 | Pobierz cały dokument nad.niemnem.wstep.bn.polonistyka.studia.ii.rok.doc Rozmiar 113 KB |
Eliza Orzeszkowa „Nad Niemnem”, Wstęp BN - Józef Bachórz
Pisarka znad Niemna
- Symbolika tytułu nawiązuje do Mickiewiczowskich uczuć, ale może też być nawiązaniem do losów pisarki.
- Orzeszkowa należała do tych mniej licznych autorów wybitnych, którzy życie spędzili w pobliżu miejsca urodzenia.
- Biografia:
- Dwór w Milkowszczyźnie (miejsce urodzenia w 1841 r.), Grodno. Musiała sprzedać zadłużony majątek, którym nie umiała dobrze zarządzać - katastrofa. Gniazdo rodzinne dostało się w ręce Rosjanina.
- Po ślubie z Piotrem Orzeszko urządziła we dworze szkółkę dla chłopskich dzieci.
- Mieszkała w Ludwinowie, tam pomagała powstańcom styczniowym: szykowanie opatrunków dla rannych, niebezpieczne usługi kurierskie.
- Latem 1863 r. odwiozła do granicy z Królestwem tropionego na Polesiu i kilka razy ukrywanego w Ludwinowie Romualda Traugutta - ostatniego dyktatora powstania.
- 1664 r. - rozstanie z mężem, różnice poglądowe. Mąż oskarżony o konspirację, zesłany, Ludwinów sprzedany. Nie pojechała za nim na zesłanie, a po amnestii i jego powrocie przeprowadziła skuteczny proces o unieważnienie małżeństwa.
- Nieszczęśliwie zakochana w Zygmuncie Święcickim - lekarzu.
- Od 1869 r. - Grodno. Związek z żonatym Stanisławem Nahorskim - adwokatem. Ślub po śmierci małżonki Nahorskiego. Spoczywają razem w grobie.
- Samotniczka, ludzie odsunęli się od niej po unieważnieniu ślubu i sprzedaży majątku.
- Chciała pokazać, że obok walki o szczęście osobiste ma na względzie dobro społeczne - działała aktywnie np. po pożarze Grodna w 1855 r. pierwsza pomagała pogorzelcom.
- Przy Niemnie i ziemi grodzieńskiej trzymał ją też talent pisarski, z tych stron czerpała inspirację, w tych stronach umieszczała zwykle akcję dzieł. One były autentyczne. Tu były problemy ważne dla autorki, tu rozumiała ludzi, ich problemy.
- Pisanie - powołaniem, obowiązkiem, pracą dla dobra społecznego, ale i wyróżnienie, posłannictwo, misja, charyzma (romantycy).
II. Problem misji po klęsce
- Pionierstwo Orzeszkowej w stosunku do pozytywizmu warszawskiego. Sama wymyśliła swój optymistyczny program działania społecznego wcześniej.
- Nigdy nie walczyła z tradycją romantyczną, nie była sceptyczna wobec uniesienia patriotycznego (jak w „Omyłce” Prusa), nie pozwalała sobie na przytyki do ostatniego powstania. Ale apelowała do poetów, by dostrzegli piękno w postępie wiedzy i pokochali „nowożytny świat” przemian cywilizacyjnych.
 | Pobierz cały dokument nad.niemnem.wstep.bn.polonistyka.studia.ii.rok.doc rozmiar 113 KB |