Prawo patentowe
Potrzeba jest matką wynalazków
Wielka Brytania XV wiek „Patent Letters” - otwarte listy, pieczętowane wielką królewską pieczęcią
Patent Henryka VI udzielony Flemishowi Johnowi of Utynham w 1449 roku na sposób produkcji szkła witrażowego do produkcji okien w Eton College
Polska - XIV-XVI wiek, dynastia Jagiellonów „postanowienia” i „listy przyznania”
Prawodawstwo patentowe w Europie - 1474 roku Ustawa Wenecka
XVIII wiek - Stany Zjednoczone i Francja
Rozwój przemysłu i wymiany gospodarczej spowodował konieczność ustalenia międzynarodowych reguł ochrony autorów i twórców, a także przedmiotów gospodarczych biorących udział w wymianie dóbr i usług, powstały 2 podstawowe akty prawne:
konwencja paryska z 1883 r. o ochronie własności przemysłowej
konwencja berneńska z 1886 r. o ochronie dzieł literackich i artystycznych
Zaczęły one obejmować coraz to większą liczbę krajów, co prowadziło do ujednolicenia prawa w państwach i regionach.
Porozumienie w Sprawie Handlowych Aspektów Własności Intelektualnej (TRIPS) z 15 kwietnia 1994 roku - przyjmuje zasadę asymilacji i minimum ochrony, wprowadza zasadę najwyższego uprzywilejowania.
Konwencja Strasburska z 1963 r. o unifikacji prawa patentowego
Układ waszyngtoński o współpracy patentowej (PCT) z 1970 r.
Konwencja o patencie europejskim (PCE) z 1973 r.
USTAWA z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej - oparte na konwencjach międzynarodowych oraz zharmonizowane z prawem UE
Ustawa normuje:
1) stosunki w zakresie wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych;
2) zasady, na jakich przedsiębiorcy mogą przyjmować projekty racjonalizatorskie i wynagradzać ich twórców;
3) zadania i organizację Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej
Pojęcie własności przemysłowej - dobro o charakterze niemajątkowym, trudne do zdefiniowania. Zespół praw podmiotowych bezwzględnych, których przedmiotem są dobra niematerialne: wynalazki, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, wzory użytkowe.
Dobra niematerialne - nie mające postaci rzeczowej. Chronione (przez rejestrację i bez wymogów formalnych) i niechronione (wiedza powszechnie znana, wykładana na uczelniach, dobra, dla których ochrona ustała).
Dobra niematerialne przedstawiają określoną wartość majątkową oraz stanowią przedmiot zainteresowania nauki i orzecznictwa, jak również praktyki.
Rejestracja formalna - wzory przemysłowe, topografie układów scalonych
Badanie merytoryczne - wzory użytkowe, znaki towarowe i usługowe, wynalazki, nowe odmiany roślin
Bez rejestracji: utwory autorskie, prace naukowe, programy komputerowe, oznaczenia handlowe, znaki powszechnie znane i sławne
Inny podział: utwory (prawo autorskie), rozwiązania (wynalazki, wzory użytkowe, przemysłowe) i oznaczenia (nazwy handlowe, znaki towarowe)
Prawo do uzyskania patentu na wynalazek albo prawa ochronnego na wzór użytkowy, jak również prawa z rejestracji wzoru przemysłowego przysługuje twórcy.
Współtwórcom wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego uprawnienie do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji przysługuje wspólnie.
W razie dokonania wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego w wyniku wykonywania przez twórcę obowiązków ze stosunku pracy albo z realizacji innej umowy, prawo, o którym mowa w ust. 1, przysługuje pracodawcy lub zamawiającemu, chyba że strony ustaliły inaczej.
W razie dokonania wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego przez twórcę przy pomocy przedsiębiorcy, przedsiębiorca ten może korzystać z tego wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego we własnym zakresie. W umowie o udzielenie pomocy strony mogą ustalić, że przedsiębiorcy przysługuje w całości lub części prawo do uzyskania patentu lub prawa ochronnego.
Pierwszeństwo do uzyskania patentu prawa ochronnego albo prawa z rejestracji oznacza się według daty zgłoszenia tych projektów wyznalazczych do Urzędu Patentowego (pierwszeństwo zwykłe)
Pierwszeństwo konwencyjne (art. 4 konwencji paryskiej). Uprawniony składając wniosek o udzielenie ochrony na projekt wyznalazczy w zagranicznym Urzędzie Patentowym państwa należącego do tej konwencji może zastrzec datę wcześniejszego zgłoszenia dla danego projektu, o ile kolejne zgłoszenie zostało wniesione w terminie 12 miesięcy (patenty, wzory użytkowe) lub 6 miesięcy (wzory użytkowe) od daty pierwszego zgłoszenia.
Pierwszeństwo związane z wystawieniem danego projektu na wystawie przewidzianej w konwencji o wystawach międzynarodowych sporządzonej w Paryżu 22 listopada 1928 roku. Uprawniony może skorzystać z tego pierwszeństwa, jeśli zgłoszenie w Urzędzie Patentowym nastąpi w 6 miesięcy po wystawieniu.
Pierwszeństwo do uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji przysługuje w przypadku wystawienia wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego na innej niż określona powyżej wystawie publicznej w Polsce, wskazanej przez Prezesa Urzędu Patentowego w formie obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".
Wynalazki jako przedmiot patentu
Patenty chronią wynalazki i zapewniają prawa wyłączne właścicielowi patentu co oznacza, że opatentowany wynalazek nie może być wytwarzany, używany, dystrybuowany lub sprzedawany bez zezwolenia właściciela patentu. Patenty udzielane są na okres zwykle 20 lat. Z chwilą wygaśnięcia patentu ochrona ustaje, przez co staje się on domeną publiczną i zostaje udostępniony do użytku komercyjnego oraz eksploatacji przez inne osoby niż te, którym patent przysługiwał.
Patenty nie tylko zapewniają ochronę, ale także zachęcają do pracy innowacyjnej, zarówno przez możliwość publicznego przedstawienia twórcy wynalazku, jak i przez możliwość uzyskania wynagrodzenia. Nowe rozwiązania są cennym źródłem dla innych wynalazców, stanowią inspirację, wzbogacają światową wiedzę techniczną.
Przedmiotem ochrony patentowej jest wynalazek jako dobro niematerialne. Przepisy nie zawierają definicji wynalazku.
Patenty są udzielane na wynalazki (produkty, procesy techniczne), które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania, bez względu na dziedzinę techniki.
Nowość
Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki.
Przez stan techniki rozumie się wszystko to, co przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.
Poziom wynalazczy
Wynalazek uważa się za posiadający poziom wynalazczy, jeżeli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki.
Wynalazek ma być rozwiązaniem nadzwyczajnym, nie będzie za niego uznane takie rozwiązanie, do którego możliwe jest wskazanie innych rozwiązań technicznych, które pozwalają ustalić, że dane rozwiązanie wynika już z już znanych rozwiązań.
Nie posiada, gdy można wskazać dowodu, określające stan techniki w zakresie uzasadniających stwierdzenie, że realizacja lub stosowanie wynalazku wynika bez pośrednio z tego stanu przy uwzględnieniu przeciętnej wiedzy technicznej dla znawcy danej dziedziny techniki.
Przemysłowa stosowalność
Wynalazek uważany jest za nadający się do przemysłowego stosowania, jeżeli według wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub wykorzystywany sposób, w rozumieniu technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa.
Nie ma zgody na opatentowanie wynalazku, który jest bezużyteczny.
Zgłaszający ma wskazać, jaki konkretny problem techniczny rozwiązuje zgłoszony wynalazek. Muszą być one podane w dacie zgłoszenia.
Wyłączenia:
Za wynalazki nie uważa się
1) odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych (polegają na odkryciu czegoś, co istnieje);
2) wytworów o charakterze jedynie estetycznym (inne cechy niż techniczne, np. kształt linii, konturów);
3) planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier (jedynie zwiększenie potencjału intelektu ludzkiego);
4) wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki (np. silnik na wodę);
5) programów do maszyn cyfrowych (ale wynalazki wspomagane programami już mogą być przedmiotem patentu);
6) przedstawienia informacji (nie jest wynalazkiem projekt, dotyczący przedstawienia informacji zapisanej na dowolnym nośniku zdefiniowany wyłącznie poprzez treść przekazywanej informacji np. w postaci sygnałów dźwiękowych, płyty CD, zarejestrowanego utworu muzycznego)
Patentów nie udziela się na:
- wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami; nie uważa się za sprzeczne z porządkiem publicznym korzystanie z wynalazku tylko dlatego, że jest zabronione przez prawo;
- odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt; przepis ten nie ma zastosowania do mikrobiologicznych sposobów hodowli ani do wytworów uzyskiwanych takimi sposobami;
- sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach; przepis ten nie dotyczy produktów, a w szczególności substancji lub mieszanin stosowanych w diagnostyce lub leczeniu.
Wynalazki biotechnologiczne
wynalazek biotechnologiczny - wynalazek w rozumieniu ustawy (art. 24), dotyczący wytworu składającego się z materiału biologicznego lub zawierającego taki materiał albo sposobu, za pomocą którego materiał biologiczny jest wytwarzany, przetwarzany lub wykorzystywany;
materiał biologicznym - materiał zawierający informację genetyczną i zdolny do samoreprodukcji albo nadający się do reprodukcji w systemie biologicznym;
Za wynalazki biotechnologiczne, na które mogą być udzielane patenty, uważa się w szczególności wynalazki:
1) stanowiące materiał biologiczny, który jest wyizolowany ze swojego naturalnego środowiska lub wytworzony sposobem technicznym, nawet jeżeli poprzednio występował w naturze;
2) stanowiące element wyizolowany z ciała ludzkiego lub w inny sposób wytworzony sposobem technicznym, włącznie z sekwencją lub częściową sekwencją genu, nawet jeżeli budowa tego elementu jest identyczna z budową elementu naturalnego;
3) dotyczące roślin lub zwierząt, jeżeli możliwości techniczne stosowania wynalazku nie ograniczają się do szczególnej odmiany roślin lub rasy zwierząt.
Za wynalazek nie uważa się ciała ludzkiego, w różnych jego stadiach formowania się i rozwoju oraz zwykłego odkrycia jednego z jego elementów, włącznie z sekwencją lub częściową sekwencją genu.
Zgłoszenie wynalazku dotyczącego sekwencji lub częściowej sekwencji genu ujawniało ich przemysłowe zastosowanie
Za wynalazki biotechniczne, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami w rozumieniu lub moralnością publiczną, uważa się w szczególności:
1) sposoby klonowania ludzi;
2) sposoby modyfikacji tożsamości genetycznej linii zarodkowej człowieka;
3) stosowanie embrionów ludzkich do celów przemysłowych lub handlowych;
4) sposoby modyfikacji tożsamości genetycznej zwierząt, które mogą powodować u nich cierpienia, nie przynosząc żadnych istotnych korzyści medycznych dla człowieka lub zwierzęcia, oraz zwierzęta będące wynikiem zastosowania takich sposobów.
Patent na materiał biologiczny posiadający określone w zastrzeżeniu lub zastrzeżeniach patentowych cechy charakterystyczne będące wynikiem wynalazku obejmuje każdy materiał biologiczny otrzymany z danego materiału biologicznego przez reprodukcję w identycznej lub odmiennej formie i posiadający te same cechy charakterystyczne.
Patent na sposób, który umożliwia wytworzenie materiału biologicznego posiadającego określone w zastrzeżeniu lub zastrzeżeniach patentowych cechy charakterystyczne będące wynikiem wynalazku, obejmuje także materiał biologiczny otrzymany bezpośrednio tym sposobem oraz każdy inny materiał biologiczny pochodzący z materiału biologicznego uzyskanego bezpośrednio przez reprodukcję w identycznej lub odmiennej formie i posiadający te same cechy charakterystyczne.
Patent na wytwór zawierający lub posiadający informację genetyczną obejmuje wszystkie materiały, do których został włączony wytwór i w których została zawarta informacja genetyczna spełniająca w tym materiale swoją funkcję, z wyjątkiem ciała ludzkiego.
Patent nie rozciąga się na materiał biologiczny otrzymany przez jednokrotną reprodukcję materiału biologicznego wprowadzonego do obrotu przez uprawnionego z patentu lub za jego zgodą, jeżeli reprodukcja jest nieodzownym następstwem wykorzystywania materiału biologicznego (wyczerpanie prawa wyłącznego)
Osoba, która nabyła lub w inny sposób uzyskała od uprawnionego z patentu lub za jego zgodą chroniony patentem materiał roślinny, do wykorzystania w działalności rolniczej, upoważniona jest do jego wykorzystywania dla wielokrotnej reprodukcji w ramach własnego gospodarstwa rolnego, z uwzględnieniem takich samych ograniczeń, jakie są przewidziane dla korzystania, bez zgody hodowcy, z materiału siewnego odmiany rośliny chronionej na podstawie przepisów o nasiennictwie.
Zgłoszenie wynalazku
Dokumentacja zgłoszenia do Urzędu Patentowego winna być zgodna z wymaganiami, zawartymi w obowiązujących aktach prawnych.
W postępowaniu duże znaczenie ma dostosowanie zgłoszonej dokumentacji do wymogów formalnych prawem przewidzianych.
Zgłoszenie wynalazku powinno zawierać:
podanie zawierające co najmniej oznaczenie zgłaszającego, określenie przedmiotu zgłoszenia oraz wniosek o udzielenie patentu lub patentu dodatkowego;
opis wynalazku ujawniający jego istotę;
zastrzeżenie lub zastrzeżenia patentowe;
skrót opisu.
rysunki, jeśli są one niezbędne
Urząd Patentowy wyznacza, pod rygorem umorzenia postępowania, termin do uzupełnienia zgłoszenia, jeżeli stwierdzi, że nie zawiera ono wszystkich części; datę wpływu ostatniego brakującego dokumentu uważa się za datę dokonania zgłoszenia.
Urząd Patentowy wyznacza zgłaszającemu termin do nadesłania rysunków, jeżeli zgłoszenie nie zawiera rysunków, a zgłaszający powołuje się w nim na rysunki; datę ich wpływu uważa się za datę dokonania zgłoszenia. Jeżeli zgłaszający nie nadeśle rysunków, powołanie się na rysunki uważa się za niebyłe.
Opis wynalazku - powinien być zredagowany jednoznacznie, nie podaję się technicznych określeń żargonowych, lecz jedynie określenia techniczne, stosowane w danej dziedzinie techniki. Mało znane lub specjalistyczne określenia winny być zdefiniowane. Terminy powszechnie przyjęte nie mogą mieć innego znaczenia niż potoczne. W przypadku zapożyczenia określeń z innej dziedziny musza one być konsekwentnie używane w całym zgłoszeniu.
Nie powinno stosować się nazw własnych, znaków towarowych, nazw handlowych. Jeśli jest to niezbędne, winny one być dodatkowo opisane.
Zastrzeżenia patentowe - Zastrzeżenia patentowe w opisie wynalazku winny być rozumiane jako zamieszczenia konkretnych danych technicznych uzasadniających ubieganie się o określony zakres ochrony. Niedopuszczalne są ogólne oceny wynalazku niepoparte danymi technicznymi, ogólne stwierdzenia mogące sugerować możliwość rozszerzenia zakresu ochrony.
Zastrzeżenia patentowe powinny być w całości poparte opisem wynalazku i określać w sposób zwięzły, lecz jednoznaczny, przez podanie cech technicznych rozwiązania, zastrzegany wynalazek oraz zakres żądanej ochrony patentowej (część znamienna zastrzeżenia).
Część nieznamienna - tytuł, określający przedmiot wynalazku, zespół cech technicznych, niezbędnych do określenia przedmiotu wynalazku w całości traktowanych jako istniejący stan techniki.
Wynalazek tajny
Wynalazek dokonany przez obywatela polskiego może być uznany za tajny, jeżeli dotyczy obronności lub bezpieczeństwa Państwa.
Wynalazkami dotyczącymi obronności Państwa są w szczególności rodzaje broni lub sprzętu wojskowego oraz sposoby walki.
Wynalazkami dotyczącymi bezpieczeństwa Państwa są w szczególności środki techniczne stosowane przez służby państwowe uprawnione do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, a także nowe rodzaje wyposażenia i sprzętu oraz sposoby ich wykorzystywania przez te służby.
Prawo do uzyskania patentu na wynalazek tajny zgłoszony w Urzędzie Patentowym w celu zastrzeżenia pierwszeństwa przechodzi, za odszkodowaniem, na Skarb Państwa reprezentowany odpowiednio przez ministra właściwego do spraw obrony narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Odszkodowanie może być wypłacone jednorazowo lub w częściach, przez okres nie dłuższy niż 5 lat.
Treść i zakres patentu
Patent to prawo podmiotowe o charakterze bezwzględnym, przyznającym uprawnionemu ograniczoną w czasie wyłączność korzystania z wynalazku w określony sposób na terytorium RP.
Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze RP.
Patentem jest prawo wyłączne na wynalazek, który jest produktem lub procesem dostarczającym nowego sposobu wykonywania czegoś lub propozycją nowego rozwiązania technicznego problemu.
Patent na wynalazek dotyczący sposobu wytwarzania obejmuje także wytwory uzyskane bezpośrednio tym sposobem.
Prawo korzystania z wynalazku
Pozytywnie określona sfera możności korzystania z wynalazku, a więc jego stosowania, czerpania korzyści z jego posiadania i dysponowania nim.
Stosowanie - wytwarzanie wytworów według wynalazku lub używania sposobu według wynalazku, używania wytworów, oferowania wyrobów, reklamowania bądź promocji wyrobów, wprowadzania do obrotu, przechowywania towarów, najmu i dzierżawy maszyn i urządzeń, importowania wyrobów, prowadzenia badań i eksperymentów, udzielania licencji na korzystanie z wynalazku, sprzedaż prawa.
Zakres czasowy patentu
Zabronione jest jakiekolwiek zarobkowe lub zawodowe korzystanie z wynalazku w okresie ważności patentu, chyba że uprawniony wyraża na to zgodę.
Ochrona patentu trwa dwadzieścia lat od daty zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym. Dwudziestoletni czas jest okresem maksymalnym. Możliwe jest wcześniejsze ustanie patentu wskutek zrzeczenia się go bądź nieuiszczenia przypadającej opłaty okresowej.
Pomimo ustania patentu możliwe jest dochodzenie roszczeń z tytułu naruszenia patentu za okres trzech lat rozpoczynający się od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o naruszeniu prawa i o osobie, która naruszyła patent, oddzielnie co do każdego naruszenia.
Zakres przedmiotowy patentu
Zakres przedmiotowy patentu określają zastrzeżenia patentowe zawarte w opisie patentowym.
Zakres terytorialny patentu
Zgodnie z zasadą terytorializmu praw własności przemysłowej patent jest skuteczny jedynie na obszarze państwa polskiego.
Zakaz korzystania
Uprawniony może zakazać osobie trzeciej, niemającej jego zgody korzystania z wynalazku w sposób zawodowy lub zarobkowy polegający na:
wytwarzaniu, używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktu będącego przedmiotem wynalazku
stosowaniu sposobu będącego przedmiotem wynalazku, jak też używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktów otrzymanych bezpośrednio tym sposobem.
Uprawniony może w drodze umowy udzielić innej osobie uprawnienia (licencji) do korzystania z jego wynalazku.
Nie stanowi naruszenia korzystanie z wynalazku dla celów osobistych, sporny jest zakres dozwolonego korzystania dla celów naukowych.
Roszczenia
Uprawniony z patentu, którego patent został naruszony może żądać od naruszającego patent:
zaniechania naruszenia
wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a w razie zawinienia również naprawienia szkody:
1. na zasadach ogólnych lub
2. poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z wynalazku.
Sąd na wniosek uprawnionego może orzec o podaniu do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia lub informacji o orzeczeniu w sposób i w zakresie przez sąd ustalonym.
Sąd może nakazać osobie, która naruszyła patent na jej wniosek gdy naruszenie jest niezawinione zapłatę stosowanej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego, jeśli zaniechanie lub orzeczenie o dalszym rozporządzaniu wytworem byłoby niewspółmiernie dotkliwe, a zapłata stosowanej sumy pieniężnej uwzględni należycie interesy uprawnionego.
Ograniczenia patentu
Nie narusza się patentu przez:
- korzystanie z wynalazku dotyczącego środków komunikacji i ich części lub urządzeń, które znajdują się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej czasowo, a także przedmiotów, które znajdują się na tym obszarze w komunikacji tranzytowej;
- korzystanie z wynalazku dla celów państwowych w niezbędnym wymiarze, bez prawa wyłączności, jeżeli jest to konieczne do zapobieżenia lub usunięcia stanu zagrożenia ważnych interesów Państwa, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego;
- stosowanie wynalazku do celów badawczych i doświadczalnych, dla dokonania jego oceny, analizy albo nauczania;
- korzystanie z wynalazku, w niezbędnym zakresie, dla wykonania czynności, jakie na podstawie przepisów prawa są wymagane dla uzyskania rejestracji bądź zezwolenia, stanowiących warunek dopuszczenia do obrotu niektórych wytworów ze względu na ich przeznaczenie, w szczególności środków farmaceutycznych;
- wykonanie leku w aptece na podstawie indywidualnej recepty lekarskiej.
Dodatkowe prawo ochronne
Na warunkach określonych w przepisach o ustanowieniu w Unii Europejskiej dodatkowych świadectw ochronnych (SPC) dla produktów leczniczych oraz produktów ochrony roślin udzielane są w Rzeczypospolitej Polskiej dodatkowe prawa ochronne.
Rozporządzenie Rady (WE) 1768/92 z 18 czerwca 1992 roku dotyczące stworzenia dodatkowego świadectwa ochronnego dla produktów leczniczych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 1610/96 z 23 lipca 1996 roku dotyczące stworzenia dodatkowego świadectwa ochronnego dla środków ochrony roślin
Powody, dla których stworzono SPC (Supplementary Protection Certificate) - skoro wynalazków z powyższych dziedzin nie można stosować bez uzyskania zezwolenia, a proces ten trwa wiele lat, to w istocie czas korzystania z tej ochrony jest znacznie krótszy niż ustawowy czas ochrony patentowej (który jest liczony od daty zgłoszenia patentu)
Dodatkowego prawa ochronnego udziela się, jeśli w Państwie Członkowskim Unii Europejskiej, w którym złożono wniosek w dacie jego złożenia:
- produkt jest chroniony patentem podstawowym pozostającym w mocy (patent, którym jest chroniony produkt, substancja aktywna lub kombinacja składników aktywnych produktu leczniczego) jako taki sposób otrzymywania produktu lub zastosowanie produktu, który jest wskazany przez uprawnionego dla celów procedury o nadanie SPC
- zostało wydane zgodnie z dyrektywą 65/65/EWG lub 81/851/EWG ważne pozwolenie na wprowadzenie produktu na rynek jako produktu leczniczego lub zgodnie z dyrektywą 91/414/EWG albo równorzędnym przepisem prawa krajowego pozwolenie na wprowadzenia produktu na rynek jako produktu ochrony roślin
- produkt nie był uprzednio przedmiotem świadectwa w Polsce
- zezwolenie jest pierwszym zezwoleniem na wprowadzanie produktu na rynek jak produkt leczniczy lub ochrony roślin
Wniosek składa się w ciągu 6 miesięcy od uzyskania zezwolenia, a jeśli patent został udzielony później, niż zezwolenie, termin ten liczy się od daty wydania patentu.
Świadectwo zaczyna obowiązywać z upływem terminu pozostawania w mocy patentu i trwa cały czas równy okresowi, który upłynął między datą dokonania zgłoszenia o patent podstawowy a datą pierwszego zezwolenia na wprowadzenie produktu na rynek UE, jednakże nie dłużej niż 5 lat.
Licencje patentowe
Licencja - zezwolenie podmiotu uprawnionego, udzielane innej osobie zwanej licencjobiorcą na dokonywanie czynności prawnych, a najczęściej faktycznych przysługujących wyłącznie licencjodawcy czyli osobie udzielającej prawa na korzystanie z tych praw np. opatentowanego wynalazku.
Typy licencji:
Pełne i ograniczone
Wyłączne i niewyłączne
Dobrowolne i przymusowe
Wyraźne i dorozumiane
Otwarte
Pasywne i aktywne
Aktywna - umowa nakłada na licencjodawcę w sposób wyraźny lub dorozumiany obowiązki wykraczające poza minimum treści czynności prawnej polegające np. na przekazaniu doświadczeń technicznych, wdrożeniu wynalazku objętego umowa licencyjną, szkoleniu pracowników licencjobiorcy.
Pasywna - bez obowiązków, gdy licencjodawca zobowiązany jest do znoszenia korzystania przez licencjobiorcę i powstrzymania się od działań mogących uniemożliwić uprawnionemu korzystanie z wynalazku.
Wyłączna - licencjodawca zezwala na korzystanie, zobowiązując się jednocześnie do nieudzielania dalszych licencji
Niewyłączna - umowa licencyjna nie zastrzega wyłączności korzystania z wynalazku w określony sposób,
W umowie licencyjnej można ograniczyć korzystanie z wynalazku (licencja ograniczona). Jeżeli w umowie licencyjnej nie ograniczono zakresu korzystania z wynalazku, licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca (licencja pełna).
Przymusowa - ustanawia ją Urząd Patentowy w drodze decyzji administracyjnej bez potrzeby zgody uzyskiwanej od uprawnionego z patentu
Otwarta - Uprawniony z patentu może złożyć w Urzędzie Patentowym oświadczenie o gotowości udzielenia licencji na korzystanie z jego wynalazku. Dochodzi do skutku przez zawarcie umowy w wyniku złożonej oferty lub poprzez przystąpienie do korzystania z wynalazku bez podjęcia negocjacji lub przed ich zakończeniem. Licencjobiorca musi zawiadomić licencjodawcę o przystąpieniu do korzystania z wynalazku, a oznacza to złożenie oświadczenia woli zawarcia umowy
Dorozumiana - Jeżeli umowa o wykonanie prac badawczych lub inna podobna umowa nie stanowi inaczej, domniemywa się, że wykonawca prac udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z wynalazków zawartych w przekazanych wynikach prac
Licencja przymusowa jest udzielana, gdy:
jest to konieczne do zapobieżenia lub usunięcia stanu zagrożenia bezpieczeństwa Państwa, w szczególności w dziedzinie obronności, porządku publicznego, ochrony życia i zdrowia ludzkiego oraz ochrony środowiska naturalnego;
zostanie stwierdzone, że patent jest nadużywany
zostanie stwierdzone, że uprawniony z patentu udzielonego z wcześniejszym pierwszeństwem (patentu wcześniejszego) uniemożliwia, nie godząc się na zawarcie umowy licencyjnej, zaspokojenie potrzeb rynku krajowego przez stosowanie opatentowanego wynalazku (patent zależny), z którego korzystanie wkraczałoby w zakres patentu wcześniejszego; w tym przypadku uprawniony z patentu wcześniejszego może żądać udzielenia mu zezwolenia na korzystanie z wynalazku będącego przedmiotem patentu zależnego (licencja wzajemna).
Unieważnienie patentu
Patent może być unieważniony w całości lub w części, na wniosek każdej osoby, która ma w tym interes prawny, jeżeli wykaże ona, że nie zostały spełnione ustawowe warunki wymagane do uzyskania patentu.
Prokurator Generalny Rzeczypospolitej Polskiej lub Prezes Urzędu Patentowego może w interesie publicznym wystąpić z wnioskiem o unieważnienie patentu albo przystąpić do toczącego się postępowania w sprawie.
Najważniejsza przesłanka to brak zdolności patentowej wynalazku jak również przypadek udzielenia patentu podmiotowi, któremu nie przysługuje prawo do patentu, jak również nieprawidłowości dokumentów zgłoszenia, a w szczególności, gdy opis patentowy nie przedstawia wynalazku na tyle jasno i wyczerpująco, aby znawca mógł go urzeczywistnić.
Wygaśnięcie patentu
Patent wygasa na skutek:
upływu okresu, na który został udzielony;
zrzeczenia się patentu przez uprawnionego przed Urzędem Patentowym, za zgodą osób, którym służą prawa na patencie;
nieuiszczenia w przewidzianym terminie opłaty okresowej;
trwałej utraty możliwości korzystania z wynalazku z powodu braku potrzebnego do tego materiału biologicznego, który stał się niedostępny i nie może być odtworzony na podstawie opisu.
Opłaty
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2001 r. w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych. (Dz.U. nr 90 poz. 1000)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych(nr 41 poz. 241)
Przykładowe opłaty:
Za zgłoszenie wynalazku (do 20 stron opisu) - 550 zł
Za pierwszy okres ochrony (3 lata) - 480 zł
Za 20 rok ochrony - 1550 zł