Poradnictwo to: „proces wspierania, którego celem jest pomoc jednostce w zrozumieniu własnego życia i osiągnięciu większej dojrzałości przez uczenie przyjmowania odpowiedzialności i podejmowania samodzielnej decyzji” Proces dzielenia się nie tylko zachowaniami, ale doświadczeniem tworzenia relacji cechującej się zaufaniem i bliskością Relacja między dwiema osobami z których Jednej potrzebna jest okazja do mówienia o sowich problemach Druga zaś jest na tyle wrażliwa i dojrzała, by zrozumieć cudze wątpliwości i konflikty, oraz dysponuje wiedzą i umiejętnościami. Wymaga dobrowolnie zawartej umowy, w której wyraźnie określa się granicę relacji oraz zobowiązuje do zachowania tajemnicy”. Tożsamość poradnictwa: Poradnictwo jest systemem czynności ludzkich, więc systemem społecznym. Jest działaniem (działalnością) racjonalnym, a więc przysługuje mu cecha celowości w realizacji zamiarów osób z nim związanych (nie jest działaniem spontanicznym, ani przypadku) Zorientowane jest na optymalizację, na udoskonalenie cech osobowości i zachowań (na rozwój motywacji, przekształcania emocji, rozbijanie stereotypów, wzbogacania informacji) Plasuje się na różnych poziomach życia społecznego (dot. jednostek, grup, instytucji) Przedmiotem działanie nie jest jednostka, ale przeżywany przez nią problem, który prowadzi do zaburzenia stosunku jednostki do siebie lub/i otoczenia. Dzięki niemu rozwiązuje się problemy życiowe ludzi Realizowany jest w układzie interakcyjnym sprzyjającym powstaniu nowych wartości i wytwarzaniu się odrębnego stosunku społecznego (poradniczego) Podejmowany jest przez doradców wobec, dla i przy udziale radzących się (dla których wymaga się kompetencji, w którym udziela pomocy oraz posiadania takich cech osobowości i stosowania metod zgodnych z etyką zawodową) Jest działaniem któremu nie przysługuje precyzyjnie określony rodzaj czynności, forma organizacyjna, metoda postępowania, a jedynie przypisuje się przyjazny i wspomagający charakter Udział radzącego jest dobrowolny, a udział doradcy wynika z poczucia społecznego obowiązku, życzliwości lub racji wykonywania zawodu	Wyznaczniki percepcji: Bodziec (złożoność sygnału, siła sygnału, stosunek do sygnału) Nacisk na aparat fizyczny służący do wykrywania sygnału (na poziomie receptorowym i neutronowym) Czynniki związane z daną osobą: Historia uprzedniego doświadczenia Przynależność do określonej kultury Motywacyjne Osobowościowe Zmienność: - odwracalność figury i tła - bliskość - światła i cieni - perspektywa liniowa - domykanie figury Pomaganie: pomaganie jest zaplanowanym procesem przebiegającym w konkretnych ramach. Ramy pomagania tworzą kontakt, który: zawierany jest między dwoma osobami: oczekiwania, zasady postępowania, cele, czas trwania procesu pomagania sztywne ramy mają zapewnić obu stronom poczucie bezpieczeństwa Pomaganie innym nie jest łatwe i już na samym początku można wpaść w jedną z trzech pułapek: pośpiech, pocieszanie, pomocne rady Relacja pomocowa to szczególna relacja między osobą pomagającą i wspomaganą, skupia się bowiem na osobnie wspomaganej i jej problemach. Problemy to nie tylko kłopoty, lecz również niewykorzystane szanse i możliwości potencjalnego rozwoju. Celem tej relacji jest pomoc w skutecznym pokonywaniu życiowych problemów oraz uczeniu, jak pomagać samemu sobie. Kontakt pomocowy To kontakt dobry, konstruktywny, czyli harmonijne współdziałanie i przyjazny stosunek miedzy doradcą a radzącym się, oznacza to , że obaj zdają sobie sprawę z pracy, która ma być wykonana i wskazują dobra wolę, aby się z nią uporać Ostateczny kontakt zostaje nawiązany, gdy radzący się dochodzi do przekonania, że doradca rzeczywiści się nim interesuje, nie daje mu nieprzemyślanych rad, ani nie przytłacza go swoją pomocą.
Zadania doradcy: - odczytywanie i rozumienie potrzeb i możliwości klienta - przyjęcie właściwej roli w procesie doradzania (w różnych jego etapach rola jest zróżnicowana) - rozważanie różnych oczekiwań klienta, wśród których oczekiwanie przemiany to jednocześnie gotowość do zmiany, wyzdrowienia Przebieg relacji pomocowych etap przygotowawczy etap właściwy - pierwsze spotkanie - wstępna diagnoza - zawieranie kontraktu - przepracowanie nowych problemów c) zakończenie Cechy relacji pomocowej - dynamizm - może być nawiązana między podmiotami społecznymi - nie zastępowalność - szczególna wieź między doradca a klientem - zaufanie - związek konstruktywny - autentyczny - doświadczenie emocjonalne Umiejętności i techniki niezbędne do pracy doradcy: umiejętności aktywnego uważnego słuchania oceniania wspierania interpretacje badania rozumienia akceptacja klienta i unikanie negatywnego nastawienia	Koncepcje poradnictwa: - dyrektywne - nie liczą się z jednostką - liberalne - rozwiązują sytuację uwzględniając sytuacje jednostki - dialogowe - badania i poszukiwanie strategii i środków rozwiązywania problemów W poradnictwie wyodrębniamy cztery działy: - dydaktyczne - realizowane jest przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną - wychowawcze - obejmuje problemy wychowawcze młodzieży - opiekuńcze - zajmuje się realizacją potrzeb ludzi - specjalistyczne - rodzinne Poradnictwo rodzinne: - to forma praktyki społecznej, w której z problemami osób pozostających w różnych współzależnościach spotykają się przedstawiciele różnych specjalności np. pedagog, psycholog, lekarz, prawnik, socjolog - każdy z doradców patrzy na sprawy rodzinne i małżeństwa z punktu widzenia własnej specjalności. Z poradnictwem rodzinnym wiążą się dwie grupy zagadnień Problemy dotyczące zewnętrznych stosunków rodziny, jej kontaktów z innymi i środowiskiem: konflikty sąsiedzkie, sprawy mieszkaniowe, zawodowe, spadkowe, alimentacyjne; Problemy związane ze stosunkami w obrębie rodziny (są one związane z zakłóceniami stosunków wewnątrz rodziny): poradnictwo małżeńskie, poradnictwo wychowawcze, poradnictwo rodzinne Poradnictwo rodzinne (wąskie ujęcie) Pomoc udzielana rodzicom i dzieciom koncentrująca się głównie wokół spraw wychowawczych m. in.: * trudności podczas wychowywania dzieci * postępowanie z dzieckiem upośledzonym w rozwoju lub z odchyleniami od formy rozwojowej * postępowanie z dzieckiem upośledzonym umysłowo * wychowywanie dzieci z zaburzeniami psychicznymi * wybór zawodu dziecka aby odpowiadał jego zainteresowaniom, osobowości
Zakres działań poradnictwa rodzinnego (ujęcie szerokie): - przygotowanie do życia w rodzinie - towarzyszenie rodzinie w różnych fazach życia - kształtowanie właściwych postaw rodzicielskich Przedmiot porad w poradniach rodzinnych: - wszelkie okoliczności powstania małżeństwa i rodziny (genetyczne, seksuologiczne, planowanie rodzicielstwa, przygotowanie do rodzicielstwa i adopcje) - zasady współżycia pary małżeńskiej (rozwiązywanie konfliktów, psychoterapia, trudności z natury prawnej, gospodarczej, wychowawczej, zabezpieczające pokolenie wstępujące i zstępujące) - stosunki z członkami bliższej i dalszej rodziny w sytuacjach zmiany stanu cywilnego, separacji mieszkaniowej, rozwodu i jego konsekwencji, wdowieństwa, starczej zależności - problemy młodzieży społecznej zagubionej w sytuacji wyboru szkoły, zawodu, miejsca pracy, odrywania się od rodziny, odtrącenia przez grupę rówieśniczą, patologii alkoholowej czy narkomanii - pomoc związana z ostatnimi fazami życia rodziny - porady dla zajmujących się rodziną Charakterystyka oddziaływania w poradnictwie rodzinnym - naprawcze - zmiana typu relacji - zapobiegawcze - wykrywanie i hamowanie pewnych tendencji wewnątrz rodziny - optymalizujące - gdy występują nieznaczące zakłócenia - prognostyczne - poradnictwo z dalszym kierunkiem kształcenia czy wyboru szkoły Małżeństwo i o nich mit - małżonkowie powinni być najlepszymi przyjaciółmi - miłość romantyczna to podstawa dobrego małżeństwa -związki pozamałżeńskie niszczą małżeństwo - jeśli dręczy poczucie winy przyznaj się do wszystkiego - małżonkowie powinni wszystko robić wspólnie - szczęśliwe małżeństwo wymaga całkowitego zaufania - dobrzy ma małżonkowie powinni „prać brudy” we własnym domu - prawdziwi kochankowie odgadują swoje myśli i uczucia - ambicje męża są ważniejsze od kariery żony - jeśli mąż lub żona chcą odejść nie pozwól na to i walcz	Co można zrobić by uniknąć błędów? (A.A. Lazarus) Partnerzy w najbardziej udanych związkach nie trzymają się kurczowo siebie, ale zostawiają drugiej stronie duża swobodę i przestrzeń. Szczęśliwi małżonkowie dbają raczej o trwałość uczuć niż romantyczne uniesienia i mają dla siebie dość szacunku, by podtrzymać zainteresowania partnera. Małżonkowie inteligentni nie spoczywają na laurach, mają świadomość niepewnego losu oraz tego, że ich partnerzy mogą zainteresować się lub przyciągnąć kogoś innego. Szczęśliwe małżeństwo opiera się na umiejętnościach negocjowania oraz szukania kompromisu, a także unikania sztywnych ról i kategorycznych nakazów postępowania. Wymaga to dojrzałości obojga partnerów oraz przyjęcia przez nich odpowiedzialności za swoje szczęście. W udanym małżeństwie nikt nie czyta w myślach partnera (nie mówi mu co on lub ona ma na myśli), nikt nie próbuje też kształtować partnera na swoją modłę (próbując „zmienić jego lub ją na lepsze). Poradnictwo - trening małżeński: - zmiany psychologiczne wymagają rozwiązywania problemów tu i teraz, a nie zajmowania się tam i wtedy, - problemy małżeńskie wynikają z posiadania błędnych informacji (np. wiary w opisywane mity) oraz z braku informacji, - mówienie o problemach jest potrzebne, ale niewystarczające - należy znaleźć aktywne sposoby ich rozwiązywania, - oboje partnerzy muszą wyrazić gotowość do pracy nad małżeństwem i podjąć wysiłek w celu wprowadzenia w nim zmian, Rady dla osób pragnących stworzyć dobry związek: - ograniczenie krytycyzmu do minimum - unikanie mówienie „nie” - wyrażaj pochwałę i aprobatę - nie udzielaj zbędnych rad - nie czytaj w cudzych myślach - nie drąż przeszłości - nie przesadzaj z kontrolą - nie nagradzaj braku uprzejmości
Fazy małżeństwa Zauroczenie - romantycznie uniesienia, widzenie partnera w najlepszym świetle Pierwsze rozczarowanie - przebłyski rozczarowania tu myślimy jakoś się ułoży Rzeczywistość - walka o zmianę charakteru i zachowań partnera Oddalenie - małżonkowie są rozczarowani małżeństwem Rozpad - jeśli nie dogadają się Zobojętnienie i wycofanie się psychiczne Separacja lub rozwód Rodzinę można traktować jako system - całość wzajemnie ze sobą powiązanych elementów - jest to coś więcej, niż prosta suma części - między elementami systemu zachodzą relacje - w praktyce każdy z członków rodziny reaguje na zachowania pozostałych osób Funkcje rodziny: - materialno-ekonomiczna, - prokreacyjna i seksualna, - socjalizacyjna, - klasowa, - legalizacyjno-kontrolna, -rekreacyjno-towarzyska Fazy cyklu życia rodziny - małżeństwo bez dzieci - rodzina wychowująca małe dzieci - rodzina z dzieckiem w wieku przedszkolnym - rodzina z dzieckiem w wieku szkolnym - rodzina z dorastającym dzieckiem - rodzina z dziećmi opuszczającymi dom - stadium pustego gniazda - starzejący się rodzice (aż do śmierci obojga) Fazy rozwoju: - niemowlęctwo, - wczesne dzieciństwo, - okres przedszkolny, - średnie dzieciństwo, - młodzieńczość, - wczesna dorosłość, - średnia dorosłość, - starość Cechy zdrowej psychologicznie rodziny: - pozytywna tożsamość i autonomia poszczególnych jej członków - otwarte i skuteczne komunikowanie się - wzajemność - połączenie ze światem zewnętrznym	Czynniki dezorganizujące młodą rodzinę - brak przygotowania młodzieży do organizowania samodzielnego życia w rodzinie - spóźniony start do życiowej samodzielności w porównaniu do młodzieży z zachodu Europy Przesłanki świadczące o nieprzygotowaniu do pełnienia ról małżeńskich - niedojrzałość psychiczna i społeczna obu stron lub jednej ze stron - niezaradność życiowa słaba odporność na trudności jakie stawia organizowanie życia prywatnego od podstaw - nieumiejętność życiowa i współdziałania we dwoje - dobrego przystosowania nie rokuje powierzchowna próba przystosowania się do partnera i jego zachowania oraz tolerancja wobec wzorców i wartości współmałżonka Przyczyny konfliktów w małżeństwie: - nadużywanie alkoholu, - brak zainteresowania rodziną, - trudności i kłopoty finansowe, - nieumiejętność życia razem, - wtrącanie się osób trzecich, - znęcanie się fizyczne i psychiczne, - brak własnego mieszkania, - zdrady małżeńskie, - przestępczości małżeńska - porzucenie rodziny. Formy zaburzeń w zachowaniu społecznym: - różne formy dezorganizacji - wagary - częste kłamstwa - wrogi i agresywny stosunek do kolegów - nieśmiałość w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi - aroganckie zachowanie w stosunku do nauczyciela Poczucie więzi między rodzicami a sobą w percepcji dzieci: - kochane przez wszystkich - kochane przede wszystkim przez ojca - kochane przede wszystkim przez matkę - uczucia okazuje babcia lub ktoś z dalszej rodziny - kochane przez babcię - nikt nie okazuje uczuć dziecka Metody wychowania stosowane wobec dzieci: - zakazy, - pochwały, - upomnienia, - specjalne przywileje, - nagrody pieniężne i upominki, - kary fizyczne
Zachowanie rodziców wobec dzieci w percepcji nauczycieli: - nieporadność WYCHOWAWCZA rodziców - niekonsekwencja w postępowaniu - zaspokajanie tylko materialnych potrzeb dziecka - nadmierna troskliwość - stawianie dziecku zbyt wysokich wymagań - skłonność do stosowania surowych represji Pomoc młodocianym rodzicom: a) diagnozowania i ocena dojrzałości młodocianych współmałżonków do współżycia, ocenę ich stosunków do zawartego związku oraz narodzonego bądź oczekiwanego dziecka b) tworzenie programów celem: - przygotowanie młodocianych par do pełnienia przez nich prawidłowych ról społecznych: małżonków, rodziców, członków społeczeństwa - kształtowanie poczucia odpowiedzialności za siebie, współmałżonka, dziecka - pobudzenie do rozumnej aktywności życiowej oraz wyrobienie chęci i potrzeby działania w swoich sprawach, na rzecz swojej rodziny i samego siebie, - propagowanie wartości ogólnoludzkich oraz prawidłowych wzorów życia c) pośrednictwo w kontaktach z instytucjami i organizacjami Rozwód: - często traktowany jest jako synonim porażki czy złamanie obietnicy - jest poważnych życiowym kryzysem. Wymaga od człowieka: - zmiana jego sytuacji osobistej, - zakończenie małżeńskiej relacji - zrekonstruowania rodziny, by mogła funkcjonować dalej według nowej formuły Kryzys rozwija się w wyraźnych stadiach: 1. Występuje sytuacja krytyczna, w której decyduje się, czy normalne mechanizmy radzenia sobie z trudnościami wystarczają. 2. Narastające napięcie i dezorganizacja towarzyszące tej sytuacji przekraczają zdolność dotkniętej nią osoby do radzenia sobie z trudnościami. 3. Wybrnięcie z sytuacji wymaga sięgnięcia po dodatkowe zasoby. 4. Konieczne może okazać się skierowanie do specjalisty. Typy rozwodów: - emocjonalny, - legalny, - rodzicielski, - ekonomiczny, - środowiskowy, - psychiczny.	Łatwiej jest przejść przez rozwód, jeżeli: - relacje rodziców i dzieci były serdeczne i otwarte, - członkowie rodziny byli do siebie przywiązani, - rodzice wybierali nie autorytarny sposób wychowania, - dzieci do tej pory dobrze sobie radzili za stresem. 10 prawd dotyczących rozwodu: - z dzieckiem nie można się rozwieść - dziecka potrzebuje obojga rodziców - mniej zmian a najwięcej wsparcia - walczyć trzeba wtedy, kiedy to konieczne - dziecko nie jest partnerem dla dorosłych - dzieci mają prawo odreagować - najtrudniejszy jest pierwszy rok - uwaga na nowe związki - iluzje przedłużają cierpienie - dziecko nie może być narzędziem walki Sytuacje traumatyczne na które narażone jest dziecko w trakcie rozwodu: - konieczność przystosowanie się do rysującej się perspektywy rozwodu - konieczność przystosowania się do faktu rozwodu - możliwość wykorzystania dziecka przez jedno lub obydwoje rodziców do walki przeciw sobie po rozwodzie - separacja od jednego z rodziców a co za tym idzie zmiana stosunków rodzice-dziecko - obciążenie statusem dziecka rodziców rozwiedzionych - konieczność przystosowania się do nowych warunków rodzinnych, do nowych małżeństw swych rodziców Fazy przystosowania się do nowej sytuacji życiowej: - zaprzeczenie, - złości i gniewu, - „godzenie” i zawieranie transakcji, - depresja, - godzenie Model interwencji kryzysowej w celu pomocy rodzinie: I ocenianie, II wysłuchanie: - zdefiniowanie problemu i zrozumienie z punktu widzenia klienta, - zapewnienie bezpieczeństwa - wspieranie III. Działania: - rozważanie możliwości, - układanie planów, - uzyskiwanie zobowiązywania klientów Zadania RODK-u - przeprowadzenie badań psychologicznych - prowadzenie mediacji - sprawowanie opieki medycznej nad nieletnimi - prowadzenie poradnictwa specjalistycznego dla nieletnich - współdziałanie z placówkami wykonującymi orzeczenia sądu, instytucjami
Samotne rodzicielstwo Rodzaje rodzin: niepełna, pełna Niepełna (samotnej matki lub ojca) Rodzaje rodzin niepełnych (M. Trawińska) - rodzina matek-nastolatek; - rodzina młodych matek; - rodziny niepełne; - rodziny dotknięte sytuacją losową (wdowy lub porzucone matki z dziećmi); - rodziny ojców samotnie wychowujących dzieci Rodzina niepełna to grupa społeczna w której rodzic (matka bądź ojciec) wypełnia wszystkie zadania rodzicielskie mające na celu zarówno zabezpieczenie materialne jak i prowadzenie domu, wychowanie dzieci i zabiegi o więzi uczuciowe w rodzinie. Trzy kierunki badań nad problemami badań: 1. społeczny - obejmuje system prawny, ekonomiczny, edukacyjny oraz politykę społeczną państwa (problemy finansowe, podejmowania decyzji) 2. socjopsychologiczny - obejmuje związki z krewnymi , przyjaciółmi, byłym małżonkiem, ewentualnie z byłym partnerem (brak wzorców) 3. osobniczy - obejmuje zdrowie psychiczne, emocjonalne i fizyczne, zdolność do adaptacji, zrozumienie i ocenę okoliczności oraz poczucie kontroli nad własnym życiem Samotni ojcowie są to: młodzi mężczyźni od 30-40 lat, mieszkają w dużym mieście, wykształcenie co najmniej średnie, zamożni. Trudności samotnych ojców: przeciążanie obowiązkami dnia codziennego, brak czas dla dzieci, trudności w kontaktach z nimi, doświadczenia osamotnienia, trudności z wychowaniem dziecka odmiennej płci. Typy samotnego macierzyństwa: - z wyboru; - „z przypadku”, „nieposzukiwane”; - samotne i „nie całkiem samotne” (konkubinat) macierzyństwo Problemy doświadczające samotne matki: ekonomiczne, problemy z wychowaniem dzieci innej płci, brak czasu dla dzieci, poczucie obciążenia wynikające z postawy rodzicielskiej (nadopiekuńczość), poczucie samotności i izolacji. Zdolności:- zdolności ogólne - inteligencja; - zdolności kierunkowe - zwane; -zdolnościami specjalnymi lub uzdolnieniami; - zdolności twórcze - umiejętność znalezienia wielu różnych i oryginalnych rozwiązań . Talenty i zdolności można: wspierać, kształtować, uświadamiać, chronić, pomnażać, rozwijać, uczyć wykorzystywać, stymulować;	Metody rozpoznawania zdolności dzieci - F. Paitner Identyfikacja zdolności: - badania psychologiczne; - badania pedagogiczne; - nominacje nauczycieli - obserwacje nauczycieli pod względem czy dziecko jest w swoich zdolnościach powyżej danej grupy; - nominacje rodziców - obserwacje rodzicielskie; - nominacje rówieśników; - udział w konkursach i olimpiadach Indywidualność dzieci zdolnych - cechy inności - nadpobudliwość intelektualna; - nadpobudliwość wyobrażeniowa; - nadpobudliwość emocjonalna; - nadpobudliwość zmysłowo-sensoryczna; - nadpobudliwość psychomotoryczna ; Symptomy zdolności dzieci w wieku przedszkolnym: - łatwość zapamiętywania i uczenia się rzeczy nowych, natychmiast rozumie polecanie i zdanie - zadawanie dużej ilości pytań, zainteresowanie światem, bystrość obserwacji i spostrzegawczość - wykonywanie zadań umysłowych z przyjemnością, umiejętność skupienia uwagi na wybranym obiekcie przez dłuższy czas - wymyślanie nowych zabaw, opowiadań, zdarzeń realnych i abstrakcyjnych -. Ciekawe i oryginalne pomysły, bogata wyobraźnia - wyrażanie myśli i emocji w różnej formie np. plastycznej, werbalnej, muzycznej, itp. Symptomy zdolności dzieci w wieku szkolnym: - wysoko sprawność językowa - umiejętność wnioskowania - szybkie tempo procesów myśleniowych - bardzo dobra pamięć - zainteresowanie prowadzeniem obserwacji - wysoka zdolność koncentracji uwagi - oryginalność zadawanych pytań i wysuwanych sugestii - zainteresowania czytelnicze - umiejętność dostrzegania i rozwiązywania problemów - udział w konkursach, olimpiadach, turniejach Rozwój dziecka zdolnego (co potrzebuje): - kontakt z dojrzałym społecznie i emocjonalnie dorosłym;- doświadczenia, że ważny jest jego rozwój; - środowiska pokreślonego jasnymi ramami
PRZEMOC Anna Lipowska-Teutsch zjawisko przemocy określa jako: „zespół atakujących, nadzorujących i kontrolujących zachowań, obejmujących przemoc fizyczną, przemoc seksualną i przemoc emocjonalną. Jest to spójna całość, ciąg zachowań o charakterze zamierzonym i instrumentalnym, których celem jest zniewolenie ofiary, wyeliminowanie jej suwerennych myśli i działań, podporządkowanie jej żądaniom i potrzebom sprawcy.” Fazy przebiegania przemocy W fazie pierwszej narasta napięcie i agresywność sprawcy. Każdy drobiazg wywołuje jego irytację, prowokuje kłótnie i staje się coraz bardziej agresywny. Ofiara stara się opanować sytuację i oddalić zagrożenie. Często pojawiają się u ofiary różne dolegliwości fizyczne, bóle żołądka i głowy, ofiara często cierpi na bezsenność, utratę apetytu, wpada w apatię lub ogarnia ją silny niepokój. Czasem nie mogąc wytrzymać tego oczekiwania sama prowokuje spięcie, aby wreszcie "mieć to za sobą". Po tej fazie następuje druga faza gwałtownej przemocy. W tej fazie dochodzi do wybuchu agresji i rozładowania złości przez sprawcę. Ofiara doznaje zranień fizycznych i psychicznych, znajduje się w stanie szoku. Stara się uspokoić sprawcę i ochronić siebie. W tej fazie ofiara decyduje się na wezwanie pomocy. Odczuwa przerażenie, złość, bezradność, często traci ochotę do życia. W trzeciej fazie, nazywanej fazą „miodowego miesiąca” , wszystko się zmienia. Sprawca przemocy wyładował swą złość i zaczyna sobie zdawać sprawę z tego co zrobił. Stara się być inną osobą. Szuka wytłumaczenia i usprawiedliwienia dla swojego agresywnego zachowania. Przeżywa poczucie winy, okazuje skruchę, przeprasza i obiecuje, że to się już nie powtórzy. Zaczyna okazywać ciepło i miłość ofierze. Przynosi kwiaty, prezenty, zachowuje się jakby nigdy nie doszło do sytuacji, w której stosował przemoc. Takie zachowanie sprawcy powoduj, że ofiara zaczyna wierzyć, że partner się zmienił i że przemoc była jedynie wyjątkowym incydentem, który już nigdy się nie powtórzy. Faza "miodowego miesiąca" jednak przemija i wkrótce rozpoczyna się ponownie faza narastania napięcia. Powtarza się faza gwałtownej przemocy. Przemoc na ogół jest jednak bardziej gwałtowna i dłuższa. Doświadczenia miodowej fazy demobilizują ofiarę i utrwalają u sprawcy poczucie bezkarności oraz przeświadczenie, że następnym razem znowu uzyska przebaczenie. Następne fazy miodowe są już zdecydowanie krótsze i mniej „miodowe”.	Jadwiga Mazur proponuje następującą klasyfikację przemocy: Przemoc fizyczna- nieprzypadkowe obrażenia będące wynikiem przemocy ze strony sprawcy. Jest to stosowanie przymusu i użyciem przewagi fizycznej do podejmowania działań jak również decyzji w odczuciu ofiary krzywdzących. Można tu zaliczyć takie formy zachowań jak: uderzania, bicie, kopanie, szarpanie, duszenie, oparzenia, ciągnięcie za włosy, wykręcanie rąk, usiłowanie zabójstwa itp. Przemoc psychiczna- związana jest z pozbawieniem ofiary osobistej mocy, izolowaniem, narzucaniem własnych sądów, pozbawieniem środków niezbędnych do właściwego funkcjonowania psychicznego i fizycznego. Można tu zaliczyć również kontrolowanie i ograniczanie kontaktów interpersonalnych, zastraszanie, poniżanie, upokarzanie. Przemoc seksualna- zaliczamy do niej nadużycia i wykorzystanie seksualne, gwałt. Do form przemocy seksualnej zaliczyć można: pieszczoty, stosunek seksualny bez zgody, stosunki homoseksualne, dotykanie narządów płciowych, zmuszanie do oglądania obrazów o treści seksualnych lub aktów seksualnych. Zaniedbywanie fizyczne- brak należytej opieki w tym również opieki lekarskiej. Zaniedbywanie psychiczne- zaliczyć do niej można: różnorodne formy odrzucenia, obojętność, lekceważenie emocjonalne jak również lekceważenie psychicznych potrzeba ofiary. Nadopiekuńczość- ta forma przemocy związana jest z dążeniem sprawcy do ograniczenia właściwego rozwoju ofiary poprzez nadopiekuńczość pozbawiającą prawidłowego rozwoju psychofizycznego co w efekcie doprowadzić może do okaleczenia psychicznego i fizycznego. Kelvin Browne i Martin Herbert powyższą klasyfikacje uzupełniają o: Przemoc emocjonalną- do której zaliczają poniżanie, obmawianie, ciągłe krytykowanie, przywoływanie do porządku, stosowanie wyzwisk w celu zniekształcenia u ofiary obrazu własnej osoby i zachwiania jej poczucia własnej wartości. Przemoc ekonomiczną- pojmowaną jako bezprawne, finansowe wykorzystywanie lub też kontrolowanie środków finansowych, które doprowadzają do utraty ekonomicznej niezależności ofiary, przez co pozostaje ona w stanie finansowej zależności.
Relacje w których następuje przemoc mężczyzna - kobieta rodzic - dziecko krewny - dziecko starsze dziecko- młodsze dziecko dorosłe dzieci-starzejący się rodzice rodzina - niepełnosprawny rodzina-inni Praca z osobami doznającymi pomoc Budowanie rozwiązania wymaga dokładnego zbadania: Potrzeb klienta, Jego zasobów i mocnych stron, Jego dotychczasowych osiągnięć Wyraźnego nakreślania i budowania pożądanej przyszłości Formy pracy z osobami uwikłanymi w przemoc: Interwencja instytucjonalna, Konsultacje indywidualne, Praca grupowa, Terapia par, Terapia rodzinna, Mediacje Stereotypy mity i przekonania dotyczące przemocy W sprawy rodzinne nie należy się wtrącać Przemoc dotyczy rodzin patologicznych Przemocą jest tylko bicie Ofiara powinna wstydzić się jeśli doznaje przemocy Dla dobra dzieci powinno znosić się wszystko ze strony współmałżonka Jeśli przestanie pić wszystko będzie dobrze, warto czekać może kiedyś zrozumie i przestanie pić i bić Ofiara sobie sama winna Gdyby sytuacja tak okropna, ofiara odeszłaby od sprawcy Przyczyną przemocy w rodzinie jest alkohol	Osoby uwikłane w przemoc często narażone są na sytuacje kryzysowe Kryzys jest to: To osobista trudność lub sytuacja która odbiera ludziom zdolność działania i uniemożliwia świadome kontrolowanie własnego życia Stan powstający wskutek nieprzezwyciężalnych przeszkód w osiągnięciu celów życiowych, przeszkód, których i można usunąć na drodze znanych sobie zachowań Rodzaje kryzysów: Kryzysy przemiany-rozwojowe zwane normatywnymi Kryzysy sytuacyjne-traumatyczne Kryzys chroniczny Kryzys egzystencjalny Fazy kryzysu wg Eriksona Postawanie i narastanie problemów Narastanie szczególnej wrażliwości - dochodzi do zachowań agresywnych Rozwiązanie problemu-pokonanie sprzeczności między wymaganiami otoczenia a możliwościami ego Cechy charakterystyczne dla kryzysu: Obecność ostrego wydarzenia krytycznego lub przewlekłego stresu Odczuwanie wydarzenia jako nieoczekiwanego Spostrzegani sytuacji jako utraty lub zagrożenia Poczucie niepewności o do przyszłości Poczucie utraty kontroli Nagłe naruszenie codziennych rutynowych sposobów zachowania Sta napięcia emocjonalnego, trwający jakiś czas Koniczność zmiany dotychczasowych sposobów funkcjonowania
Wskazane cechy osoby pomgającej w kryzysie: Posiadanie wiedzy fachowej i rozległych doświadczeń zawodowych Koniczność życzliwego zainteresowania ludźmi Umiejętność podejmowania błyskawicznej pracy diagnostycznej, prowadzenia analizy przypadków i aspektów zastanej sytuacji Posiadane umiejętności podejmowania decyzji pod presją czasu w silnym stresie Gotowość do przyjmowania odpowiedzialności za los innych ludzi Posiadanie ponadprzeciętnej odporności na stres i wypalenie zawodowe Charakteryzowanie się elastycznością, kreatywnością, bogatą wyobraźnią Posiadanie dużych umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej Posiadanie bogatej wiedzy o istniejących służbach społecznych. Formy pomocy w kryzysie Psychologiczna; medyczna; socjalna; prawna Rodzaje pomocy psychologicznej: KONSULTACJE - wstępnie zorientowanie się w problemie i rozpoznanie potrzeb pacjenta lub jego bliskich. Może służyć rozwiązaniu konkretnych problemów pacjenta jak i zrozumieniu sytuacji życiowej, pokazać aspekty, których nie dostrzegał- to może naprowadzić na rozwiązanie problemu. INTERWENCJA KRYZYSOWA - stanowi zespół intredyscyplinrnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu Celem interwencji jest: Złagodzenie objawów reakcji kryzysowej Przywrócenie równowagi psychicznej Zapobieganie ostrego kryzysu w stan chroniczny Przywrócenie umiejętności radzenia sobie Wspieranie klienta Poczucie bezpieczeństwa MEDIACJE - to sposób na rozwiązanie konfliktu z udziałem osoby trzeciej- mediatora- neutralnego, bezstronnego i nie podejmującego rozstrzygających decyzji.	Zespół interdyscyplinarny pracy z rodziną to zespół osób zainteresowanych rozwiązaniem problemu konkretnej rodziny. grupa profesjonalistów którzy współpracują ze sobą w skoordynowany sposób łącząc swoja wiedzę, umiejętności oraz możliwości wynikające z instytucji, która reprezentują jest to grupa zapewniająca skuteczne rozwiązanie problemów rodziny W skład zespołu mogą wchodzić: psycholog pedagog pracownicy OPS policja straż miejska kuratorzy pracownicy służby zdrowia księża prawnicy Zakres działań zespołu: diagnozowanie problemu i ustalenie strategii pomocowych podział ról i działań ocena i weryfikacja dotychczasowych działań (monitorowanie) prowadzenie dokumentacji pracy zespołu Korzyści pracy zespołu: poprawia koordynacje działań na pomoc w rozwiązywaniu problemów danej rodziny wypracowuje model współpracy między instytucjami prowadzący do zwiększenia efektywności w zespołowym rozwiązywaniu problemu powoduje jasny i sprawny przepływ informacji miedzy współpracującymi ze sobą służbami społecznymi, instytucjami, organizacjami i osobami zwiększa poczucie wzajemnego wsparcia podczas rozwiązywania trudnych problemów zwiększa poczucie bezpieczeństwa własnego oraz społeczności lokalnych

---