9. PRACE POD NAPIĘCIEM

Podstawą rozwoju prac pod napięciem PPN była dążność do poprawy ciągłości zasilania.

Prace pod napięciem to technika eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych, zezwalająca na wykonanie zabiegów konserwacyjno-naprawczych bez wyłączania urządzeń spod napięcia , czyli bez ograniczenia przesyłu i zakłóceń rozdziału energii elektrycznej.

1) Zalety stosowania w praktyce prac pod napięciem

1. wzrost ciągłości dostawy energii elektrycznej w przypadku prac remontowo-konserwacyjnych

2. wyeliminowanie konieczności prowadzenia prac w godzinach obciążeń pozaszczytowych

3. wykluczenie konieczności powiadamiania odbiorców w wyłączeniach i uwzględniania ich wymagań

4. zmniejszenie nakładów inwestycyjnych na budowę linii rezerwowych i powiązań okrężnych

5. polepszenie warunków bezpieczeństwa pracy

6. zmniejszenie liczby wypadków przy pracy

2) Niedogodności stosowania PPN

1. niektóre technologie wymagają bardzo czasochłonnego przygotowania

2. istnieje konieczność ponoszenia nakładów na specjalistyczne szkolenia , sprzęt i narzędzia

3) Zastosowanie

PPN znajdują najszersze zastosowanie przy pracach na liniach napowietrznych oraz przy konserwacjach stacji elektroenergetycznych.

Do prac najczęściej wykonywanych należą

1. wymiana izolatorów i odgromników w liniach nn i SN

2. wykonywanie przyłączy nn napowietrznych i kablowych

3. przegląd i konserwacja rozdzielnic i szafek nn

4. wymiana łańcuchów i ogniw izolatorowych w liniach WN i NN

5. malowanie i konserwacja konstrukcji stalowych

6. odkurzanie i mycie izolatorów, szyn i innych urządzeń stacji SN i nn

3. DEFINICJE

1. Miejsce pracy - jest to ściśle określone, przygotowane i oznaczone stanowisko robocze lub strefa robocza, w zakresie niezbędnym do bezpiecznego wykonywania prac przy urządzeniach będących pod napięciem

2. Strefa zagrożenia - przestrzeń występująca wokół wszystkich urządzeń elektrycznych które mają lub mogą mieć potencjał inny niż potencjał pracownika. Wokół urządzeń nn strefa zagrożenia wynosi 5 cm

3. Strefa ochronna - występuje wokół każdej strefy zagrożenia, chroniąc pracownika przed przypadkowym niezamierzonym wejściem do wnętrza strefy zagrożenia, wielkość zależy od zasięgu bezwarunkowych odruchów człowieka i wynosi 0,5 m

4. Dopuszczalna odległość zbliżenia - jest to odległość na jaką pracownik może zbliżyć się - bez specjalnego wyposażenia- do części urządzenia o potencjale innym niż potencjał pracownika

5. Prace elementarne - podstawowe czynności powtarzające się w różnych technologiach

6. Karta technologiczna - szczegółowy opis wykonywania ściśle określonych, typowych zabiegów eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych, określa jakie narzędzia i sprzęt muszą być użyte, minimalną liczbę pracowników, kolejność czynności przygotowania, przebiegu i zakończenia pracy.

4. METODY PRAC POD NAPIĘCIEM

W zależności od usytuowania pracownika w stosunku do strefy zagrożenia rozróżnia się następujące metody wykonywania prac:

1.Praca `w kontakcie' - pracownik o potencjale ziemi przebywa w strefie zagrożenia i wykonuje prace przy użyciu rękawic dielektrycznych i specjalistycznych narzędzi o własnościach izolacyjnych, części urządzeń o innym potencjale są osłonięte osłonami izolacyjnymi ograniczającymi strefę zagrożenia.

2.Praca `w odległości' - wykonywana wewnątrz strefy zagrożenia za pomocą narzędzi na drążkach izolacyjnych , przez pracownika o potencjale ziemi znajdującego się w odległości większej niż D.

3.Praca `na potencjale'- polega na przyjęciu przez pracownika potencjału urządzenia, na którym ma być wykonywana praca, likwidacji ulega strefa zagrożenia wokół przewodu lecz powstają nowe strefy wokół urządzeń które zachowały potencjał montera „przed zmianą”.

5. Metoda C3M - umożliwia wykonywanie prac pod napięciem we wnętrzu strefy zagrożenia przy użyciu rękawic dielektrycznych, drążków izolacyjnych i podnośników izolowanych, przez pracownika będącego na potencjale nieustalonym ( odizolowany od wszystkich ustalonych potencjałów)

6. TENDENCJE ROZWOJOWE

• robotyzacja

• użycie helikopterów

• wieże izolacyjne

7. PPN na niskim napięciu

Są wdrożone w pełnym zakresie technologicznym, obejmują prace na liniach napowietrznych gołych i izolowanych, na liniach kablowych i przy urządzeniach rozdzielczych.

Prace na liniach do 1 kV wykonuje się metodą `w kontakcie ` lub `z odległości', z zastosowaniem odpowiednich zabezpieczeń i sprzętu. Przedstawione metody gwarantują bezpieczeństwo pracowników i chronią ich przed porażeniem i skutkami zwarć.

Prace z urządzeniami rozdzielczymi i na liniach kablowych są wykonywane metodą `w kontakcie'.

• podczas pracy metodą `w kontakcie' pracownicy pozostają na potencjale ziemi, a do strefy zagrożenia sięgają odpowiednio zabezpieczeni i wyposażeni.. Podstawowym warunkiem przystąpienia do pracy jest zaizolowanie w miejscu pracy wszystkich części będących pod napięciem.

• przy stosowaniu metody ` z odległości' pracownik pozostaje cały czas poza strefą minimalnego zbliżenia, prace są wykonywane za pomocą odpowiednich narzędzi umieszczonych na drążkach izolacyjnych

PPN na niskim napięciu są już właściwie standardem stosowanym przez większość zakładów energetycznych.

W 2002 r. opracowano instrukcję przeglądu pod napięciem urządzeń do 30 kV

pozwalającą na:

• czyszczenie `na sucho'

• czyszczenie `na mokro'

• uzupełnianie syciwa

• dokręcanie połączeń śrubowych

w czasie przeglądu jest stosowana metoda `z odległości'.

W przypadku napowietrznych linii SN jest stosowana metoda `rękawic elektroizolacyjnych', w której pracownik jest chroniony poprzez:

• rękawice w pełni przystosowane do napięcia linii

• wykonywanie prac z podnośnika izolacyjnego lub podestu słupowego,

• zakładanie osłon izolacyjnych na wszystkie części będące w miejscu pracy , a także na konstrukcje

• zachowanie odpowiedniej odległości między częściami pod napięciem a pracownikiem.

Nie wymaga specjalnych narzędzi, ale wymaga „formularza planu pracy”.

8. Sprzęt do PPN w sieciach nn

Warunkiem prawidłowego wykonania PPN jest posiadanie pełnego asortymentu sprzętu, narzędzi i wyposażenia osobistego:

1. narzędzia izolowane - z metalu pokryte izolacją, izolacyjne - z tworzywa z końcówkami roboczymi

2. sprzęt do izolowania miejsca pracy

3. drążki izolacyjne do prac `z odległości',

4. wyposażenie osobiste monterów.

9. Wyposażenie osobiste montera

Do wyposażenia należy:

1. sprzęt ochronny przed upadkiem z wysokości

2. hełm elektroizolacyjny

3. ubranie do pracy pod napięciem - szczelnie zapięte , bez elementów metalowych, wykonane z bawełny mającej własności izolacyjne w stanie suchym i czystym,

4. rękawice - elektroizolacyjne - gumowe,

5. okulary chroniące przed ultrafioletem , o dużym kącie widzenia, bez elementów metalowych, chronią przed olśnieniem łukiem elektrycznym.

10. Organizacja PPN

organizacja wymaga szczególnych środków ostrożności :

1. prace mogą być wykonywane tylko w określonych warunkach atmosferycznych

2. na podstawie szczegółowej instrukcji

3. przez zespół posiadający uprawnienia

4. przy pomocy specjalistycznego sprzętu.

Obowiązki osób organizujących i wykonujących PPN są ściśle określone odpowiednimi przepisami i szczegółowo wymienione w kartach technologicznych.

11. Zagrożenia w PPN

- obecność napięcia w miejscu pracy

- związane z napięciem oddziaływanie pól elektromagnetycznych

- praca na wysokościach.

8

przy napięciu do 1 kV

---