SZKOLENIE OKRESOWE

DLA PRACOWNIKÓW ZATRUDNIONYCH NA STANOWISKACH ROBOTNICZYCH

WPROWADZENIE

Jednym z podstawowych obowiązków ciążących na pracodawcy jest przeszkolenie pracownika z zakresu bhp przed dopuszczeniem do pracy oraz prowadzenie szkoleń okresowych (art. 2373 § 2 k.p.).

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie szczegółowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 62, póz. 285) szkolenia w zakresie bhp prowadzone jest jako:

• szkolenie wstępne,

szkolenie okresowe.

CEL SZKOLENIA
Celem szkolenia okresowego jest aktualizacja i uzupełnienie wiado­mości i umiejętności przez uczestników szkolenia w szczególności w zakresie:

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy związanych

z wykonawcą,

zagrożeń związanych z wykonywaną pracą oraz metod

ochrony przed tymi zagrożeniami,

postępowania w razie wypadku i w sytuacjach zagrożeń.

UCZESTNICY SZKOLENIA
Szkolenie przeznaczone jest dla osób zatrudnionych na stanowis­kach robotniczych, które odbyty szkolenie podstawowe dla tej grupy pracowników.

ORGANIZACJA SZKOLENIA
Szkolenie powinno być zorganizowane w formie seminarium lub kursu - z oderwaniem od pracy na podstawie szczegółowego pro­gramu opracowanego przez organizatora szkolenia.

ZAŚWIADCZENIE

Szkolenie powinno być zakończone egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez uczestników szkolenia wiadomości objętych programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizo­wania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp. Egzamin przepro­wadza organizator szkolenia, który po jego zdaniu przez uczestnika szkolenia wydaje zaświadczenie o jego ukończeniu. Odpis za­świadczenia powinien być przechowywany w aktach osobowych pracownika.

RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO PRACOWNIKÓW ZATRUDNIONYCH NA STANOWISKACH ROBOTNICZYCH

Lp.	Temat szkolenia	Liczba godzin
l.	Regulacje prawne z zakresu ochrony pracy - zmiany w przepisach związanych z wykonywaną pracą	2 str. 6
2.	Zagrożenia czynnikami występującymi w procesach pracy oraz zasady i metody likwidacji lub ograniczenia oddziaływania tych czynników na pracowników - z uwzględnieniem zmian w technologu, organizacji pracy i stanowisk pracy, wprowadzenia nowych urządzeń, sprzętu i narzędzi pracy	4 str. 28
3.	Zasady postępowania w razie wypadku w czasie pracy i w sytuacjach zagrożeń (pożaru, awarii...), w tym zasady udzielania pomocy przed lekarskiej w razie wypadku	2 str. 40
4.	Okoliczności i przyczyny charakterystycznych dla wykonywanej pracy wypadków przy pracy oraz związana z nimi profilaktyka	2 str. 51
RAZEM: minimum 10

l. REGULACJE PRAWNE Z ZAKRESU OCHRONY PRACY

1. OBOWIĄZKI W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ORAZ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NARUSZENIE PRZEPISÓW I ZASAD BHP

1. OBOWIĄZKI PRACODAWCY W ZAKRESIE BHP

Kodeks pracy jednoznacznie nakłada na pracodawcę odpowiedzial­ność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Niewypełnienie tego obowiązku jest traktowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Nowym obowiązkiem pracodawcy jest obowiązek sto­sowania środków niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa dla życia lub zdrowia osób nie biorących udziału w procesie pracy -w przypadku możliwości ich dostępu do miejsca prowadzenia prac. Sprecyzowany także został obowiązek współpracy pracodawców w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w przypadku jednoczes­nego prowadzenia przez nich prac w tym samym miejscu. W takiej sytuacji pracodawcy są zobowiązani do wyznaczenia koordynatora sprawującego nadzór nad zapewnieniem bezpieczeństwa i higieny pracy wszystkim pracownikom zatrudnionym w tym samym miejscu pracy, a także ustalenia zasad współdziałania uwzględniających sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla życia lub zdrowia pracowników. Ustalenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia, bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracowni kom.

Istotnym nowym obowiązkiem nałożonym na pracodawcę rozpoczynającego działalność jest zawiadomienie właściwego państwowego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektor sanitarnego, w terminie 14 dni od rozpoczęcia tej działalność. o miejscu, rodzaju, zakresie prowadzonej działalności i o przewidywanej liczbie zatrudnionych pracowników o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności Taki sam obowiązek ciąży na pracodawcy odpowiednio w razie zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, a zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji. Niewypełnie­nie wyżej wymienionych obowiązków stanowi wykroczenie prze­ciwko prawom pracownika.

Szczegółowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp

Budynki i pomieszczenia pracy

Pracodawca jest obowiązany m.in. zapewnić, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego części, w którym prze­widuje się pomieszczenia pracy, była wykonywana wyłącznie na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeń­stwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnio­nych rzeczoznawców do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nadawanie uprawnień rzeczoznawcy ds. bhp i tryb opiniowania projektów zostały określone w rozporządzeniu MPiPS z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie uprawnień rzeczoznawców do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, zasad opiniowania projektów obiek­tów budowlanych, w których przewiduje się pomieszczenia pracy oraz trybu powołania członków Komisji Kwalifikacyjnych do Oce­ny Kandydatów na Rzeczoznawców (Dz.U. Nr 62, póz. 290).

Maszyny i urządzenia techniczne

Wprowadzony został obowiązek zabraniający wyposażania sta­nowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie uzyskały wymaganego certyfikatu na znak bezpieczeństwa i nie zostały oznaczone tym znakiem. Przepis ten wejdzie w życie po upływie roku od dnia wejścia w życie zmiany dziesiątego działu ko­deksu pracy tj. od 2 lutego 1996 r.

Niedopełnienie lego obowiązku będzie traktowane jako wykro­czenie przeciwko prawom pracownika.

Substancje chemiczne oraz procesy pracy szczególnie szkodliwe i niebezpieczne dla zdrowia

• Wprowadzono zakaz stosowania materiałów i procesów bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pra­cowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych. Niedopełnienie tego obowiązku przez pracodawcę stanowić będzie wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

• Obowiązuje w dalszym ciągu zakaz stosowania substancji che­micznych nie oznakowanych w sposób umożliwiający ich identyfikację.

• Będzie obowiązywał (po roku od ukazania się przepisów wyko­nawczych) zakaz stosowania niebezpiecznych substancji che­micznych nie posiadających kart charakterystyki tych substancji oraz odpowiednio oznakowanych opakowań zabezpieczających przed wybuchem. Niedopełnienie powyższych obowiązków stanowić będzie wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

• Uregulowany został sposób postępowania w zakresie ochrony zdrowia i życia pracowników zatrudnionych w narażeniu na działanie substancji i czynników rakotwórczych. W razie ko­nieczności zatrudnienia pracowników w warunkach narażenia na działania substancji i czynników rakotwórczych pracodawca obowiązany jest zastępować te substancje i czynniki mniej szkodliwymi lub stosować inne dostępne środki ograniczające wielkość tego narażenia, wykorzystując najnowsze osiągnięcia nauki i techniki. Jednocześnie został nałożony na pracodawcę obowiązek rejestrowania wszystkich rodzajów prac w kontakcie z substancjami i czynnikami o działaniu rakotwórczym, a także o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym określonych w wykazie.

• Zobowiązano pracodawcę do ochrony pracowników przed pro­mieniowaniem jonizującym, pochodzącym ze źródeł sztucz­nych i naturalnych występujących w środowisku pracy.

W polskim ustawodawstwie nie były dotychczas uregulowane obowiązki pracodawcy, prowadzącego działalność stwarzającą możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia pracowników.

• Pracodawca prowadzący działalność zagrażającą zdrowiu lub życiu pracowników jest obowiązany zapewnić, odpowiednie do rodzaju grożącego niebezpieczeństwa, urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz zapewnić udział osób przeszkolonych w zakre­sie obsługi tych urządzeń i sprzętu, a także udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym. Pracodawca jest obowiązany zapew­nić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia nagłego zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego, były wykony­wane przez co najmniej dwie osoby w celu zapewnienia aseku­racji. Wykaz takich prac został określony przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej (patrz póz. 6 „Przepisów prawnych i litera­tury").

• Pracodawca jest obowiązany przeprowadzać na swój koszt ba­dania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestro­wać i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom. W zakładzie pracy, w którym wy­stępują czynniki szkodliwe dla zdrowia, badania i pomiary tych czynników przeprowadza się:

1) co najmniej raz na dwa lata - przy stwierdzeniu, w os­tatnio przeprowadzonym badaniu, stężeń i natężeń czynników szkodliwych poniżej 0,5 wartości najwyż­szych dopuszczalnych stężeń i natężeń określonych w odrębnych przepisach,

2) raz w roku - przy stwierdzeniu stężeń i natężeń czyn­ników od 0,5 do 1,0 wartości najwyższych dopusz­czalnych stężeń i natężeń określonych w odrębnych przepisach,

3) raz na 6 m-cy w razie stwierdzenia przekroczeń war­tości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia lub występowa­nia czynników rakotwórczych lub pracodawca powi­nien zapewnić stałą kontrolę (monitorowanie) stężeń i natężeń tych czynników.

W razie narażenia pracowników na działanie kilku substancji chemicznych, gdy suma ilorazów średnich stężeń i odpowiednich wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń przekracza l, praco­dawca obowiązany jest do dokonywania badań i pomiarów z częstotliwością co 6 miesięcy.

1. PRAWA I OBOWIĄZKI PRACOWNIKÓW W ZAKRESIE BHP

• Pracownik ma prawo powstrzymywać się od wykonania pracy, jeżeli stwierdzi, że w wyniku naruszenia przepisów bhp wystąpiło bezpośrednie zagrożenie dla jego życia lub zdrowia bądź gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebez­pieczeństwem innym pracownikom.

• Pracownik ponadto ma prawo oddalić się z miejsca pracy, jeżeli powstrzymanie się od wykonania pracy nie usuwa zagrożenia. O fakcie powstrzymania się od pracy i oddalenia, pracownik po­winien niezwłocznie zawiadomić przełożonego - jeżeli jest to możliwe. Oceny sytuacji upoważniającej do powstrzymania się od wykonywania pracy i oddalenia się dokonuje sam pracownik.

Przepisy znowelizowanego działu dziesiątego gwarantują, że powstrzymanie się pracownika od pracy w sytuacji, o której mowa wyżej, nie pozbawia pracownika prawa do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy.

• Pracownik ma prawo po uprzednim zawiadomieniu przełożo­nego, powstrzymać się od pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej, w przypadku, gdy jego stan psy­chofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.

Rodzaje prac wymagających szczególnej sprawności psycho­fizycznej określił MPiPS w drodze rozporządzenia (poz. 7 „Przepi­sów prawnych i literatury").

Szczególnie ważnym nowym obowiązkiem, jest obowiązek współpracy pracownika z pracodawcą, przełożonym i innymi przedstawicielami pracodawcy w wykonaniu przez nich obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy i wyznaczania koordy­natora sprawującego nadzór nad bhp wszystkich pracowników za­trudnionych w tym samym miejscu (art. 208 § l k.p.).

1. OBOWIĄZKI OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI

Obowiązki osób kierujących pracownikami

Zgodnie z art. 212 k.p., osoba kierująca pracownikami jest obowiązana:

1) organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp.

2) dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich sto­sowania zgodnie z przeznaczeniem,

3) organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z wa­runkami środowiska pracy,

4) dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wy­posażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,

5) egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bhp,

6) zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Obowiązek znajomości przepisów o ochronie pracy, w tym przepisów i zasad bhp osób kierujących pracownikami wynika z art. 207 § 3 k.p.

2. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WYKROCZENIA PRZECIWKO PRAWOM PRACOWNIKA

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika określają przepisy działu trzynastego kodeksu pracy. Ponoszą ją jedynie pracownicy na stanowiskach kierowniczych lub działający w imieniu zakładu pracy.

Katalog wykroczeń obejmuje w szczególności następujące stany faktyczne:

• zawieranie umowy cywilno-prawnej w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § l k.p. powinna być zawarta umowa o pracę, ;

• niepotwierdzenie na piśmie w terminie 7 dni zawartej z pracow­nikiem umowy o pracę,

• nieprowadzenie dokumentacji w sprawach związanych ze sto­sunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników,

• rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z rażącym na­ruszeniem przepisów,

• stosowanie wobec pracownika kar nie przewidzianych przepi­sami prawa pracy,

• niewypłacenie pracownikowi w terminie należnego wynagro­dzenia lub innego świadczenia, bezpodstawne jego obniżenie lub dokonywanie bezpodstawnych potrąceń,

• nieudzielenie pracownikowi przysługującego mu urlopu wy­poczynkowego lub bezpodstawne obniżenie jego wymiaru,

• niewydanie pracownikowi świadectwa pracy lub opinii,

• naruszanie przepisów o czasie pracy, ochronie pracy kobiet i młodocianych,

• nieprzestrzeganie przepisów i zasad bhp,

• niewykonanie prawomocnego orzeczenia sądu lub innego or­ganu,

• utrudnianie działalności inspekcji pracy,

• niezawiadomienie w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej albo przedstawianie nie­zgodnych z prawdą informacji, dowodów lub sprawozdań w tych sprawach,

• niezgłoszenie rozpoczęcia działalności gospodarczej do organu inspekcji pracy

• wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie uzyskały wymaganego certyfikatu na znak bezpieczeństwa i nie zostały oznaczone tym znakiem, albo nie posiadają deklaracji zgodności,

• wyposażanie pracowników w środki ochrony indywidualnej, które nie uzyskały wymaganego certyfikatu na znak bezpie­czeństwa i nie zostały oznaczone tym znakiem, albo nie posia­dają deklaracji zgodności,

• stosuje substancje chemiczne nie oznakowane w sposób wi­doczny i umożliwiający ich identyfikację i inne - zgodnie z art. 281, 282 i 283 kodeksu pracy.

Organem powołanym do orzekania o karach jest inspektor pracy. Orzekanie następuje w trybie określonym w art. 284 k.p. Inspektor Pracy może orzec karę grzywny od 10 do 5.000 zł.

Orzeczenie o ukaraniu może być w ciągu 7 dni od daty otrzyma­nia. zaskarżone do sądu rejonowego. Orzeczenie, którego w ter­minie nie zaskarżono oraz orzeczenie (wyrok) wydane przez sąd, jest prawomocne i podlega wykonaniu.

2. OCHRONA PRACY KOBIET I MŁODOCIANYCH

1. Ochrona pracy kobiet

1. Prace wzbronione kobietom

Prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała

Prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała	Dopuszczalna norma na osobę	Uwagi
Wszystkie prace, przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energe­tycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają: - przy pracy stałej - przy pracy dorywczej	5000 kJ/zmiane. lub 1200kcal/zmiane 2900 kJ/zmianc. lub ok. 700 kcal/zmianc 20 kJ/minutę. lub 4.8 kcal/minute	Norma obowiązuje od 27 grudnia l996r. dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
Ręczne podnoszenie i przenoszenie ciężarów o masie przekraczającej: - przy pracy stałej - przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w czasie zmiany roboczej)	12 kg 3 kg 20 kg 5 kg	Norma obowiązuje od 27 września 1998 r. Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia

Prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała	Dopuszczalna norma na osobę	Uwagi
Ręczna obsługa elementów urządzeń (dźwigni, korb, kół sterowniczych itp.); przy której wymagane jest użycie siły przekraczającej: - przy pracy stałej - przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w czasie zmiany roboczej)	50 N 12,5 N 100 N 25 N	Norma obowiązuje od 27 grudnia l996r. dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
Nożna obsługa elementów urządzeń (pedałów, przycisków itp.), przy której wymagane jest użycie siły przekraczającej: - przy pracy stałej - przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w czasie zmiany roboczej)	120 N 30 N 200 N 50 N	Norma obowiązuje od 27 grudnia l996r. Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
Ręczne przenoszenie pod górę - po pochylniach, schodach itp., których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30^o, a wysokość 5 m - ciężarów o masie przekraczającej: - przy pracy stałej - przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w czasie zmiany roboczej)	8 kg 2 kg 15 kg 4 kg	Norma obowiązuje od 27 września 1998 r. Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia Dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia

Prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała	Dopuszczalna norma na osobę	UWAGI
Przewożenie ciężarów o masie przekra­czającej: - przy przewożeniu na taczkach jednokołowych • po powierzchni równej, twardej i gładkiej o pochyleniu nie przekraczającym 2% • po powierzchni nierównej - przy przewożeniu na wózkach 2, 3 i 4 - kołowych • po powierzchni równej, twardej i gładkiej o pochyleniu nie przekraczającym 2% • po powierzchni nierównej - przy przewożeniu na wózkach po szynach • po powierzchni równej, twardej i gładkiej o pochyleniu nie przekraczającym 1%	50 kg 12,5 kg 30 kg 7.5 kg 80 kg 20 kg 48 kg 12 kg 300 kg 75 kg	Norma obowiązuje od 27 grudnia 19% r. podane obok dopuszczalne masy ciężarów obejmują również masę urządzenia transportowego dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia
Kobietom w ciąży i w okresie karmie­nia (pozostałe prace) • prace w pozycji wymuszonej • prace w pozycji stojącej łącznie ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej		Norma obowiązuje od 27 grudnia 1996 r.

---