PRAWO PRASOWE
NA PODSTAWIE PODRĘCZNIKA: PRAWO PRASOWE, I. DOBOSZ ORAZ WYKŁADÓW
CENZURA
Kościelna
Innocenty VIII 1487 - konstytucja Inter multiplices, - kontrolowanie wszystkiego
Aleksander VI 1501 - ekskomunika dla tych, którzy korzystają z „bez cenzury”
Kolejne - potwierdzały
Kongregacja Inkwizycji + Indeksu
Leon XIII 1897 - Officiorum Ac munerum - trzeba mieć zgodę na czytanie bez cenzury
Kongregacja Nauki Wiary - De Ecclesiae pastorum vigilantia circa libros - 1975 - modyfikacja, złagodzenie: pod cenzurą tylko publ.kościelne, i religijne
Obecnie: obowiązuje kodeks prawa kanonicznego z 1983; musi być zezwolenie ordynariusza
Państwowa
Początkowo wspierała K.
Niemcy - edykt cesarski 1521 - cenzura prewencyjna
Anglia, Francja - to samo
Polska - Zygmunt Stary i August - zakazy czytania herezji… itd.
1573 - konfederacja warszawska - zakaz władzom świeckim prześladowań religijnych, swojego rodzaju zniesienie cenzury państwowej
Targowica wprowadziła znowu cenzurę
Podczas rozbiorów - zasady okupanta
Austria, Niemcy, Rosja - znoszenie cezury prewencyjnej
Napoleon - znów cenzura
W Polsce po 1918 - trzy podziały cenzurowe (najgorzej w rosyjskim) do 1927 (wtedy ustawa o prawie prasowym: 1. o prasie, 2. przestępstwa prasowe, 3. o postępowaniu i odszkodowaniach, 4. przepisy tymczasowe i kończowe)
1921 - konstytucja marcowa - wolność prasy
1935 - Konstytucja - wolność słowa
1938 - dekret o prawie prasowym
Po wojnie - nieformalnie cenzura prewencyjna
1946 (5 lipca) - dekret 8 przepisów, silne ograniczenia prasy - Główny Urząd Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk, oficjalna c.: nie ujawniać tajemnic państw., nie łamać prawa, nie szerzyć propagandy, nie wprowadzać opinii p. w błąd.
1952 - Konstytucja PRL - wolność słowa, ale w służbie PRL - to wszystko trwało do 1990.
1964 - list 34
Solidarność - przełamanie
31.07.1981 - ustawa o widowiskach i publikacjach - ucywilizowanie cenzury; 9 zasad ograniczających wolność, wstępna kontrola (prócz posłów, sądów, aktów, podręczników, prac mgr, dr… itd.) cenzorzy musieli się tłumaczyć, zaznaczano ingerencje cenzorskie
Stan wojenny - mocniejsza cenzura (ale rozwijały się wyd. podziemne)
Likwidacja GUKPiW - 1981
Koncern prasowy PZPR RSW Prasa - Książka - Ruch - zakaz ujawniania ingerencji cenz.
26.01.1984 - ustawa prawo prasowe
Okrągły stół!(6.02 - 5.04 1989)
1990 - koniec c.prewencyjnej
1992 - ustawa o radiofonii i TV
WOLNOŚĆ PRASY
Wolność - czynienie wszystkiego, co nie szkodzi innym
Wolność prasy: 1. materialna (w USA - nie ma ograniczeń), 2. formalna (odpowiedzialność za słowo + dopuszczalna cenzura następcza - nie prewencyjna!)
Sprawy sporne:
1917 - ulotki namawiające do przerwania pracy, napadu.. itd.
1961 - przełamanie takiej tendencji - podjęcie bezpośrednich działań
Kwestia naruszania czci innych
Kwestia pornografii
Kwestia sprośnych i wulgarnych wypowiedzi
Większość wolność formalna
Art.14 naszej konst. tylko ustawy i rozporządzenia ograniczają wolność
Art. 54 konst. Roz. 2 wolności i prawa osobiste: wolność wypowiedzi
środki społecznego przekazu = masowego komunikowania
Wolność wyrażania poglądów, wypowiedzi - nikt nas nie może do niczego zmusić
Wolność pozyskiwania i rozpowszechniania informacji
Ograniczenia:
Art. 30 - zasady ogólne: źródłem przekazu ma być godność człowieka - ona może ograniczać wolność
Kodeks karny - przepisy ograniczające: muszą być konieczne i mieć minimalny charakter (bezpieczeństwo, porządek publ., wolność prawa innych, zdrowie, moralność, ochrona środowiska)
Prawo międzynarodowe:
Po 2WŚ - wolność informacji podpięto o wolność człowieka i zrobili Deklarację Praw Człowieka (1948) - ONZ, to nie jest dokument wiążący!
Europejska Konwencja praw człowieka i obyw. - 1950
Międzynarodowy pakt praw obywat. i politycz. - 1966 - ale ma słabe struktury (każdy może mieć swoje przekonania i może je wyrażać)
Komitet Praw Człowieka - zw. z przyjmuje skargi, wydaje opinie (niewiążące)
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności - lokalne, dla państw Rady Europy
Konwencja Praw Człowieka
Powołano: Eur. Trybunał Praw. Czł i Obyw. - można się skarżyć na swoje państwo (Polska od 1998); wolność wyrażania poglądów, chyba że jest wojna albo jakieś państwo ogranicza cudzoziemcowi (a może!)
Ograniczenia praw człowieka:
W Polsce tylko ustawy mogą; musi być w określonym celu i musi być konieczne!
Prasie prawie nie można nic ograniczyć
Państwo musi dbać o wolność słowa
4 grupy wypowiedzi: polityczna; sprawy budzące polityczne zainteresowanie; wymiar sprawiedliwości; moralność wiąże się z art. 10! prawo do otrzymywania i rozpowszechniania informacji państwo nie musi informować, ale można to zrobić samemu
Ograniczenia wolności prasy: art. 14 ustanawia wolność pr.; Konstytucja gwarantuje: swobodę okazywania swoich myśli, prawo do informacji, wolność mediów, niezależność d władzy
o charakterze prawnym (dopuszczalne przez prawo między narodowe i zgodne z koncepcją wolności prasy w znaczeniu formalnym)
dotyczące powstawania i istnienia środków masowego komunikowania (w PRLu ograniczali, wcześniej też i to bardzo, w 1992 - system koncesyjno - rejestracyjny)
ograniczenia dot. Treści publikacji (cenzura prewencyjna - ta gorsza i represyjna; w Polsce zakaz od 1990; zakazy dot. Przedruków, treści rasistowskich, wulgarnych… itd.+ są ograniczenia dot. Nakazów - np. komunikatów urzędowych;+ ograniczenia dotyczące interesów ludzi, autoryzacja.. itd.)
ogr. dot. Rozpowszechniania (najpowszechniejszy - zakaz kolportażu; konfiskata, embargo prasowe - możliwość zastrzeżenia terminu i zakresu publikowania)
ogr. Finansowe (stempel :PP, w PRLu - ograniczenia ilości papieru, „pożyczki papierowe”; współcześnie - niemożność korzystania z abonamentu)
pozaprawne (niezgodne z prawem międzynarodowym i koncepcją formalnej wolności prasy) np. polityczne propaganda, ideowe informacje, brak pluralizmu; ograniczenia ekonomiczne; naciski; cenzura wewnątrzredakcyjna
USTAWA O PRAWIE PRASOWYM Z 26.01.1984
Reguluje działalność dziennikarską i wydawniczą
Ustawa ma 91 art. 9 rozdziałów: przepisy ogólne (powołuje się na konstytucję), prawa i obowiązki dziennikarzy (zwraca uwagę na pluralizm), Rada Prasowa (już nie istnieje - od 1990; miała charakter opiniodawczy), organizacja działalności prasowej, sprostowania i odpowiedzi, komunikaty i ogłoszenia, odpowiedzialność prawna, postępowanie w sprawach prasowych, zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe
Prasa - publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem i datą, a w szczególności: dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz kroniki TV, poza tym wszelkie środki masowego przekazywania upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druki, wizji, fonii lub innej metody; również ludzie zajmujący się dziennikarstwem
prasa sensu largo w znaczeniu przedmiotowym
jako środka masowego przekazu (jako instytucja)
w znaczeniu potocznym
Cechy prasy: periodyczność, otwartość i różnorodność, maksymalny interwał 1 roku, stały tytuł, numer i data
Dziennik: ogólnoinformacyjny druk periodyczny lub przekaz za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu ukazujący się częściej niż raz na tydzień
Czasopismo: druk periodyczny ukazujący się nie częściej niż raz na tydzień, a nie rzadziej niż raz na rok
Materiał prasowy: każdy opublikowany lub przekazany do opubl. w prasie tekst albo obraz o char. Informacyjnym, public, dokument, lub innym, niezależnie od środków przekazu, rodzaju, formy czy przeznaczenia czy autorstwa obejmuje nie tylko to, co już zostało opublikowane
Dziennikarz: 3 koncepcje: będący w stowarzyszeniu dziennikarzy, ten kto pisze, stosunek pracy z redakcją
Redaktor i naczelny: obydwie - osoby posiadające realny wpływ na publikacje; dziennikarz decydujący lub współdec o publikacji mat. Prasowych; naczelny - posiada uprawnienia do decydowania o całokształcie działalności redakcji
Kto może być naczelnym: 18 lat, nieubezwłasnowolniony, ma prawa publiczne, nie ma wyroku (10 lat od zakończenia kary), nie skazany za występek, nie skazany za śliskie pobudki :P, Polak; trzy razy karany już nie może być
Redakcja: jednostka organizująca proces przygotowania (zbierania, oceniania i opracowywani) materiałów do publikacji w prasie
Rada Prasowa: reprezentacja środowisk wiązanych z prasą: zarówno prasowo - wydawnicze jak i powołani przez premiera, wydaje opinie
Impresywy prasowe (nie stopka!) musi być wszystko: Impressum nazwa i adres wydawcy, imię i nazw redaktora, data i miejsce wydania, numeracja, międzynarodowy znak wydawniczy; informuje czytelnika o tym, co jest wydawcą, redaktorem, gdzie jest siedziba… itd.; pozwala na identyfikowanie; pomaga w celach procesowych
Prawo prasowe nie dotyczy (art.9)
Dziennika ustaw PRL, Dziennika Urzędowego PRL, Monitora… itd.
Diariusza sejmowego
Orzecznictwa sądów
Wydawnictw prasowych obcych przedstawicielstw dyplomatycznych…itd.
Wydawca: może być nim każdy, nie ma szczególnych reguł, to samo postępowanie, jak przy zakładaniu sklepu, zwykła działalność, ale jest naczelny! musi się wpisać do ewidencji
Rejestracja dzienników i czasopism:
Jest system rejestracji; istnieje organ rejestracyjny: Sąd Okręgowy w miejscu wydawnictwa.
Co zrobić, żeby zarejestrować?
1. złożyć wniosek (tytuł, adres, dane redaktora, określenie wydawcy, częstotliwość wydawania, zaświadczenie o niekaralności, wskazanie redaktora odpowiedzialnego), 2. mija 30 dni i sąd wysyła pismo do stolicy, a tam się wydaje zgodę, 3. wydają postanowienie, 4, po 21 dniach jest już prawomocne
Może być zawieszone, gdy w ciągu roku ma 3 przestępstwa
Mogą nie dać rejestracji, gdy: są braki formalne, tożsamość z innym tytułem
Od lipca 2007 - rejestracja prasy internetowej
Prasa kościelna: nie muszą mieć rejestracji (konkordat), ale TV i radio już muszą
Tytuł: 1. środowiskowe określenie dziennika lub czasopisma jako jednostki wydawniczej, 2. nazwa własna dziennika lub czasopisma identyfikująca ją i pozwalająca odróżnić, 2. nazwa własna utworu prasowego… itd.
Autorskie prawa do utworu zbiorowego przysługują wydawcy
Prawo autorskie do tytułu jest wtedy, gdy tytuł ma cechy utworu i może funkcjonować w obrocie prawnym odrębnie od samego utworu w innych wypadkach jest tylko oddzielnym przedmiotem ochrony, bez związku z utworem
Mocne: mają siłę odróżniającą; oryginalne, łatwe do zapamiętania
Słabe: nie mają; tylko charakter opisowy
Generalnie: nie ma skutecznej ochrony pisma w prawie prasowym
Biblioteki: ust. z 1996 - obowiązkowe egzemplarze biblioteczne (wydawcy muszą dostarczać; wszystko, co jest zapisane; mutacje gazet; kolejne wydania; dzieła nie udostępniane wcześniej; repliki; książki, broszury itd.,; audiowizualne; oprogramowanie komputerowe… itd.; wydania bibliofilskie, formularze, etykiety… itd.) Jagiellonka i BUW mają po 2 egzemplarze obowiązkowe, a 13 bibliotek regionalnych - po jednym
Obowiązkowy - podlegający nieodpłatnemu przekazaniu pod warunkiem, że został udostępniony w RP lub za granicą
USTAWA O RADIOFONII I TELEWIZJI Z 29.12.1992
weszła w życie 1.07.1993, składa się z 71 art. i 9 rozdziałów: przepisy ogólne, KRRiT, programy radiowe i TV, publiczna radiofonia i TV, koncesje na rozpowszechnianie programów, rozprowadzanie programów w siedzibach kablowych, (skreślony), odpowiedzialność prawna, zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe; zawiera wiele delegacji ustawowych
Zadania radiofonii i TV: 1. dostarczanie informacji, 2. udostępnianie dóbr kultury i sztuki, 3. ułatwianie korzystania z oświaty i nauki -> rozpowszechnianie edukacji obywatelskiej, 4. rozrywka, 5. popieranie krajowej twórczości audiowizualnej
Nadawca: tworzy lub zestawia programy i rozpowszechnia je lub przekazuje innym osobom w celu rozpowszechnienia w całości, bez zmian.
Ma tworzyć (rozpowszechniać, przekazywać)
Ma tworzyć i zestawiać (rozpowszechniać i przekazywać do rozpowszechnienia)
Ma zestawiać (rozpowszechniać i przekazywać do rozpowszechniania)
Warianty:
musi mieć siedzibę na terenie RP (decyzje o programie RP, osoby zatrudnione - teren RP, decyzje o programie - UE, siedziba na te. RP i UE)
siedziba i ludzie na te. UE i RP
rozpoczął rozpowszechnianie z RP
osoby zatrudnione działają w RP
Program: uporządkowany zestaw audycji radiowych lub telewizyjnych, reklam i innych przekazów, regularnie rozpowszechniany, mający jednego nadawcę; wyspecjalizowany - zajmuje 70%
Nadawca społeczny: w Polsce tylko R.Maryja program upowszechnia działalność charytatywną, edukacyjną, nie może być audycji z przemocą (dzieci), zero reklam, zero sponsorów, nie może pobierać opłat z tytułu rozpowszechniania, nie płaci opłat koncesyjnych; ten status przyznaje KRRiT
Rozpowszechnianie: bezprzewodowa emisja programu równoczesnego, powszechnego odbioru; wprowadzenie programu do sieci kablowej
Rozprowadzanie: przejmowanie w całości i bez zmian programy nadawcy krajowego lub zagranicznego z wyjątkiem programu rozpowszechnianego w sieci kablowej
Producent: osoba fizyczna lub prawna, która podejmuje inicjatywę, faktycznie organizuje i ponosi odpowiedzialność za kreatywny, organizacyjny i finansowy proces produkcji utworu audiowizualnego; niezależny: nie pozostaje w stosunku pracy z danym nadawcą
Reklama: każdy przekaż nie pochodzący od nadawcy mający na celu promocję… itd. (autopromocja to NIE reklama)
Sponsorowanie: finansowanie bezpośrednie (pieniądze, sponsorem nie może być producent albo nadawca), pośrednie (np. pogoda - dostarczanie usług)
Ustawa NIE dotyczy: programu rozpowszechnianego w obrębie jednego budynku; rozpowszechnianego w systemie, którego urządzenia należą do jednej osoby adresowane np. do pracowników; programu rozprowadzanego w sieci kablowej, jeśli odbiorców jest nie więcej niż 250377
KRRiT
Organ apolityczny, właściwy w sprawach radiofonii i telewizji; członkowie nie należą do partii, ale są nominowani przez prezydenta (2), senat(1) i sejm (2), wybierani na 6 lat; odwołują ich tylko, gdy: jest chory, ma inną funkcję i sam się zrzeknie, skazany, nominowany niezgodnie z prawem; przewodniczący wybierany przez innych członków
Zadania: administracyjne i władcze: (projektowanie razem z premierem kierunków polityki państwa w dziedzinie radiofonii i telewizji; określanie warunków prowadzenia działalności przez nadawców; podejmowanie rozstrzygnięć w sprawach koncesji na rozpowszechnianie i rozprowadzanie programów; uznawanie za nadawcę społecznego lub odbieranie tego przymiotu, na warunkach określonych ustawą; kontrola nadawców; organizowanie badań treści i odbioru programów radiowych i telewizyjnych; ustalanie wysokości opłat za udzielenie koncesji oraz wpis do rejestru; ustalanie o opłatach abonamentowych opiniowanie projektów aktów ustawodawczych oraz umów międzynarodowych dotyczących radiofonii i telewizji; inicjowanie postępu naukowo-technicznego i kształcenia kadr w dziedzinie radiofonii i telewizji; współpraca z zagranicą i z różnymi instytucjami)
Biuro Rady: ma im pomagać
Parlament może przyjąć lub odrzucić sprawozdanie KRRiTu
KRRiT wydaje też rozporządzenia w sprawach indywidualnych
NADAWCY
TVP jest jedną spółką + 16 oddziałów
Polskie Radio - 17 spółek
Struktura:
Rada nadzorcza (5 do 9 członków, powołanych przez KRRiT, a jeden przez ministra ds. Skarbu), kadencja 3 lata, uprawnienia: nawiązywanie i rozwiązywanie stosunku pracy, zawarcie do umowy zbiorowej, zawiązanie do spółki innej, zbycie lub obciążenie nieruchomości
Zarząd (1 do 5 członków, powoływani przez rady nadzorcze, 4 lata, mają się rozliczać z KRRiT)
Rady programowe (15 członków, 4 lata, KRRiT powołuje, 10 - polityczni, 5 - specjaliści, ocena jakości, podejmowanie decyzji…)
TVP 1i2 - 1 rada
Polonia - 1
Regionalne - 16
Radio - 1 rada programowa, a regionalne mają swoje
Nadawcy publiczni - muszą nadawać programy związane z misją mediów, działalność utożsamiana z abonamentem / reklamy, dotacje, audycje finansowane
Powinności radiofonii i TV
Powinni dbać o dobre imię, umożliwiać ludziom uczestnictwo w życiu publicznym
Nie ponoszą odpowiedzialności za materiały publikowane niezależnie od nich
Obowiązek udziału w kampaniach wyborczych i nieodpłatnego emitowania reklam wyborczych
Nadawca prywatny - może nadawać wyborcze reklamy, ale już odpłatnie; nadawcą prywatnym może być każdy, kto mieszka w Polsce, ma siedzibę, może być kimś zagranicznym, byle na terenie Unii miał siedzibę
Obowiązki dotyczące tylko publicznej radiofonii i TV
wynikające z emisji
1. tworzenie i rozpowszechnianie programów ogólnokrajowych, 2. programów wyspecjalizowanych, 3. budowa nowych przekaźników, 4. rozpowszechnianie przekazów tekstowych, 5. udoskonalanie, 6. prowadzenie działalności produkcyjnej, usługowej i handlowej, 7. popieranie twórczości artystycznej, literackiej.. itd., 8. upowszechnienie wiedzy o języku polskim (w tym uwzględnienie potrzeb mniejszości), 9. tworzenie programów dla emigrantów
wytyczne programowe:
1.odpowiedzialność za słowo, 2. ukazywania różnorodności narodu, 3.kształtować poglądy, 4. umożliwiać uczestniczenie w życiu publicznym, 5.służyć rozwojowi kultury…itd., 6.respektować chrześcijański tryb życia, 7.umacniać rodzinę i prozdrowotność, 8. zwalczać patologie
KONCESJA
Udziela się, gdy jest zgodność założeń i realizacją, nadawca ma możliwość finansowania, bada się udział w programie, dotychczasowo jak przestrzegał zasad
Wydaje oczywiście KRRiT, w porozumieniu z prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej
04.01.2001 - rozporządzenie dot, koncesji
k. udzielana na 10 lat, pobiera się za nią opłatę
nadawcy społeczni są zwolnieni
prawa do koncesji są niezbywalne
może być też nadana osobie prywatnej fizycznej - wygasa z jej śmiercią
UKE decyduje, na jakiej częstotliwości ktoś będzie nadawał (i oni mogą też cofnąć częstotliwość)
COFA SIĘ KONCESJĘ, gdy:
Jest postępowanie karne, sprzeczności z ustawą, naruszenie warunków, przerwa w nadawaniu przez 3 lub więcej miesięcy, splajtowanie, przejęcie przez innego właściciela
Koncesja musi zawierać: osobę nadawcy, jego siedzibę, przedmiot działalności, sposób rozpowszechniania, lokalizację stacji, w naziemnym: (wysokość zawieszenia anteny, moc nadajnika, promieniowanie anteny, częstotliwość i polaryzację), w satelitarnym (nazwę satelity, położenie go na orbicie, częstotliwość, moc), w kablowym (lokalizację stacji, obszar); dla wszystkich jeszcze: rodzaj programu i czas, datę rozpoczęcia, termin wygaśnięcia koncesji, udział w programie audycji wytworzonych przez producentów
SIECI KABLOWE
I ROZPROWADZANIE PROGRAMÓW
Należy zarejestrować konkretny program
Opłata jest zależna od ilości programów rozprowadzanych w sieciach
Wpis do rejestru - za pomocą zgłoszenia: wskazanie wnioskodawcy, określenie programu i obszaru + kopia zezwolenia na używanie sprzętu, dokumenty potwierdzające prawa, dokumenty potwierdzające, że to jest do powszechnego odbioru, oświadczenie o kolejności wprowadzania do sieci programów
Odmowa wpisu do rejestr: 1. gdy wnioskodawca nie ma uprawnień do używania urządzeń, 2. Zakaz rozprowadzania programów, gdy: 1. gdy w ciągu roku co najmniej dwa razy puścił niedozwolone treści; 2. wprowadza zmiany, 3. nie przestrzega kolejności ustalonej (a kolejność ma być taka: programy TV publicznej, regionalne, krajowych nadawców społecznych, programy innych krajowych, programy zagranicznych)
Obowiązki nadawcy prywatnego: on układa program, ale musi być przynajmniej 33% polskich, muzycznych i kulturalnych też 33%, audycji europejskich 50% ochrona przed USA :P; 10% na europejskie ma być od niezależnych producentów, a 5% z tego nie starsze niż 5 lat
To wszystko bada i sprawdza wielka KRRiT!
21.04.2005 - USTAWA O OPŁATACH ABONAMENTOWYCH
REKLAMA
Komunikat - określa nadawcę, ma treść i określa odbiorcę
Telewizje muszą publikować również obwieszczenia, wyroki sądowe i inne orzeczenia, ogłoszenia urzędowe; listy gończe (podaje się: sąd lub prokuratora, dane o osobie, informację o treści zarzutu, wezwanie do ludzi, ostrzeżenie o odpowiedzialności)
Art. 36 ust. pr.prs. mówi, że prasa może zamieszczać odpłatne ogłoszenia i reklamy
Ogłoszenie: publikacja służąca reklamie lub zaproszeniu do rokowań , zamieszczona w prasie, stanowiąca jedno z jej podstawowych źródeł utrzymania
Reklama: wypowiedź mająca na celu informowanie czytelników o cechach towarów lub usług oraz nakłanianie do ich nabycia lub/i skorzystania z nich. Tu musi być jakiś element wabienia, zapraszania (nie jak w ogłoszeniu)
Wydawca i redaktor mają prawo odmówić nadawania reklamy, ale to oni są za to odpowiedzialni
Reklama i ogłoszenie muszą być wyodrębnione w zawartości medium
TV publiczna nie może przerywać programów celem nadania reklam (inne mogą)
Ma zajmować 15 - 20% przekazu (więc w ciągu godziny nie może być więcej niż 12 minut)
Telesprzedaż i informacja niemniej niż 15 minut, bloków nie może być więcej niż 8
W TV reklama może przerywać co 20 minut, w radiu co 10
W relacjach sportowych - tylko wtedy, gdy są naturalne przerwy (chyba, że ich nie ma)
W serialach dokumentalnych nie można
W filmach i serialach - do 4 to dowolne, gdzie umieścić reklamę
NIE MOŻNA PRZERWAC REKLAMAMI: serwisów informacyjnych, audycji religijnych, dokumentalnych, dla dzieci!
Tytoń - musi być opatrzona reklama ostrzeżeniem
Alkohol - 20.00 - 6.00, nie może przedstawiać nieletnich, łączyć ze sportem, prowadzeniem pojazdów… itd.
Usługi medyczne i leki - reklama nie może prowadzać w błąd// nie może być do dzieci i nie mogą reklamować specjaliści
Główny inspektor farmaceutyczny - pilnuje tego i wydaje decyzje o tych reklamach
16.12.2002 -> rozporządzenie, co powinno być w reklamie, ścisłe reguły reklamowania
Ustawa z 29.07.1992 - o reklamach gier i zakładów…
NIE MOŻNA NADAWAĆ REKLAM:
1. nawołujących małoletnich do zakupów dla nich niedozwolonych, 2. zachęcać małoletnich do wywierania presji… 3. wykorzystują zaufanie małoletnich, 4. stawia ich w niebezpiecznych sytuacjach, 5. oddziałują w sposób ukryty na podświadomość
REKLAMA NIE MOŻE:
1. naruszać godności człowieka, 2. dyskryminować, 3. ranić przekonania, 4. zagrażać rozwojowi małoletnich, 5. sprzyjać zachowaniom zagrażającym zdrowiu i życiu, 6. być UKRYTA
Czas nadawania reklam - od 6 rano liczony
Symbole na początku i końcu reklam
Więcej niż 35% nie może być dla jednego producenta
SPONSOROWANIE
Musi być to na początku i na końcu zaznaczone, że coś jest spons. - ale nie trakcie; nie można wtedy wskazywać na sponsora
NIE WOLNO SPONSOROWAĆ: serwisów informacyjnych, audycji publicyst, poradniczych, wyborczych lub związanych z wyborami
Sponsor nie może wpłynąć na treść audycji lub innego przekazu
Sponsor MOŻE się pojawić, gdy jest rozdanie jakichś nagród
Art. 17 i 18 generalnie -> CZEGO NIE MOŻE BYĆ W AUDYCJACH I INNYCH PRZEK.
propagowania działań sprzecznych z prawem
nie poszanowania przekonań religijnych (wszystkie)
sprzyjania zachowaniom zagrażającym zdrowiu i życiu
to samo - do małoletnich
to, co może mieć zły na nich wpływ - między 6 a 22; nadawcy muszą oznaczać programy symbolami, a w radiu - zapowiadać
niedbałości o język
PRAWO DO INFORMACJI (to jest najgorzej opracowane)
Każdy ma prawo - mówi Konstytucja!
Media mają obowiązek ich udzielania
Muszą ich udzielać też: władze publiczne, reprezentatywne organizacje związków zawodowych, organizacje pracodawców i partie polityczne
Rzecznicy prasowi: muszą prezentować publicznie działania swoich organów, organizować możliwość spotkania z prasą
Ograniczenia w dostępie do informacji: ochrona praw i wolności innych osób, praw i wolności, bezpieczeństwa, interesu; ochrona archiwów, ochrona sfer tajemniczych, prywatność ludzi)
2008 - ustawa o dostępie do informacji publicznych!!
Informacja publiczna jest o sprawach publicznych, a nie prywatnych
Informacja:
prywatna (np. PIT)
publiczna (informacje jawne, niejawne, formalnie jawne)
Inne przepisy regulujące dostęp do informacji: ust. o archiwach, środowisku, rozpraw i akt sądowych
Od osoby podającej informację nie można żądać uzasadnienia
Władze publiczne i inne podmioty wykonawcze są zobowiązane do udzielania inf.
Tryb udostępniania prasie informacji
biuletyn informacji publicznej
informacja na wniosek lub bez niego
informacje w miejscach ogólnie dostępnych
przez urządzenia zainstalowane w miejscach o.d.
musi być możliwość identyfikacji tego, kto podał takie dane
prasa ma wstęp na posiedzenia różnych gremiów!!
Kategorie udostępnianych informacji:
o polityce
o podmiotach, o których mowa w art..4 ust.1 udip. (??)
o zasadach funkcjonowania tych podmiotów
o danych publicznych
o majątku publicznym
dane osoby: wszystkie informacje umożliwiające identyfikację
ale: ustawa o ochronie danych osobowych czasem pozwala udostępnić info
informacje stanowiące tajemnicę: bankowa, maklerska, giełdy, statystyki, pielęgniarki i położne, skarbowa, lekarstwa, dziennikarska, przedsiębiorstwa, spowiedzi… itd.
Tajemnica państwowa: informacja określona w wykazie rodzajów informacji, stanowiącym załącznik 1, której nieuprawnione ujawnienie może spowodować realne zagrożenie dla RP dotyczące porządku publicznego, obronności, bezpieczeństwa… itd.
Podzielona jest na dwie kategorie: ściśle tajne i tajne; ochrona - 50 lat, a niektóre dożywotnio
Tajemnica służbowa: informacja niejawna nie będąca tajemnicą państwową uzyskaną w związku z czynnościami służbowymi albo wykonywaniem prac zleconych, której nieuprawnione ujawnienie mogłoby narazić na szkodę interes państwa, publiczny lub obywateli
Okres ochronny tajemnic służbowych wynosi 5 lat dla poufnych i 2 dla zastrzeżonych
Klauzula: nadawana przez osobę, która ma prawo i ponosi odpowiedzialność karną za jej nadawanie; urzędnik praktycznie nie ponosi odpowiedzialności
Urzędy mogą odmówić udzielenia informacji można się odwołać do sądu
Kierownik tak samo musi udzielać informacji jak rzecznik prasowy
Prawo dostępu do informacji publicznej: uprawnienie do uzyskania info publicznej w zakresie istotnym, wgląd do dokumentów urzędowych, dostęp do posiedzeń kolegialnych
Dziennikarze:
Publikowanie i rozpowszechnianie czegoś wymaga zgody!
Dziennikarz nie może odmówić autoryzacji; nie można zmieniać kolejności, pomijać części pytań i wypowiedzi!! Ale nie musimy informować o autoryzacji
Embargo prasowe: termin i zakres publikacji - jeśli to jest dane, to musimy tego przestrzegać (to określa informator)
Żeby coś wydrukować trzeba mieć zgodę; a. informatora; b. osoby zainteresowanej
Prawa dziennikarzy: 1. do biernego informowania: dla obywatela - możliwość zaznajamiania się z życiem publicznym, dla prasy - dostęp do informacji, 2. do czynnego informowania: dla obywatela: głoszenie swoich spraw za pomocą prasy, dla prasy: prawo do sprawozdawczości i komentowania
Mają prawo domagać się informacji, której na pewno NIE dostaną, jeśli to tajemnica państwowa, służbowa, skarbowa lub statystyczna
Prawo anonimatu - tajemnica autora - nie ujawnianie go; każdy ma prawo do ujawnienia się jako autor, ale nie ma obowiązku wtedy odpowiada naczelny
Obowiązki dziennikarza: 1. głoszenie prawdy obiektywnej, 2. muszą być dowody, 3. służba społeczeństwu i państwu, a nie wydawcy!, 4. chronić społeczeństwo, 5. szczególna staranność i rzetelność; 6. ochrona cudzych dóbr osobistych, 7. ochrona informatorów, 8. dbałość o język, 9. przestrzegać tajemnicę służbową
Gazeta musi mieć ściśle określoną misję i cel
Zakaz kryptoreklamy!
Ograniczenia w sprawozdawstwie sądowym: 1. publikowanie danych osobowych i ich wizerunku, chyba że jest zgoda 2. to samo tylko dot. Świadków
SDRP - stowarzyszenie dziennikarzy RP (od 1982)
Tajemnica dziennikarska w dochodzeniu prawnym mamy większe prawa
Art. 180 KK, dot. Wszelkich tajemnic zawodowych, dziennikarz może być zwolniony z zeznawania, NIE może zdradzić danych informatora, może być zwolniony ze względu na interes osób trzecich ; jego zeznania to prawo, a nie obowiązek
Dziennikarz musi donosić o przestępstwach! Zawsze musi zbierać dowody!!
Dziennikarz ma prawo do: krytyki (publikowanie rzetelnych, zgodnych z zasadami współżycia społecznego ujemnych ocen dzieł naukowych lub artystycznych albo innej działalności twórczej, zawodowej lub publicznej), satyry, karykatury// tylko bez ekscesów:P
Glosa krytyczna A.Kopffa - nie można być nazbyt liberalnym w jakimkolwiek środowisku, szczególnie, gdy to jest źle odbierane
W postępowaniu cywilnym - musi być odpowiedzialność za to, co redakcja „wypuszcza”, nie można naruszać dóbr osobistych: wolność, zdrowie, wizerunek, nazwisko, tajemnica korespondencji… itd.
Najczęściej naruszane dobra: cześć (godność i dobre imię), prywatność
Naruszenie dobra musi mieć charakter bezprawny (postępowanie - ze szczególną ostrożnością, skutku - każde naruszenie dobra jest bezprawne)
Dobra osobiste: wartości niemajątkowe, psychiczne
Ochrona życia prywatnego: prawo do intymności i prywatności
Roszczenia wobec dziennikarzy: o ustalenie, zaniechanie działań naruszających, dokonanie czynności niezbędnych dla usunięcia stanu naruszenia, o usunięcie skutków dokonanego naruszenia
odszkodowanie, przeprosiny, zadośćuczynienie…
Zadośćuczynienie - mierzy się wielkość krzywdy wykazując przez dowody
Odszkodowanie - związane ze stratami materialnymi
Odpowiedzialność cywilna: za artykuł autor, redaktor, każdy, kto współpracował, wydawca; odpowiedzialność majątkowa jest solidarna
Odpowiedzialność karna: odpowiada każdy, kto naruszył prawo: generalnie redaktor i NACZELNY, ale oczywiście może wyjechać, bronić się, wtedy też odpowiada wydawca
Redaktor, który nieumyślnie dopuści się przestępstwa podlega karze lub grzywnie
Umyślność: zamiar bezpośredni, zamiar ewentualny (nie chce, ale się godzi)
Nie wszystko musi być przestępstwem!!
Wyłączenie możliwości przeprowadzenia dowodu prawdy, gdy: zapobiega życiu lub zdrowiu, demoralizacja nieletnich, zarzut bezpośrednio związany z działaniem osoby
PRZESTĘPSTWA PRASOWE:
Przestępstwa porządkowo - prasowe (właściwe)
1. czyny dotyczące warunków wydawania dziennika lub czasopisma + koncesje i rejestracje programów: Obowiązek publikacji określonych materiałów; Wydawanie gazety bez rejestracji: Mogą być kary: grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności
Naruszanie impresum prasowego
2. czyny zabronione, które precyzują obowiązek lub zakaz publikacji określonych materiałów prasowych: odpowiedzialność karna za: uchylanie się obowiązkowi publikowania sprostowań Obowiązek pisania sprostowań (nie może być opatrzone komentarzem, bo to bez sensu wtedy) - naczelny (dotyczy wiadomości nieścisłej lub nieprawdziwej)
3. zapobieganie ponownego naruszenia dobra prawnie chronionego - gdy chodzi o zagrożenie dóbr osobistych
Popełnione w treści materiału (niewłaściwe)
zniesławienie (polega na pomówieniu osoby, grupy, instytucji, osoby prawnej, jednostki organizacyjnej pomówienie: stawianie zarzutu wobec kogoś, który może poniżyć); zniewaga (niższa odpowiedzialność karna - odpowiedzialność taka sama, działanie na rzecz dobra społecznego); nawoływanie do wszczęcia wojny, zniewaga RP lub narodu, prezydenta, flagi.. itd.; obraza uczuć religijnych, treści porno, ujawnienie tajemnicy państwowej, zniewaga etniczna, propaganda faszyzmu
Przestępstwa przeciwko wolności prasy:
Grożenie lub przemoc wobec dziennikarza
Utrudnianie lub tłumienie krytyki
Nadużywanie funkcji zwierzchniej
10