dobrze rozpuszcza się w tłuszczach i silnie wiąże z białkami krwi

T1/2 = 6 godz.

barbiturany o długim czasie działania

czas działania : 24 godz.

działanie nasenne : 4-6 godz.

stosowane jako leki uspakajające i nasenne

w związku z tym, że barbiturany wiążą się z białkami, dawkowanie barbituranów u zwierząt charłaczych , w złym stanie ogólnym zdrowia i po krwotokach powinno być zawsze mniejsze;

są wychwytywane przez nerki (przy dużej persfuzji)

OUN, wątroba, nerki → następuje spadek stężenia , jeżeli nie zwiększa się dawki → redystrybucja z OUN do innych tkanek

działają toksycznie na wątrobę

powodują depresję ośrodka naczynioruchowego

rozszerzenie naczyń obwodowych ; spadek ciśnienia; zaleganie krwi na obwodzie

spadek przepływu krwi w krążeniu wieńcowym - nie stosować u zwierząt z chorym sercem!

spadek rzutu serca

tachykardia

spadek liczby oddechów → spadek objętości wydechowej (depresja ośrodka oddechowego)

działanie przeciwdrgawkowe - LUMINAL (stany padaczkowe)

NIE PODAJEMY i.m.- występują bolesne odczyny

Barbituranów nie stosujemy u :

zwierząt z niewydolnością oddychania i krążenia

zwierząt z zaburzeniami gospodarki kwasowo-zasadowej

zwierząt ciężarnych

zwierząt przy cesarskim cięciu - barbiturany przechodzą przez łożysko i w ten sposób powodują śmierć płodów Dawkowanie:

5 mg/kg m.c. - z premedykacją

30 mg/kg m.c. - bez premedykacji

podajemy wg siły działania

podaje się dawki frakcjonowane - wg siły działania; 1/3 dawki wyjściowej; później zależnie od efektów działania (sprawdzamy odruchy, wpływ środka na układ oddechowy i krążenie)

najczęściej stosowane barbiturany:

tiopental (ludzie)

pentobarbital : Vetbutal (6%, ale rozcieńczamy 1:1- bezpieczniejsze stosowanie); Morbital (16%)

PROPOFOL

dożylny środek do znieczulenia ogólnego

wywołuje znieczulenie ogólne tuż po podaniu

nie działa silnie przeciwbólowo

nie drażni tkanek po podaniu okołożylnym (inaczej niż pentobarbital)

ma konsystencję i barwę podobną do mleka; otwarta ampułka musi być natychmiast zużyta - ponieważ staje się pożywką dla bakterii

może być łączony ze środkami do premedykacji

jest bardzo szybko metabolizowany- czas działania po pojedynczej dawce wynosi 4 minuty !

po podaniu dożylnym łączy się z białkami w 97%

jest szybko rozprowadzany w organizmie; najszybciej osiąga OUN, później tłuszcze i inne narządy

T1/2 = 1-5 min. eliminacja z organizmu pod postacią kw. glukuronowego :70% nerki 30% kał

nie kumuluje się w organizmie; 90% metabolitów wydalane jest z organizmu w ciągu 24 godz.

nie działa toksycznie na wątrobę; można stosować u pacjentów z niewydolnością wątroby , obrażeniami mózgu

po podaniu i.v. - może wystąpić bezdech, liczba oddechów zależy od dawki ; po zakończeniu- wzrost liczby oddechów

powoduje depresję układu oddechowego

spadek liczby tętna i ciśnienia skurczowego

w przeciwieństwie do barbituranów kolejne dawki nie kumulują się w organizmie i po zakończeniu podawania następuje wybudzenie

Dawkowanie:

dawka podstawowa 6-7 mg/kg m.c.

przy zastosowanej premedykacji dawkę redukuje się o ok. 30%

dawkowanie we wlewie ciągłym:pies: 0,4 mg/min./kg m.c. kot : 0,6 mg/min./kg m.c.

ZALETY:

szybkie działanie

szybki powrót świadomości

może być stosowany u pacjentów z chorobami wątroby i nerek

nie działa drażniąco na tkanki

powoduje rozszerzenie oskrzeli

może być stosowany u pacjentów z jaskrą

WADY:

zaburzenia oddechowe: może wywołać bezdech + jego konsekwencje (sinicę)

drgawki (rzadko)

spadek ciśnienia tętniczego i objętości minutowej serca

spadek szybkości akcji serca

ZNIECZULENIE WZIEWNE

to znieczulenie polegające na bezpośrednim wprowadzeniu anestetyku do płuc pacjenta; z płuc anestetyk dostaje się do krwi i z nią jest rozprowadzany po całym organizmie (zwłaszcza do tkanki nerwowej)

anestetyki ,gazy lub ciecze parujące, które w temperaturze pokojowej łatwo przechodzą w stan pary, podczas wdechu dostają się do płuc (wdech z atmosfery lub odpowiedniej aparatury)

METODY:

znieczulenie z oddychaniem bezzwrotnym

układ otwarty

układ półotwarty

znieczulenie z oddychaniem zwrotnym

układ półzamknięty

układ zamknięty

ZNIECZULENIE Z ODDYCHANIEM BEZZWROTNYM : wdech i wydech z atmosfery.

układ otwarty:

metoda kroplowa:

metoda bardzo łatwa - małe opory wdychanego i wydychanego powietrza

brak kontroli nad pacjentem

kropel lotnego środka znieczulającego podaje się na złożoną w kilka warstw gazę, umieszczaną w masce ustno-nosowej

małe zwierzęta np. świnki morskie ZALETY:

niskie stężenie CO2 w powietrzu pod maską- cały CO2 wydychany jest na zewnątrz

małe opory oddychania

WADY:

duże zużycie środka znieczulającego

brak kontroli nad drogami oddechowymi

trudności w utrzymaniu znieczulenia na jednym poziomie

możliwość wybuchu

metoda insuflacyjna:

wprowadzenie par gazów środka znieczulającego bezpośrednio do jamy ustnej

wady/zalety - jak w metodzie kroplowej

metoda inhalacyjna:

służy głównie do znieczulania zwierząt laboratoryjnych

kontrola- komora szklana lub plastikowa- widzimy jedynie czy zwierzę oddycha

wady/zalety jak w metodzie kroplowej

układ półotwarty: wdech z aparatu, wydech do atmosfery

metoda bezzastawkowa Ayra z rurką T

metoda bezzastawkowa Ayra z rurką T w modyfikacji Kuchla

metoda półotwarta zastawkowa

Metoda bezzastawkowa Ayra z rurką T:

rurka w kształcie litery T - ramię:

wdechowe

wydechowe

do aparatu z tlenem i środkiem znieczulającym

ramię wdechowe - do rurki dotchawicznej; naprzeciw jest ramię wydechowe - do atmosfery; trzecie ramię - do butli z tlenem i parownika (w parowniku znajduje się środek znieczulający; w parowniku miesza się czysty tlen ze środkiem znieczulającym) → mieszanina płynie przez ramię doprowadzające i napływa do ramienia wydechowego a podczas wdechu do ramienia wdechowego i do płuc;

pojemność ramienia wydechowego: min. 1/3 pojemności oddechowej pacjenta

podczas wydechu powietrze z anestetykiem jest usuwane do atmosfery przez ramię wydechowe

ramiona: wdechowe i wydechowe nie mogą być zbyt krótkie (jeżeli byłyby zbyt krótkie, to do płuc mogłoby napływać powietrze z atmosfery)

przepływ mieszaniny gazów powinien być 2 razy większy od wentylacji wydechowej

opór oddechowy i przestrzeń bezużyteczna są ograniczone do minimum

Metoda bezzastawkowa Ayra z rurką T w modyfikacji Kuchla:

do ramienia wydechowego założony jest worek oddechowy (dzięki niemu łatwiej ocenić czy pacjent oddycha)

Metoda półotwarta zastawkowa:

rurka jest w kształcie litery T

w rurce znajduje się zastawka bezzwrotna ; podczas wydechu gaz jest usuwany na zewnątrz , podczas wdechu zastawka zamyka się (brak możliwości powrotu gazów wydechowych)

ZNIECZULENIE Z ODDYCHANIEM ZWROTNYM: z aparaturą; wydychany CO2 powraca do aparatury, przechodzi przez pochłaniacz (następuje w nim oddawanie CO2 z powietrza)

układ półzamknięty: (układ używany obecnie najczęściej)

wdech z aparatu

wydech w całości wraca do aparatu

powietrze wydychane przez pacjenta oczyszczane jest z CO2 w pochłaniaczu; gromadzi się w worku oddechowym (czyste powietrze) i przygotowane jest do następnego wdechu 9wraca do płuc)

mieszanina gazów przez cały czas jest uzupełniana tlenem z butli (worek uzupełniamy do 2/3 tlenem)

najlepszym wskaźnikiem dostatecznej podaży tlenu jest spokojny oddech → wypełnienie worka oddechowego do 2/3

polega na częściowym oddychaniu zwrotnym z pochłanianiem CO2

minimalna podaż tlenu powinna być wyższa niż jego zużycie przez organizm (min.)

zawór podciśnienia- przy dużym wypełnieniu worka oddechowego gazem część gazu można wypuścić do atmosfery (poprzez uciśnięcie zaworu podciśnienia); (jest też zawór, który pozwala nam napełnić worek, przy jego zbyt małym wypełnieniu)

worek oddechowy może być użyty do reanimacji - po usunięciu z worka środka znieczulającego wypełniamy go czystym tlenem (czynność tą powtarzamy przynajmniej 5-krotnie)

ZALETY:

spokojny, łatwo dający się regulować oddech

możliwość utrzymania znieczulenia na stałym poziomie

oszczędność środka znieczulającego

ograniczone (małe) ryzyko wybuchu środków łatwopalnych (ryzyko występuje jedynie przy usuwaniu gazów z worka oddechowego)

układ zamknięty:

jak układ półzamknięty, ale brak w nim zaworu bezpieczeństwa (brak możliwości mieszania się gazów z powietrzem atmosferycznym - wszystko odbywa się w aparaturze)

na skutek długiej operacji gazy podczas wdechu i wydechu nagrzewają się i zajmują w ten sposób coraz większą przestrzeń →sprawia to trudności w oddychaniu

worek oddechowy jest za pochłaniaczem →powietrze 2 razy przechodzi przez pochłaniacz

sposób zastawkowy okrężny

przepływ powietrza wymuszony jest przez układ zastawek; przepływ ten jest tylko jednokierunkowy, czyli następuje okrężny przepływ gazów w aparaturze i układzie oddechowym

przy wdechu powietrze dostaje się do płuc z worka oddechowego jednym przewodem; przy wydechu powietrze dostaje się do worka oddechowego (przez parownik) z płuc innym przewodem

sposób wahadłowy

aparat ten jest mniej skomplikowany; jest bez zastawek;

przy wydechu powietrze wydostaje się jednym przewodem, przez pochłaniacz dostaje się do worka oddechowego

przy wdechu powietrze, przez pochłaniacz, dostaje się z worka oddechowego do płuc tym samym przewodem

pochłaniacz jest niewygodnie umieszczony

istnieje możliwość dostania się pyłu z pochłaniacza do dróg oddechowych (pyły te mają charakter zasadowy)

dochodzi do nagrzewania się gazów podczas oddychania - wzrost przestrzeni bezużytecznej podczas zabiegu

ZNIECZULENIE ZŁOŻONE PSÓW I KOTÓW

ZNIECZULENIE PRZY UŻYCIU KETAMINY

ksylazyna 2 mg/kg m.c. + ketamina 5 - 10 mg/kg m.c. i.m.

(podajemy osobno, najpierw ksylazynę, a po 15-20 min. ketaminę)

1.ksylazyna 2 mg/kg m.c. + (diazepam 0,5 mg/kg m.c.) + (diazepam 0,5 mg/kg m.c.) + ktamina 5-10 mg/kg m.c. i.m.

2.(ksylazyna + diazepam - premedykacja; diazepam +etamina - znieczulenie ogólne)

3. diazepam 0,5 - 1 mg/kg m.c.+ etamina 10 mg/kg m.c. i.v. (wg siły działania)-

krótkie znieczulenie dożylne

ksylazyna 2 mg/kg m.c.+ midazolam 0,2 mg/kg m.c. +etamina 5 mg/kg m.c. i.m.

4. medetomidyna 0,04 mg/kg m.c.+ ketamina 5 mg/kg m.c. i.m. (psy)

↓

silniejsza od ketaminy

młode, silne zwierzęta

6. medetomidyna 80 mcg /kg m.c. + ketamina 5 mg/kg m.c. i.m. (koty)

UZUPEŁNIENIE LUB KONTYNUACJA ZNIECZULENIA PRZY UŻYCIU KETAMINY

1. dizaepam 0,5 - 1 mg/kg m.c i.v. (wg siły działania)

2. diazepam 0,5 mg/kg m.c + ketamina 2-5 mg/kg m.c i.m.

3. diazepam 0,5 mg/kg m.c. + ketamina 5 mg/kg m.c. i.v. (wg siły działania)

4. midazolam 0,2 mg/kg m.c. + ketamina 5 mg/kg m.c. i.v. (wg siły działania)

PRZYKŁADY NLA (neuroleptanalgezji) I ZNIECZULENIA ZŁOŻONEGO PSÓW

1. medetomidyna 0,02 mg/kg m.c. + butorfanol 0,1 mg/kg m.c. i.m. (psy)

2. atropina 0,05 mg/kg m.c. + prpoionylopromazyna 0,5 mg/kg m.c.

(lub ksylazyna 1 mg/kg m.c.) + dekstromoramid 0,5 mg/kg m.c. i.m. (psy)

3. atropina 0,05 mg/kg m.c. + ksylazyna 1 mg/kg m.c. + diazepam 1 mg/kg m.c. i.v. (wg siły działania) - znieczulenie złożone; w 1 strzykawce; 15-20 min.

4. atropina 0,05 mg/kg m.c. + ksylazyna 1 mg/kg m.c.

+ midazolam 0,3 mg/kg m.c. i.v. (wg siły działania) - 20-25 min.

WPROWADZENIE DO ZNIECZULENIA WZIEWNEGO

INDUKCJA ZNIECZULENIA WZIEWNEGO

1. diazepam 0,5 mg/kg m.c. + ketamina 5 mg/kg m.c. i.v.(wg siły działania)

2. medetomidyna 0,01 mg/kg m.c. + butorfanol 0,1 mg/kg m.c. i.m.

3. atropina 0,05 mg/kg m.c. + ksylazyna 2 mg/kg m.c. i.m. +

midazolam 0,46 mg/kg m.c. i.v. lub propofol 0,46 mg/kg m.c.

(wg efektów działania)

4. ksylazyna 2 mg/kg m.c. i.m. + tiopental lub pentobarbital lub propofol i.v. (wg siły działania)

Gady-niggdy nie stosow.hypotermii, powod upsledzenie funkcjonowania organizmu większość z nich może być wprowadzana w stan znieczulenia za pomoca maski(2-4% izofluran) można stosowac dozylnie lub doszpikowo injekcje propofoludla wprowadzenia do znieczulenia większych gadow a nastepnie konntyuowac znieczulenie izofluranem wybudzenie po nim trwa ok. 20 min.po znieczuleniu infuzyjnym wybudzenie może trwac nawet kilka dni, Morzemy je przyspieszyc przez podgrzewanie pacjenta.weze i gekony nie posiadaja powiek ich rogowki mogą wysychac. Prawidłowa głębokość znieczulenia jest gdy zwierze:-oddycha regularnie,-ma rozowe uszy i błony sluzowe,-nie cofa konczyny na skutek uszczypniecia palca,-nie ma odruchu powiekowego. Zalety inhalacji:-łatwa tech-precyzja-bezpieczne, szybkie wybudzenie. Wady;trudności we wprowadzeniu rurki intubacyjnej czy tez podlaczeniu aparatury d narkozy wziewnej do drog oddechowych. Gazy anestetyczne mogą być dostarczane poprzez maski halotan(1-4%indukkcja 0,5-2%pdtrzymywanie)izofluran(2-6%indukcja1-3podtrzymywanie) znieczulenia miejscowe iniekcja 0.5%lidokaina, daje ok. 10min znieczulenia miejscowego. Aby uniknąć zaburzen krążeniowych nie przeraczac dawki 7mg\kg. Dla znieczulenia trwającego ponad 3 godz stosowac 0-5% bupiwakainy, nie przekraczac łacznej dawki 8mg/kg

Króliki sa bardzo trudne do znieczulania, płochliwe i podatne na stres, maja duzą jame brzuszna a mala piersiowa, b.duze rozmiary ukl.pokarmowgo. gdy ułożymy krolika na grzbiecie jest zaburzone oddychanie bo narzdy uciskaja na prrzepone. Dlatego bardzo wana jest glodowka.spec budowa jamy ustnej utrudia intubacje (duzy jezyk,ograniczona ruchomość zuchwy rozbudowane siekacze)barbiturany podajemy i.v rozcieńczone Pentbarbital-wdł. Siły działania. Wyjściowa dawka jest 20-40mg/kg. Szybkie podanie powod bezdech i zejście śmiertelne. Znieczulenie utrzymuje się ok. 20 min, ale powrot zajmuje nawet 3 godz. Propental 35-45mg/kg. Premedykacja ksylazyna w dawce 1-5mg/kg, acepromazyna 0,25-1mg redukuje ona dawke ketaminy do35mg znieczulenie trwa ok. 15 min, diazepam1-5mg/kg atropina podawana jest przeciwdziałania zaburzeniom wentylacji i bradykardi wywolanych przez ketamine. Niektóre kroliki mogą bardzo szybko hydrolizowac atropine gdyz posiadają enzym atropinazę .

Szczur-monnoanastezja ketamina w dawce 100mg/kg nie daje odpowiedniego stopnia znieczulenia. 20-60 może być uzyte do wprowadzenia do znieczulenia wziewnego lub dozylnego (vensekcja) uzycie etaminy poprzedzone powinnoo być premedykacja w dawce 10-15mg .. schematy znieczulania

ksylazyna10mg+etamina 80-90 i.m

diazepam 0,5+etamina 2-5 i.m

midazolam 0.2 +ketamina 5 wg efektu dzialania

swinki morskie- SA trudne do znieczulenia, bo objętość jamy brzusznej b.duza,ucisk przewodu pok.na przepone, narzady wew.swinki to 20-40% jej masy ciala.

Schematy: ksylazyna 5mg/kg m..c. + ketamina 40mg/kg m.c.s.c

Acepromazyna 3-5 mg/kg m.c.+ ketamina 50-150mg/kg m.c. i.m.

Diazepam10+ ketamina 40-100 i.m.

Ksylazyna 10+ ketamina 50 i.p.

Monoastezja ketamina 44 mg/kg m.c. prowadzi tylko do unieruchomienia, a nie ma dzialania analgetycznego.

Komplikacje znieczulenia- hipotermia(najwazniejsz u gryzoni). Wyprowadzanie ze znieczulenia: większość wybudza się gwałtownie po znieczuleniu inhalacyjnym, należy zapewnic cieple i wygodne miejsce, obserwacja zwierz.co 15-30 min.do powrotu sprawności ruchowej, jeśli dojdzie do znacznej utraty płynów podac podgrzane plyny 1ml/100g m.c./godzine znieczulenia.

Sedacja koni i bydla:

Bydlo- ksylazyna0,08-0,5ml/100kg m.c. i.v. lub 0,25-1 i.m.

Konie- ksylazyna 3-5ml/100kg i.v. lub 7,5-15 i.m.

Dzialanie rozpoczyna się po 3-5min. i.v. lub 10-15 i.m.

Dzialnie uspokajające utrzymuje się przez 0,5-4h

Dzialanie p.bolowe 10-30minut

Neuroleptanalgezja(sedacja+analgezja):

Premedytacja- romifidyna 3ml/500kg lub detomidyna 0,5 lub ksylazyna 15 lub acepromazyna 2,5

Wprowadzenie do znieczulenia po 2-5 minutach butorfanol 1ml/500kg

NLA kon powinien pozostac w spokoju 2-3 minuty przed przytępieniem do zabiegu. Kon stojacy np.kastracja

Kon lezacy: premedytacja: romifidyna lub detomidyna lub ksylazyna

Wprowadzenie do narkozy po 8-10 minutach: ketamina 220-300mg/100kg. Wczesniej można podac diazepam 0,1mg/kg

Narkoza: Polozenie konia po 1-2 minutach od podania ketaminy z dazepamem. Znieczulenie trwa 20-30 minut. Istnieje możliwość przedłużenia znieczulenia:

a) co 12min podawac1/4 wyjsciowej dawki srodka uzytego do premedytacji i 1/3 dawki ketaminy

b) tiopental 0,1-0,2g/100kg(max1g na konia) w momencie przebudzenia. Wybudzenie po 20-30min

metoda wroclawska:

premedykacja- detomidyna 10mcg/kg i butorfanol 15mcg/kg

po 5min mieszanina A indukcyjna sluzaca do położenia konia

Mieszanina A:

25g gwajamar(eter glicerynowy gwajakolu), 232,5ml 5% glukozy podgrzac do rozpuszczenia się gwajamaru, po schlodzeniu do temp. Pokojowej uzupełnić r-r do 250ml dodając 5ml 10% ketaminy i 12,5ml 2% ksylazyny. Po odpow. Ułożeniu konia mieszanina B podtzrymujaca zniecz. Kontynuowano do 60min.

Mieszanina B: 50g gwajamaru,197,5ml 5% glukozy po podgrzaniu, po schlodz. Uzupełnić r-r do 250ml 15ml 10% ketaminy i 37,5 ml 2% ksylazyny.

Laparotomia usuwanie kostniakow, trzeszczek

Opioidy:

Rec opioidowe:

Mi - dział p/bólowe, depresja oddechowa, euforia nudności wymioty, zab perystaltyki jelit, zweżenie zrenicy, sedacja, bradykardia, zab regulacji temp

Kappa - dzial p/bólowe, sedacja zwężenie zrenicy

Sigma - halucynacje wzrost napiecia miesni, tachykardia, pobudzenie wazomotoryczne

Epsilon - modyfikacja rec. Mi, analgezja nadrdzeniowa, depresja odd

Agonisci rec opioidowych poew depresje OUN( koty i konie pobudznie). Wys dawki morfiny działają sedatywnie u psów a u kotów i koni nie. Uwolnienie histaminy przez morfine i petydyne może być przyczyna spadku cisn. Tetniczego

Petydyna - działa u psów 7-10x słabiej p bólowo niż morfina, ma dział spazmolityczne jak atropina. Może być wyk do laparotomii i cesarki. Po i.v. uwalnianie histaminy i spadek P t. Dział p/bolowe 1.5 h Dwki: psy 3-5 mg/kg s.c, im,iv Koty 5-10mg/kg, Duze zw 1-2

Fentanyl - działa 50x silniej p/bolowo od morfiny, dział 5 min po podaniu. Depresja odd ok. 15 min od podania. U koni i kotow może wywoływac ekscytacje u psów nadwrażliwość słuchową. Analgezji tow depresja odd, może być podawany w prem przed barbituranami Psy: 0,001-0,005 mg/kg i.v. dział po 1 do 15 min

Alfentanyl\ Sulfentanyl - podobnie do ww dziala 10x silniej. Dział p/bólowe pojawia się szybko i szybko znika

Dextromoramid - działa b silnie p bólowo i sedatywnie. Wywołuja Brydak, spadek P T i zab wymiany gazowej. Pobudza perystaltyke jelit nie powinien być stosowany przy operacjach na jelitach. Wyw. Przeczulice słuchową działa po 5 min do 2-3h psy 0,5 mg/kg

Butorfanol - często stos u koni. Ma dzaił agonistyczne (r. kappa) antagonistyczne (r. mi). Działa 4-7x silniej p/bólowo niż morfina, po zwiekszeniu dawki działanie p bolowe nie zwieksza się. Może powodowqac spadek P i l tetna, zab rytmu. Powoduje depresje odd ale wystepuje tzw efekt pułapowy- wpływa depresyjnie do pewnej granicy a zwiekszenie dawek nie powoduje zwiekszenia depr odd. L2 agonisci nasilaja dział p/bolowe. Dzaił rozpoczyna się po 5-15min, utrzymuje się 2-6h. Można podac p.o. ale wtedy 5x wyzsza dawka bo 17% jest dostępne a reszta metabolizowana jest w wątrobie. Stos jako srodek do premedykacji i w bolach somatycznych spowodowanych urazami bolach nowotworowych i związanych z osteosynteza, w bolach p pok u koni Psy 0,1-0,4 mg/kg i.m. s.c., 0.1-1 p.o. Koty 0,2-0,8 Konie0,1-0,4 mg/kgi.m. 0,025mg,kg i.v.

Meloksan - jest czystym antagonista pozbawionym dzial p bolowego i depr. na ukł. odd. Małe dawki odwracaja działanie morfiny i agonistow. U psow z depresja odd powoduje wzrost l odd w 1-2 min po podaniu i odwraca dzialanie uspokajające i P tetnicze powraca do normy 0,04-0,01mg/kg

Niesterydowe leki p bolowe - ham czynności enzymow biorących udzial w przemianie kw arachidonowego. Maja dzialanie uboczne polegające na zab f nerek, owrzodzenia p pok, zab skałd krwi, uszkadzaja wątrobę, zaostrzenie wyst. Wczesniej chorób serca

Kw acetylosalicylowy: p/bolowo, p/goraczkowo p/zapalnie, cham synteze prostaglandyn i agregacje płytek krwi. B wrażliwe koty, owrzodzenie żołądka. Psy 25mg/kg co 8h, koty co 24h

Fenylbutazon - pzap, pbolowy, pgor, słabiej odd ww. łarwo kumuluje się w org. Po podaniu doustnym max stez po 2-8h. przciwsk to chor nerek wątroby, krwi

Paracetamol - pbolowo(4-6h),brak pzap, pgor(6h)

Nowalgina - biovetalgin dziala jw. Konie bydło 2,5 10g kazda droga, psy, koty 110-220mg/kgm.c. i.m. s.c.

Piroksikal - szybko wchlania się z p pok t1/2 37h po 1 podaniu stez utrzymuje się przez 24h a po nast. Dawkach przez 5-7 dniprzciwsk chor wrzodowa 0,2-0,3 mg/kg co 24-48h

Fluniksyna - silnie dziala pbolowo ortopedia okulistyka i zap płuc po i.v. działa po 15 min a po 24h dawke należy powtórzyć Konie 1,1mg/kg i.m., bydło2,2i.v., psy 0,5i.v. s.c. i.m.

---