Nauka - społecznie wypracowany sysstem twierdzeń uzasadnionych przez już istniejące twierdzenia i sprawdzonych a dotyczących waznych dla człowieka dziedzin rzeczywistości

2 aspekty w w/w definicji:

• Metody weryfikacji

• Przedmiot

Nauka behawioralna - nauka humanistyczna

Wiktymologia - nauka o ofiarach przestępstw, przedmiotem badań są taki przestępstwa jak gwałt, zabójstwa, oszustwa

Prawo naukowe - twierdzenie dotyczące bezwyjątkowej zależności między faktami

Nauka ma 3 funkcję:

1. opisującą - opisuje, kategoryzuje zjawiska

2. wyjaśniającą - wyjaśnia fakty i zdażenia

3. przewidującą

Operacjonalizacja - /pojęcie abstrakcyjne/ konkretyzujemy, uszczególniamy

4 teorie funkcji wyjaśniających

1. teoria natywistyczna, biologiczna

2. teoria socjologiczna, środowiskowa

3. teoria konwergancji, dwóch czynników

4. teoria interakcyjna

AD. 1. Czynniki natury biologicznej, odpowiedzialna jest dziedziczność

C. Lombroso - psychiatra, antropolog fiz, autor „teoria fizycznych stygmatów przestępczości” i „Koncepcja urodzonego przestępcy”

Antropologia fizyczna - dziedzina pomiarów ciała, rozwoju

Antropologia filozoficzna - /Papież/ nauka zajmująca się refleksją nad samym sobą

Antropologia kulturowa - mówi o typie socjalizacji w danej kulturze, nauka o kulturach, normach i zasadach

Teoria urodzonego przestępcy poprzez cechy fizyczne powiązane z psychicznymi

Anna Moir; Daviv Jessel „zbrodnia rodzi się w umyśle” „Płeć mózgu”

AD. 2. Za wszystkie zachowania człowieka odpowiedzialne są czynniki natury środowiskowej, społecznej

• koncepcja faktów, czynników - związki między czynnikami środowiska a zachowaniem człowieka np. wiatr halny to wzrost agresywności - związek korelacyjny

• koncepcje szeroko odnoszące się do złożonych układów społecznych teoria Edyna Sutherlanda - teoria zróżnicowanych asocjacji /powiązań/

AD.3. Teoria konwergencji 2 czynników

William Stern odkrył iloraz inteligencji i stworzył teorię konwergencji

Iloraz inteligencji - stosunek wieku rozwojowego umysłowego przez wiek życia razy 100

Wszystko zależne jest od łączenia 2 czynników tj, biologicznych i socjologicznych

Te wpływy się sumują i mają charakter addytywny

AD.4. Teoria interaktywna

Za rozwój i poziom inteligencji , negatywnych zachowań odpowiedzialne jest wzajemne współdziałanie pewnych czynników. Czynniki najczęstsze:

• biologiczne cechy organizmu, morfologia hormonalna, cech CUN

• grupa społeczna, proces socjalizacji

• aktywność własna podmiotu

• proces nauczania i wychowania

07.05.05

Wiek umysłowy - dużej grupie ludzi daje się testy do rozwiązania i przyjmuje się, że jeśli ktoś rozwiąże zadania przeznaczone dla 20 latka, a jest w wieku 10 lat, ma 2 x większy wiek umysłowy niż przeciętny 10-o latek.

Przedmiot pedagogiki resocjalizacyjnej - jest jedną z dyscyplin pedagogicznych, przedmiotem są zaburzenia w przystosowaniu człowieka, formy tych zaburzeń. Nauka typowo interdyscyplinarna, o nieprzystosowaniu społecznym, formach, przyczynach i możliwościach ich likwidacji.

Cele - gromadzenie wiedzy o formach nieprzystosowania.

interdyscyplinarna - to czym pedagogika resocjalizacyjna się zajmuje, służy także innym dziedzinom nauki.

behawioralna - dotyczy zachowań.

społeczna - zajmuje się wymiarem społecznym.

W pedagogice resocjalizacyjnej wyróżnia się dwie dziedziny:

1. Pedagogika teoretyczna - ma odkrywać prawa dotyczące form zachowań ludzkich i ich przyczyny.

2. Pedagogika stosowana - aplikacyjna, ma stosować wiedzę teoretyczną, składa się z:

• Teleologii wychowania - cele wychowania związanego z wartościami.

• Metodyka resocjalizacji - metody, sposoby, narzędzia.

• Teoria wychowania

Resocjalizacja - jest specyficzną formą wychowania (kształtuje osobowość [wartości, postawy, normy], aby były zgodne z oczekiwaniami społeczeństwa).

- swoista forma wychowania, która polega na likwidacji przyczyn zaburzeń w przystosowaniu człowieka. Na zmianie negatywnych cech osobowości i kierować ją na formy bardziej aprobowane. Utrwalanie pozytywnych cech. Inspiracja do samowychowania, autonomii, samodzielności.

Cztery główne metody psychokorekcji.

• reedukacja proces ponownego uczenia się (korzystamy z wszystkich technik uczenia się).

• rehabilitacja¹/ rewalidacja²:

1. odnosi się do przywracania wartości, do wszystkich przypadków w warunkach endogennych.

2. odnosi się do sfery ruchowej

• resocjalizacja powtórzenie procesu socjalizacji.

• psychoterapia oddziaływanie na sferę psychiczną człowieka (Lidia Grzesiuk „Systemy terapeutyczne”)

Podział ze względy na liczbę osób uczestniczących.

1. terapia indywidualna

2. terapia grupowa

Podział ze względu na sposób działania.

1. dyrektywny

- psychoanalityczna (odkrycie problemów człowieka zakorzenionych we wcześniejszym wieku).

- analiza marzeń sennych (oneologia).

- analiza skojarzeń

- hipnoza

- analiza lapusów słownych.

2. ortodoksyjna

3. behawioralna - ludzie uzależnieni, zaburzenia orientacji płciowej

Metody badań stosowane w pedagogice resocjalizacyjnej (ogólne).

1. obserwacja

2. eksperyment

3. wywiad

4. ankieta

5. analiza wytworów aktywności człowieka

a). metoda podstawowa, cechy obserwacji: zaplanowane postrzeganie, brak naszej ingerencji, powinna być bezstronna.

b). aranżowanie pewnej sytuacji i określenie zmiennych niezależnych i zależnych, i związek między naszą manipulacją a zmienną (naturalnie i laboratoryjnie).

c). pytania muszą być jasne, konkretne. Warunkiem przeprowadzenia wywiadu jest pozytywny kontakt z wywiadowcą a badanym.

d). zbiór pytań lub twierdzeń, zakładamy cel.

5	4	3	2	1
Bardzo często	Często	Czasami	Rzadko	Bardzo rzadko
Tak	Raczej tak	Tak i nie	Raczej nie	Nie

10 x 5 = 50 pkt. I alkohol {1 - 10

10 x 1 = 10 pkt. II narkotyki {

III nikotyna {

kategorie jednakowa ilość pytań

powierzchowna - pięciostopniowa skala pytań

szczegółowa - siedmiostopniowa skala pytań

e). możemy badać perspektywę, plan, aspiracje, testy projekcyjne (zdania niedokończone).

I). Testy inteligencji stosowane w praktyce resocjalizacyjnej.

Kohsa od 2 - 40 roku życia.

Rauena

Wechsera

Krzywa Gaussa, inteligencja.

do 3 roku życia digofrenią

- idiotów

- imbecylów

- debilów (głębokie upośledzenie; znaczne i lekkie)

po 3 roku życia otępienie, demencja

- demencja (wypadek, alkoholizm, narkomania, choroba starcza Alzheimer'a)

II). Testy osobowości.

- wielowymiarowy inwentarz osobowości Minensocki MMP, zawiera 550 pytań

- testy aparaturowe (badają wszystkie funkcje psychoruchowe)

- testy kłamstwa

III).

- listy przymiotników do oceny zajęć, stylów nauczania (np. zajęcia matematyki w semestrze zimowym były nudne, irytujące).

- testy zdań niedokończonych np. kiedy tata przychodzi do domu …….

Tata - słowo wskazujące na temat badań.

- test socjometryczny

Elementy teorii zachowania - przyjmuje się powszechnie, że zachowanie ludzkie jest uwarunkowane dwoma zmiennymi, funkcja zmiennych sytuacyjnych i podmiotowych. Im człowiek starszy tym większy wpływ mają czynniki podmiotowe.

Zachowanie - służy do utrzymywania życia, podział zachowania, funkcje.

Funkcja indywidualna - dzięki umiejętności działanie realizujemy swoje potrzeby.

Funkcja społeczna - zachowujemy się zgodnie z oczekiwaniami społecznymi.

Aspekty zachowania:

Ustosunkowanie - nasze zachowanie to ustosunkowanie do sytuacji. Decydują o nim procesy emocjonalno - motywacyjne.

Skuteczność - instrumentalne, decydują o nim procesy poznawcze (myślenie, spostrzeganie).

Zachowania podlegają różnym podziałom:

• Proste - wrodzone, rozszerzanie i zwężanie średnicy oka.

• Złożone - planowanie dzieła, rozwiązywanie problemów.

Złożoność regulacyjna:

- zachowania skierowane na otoczenie np. praca

- zachowania skierowane na samego siebie np. leczenie się

- zachowania skierowane na samą czynność

- mają na celu bezpośrednią regulację stosunków człowieka z otoczeniem

Geneza.

- zachowania wrodzone - odruchy bezwarunkowe (ssanie, wydalanie, kolanowe, piąstkowe) uczestniczą w tworzeniu odruchów warunkowych.

- instynkty wrodzone, popęd związany z rolami.

- wyuczone

- habituacja bodźca średniej mocy, zdarzenia do których się przywiązujemy

- inprinting (podążanie za), tworzenie bardzo silnego związku między matka/opiekunem a tym co się rodzi

- odruchy instrumentalne

- odruchy klasyczne

- czynności wyższe

Człowiek jako indywiduum jest elementem środowiska, w którym zyje (środowisko miejskie, wiejskie itp.). To środowisko jest elementem względnie trwałym.

Sytuacja jest to układ relacji lub stosunków wzajemnego oddziaływania i wzajemnego oddziaływania i wzajemnych zależności między człowiekiem a otoczeniem fizycznym i społecznym w określonym czasie T₁ - T_N.

- sytuacja egzystencjalna (filozofia), zadaniowe (psychologia, pedagogika).

Człowiek w zmieniających się sytuacjach dąży do utrzymania homeostazy

1. biologiczne - fizyczne parametry

2. psychologiczne - doświadczenie, harmonia psychiczna, nie tolerujemy dysonansu

3. społeczna - proces realizacji potrzeb ludzkich

Każda sytuacja w której jesteśmy ma 4 wymiary

1.stymulacyjny lub bodźcowy

2. funkcjonalny

3. społeczny

4. przestrzenno - czasowy

22.05.2005

1. stymulacyjny

2. funkcjonalny

3. przestrzenno- czasowy

4. społeczny

Ad 1. Każda sytuacja jest układem bodżców danej sytuacji. Aspekt stymulacyjny jest układem bodżców płynących do naszego organizmu z zewnątrz i wewnątrz. Bodzce są nośnikami sytuacji.

Analizator - jest to struktura

1. receptor - odbiór bodzców

2. droga dośrodkowa - do mózgu

3. ośrodka w mózgu - dokonuje się analiza odczuwanie bólu

4. droga odśrodkowa

5. efektor - zachowanie

Całe ciało jest receptorem, największym receptorem jest skóra. Ucho, dotyk, słuch informuje o dalekich informacjach.

Bez bodzców nie można funkcjonować, bodziec jest podstawową funkcją.

Rodzaje stymulacji poprzez bodżce:

• sytuacje z nadmiarem sytuacji (za dużo bodźców, zależy od układu nerwowego )

• optymalne sytuacje ( dopasowane do cech, do typu układu nerwowego, pasujące do temperamentu człowieka, wtedy najlepiej funkcjonujemy )

• niedostateczną stymulacją ( sytuacją ). Bodzce są jednostajne, niedostateczne, monotonia, wystepuje np. w więzieniu lub na statku kosmicznym

Ad 2. Funkcjonalna - jest układem wartości i możliwości. W każdej sytuacji, której się znajdujemy konfrontujemy odczucia subiektywne z obiektywizmem.

Ad 3. Przestrzenno - czasowy - każda sytuacja ma swoją przestrzeń i czas.

Ze względu na przestrzeń wyróżniamy:

1. otwartą

2. zamkniętą ( izolacja ) np. statek - przestrzeń ograniczona.

Duży wpływ ma to czy jesteśmy w sytuacji zamkniętej z własnej woli czy też nie.

Ze wzlędu na czas trwania

1. doraźne krótkotrwałe

2. dlugotrwałe (longituminalne )

Ad 4. Społeczna - wiekszość sytuacji, to sytuacje społeczne w których są też inni ludzie, mają wpływ emocjonalny i intelektualny.

Przebywanie z innymi ludzmi jest to proces socjologiczny. To co nas otacza jest wytworem innych ludzi (krzesła, stoły itp. ).

Zachowania dewiacyjne i dewiacje

Dewiacje - jest problematyką socjologii. Jest to szereg zachowań.

Problemy związane z dewiacją to:

1. Co to jest dewiacja

2. postepowanie z dewiantami ( czy ich karać, izolować, leczyć )

Dewiacja

Ujęcie funkcjonalne akt, cecha ujęcie normatywne

1. 
   ocena ( - ) A 1. konformizm

2. 
   kara 2. dew.

3. 
   
   
   
   
   stygmatyzacja B

Ujęcie funkcjonalne

Dewiacja - zachowanie lub cecha człowieka ( np. kradzież, długi nos, kolor włosów)

Dewiacja jest statusem przypisanym człowiekowi i składa się na nią:

• Ocena ujemna

• Osobę spotyka kara, potępienie

• Stygmatyzacja, naznaczenie

Ujęcie normatywne

Odnosi się do norm społecznych. Uczymy się ich od początku naszego życia. Norma to przepisy które mówią człowiekowi jak ma postępować lub nie postępować w określonych sytuacjach.

Normy dzielimy na :

1. obyczajowe

2. moralne (etyczne) - ideologia np. religia

3. skodefikowane (kodeksy) - np. organy ścigania, wykonawcze

Norma powszechna - norma obowiązuąca wszędzie na całym świecie, jedyna taką normą jest zakaz stosunków kazirodczych.

Płaszczyzna subiektywna

1. Konformizm rzeczywisty - największa akceptacja należy ją przestrzegać

2. Legalizm - norma zalecana

3. Konformizm pozorny - uważa ją za niewłaściwą ale przestrzegam ją dla korzyści jeśli nie chce czegoś stracić albo chce coś zyskać.

4. Monkonfomizm - brak szacunku.

5. Kontraformizm - odrzucenie form instytucji, brak szacunku.

Typologia Dewiantów :

1. fenomenalni - osoby nadzwyczajne, odstepstwo od norm społecznych, osoby upośledzone umysłowo, osoby genialne umysłowo. Są dewianci pozytywni i negatywni (są to osoby bardzo wysokie, bardzo małe karzełki i grube)

2. kontraideologiczny - odstepstwo od pewnych zasad ideologicznych. W niektórych krajach za dewiantów traktuje się zdrajców.

Wyróżnia się 3 rodzaje dewiantów:

• grzesznik

• ci co reformują

• apostata ( nie tylko reformuje ale i tworzy system)

3. alienacyjni - ubierają się nadzwyczajnie, są to włoczedzy, członkowie sekt, wyobcowani

4. kryminalni - odstepstwo od norm prawnych

5. chorobowy - znaczy tyle co szalony, odstępstwo psychiczne (alkoholicy, narkomani )

Choroby psychiczne:

• schizofrenia

• psychoza maniakalno - depresyjna

• depresja endogenna

Wyjątkowe do grupy chorób zalicza się psychopatów.

Psychopata to zaburzenie osobowości, w zakresie woli, popędu i emocji. Nie jest to choroba psychiczna.

Wyróżniamy 3 nazwy psychopaty:

• psychopatia

• charakteopatia (zaburzenie centralnego układu mózgu przez urazy)

• socjopaci (psychopaci u których stwierdza się np. brak sumienia )

Psychopaci nie mają uszkodzeń, mają dobre warunki domowe, wynika że mają defekt.

POTRZEBY CZŁOWIEKA, SYTUACJE TRUDNE

POTRZEBA- stan napięcia wewnętrznego który pojawia się w człowieku na skutek braku lub nadmiaru czegoś. Ów stan pobudza człowieka do działania z określoną siłą i określonym kierunku .

Większe napięcie - większe działanie.

Inne określenia potrzeby:

dyspozycja wewnętrzna, siła dynamiczna, pobótka, nastawienie, dyspozycja, instynkt, popęd, motyw.

Klasyfikacja potrzeb Maslov'a /hierorchizm, teoria potrzeb/ Istnieją dwie grupy ludzkich potrzeb:

1. p. fizjologiczne, biologiczne - potrzeby niedoboru są zaspakajane by przywrócić równowagę, homeostazę
   Wyjątek: potrzeba seksualna

2. p. wzrostu, psychospołeczne - zaspakajane są wg zasady liniowej. Np. kochanie, bardziej i bardziej i jeszcze bardzie, nauka ……, potrzeba władzy …….

Piramida Maslov'a

1. potrzeby fizjologiczne /jedzenie, spanie, picie, wydalanie/

2. potrzeby bezpieczeństwa /oparcie, ład, protekcja, opieka/

3. potrzeba przynależności i miłości /bliskość, akceptacja, nawiązywanie kontaktów/

4. Potrzeba uznania i szacunku

5. potrzeba samorealizacji, samourzeczywistnienia /spełnienie, powołanie/

6. potrzeba wiedzy i zrozumienia

7. potrzeby estetyczne

Twierdzenia teorii MASŁOWA :

1. Im niższa potrzeba w hierarchii potrzeb tym jest ona silniejsza

2. Zaspokojenie wyższych potrzeb przynosi nam większe zadowolenie

3. Zaspokojenie potrzeb wyższych wymaga lepszych warunków zewnętrznych

4. Im wyższa potrzeba tym więcej sposobów jej zaspokajania

! Sytuacja trudna = stres (nieodłączny element Życia)

Sytuacje stresowe lub trudne to takie sytuacje, w których występuje obciążenie mechanizmów regulacyjnych człowieka, że osiągnięcie jakiegoś celu jest bardzo trudne - człowiek nie jest w stanie zrealizować potrzeb - niemożliwe.

Rodzaje sytuacji:

a) Sytuacje łatwe

b) Sytuacje optymalne - dopasowane do naszych możliwości, potrzeb

c) Sytuacje trudne

Źródłem sytuacji trudnych są 4 wymiary tych sytuacji

1. wymiar stymulacyjny /bodźcowy/

2. wymiar funkcjonalny

3. wymiar społeczny

4. wymiar przestrzenno - czasowy

Lazarus - twórca mechanizmu radzenia sobie ze stresem oraz rodzajów sytuacji trudnych.

Ojcem nauk o stresie jest Hans SEYLER „Stres Życia” (Stres on live), „Stres okiełznany”

Stres ujmowany ma 2 sposoby :

Teorie stresu:

1. Teoria biologiczna stresu - stresem jest zaburzenie równowagi organizmu czyli dysfunkcja mechanizmów regulacyjnych i zaburzenia równowagi

a) lokalny syndrom adaptacji

b) główny syndrom adaptacji

Fazy obrony organizmu ze stresem ogólnym:

1. alarmu - wstrząs, mobilizacja

2. odporność - jest możliwe przezwyciężenie stresu

3. wyczerpania - stres może doprowadzić również do zgonu

2. Teoria psychologiczna stresu - kładzie nacisk na stany psychiczne

• stresem są sytuacje zewnętrzne tj. : sytuacje trudne

• stresem jest stan wewnętrzny organizmu ( konglomerat różnych sytuacji - lęku, strachu )

• koncepcja relacyjna - stresem jest stosunek, relacja między człowiekiem, a sytuacją, najważniejsza jest percepcja i ocena tej sytuacji

• Maria Tyszkowa „Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych”

Klasyfikacja sytuacji trudnych wg Tadeusza Tomaszewskiego

1. Sytuacje deprywacji - są to sytuacje najtrudniejsze z jakimi spotyka się człowiek ;

Brak jest człowiekowi pewnych elementów o charakterze fizycznym (pokarmu) lub psychicznym (miłości) - te elem. są dla człowieka niezbędne do życia do egzystencji, a działanie człowieka jest bezskuteczne w zależności od elementu, którego brakuje występuje :

• deprywacja pokarmowa ( jedzenie )

• deprywacja emocjonalna ( miłość drugiej osoby )

• deprywacja seksualna

2. sytuacje przeciażenia - sytuacje, w których jeden z elementów przerasta nasze możliwości

3. sytuacje frustracji - sytuacja, w której wystepują pewne braki, bariery, przeszkody i owe braki mogą mieć charakter fizyczny i psychiczny ( nieśmiałość, niedyspozycja ); braki te utrudniają nam osiągnięcie celu przy zwykłym sposobie działania

W sytuacjach frustracji pojawia się AGRESJA !!!

KONCEPCJA FRUSTRACJI I AGRESJI

a. Każda frustracja prowadzi do agresji

1. Każda długotrwale utrzymująca się agresja świadczy o tym, że człowiek znajduje się w stanie frustracji, stanie niezaspokojenia potrzeb

4. sytuacje zagrożenia - sytuacje, w których występuje większe prawdopodobieństwo narażenia na szwank naszych wartości fizycznych i psychicznych ( zdrowie, życie, majątek, dobre mniemanie o sobie )

5. sytuacje konfliktowe - sytuacje, w któtych człowiek znajduje się w polu działania sił przeciwstawnych i w zależności od rodzaju tych sił wyróżnia się ich 3 rodzaje :

• konflikty decyzyjne - występują 3 rodzaje konfliktów : ++ wybór większego dobra; - - rozstrzelać czy powiesić ( albo albo ), + - dostaniesz coś jeśli zrobisz coś co nie jest przyjemne, przyjazne

• konflikty interpersonalne / społeczne

• konflikty moralne ( wybór między dobrem a złem )

Zmiany zachowania się człowieka w sytuacjach trudnych :

1. tor zmian niespecyficznych - tym zmianom towarzyszy wzrost poziomu aktywacji, pobudzenia, zmiany te przebiegają w 3 fazach :

1. faza mobilizacji organizmu

2. faza rozstrojenia czynności zachowania, głównie w zakresie procesów orientacji

2. tor zmian specyficznych

3. zmiany ekspresyjne

Ad. 1

AFEKT - zawężenie świadomości , przymglenie, amnezja, bardzo silne pobudzenie emocjonalne

COMA - śpiączka, brak jakiegokolwiek pobudzenia emocjonalnego

Wyjątkowe stany świadomości:

1. afekt patologiczny

2. reakcja krótkiego spięcia

3. patologiczne upojenie alkoholowe

4. upojenie senne lub zryw posenny

Cechy wyjątkowego stanu świadomości:

• stany te trwają od kilku minut do kilku godzin

• stany te wiążą się zawsze z utratą świadomości

• stany te wiążą się z silną agresją

• stany te wiążą się z częściową lub całkowitą niepamięcią zdarzeń tj. amnezją

9

---