3. Omów czynniki wpływające na popyt na pieniądz i na jego podaż. Równanie obiegu pieniądza.
Czynniki określające popyt na pieniądz i podaż pieniądza
- TRANSAKCYJNY - wiąże się z funkcjami: środka wymiany oraz środka płatniczego. Wynika z dążenia do posiadania pieniądza w celu zakupu dóbr i usług. W tym przypadku mamy do czynienia z gotówką oraz depozytami w bankach, które od razu można zamienić na gotówkę. Jest to pieniądz o najwyższym stopniu płynności. Im ↑ ilość nabywanych towarów i usług oraz wyższy poziom cen, tym ↑ popyt.
- PRZEZORNOŚCI - wiąże się także z funkcjami środka wymiany oraz środka płatniczego. Wynika z niepewności co do przyszłych dochodów i wydatków oraz z dążenia do bezpieczeństwa. Podmioty gospodarcze oszczędzają pewną ilość pieniądza w celu nieprzewidzianych wydatków.
- SPEKULACYJNY - wiąże się z funkcją środka przechowywania wartości. Polega na dążeniu do posiadania pieniądza w przewidywaniu spadku ceny innych aktywów i oczekiwania przyszłych zysków. Spekulacyjny popyt na pieniądz jest malejącą funkcją stopy procentowej, tzn.: im ↓(↑) stopa procentowa, tym ↑(↓) popyt na pieniądz.
POPYT NA PIENIĄDZ ZALEŻY OD:
- poziomu realnego dochodu narodowego,
- wielkości dochodów osobistych,
- wysokości stóp procentowych,
- ogólnego poziomu cen,
- oczekiwań dotyczących przyszłych cen i innych czynników ekonomicznych.
PODAŻ PIENIĄDZA - ilość pieniądza wprowadzonego do obiegu.
Zmiana wielkości podaży regulowana jest przez bank centralny na podstawie:
- przewidywanego wzrostu gospodarczego,
- przewidywanego wzrostu cen,
- możliwości zwiększenia prędkości obiegu pieniądza gotówkowego,
- wpływu oprocentowania na strukturę zasobów pieniężnych, tzn. na wielkość wkładów i pożyczek terminowych oraz lokatę pieniądza w papierach wartościowych o różnym stopniu płynności.
6. Kurs walutowy, podstawy jego ustalania i rodzaje.
Kurs walutowy, cena waluty danego kraju za granicą. Kurs walutowy jest ogłaszany przez bank centralny i wyrażany w liczbie jednostek waluty własnej odpowiadającej jednostce waluty obcej. Ponadto osobno podawany jest kurs kupna i sprzedaży danej waluty. Jeżeli kurs walutowy jest ustalany administracyjnie przez władze danego kraju, mówimy o kursie walutowym sztywnym, który może jedynie ulegać niewielkim wahaniom w określonych granicach.
Stały kurs walutowy, stosunek, w jakim jedna waluta jest wymienialna na inną, wahający się pod wpływem zmian popytu na daną walutę w stosunku do jej podaży. Wielkość tych zmian nie może być większa niż przedział z góry określany przez władze.
Płynny kurs walutowy, zmienny kurs walutowy, stosunek wymienialności walut, waha się pod wpływem zmian popytu na daną walutę w stosunku do jej podaży, wielkość tych zmian nie jest z góry określana przez władze.
9. W jaki sposób bank centralny może wpływać na pobudzenia koniunktury gospodarczej.
Bank centralny może wydawac dyrektywy lub zlecenia dotyczace celow, na jakie mogą być udzielane kredyty oraz okreslac ich max. wysokosci na poszczegolne cele. Może tez limitowac stopy procentowe od depozytow i kredytow oraz uzalezniac ich wysokosc i termin splaty od struktury kapitalu bankow. Może również wprowadzac kontyngenty redyskontowe i lombardowe. Bank centralny może również okreslac warunki, na jakich mogą być udzielane kredyty na finansowanie ratalnej sprzedazy dobr trwalego uzytku, budownictwa mieszkaniowego, rolnictwa itp. Może także ustalac wymagania co do jakosci papierow wartosciowych oddawanych w zastaw i jakosci weksli skladanych do dyskonta, ocenianej z punktu widzenia pewnosci ich terminowej splaty.
18. Scharakteryzuj rynek CeTo.
Centralna Tabela Ofert, CTO, spółka akcyjna odpowiadająca za transakcje zawierane na rynku pozagiełdowym w Polsce. Akcjonariuszami CTO mogą być jedynie te domy maklerskie, które podpisały akt notarialny powołujący spółkę, tylko one mogą brać
udział w pozagiełdowym obrocie papierami wartościowymi, a to oznacza, że akcje CTO mogą być wyłącznie imienne. Nie można ich wymienić na akcje na okaziciela.
SDR
SDR - miedzynarodowy srodek platniczy kreowany w wyniku miedzynarodowego porozumienia, istniejacy w postaci zapisow bankowych. Jest on akceptowany przez uczestnikow systemu jako pieniadz w transakcjach zagranicznych i jest przez nich przechowywany w rezerwach walutowych.
- Obok zlota i dewiz pojawil sie nowy skladnik rezerw walutowych, ktorym byl SDR. Posiadal ona poczatkowo parytet rowny parytetowi dolara , ale nie byl wymienialny na zloto. Od 1974r. ich wartoscopiera sie na wartosci 5 walut krajow wysoko rozwinietych.
SDR-y :
- sa kreowane w okreslonej sumie, gdy istnieje koniecznosc zwiekszenia rezerw miedzynarodowych srodkow platniczych i i przydzielane bezplatnie krajom uczestniczacym w systemie
SDR-ow, proporcjonalnie do wysokosci ich udzialow w MFW.
- sluza do "pozbywania" sie deficytu bilansu platniczego i przywracania rownowagi tego bilansu
- Ponad to mozna je uzyskiwac na zwiekszenie rezerw walutowych
- za SDR-y banki centralne moga moga nabywac od innych uczestnikow systemu waluty wymienialnelub regulowac wobec nich swoje zobowiazania
17. Fundusze inwestycyjne, ich rodzaje, co to są jednostki uczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne.
Fundusz powierniczy tworzony jest przez specjalnie w tym celu zorganizowane towarzystwo z odpowiednim kapitałem. Towarzystwo to niezależnie od własnych środków, gromadzi odrębny fundusz powierniczy z wpłat jego uczestników przeznaczony na lokaty w papierach wartościowych w celach przysporzenia korzyści udziałowcom. Po przystąpieniu do funduszu i wniesieniu udziału, jego uczestnik otrzymuje zaświadczenie potwierdzające powierzenie środków na cele inwestowania w papiery wartościowe. Nie przysługują mu odsetki od wkładu lecz ma prawo do udziału w zysku osiąganym dzięki lokowaniu środków funduszu papierów wartościowych. Towarzystwo pobiera określone w statucie opłaty za swoje usługi.
Można wyodrębnić dwa typy funduszów:
fundusz otwarty - przyjmuje na bieżąco nowych udziałowców. Sprzedaje im udziały w postaci jednostek uczestnictwa, a wpływy z tego tytułu stanowią podstawę tworzenia funduszu powierniczego. Posiadacz takiej jednostki nie może jej odsprzedać innej osobie. Jednostka uczestnictwa jest bowiem niezbywalna. Ponadto fundusz nie wypłaca bieżąco uczestnikom dywidend ani żadnych premii czy odsetek. Jednak każdy uczestnik, funduszu ma prawo wycofania swoich udziałów, tj. Umorzenia jednostek uczestnictwa według aktualnej ich ceny bieżącej Za swoje usługi fundusz pobiera określone opłaty - przeważnie z góry - w momencie sprzedaży jednostek.
fundusze zamknięte - nie emitują bieżąco nowych jednostek udziałowych i nie uwzględniają należności zwrotu kwot wniesionych przez uczestników. Emitują natomiast z góry ustaloną liczbę udziałów, które podobnie jak akcje nie mogą być wycofane przez posiadaczy. Jednak są z kolei zbywalne pomiędzy inwestorami i mogą być przedmiotem obrotu na giełdach papierów wartościowych. Kapitał uzyskany z emisji udziałów lokowany jest zarobkowo w papierach wartościowych. Fundusz zamknięty wykazuje okresowo zysk i wypłaca udziałowcom dywidendy.
Podział funduszy powierniczych pod względem polityki lokacyjnej i towarzyszącej jej różnego poziomu ryzyka :
- fundusze agresywnego wzrostu - których celem jest maksymalizacja zysków przy ponoszeniu zwiększonej skali ryzyka ewentualnych strat,
- fundusze wzrostu - lokujące także kapitały w akcje, których ceny powinny rosnąć ale przy unikaniu transakcji zbyt ryzykownych,
- fundusze umiarkowanego wzrostu - podejmujące długofalowe inwestycje przy minimalizowaniu ryzyka, dyskontujące korzyści zarówno ze wzrostu cen jak i dywidend,
- fundusze równowagi - które lokują kapitały częściowo w akcjach, a częściowo w papierach odsetkowych o stałym oprocentowaniu,
- fundusze obligacji - inwestujące kapitały głównie lub wyłącznie w papiery odsetkowe dające pewniejszy, ale systematyczny dochód.
Fundusz zamknięty, certyfikat inwestycyjny
W odróżnieniu od funduszu otwartego fundusz zamknięty emituje określoną liczbę certyfikatów inwestycyjnych - papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu. Certyfikaty te nie mogą być nabywane przez fundusz, są natomiast przedmiotem wtórnego obrotu, co oznacza, że w każdej chwili można je kupić i sprzedać po aktualnej cenie rynkowej. Dzięki takiej konstrukcji wartość aktywów, którymi fundusz zarządza nie zmienia się w związku z przystępowaniem nowych uczestników lub umarzaniem jednostek uczestnictwa. Fundusz zamknięty ma dość liberalne możliwości inwestycyjne - może on lokować środki (w odpowiednich proporcjach) w następujące zbywalne instrumenty: papiery wartościowe, wierzytelności, udziały w spółkach z o.o., waluty i instrumenty pochodne.
Jednostka uczestnictwa
w funduszach powierniczych o charakterze otwartym stanowi tytuł prawny, na podstawie którego uczestnik funduszu powierniczego może partycypować we wspólnej masie majątkowej, jaką stanowi fundusz, w tym również w jego dochodach zgodnie z odpowiednio, w odniesieniu do konkretnego funduszu, ustalonymi postanowieniami i zasadami. Jednostka uczestnictwa funduszu powierniczego nie jest papierem wartościowym, ani innym fizycznie istniejącym dokumentem. W praktyce jednostki uczestnictwa są umownym określeniem zapisów dokonywanych w rejestrze uczestników funduszu. Jednostka uczestnictwa jest niezbywalna, czyli nie można jej zbyć w drodze umów cywilnoprawnych, takich jak darowizna czy kupno-sprzedaż, z reguły jednak podlega dziedziczeniu. Jednostkę uczestnictwa można natomiast umorzyć i w ten sposób wycofać zaangażowane w fundusz środki finansowe. Jednostka uczestnictwa jest podzielna, nie podlega oprocentowaniu, natomiast dochód (zysk bądź strata) uczestnika funduszu znajduje odzwierciedlenie w zmieniającej się stale wartości jednostki uczestnictwa. Wartość funduszu jest na bieżąco przeliczana na jednostki uczestnictwa wykupione przez jego uczestników. Dokonywane jest to poprzez podzielenie wartości aktywów netto funduszu (czyli pomniejszonych o zobowiązania) przez liczbę przydzielonych i zarejestrowanych w dniu wyceny jednostek uczestnictwa. Dochody funduszu osiągnięte w wyniku dokonanych inwestycji kapitałowych powiększają wartość funduszu, jak również zwiększają odpowiednio wartość jednostek uczestnictwa. Zarządzający funduszem jest zobowiązany zbywać i umarzać jednostki uczestnictwa bez ograniczeń. Ich nabywanie lub umarzanie może być obciążone opłatą manipulacyjną.
15. Rynek finansowy i jego struktura.
Rynek finansowy, rynek, na którym przedmiotem wymiany jest kapitał w formie finansowej. Na rynku finansowym podmioty gospodarcze posiadające wolne środki pieniężne, zwane inwestorami finansowymi, udostępniają je innym podmiotom gospodarczym w zamian za papiery wartościowe zapewniające im uzyskanie w przyszłości określonego dochodu.
Podmioty gospodarcze, które potrzebują kapitału w formie pieniężnej (inwestorzy rzeczowi lub pośrednicy finansowi), uzyskują go na rynku finansowym, emitując papiery wartościowe mogące stać się przedmiotem dalszej wymiany na tym rynku. Na rynku finansowym dokonuje się zatem wymiana kapitału w formie pieniężnej na kapitał w postaci papierów wartościowych.
Uczestnikami rynku finansowego są: reprezentujący podaż kapitału w formie pieniężnej inwestorzy finansowi, reprezentujący popyt na ten kapitał inwestorzy rzeczowi (np. gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, państwo i instytucje samorządowe) oraz pośrednicy finansowi - banki, fundusze inwestycyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne, biura maklerskie.
Z uwagi na zróżnicowanie terminu zwrotu kapitału w ramach rynku finansowego rozróżnia się rynek kredytowy i rynek kapitałowy, pozostające w ścisłej zależności. Wynika ona z faktu, że kształtowanie się cen kapitału (stóp procentowych i kursów papierów wartościowych) determinuje sposób lokowania rezerw pieniężnych - na rynku kredytowym bądź na rynku kapitałowym. Zmiany tych cen powodują, że uczestnicy rynku finansowego zmieniają swoje zachowania i przenoszą swój popyt i podaż z jednego rynku na drugi.
Rynek kredytowy, rynek pieniężno-kredytowy, rynek pieniężny - część rynku finansowego obejmująca ogół transakcji instrumentami finansowymi o najwyższym lub zbliżonym do niego stopniu płynności, których termin spłaty nie przekracza jednego roku (kapitał krótkoterminowy). Instrumentami takimi są: pieniądz oraz krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez państwo, a w krajach o wysoko rozwiniętej gospodarce rynkowej - także papiery wartościowe (weksle i obligacje) emitowane przez spółki akcyjne o wysokim stopniu wiarygodności. Wielkością równoważącą popyt i podaż kapitału krótkoterminowego (jego ceną) jest stopa procentowa. Uczestnikami rynku kredytowego po stronie podaży kapitału krótkoterminowego są gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i banki komercyjne, a po stronie popytu - przedsiębiorstwa, banki komercyjne, organizacje samorządowe i państwo. Rynek kredytowy pozostaje w ścisłym związku z rynkiem kapitałowym. Rynek kapitałowy, część rynku finansowego obejmująca ogół transakcji instrumentami finansowymi o terminie zwrotu dłuższym niż jeden rok (kapitał średnio- i długoterminowy). Mogą one polegać na: 1) udzielaniu podmiotom gospodarczym przez banki komercyjne średnio- i długoterminowych kredytów i gromadzeniu w tym celu depozytów bankowych oraz pozyskiwaniu środków w transakcjach międzybankowych. Potwierdzeniem i gwarancją tego typu transakcji jest weksel bankowy oraz obciążenie hipoteki (w obrocie międzybankowym - skrypt dłużny).2) transakcjach kupna-sprzedaży różnego rodzaju długoterminowych papierów wartościowych, dokonywanych na rynku papierów wartościowych, stanowiącym podstawową, integralną część rynku kapitałowego.Popyt na kapitał długoterminowy reprezentują na rynku kapitałowym przedsiębiorstwa, państwo, instytucje samorządowe i banki, podaż natomiast - gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, fundusze emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne i banki. Rynek kapitałowy jest ściśle powiązany z rynkiem kredytowym.