CEL OCENY RYZYKA

Celem oceny ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik (czynniki) chemiczny jest dobranie i podjęcie odpowiednich do ryzyka działań i środków: ochronnych, zapobiegawczych i monitorujących.

W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r Nr 11, poz. 86 oraz z 2008 r Nr 203, poz.1275) ryzyko zawodowe stwarzane przez czynnik chemiczny zdefiniowane zostało jako prawdopodobieństwo (możliwość) wystąpienia potencjalnej szkody zdrowotnej w warunkach stosowania czynnika chemicznego lub narażenia na czynnik chemiczny w miejscu pracy.

W ocenie ryzyka zawodowego należy uwzględnić:

• niebezpieczne właściwości poszczególnych czynników chemicznych,

• otrzymane od dostawców informacje dotyczące zagrożenia poszczególnymi czynnikami chemicznymi oraz zaleceniami ich bezpiecznego stosowania, w szczególności zawarte w kartach charakterystyki substancji chemicznych niebezpiecznych,

• rodzaj, poziom i czas trwania narażenia,

• wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy,

• efekty działań zapobiegawczych,

• warunki pracy przy procesach produkcyjnych z zastosowaniem substancji chemicznych.

Oceniając ryzyko zawodowe związane z narażeniem na niebezpieczne czynniki chemiczne należy wziąć również pod uwagę czynniki wpływające na prawdopodobieństwo doznania szkody przez pracowników:

• ilość stosowanej substancji,

• sposób stosowania substancji wpływający na skalę jej uwalniania,

• ekspozycję pracowników na zagrożenie, możliwość minimalizowania obecności pracowników w strefie narażenia,

• skuteczność środków ochrony zbiorowej,

• skuteczność środków ochrony indywidualnej,

• możliwość ograniczenia skutków narażenia poprzez sprawny system udzielania pierwszej pomocy,

Do oceny ryzyka zawodowego należy wykorzystać informacje dotyczące:

• lokalizacji stanowiska pracy i/lub realizowanych na nim zadań,

• osób, pracujących na stanowisku, ze szczególnym uwzględnieniem tych osób, dla których przyjmuje się inne szczególne kryteria, takich jak np. kobiety w ciąży - w zakładzie nie zatrudnia się w chwili obecnej pracowników młodocianych i osób niepełnosprawnych,

• stosowanych środków pracy, materiałów i wykonywanych operacji technologicznych,

• wykonywanych czynności oraz sposobu i czasu ich wykonywania przez pracujące na stanowisku osoby.

UPROSZCZONE METODY OCENY ZAGROŻENIA ZWIĄZANEGO Z NARAŻENIEM NA DZIAŁANIE NIEBEZPIECZNYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH

Metodologia została opracowana w Health & Safety Executive (Organ Wykonawczy ds. BHP) w celu oceny zagrożenia związanego z narażeniem na działanie niebezpiecznych środków chemicznych; nosi nazwę podstaw kontroli substancji niebezpiecznych dla zdrowia (COSSH Essentials).

Pełny opis metody (COSHH Essentials. Health and Safety Executive, 2003) dostępny jest pod adresem http://www.coshh-essentials.org.uk

Metody uproszczone mogą być stosowane przede wszystkim w małych i średnich przedsiębiorstwach, do przeprowadzania wstępnej oceny zagrożenia i określania potrzeby wprowadzenia środków i działań korygujących.

I OCENA RYZYKA ZWIĄZANEGO Z NARAŻENIEM INHALACYJNYM (PRZEZ DROGI ODDECHOWE).

Metodę stosuje się do określania środków i działań korygujących odpowiednio do czynności podlegających ocenie, a nie do szczegółowego wyznaczania istniejącego poziomu zagrożenia.

Metoda nie jest wskazana do oceny ryzyka dla procesów technologicznych, w których w sposób stały i potwierdzony badaniami oraz pomiarami, wydzielają się do środowiska pracy substancje niebezpieczne, dla których ustalone są wartości NDS i NDN.

W metodzie przyjęto 4 poziomy zagrożenia, które są zdefiniowane w tabeli nr I-A-7 a w tabelach od I-A-8 do I-A-12 znajdują się sposoby ustalania poziomu ryzyka dla poszczególnych klas niebezpieczeństwa od A do E.

Zmienne zazwyczaj brane pod uwagę w stosowanych metodach to:

• Nieodłączne niebezpieczeństwo stwarzane przez środek chemiczny

• Częstość i długość narażenia

• Ilość stosowanego lub występującego środka che­micznego

• Lotność środka chemicznego lub wytwarzanie jego pyłów

• Sposób wykorzystywania substancji/preparatu

• Rodzaj środków zmniejszających zagrożenie.

Przypisując niektórym zmiennym półilościowe wskaźniki wyznacza się klasę zagrożenia.

Informacje z przeglądu wstępnego stanowisk i miejsc wykonywania pracy, dokumentacji, sposoby i metod wykonywania czynności, własności, ilości stosowanego preparatu zostały przedstawione w tabelach nr I-A-1 i nr I-A-2.

Tabela nr I-A-1

OPIS STANOWISKA PRACY

LOKALIZACJA STANOWISKA PRACY
Stanowisko:		Pracownik gospodarczy
Zakład pracy:		Supermarket
Wydział:		Administracyjno- gospodarczy
Pomieszczenie:		Pomieszczenia: magazynowe, hala sklepowa, wydzielone stoisko piekarnicze, grill, wędliniarskie, biurowe, higieniczno-sanitarne, zaplecze gospodarcze. W magazynie i pomieszczeniach higieniczno- sanitarnych wentylacja grawitacyjna. W hali sklepowej i na stoiskach wydzielonych wentylacja mechaniczna wywiewna i nawiewna ogólna uruchamiana centralnie.
Lokalizacja:		Szczecin
CHARAKTERYSTYKA STANOWISKA
Zakres czynności:		Prace porządkowe: mycie i dezynfekcja posadzek, ścian, mebli, urządzeń produkcyjnych i sanitarnych.
Technologia:		Mycie ręczne i obsługa maszyny myjąco-czyszczącej (do posadzek) oraz natryskowe mycie i dezynfekcja z użyciem pojemników pod ciśnieniem (spryskiwaczy) wytwarzających pianę lub areozol.
Materiały, surowce		Środki chemii gospodarczej myjąco- dezynfekcyjne do profesjonalnego stosowania, w opakowaniach handlowych o pojemności 3litry, 5 litrów i 10 litrów oraz ogólnodostępne środki chemii gospodarczej w opakowaniach o pojemności do 2 litrów. ECO S14, ECO S17, TESOL, CLEAN WC, MYDŁO W PŁYNIE.
Wyposażenie stanowiska:		MASZYNA MYJĄCO - CZYSZCZĄCA HACOMATIC, WIADRO, MOP, ŚCIERKI, SZCZOTKA, ZMIOTKA, SZUFELKA, zbieracz kropel, pojemniki do dozowania preparatów pod ciśnieniem, brak instrukcji bhp, brak środków do usuwania rozlewów cieczy z uszkodzonych opakowań, brak rozdzielności składowania preparatów ze sobą reagujących.
Podstawowe Zagrożenia:		Oblanie się koncentratem środka dezynfekująco - myjącego na ręce, przedramiona, zachlapanie oczu, odzieży, nóg, wskutek: ochlapania się koncentratem podczas jego dozowania do wiadra lub maszyny myjącej, pęknięcia uszkodzonego opakowania ze środkiem podczas manipulacji - upadek, przenoszenia, otwierania. Kontakt dłoni ze środkami myjącymi dezynfekującymi (zanurzanie w roztworach myjących i wyciskanie ścierek, mopów ,itp.) Narażenie inhalacyjne na opary, areozole, gazy wydzielające się podczas dozowania i stosowania roztworów myjąco- dezynfekcyjnych. wyciek środka z uszkodzonych opakowań i zmieszanie chemikaliów ze sobą reagujących podczas składowania, celowe zmieszanie chemikaliów, które ze sobą reagują z wydzieleniem gazów toksycznych (np. chloru), Przypadkowe spożycie.
Opis Pracy - Czynności:		Udział w przyjmowaniu dostaw środków chemicznych do podręcznego magazynu, prowadzenie magazynu środków chemii gospodarczej, przygotowanie roztworów myjących i dezynfekcyjnych: transport ręczny, przelewanie koncentratów do wiadra, przelewanie do mniejszych opakowań technologicznych (pojemników ciśnieniowych), mieszanie koncentratów z wodą, Mycie ręczne posadzek, ścian, powierzchni mebli, urządzeń sanitarnych z użyciem szczotki, mopa, ścierki, zbieracza kropel, mycie i dezynfekcja powierzchni blatów roboczych, urządzeń technologicznych (grill, piekarnik) metodą natryskową, mycie posadzek z użyciem maszyny myjąco-czyszczącej - ręczne dozowanie koncentratu do zasobnika bezpośrednio z opakowań handlowych, opróżnianie zasobnika po myciu i płukanie wodą zasobnika maszyny po zakończeniu pracy przy użyciu przewodu giętkiego.
Sposób Wykonywania Pracy:		Odzież - fartuch roboczy bawełniany, obuwie własne pracownika.
Czas pracy z podziałem na czynności, zmianowość:		Zatrudnienie - 2 kobiety zatrudnione w wymiarze pełnego etatu, praca na dwie zmiany. Nie są zatrudniane osoby młodociane i niepełnosprawne.

Tabela nr I-A-2

Lp.	Nazwa preparatu/charakterystyka	Zużycie na zmianę roboczą			Zagrożenia chemiczne Stan skupienia/ temperatura wrzenia
				ilość			Częstotliwość stosowania	j.m.
SUROWCE
1	TESOL Alkaliczny preparat myjąco-dezynfekcyjny zawierający aktywny chlor. Preparat do ręcznego mycia posadzek, ścian.	1	Często (2-4 godzin na zmianę)	Litr	ŻRĄCY (C) R 35 - powoduje poważne oparzenia R 31 - w kontakcie z kwasami uwalnia toksyczne gazy pH 12	CIECZ jasnożółta temperatura wrzenia - nie określono
2	ECO S-17 zawierający wodorotlenek sodu do 15% Preparat do maszynowego mycia podłóg	5	Okresowo (raz na zmianę roboczą)	Litr	DRAŻNIACY (Xi) R 36/38 działa drażniąco na oczy i skórę pH 11	CIECZ zabarwiona na kolor jasnożółty temperatura wrzenia - 105^0C
3	ECO S-14 Kwaśny preparat do mycia urządzeń zawierający kwas fosforowy 75% (do 15%) i kwas azotowy do 15%, w postaci piany.	1	Okresowo - wielokrotnie (3 razy na zmianę roboczą)	Litr	ŻRĄCY (C) - R 34 - powoduje oparzenia pH 1	CIECZ zabarwiona na kolor czerwony temperatura wrzenia - 100^0C
4	WC - CLEAN Zawierający kwas fosforowy do 15% Preparat do mycia urządzeń sanitarnych	2	Okresowo - Wielokrotnie (do 2 godzin na zmianę roboczą)	Litr	DRAŻNIACY (Xi) R 36/38 działa drażniąco na oczy i skórę pH 2	CIECZ o barwie zielonej temperatura wrzenia - powyżej 100^0C
SUBSTANCJE WYDZIELAJĄCE SIĘ
1	CHLOR	-	Rzadko - możliwość awaryjnego wydzielenia się	-	TOKSYCZNY (T) R 23-36/37/38-50 działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą, powoduje poważne oparzenia	GAZ o barwie żółtozielonej o charakterystycznym zapachu powoduje blokowanie receptorów węchu. Prężność gazu w temp. 20^0C - 0,68 MPa.

I - 1 Opis metody oceny ryzyka

Przy ustalaniu nieodłącznego niebezpieczeństwa związanego z substancją zastosowano pięć kategorii A, B, C, D i E (patrz tabela nr I-A-3) w zależności od zwrotów R występujących na etykiecie produktu i w dołączonej do niego karcie charakterystyki.

KATEGORIE ZAGROŻENIA - podział Tabela I-A-3

KATEGORIA A	KATEGORIA B	KATEGORIA C	KATEGORIA D	KATEGORIA E
R36 R36/38 R38 R65 R67 Wszystkie substancje, którym nie przypisano zwrotów R odpowiadających grupom B-E.	R20 R20/21 R20/21/22 R20/22 R21 R21/22 R22	R23 R23/24 R23/24/25 R23/25 R24 R24/25 R25 R34 R35 R36/37 R36/37/38 R37 R37/38 R41 R43 R48/20 R48/20/21 R48/20/21/22 R48/20/22 R48/21 R48/21/22 R48/22	R26 R26/27 R26/27/28 R26/28 R27 R27/28 R28 Klasa 3 rakotwórczy, R40 R48/23 R48/23/24 R48/23/24/25 R48/23/25 R48/24 R48/24/25 R48/25 R60 R61 R62 R63 R64	Klasa 3 mutagenny, R40 R42 R42/43 R45 R46 R49 Klasa 3 mutagenny, R68

Poziom zagrożenia wzrasta od kategorii zagrożenia A do E.

Dla wyznaczenia „lotności” ustalono 3 poziomy (niski, średni i wysoki) z zastosowaniem tabeli nr I-A-4 i wykresu I-A-5.

Tabela nr I-A-4

Poziom skłonności ciał stałych do wytwarzania pyłu/poziom lotności cieczy		Ciało stałe	Ciecz
Niska	1	Substancje w postaci granulek, które łatwo się nie rozpadają. Przy stosowaniu nie obserwuje się tworzenia pyłu. Przykłady: granulki PCV, płatki woskowane, bryłki itd.	Temp. wrzenia powyżej 150^0C
Średnia	2	Ciała stałe w postaci granulek lub krystaliczne. Przy stosowaniu obserwuje się tworzenie pyłu, który szybko się osadza i jest widoczny na otaczających powierzchniach. Przykład: detergent w proszku	Temp. wrzenia pomiędzy 50^0C a 150^0C
Wysoka	3	Proszki: silnie rozdrobnione o niskiej gęstości. Przy stosowaniu obserwuje się tworzenie obłoków pyłu, które utrzymują się w powietrzu przez kilka minut. Przykłady: cement, sadza, kreda itd.	Temp. wrzenia poniżej 50^0C

wykres nr I-A-5

Skłonność do przedostawania się do środowiska klasyfikuje się jako wysoką, średnią i niską mierzy natomiast, podobnie jak w przypadku cieczy, za pomocą lotności i temperatury pracy, które określają szybkość parowania środka, w odniesieniu do ciał stałych − za pomocą skłonności do wytwa­rzania pyłu.

Dla wyznaczenia wskaźnika „ilości” ustalono 3 poziomy (mały, średni i duży) z zastosowaniem tabeli nr I-A-6.

Ilość stosowanej substancji (rząd wielkości)

Tabela nr I-A-6

Ilość substancji		Ciało stałe		Ciecz
				Waga	Typowe opakowanie	Objętość	Typowe opakowanie
Mała	1	Gramy	Pudełko, słoik	Mililitry	Butelki
Średnia	2	Kilogramy	Worek, bęben	Litry	Bębny
Duża	3	Tony	Big-Bag, silosy	Metry sześcienne	Zbiorniki

Klasę niebezpieczeństwa odczytujemy z odpowiedniej tabeli (ABCD) na przecięciu wyznaczonych poziomów lotności i ilości

Tabela I-A-8

Klasa niebezpieczeństwa A
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość	Mała lotność lub mała zdolność tworzenia pyłu	Średnia lotność	Średni zdolność tworzenia pyłu	Duża lotność lub wysoka zdolność tworzenia pyłu
mała	1	1	1	1
średnia	1	1	1	2
duża	1	1	2	2

Tabela I-A-9

Klasa niebezpieczeństwa B
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość	Mała lotność lub mała zdolność tworzenia pyłu	Średnia lotność	Średni zdolność tworzenia pyłu	Duża lotność lub wysoka zdolność tworzenia pyłu
mała	1	1	1	1
średnia	1	2	2	2
duża	1	2	3	3

Tabela I-A-10

Klasa niebezpieczeństwa C
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość	Mała lotność lub mała zdolność tworzenia pyłu	Średnia lotność	Średni zdolność tworzenia pyłu	Duża lotność lub wysoka zdolność tworzenia pyłu
mała	1	2	1	2
średnia	2	3	3	3
duża	2	4	4	4

Tabela I-A-11

Klasa niebezpieczeństwa D
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość	Mała lotność lub mała zdolność tworzenia pyłu	Średnia lotność	Średni zdolność tworzenia pyłu	Duża lotność lub wysoka zdolność tworzenia pyłu
mała	2	3	2	3
średnia	3	4	4	4
duża	3	4	4	4

Tabela I-A-12

Klasa niebezpieczeństwa E

Brak tabeli klasyfikacyjnej

Dla wszystkich substancji i mieszanin niezależnie od stosowanej ilości oraz niezależnie od lotności przyjmuje się

„poziom zagrożenia - 4”

Znaczenie poziomu ryzyka odczytujemy z tabeli nr I-A-7

Tabela nr I-A-7

Poziom ryzyka	Znaczenie
1	Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie. Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
2	W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
3	W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
4	Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Po dokonanej ocenie przystępujemy do działań obniżających poziom ryzyka a po ich wdrożeniu dokonujemy ponownie oceny ryzyka tzw. resztkowego wg powyższych schematów postępowania

I - 2

Ocena ryzyka inhalacyjnego dla zagrożeń związanych z nanoszeniem metodą natryskiwania (z pojemnika ciśnieniowego) koncentratu preparatu ECO S-14 na wewnętrzne powierzchnie urządzeń technologicznych - zanieczyszczone tłuszczem.

Podczas tych czynności wytwarza się aerozol i piana na powierzchni urządzenia.

Preparat ECO S-14 zawiera kwas fosforowy 75% (od 15% - 35% stężenia objętościowego) i kwas siarkowy (od 5% - 15% stężenia objętościowego) - R 34 (C - żrący ).

Dla warunków określonych w tabeli opisu stanowiska pracy (fartuch bawełniany, obuwie własne), wentylacja ogólna mechaniczna uruchamiana centralnie, brak instrukcji postępowania z preparatem.

Ustalamy kategorię niebezpieczeństwa wg tabeli I-A-3 Kategoria nieodłącznego niebezpieczeństwa - „C”

KATEGORIA A	KATEGORIA B	KATEGORIA C	KATEGORIA D	KATEGORIA E
R36 R36/38 R38 R65 R67 Wszystkie substancje, którym nie przypisano zwrotów R odpowiadających grupom B-E.	R20 R20/21 R20/21/22 R20/22 R21 R21/22 R22	R23 R23/24 R23/24/25 R23/25 R24 R24/25 R25 R34 R35 R36/37 R36/37/38 R37 R37/38 R41 R43 R48/20 R48/20/21 R48/20/21/22 R48/20/22 R48/21 R48/21/22 R48/22	R26 R26/27 R26/27/28 R26/28 R27 R27/28 R28 Klasa 3 rakotwórczy, R40 R48/23 R48/23/24 R48/23/24/25 R48/23/25 R48/24 R48/24/25 R48/25 R60 R61 R62 R63 R64	Klasa 3 mutagenny, R40 R42 R42/43 R45 R46 R49 Klasa 3 mutagenny, R68

Ustalamy poziom lotności wg tabeli nr I-A-4 Poziom lotność cieczy - „średnia”

Jednakże ze względu na stosowanie preparatu poprzez natryskiwanie, co powoduje wytworzenie aerozolu do oceny przyjęto o poziom wyższy wskaźnik lotności - „wysoki"

Poziom skłonności ciał stałych do wytwarzania pyłu / poziom lotności cieczy		Ciało stałe	Ciecz
Niska	1	Substancje w postaci granulek, które łatwo się nie rozpadają. Przy stosowaniu nie obserwuje się tworzenia pyłu. Przykłady: granulki PCV, płatki woskowane, bryłki itd.	Temp. wrzenia powyżej 150^0C
Średnia	2	Ciała stałe w postaci granulek lub krystaliczne. Przy stosowaniu obserwuje się tworzenie pyłu, który szybko się osadza i jest widoczny na otaczających powierzchniach. Przykład: detergent w proszku	Temp. wrzenia pomiędzy 50^0C a 150^0C
Wysoka	3	Proszki: silnie rozdrobnione o niskiej gęstości. Przy stosowaniu obserwuje się tworzenie obłoków pyłu, które utrzymują się w powietrzu przez kilka minut. Przykłady: cement, sadza, kreda itd.	Temp. wrzenia poniżej 50^0C

Ustalamy poziom ilości wg tabeli nr I-A-6 - Ilość - „średnia”

Ilość substancji		Ciało stałe		Ciecz
				Waga	Typowe opakowanie	Objętość	Typowe opakowanie
Mała	1	Gramy	Pudełko, słoik	Mililitry	Butelki
Średnia	2	Kilogramy	Worek, bęben	Litry	Bębny
Duża	3	Tony	Big-Bag, silosy	Metry sześcienne	Zbiorniki

Dla klasy niebezpieczeństwa C wg tabeli nr I-A-10. Szacujemy ryzyko na poziomie 4

Klasa niebezpieczeństwa C
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość	Mała lotność lub mała zdolność tworzenia pyłu	Średnia lotność	Średni zdolność tworzenia pyłu	Duża lotność lub wysoka zdolność tworzenia pyłu
Mała	1	2	1	2
Średnia	2	3	3	3
duża	2	4	4	4

Zagrożenie jest duże, W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka

Podjąć działania zapobiegawcze:

• wyposażyć pracownika w ochronę dróg oddechowych chroniącą przed aerozolami i mgłami (np. jednorazowego użytku),

• okresowo sprawdzać sprawność urządzeń wentylacyjnych,

• zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej i udokumentować ten fakt,

• wydać szczegółową instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu czynności z użyciem preparatu,

• przechowywać z dala od źródeł ciepła i bezpośredniego działania promieni słonecznych.

Sprawdzić poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych wg poprzedniego schematu.

Kategoria nieodłącznego niebezpieczeństwa - „C”

Poziom lotności cieczy - po zastosowaniu środków ochrony dróg oddechowych przyjmujemy znacznie niższy poziom lotności -„mały” , ze względu na brak narażenia inhalacyjnego

Ilość - „średnia”

Wg tabeli nr I-A-10 dla klasy niebezpieczeństwa C - ryzyko „resztkowe” szacujemy na poziomie 2 - w wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko

Np:

• zmienić sposób nanoszenia preparatu na powierzchnię (bez wytwarzania areozolu),

• zastosować inny mniej szkodliwy środek myjący.

I - 3

Ocena ryzyka inhalacyjnego dla zagrożeń związanych ze zmieszaniem preparatów.

Przyjęto 2 sytuacje:

• wyciek środka (WC CLEAN) z uszkodzonych opakowań i zmieszanie chemikaliów reagujących ze sobą z wydzieleniem gazów toksycznych (chloru), podczas składowania (z TESOL - em),

• celowe zmieszanie preparatów (TESOL i WC CLEAN), które reagują ze sobą z wydzieleniem gazów toksycznych (chloru) w czasie mycia urządzeń sanitarnych - zabrakło preparatu WC CLEAN i pracownik dolał do muszli klozetowej TESOL.

Oba te zagrożenia rozpatrujemy łącznie, gdyż skutki są podobne: zagrożenie zatrucia wydzielającym się chlorem - substancją toksyczną R23-36/37/38-50. (prężność gazu dla 20⁰C - 0,68 MPa).

Dla warunków określonych w tabeli opisu stanowiska pracy (fartuch bawełniany, obuwie własne), wentylacja grawitacyjna, brak instrukcji postępowania z preparatem.

Ustalamy kategorię niebezpieczeństwa wg tabeli nr I-A-3.

KATEGORIA A	KATEGORIA B	KATEGORIA C	KATEGORIA D	KATEGORIA E
R36 R36/38 R38 R65 R67 Wszystkie substancje, którym nie przypisano zwrotów R odpowiadających grupom B-E.	R20 R20/21 R20/21/22 R20/22 R21 R21/22 R22	R23 R23/24 R23/24/25 R23/25 R24 R24/25 R25 R34 R35 R36/37 R36/37/38 R37 R37/38 R41 R43 R48/20 R48/20/21 R48/20/21/22 R48/20/22 R48/21 R48/21/22 R48/22	R26 R26/27 R26/27/28 R26/28 R27 R27/28 R28 Klasa 3 rakotwórczy, R40 R48/23 R48/23/24 R48/23/24/25 R48/23/25 R48/24 R48/24/25 R48/25 R60 R61 R62 R63 R64	Klasa 3 mutagenny, R40 R42 R42/43 R45 R46 R49 Klasa 3 mutagenny, R68

Kategoria nieodłącznego niebezpieczeństwa - „C”

Ustalamy poziom lotności dla gazu - „duży”

Ustalamy poziom ilości dla wydzielającego się gazu podczas reakcji na poziomie - „małym”

Dla klasy niebezpieczeństwa C wg tabeli nr I-A-10. Szacujemy ryzyko na poziomie 2

Klasa niebezpieczeństwa C
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość	Mała lotność lub mała zdolność tworzenia pyłu	Średnia lotność	Średni zdolność tworzenia pyłu	Duża lotność lub wysoka zdolność tworzenia pyłu
Mała	1	2	1	2
Średnia	2	3	3	3
duża	2	4	4	4

Zagrożenie jest akceptowalne - W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.

Podjąć działania zapobiegawcze :

• wydać szczegółową instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu czynności z użyciem preparatu WC-CLEAN z zakazem mieszania go z innymi preparatami myjąco - dezynfekcyjnymi i instrukcję postępowania pracowników w sytuacjach awaryjnego niekontrolowanego wycieku preparatów z opakowania,

• zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,

• zorganizować składowanie opakowań ze środkami myjąco - dezynfekcyjnymi z zachowaniem rozdzielności składowania preparatów ze sobą reagujących i opisać pola składowe,

• pracownikom usuwającym rozlewy TESOL-u, który wszedł w reakcję z kwasami, zapewnić półmaski z wkładem ABE1 (informacja z karty charakterystyki),

• zapewnić w magazynie sorbent do absorbowania rozlanych cieczy, tj. piasek lub ziemię okrzemkową lub trociny, oraz pojemnik na odpady przeznaczone do utylizacji,

• zapewnić zapasowe pojemniki - kanistry polietylenowe atestowane dla grupy pakowania Y (II) z zamknięciami z odpowietrznikiem w celu przelania do nich zawartości z uszkodzonych opakowań.

II UPROSZCZONA OCENA ZAGROŻENIA WYPADKOWEGO ZWIĄZANEGO Z OBECNOŚCIĄ NIEBEZPIECZNYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH.

Ocenę należy przeprowadzić, jeżeli substancje i preparaty chemiczne magazynowane, stosowane lub powstające w procesie technologicznym stwarzają zagrożenia:

• poparzenia, podrażnienia lub powstania odczynów alergicznych w kontakcie ze skórą lub oczami,

• poparzenia, podrażnienia śluzówek układu pokarmowego po przypadkowym spożyciu,

• powstania pożaru lub / i wybuchu.

Substancje / preparaty niebezpieczne, stwarzające zagrożenie wybuchem oznakowane są znakiem graficznym (piktogramem) oraz literą F, F+, O w karcie charakterystyki oraz na etykiecie opakowania.

Dla substancji / preparatów niebezpiecznych o własnościach wybuchowych należy przeprowadzić odrębną ocenę ryzyka, zgodnie z § 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (Dz. U. Nr 107, poz. 1004 ze zmianami z 2006 r. Nr 121, poz. 836).

Do oceny ryzyka wypadkowego, przyjęto uproszczona metodę opracowaną przez COSHH Essentials. Health and Safety Executive 2003, w polskiej wersji językowej.

Substancje i preparaty chemiczne niebezpieczne w kontakcie ze skórą i oczami oraz niebezpieczne po spożyciu oznakowane są w karcie charakterystyki następującymi zwrotami zagrożenia R:

R21	R27	R38	R48/24
R20/21	R27/28	R37/38	R48/23/24
R20/21/22	R26/27/28	R41	R48/23/24/25
R21/22	R26/27	R43	R48/24/25
R24	R34	R42/43	R66
R23/24	R35	R48/21
R23/24/25	R36	R48/20/21
R24/25	R36/37	R48/20/21/22
	R36/38, R36/3738	R48/21/22

Dla w/w substancji i preparatów należy przeprowadzić ocenę ryzyka wypadkowego.

Przed przystąpieniem do szacowania poziomu ryzyka należy:

• dokonać opisu czynności i warunków pracy, jak w punkcie I dla oceny ryzyka narażenia inhalacyjnego (tabela I-A-1, I-A-2),

• zapoznać się z kartami charakterystyki substancji i preparatów magazynowanych i stosowanych oraz wydzielających się substancji niebezpiecznych,

• wypełnić przedstawioną poniżej listę kontrolną nr II-1

II-1 LISTA KONTROLNA

Przeczytaj pytania.

Zaznacz odpowiedzi w odpowiednich rubrykach.

Zapis „Ozt” oznacza odczytaj wskaźnik z tabeli nr II-1-A

Lp.	Pytanie / problem	Tak	Nie	Nie dotyczy	Wskaźnik dla odpowiedzi „Nie”
1	Czy przechowujesz, stosujesz, produkujesz itd. niebezpieczne środki chemiczne w postaci surowców, produktów pośrednich, produktów ubocznych, produktów gotowych, odpadów, środków czystości itd.				Gdy odpowiedź negatywna - odstąp od dalszej oceny
	Identyfikacja środków chemicznych
2	Czy niebezpieczne środki chemiczne występujące podczas pracy stale lub okresowo zostały zidentyfikowane i zinwentaryzowane.				Wysoce niewystarczający
3	Czy oryginalne opakowania niebezpiecznych środków chemicznych zostały właściwie oznakowane.				Wysoce niewystarczający
4	Czy powyższe oznakowanie zachowuje się po przeniesieniu niebezpiecznego środka chemicznego do innego opakowania lub pojemnika.				Wysoce niewystarczający
5	Czy etykiety opisujące produkt oraz kierunek przepływu cieczy zostały naklejone, dołączone lub namalowane na rurach do przesyłu niebezpiecznych środków chemicznych.				Ozt
6	Czy wzdłuż rur rozmieszczono wystarczającą liczbę etykiet, w szczególności w obszarach szczególnego ryzyka (zawory, złącza itd.).				Do poprawy
7	Czy dostępne są karty charakterystyki dla wszystkich niebezpiecznych środków chemicznych, które mogą znajdować się na stanowisku pracy, a jeśli to konieczne, czy dostępne są wystarczające i odpowiednie informacje dotyczące niebezpiecznych środków chemicznych nieposiadających kart (odpady, produkty pośrednie itd.).				Ozt
	Przechowywanie i pakowanie środków chemicznych
8	Czy niebezpieczne środki chemiczne przechowuje się w specjalnych pomieszczeniach zamkniętych, zależnie od klasy ryzyka i odpowiednio oddzielone (odległość lub odpowiednia przegroda) od środków, których z nimi przechowywać nie wolno lub mogących powodować niebezpieczne reakcje.				Ozt
9	Czy przestrzeń magazynowa jest odpowiednio wentylowana grawitacyjnie lub mechanicznie.				Niewystarczający
10	Jeśli wymaga się tego w związku z ilością produktu lub stwarzanym przezeń niebezpieczeństwem, czy w obszarach przechowywania, stosowania i / lub produkcji możliwe jest gromadzenie i usuwanie wycieków lub rozlanych niebezpiecznych środków chemicznych do bezpiecznych pojemników.				Niewystarczający
11	Czy zakazana jest obecność lub stosowanie „niekontrolowanych" źródeł zapłonu w miejscach przechowywania łatwopalnych niebezpiecznych środków chemicznych, a przestrzeganie zakazu odpowiednio się kontroluje i gwarantuje.				Ozt
12	Czy opakowania zawierające niebezpieczne środki chemiczne mają wystarczającą odporność fizyczną oraz chemiczną i czy nie są na nich widoczne żadne ślady uderzeń, rozcięć lub odkształceń.				Ozt
13	Czy opakowania zawierające niebezpieczne środki chemiczne są całkowicie bezpieczne (zamknięcie automatyczne, zamknięcie bezpieczeństwa z blokadą, podwójne opakowanie, pokrycie materiałem tłumiącym wstrząsy itd.).				Ozt
14	Czy opakowania transportuje się (ręcznie lub mechanicznie) stosując wyposażenie lub sprzęt gwarantujący odpowiednią stabilność i zamocowanie.				Ozt
	Stosowanie i obróbka środków chemicznych
15	Czy w miejscu pracy znajduje się ilość niebezpiecznego środka chemicznego niezbędnie potrzebna do wykonywania pracy (nigdy zaś ilości większe niż stosowane w ciągu zmiany lub dnia roboczego).				Do poprawy
16	Czy w miejscu pracy znajduje się tylko taka ilość niebezpiecznych środków chemicznych, jaka jest wykorzystywana w ciągu zmiany lub dnia roboczego oraz czy środki chemiczne w danej chwili niewykorzystywane przechowuje się w odpowiednich pojemnikach, zabezpieczonych szafach lub specjalnie do tego przeznaczonych zamkniętych miejscach.				Do poprawy
17	Czy unika się ręcznego przelewania środków chemicznych z otwartych pojemników (tzn. bez stosowania dozowników i pomp).				Ozt
18	Czy tworzenie lub gromadzenie ładunku elektrostatycznego podczas przenoszenia cieczy łatwopalnych jest ściśle kontrolowane.				Ozt
19	Czy instalacje elektryczne w obszarach, w których istnieje zagrożenie atmosferą wybuchową, są wykonane przeciwwybuchowo, zaś wszelkie źródła zapłonu są kontrolowane.				Ozt
20	Czy instalacje elektryczne i wyposażenie urządzeń, pomieszczeń i magazynów, w których występują substancje żrące, są wykonane w sposób właściwy (odporne na ich właściwości żrące).				Ozt
21	Czy materiały, wyposażenie i urządzenia zostały dostosowane do właściwości wykorzystywanych niebezpiecznych środków chemicznych.				Ozt
22	Czy przed podjęciem pracy sprawdza się, czy nie pojawiły się wycieki i dokonuje ogólnej kontroli instalacji lub wyposażenia.				Ozt
23	Czy urządzenia lub procesy, które tego wymagają, są wyposażone w układy pozwalające wykrywać warunki niebezpieczne (np. dolna granica zapłonu w tunelu suszarniczym, temperatura oraz ciśnienie reaktora, poziom wypełnienia zbiornika itd.) połączone z systemami alarmowymi.				Ozt
24	Czy istniejące układy detekcyjne mogą wyłączyć proces technologiczny w sytuacjach skrajnych, jeśli zajdzie taka potrzeba.				Niewystar-czający
25	Czy ujścia i otwory wylotowe urządzeń bezpieczeństwa obsługujących produkty łatwopalne oraz wybuchowe są skierowane w miejsce bezpieczne i wyposażone są w sygnalizację świetlną, jeśli to konieczne.				Ozt
26	Czy dostępne są urządzenia pozwalające na bezpieczne oczyszczenie, absorpcję, zniszczenie lub zebranie produktów, które wyciekły z urządzeń bezpieczeństwa i otworów wylotowych.				Ozt
27	Czy czynności, które mogą grozić uwolnieniem gazu, par, pyłów itd. niebezpiecznych środków chemicznych, są wykonywane w układzie zamkniętym albo co najmniej w obszarach dobrze wentylowanych lub w instalacjach wyposażonych w wyciąg miejscowy.				Ozt
28	Czy wprowadzono środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się czynników chemicznych niebezpiecznych na inne stanowiska pracy lub do innych pomieszczeń pracy.				Ozt
	Organizacja czynności zapobiegawczych przy stosowaniu środków chemicznych
29	Czy dokonywane jest sprawdzanie czystości zbiorników i pojemników po środkach chemicznych, przed ich powtórnym napełnieniem innym preparatem.				Ozt
30	Czy została zagwarantowana kontrola dostępu pracowników nieuprawnionych i osób z zewnątrz do obszarów przechowywania, załadunku, rozładunku i obróbki niebezpiecznych środków chemicznych.				Ozt
31	Czy pracownicy zostali we właściwy sposób poinformowani o ryzyku związanym z niebezpiecznymi środkami chemicznymi i przeszli odpowiednie szkolenie w zakresie stosowanych środków zapobiegawczych i ochronnych.				Ozt
32	Czy pracownicy mają dostęp do kart charakterystyki, przekazanych przez dostawcę preparatów.				Do poprawy
33	Czy istnieją pisemne instrukcje stanowiskowe, dotyczące wykonywania czynności z niebezpiecznymi środkami chemicznymi.				Ozt
34	Czy ustalono program przeglądów i konserwacji wyposażenia technicznego i instalacji technologicznych, których poprawne funkcjonowanie jest niezbędne dla bezpieczeństwa.				Niewystarczający
35	Czy miejsca i stanowiska pracy są utrzymywane w czystości (czy zastosowano odpowiedni program i kontroluje się jego stosowanie).				Do poprawy
36	Czy istnieją specjalne środki do neutralizacji i usuwania rozlanych substancji lub usuwania wycieków; czy istnieją odpowiednie instrukcje.				Niewystarczający
37	Czy istnieje odpowiedni plan gospodarki odpadami i kontroluje się jego stosowanie.				Niewystar-czający
38	Czy wprowadzono odpowiednie zasady higieny osobistej (mycie rąk, zmiana odzieży, zakaz jedzenia, picia i palenia na stanowiskach pracy itd.), a ich stosowanie jest kontrolowane.				Do poprawy
39	Czy istnieje plan awaryjny wykorzystywany w sytuacjach zagrożenia związanych z niebezpiecznymi środkami chemicznymi (wyciek, rozlanie, pożar, wybuch itd.).				Wysoce Niewystar-czający
40	Czy wprowadzono ogólne zasady organizacyjne wymagane do oddzielenia niebezpiecznych środków chemicznych lub zmniejszenia narażenia / kontaktu pracowników z chemikaliami.				Ozt
	Stosowanie środków ochrony osobistej i instalacji awaryjnych
41	Czy dostępne są niezbędne środki ochrony indywidualnej i czy jest kontrolowane ich odpowiednie stosowanie w przypadku czynności związanych z ryzykiem narażenia lub kontaktu z niebezpiecznymi środkami chemicznymi.				Ozt
42	Czy prysznice do odkażania oraz stanowiska do płukania oczu są dostępne w pobliżu miejsc, w których może nastąpić rozpryskanie niebezpiecznego środka chemicznego.				Ozt
43	Czy ustalono zasady gospodarowania środkami ochrony indywidualnej i odzieżą roboczą.				Niewystar-czający
44	Czy stwierdzono jakiekolwiek inne braki lub niedociągnięcia w środkach ochrony ogólnej i organizacyjnych oraz przy stosowaniu środków ochrony osobistej: opisać i dokonać oceny.

II-1-A TABELA

Z tabeli odczytujemy poziom wskaźnika, w zależności od zagrożenia opisanego symbolem R w karcie charakterystyki preparatu.

Wynik wstawiamy do odpowiedniej rubryki w liście kontrolnej.

Numer pytania	Wysoce niewystarczający	Niewystarczający	Do poprawy
5, 7	R1 - R6, R7, R12, R14, R15,	R8, R9, R11, R18, R24, R25	R10, R21, R22, R36, R38,
8	R16, R17, R19, R27, R28, R35, R39,	R30, R34, R37, R41, R44,	R10, R21, R22, R36, R38,
11	R1 -R6, R7, R12, R14, R15, R16, R17, R19,	R8, R9, R11, R18, R30, R44,	R10,
12, 13, 14	R1 -R6, R7, R12, R17, R19, R27, R35, R39,	R8, R11, R24, R34, R37, R44,	R10, R11,R21,R36, R38,
17	R7, R12, R17, R35, R39,	R11, R18, R24, R30, R34, R37, R41,	R10, R21, R36
18	R7, R12,	R11, R18, R30,	R10
19	R1- R6, R12, R15	R8, R11, R18, R30,
20	R35	R34
21, 22, 23	R1 - R6, R7, R12, R14, R15, R16, R17, R19, R27, R35, R39,	R8, R9, R11, R18, R24, R30, R37, R41, R44,	R10, R21, R36, R38,
24		R1 - R6, R7, R12, R14, R15, R16, R17, R19, R27, R35, R39,	R8, R9, R10, R11, R18, R21, R24, R30, R34, R37, R38, R41, R44,
25	R2, R3, R5, R6, R7, R12, R14, R15, R16, R17, R19,	R8, R9, R11, R18, R30, R44,	R10,
26	R27, R35, R39,	R24, R34, R37, R41,	R21, R36, R38
27	R7, R12, R27, R35, R39,	R11, R18, R24, R30, R34, R37, R41,	R10, R21, R36,
28	R1 - R6, R7, R12, R14, R15,	R8, R9, R11, R18, R24, R25,	R10, R21, R22, R36, R38,
29	R16, R17, R19, R27, R28, R35, R39,	R30, R34, R37, R41, R44,	R10
30, 31	R1 - R6, R7, R12, R14, R15,	R8, R9, R11, R18, R24, R25,	R10, R21, R22, R36, R38,
33	R16, R17, R19, R27, R28, R35, R39,	R30, R34, R37, R41, R44,	R10
40	R8, R9, R11, R18, R24, R25, R30, R34, R37, R41, R44,	R8, R9, R11, R18, R24, R25, R30, R34, R37, R41, R44,	R10, R21, R22, R36, R38,
41, 42	R27, R35, R39,	R24, R34, R39, R41,	R21, R36

II-2 OPIS METODY

Wybrana metoda pozwala określić poziom ryzyka wypadkowego na pod­stawie trzech zmiennych:

• obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa

• poziomu narażenia

• poziomu skutków

II-2-a Ustalenie poziomu obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa

Obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa zależy od liczby odpowiedzi „wysoce niewystarczający”, „wystarczający” i „do poprawy” w liście kontrolnej.

Obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa określa się jako:

• 10 - „wysoce niewystarczający" - jeżeli odpowiedź na co najmniej jedno z pytań dała wskaźnik „wysoce niewystarczający" lub jeśli ponad połowa uwzględnianych pytań dała wskaźnik „niewystarczający",

• 6 - „niewystarczający" - jeżeli na żadne pytanie nie odpowiedziano ze wskaźnikiem „wysoce niewystarczający", jednak odpowiedź na co najmniej jedno z pytań dała wskaźnik „niewystarczający" lub jeśli ponad połowa uwzględnianych pytań dała wskaźnik „do poprawy",

• 2 - „do poprawy" - jeżeli na żadne pytanie nie odpowiedziano ze wskaźnikiem „wysoce niewystarczający" lub „niewystarczający", jednakże odpowiedź, na co najmniej jedno z pytań dała wskaźnik „do poprawy",

• 0 - „dopuszczalny” - w pozostałych przypadkach.

W przypadku uzyskania wskaźnika „0”, należy odstąpić od dalszej oceny i zastosować środki przewidziane w tabeli II -2 -E dla poziomu ryzyka „1”.

II-2-b Ustalenie poziomu narażenia.

Poziom narażenia określa częstość występowania narażenia na ryzyko.

Poziom narażenia należy odczytać z tabeli II-2-B, uwzględniając czas wykonywania czynności.

II-2-B TABELA

Poziom narażenia	Znaczenie
1	Rzadko - nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2	Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3	Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4	Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

II-2-c Ustalenie poziomu skutków.

Poziom skutków, określa spodziewane szkody dla zdrowia.

Poziom skutków należy odczytać z tabeli II-2-C

II-2-C TABELA

Poziom skutków	Znaczenie
10	Niewielkie szkody - (opatrunek i przemycie rany )
25	Szkody odwracalne - wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60	Poważne szkody - trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego, układu pokarmowego)
100	Śmierć

II-2-d Wyznaczenie poziomu ryzyka.

Obliczamy iloczyn obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa i poziomu narażenia.

Odczytujemy z tabeli II-1-3-D poziom ryzyka dla obliczonego iloczynu oraz poziomu skutków.

II-2-D TABELA

Poziom Skutków	Wartość iloczynu (obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa x poziom narażenia)
			2-4	6 - 8	10 - 20	24 - 40
		10	20-40	60-80	100-200	240-400
		25	50-100	150-200	250-500	600-1000
		60	120-240	360-480	600-1200	1440-2400
		100	200-400	600-800	1000-2000	2400-4000

Znaczenie poszczególnych poziomów ryzyka odczytujemy z tabeli II-2-E

II-2-E TABELA

Poziom ryzyka	Znaczenie
20 - 40	Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie. Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
50 - 120	W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko
150 - 500	W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600 - 4000	Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Przystępujemy do działań obniżających poziom ryzyka, a po ich wdrożeniu określamy ryzyko resztkowe, według poprzedniego schematu postępowania od II-2-a do II-2-e.

II-2 OCENA RYZYKA WYPADKOWEGO

II-2-1 Zagrożenia związane ze stosowaniem „TESOLU”

Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj:

• ręcznego przelewania stężonego preparatu z opakowań do pojemników

• moczenia i wyciskania mopów, ścierek w roztworze rozcieńczonym

Zagrożenia występują także w sytuacjach awaryjnych podczas kontaktu ze stężonym preparatem wyciekającym z uszkodzonego opakowania. W przypadku zmieszania z kwasami wydziela się gazowy chlor, który jest gazem toksycznym o działaniu żrącym.

Z uwagi na to, że preparat Tesol ma silne działanie żrące, w kontakcie z oczami może spowodować utratę wzroku, a w kontakcie ze skórą głębokie rany.

Wyznaczenie obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa.

Obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa należy określić na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej.

a) kontakt z rozcieńczonym preparatem

Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 33,41 „wysoce niewystarczający”

Wynik: wysoce niewystarczający - obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 10

Ustalenie poziomu narażenia

Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli

Poziom narażenia	Znaczenie
1	Rzadko - nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2	Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3	Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4	Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

narażenie: wielokrotnie w ciągu dnia roboczego przez krótki czas = poziom narażenia 3

Ustalenie poziomu skutków

Poziom skutków odczytujemy z tabeli

Poziom skutków	Znaczenie
10	Niewielkie szkody - (opatrunek i przemycie rany )
25	Szkody odwracalne - wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60	Poważne szkody - trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego, układu pokarmowego)
100	Śmierć

skutki: maceracja skóry, zaczerwienienie skóry, stany alergiczne, przemycie oczu, po spożyciu porada lekarska = poziom skutków 10 )

Określenie poziomu ryzyka

1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy

wartość obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa (10) x wartość poziomu narażenia (3).

Wartość iloczynu 10 x 3 = 30

2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka

Poziom Skutków	Wartość iloczynu
			2-4	6 - 8	10 - 20	24 - 40
		10	20-40	60-80	100-200	240-400
		25	50-100	150-200	250-500	600-1000
		60	120-240	360-480	600-1200	1440-2400
		100	200-400	600-800	1000-2000	2400-4000

Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (10) z wyznaczoną wartością iloczynu (30)

Wyznaczony poziom ryzyka od 240 - 400.

Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.

Poziom ryzyka	Znaczenie
20 - 40	Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie. Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
50 - 120	W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
150 - 500	W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600 - 4000	Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Zagrożenie jest duże należy niezwłocznie podjąć działania ograniczające poziom ryzyka. Zaplanowane działania opisano łącznie dla preparatu stężonego i rozcieńczonego.

b) kontakt z preparatem stężonym

Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 8,17,,33,41,42 „wysoce niewystarczający”

Wynik: wysoce niewystarczający - obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 10

Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli

Poziom narażenia	Znaczenie
1	Rzadko - nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2	Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3	Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4	Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

narażenie: wielokrotnie w ciągu dnia roboczego przez krótki czas = poziom narażenia 2

Poziom skutków wyznaczamy z tabeli

Poziom skutków	Znaczenie
10	Niewielkie szkody - (opatrunek i przemycie rany )
25	Szkody odwracalne - wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60	Poważne szkody - trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego, układu pokarmowego)
100	Śmierć

(skutki: możliwe zachlapanie oczu stężonym preparatem lub spożycie preparatu -poważne szkody = poziom skutków 60 )

Określamy poziom ryzyka

1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy

wartość obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa (10) x wartość poziomu narażenia (2).

Wartość iloczynu 10 x 2 = 20

2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka

Poziom Skutków	Wartość iloczynu
			2-4	6 - 8	10 - 20	24 - 40
		10	20-40	60-80	100-200	240-400
		25	50-100	150-200	250-500	600-1000
		60	120-240	360-480	600-1200	1440-2400
		100	200-400	600-800	1000-2000	2400-4000

Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (60) z wyznaczoną wartością iloczynu (20)

Wyznaczony poziom ryzyka od 600 -1200.

Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.

Poziom ryzyka	Znaczenie
20 - 40	Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie. Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
50 - 120	W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
150 - 500	W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600 - 4000	Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Zagrożenie jest zbyt duże, należy przerwać pracę wykonywaną w opisanych warunkach.

Podjąć działania zapobiegawcze.

Proponowane dla podpunktu a (rozcieńczony) i b (stężony)działania zapobiegawcze:

• zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym informującym o zagrożeniu i nazwą preparatu,

• zapewnić dozownik lub pompkę do przelewania stężonego preparatu,

• opracować instrukcję postępowania z preparatem i jego magazynowania,

• zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,

• zapewnić wodny natrysk awaryjny do przemywania oczu (tzw. „oczomyjkę”),

• pracownikom zgodnie z kartą charakterystyki wydać:

1. do pracy z roztworem myjącym: rękawice ochronne kategorii III, z kauczuku butylowego lub nitrylowego,

2. do pracy ze stężonym preparatem: gogle ochronne, fartuch przedni gumowy, rękawice ochronne kategorii III, z kauczuku butylowego lub nitrylowego

Sprawdzić poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.

• obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa

• dla ręcznego przelewania preparatu stężonego - 0

• dla mycia i wykręcania mopa -0

Dla obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa „0” odczytujemy z tabeli poziom ryzyka 1. Ryzyko akceptowalne.

II-2-2 Zagrożenia związane ze stosowaniem „ WC-CLEAN”

Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj::

• zdejmowania opakowania z preparatem z półki magazynowej - możliwość uszkodzenia opakowania i oblania odzieży, nieosłoniętej skóry twarzy, oczu i dłoni,

• ręcznego mycia umywalek, kabin natryskowych i muszli ustępowych, a preparat dozowany jest bezpośrednio z opakowań producenta.

• przypadkowego spożycia,

Zagrożenie występuje także w sytuacjach awaryjnych, tj. w przypadku zmieszania z TESOLEM wydziela się gazowy chlor (ocena ryzyka dla przypadkowego zmieszania opisana w części dotyczącej oceny narażenia inhalacyjnego).

Preparat WC-CLEAN ma działanie drażniące na skórę i oczy, a także po spożyciu.

Na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej wyznaczamy obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa.

Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 8,17,27,41 „do poprawy”

obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 2

Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli

Poziom narażenia	Znaczenie
1	Rzadko - nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2	Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3	Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4	Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

poziom narażenia 2

Z tabeli wyznaczamy poziom skutków

Poziom skutków	Znaczenie
10	Niewielkie szkody - (opatrunek i przemycie rany )
25	Szkody odwracalne - wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60	Poważne szkody - trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego, układu pokarmowego)
100	Śmierć

Skutki: podrażnienie skóry, podrażnienie gałki ocznej, po spożyciu konieczna pomoc lekarska = poziom skutków 25

Określamy poziomu ryzyka

1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy

wartość obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa (2) x wartość poziomu narażenia (2).

Wartość iloczynu 2 x 2 = 4

2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka

Poziom Skutków	Wartość iloczynu
			2-4	6 - 8	10 - 20	24 - 40
		10	20-40	60-80	100-200	240-400
		25	50-100	150-200	250-500	600-1000
		60	120-240	360-480	600-1200	1440-2400
		100	200-400	600-800	1000-2000	2400-4000

Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (25) z wyznaczoną wartością iloczynu (4)

Wyznaczony poziom ryzyka od 50-100.

Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.

Poziom ryzyka	Znaczenie
20 - 40	Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie. Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
50 - 120	W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
150 - 500	W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600 - 4000	Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Zagrożenie jest średnie.

Podjąć działania ograniczające poziom ryzyka:

• oddzielić i opisać miejsce składowania preparatu,

• opracować instrukcję bezpiecznego postępowania z preparatem,

• zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,

• czynności z preparatem wykonywać przy włączonej wentylacji mechanicznej,

• wydać pracownikom do prac z preparatem środki ochrony indywidualnej określone w karcie charakterystyki preparatu, tj: gogle ochronne, rękawice gumowe lub z PCV.

Sprawdzamy poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.

• -obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa - 2

(odpowiedź na pytanie 17 z listy kontrolnej „do poprawy”

• - poziom narażenia - 2

• poziom skutków - 10

Wyznaczamy iloczyn 2 x 2 = 4

Odczytujemy poziom ryzyka dla iloczynu „4” i skutków „10”

Poziom ryzyka pierwszy (od 20-40). Ryzyko akceptowalne.

II-2-3 Zagrożenia związane ze stosowaniem „Eco-S-14”

Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj::

• zdejmowania opakowania z preparatem z półki magazynowej - możliwość uszkodzenia opakowania i oblania odzieży, nieosłoniętej skóry twarzy, oczu i dłoni,

• przelewania preparatu do pojemników roboczych, na czas wykonania pracy - natryskowego nanoszenia preparatu na urządzenia,

• Podczas sytuacji (awaryjnych)

• przypadkowego spożycia

• celowego lub przypadkowego zmieszania z preparatami zasadowymi np. Eco-S-17 lub silnymi utleniaczami - reakcja silnie egzotermiczna, może prowadzić do wydzielenia się ciepła i dodatkowego oparzenia termicznego, podczas reakcji wydziela się wodór.

Zgodnie z informacją zawartą w karcie charakterystyki, preparat „Eco-S-14” jest żrący, powoduje oparzenia, podrażnienia i zapalenia skóry, podrażnienia i oparzenia oczu, w kontakcie z oczami może spowodować utratę wzroku, po spożyciu może spowodować odwracalne zmiany w układzie pokarmowym.

Na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej wyznaczamy obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa.

Lista kontrolna: -odpowiedzi na pytania 8, 17, 26, 33, 36, 41, 42 „niewystarczający”

obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 6

Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli

Poziom narażenia	Znaczenie
1	Rzadko - nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2	Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3	Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4	Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

poziom narażenia 3

Z tabeli wyznaczamy poziom skutków

Poziom skutków	Znaczenie
10	Niewielkie szkody - (opatrunek i przemycie rany )
25	Szkody odwracalne - wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60	Poważne szkody - trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego, układu pokarmowego)
100	Śmierć

Skutki trwałe, np. utrata wzroku, uraz organów wewnętrznych= poziom skutków 60

Określamy poziom ryzyka

1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy

wartość obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa (6) x wartość poziomu narażenia (3).

Wartość iloczynu 6 x 3 = 18

2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka

Poziom Skutków	Wartość iloczynu
			2-4	6 - 8	10 - 20	24 - 40
		10	20-40	60-80	100-200	240-400
		25	50-100	150-200	250-500	600-1000
		60	120-240	360-480	600-1200	1440-2400
		100	200-400	600-800	1000-2000	2400-4000

Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (60) z wyznaczoną wartością iloczynu (18)

Wyznaczony poziom ryzyka od 600-1200.

Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.

Poziom ryzyka	Znaczenie
20 - 40	Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie. Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
50 - 120	W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
150 - 500	W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600 - 4000	Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Zagrożenie jest duże.

Podjąć natychmiast działania ograniczające poziom ryzyka:

• zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym o zagrożeniu i nazwą preparatu,

• opracować instrukcję postępowania z preparatem i jego magazynowania,

• zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,

• zapewnić wodny natrysk awaryjny do przemywania oczu (tzw. „oczomyjkę”),

• zapewnić środki do unieszkodliwiania rozlanego preparatu oraz oznakowane pojemniki umożliwiające przelanie zawartości preparatu z uszkodzonego opakowania

• pracownikom zgodnie z kartą charakterystyki wydać: gogle ochronne, rękawice kwasochronne kategorii III,

• zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej, skrócić czas narażenia lub stosować preparat rozcieńczony.

Sprawdzamy poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.

• obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa - 2

• poziom narażenia - 2

• poziom skutków - 25

Wyznaczamy iloczyn 2 x 2 = 4

Odczytujemy poziom ryzyka dla iloczynu „4” i skutków „25”

Poziom ryzyka od 50-100.

Ryzyko akceptowalne ale zastanowić się nad możliwością zmiany preparatu na mniej szkodliwy.

II-2-4 Zagrożenia związane ze stosowaniem „Eco-S-17”

Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj::

• zdejmowania opakowania z preparatem z półki magazynowej - możliwość uszkodzenia opakowania i oblania odzieży, nieosłoniętej skóry twarzy, oczu i dłoni,

• ręcznego dozowania preparatu do zbiornika w maszynie.

Ponadto podczas sytuacji awaryjnych

• przypadkowego spożycia,

• omyłkowego lub celowego zmieszania z kwasem lub preparatem w własnościach kwasowych, np. Eco-S-4 z wydzieleniem dużej ilości ciepła.

• w kontakcie z materiałami palnymi stwarza zagrożenie wybuchowo-pożarowe.

Zgodnie z informacją zawartą w karcie charakterystyki, preparat „Eco-S-17” działa silnie drażniąco na oczy i skórę, może powodować podrażnienie, pieczenie i łzawienie oczu. Po spożyciu konieczna pomoc lekarska.

Na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej wyznaczamy obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa.

Lista kontrolna: -odpowiedzi na pytania 8,17,42 „do poprawy”

obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 2

Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli

Poziom narażenia	Znaczenie
1	Rzadko - nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2	Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3	Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4	Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

Kontakt z preparatem podczas transportu z magazynu oraz podczas napełniania zbiornika w maszynie poziom narażenia 2

Z tabeli wyznaczamy poziom skutków

Poziom skutków	Znaczenie
10	Niewielkie szkody - (opatrunek i przemycie rany )
25	Szkody odwracalne - wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60	Poważne szkody - trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego, układu pokarmowego)
100	Śmierć

poziom skutków 25

Określamy poziom ryzyka

1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy

wartość obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa (2) x wartość poziomu narażenia (2).

Wartość iloczynu 2 x 2 = 4

2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka

Poziom Skutków	Wartość iloczynu
			2-4	6 - 8	10 - 20	24 - 40
		10	20-40	60-80	100-200	240-400
		25	50-100	150-200	250-500	600-1000
		60	120-240	360-480	600-1200	1440-2400
		100	200-400	600-800	1000-2000	2400-4000

Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (25) z wyznaczoną wartością iloczynu (4)

Wyznaczony poziom ryzyka od 50-100.

Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.

Poziom ryzyka	Znaczenie
20 - 40	Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie. Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
50 - 120	W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
150 - 500	W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600 - 4000	Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Zagrożenie jest średnie.

Konieczne jest zaplanowanie działań dla ograniczenia ryzyka.

• zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu - z dala od materiałów palnych, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym informującym o zagrożeniu,

• magazynować z dala od materiałów palnych,

• opracować instrukcję postępowania z preparatem i jego magazynowania,

• zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany ,

• zapewnić środki do unieszkodliwiania rozlanego preparatu oraz oznakowane pojemniki umożliwiające przelanie zawartości preparatu z uszkodzonego opakowania

• pracownikom na czas przelewania preparatu z opakowań producenta do maszyny myjącej wydać: gogle ochronne, rękawice chroniące przed ługami,

• zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej.

Sprawdzamy poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.

-obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa - 2

(pozostaje ręczne przelewanie pkt 17)

- poziom narażenia - 2

• poziom skutków - 10

Wyznaczamy iloczyn 2 x 2 = 4

Odczytujemy poziom ryzyka dla iloczynu „4” i skutków „10”

Poziom ryzyka od 20-40 (poziom pierwszy).

Ryzyko akceptowalne.

III. INFORMACJA DLA PRACOWNIKÓW

Po przeprowadzeniu oceny ryzyka związanego z narażeniem/ kontaktem na działanie czynników chemicznych niebezpiecznych na stanowisku pracownika gospodarczego przygotowujemy informację, z która zapoznamy pracowników.

Pracownikom nie przedkładamy do zapoznania się pełnej dokumentacji z oceny ryzyka, a jedynie wynik tej oceny.

Zgodnie z art. 226 pkt 2 Kodeksu pracy pracodawca „informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami”.

Nazwa preparatu

Czynność

Zagrożenie

Skutki

Poziom ryzyka

Środki profilaktyczne

Poziom ryzyka po wdrożeniu środków (resztkowe)

TESOL - preparat stężony

Układanie opakowań z chemikaliami na półkach regałów, zdejmowanie towarów z półek

oblanie skóry rak, twarzy i oczu preparatem wyciekających z uszkodzonego opakowania

Głębokie oparzenia skóry, utrata wzroku, oparzenia i uszkodzenia układu pokarmowego

Poziom 4, Ryzyko duże nieakceptowalne

zachować odrębne miejsca składowania preparatu w miejscach oznaczonych znakiem graficznym o zagrożeniu i nazwą, do przelewania stężonego preparatu stosować dozownik lub pompkę, stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i jego magazynowania, w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw. „oczomyjką”, przed rozpoczęciem pracy ze stężonym preparatem założyć gogle ochronne, fartuch przedni gumowy, rękawice ochronne z kauczuku butylowego lub nitrylowego w przypadku rozlania preparatu zasypać sorbentem znajdującym się w oznakowanym pojemniku w magazynie,

Poziom 1 ryzyko akceptowalne

Przelewanie preparatu do zbiornika w celu przygotowania roztworu myjącego

oblanie skóry rak, twarzy i oczu preparatem

Przypadkowe spożycie preparatu

w przypadku łącznego rozlania kilku środków, w tym WC-CLEAN przed unieszkodliwianiem sorbentem założyć półmaskę z wkładem ABE1 bezwzględnie przestrzegać zasady nie mieszania ze sobą różnych preparatów, nie przelewać preparatu do pojemników po innych substancjach, nie usuwać etykiet z opakowań producenta i oznakowania pojemników roboczych, przestrzegać instrukcji postępowania podczas awaryjnego wycieku preparatów

Celowe lub przypadkowe zmieszanie z innym preparatem -„WC-CLEAN”

Zatrucie wydzielającym się chlorem podrażnienie śluzówek oczu, gardła i nosa, zablokowanie receptorów węchowych

TESOL - preparat rozcieńczony

moczenia i wyciskania mopów, ścierek w roztworze rozcieńczonym

Kontakt preparatu z odsłoniętą skórą rąk, nóg, oczami

Maceracja skóry, zaczerwienienie skóry, stany alergiczne, podrażnienie oczu,

Poziom 3 Ryzyko nieakceptowalne

stosować się do instrukcji postępowania z preparatem, do pracy z roztworem myjącym stosować rękawice ochronne z kauczuku butylowego lub nitrylowego

Poziom 1 ryzyko akceptowalne

WC-CLEAN

zdejmowanie opakowania z preparatem z półki magazynowej, ręczne mycie umywalek, kabin natryskowych i muszli ustępowych, a preparat dozowany jest bezpośrednio z opakowań producenta.

oblanie skóry rąk, nóg, twarzy i oczu preparatem wyciekającym z uszkodzonego opakowania, przypadkowe spożycie

Podrażnienie skóry, podrażnienie gałki ocznej, po spożyciu podrażnienie układu pokarmowego

Poziom 3 Ryzyko nieakceptowalne

zachować odrębne miejsca składowania preparatu w miejscach oznaczonych znakiem graficznym o zagrożeniu i nazwą, stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i jego magazynowania, w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw. „oczomyjką”, czynności z preparatem wykonywać przy włączonej wentylacji mechanicznej, przed rozpoczęciem pracy z preparatem założyć gogle ochronne, rękawice ochronne gumowe lub z PCV w przypadku rozlania preparatu zasypać sorbentem znajdującym się w oznakowanym pojemniku w magazynie, bezwzględnie przestrzegać zasady nie mieszania ze sobą różnych preparatów, nie przelewać preparatu do pojemników po innych substancjach, nie usuwać etykiet z opakowań producenta i oznakowania pojemników roboczych, przestrzegać instrukcji postępowania podczas awaryjnego wycieku preparatów

Poziom 1 ryzyko akceptowalne

ECO S-14

zdejmowanie opakowania z preparatem z półki magazynowej, ręczne pokrywanie mytych powierzchni - natryskiwanie grilla, pieca piekarniczego, blatów stołów roboczych, innych urządzeń.

oblanie skóry rąk, nóg, twarzy i oczu preparatem wyciekającym z uszkodzonego opakowania, przypadkowe spożycie, Celowe lub przypadkowe zmieszanie z innym preparatami zasadowymi np. ECO S - 17 lub silnymi utleniaczami- reakcja - reakcja silnie egzotermiczna, może prowadzić do wydzielenia się ciepła i dodatkowego oparzenia termicznego, podczas reakcji wydziela się wodór,

powoduje oparzenia, podrażnienia i zapalenia skóry, podrażnienia i oparzenia oczu, w kontakcie z oczami może spowodować utratę wzroku, po spożyciu może spowodować odwracalne zmiany w układzie pokarmowym,

Poziom 4, Ryzyko duże nieakceptowalne

W magazynie nie składować preparatu przy źródłach ciepła i w miejscach nasłonecznionych, zachować odrębne miejsca składowania preparatu w miejscach oznaczonych znakiem graficznym o zagrożeniu i nazwą, stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i jego magazynowania, w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw. „oczomyjką”, przed rozpoczęciem pracy preparatem założyć gogle ochronne rękawice kwasoodporne, w przypadku rozlania preparatu zasypać sorbentem znajdującym się w oznakowanym pojemniku w magazynie, nie usuwać etykiet z opakowań producenta i oznakowania pojemników roboczych, nie przelewać preparatu do pojemników po innych substancjach, nie mieszać z preparatem ECO S - 17,

Poziom 2 ryzyka akceptowalne

Natryskowe nanoszenie preparatu stężonego na czyszczone powierzchnie, Magazynowanie w nieodpowiednich warunkach (wysoka temperatura, działanie promieni słonecznych)

Wdychanie wydzielających się oparów i aerozoli, rozkład pod wpływem wysokiej temperatury i światła słonecznego

Zapalenie spojówek oka, zapalenie oskrzeli, podrażnienie skóry i odczyny alergiczne, Zatrucie gazami z rozkładu

stosować przydzielone ochrony dróg oddechowych chroniącą przed areozolami i mgłami, okresowo sprawdzać sprawność urządzeń wentylacyjnych, przestrzegać postanowień instrukcji stosowania preparatu, przechowywać pojemniki robocze z dala od źródeł ciepła, zabezpieczyć je prze bezpośrednim działaniem światła słonecznego.

ECO S-17

Układanie opakowań z chemikaliami na półkach regałów, zdejmowanie towarów z półek przelewanie preparatu z opakowania producenta (handlowych) do zbiornika maszyny myjącej HACOMATIC

oblanie skóry rąk, nóg, twarzy i oczu preparatem wyciekającym z uszkodzonego opakowania oraz podczas dozowania do maszyny myjącej, przypadkowe spożycie, podczas pożaru kontakt z materiałami palnymi stwarza zagrożenie wybuchowo-pożarowe.

Podrażnienie skóry, podrażnienie gałki ocznej, po spożyciu podrażnienie układu pokarmowego

Poziom 2 Ryzyko średnie akceptowalne

zachować odrębne miejsca składowania preparatu zdala od materiałów palnych w miejscach oznaczonych znakiem graficznym o zagrożeniu i nazwą, stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i jego magazynowania oraz postępowania na wypadek pożaru, w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw. „oczomyjką”, na czas przelewania preparatu z opakowań producenta do maszyny myjącej założyć gogle ochronne, rękawice chroniące przed ługami.

Poziom 1 ryzyko akceptowalne

Opracowanie:

Nadinspektor Pracy - Jolanta Adamczyk - Pyzel

Nadinspektor Pracy - Grażyna Pawlata - Ich

3

---