pierwotniaki
CHOROBA	CHAREKTERYSTYKA	OBJAWY	LECZENIE
Ichtioboda oecatrix Kostioza -łososiowate i karpiowate	-kształt nerkowaty na żywicielu w wodzie kulisty -cytostom , 2 pary wici dłuższe i krótsze przytwierdzone do blefaropłastów - po opuszczeniu żywiciela żyje ok. 30 min., może tworzyć cysty -wiciowiec rozmnaża się przez podział podłużny	-młode osłabione , wygłodzone - nadmierna ilość śluzu, nalot serowatej konsystencji - płetwy postrzępione - skrzela blade pokryte śluzem - duszność - bardzo dużo pasożytów w śluzie	-wapnujemy aby pozbyć się cyst z z dna stawu -kąpiele lecznicze :siarczan miedzi 1:2000 , 1-2 min. -Formalina -Sól kuchenna I5g/1, 30 rmn -Zieleń malachitowa -Chinina -aktyflawina
Hexamita truttae , ,iterstinalis etc - wiciowiec Heksamitoza- łososiowate i akwariowe	-bardzo do siebie Dodobne . eruszkowate 12-16 mikro m na 6-7 mikro m -4 blefaroplasty na przednim szerszym końcu ciała -pasożyty wewnętrzne: jelita, pęcherzyk żółciowy -rozwój: wytwarzają cystę w niej podziały , w jelicie maja wici wnikają do kom. Jelitowych( małe okrągłe kom.)	-nie pobierają pokarmu, chudną - narybek kształt szpilki -leżą na dnie -skóra ciemniejsza -duża śmiertelność narybku -ogniska zapalne w układzie pokarmowym	-rozpoznanie trudne gdy tylko inwazja wewnętrzna -kalomel do karmy 2g<kg przez 4 dni -0,1 % trypaflawina -1% aureomycyna -furazolidon
CryDtobia cyprini- świdrowiec - karpie u-oussiu kokcydioza	-we krwi , towarzyszy inwazji pijawek -rozwój: oocysty ( mają sporocysty bez ciała Seida) z kałem do wody mają cienką otoczkę -przewód pokarmowy, nerki, skrzela gonady . woreczek żółciowy -wewnątrz komórkowe, brak cytostomu, wodniczek trawiennych, wici -rozmnażająsię przez sporogonię i gamnogonię	- niedokrwistość anemia -brak apetytu , chudrią, znaczne osłabienie -podpływają do brzegu -skrzek blade -z odbytu żółta wydzielina -żółtobrazowe zabarwienie jelita-jelito pergaminowe
Ichtiophtirius multifiliis -kulożesek Ichtioftirioza- ospa ryb akwariowych	-gruszkowaty lub kulisty -średnica 0,5-1 mm -prążkowana pelikulą i rzędy rzęsek -pod naskórkiem ryb słodkowodnych, tkanka łączna skrzeli, jama gębowa, spojówka, jama węchowa, błona śluzowa jelita - przechodzą z ryby na rybę nawet z śniętych. -cykl rozwojowy :w wodzie encystuje ( w temp. 22* po 66h , 27* 48h) i dzieli się, tromont dojrzały pierwotniak opuszcza rybę i osadza się na roślinach i dnie. Całość przemian 15 dni -szybkość rozmnażania zależ y od temp. 25* 5 dni ,20* 7 dni, 15* 10-12 dni, 10* 25-30 dni, 5*70-80 dni	-ryby są śnięte -niespokojne, gromadzą się przy odpływie wody, ocierają się o dno i brzegi - na brzuchu przekrwione ubytki -skóra ciemnieje, łuski odpadają, wzrost ilości śluzu, szare gnizełki -nie jedzą -duszność	-szybkość rozmnażania zależ y od temp. 25* 5 dni .20* 7 dni, 15* 10-12 dni, 10* 25-30 dni, 5*70- 80 dni co tyle podajemy leki: formalina siarczan miedzi wapno palone FMC( formalina, błękit metylenowy, zieleń malachitowa
HYXOSPOREA - -TKANKOWCE -cykl rozwojowy w organizmie ryby złożone przekształcenia i przemieszczenia rożnego typu komórek ich liczba dochodzi. do 1 ó.Sporaposiada skorupkę 2-7 kom., 1 -7 kom. Biegunowych w środku sporoplazma (zarodek) - amebula z 1-2 kom. Spora do środowiska, w każdej torebce biegunowej jest wić wystrzelana gdy spora znajdzie się w przewodzie pokarmowym, wtedy otwiera się skorupka (2 warstwy zewn białkowa i wewn chitynowe) wzdłuż szwów a zarodek wnika do żywiciela ostatecznego -żyw pośr rurecznik Tubifex tubifex
CHOROBA	CHAREKTERYSTYKA	OBJAWY	LECZENIE
Hoferellus cyprini, i rodzaj Sphaerospora Myksosporoza układu wydalniczego ryb karpiowatych	-uszkadza ściany kanalików nerkowych na skutek obecności w kom plazmodii (kom z licznymi jądrami), one dojrzewają przechodzą w stadium pansporoblastów z licznymi kom otaczającymi pojedyncze jądra z nich powstaje spora. Pansporoblasty opuszczają kom nabłonka i przedostają się do światła kanalików nerkowych-przy silnej inwazji zmiany degeneracyjne nerek z obrzękiem -żyw pośr rurecznik Tubifex tubifex	-zapalenie nerek, obrzęk -wysięki zapalne -nastroszenie łusek -wodobrzusze -wytrzeszcz oczu
Sphaerosporarenicoła Zapalenie pęcherza pławnego karpi SB I	-trofozoity postać wegetatywna w kanalikach nerkowych pseudolazmodia w nich proces sporogonii powstają po 2 sporoblasty w nich po 6 kom ( 2 skorupka, 2 torebki biegunowe , 2 amebulla) -cykl pozasorogoniczny we krwi pęcherzu pławnym: 1 okres- powstają kom pierwotne w nich kom wtórne liczne ( do 8 ) w nich kom trzeciego pokolenia. Po rozerwaniu ścian kom pierwotnej uwalniają się kom wtórne i wędrują do kanalików nerkowych lub do ścian pęcherza pławnego . 2 stadium pasożyty między wewn warstwą pęcherza p a mięśniową, tu wielokrotny podział na kom wtórne (do 50) one zawierają 1-3 kom . trzecie pokolenie wielokrotnie proliferuje ( wtórne w pierwotne) wywołując zmiany zapalne w pęcherzu , cześć wędruje do krwi i nerek -temp wody wysoka 100% zarażonych, zimą i wiosną u 20% - źródłem ryby chore i nosiciele -okres inkubacji w temp >15* 1,5-2 miesięcy w niższej 6-7 m-cy	-ryby 1 roczne , nawet u kilkudniowego narybku -zmiany w kanalikach nerkowych , obrazie krwi, pęcherza pławnego -obrzęk nerek , zabarwienie ciemnoczerwone, ogniska martwicze -śledziona powiększona ciemnoczerwona na powierzchni drobne białe grudki -wątroba blada żółtawa -krew: spadek liczby erytrocytów, pojawienie się kom pierwotnych i wtórnych i trzeciego pokolenia -pęcherz pławny wybroczyny na zewnętrznej ścianie, brązowe plamy barwnikowe -nosiciele: pogrubienie ścian nawet do lem , w środku wysięk, dalsze uszkodzenia i martwica ścian -w jamie brzusznej cysty z krwawym lub ropnym płynem -powiększenie powłok brzusznych - ryby mało reaktywne ustawiają się skośnie w dół - nie pobierają pokarmu - w przebiegu ostrym 100% -galaretowate nacieki na pęcherzu pławnym, ściany mogą sklejać się z sąsiednimi narządami	-gdy jedzą sulfonamidy ( Supravet. Euvemił) 100- 200mg/kg m c przez 10-12 dni -oksytetracyklina mniej skuteczna -karma z fumagiliną przez 130 dni
Myxobolus cyprini łososiowate	-mniejsza chorobotwórczość -stadia wegetatywne(proliferacyjn e) w różnych narządach	-uszkodzenie nerek i.. wątroby -wtórne infekcje bakteryjne i ścięcia -bakteriemia
Tetracapsula renicola =Tetracapsula bujasalmonae Przerostowa choroba nerek PKD- pstrągi i inne	-w pierwszym roku życia po transporcie -ma 4 ciałka biegunowe -źródłem infekcji mszywioły w nich dojrzałe spory- woreczki ze sporami wydostają się sposób naturalny i pływają w wodzie -dojrzała spora jest kulista 20mikro m średnicy w środku2 sporoplazmy (z 1 kom potomną otoczoną podwójną błoną) 4 ciałka biegunowe ( z 2 kom) w nich wici, w rejonach brzeżnych liczne wodniczki tłuszczowe - w l mszywiole 1-5 woreczków ze sporami (100) - do ryby wchodzi przez jelita i skrzek , miejscem docelowym nerki czasem śledziona -kom PKA 15 mikro m ma 1-2 kom potomne w nich kom trzeciego rzędu , pierwotnie występują wewnątrz lub między kom kanalików nerek tu proliferująi do nabłonka kanalików i proces sporogenezy (- spory nie dojrzewają) sporoblasty - w kanalikach zapłodnienie wsobne autogamia a w mszywiole zapłodnienie krzyżowe ( heterozygota- spory)	-obrzęk ciała, wysadzenie gałek ocznych -blade skrzela -w nerkach i śledzionie silne stany zapalne gromadzą się makrofagi i limfocyty - po przechorowaniu nabierają odporności, ale mają zwiększoną wrażliwość na inne czynniki (rranspon. infekcje) - spadek pobierania karmy i obniżenie przyrostów -krwisty płyn w jamie ciała , powiększone nerki , blade lub nierównomiernie zabarwione z przodu powierzchnia nierównomierna guzowata -zepchnięty pęcherz pławny - wątroba i śledziona powiększone 3-4 krotnie	-usuwamy mszywioły -kąpiel w zieleni malachitowej lg/100013x co tydzień -do karmy fumagiliną
Myxoboluseencephalicus karpie	- cykl rozwojowy u tubifex nie jest dobrze znany	-masowe śniecią -na bokach ciała owrzodzenia -w mózgu robakowate plazmodia charakterystyczne dla myxobolus - ogniska zapalne, rozszerzenie naczyń, obecność makirofagów -najczęściej u narybku
Myxobolus cerebralis Kołowacizna pstrągów	-cykl rozwojowy:2 żywicieli: rureczniki i ryba. Spory produkowane u ryby otoczone są otoczką wewnątrz 2 torebki biegunowe ze spiralnie skręconymi nićmi, w sporoplaźmie 2 jądra- produkowane w tkance chrzestnej -po śmierci i rozpadzie tkanek idą do środowiska i zarażają tubifexy- po połknięciu w jelicie wystrzelają nici czepne i zakotwiczają w nabłonku jelita. Zarodek wnika do nabłonka skomposzczeta proliferuje( dzielą się jądra otoczone 1 błoną-pansporocysta w niej 8 sporoblastów te też się dzielą ) - sporogeneza i powstają spory(90 dni) o kształcie kotwicy - spory tiaktzinomyjcon. W górnej części zarodniki (do 50 jąder) z nich formy wegetatywne na samym szczycie 3 torebki biegunowe z niciami czepnymi na dole 3 długie wyrostki. -opuszczają nabłonek jelita i do wody - ryby zarażają się per os lub niciami czepnymi przyczepiają się do powierzchni - po 5 min wydostaje się sporoplazma z jądrami i przez naskórek wnika do wnętrza wędruje między kom naskórka, sporoplazma rozdziela się na pojedyncze kom, które wędrują samodzielnie do układu szkieletowego wzdłuż nerwów -w rdzeniu kręgowym po 6-14 dniach w mózgu po 16 - 24dniach są - w czasie wędrówki są wydłużone, a w układzie nerwowym kuliste - tworzą skupiska w okolicy kom nerwowych, tworzą plazmodia ruchliwe- dostają się do tk chrzestnej (pierwsze po 20 dniach) - proces sporogenezy 1,5- 4 m-cy	Ryby do 4 m-ca ze chrzestnym szkieletem = duże straty -uciskanie na nerwy -ryba pływa w koło - uszkodzenie szkieletu, ubytki tk chrzęstnej-mopsowata głowa - ciemna część ogonowa-ucisk na nerwy regulujące funkcje kom pigmentowych -duże deformacje kręgosłupa gdy inwazja w stadium wylęgu	-leki nie są w pełni skuteczne obniżają ilość spor -acetarsol lOmg/kg m c codziennie przez 3-4 dni furazolidol -dezynfekcja basenów, wylęgarni itd. -2% ł€g sodowy lub potasowy -0,2% mleko wapienne -2% CaO -0,2% podchloryn sodu -roztwór rokalu 2000-800mg/l wody przez 2 dni - do dezynfekcji stawów betonowych CaO lub podchloryn Ca 0,2 kg/m2 dna- wystrzelenie nici przez spory
Płazińce - Przywry
Dactyogyrus vastator Dactyogyrus extensus Dactyogyrus anchoratus Karpie	-D vastator siedzi na końcach blaszek - groźniejszy w ciepłych miesiącach VI-VII skrzelowych -D extensus na środku blaszek skrzelowych, występuje jesienią -D anchoratus u podstawy listka skrzelowego -nie mają oczek, ciemne wypełnione jajami	-narybek w I przesadkach -niszczenie blaszek skrzelowych 100% śniecią -u starszych nosicielstwo-
Gyrodactylus	-skóra i płetwy , skrzela - żyworodny w zarodkach zawiązki zarodków następnego pokolenia (do 3) - wewnątrz macicy jaja -jasny przejrzysty -garunki rozpoznajemy po ułożeniu haków na tarczy czepnej		-do badań pobieramy śluz ze skóry płetw i całe blaszki skrzelowe -preparaty fosfororoorganiczne-kąpiele
Sanguinicola inermis	-przywra krwi w naturalnych zbiornikach - składająjąja w naczyniach krwionośnych blaszek skrzelowych, duże kształtu trójkątnego czopują naczynia -marmurkowatość skrzeli - larwy wydostają się przez skrzela do wody uszkadzając tkankę skrzelową - miracidium ze sztylecikami i gruczołami proteolitycznymi do ślimaka, ze ślimaka cerkaria , atakuje rybę , przechodzą przez skrzela		-likwidacja ślimaków siarczanem miedzi, chlorofosem
Diplostomura padaceum	- metacerkane w oczach	- ślepota
Azygia luci	- w przewodzie pokarmowym
Bunodera luciopercae	- w przewodzie pokarmowym
Posthodiplostomum cuticola	ryba jest II żywicielem po ślimaku( zjadane) metacerkarie w skórze- do okoła gromadzi się melanina	,
Cariophyileus laticeps- goździkowiec karpie	-główka w kształcie goździka -2-4 cm długości -w jelitach -żywiciel pośredni Tubifex tubifex skąposzczet- larwa procerkoid - zjadane przez rybę - zarażona	-stan zapalny błony śluzowej jelita - ryby osłabione - mniejszy apetyt
Bothriocephalus acheilognathis Ryby roślinożerne	-20 cm długości , duża wyraźna główka, wąska szyjka -w jelitach -żywiciel pośredni widłonóg-larwa procerkoid - w rybie żywicielu ostatecznym !!! -okres prepatentny 1 rok
Triaenophorus nodulosus Ryby drapieżne	-2 żywicieli pośrednich I widłonogi II ryby -ma 2 kotwice na główce - plerocerkoidy w wątrobie ryb-otorbione mogą przeżyć nawet kilka lat	-utrudnione trawienie pokarmu ryby nie przyrastają na wadze -u żywiciela ostatecznego-ryby drapieżnej (też) stany zapalne przewodu pokarmowego
Neogryporhynchus chejlancristrotus karpie	-postać larwalna rozwija się w woreczku żółciowym- plerocerkoid - nie znany I żywiciel pośredni i ostateczny	- śniecią u narybku
Diphyllobothrium latum bruzdogłowiec szeroki	-w jelicie cienkim rybożemych -plerocerkoid u ryb dniuic22vcti
Ligula interstiualis żemieniec' Np. leszcze	-plerocerkoid do 0,5 nt-perforacja powłok ciała - u ptaków dojrzałość płciowa po 5 dniach
obleńce
Phfilometra ovata karpiowate	-samice pasożytują w jamie ciała na pęcherzu pławnym, po kopulacji samce giną - samice do odbytu i do wody tu pękają i wydostają się z nich larwy - larwy połykane przez widłonogi a te zjadane przez rybę	- stan zapalny narządów wewnętrznych
Philometra sanguinea karaś	-koloru czerwonego -samice lokalizują się między promieniami płetw- czerwone pasma - żyworodne, wydalają larwy do wody - żywicielem pośrednim widłonogi -larwy z przewodu pokarmowego do jam ciała tu kopulacja a po tym samice wędrują do płetw	- na sekcji w jamie ciała na narządach wewn czerwone nicienie
Philometra lusiana karpie	-torebki łusek okolicy głowowej lub na płetwie -inwazja u 2-3 letnich karpi -żywicielem pośrednim widłonogi -samice z jamy ciała po kopulacji wędrują do torebek łusek - samce wędrują do pęcherza pławnego i tam mogą przeżyć kilka lat	-ryby osłabione moało ruchliwe , chudną , skóra staje się matowa -uszkodzenia pęcherza pławnego nawet perforacja
Anisacis simplex Ryby morskie śledzie, dorsze	-w jamie ciała , spiralnie skręcone larwy na mięśniach i otrzewnej -człowiek może być żywicielem przypadkowym		- solenie zabija larwy
Acanthocephala luci - kolcogłowy Szczupak i (karpie)	-długi ryjek z hakami wbija się w śluzówkę jelita -żywicielem pośrednim ośliczka -larwa acantur z hakami w jelicie , w jamie ciała otorbiona acantella po 12 tyg inwazyjna	- stany zapalne jelit
widłonogi - -brak odnóży, segmentacji - silnie rozwinięty aparat czepny
Larnea cyprinacea Karp, amur, tołpyga, akwariowe	- wbija się bardzo głęboko w skórę, na zewnątrz wystają szpileczki	- groźny dla narybku do 1 roku życia- śniecią
Tracheliastes raaculatus Leszcze , karpie , płocie	-wbija się w centrum łuski szczękami II pary	- wybroczyny, przekrwienia, łuski odpadają- brama wejścia 1 dla patogenów
Sphyrion lumpi Ryby morskie	-ektopasożyt - aparat czepny tkwi głęboko w mięśniach na zewnątrz wystaje na cienkiej szyjce spłaszczony tułów z wyrostkami abdominalnymi i jajowymi samica 14 cm (7cm worki jajowe)
Argulus foliaceus śplewka	-ektopasożyt na skórze -tarczenica, ma silną przyssawkę i haki, duże ruchomo osadzone oczy złożone , otwór gębowy otoczony stożkiem gębowym z żuwaczkami i szczękami, ma sztylecik i gruczoły proteolityczne

---