1. Alotropia - wielopostaciowość pierwiastka chemicznego -zjawisko polegające na występowaniu danego pierwiastka w kilku różnych
postaciach (odmiany alotropowe) (np. O2 i O3)

Odmiany alotropowe tlenu : tlen ,ozon

Odmiany alotropowe węgla: diament, grafit, fullereny

2. Atom zbudowany jest z jądra oraz elektronów znajdujących się w stosunkowo dużej przestrzeni otaczającej jądro. Elektrony obdarzone są ładunkiem ujemnym a

jądra ładunkiem dodatnim.

3. Stała Planka- h, zapostulował, że energia nie może być wypromieniowywana w dowolnych ciągłych ilościach, a jedynie w postaci kwantów. Stała Plancka w układzie SI w przybliżeniu wynosi:

h = 6,626 0755(40) × 10^-34 J·s
4,14×10^-15 eV·s

O wiele częściej niż stałej Plancka używa się wielkości nazywanej "h kreślone":

gdzie π jest liczbą pi. Wielkość ta jest równa:

= 1,054 572 66(63) × 10^-34 J·s
6,59×10^-16 eV·s

jest kwantem momentu pędu, a więc tym samym i spinu. Z tego też powodu przez wielu uważana za stałą bardziej podstawową niż sama stała Plancka. Oznaczenie to wprowadził brytyjski fizyk Paul A. M. Dirac.

4. Nukleon- składnik jądra atomowego, czyli proton lub neutron.

Liczba masowa- jest liczbą całkowitą najbardziej zbliżoną do masy atomu wyrażonej w unitach. M = Z + N, gdzie M oznacza liczbę masową. Suma liczby protonów Z (liczba atomowa) i liczby neutronów N.

Liczba atomowa-liczba ładunków dodatnich w jądrze. Równa jest liczbie protonów w jądrze i liczbie elektronów w atomie. Ustala miejsce pierwiastka w układzie okresowym.

5.Widmo liniowe atomu- światło emitowane przez atomy składa się z linii o określonych częstotliwościach drgań. Wykorzystywane: dzięki badaniu światła wysyłanego przez atomy, pobudzane działaniem wysokiej temperatury, łuku elektrycznego lub iskry.

6. Elektrony walencyjne- na zewnętrznej ostatniej powłoce - elektrony słabo związane z jądrem atomu, biorą udział w tworzeniu wiązań chemicznych.

7.Izotop- odmiana tego samego pierwiastka różniąca się liczbą neutronów w jądrze.

8.Promieniotwórczość- samorzutny rozpad jąder niektórych pierwiastków na nowe jądro i cząstkę a lub B. Rodzaje: cząstek a (są to jądra helu 42He), cząstek b (elektrony o dużej prędkości), promieni g (fale elektromagnetyczne o długości mniejszej niż 0,1 mm)

9. Samorzutne rozszczepienie jądra atom.- to przemiana jądrowa polegająca na rozpadzie jądra na dwa (rzadziej na więcej) fragmenty o zbliżonych masach.

10. Wymuszone rozszczepienie jądra atom.- wywołane bombardowaniem neutronami.

11. Masa krytyczna- minimalna masa materiału rozszczepialnego, w której może rozwinąć się łańcuchowa reakcja rozszczepienia jądrowego.

Masa nadkrytyczna- przekroczenie wartości progowej masy.

12. Niedobór masy- różnica między sumą mas nukleonów wchodzących w skład jądra atomowego, a masą jądra.

13. Reakcja łańcuchowa- reakcje złożone z powiązanych ze sobą i kolejno następujących po sobie procesów.

14.Hipoteza Planka- światło o określonej częstotliwości nie jest emitowane ani absorbowane przez materię w dowolnie małych ilościach, lecz tylko w postaci kwantów energii h * .
gdzie: h - stała Plancka,  - częstotliwość

15. Liczby kwantowe - każdy elektron w atomie opisany jest przez cztery liczby kwantowe:

• główną liczbę kwantową n określa powłokę, do której należy elektron (K , L, M, N…), określa energię powłoki elektronowej.

• poboczną liczbę kwantową l - jest to liczba kwantowa opisująca niewielkie różnice energii elektronów danego poziomu energetycznego związane z różnicami ich orbitalnego momentu pędu. Opisuje kształt orbitalu i określa podpoziom energetyczny (s, p, d, f…)

• magnetyczną liczbę kwantową m- określa niewielkie różnice energetyczne pomiędzy elektronami o tej samej liczbie kwantowej n i l oraz wzajemne ustawienie się orbitali w przestrzeni pod wpływem zewnętrznego pola magnetycznego (px, py, pz).

• spinową liczbę kwantową (krótko - spin), przyjmującą tylko jedną z dwóch wartości:  +1/2 i -1/2, określając jednoznacznie dwa przeciwne kierunki wirowania elektronu i związane z tym kierunki wektora powstałego pola magnetycznego elektronu.

16. Zjawisko Zeemana- polega na rozszczepieniu linii widmowych w polu magnetycznym. Zeeman stwierdził, że linie widmowe ulegają rozszczepieniu, gdy ciało wysyłające promieniowanie poddane jest działaniu silnego pola magnetycznego. Zeeman zauważył, że przy użyciu pól magnetycznych o indukcji rzędu kilkunastu tysięcy Gaussów daje się zaobserwować wyraźnie rozmycie , a przy użyciu przyrządów o dużej zdolności rozpraszającej- wyraźnie rozszczepienie linii widmowych. W przypadku normalnego zjawiska Zeemana, , obserwuje się rozszczepienie pojedynczych linii na dwie (podłużne), bądź trzy poprzeczne.

17. Orbital- funkcja falowa, która opisuje stan elektronu w atomie (n, l, m) Jest to najmniejszy obszar przestrzeni wokół jądrowej, w którym prawdopodobieństwo znalezienia elektronu o określonym zasobie energii wynosi 90%. Każdemu orbitalowi można przyporządkować maksymalnie dwa elektrony.

18. Zasada rozbudowy- zasada ta mówi, że kolejne orbitale są zajmowane w porządku wzrastającej energii.

19. Zakaz Pauliego- nie mogą istnieć dwa elektrony w identycznym stanie kwantowym -

tzn. mające identyczne wartości pięciu liczb kwantowych (n, l, m, s, ms)

20. Reguła Hunda- Elektrony obsadzają orbitale w taki sposób, aby liczba niesparowanych elektronów w danej podpowłoce była możliwie największa, oznacza to, że przy zapełnianiu kolejnych orbitali elektronami wszystkie orbitale odpowiadające (orbitale o tych samych liczbach kwantowych n i l) zostaną zapełnione najpierw po jednym elektronie o spinie równoległym, a dopiero potem drugim elektronem o spinie przeciwstawnym.

21. Potencjał jonizacji- najmniejsza energia jaką trzeba dostarczyć by oderwać elektron od atomu/ cząsteczki znajdującego się w stanie podstawowym.

22. Ponieważ oderwanie drugiego elektronu od jonu metalu grupy I wymaga tak dużej energii, iż proces ten praktycznie biorąc w warunkach reakcji chemicznych nie może przebiegać.

23.Powinowactwo elektronowe- jest to energia wydzielona podczas przyłączenia elektronu do atomu pierwiastka w stanie gazowym. Dla większości pierwiastków wartości powinowactwa elektronowego są dodatnie, co oznacza, że przyłączenie elektronu do atomów tych pierwiastków jest energetycznie korzystne.

24. Ujemne powinowactwo elektronowe oznacza, że energia anionu jest większa od energii obojętnego atomu i przyłączenie elektronu do atomu wymaga dostarczenia energii. Gazy szlachetne, beryl, magnez i azot mają ujemne powinowactwa elektronowe, gdyż przyłączany do nich elektron musi zająć orbital znajdujący się poza zamkniętą powłoką, daleko od jądra.

25. Pierwiastek elektroujemny- pierwiastki łatwo pobierające elektrony z utworzeniem anionów; są niemetalami.

26. Pierwiastek elektrododatni- pierwiastki łatwo oddające elektrony z utworzeniem kationów; są metalami.

27. Cząsteczka- trwały układ złożony z co najmniej z dwóch atomów (tego samego pierwiastka lub różnych pierwiastków) powiązanych wiązaniem chemicznym dowolnego typu.

28. Każdy atom - tworząc wiązanie stara się uzyskać konfiguracje oktetu (osiem elektronów) na swojej powłoce walencyjnej.

29. Wiązanie jonowe- wiązanie utworzone przez przemieszczenie jednego lub kilku elektronów między atomami z równoczesnym powstaniem jonów, które się przyciągają.

30. Wiązanie atomowe- powstają, gdy łączą się z sobą atomy pierwiastków zaliczanych do niemetali, wiążąca para elektronowa znajduje się w jednakowej odległości od jąder atomów tworzących wiązanie

31. Wiązanie kowalencyjne- polega na łączeniu się atomów za pomocą wspólnych par elektronowych.

32. Wiązanie atomowe spolaryzowane- jest wiązaniem pośrednim między jonowym a atomowym. Powstaje wówczas gdy łączą się ze sobą atomy pierwiastków różniących się rozmiarami i ilością powłok. Przykład połączenie chloru i wodoru w cząsteczce chlorowodoru.

33.Ciekły stan skupienia-charakteryzuje się tym,że odległości międzycząsteczkowe są mniejsze, a siła wzajemnego oddziaływania większe niż w gazach. Ciecze zachowują własną objętość, wykazują niewielką ściśliwość.Każda cząsteczka cieczy przebywa stale w sferze oddziaływania sił przyciągających pochodzących od otaczających ją innych cząsteczek.Dodatkowo - przy mniejszych odległościach - pojawiają się siły wzajemnego odpychania.

34.Parowanie-Ciecze zachowują własną objętość, wykazują niewielką ściśliwość. Każda cząsteczka cieczy przebywa stale w sferze oddziaływania sił przyciągających pochodzących od otaczających ją innych cząsteczek.Dodatkowo - przy mniejszych odległościach - pojawiają się siły wzajemnego odpychania.

35.Schemat fazowy wody

Współrzędne (p, t) punktów leżących na krzywej OC określają warunki istnienia w równowadze dwóch faz, tj. cieczy i ciała stałego

Obszar leżący na lewo od tej krzywej odpowiada fazie stałej współrzędne punktów leżących na tym obszarze podają temperaturę i ciśnienie, w których trwale istniejącą fazą jest jedynie faza stała, tj. lód

Krzywa OD - krzywa sublimacji - oddziela pole fazy stałej (pole lodu) od pola gazu (pary nienasyconej)

Krzywa OB. - krzywa parowania -określa równowagę między cieczą a gazem

Przecięcie wszystkich krzywych - punkt potrójny - jego współrzędne określają ciśnienie i temperaturę, w których jedynie możliwe jest istnienie wszystkich trzech faz w równowadze trwałej, tj. fazy stałej, ciekłej i pary nasyconej

Każda substancja ma swój odrębny wykres fazowy

36.Reguła faz Gibbasa- w danym układzie liczba stopni swobody n jest równa liczbie składników niezależnych s, pomniejszonej o liczbę faz plus dwa

n = s - f + 2

Liczba stopni swobody w danym układzie to liczba niezależnych czynników fizycznych (parametrów), które mogą być dowolnie zmieniane pod warunkiem, że nie wywoła to zmiany liczby faz.

37.Napięcie powierzchniowe r- cieczy powstaje w wyniku wzajemnego oddziaływania cząsteczek we wnętrzu i na powierzchni cieczy. Cząsteczki położone w warstwie powierzchniowej znajdują się

w zupełnie innych warunkach jak cząsteczki znajdujące się we wnętrzu cieczy.

38.Lepkość cieczy-To wynik sił tarcia wewnętrznego pomiędzy cząsteczkami cieczy. Siły te powstają przy ruchu jednej warstwy cieczy wzdłuż drugiej. Wskutek tego wzajemnego przenikania powstają siły, które działają w kierunku wyrównania różnych prędkości przepływu warstw :

F = S(dv/dx)

Gdzie: - współczynnik lepkości dynamicznej lub lepkością dynamiczną -to siła, która jest konieczna, aby dwie powierzchnie jednostkowe danego ośrodka przesunąć wzajemnie w odległość 1 cm z różnicą prędkości 1 cm/s

39.Gazowy stan skupienia-W porównaniu ze stanem stałym lub ciekłym materii, stan gazowy charakteryzuje się bardzo dużym współczynnikiem ściśliwości, a także brakiem sprężystości i uporządkowania cząsteczek.

40.Substancja stała przechodzi w ciecz: W miarę ogrzewania rośnie energia kinetyczna ruchów. W temperaturze zwanej temperaturą topnienia cząsteczki lub pojedyncze atomy tracą zdolność powrotu do swych pierwotnych położeń. Substancja stała przechodzi w ciecz. Objętość cieczy w danej temperaturze pozostaje stała - bo wzajemne oddziaływanie między atomami i cząsteczkami jest duże.

41.Wrzenie cieczy- szczególny przypadek parowania - to gwałtowne przejście cieczy w stan pary przez tworzenie pęcherzyków. Ciecz wrze w temperaturze wrzenia, tj. w temperaturze, w której ciśnienie pary cieczy zrówna się z panującym ciśnieniem atmosferycznym.

42.Gaz doskonały-

43.Stan fizyczny każdego gazu określają parametry:

ilość (w molach) n;

objętość v (cm3, dm3, l);

ciśnienie p (Pa);

temperatura T (oK, oC).

44.Założenia dla gazu doskonałego:

Cząsteczki gazu są tak małe, że można je uważać za punkty materialne;

pomiędzy cząsteczkami gazu nie występują siły wzajemnego przyciągania ani odpychania;

cząsteczki gazu poruszają się stale i bezładnie po torach prostoliniowych, zderzając się ze sobą i ściankami naczynia, w którym się znajdują;

zderzenia cząsteczek gazu są doskonale sprężyste;

średnia energia kinetyczna cząsteczek jest proporcjonalna do temperatury gazu w skali Kelvina.

45. Czy różni się gaz rzeczywisty od gazu doskonałego? Tak, ponieważ gazy rzeczywiste mają określone wymiary, różne oddziaływania międzycząsteczkowe i poruszają się chaotycznie, a gaz doskonały odwrotnie.

46.Prawa gazu doskonałego:

prawo izotermy (prawo Boyle'a-Mariotta)

prawo izobary (prawo Gay-Lussaca)

prawo izochory (prawo Charlesa)

47.Prawo izotermy-Odnosi się do przemian izotermicznych (T = const);

Zależność między objętością a ciśnieniem danej masy gazu w stałej temperaturze.

Wyraża się równaniem:

v * p = const

v1 * p1 = v2*p2

Stała wartość iloczynu ciśnienia i objętości danej masy gazu w stałej temperaturze oznacza, że w nie zmienionych warunkach temperatury, ciśnienie gazu zmienia się odwrotnie proporcjonalnie do objętości zajmowanej przez gaz.

48.Prawo izobary - prawo Gay Lussaca:

Objętość danej masy gazu znajdującego się pod stałym ciśnieniem zmienia się wprost proporcjonalnie do

temperatury wyrażonej w skali bezwzględnej.

49.Prawo izochory- Ciśnienie gazu ogrzewanego w stałej objętości zmienia się według zależności:

pt = po (1 + *t) (v=const., m=const.)

gdzie: pt - ciśnienie gazu w temperaturze t

po ciśnienie gazu w temperaturze OoC

- współczynnik ściśliwości; = 1/273,15 = 0,00366

Po przekształceniu:

pt = po * T/To

lub dla dwóch temperatur T1 i T2

p1/p2 = T1/T2 lub p/T = const

50.Prawo Daltona- w stałej temperaturze ciśnienie mieszaniny gazów, nie działających na siebie chemicznie jest sumą ciśnień, jakie by każdy z tych gazów wywierał, gdyby sam zajmował daną objętość. Również ciśnienie pary nasyconej w powietrzu ponad cieczą jest równe ciśnieniu, jakie by para uzyskała, gdyby zjawisko odbywało się w próżni.

51.Równanie stanu gazu doskonałego- zmiana w stałej temperaturze t oC (izotermiczna) ciśnienia od po do p prowadzi do zmiany objętości 1 mola gazu Vt do V. Stosując równanie Boyle'a Mariotte'a dla przemiany izotermicznej i uwzględniając równanie poprzednie:

p * V = po * Vo = po * Vo(1 + a*t) = (po * Vo * T)/To

Czyli

p * V/T = po * Vo/To = 1013,25 hPa * 0,022414m3 *mol-1/273,15oK =

R = const

lub równanie stanu dla 1 mola gazu doskonałego

p * V = R * T

gdzie: R - stała gazowa, R = 8,31 J/(mol * K)

V - objętość jednego mola gazu w temperaturze t i pod ciśnieniem p

52. Jakie odstępstwa wykazują gazy rzeczywiste od stanu idealnego? Im wyższe ciśnienie - tym odstępstwa większe.

Z czego wynikają odstępstwa:

-cząsteczki nie są masami punktowymi, lecz mają określone wymiary - zatem cząsteczki nie mogą swobodnie poruszać się w całej objętości V - skutek - zmniejszenie swobodnej objętości V,

- istnienie sił przyciągania między cząsteczkami - istnieją w przypadku bardzo małych odległości między atomami, cząsteczkami (siły Van der Waalsa) -w wyniku tych sił następuje zmniejszenie się ciśnienia wywieranego przez zbiór cząsteczek gazu - siły te maleją ze wzrostem temperatury (wzrost temperatury to zwiększenie stopnia nieuporządkowania wskutek przypadkowego ruchu cząsteczek, których prędkość wzrasta wraz ze wzrostem temperatury).

53.Poprawki Van der Waalsa- Van der Waals wprowadził poprawki do gazowego równania stanu gazowego - uwzględniające wzajemne oddziaływanie cząsteczek i objętość własną cząsteczek.

Dla 1 mola gazu rzeczywistego równanie van der Waalsa

(p + a/V2)(V-b) = RT

gdzie: V - oznacza objętość gazu rzeczywistego

p - ciśnienie

R - stała gazowa

T - temperatura w Kelvinach

a i b - stałe charakterystyczne dla danego gazu rzeczywistego

54.Kryształ- to ciało stałe wykazujące w określonych kierunkach przestrzeni prawidłowe i powtarzające się okresowo ułożenie atomów, cząsteczek lub jonów, tworzących prawidłową sieć krystaliczną.

55.Sieć przestrzenna- to nieskończenie rozciągający się, regularny, przestrzennie periodyczny układ punktów, które są równoważne w tym sensie, że otoczenie obserwowane z każdego z nich wygląda jednakowo.

W każdej sieci daje się wydzielić komórkę elementarną opisaną długością jej krawędzi a, b, c i trzema kątami (, , γ).

56. Polimorfizm- (wielopostaciowość) występowanie tego samego ciała krystalicznego ( o tym samym składzie chem) w kilku odmianach różniących się budową wewn. (strukturą), postaciami krystalograficznymi, własn. fiz. i niektórymi własn. chem.,

57. Hydratacja. (uwodnienie) oddziaływanie cząst. wody na jony lub cząst. substancji rozpuszczonej

58. Prawo Raoulta- cząstkowe ciśnienia par składników roztworu doskonałego są w danej temp. Proporcjonalne do ich stężeń ( wyrażonych w ułamkach molowych) w roztworze.

59. Dyfuzja- przenikanie cząsteczek jednej substancji w obręb drugiej( przy bezpośrednim ich zetknięciu), spowodowane bezładnym ruchem cieplnym cząsteczek.

60. Osmoza- samorzutne przenikanie rozpuszczalnika przez przegrodę półprzepuszczalna z r-ru o stęż. mniejszym ( lub z czystego rozpuszczalnika)do r-ru o stęż. większym; wynika z dążności układu do wyrównania stęż.

61. Elektrolit- grupa I - substancje - których roztwory wodne przewodzą prąd elektryczny.

62. Kwasy wg Arrheniusa to związki chemiczne które podczas rozpuszczania w wodzie dysocjują całkowicie lub częściowo na kationy wodorowe i aniony reszt kwasowych.

Zasady wg Arrheniusa są to związki chemiczne, które podczas rozpuszczania w wodzie dysocjuja całkowicie lub częściowo na aniony wodorotlenowe OH- i kationy metali.

63. Sole- to produkty reakcji kwasów z zasadami; w temperaturze pokojowej występują w stanie stałym, krystalicznym; mają budowę jonową - składają się z kationów metali lub kationu amonowego i anionów reszt kwasowych; proces rozpuszczania soli w wodzie polega na przechodzeniu do roztworu istniejących już w krysztale kationów i anionów.

64. Stopień dysocjacji elektrolitu to stosunek liczby moli cząsteczek zdysocjowanych na jony do liczby moli cząsteczek substancji rozpuszczonej

α = x/n

gdzie: α - stopień dysocjacji

x - liczba moli cząsteczek zdysocjowanych na jony

n - liczba moli cząsteczek substancji rozpuszczonej

Stopień dysocjacji zależy:

• od rodzaju elektrolitu i rodzaju rozpuszczalnika

• od stężenia roztworu

• nieznacznie od temperatury

• od obecności innych elektrolitów w roztworze

65. Stała dysocjacji- Kc - wielkość stała w określonej temperaturze - niezależna od stężenia; to miara mocy elektrolitów.

66. Prawo rozcieńczeń Oswalda- określa związek pomiędzy stopniem dysocjacji a stałą dysocjacji.

m - stężenie molowe [mol/dm3]

Dla elektrolitów słabych wartość stopnia dysocjacji jest bardzo mała. Kc = mα2

Stopień dysocjacji słabego elektrolitu jest zatem odwrotnie proporcjonalny do pierwiastka kwadratowego stężenia molowego tego elektrolitu i wprost proporcjonalny do pierwiastka kwadratowego jego stałej dysocjacji.

67. Kwasami w/g Bronsteda- związki chemiczne lub jony zdolne do oddawania protonów.

Zasady to związki chemiczne lub jony zdolne do przyłączania protonów.

68. Kwas wg Lewisa- związek lub jon, który przyjmując parę elektronową tworzy wiązanie kowalencyjne spolaryzowane.

Zasada - związek lub jon, który dostarcza pary elektronowej do utworzenia tego wiązania.

69. Iloczyn jonowy wody Kw- iloczyn K * [H2O] jest wielkością stałą ( stężenie czystej wody w wodzie jest wielkością stałą) Kw = K * [H2O] = [H3O+] * [OH-] = 10-14 (mol/dm3).

70. pH - ujemny logarytm dziesiętny z wartości liczbowej stężenia jonów hydroniowych

pH = - lg[H3O+]

pOH = - lg[OH-]

pH< 7 odczyn kwaśny

pH> 7 odczyn zasadowy

pH= 7 odczyn obojętny

71. Stopień hydrolizy  h - miarą zaawansowania procesu hydrolizy, określony jest stosunkiem liczby cząsteczek (moli) zhydralizowanych ch do liczby cząsteczek (moli) soli c wprowadzonych pierwotnie do roztworu

h = ch / c

72. Roztwory buforowe - najczęściej wodne roztwory słabych kwasów albo zasad i ich odpowiednich soli o zbliżonych stężeniach.

73. Pojemność buforowa - ilość kwasu lub zasady którą można dodać do roztworu buforowego zanim przestanie on być odporny na zmiany pH. Bufor o dużej pojemności może zachować właściwości buforujące po dodaniu większej ilości mocnego kwasu lub zasady - niż bufor o małej pojemności. Bufor ma dużą pojemność gdy ilość obecnej zasady wynosi 10 % ilości kwasu (lub więcej).

74. Roztwór- mieszanina substancji ciekłej (rozpuszczalnika) i jednej albo więcej stałych, ciekłych lub gazowych substancji rozpuszczonych, których cząsteczki są dokładnie przemieszane z cząsteczkami rozpuszczalnika.

75. Mieszaniny jednorodne (układy dyspersyjne) - układy, w których małe cząstki jednej substancji - fazy rozproszonej - są równomiernie rozmieszczone w innej substancji - fazie rozpraszającej.

76. Roztwóry koloidalne- złożone z cząstek o rozmiarach 10-7 m - 10-9 m widocznych dopiero pod mikroskopem elektronowym, tak małe cząstki rozdziela się w ultrawirówkach, roztwory koloidalne intensywnie rozpraszają światło (efekt Tyndala)

77. Emulsja- (ciecz rozproszona w cieczy) jest układ koloidalny, w którym ośrodek rozpraszający i substancja rozproszona jest cieczą a wielkość kropelek cieczy rozproszonej dochodzi nawet do 10^-3 cm. Są to układy termodynamiczne nietrwałe i odnoszą się do układów dwóch nierozpuszczających się wzajemnie się cieczy. Emulsje łatwo ulegają koalescensji, czyli łączeniu się kropelek cieczy rozproszonej w większe krople. W celu zapobieżeniu koalescencji dodaje się emulgatorów. Podstawowym warunkiem utworzenia emulsji w układzie dwóch cieczy jest całkowity brak lub bardzo mała ich wzajemna rozpuszczalność. Jeżeli napięcie międzyfazowe pomiędzy składnikami emulsji jest bardzo małe (ok. 0,1 erg * cm^-2), to możliwy jest samorzutny proces emulgowania. Jedną z codziennie spotykanych emulsji jest mleko, w którym kropelki tłuszczu rozproszone są w roztworze wodnym soli sodu, wapnia i potasu. Rolę emulgatora, odgrywa białko kazeina.

78. Zol - układ koloidalny w postaci cząstek koloidalnych rozproszonych w cieczy lub gazie.

79. O szybkości reakcji chemicznej decyduje: rodzaj i stężenie reagujących substancji lub ciśnienie gazów (jeżeli reakcja przebiega w fazie gazowej), temperatura, obecność katalizatorów, wpływ promieniowania.

80. Szybkość reakcji opisuje równanie:

v - szybkość reakcji chemicznej, C - zmiana stężenia reagentów,  t - jednostka czasu

81. Współczynniki potęgowe (a, b, c) przy stężeniach poszczególnych substratów określają -rząd reakcji -może być cząstkowy lub sumaryczny.

82. Cząsteczkowość reakcji - liczba cząsteczek biorących udział w najwolniejszym stadium reakcji.

Cząsteczkowość jest równa rzędowości reakcji.

83. Energia aktywacji - stała Ea- charakteryzuje energię jaką muszą mieć cząsteczki (atomy) aby zderzenia między nimi były efektywne. Przebieg reakcji chemicznej: A-B + C --> A + B-C

84. Katalizator - substancja, której obecność w niektórych reakcjach chemicznych wywołuje zmianę jej szybkości. Bierze udział w zachodzących reakcjach, pozostając po ich zajściu w niezmienionej ilości i postaci chemicznej.

Substancje zwiększające szybkość są nazywane katalizatorami dodatnimi, zaś substancje hamujące daną reakcję zwane są jej katalizatorami ujemnymi.

85. Reakcja egzotermiczna (wydzielanie ciepła) Eab > Eaf - energia produktów jest mniejsza od energii substratów.

Reakcja endotermiczna (pochłanianie ciepła) Eab < Eaf - energia produktów jest większa od energii substratów.

86. Standardowa entalpia tworzenia- entalpia towarzysząca syntezie 1 mola związku chemicznego w warunkach standardowych z substancji prostych (pierwiastków) w postaci trwałej w podanych warunkach.

87. Prawo Hessa- zmiana entalpii reakcji jest równa różnicy sumy entalpii tworzenia związków z prawej strony równania reakcji (produktów) i sum entalpii tworzenia związków z lewej strony równania (substraty).

Z prawa Hessa wynika, że ciepło dowolnej reakcji Qr równa się sumie ciepeł tworzenia produktów, pomniejszonej o sumę ciepeł tworzenia substratów (z uwzględnieniem liczby moli n każdego produktu i substratu): Qr = ΣniQp - Σ niQs

88. Prawo Laplace'a- molowa entalpia reakcji rozkładu związku chemicznego na pierwiastki jest równa molowej entalpii reakcji tworzenia się tego związku, wziętej ze znakiem przeciwnym. Gdy reakcje przebiegają w obydwu kierunkach - przy zmianie kierunku wielkości entalpii H liczbowo nie ulegają zmianie - jedynie przyjmują znaki przeciwne.

89. Termodynamika chemiczna- zajmuje się badaniem reakcji chemicznych, przemian fizykochemicznych, a także obserwacją zachowania się układów makroskopowych w zależności od zmian ciśnienia, objętości, temperatury i ilości składników.

90. Stan układu określony jest przez: temperaturę, ciśnienie, objętość, skład chemiczny, stężenia składników.

91. Funkcja stanu- to funkcja zależna tylko od stanu układu. Zmiana funkcji stanu zależy tylko od stanu początkowego i końcowego, a nie od rodzaju przemiany (równowagowej czy też nie), która do tej zmiany doprowadziła. U = Uk - Up

92. Prawo Guldberga-Waagego: w stanie równowagi chemicznej (dla T=const) stosunek iloczynu stężeń molowych produktów reakcji do stosunku iloczynu stężeń molowych substratów jest wielkością stałą, przy czym wartości stężenia produktu i substratu należy podnieść do potęgi równej współczynnikowi stechiometrycznemu danego reagentu. Kc = k1/k2 , Kc- stała równowagi

93. Reguła przekory: jeżeli układ będący w stanie równowagi podda się działaniu bodźca zewnętrznego (tj. zmiana stężenia reagentów, zmiana ciśnienia lub temperatury) - to w układzie tym zajdą takie przemiany, które działanie tego bodźca zmniejszą. Pozwala przewidzieć wpływ zmian stężenia jednej z substancji uczestniczącej w reakcji na stan równowagi chemicznej układu.

94. Elektroliza - to proces wymuszony; proces przebiegający w przewodniku elektrolitycznym, gdzie nośnikami ładunków elektrycznych są kationy i aniony. Ruch ładunków elektrycznych jest wymuszony poprzez podłączenie zewnętrznego źródła prądu stałego do elektrod zanurzonych w ciekłym przewodniku jonowym. Proces elektrolizy zachodzi w stopionych solach i roztworach wodnych kwasów, zasad oraz soli.

95. Polaryzacja elektrod - jest to podłączenie zewnętrznego źródła prądu stałego ,który wymusza zmianę potencjału elektrod. Gdy zewnętrzne źródło prądu stałego zmienia potencjał elektrody w stronę potencjałów ujemnych względem potencjału równowagowego (przez elektrodę płynie wypadkowy prąd anodowy) - polaryzacja anodowa. Gdy podwyższony jest potencjał równowagowy elektrody (przez elektrodę płynie wypadkowy prąd katodowy) - polaryzacja katodowa

96. . I prawo Faraday'a

Masa substancji wydzielonej podczas przepływu prądu w reakcji katodowej lub anodowej jest proporcjonalna do ilości elektryczności, która przepłynęła przez elektrolizer.

m = k • Q

m - masa wyrażona w gramach substancji wydzielonej na jednej elektrodzie (katodzie lub anodzie)

Q - ładunek elektryczny wyrażony w kulombach

k - stała

Uwzględniając zależność między ładunkiem Q [C] przepływającym przez przewodnik w czasie t (s) przy natężeniu prądu [A]

gdzie Q = I • t

m = k • I • t

k - równoważnik elektrochemiczny - masa substancji jaką wydzieli z roztworu w czasie elektrolizy ładunek jednego kulomba.

Prawa Faraday'a odnoszą się zarówno do roztworów wodnych jak i nie wodnych oraz do stopionych soli.

97. II prawo Faraday'a

Jednakowe ilości elektryczności przepływające przez roztwory różnych elektrolitów wydzielają równoważne ilości wagowe pierwiastków (proporcjonalne do równoważników chemicznych tych substancji), przy czym 96500 kulombów wydziela jeden gramorównoważnik dowolnego pierwiastka.

II prawo Faraday'a wyrażono równaniem

m1 : m2 : ...mn = MR1 : MR2 : ....MRn

gdzie: m - masa substancji

MR - równoważnik chemiczny

Prawa Faraday'a odnoszą się zarówno do roztworów wodnych jak i nie wodnych oraz do stopionych soli.

98. Korozja- jest to proces niszczenia metali w wyniku reakcji elektrochemicznych i chemicznych zachodzących podczas zetknięcia się metali z otaczającym je środowiskiem gazowym albo ciekłym. Proces zaczyna się na powierzchni metalu.

99. Korozja równomierna- rozprzestrzenia się równomiernie na całej powierzchni przedmiotu metalowego - nie wpływa bezpośrednio na zmianę własności wytrzymałościowych materiału - lecz pośrednio przez zmniejszenie przekroju poprzecznego przedmiotu.

100. Korozja miejscowa - zniszczenie obejmuje tylko pewne miejsca powierzchni przedmiotu metalowego zaznaczone w postaci plam, punktów i wżerów (bardzo niebezpieczne dla materiału) - wpływa silnie na zmniejszenie własności wytrzymałościowych materiału i konstrukcji.

101. Korozja międzykrystaliczna- Zniszczenie występuje na granicach ziaren postępując w głąb materiału, Powoduje silny spadek własności wytrzymałościowych - często trudny do zauważenia na powierzchni metalu.

102. Ochrona przed korozją polega na:

• Dobór odpowiedniego metalu lub stopu

• Osłabienie agresywności środowiska

• Powłoki ochronne metaliczne

• Powłoki ochronne niemetaliczne.

103. Elektroda wodorowa jest wzorcową elektrodą w skali potencjałów redoks, Potencjał elektrody wodorowej przyjęto zero (0) - w każdej temperaturze. Składa się z płytki platynowej pokrytej warstewką czerni platynowej (absorbuje ona gazowy wodór) opłukiwanej wodorem gazowym pod ciśnieniem 1013 hPa. Płytka zanurzona jest w roztworze mocnego kwasu o jednostkowej aktywności jonów wodorowych

Stosując ją można wyznaczyć względne wartości potencjałów normalnych.

Przez pomiar siły elektromotorycznej ogniwa zbudowanego z normalnej elektrody wodorowej i badanej elektrody zanurzonej w roztworze swych jonów o aktywności równej jedności.

104. Szereg napięciowy metali- reakcje elektrodowe uszeregowane według rosnących wartości odpowiadających im potencjałów normalnych

105. Szereg napięciowy metali- reakcje elektrodowe uszeregowane według rosnących wartości odpowiadających im potencjałów normalnych.

106. Elektrody pierwszego rodzaju:

• Potencjał elektrodowy elektrod pierwszego rodzaju to wynik wysyłania lub przyjmowania przez metal jonów dodatnich z roztworu elektrolitu

• Odwracalne względem kationów

• Elektroda cynkowa, miedziana, węglowa ( odwracalna względem jonów wodorowych)

107. Elektrody drugiego rodzaju- składają się z metalu, jego trudno rozpuszczalnej soli oraz elektrolitu zawierającego aniony wchodzące w skład trudno rozpuszczalnej soli.

Np. Elektroda kalomelowa: składa się z naczyńka, w którym w charakterze kontaktu, umieszczony jest drucik platynowy; drucik zanurzony jest w rtęci znajdującej się na dnie naczynia; rtęć pokryta jest warstwą mieszaniny rtęci i chlorku rtęciowego Hg2Cl2 (kalomel); nad tą mieszaniną znajduje się roztwór chlorku potasu KCl

108. Ogniwo Westona- ogniwo galwaniczne w którym elektrodę dodatnią stanowi rtęć, a ujemną amalgamat kadmu. Zwykle ogniwa Westona są fromowane kształt litery H.

Ogniwo Westona:

• wykorzystuje się jako wzorzec siły elektromotorycznej w pomiarach potencjometrycznych

• zbudowane jest z półogniwa drugiego rodzaju i z półogniwa pierwszego rodzaju

• schemat ogniwa Westona

Hg | Hg2SO4(s) || CdSO4 (8/3)H2O(roztwór nasycony) | Cd Hg (amalgamat 12,5% Cd)

• Zachodzi tam reakcja

Cd(s) + Hg2SO4(s) <=> CdSO4(s) + 2Hg(c)

• Siła elektromotoryczna stała i wynosi 1,0883 V dla temperatury 25oC

109. Elektroda (półogniwo)- to układ składający się z fazy metalicznej i otaczającego ją roztworu elektrolitów.

110. Ogniwo galwaniczne:

• układ złożony z dwóch półogniw (elektrod)

• układ spełniający warunek - po połączeniu półogniw zewnętrznym przewodnikiem metalicznym następuje w nim przepływ elektronów.

111. Siła elektromotoryczna ogniwa - E - to miara zdolności reakcji ogniwa do spowodowania przepływu elektronów przez obwód

112. Równanie Nernsta - wartości potencjału elektrochemicznego oblicza się z równania Nernsta

EoMe - potencjał normalny - jest to potencjał odpowiadający jednostkowej aktywności kationów metalu w roztworze

R - stała gazowa

F - stała Faradaya

z - liczba elektronów biorących udział w reakcji utlenienia-redukcji

aMez+ - aktywność molowa kationów metalu w roztworze

Równanie Nernsta dla roztworów rozcieńczonych

---