Transformacja systemowa w Polsce.

Transformacja ustrojowa podjęta w Polsce, oznaczała radykalny przełom polityczny oraz fundamentalne zmiany systemu gospodarczego i społecznego.

I. Uwarunkowania

1.Zmiana ustrojowa w wyniku przeprowadzonych w Polsce w czerwcu 1989 r wyborów parlamentarnych, umożliwiająca rozpoczęcie procesu reformy państwa oraz budowy systemu gospodarki rynkowej.

2.Rozwiązanie Układu Warszawskiego,

3.Podpisanie umowy o handlu oraz współpracy gospodarczej miedzy między Polską a Europejska Wspólnota gospodarczą ( wrzesień 1989),

4.Przyjęcie Polski do Rady Europy ( 1991),

5.Podpisanie Układu Europejskiego, ustanawiającego stowarzyszenie między Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich krajami członkowskimi (grudzień 1991)

6. Złożenie wniosku o członkostwo w Unii Europejskiej ( 1994)

7.Uzyskanie statusu członka założyciela WTO ( 1995),

8.Przyjęcie Polski do OECD (1996),

9.Rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych (1998),

10.Przyjęcie Polski do NATO (1999)

II. Podstawowe założenia PROGRAMU STABILIZACJI GOSPODARCZEJ

1. Likwidacja pozostałości centralnego planowania

2. Wprowadzenie pakietu środków polityki makroekonomicznej

• Urealnienie cen,

• Twarda polityka fiskalna,

• Twarda polityka pieniężna i dochodowa.

• Liberalizacja (uwolnienie) cen,

• Likwidacja obowiązkowego pośrednictwa,

• Otwarcie gospodarki polskiej na świat i zniesienia kontroli państwa nad handlem zagrań.

• Wprowadzenie wewnętrznej wymienialności złotego i jednolitego kursu walutowego,

• Liberalizacja obrotów finansowych z zagranicą,

• Wprowadzenie pełnej swobody prowadzenia działalności gospodarczej,

• Rozpoczęcie procesu prywatyzacji.

3. Tworzenie instytucji rynkowych i finansowych

Główne obszary osiągnięć transformacji

1.Zbudowanie trwałych podstaw gospodarki rynkowej

2.Przekształcenia własnościowe. Udział sektora prywatnego w wytwarzaniu PKB zwiększył się z 31 % w 1990 r do ponad 75% w 2002 r.

3.Otwarcie gospodarki na świat i powiązane z tym procesy „umiędzynarodowienia" gospodarki.

4.Wzrost wiarygodności Polski jako partnera gospodarczego w opinii światowego biznesu . Zaufanie to wzmocniło m.in. przyjęcie Polski do wielu organizacji międzynarodowych

5.Wzrost znaczenia usług, zwłaszcza o orientacji rynkowej. Poprawiła się ich wewnętrzna struktura. Wzrósł udział usług finansowych, zwiększyła się rola hotelarstwa, turystyki i gastronomii.

6.Stopniowe zwiększanie orientacji proeksportowej gospodarki

7.Wydatny wzrost rozwoju i działalności małych i średnich przedsiębiorstw. Wytwarzają ne ponad 50% PKB.

8.Decentralizacja struktur administracyjnych i systemu finansów publicznych.

9.Znaczny postęp w telefonizacji kraju. Dynamicznie rozwija się telefonia komórkowa.

10. Szybka poprawa zaopatrzenia rynku w dobra konsumpcyjne.

11. Realizacja jednego z priorytetów polityki gospodarczej jakim było ograniczenie inflacji. Wskaźnik CPI obniżył się z 600 % w 1990 r do 1,9 w 2002 r.

12. Wzrost świadomości proekologicznej społeczeństwa i znaczenia tych spraw w polityce państwa.

Główne problemy społeczno-ekonomiczne transformacji

1. Mimo zmian struktury produkcji nadal w Polsce wyższy jest udział rolnictwa i przemysły niż sektora usług w porównaniu z krajami UE

2. Mimo zmian, nadal istniejący stan zasobów środków trwałych charakteryzuje niski poziom techniczny, technologiczny oraz struktura wiekowa i duży stopień zużycia.

3. Obszarem gospodarki ponoszącym największe koszty transformacji jest rolnictwo

4. Zmienił się charakter polityki fiskalnej kraju

5. Nastąpiło znaczne zróżnicowanie dochodów, oraz rozszerzanie się zakresu ubóstwa.

6. Największym problemem jest pogarszająca się sytuacja na rynku pracy.

7. Mimo postępu w dziedzinie poziomu wykształcenia ludności, nadal jednak jedynie 11% osób posiada wykształcenie wyższe, gdy w UE 22%

8. Obserwuje się duże i pogłębiające się zróżnicowanie poziomu rozwoju poszczególnych regionów.

PRZEMYSŁ

_Najważniejsze pozytywne zmiany w strukturze przemysłu w latach 1989 - 2001

1. Wzrost udziału sektora prywatnego w produkcji przemysłowej do ponad 76 % w 2001 r.

2. Wzrost udziału w produkcji przedsiębiorstw z kapitałem zagranicznym do 41%

3. Wzrost udziału przemysłów wytwarzających wyroby konsumpcyjne z 34% do 48 %

4. Wzrost udziału wyrobów nowych i zmodernizowanych w całej produkcji z 5,3% do 10,5%

5. Wzrost liczby nowoczesnych technologii stosowanych w przemyśle

6. Wzrost udziału MSP w zatrudnieniu z 28,5% do 60,7%

7. Przyspieszenie wzrostu wydajności pracy. W analizowanym okresie wydajność pracy się podwoiła.

8. Zbliżenie struktury przemysłowej do istniejącej w krajach UE

9. Poprawa racjonalności gospodarowania, zwłaszcza wykorzystania zasobów surowcowych (zmniejszenie zużycia nośników energetycznych oraz wyrobów hutniczych)

10. Zmniejszenie zagrożeń dla środowiska ( zmniejszenie emisji gazów przemysłowych i pyłów)

11. Prowadzenie działań restrukturyzacyjnych w górnictwie węgla, hutnictwie żelaza i stali, przemyśle obronnym

II. Dziedziny spadku i regresu. Znaczny zakres dewastacji przedsiębiorstw krajowych przekroczył skale nieuchronną i niemożliwa do uniknięcia w warunkach zmiany systemu . Często znikały cale branże

1. Przemysły surowcowe (rudy cynku i ołowiu), siarka, węgiel kamienny, przemysł koksowniczy,

surowce hutnicze,

2. Tradycyjne przemysły ciężkie: hutnictwo żelaza, przemysł nieorganiczny i nawozowy.

3. Przemysł lekki: bawełniany, Iniarski, skórzany, futrzarski, obuwniczy,

4. Przemysły o spadającym znaczeniu wskutek zmian technologii: koksowniczy, lamp elektronowych, tranzystorów, itp.

5. Znaczny regres i spadek produkcji w przemysłach wysokiej techniki: mikroelektroniki, informatyczny, sprzętu telekomunikacyjnego

Likwidacja potencjału szeregu branż przybrała skalę nie notowaną w całym okresie powojennym i nie mająca odpowiedników we współczesnej Europie.

III.____Słabości obecnej struktury przemysłowej Polski

1. Jest w dużym stopniu przestarzała i niedostosowana do potrzeb przyszłości

2. Nie sprzyja osiąganiu szybkiego tempa rozwoju gospodarki

3. Większy niż w innych krajach Europu udział przemysłów zanikających oraz wrażliwych na konkurencję zagraniczną ( w Polsce pracuje w nich co 8 zatrudniony a w UE co 25 )

4. Niedostosowanie do potrzeb ekspansji eksportowej na rynkach UER

5. Niski udział w produkcji przemysłów wysokiej techniki ( Polska 1%, UE - 20 %)

IV. Podstawowe słabości i zaniechania polityki przemysłowej

1. Brak w początkowym okresie transformacji wyraźnej polityki przemysłowej opartej na długookresowej strategii rozwoju ( Kuriozum - Min. Zawiślak - najlepszą polityka przemysłową jest brak polityki przemysłowej)

2. Konieczną liberalizację obrotów z zagranicą przeprowadzono w sposób zbyt nagły i jednostronny

3. Niedostateczne były próby oddziaływania na kierunki napływu inwestycji kapitału zagranicznego.

W efekcie nastąpiła przedwczesna dezindustrializacja i utrata wielu miejsc pracy

ROLNICTWO

1. Zlikwidowano całkowicie sektor państwowy w rolnictwie.

2. Sektor gospodarstw indywidualnych umocnił dominującą pozycję, ale nie powiększył siły ekonomicznej i zdolności rozwojowych

3. Pojawienie się sektora wielkoobszarowego o zróżnicowanej formie własności

4. Postępująca polaryzacja struktury indywidualnych gospodarstw rolnych, znajdująca wyraz w polaryzacji dochodów:

wyłącznie z pracy w gospodarstwie utrzymuje się 12% rolników, gospodarstwo jest głównym źródłem utrzymania dla 32% rodzin chłopskich w zasięgu ubóstwa skrajnego znajduje się co ósma rodzina rolnicza

5. Pojawienie się strukturalnych nadwyżek produkcji i potencjału produkcyjnego

6. Występowanie na wsi znacznego bezrobocia utajonego, szacowanego na ok. 2,2 min osób.

7. W okresie transformacji rolnictwo nie uzyskało żadnej przewagi, przeciwnie, było i jest ekonomicznie deprecjonowane.

8. Największą słabością rynku rolnego jest jego nieprzewidywalność. Rolnik nie jest w stanie przewidzieć popytu na jego produkty oraz poziomu cen.

9. Rynek biologicznie zdrowej żywności rozwija się, z czym wiązać można plany eksportowe. Pod tym względem rolnictwo polskie ma przewagę nad rolnictwem z krajów UE.

TRANSPORT

I. Czynniki wpływające na proces transformacji w transporcie

1. Odmienny przebieg procesu urynkowienia wynikający ze specyficznego charakteru transportu ( przewozy, sieć, transport publiczny)

2. Niemożności pełnej prywatyzacji, ze względu na pełnienie funkcji użyteczności publicznej

3. Konieczność dostosowania do wymogów UE

II. Występujące zmiany

1. Spadek transportochłonności PKB spowodowany wzrostem znaczenia usług,

2. Nastąpiły zmiany w strukturze przewozu ładunków:

zmniejszył się znacznie ( z 42 % do 19 %) udział transportu kolejowego, wzrósł udział transportu samochodowego ( z 10 % do 26%) udziały pozostałych środków transportu zasadniczo nie zmieniły się.

3. Zmniejszenie się przewozów pasażerskich oraz zmiana struktury przewozów:

wzrost ( o 106%) w komunikacji indywidualnej (samochody osobowe) znaczny spadek w transporcie autobusowym ( o 63%) i kolejowym (o 62%)

4. Zmiany w sieciach komunikacyjnych były niewielkie. Nastąpiło zmniejszenie wydatków publicznych na rozbudowę i modernizację, przy dość dużej zmianie struktury przewozów

5. Przyrost ogólnej długości dróg był znikomy przy wzroście transportu samochodowego o 90%. Spowodowało to wzrost zatłoczenia dróg. Ponadto, większość bo 76% dróg jest w niezadowalającym stanie technicznym.

6. W rezultacie zmian struktura przewozów zbliżyła się do analogicznych struktur UE

ZMIANY I REFORMY W ZAKRESIE POLITYKI SPOŁECZNEJ

1. 1989 - 1991 - stworzenie podstawowych regulacji aktywności państwa w odniesieniu do rynku pracy i pomocy społecznej. Odchodzenie od polityki pełnego zatrudnienia, zmniejszania dotacji do cen, ograniczania spożycia zbiorowego,

2. 1992 - 1993 - reforma podatkowa i rozpoczęcie decentralizacji instytucji usług społecznych

3. 1994 - 1995 - łagodzenie społecznych skutków transformacji poprzez odejście od ograniczania wzrostu plac, politykę wzrostu płacy minimalnej i niektórych świadczeń,

4. 1996-1998 - korekty świadczeń, w kierunku ich ograniczania.

5. 1999 - wprowadzanie reform systemowych: emerytalnej, ochrony zdrowia, edukacji

6. Mimo istotnych zmian w modelu polityki społecznej oraz dostosowania go do warunków gospodarki rynkowej, nie został jeszcze zakończony proces wypracowania spójnego modelu polityki społecznej

ZMIANY WARUNKÓW ŻYCIA

__Rynek pracy

1. Okres transformacji przyniósł dwa zjawiska: spadek liczby pracujących oraz pojawienie się w dużej skali trwałego bezrobocia

2. W Polsce dominuje bezrobocie o charakterze strukturalnym, co wynika głównie z dysproporcji rozwojowych w przekroju gałęziowe-sektorowym oraz z niedostosowania podaży i popytu na pracę wg kwalifikacji.

3. Do najtrudniejszych problemów rynku pracy należą:

wysokie bezrobocie na wsi i w rolnictwie,

znaczne bezrobocie długookresowe,

wysokie bezrobocie wśród młodzieży,

znaczne natężenie bezrobocia wśród niskokwalifikowanych grup ludności.

4. Niekorzystnym zjawiskiem jest, iż w ostatnich latach w Polsce znikomy odsetek wydatków publicznych, ponoszonych jest na aktywne formy walki z bezrobociem ( w UE natomiast 35 - 45%).

II. Zróżnicowanie dochodów i zasięg sfery ubóstwa

1. W analizowanym okresie nastąpiła wyraźna poprawa pozycji emerytów oraz pogorszenie sytuacji rolników indywidualnych. Utrwaliła się najwyższa pozycja prywatnych wytwórców oraz najniższa pozycja osób utrzymujących się z zasiłków i świadczeń socjalnych.

2. Wdrażanie gospodarki rynkowej, przy braku odpowiednich działań w polityce dochodowej spowodowało żywiołowy proces materialnego rozwarstwiania się społeczeństwa.

3. Zróżnicowanie dochodowe osiągnęło w Polsce poziom wyższy niż w wielu rozwiniętych społeczeństwach rynkowych. Konsekwencją tego było rozszerzanie się sfery ubóstwa.

4. Wskutek podwyżek i komercjalizacji usług związanych z utrzymaniem mieszkania, ochroną zdrowia, wychowaniem oraz kształceniem, spadł udział wydatków na żywność, natomiast wzrosło obciążenie stałymi opłatami związanymi z użytkowaniem mieszkania.

5. Znaczne dysproporcje między dochodami gospodarstw domowych a cenami mieszkań, przy jednoczesnym dość wysokim oprocentowaniu kredytu bankowego, ograniczają dostęp do mieszkań.

Polityka pieniężna/monetarna w gospodarce rynkowej

Podstawowym zadaniem polityki pieniężnej jest ograniczenie podaży pieniądza do wielkości niezbędnej do właściwego pełnienia przez pieniądz funkcji środka płatniczego i gromadzenia oszczędności czyli - odpowiednie skorelowanie przyrostu podaży pieniądza z przyrostem PKB

1. Cele strategiczne

- Utrzymywanie wysokiej koniunktury i zatrudnienia

- Utrzymywanie niskiego poziomu cen

2. Cele pośrednie

- Poziom nominalnych stóp procentowych

- Podaż pieniądza

- Limity kredytowe

- Nominalny dochód narodowy

- Struktura stóp procentowych

3. Cele operacyjne

- Pożądana wysokość bazy monetarnej

Pożądany poziom stopy procentowej rynku pieniężnego

Zródto: A.Kazimierczak: Podstawy polityki pieniężnej. PWN, Warszawa 1998, s. 148-185

Średniookresowa strategia polityki pieniężnej na lata 1999-2003

(Uchwała RPP - MP z dn.21.09.1998)

1. Cel podstawowy - kontynuacja obniżania inflacji do poziomu poniżej 4% w 2003r.

2. Cel na dany rok będzie ustalany przedziałowe - na rok 1999 wynosić będzie 6,6-7,8% w porównaniu z rokiem 1998

3. Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego (BCi) zakłada brak celów pośrednich

4. Do ceny stopnia realizacji celu będzie używany wskaźnik CPI (wskaźnik cen dóbr i usług konsumpcyjnych)

5. Instrumentami polityki pieniężnej będą:

- podstawowe stopy procentowe - stopa lombardowa oraz stopa redyskonta,

- podstawowy instrument oddziaływania NBP na banki - operacje otwartego rynku

6. intencją RPP jest:

- koncentracja NBP na operacjach krótkookresowych

• kształtowanie przez rynek stóp długoterminowych.

Stan realizacji Strategii na lata 1999—2003.

/. Wprowadzono bezpośredni cel inflacyjny (BCI) i określono średniookresowy cel polityki pieniężnej - sprowadzenie stopy wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych poniżej 4% w 2003 r.

2. Za jej wyborem przemawiały następujące argumenty:

- jasno określony i zrozumiały dla otoczenia gospodarczego cel,

- możliwość publicznej weryfikacji skuteczności polityki pieniężnej, wiarygodność NBP pozwala przełamywać oczekiwania inflacyjne większa elastyczność w stosowaniu instrumentów polityki pieniężnej

3. Wprowadzeniu BCI miały służyć:

ewolucja polityki kursowej w kierunku płynnego kursu walutowego, wyznaczanie krótkookresowych celów inflacyjnych

4. W analizowanym okresie uwidoczniły się niekorzystne skutki niedopasowania polityki fiskalnej i pieniężnej. Ekspansywna polityka fiskalna wymagała prowadzenia restrykcyjnej polityki pieniężnej, co w rezultacie powodowało większe koszty dla sektora realnego gospodarki.

5. Reasumując, najważniejszym rezultatem polityki pieniężnej w latach 1998-2002 jest obniżenie inflacji z 13.2% w grudniu 1997 r. do 0,8% w grudniu 2002r.

II. Strategia polityki pieniężnej po 2003 roku

1. Pierwszym podstawowym zadaniem będzie utrzymywanie inflacji na niskim poziomie. Niska inflacja, przy równocześnie niskich oczekiwaniach inflacyjnych pozwala na prowadzenie mniej restrykcyjnej polityki pieniężnej. System płynnego kursu walutowego sprzyja skuteczności BCI.

2. Stabilizowanie inflacji na niskim poziomie pozwala na rezygnacje z inflacyjnych celów rocznych. Wydłużenie horyzontu czasowego umożliwi pełne uwzględnienie opóźnień miedzy decyzjami NBP a ich skutkami.

3. Drugim podstawowym zadaniem Strategii będzie członkostwo Polski w strefie euro

4. Celem polityki pieniężnej po 2003 r. jest ustabilizowanie stopy inflacji na poziomie 2,5 % z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- l punkt procentowy, w oparciu o wskaźnik CPI.

5. Dążenie do szybkiego członkostwa w strefie euro wymaga publikowania i śledzenia dodatkowego indeksu cen, służącego do spełnienia kryterium z Maastricht. Jest nim zharmonizowany wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (HICP).

B. Kryteria zbieżności

1. Kryterium inflacyjne UE jest spełnione, gdy średnioroczna stopa inflacji (HICP) nie przekracza średniej inflacji w trzech krajach UE o najniższym wskaźniku wzrostu cen nie więcej niż o 1.5 punktu procentowego. W latach 1998-2002 przeciętna wartość referencyjna wynosiła 2,7%

2. Kryterium długookresowej stopy procentowej jest spełnione, gdy średnioroczne , nominalne oprocentowanie ukształtuje się na poziomie nie przekraczającym o więcej niż 2 punkty procentowe średniej obliczonej dla trzech krajów UE o najniższej stopie inflacji.

l Kryterium kursowe, wymaga utrzymania przez okres co najmniej dwóch lat kursu walutowego w systemie kursowym ERM bez „nadmiernych napięć" na rynku walutowym. System ten dopuszcza wahania kursu waluty krajowej w granicach +/- 15% wokół centralnego parytetu.

Zdaniem RPP utrzymują się istotne strukturalne słabości, hamujące wzrost gospodarczy, utrudniające równoważenie finansów publicznych i zwiększające koszty stabilizacji inflacji na niskim poziomie. Są to:

l . Ustawowo zdeterminowane wysokie wydatki socjalne, destabilizujące budżet państwa,

2. Deformacje rynku pracy, częściowo tylko złagodzone nowelizacja w 2002 r. Kodeksu Pracy.

3. Ograniczenia mechanizmu rynkowego w niektórych sferach ( energetyka, mieszkalnictwo) blokujące elastyczne dostosowanie podaży.

4. Utrzymywanie znacznego zakresu własności państwa w wielu gałęziach gospodarki,

5. Wysoki stopień zbiurokratyzowania gospodarki oraz niska sprawność administracji państwowej (oraz korupcja).

W najbliższych latach w większym niż dotychczas stopniu zmiany stop procentowych NBP i koszty utrzymania niskiej inflacji będą uzależnione od polityki fiskalnej i reform strukturalnych.

Instrumenty polityki pieniężnej

1. Stopa referencyjna, określająca przeprowadzane OOR, oddziaływująca na poziom oprocentowania międzybankowego rynku depozytów,

2. Stopa lombardowa, wyznaczająca koszt pozyskania pieniądza w NBP, określająca gómy pułap wahań stóp procentowych na rniędzybankowym rynku kredytów.

3. Stopa depozytowa, stanowiąca ograniczenie korytarza wahań krótkoterminowych stóp procentowych.

4. Zmniejszenie stopy rezerwy obowiązkowej, w ciągu najbliższych lat do poziomu obowiązującego w Eurosystemie, a także wprowadzenie oprocentowania tych środków.

Polityka fiskalna - dobór źródeł i metod gromadzenia dochodów publicznych, jak też kierunków i sposobu realizacji wydatków publicznych dla osiągania celów społecznych i gospodarczych, ustalonych przez właściwe organy publiczne

Zródto: Z.Fedorowicz: Polityka fiskalna, Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1998, s,7.

Cele polityki fiskalnej

zaspokojenie popytu władz publicznych na pieniądz,

realizacja statutowych zadań władz publicznych za pomocą zgromadzonych środków pieniężnych,

realizacja pozafiskalnych celów państwa, przy wykorzystaniu instrumentów polityki fiskalnej

Zakres polityki fiskalnej wyznaczony jest przez funkcje finansów w' gospodarcze rynkowej, realizowane przy gromadzeniu i wydatkowaniu funduszów publicznych:

- skierowanie do sfery wytwarzania dóbr publicznych części zasobów gospodarki narodowej, dla uzyskania odpowiedniej struktury podaży dóbr publicznych, odpowiadających preferencjom społeczeństwa ( realizacja funkcji alokacyjnej),

- regulowanie podziału dochodów między różnymi jednostkami dla uzyskania struktury dochodów aprobowanej przez społeczeństwo (realizacja funkcji redystrybucyjnej),

• oddziaływanie na jednostki gospodarujące w kierunku umożliwienia im możliwie pełnego wykorzystania potencjału ekonomicznego kraju (zasobów ludzkich i materialnych) a także stabilizowania warunków gospodarowania w tym siły nabywczej pieniądza (realizacja funkcji stabilizacyjnej).

Instrumenty (narzędzia) polityki fiskalnej:

a. podatki i opłaty,

b. elementy konstrukcji podatków (podmiot, przedmiot opodatkowania, stawki, ulgi itp)

c. quasi-podatki (świadczenia parafiskalne) np. składki FP, PFRON, ZUS itp.,

d. zasady przyznawania świadczeń pieniężnych z funduszy publicznych,

e. wydatki na restrukturyzację gospodarki (branż)

f. skarbowe papiery wartościowe,

7. poręczenia i gwarancje.

Instytucjonalne podstawy polityki fiskalnej to:

1. Dobrze skonstruowany i rozwinięty system podatkowy,

2. Skuteczny aparat skarbowy,

3. Sprawne procedury legislacyjne,

4. Dobrze rozwinięte instytucje publiczne.

Aktywna polityka fiskalna - występuje wówczas, gdy rząd stosuje wybrane środki w celu ograniczenia bezrobocia, stabilizacji cen, przeciwdziałaniu cyklicznym fluktuacjom.

Pasywna politykę fiskalna - wykorzystuje automatyczne stabilizatory koniunktury. Uruchomienie tych środków nie wymaga żadnej decyzji władz administracyjnych.

Cechy ..dobrej" polityki fiskalnej

1. Racjonalny fiskalizm,

2. Umiejętność łączenia celów fiskalnych z pozafiskalnymi,

3. Stabilność polityki fiskalnej.

Miernikami fiskalizmu mogą być m.in.:

a. zakres ingerencji finansów publicznych w PKB,

b. stopień pokrycia wydatków publicznych z dochodów,

c. progresywne skal podatkowe,

d. różnice miedzy nominalną a efektywną stopą opodatkowania,

e. zakres występowania tzw. szarej strefy w gospodarce.

średniookresowa strategia finansów publicznych

Załącznik do Średniookresowej Strategii Finansów Publicznych

Wariant I: Scenariusz przyspieszonego wzrostu gospodarczego (wariant budżetowy)

2003	2004	2005	2006	2007
PKB w cenach bieżących (mld zł) 805,1	861,5	926,1	1 002,8	1 085,4
Dynamika realna PKB 3,5%	5,0%	5,0%	5,6%	5,6%
Przychody netto z prywatyzacji (mld zł) 4,5	7,Q	7,0	7,0	4,0
Państwowy dług publiczny 51,5% powiększony o przewidywane wypłaty z tyt. poręczeń i gwarancji /PKB	54,8%	59,3%	59,5%	59,1%
Dług SP powiększony o przewidywane 48,3% wypłaty z tyt. poręczeń i gwarancji /PKB	50,6%	55,1%	55,3%	55,0%
Wynik budżetu państwa (mld zł) -38,7	-45,5	-38,8	-33,0	-28,0
Wynik budżetu państwa /PKB -4,8%	-5,3%|	-4,2%	-3,3%j -2,6%

Wariant II: Scenariusz ustabilizowanego wzrostu gospodarczego

2003	2004	2005	2006	2007
PKB w cenach bieżących (mld zł) 804,0	852,1	904,3 965,2		1 029,9
Dynamika realna PKB 3,0%	4,0%	4,0% 4,2%		4,2%
Przychody netto z prywatyzacji (mld zł) 4,5	7,0	7,01	7,0	4,0
Państwowy dług publiczny 51,5% powiększony o przewidywane wypłaty z tyt. poręczeń i gwarancji /PKB	55,4%	59,3%	55,5%	53,2%
Dług SP powiększony o 48,3% przewidywane wypłaty z tyt. poręczeń i gwarancji /PKB	51,2%	55,2%	51,1%	48,9%
Wynik budżetu państwa (mld zł) -38,7	-45,5	-24,7	14,1	0,0
Wynik budżetu państwa/PKB -4,8%	-5,3%	-2,7%,	1,5%	0,0%

Wariant III: Scenariusz niezrównoważonego wzrostu gospodarczego

2003	2004	2005	2006	2007
PKB w cenach bieżących (mld zł) 805,1	862,0	932,9	1 024,4	1 124,7
Dynamika realna PKB 3,5%	5,0%	5,8%	6,8%	6,8°/J
Przychody netto z prywatyzacji (mld zł) 4,5	7,0,	7,0	7,0	4,0
Państwowy dług publiczny 51,5% powiększony o przewidywane wypłaty z tyt. poręczeń i gwarancji/ PKB	54,8%	59,3%	59,5%	59,1%
Dług SP powiększony o przewidywane 48,3% wypłaty z tyt. poręczeń i Gwarancji /PKB	50,6%	55,3%	55,4%	55,2%
Wynik budżetu państwa (mld zł) -38,7 -45,5		-41,7	-42,7	-41,4
Wynik budżetu państwa/PKB -4,8% -5,3%		-4,5%	-4.2%	-3,7%

---