struktura wydatków budżetowych
Wydatkami budżetu państwa są środki pieniężne pochodzące z budżetu przeznaczone na finansowanie zadań państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz związków publicznoprawnych. Stanowią kluczową pozycję budżetu, gdyż są podstawą określania środków niezbędnych do sfinansowania.
W ustawie o finansach publicznych określono podstawowe kierunki wydatków z budżetu państwa. Wydatki te przeznaczone są między innymi na:
Utrzymanie i funkcjonowanie organów władzy publicznej, kontroli i ochrony prawa;
Zadania wykonywane przez administrację rządową;
Funkcjonowanie sądów i trybunałów;
Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego;
Dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego;
Środki wpłacane do budżetu Unii Europejskiej, zwane dalej "środkami własnymi Unii Europejskiej";
Subwencje dla partii politycznych;
Dotacje na zadania określone odrębnymi ustawami;
Obsługę długu publicznego;
Finansowanie programów i projektów, na realizację których uzyskano środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, zwane dalej "współfinansowaniem";
Realizację Wspólnej Polityki Rolnej.
Wydatki ujmuje się w podziale na części, działy i rozdziały klasyfikacji wydatków budżetu państwa oraz na następujące kategorie ekonomicznych grup wydatków. Na podstawie art. 106 ustawy o finansach publicznych wydatki budżetu państwa dzielą się na następujące grupy, do których zaliczyć możemy:
Dotacje i subwencje,
Świadczenia na rzecz osób fizycznych,
Wydatki bieżące jednostek budżetowych,
Wydatki majątkowe,
Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa,
Wpłaty środków własnych Unii Europejskiej.
Pod pojęciem dotacji należy rozumieć jako wypłacane ze środków publicznych kwoty o charakterze jednostronnego świadczenia na rzecz podmiotów i innych instytucji spoza sektora publicznego oraz mające taki sam charakter przepływy pieniężne między różnymi podmiotami sektora publicznego.
Natomiast subwencja jest rodzajem jednostronnego i bezzwrotnego dochodu publicznego przekazywanego z budżetu państwa jednostkom samorządu terytorialnego bez wskazania konkretnego celu, na jakie środki te mają być przeznaczone. Subwencje wykorzystuje się na finansowanie działalności społecznej oraz gospodarczej.
Świadczenia na rzecz osób fizycznych są to świadczenia o charakterze jednostronnym, które są wypłacane bezpośrednio osobom fizycznym w postaci emerytur, rent, zasiłków dla bezrobotnych jak również świadczenia wypłacane pośrednio w postaci dopłat do leków itp. Świadczenia te obejmują wydatki budżetu państwa kierowane, na podstawie odrębnych przepisów, bezpośrednio lub pośrednio do osób fizycznych, a nie będące wynagrodzeniem za świadczoną pracę.
Wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego;
Wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych oraz dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji realizowanych przez inne jednostki.
Pierwsza grupa obejmuje wydatki budżetu państwa z tytułu oprocentowania i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych oraz oprocentowania zaciągniętych kredytów i pożyczek;
Druga grupa obejmuje wypłaty związane z udzielonymi przez Skarb Państwa poręczeniami i gwarancjami.
Wydatki państwa stanowią również wpłaty środków własnych Unii Europejskiej, do których zalicza się:
Udział we wpływach z ceł, opłat rolnych i cukrowych;
Środki obliczone na podstawie podatku od towarów i usług, zgodnie z metodologią wynikającą z przepisów Unii Europejskiej;
Środki obliczone na podstawie wartości rocznego produktu krajowego brutto.
Podział wydatków budżetowych
Z punktu widzenia ich przeznaczenia można wydatki budżetowe podzielić na:
1.) bieżące (konsumpcyjne) i inwestycyjne (majątkowe)
2.) finalne (na zakup towarów i usług) oraz redystrybucyjne (transferowe, m.in.emerytury, renty, zasiłki, subsydia)
ad.1.) Wydatki bieżące to te, które odnoszą się do okresu realizacji danego wydatku. Obejmują one zasadnicze zadania sektora publicznego. Wydatki inwestycyjne mają przynosić efekty w przyszłości i służą powiększaniu majątku publicznego.
ad.2.) Wydatki na dobra finalne bezpośrednio stymulują popyt globalny i decydują o strukturze wykorzystania części produkcji. Wydatki transferowe stanowią źródło wydatków na dobra finalne i poprzez zwiększenie dochodu zwiększają także pośrednio popyt globalny.
ad.3.) Ten podział nawiązuje do podstawowych obszarów, w których działa państwo. Większość tych wydatków ma charakter obligatoryjny, co oznacza, że państwo musi je ponosić w związku z prawnymi zobowiązaniami. Pozostałe wydatki mają charakter arbitralny.
2. Jakie warunki Polska musi spełnić by przystapić do strefy euro
Przyjęcie przez Polskę wspólnej waluty euro stanowić ma ostatni krok integracji europejskiej. Jest to etap ostateczny, do którego dążą wszystkie kraje od momentu powstania Wspólnoty. Euro daje bowiem początek silnemu ugrupowaniu integracyjnemu. Przy uwzględnieniu takich wskaźników jak: PKB, liczba ludności, wysokość importu czy eksportu Unia Europejska jest w stanie rywalizować z taką potęgą gospodarczą jak Stany Zjednoczone. Należy jednak pamiętać, że państwa należące do Wspólnoty są niezależne i zróżnicowane, jednak wspólna waluta powoduje wzmocnienie gospodarcze.
Przystąpienie Polski w 2004 roku do Unii Europejskiej miało znaczenie stabilizacyjne i gospodarcze. Dalszy etap ma stanowić przyjęcie euro jako waluty. Aby to było możliwe, Polska musi spełnić kryteria konwergencji.
Konwergencja stanowi II etap tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej. Dotyczy ona koordynacji polityki gospodarczej poszczególnych krajów i wyznaczeniu celów ilościowych. Polska jak każdy kraj, który chce przystąpić do strefy euro musi spełnić kryteria konwergencji do których należą:
1.Poziom inflacji- nie może przekroczyć wartości referencyjnej. Oznacza to, że średnia 12-miesięczna rocznych stóp inflacji
nie może przekraczać średniej w trzech krajach członkowskich o najniższej inflacji powiększonej o 1,5 pkt procentowego.
2.Wielkość deficytu budżetowego- oznacza, że wysokość deficytu w roku poprzedzającym ocenę nie może przekroczyć 3% PKB.
3.Dług publiczny- oznacza, że w roku poprzedzającym ocenę dług publiczny nie może przekroczyć 60% PKB danego kraju.
4.Poziom długoterminowych stóp procentowych dotyczy również roku przed dokonaną oceną i polega na tym, że wysokość długoterminowej stopy procentowej nie może być wyższa od analogicznej średniej trzech krajów o najbardziej stabilnych cenach powiększonej o 2 pkt procentowe.
5.Stabilny kurs walutowy - kryterium to zostanie spełnione, jeśli waluta przez dwa lata będzie uczestniczyła w mechanizmie wymiany walut w ERM II. Nie może również w tym czasie podlegać dewaluacji wobec euro od centralnego parytetu o więcej niż +/- 15%.
3. Miary inflacji
Deflator PKB
Deflowanie produktu krajowego pozwala przedstawić go w wielkościach realnych, czyli po wyeliminowaniu zmian cen. Nominalny strumień produktu zwiększa się nie tylko pod wpływem wzrostu ilości wytwarzanych dóbr i świadczonych usług, lecz również ze względu na zmiany ich cen. Wzrost wartości towarów na rynku może zatem oznaczać wyłącznie wzrost cen, po których towary są sprzedawane, co wcale nie musi odzwierciedlać zwiększenia wolumenu obrotu samych towarów. Deflator PKB definiuje się jako stosunek nominalnego i realnego PKB i stąd wynika jego prosta interpretacja. Informuje on, jaka część przyrostu strumienia dóbr i usług w gospodarce wynika wyłącznie z efektów cenowych. Gdy nominalny PKB przekracza wielkość realną, to mamy do czynienia z inflacją. Deflator jest wtedy wielkością dodatnią. Gdy sytuacja jest odwrotna - mówimy o deflacji, czyli o obniżaniu się ogólnego poziomu cen w gospodarce. Jako miara inflacji, deflator jest najbardziej kompleksowym wskaźnikiem zmian cen, ponieważ bierze pod uwagę ceny wszystkich dóbr i usług, które wliczane są w strumień produktu narodowego brutto zgodnie z powszechnie przyjętą metodologią jego szacunków.
Inflacja cen konsumentów
Miernik inflacji cen konsumentów nosi nazwę CPI (ang. Consumer Price Index) lub wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych. Jest podawany do publicznej wiadomości z miesięczną częstotliwością i stanowi najpopularniejszą miarę inflacji. W odróżnieniu od deflatora produktu krajowego brutto, CPI mierzy zmiany cen w odniesieniu tylko do niektórych produktów lub usług wchodzących w skład tzw. koszyka konsumpcyjnego, który jest rokrocznie aktualizowany. Towary i usługi stanowiące komponenty tego koszyka ustalane są na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych, które starają się ustalić, na co przeciętny konsument wydaje zarobione pieniądze. Zawartość koszyka stanowi około 2000 różnych towarów i usług, a poszczególne kategorie są ważone w ten sposób, aby odzwierciedlać ich rzeczywisty udział w wydatkach statystycznego gospodarstwa domowego. Koszyk konsumpcyjny ustalony na sztywno wydaje się istotnym ograniczeniem dla tej miary inflacji. Nie uwzględnia ona bowiem efektów substytucyjnych, które odgrywają istotną rolę w codziennych wyborach konsumentów.
Inflacja cen producentów
Zmiany cen producentów w czasie określa się za pomocą PPI (ang. Producer Price Index). Miernik ten podawany jest co miesiąc do publicznej wiadomości, razem z danymi o dynamice produkcji przemysłowej (produkcji sprzedanej przemysłu). W odróżnieniu od inflacji cen konsumentów, wskaźnik ten nie bierze pod uwagę zmian cen usług oraz dotyczy wyłącznie cen towarów w obrocie hurtowym, które zostały wyprodukowane i sprzedane przez zakłady przetwórstwa przemysłowego, górnictwo oraz przedsiębiorstwa dostarczające i wytwarzające energię elektryczną, gaz i wodę. PPI mierzy ceny netto, a więc z wyłączeniem podatku VAT i akcyzy. Uwzględnia natomiast różnego rodzaju dotacje przedmiotowe przyznawane dla poszczególnych wyrobów. Panuje pogląd, że ceny producentów są wskaźnikiem wyprzedzającym w stosunku do zmian cen konsumentów, tj. pozwalają przewidywać zmiany inflacji CPI. Taka sytuacja nie zawsze ma miejsce, ponieważ hurtownicy i detaliści mogą przejąć na siebie część wzrostu cen towarów rezygnując w ten sposób z części marży.
Inflacja bazowa
Dane o inflacji bazowej obliczane są przez NBP na podstawie danych o inflacji konsumentów. Stąd częstotliwość publikacji mierników bazowych odpowiada częstotliwości publikacji CPI. Miary inflacji bazowej charakteryzują się bardziej gładkim przebiegiem od inflacji konsumentów, przez co zwykło się mawiać, że obrazują długookresowy trend w kształtowaniu się procesów inflacyjnych, który powstaje dzięki wyeliminowaniu wahań o charakterze sezonowym, przypadkowym oraz szoków podażowych. Najważniejsza z punktu widzenia rynków finansowych wydaje się inflacja bazowa netto, która powstaje dzięki wyeliminowaniu cen paliw oraz cen żywności z ogólnego wskaźnika CPI (te pozycje w sumie stanowią około 33% komponentów koszyka konsumpcyjnego). Wśród innych mierników bazowych znajdują się: inflacja bazowa po wyłączeniu cen kontrolowanych (wyłączenie cen podlegających różnego rodzaju regulacjom państwa; pomija około 25% komponentów koszyka inflacji cen konsumentów), inflacja bazowa po wyłączeniu cen o największej zmienności (stanowią one około 15% procent ogólnego wskaźnika cen), inflacja bazowa po wyłączeniu cen o największej zmienności i cen paliw (wyłączenie około 18% towarów i usług wchodzących w skład wskaźnika CPI) oraz 15% średnia obcięta, która eliminuje wpływ 15% cen o najmniejszej i największej dynamice. Obserwacja wskaźników bazowych pozwala odpowiedzieć na pytanie, które z głównych czynników przyczyniły się do wzrostu cen konsumentów w danym okresie czasu.
Mierniki inflacji są uważnie śledzone przez Narodowy Bank Polski, który na ich podstawie podejmuje decyzje odnośnie wysokości stopy referencyjnej. Poziom inflacji jest również pilnie obserwowany przez banki komercyjne oraz innych uczestników rynków finansowych, którzy z wyprzedzeniem starają się przewidywać posunięcia banku centralnego.
4.czynniki kształtujące zysk NBP
Główną częścią dochodów NBP są dochody z oprocentowania rezerw walutowych. Na ich wysokość wpływ mają: kurs walutowy oraz stopy procentowe na zagranicznych rynkach finansowych.
Zmiany kursu walutowego wpływają na wynik finansowy NBP w ten sposób, że
uzyskane z rezerw dewizowych przychody są następnie przeliczane na złote. Przy aprecjacji
złotego maleje wyrażony w złotych strumień odsetek uzyskiwanych w walutach obcych.
Odwrotna zależność zachodzi przy deprecjacji złotego.
Zmienność wyniku finansowego NBP w znacznym stopniu zależy również od zmian stóp
procentowych na zagranicznych rynkach finansowych. Wzrost stóp procentowych
w zależności od rodzaju instrumentu finansowego oraz okresu inwestycji w różny sposób
wpływa na wynik finansowy. Pozytywny efekt wzrostu stóp procentowych najszybciej
uwidacznia się w przypadku lokat składanych na krótkie terminy.
Natomiast w przypadku inwestycji w długookresowe obligacje, pozytywny wpływ wzrostu stóp procentowych na wynik finansowy, z tytułu lokowania rezerw dewizowych na wyższy procent, pojawia się dopiero w dłuższym okresie. W krótkim okresie wzrost stóp procentowych przekłada się na spadek cen dłużnych papierów wartościowych i w konsekwencji wywiera negatywny wpływ
na wynik finansowy. Efekt ten jest tym większy im większa wartość rezerw dewizowych jest zainwestowana w długoterminowe papiery wartościowe. Wzrost zagranicznych stóp procentowych zaledwie o 10 punktów bazowych (0,1 pkt. procentowego.) może spowodować spadek wyniku finansowego NBP nawet o 200 mln zł.
5. dług publiczny
Zobowiązania skarbu państwa dzielą się na dwie grupy:
-zobowiązania realne będące długiem publicznym ,
-zobowiązania potencjalne z tytułu udzielenia poręczeń spłat kredytów i odsetek.
Zobowiązania potencjalne przekształcają się w realne wówczas , gdy skarb państwa musi ponieść wydat-ki na rzecz banków w przypadku niesolidnych podmiotów , którym udzielono poręczeń rządowych.
Ocena zobowiązań państwa w formie długu publicznego nie może być jednoznaczna. Z jednej strony bo-wiem zarysowały się wyraźne pozytywne tendencje w zakresie zagranicznego długu publiczne-go(redukcja zadłużenia zagranicznego) , z drugiej jednak strony wystąpiły niepokojące zjawiska w za-kresie długu publicznego krajowego, to znaczy w coraz większym stopniu staje się on nadmiernym ob-ciążeniem finansów publicznych.
Potencjalne(pozabilansowe) zobowiązania skarbu państwa. Są to zobowiązania z tytułu poręczeń. Porę-czenia kredytów udzielonych przez skarb państwa powinny stać się ważnym narzędziem pośredniego oddziaływania na gospodarkę. Są znacznie lepszym narzędziem niż bezpośrednie wydatki (dotacje) bu-dżetowe.
1.znaczenie konwergencji realnej dla polski
Konwergencja realna
Spełnienie kryteriów konwergencji nominalnej jest przepustką do członkostwa w strefie euro. Jednak szanse i zagrożenia związane z przyjęciem wspólnej waluty uzależnione są nie od stopnia konwergencji nominalnej, lecz od konwergencji realnej, tj. strukturalnego podobieństwa gospodarki Polski do strefy euro oraz podobnego przebiegu cykli koniunkturalnych.
Największe różnice strukturalne między gospodarką Polski a strefą euro występują w zakresie struktury produkcji oraz struktury wydatków konsumpcyjnych (w szczególności inwestycyjnych). Odmienność struktury produkcji związana jest głównie ze stosunkowo wysokim udziałem w Polsce produkcji w rolnictwie, górnictwie i kopalnictwie oraz handlu i naprawach, przy jednoczesnym niskim udziale w strukturze produkcji sektorów usługowych, w tym zwłaszcza obsługi nieruchomości i firm, transportu oraz pośrednictwa finansowego. Różnice w zakresie struktury wydatków konsumpcyjnych są natomiast w dużej mierze pochodną niższych dochodów Polaków (stosunkowo duży udział dóbr podstawowych), a więc wraz ze wzrostem gospodarczym i z postępem integracji problem ten powinien być stopniowo eliminowany.
Drugi aspekt realnej konwergencji - tj. podobieństwo przebiegu cykli koniunkturalnych - jest znacznie trudniejszy do zbadania. Z raportu NBP na temat pełnego uczestnictwa Polski w strefie euro opublikowanego w 2009 r. wynika, że w latach 1998-2005 „wahania aktywności gospodarczej w Polsce (...) były wyprzedzające względem cyklu strefy euro, a także charakteryzowały się wyższą amplitudą”. Niemniej Polska, wraz z Węgrami i ze Słowenią, należy do grupy państw Europy Środkowej i Wschodniej o najwyższym poziomie synchronizacji cykli koniunkturalnych ze strefą euro.
Ponadto, w świetle prognoz, cykl koniunkturalny w Polsce powinien w najbliższych latach podlegać dalszej synchronizacji. Podejmując decyzję o członkostwie Polski w strefie euro, należy również
wziąć pod uwagę fakt, że Polska to kraj będący w trakcie tzw. procesu doganiania
(określanego mianem betakonwergencji) charakteryzującego się wyższym wzrostem gospodarczym i jednocześnie niższym PKB na głowę jednego mieszkańca w porównaniu
z krajami strefy euro. Większe tempo wzrostu gospodarczego i związana z nim realna aprecjacja
złotego stwarzają zagrożenie, że stopa procentowa gwarantująca stabilną inflację i utrzymanie tempa wzrostu gospodarczego zgodnego z potencjałem gospodarki może być w Polsce inna niż w strefie euro. Innymi słowy, poziom stóp procentowych wyznaczany przez EBC (uwzględniający potrzeby wysoko rozwiniętych gospodarek krajów strefy euro) może być dla Polski zbyt niski. W świetle badań NBP przedwczesna akcesja do strefy euro, skutkująca przyjęciem przez Polskę zbyt niskiego
poziomu stóp procentowych, zwiększa niebezpieczeństwo takich zjawisk jak wzrost inflacji czy boom kredytowy i w rezultacie może doprowadzić do pogorszenia się konkurencyjności polskiej gospodarki. Warto jednak zaznaczyć, że wysoki stopień szeroko rozumianej konwergencji realnej z jednej strony ułatwi funkcjonowanie polskiej gospodarki w ramach strefy euro, z drugiej natomiast uczestnictwo w strefie euro może proces konwergencji realnej przyspieszać.
Ważną rolę odgrywa tu ww. proces doganiania, gdyż prowadzi on do konwergencji struktur i cykli koniunkturalnych, dzięki czemu maleje ryzyko, że wspólna polityka pieniężna prowadzona przez EBC będzie nieadekwatna do polskiej gospodarki.
fiskalizm w polsce i jego miary
. Mierniki fiskaiizmu - pomiar - ocena - Polska.
Fiskalizm to polityka skarbowa polegająca na pobieraniu nadmiernych podatków i opłat w celu osiągnięcia jak największych wpływów. Rząd stosując politykę fiskalną musi manipulować poziomem dochodów i wydatków, osiągnięcia wysokiego i stabilnego poziomu zatrudnienia, produkcji, stabilność cen i wzrost gospodarczy. Polityka fiskalna obejmuje wszystkie posunięcia rządu w sferze wpływów i wydatków budżetowych. Funkcja fiskalna podatku polega na tym, że wraz z jego zapłaceniem następuje definitywny przepływ dochodów między podatnikiem a państwem' Racjonalny fiskalizm wyraża się zwłaszcza tym, że nakładane podatki nie obniżą
skłonności do oszczędzania i w konsekwencji nie wywołają spadku podaży kapitału pieniężnego. Racjonalny fiskalizm to taka ingerencja władz publicznych w dochody podmiotów gosp., która pozwala zaspokoić potrzeby władz publicznych w zakresie dochodów i funkcjonować oraz rozwijać się podmiotom gospodarczym, a gospodarstwom domowym zaspokajać potrzeby konsumpcyjne „na przyzwoitym poziomie", a także tworzy warunki do oszczędzania. PRAKTYKA fiskalna wskazuje na wyższość podatków pośrednich (powiązanych z konsumpcją), nad bezpośrednimi (obciążającymi dochody i majątek podatnika). Podatki pośrednie są łatwiejsze do wyegzekwowania; nie osłabiają motywacji do powiększania dochodów i kapitału.
W Polsce rośnie udział podatków pośrednich w dochodach podatkowych ogółem. Wszelkie próby zwiększania stawek podatków bezpośrednich spotykają się z ostrą krytyką społeczeństwa. Stawki podatku dochodowego nie mogą być za wysokie, gdyż może to doprowadzić do większego bezrobocia.
Problem polskiego fiskalizmu polega na negatywnych zjawiskach związanych z funkcjonowaniem systemu podatkowego;
• Niestabilność systemu podatkowego,
• Nadmiernie komplikowane przepisy podatkowe
• Brak jednolitej interpretacji przepisów podatkowych,
• Niska ściągalność podatków
• Występowanie ryzyka podatkowego.
Problemem polskiego fiskalizmu są również wysokie koszty pracy spowodowane przez narzuty obowiązkowe, np. składka ubezpieczeniowa.
mierniki fiskalizmu:
stosunek wydatków systemu finansów publicznych w PKB,
stopień pokrycia wydatków publicznych z dochodów,
progresywne skale podatkowe,
różnica między nominalną a efektywna stopą opodatkowania;
zakres występowania tzw. Szarej strefy w gospodarce
liczba obciążeń podatkowych
ilość czasu poświęcana przez podatników na wypełnianie zobowiązań podatkowych
wysokość stawek podatkowych
poziom obciążeń fiskalnych w stosunku do PKB
zakres ingerencji systemu finansów publicznych w PKB
stopień pokrycia wydatków publicznych dochodami publicznymi
3. instrumenty polityki monetarnej i ich wpływ na gospodarkę
Operacje Otwartego Rynku to transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmują one warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisje własnych papierów dłużnych banku centralnego. Mają na celu kształtowanie płynności finansowej sektora bankowego. Operacje otwartego rynku równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Dzięki temu bank centralny wpływa na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym.
Obecnie operacje otwartego rynku przeprowadzane przez Narodowy Bank Polski polegają na emisji własnych papierów dłużnych (7-dniowych bonów pieniężnych), których minimalna rentowność jest równa stopie referencyjnej wyznaczonej przez Radę Polityki Pieniężnej.
Znaczenie OOR dla gospodarki:
1) oddziałują na ilość pieniądza krążącego w gospodarce:
Jeśli BC kupuje papiery wartościowe zwiększenie płynności BK rośnie akcja kredytowa zwiększa się kreacja pieniądza przez BK zwiększenie całkowitej wielkości podaży pieniądza w gospodarce.
Odwrotna sytuacja występuje, gdy BC sprzedaje papiery wartościowe.
Poprzez OOR BC wpływa na:
- wysokość bazy monetarnej.
- akcję kredytową banków komercyjnych,
- podaż pieniądza w gospodarce.
2) stopy procentowe oferowane przez BC bankom komercyjnym kształtują oprocentowanie wkładów i kredytów na rynku międzybankowym, który jest istotnym elementem rynku pieniężnego OOR jako instrument pp mają istotne zalety:
a) precyzyjny instrument kształtowania podaży pieniądza (inicjowany i kontrolowany przez BC),
b) elastyczny instrument oddziaływania na gospodarkę (oddziałuje płynnie i łagodnie),
c) ma bezpośredni i łatwo przewidywalny wpływ na płynność sektora bankowego - możliwa szybka reakcja na niepożądane tendencje,
d) OOR informują o zamierzonych kierunkach polityki pieniężnej BC, co jest istotne dla uczestników rynku pieniężnego oceniających prawdopodobne zmiany stopy % i stopy inflacji.
Najskuteczniejszy instrument polityki pieniężnej w krajach o rozwiniętych rynkach finansowych.
Rezerwy obowiązkowe - Bank centralny nakłada na banki obowiązek utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Rezerwa ma na celu łagodzenie wpływu bieżących zmian płynności sektora bankowego
4. finansowanie deficytu sektora finansów publicznych
5.wady i zalety przystapienia do unii gospodarczo walutowej
Przewidywane korzyści i koszty wynikające z przynależności Polski do UE.
Nadzieje i obawy Polski związane z członkowstwem w Unii mają charakter gospodarczy, polityczny i społeczny.
1. Na płaszczyźnie gospodarczej Polska liczy przede wszystkim na jej szybszy rozwój i modernizację. Swoboda przepływu towarów i usług umożliwia z jednej strony nieskrępowany rozwój przedsiębiorstw i zdobywanie nowych rynków zbytu, a z drugiej - mobilizuje wszystkie podmioty obecne na rynku do maksymalnej wydajności i utrzymania najwyższej jakości za najniższą cenę. To wielki impuls rozwojowy dla nowych członków UE, a dla nas oznacza to większą siłę nabywczą naszych pieniędzy.
2. W sferze politycznej Polska kieruje się przede wszystkim względami zwiększenia bezpieczeństwa i pozycji państwa na arenie międzynarodowej. Przystąpienie do Unii pozwoli Polsce wejść do stref pokojowych, stabilnych i partnerskich stosunków między państwami. Zdaniem Polski, podobnie jak innych państw Europy Środkowej i Wschodniej poszerzenie Unii na wschód ma także znaczenie dla bezpieczeństwa na całym kontynencie. Pozwoli przezwyciężyć utrzymujące się podziały i stworzyć nowe więzi, służące rozwojowi i bogaceniu się dużej grupy krajów. Uniemożliwi także odradzanie się stref wpływów i ograniczy możliwości zniewalania państw.
3. Konieczność dostosowania prawa i aparatu sądowniczego do standardów UE może znacznie polepszyć dochodzenie naszych praw w sądach. Po przystąpieniu do UE każdy z nas będzie mógł się poruszać po całym terytorium Unii bez paszportu, wystarczy prawo jazdy lub dowód osobisty. Skończą się również nużące odprawy na lotniskach europejskich.
4. Na poziomie pracy i nauki każdy obywatel UE może kształcić się i szukać pracy na całym obszarze Unii, bez względu na kraj pochodzenia. O wyborze pracownika decydować mają wyłącznie kryteria merytoryczne. Podobnie, tylko od aktywności uczniów i studentów zależy, gdzie i jaką uczelnię skończą. Jednocześnie za każdym obywatelem "wędrują" jego prawa wyborcze oraz prawa do świadczeń socjalnych i zdrowotnych, bez względu na kraj, w którym obecnie mieszka.
5. Ochrona środowiska to jedno z najważniejszych zadań postawionych nam jako warunek przystąpienia do Unii. Początkowo będzie nam bardzo trudno spełnić te wymagania, jednak w efekcie może nas zmobilizować do wielkiego wysiłku, aby stworzyć zdrowe środowisko życia dla nas i następnych pokoleń.
Członkowstwo Polski w Unii to także koszty.
1. W sferze gospodarczej należy liczyć się z tym, że wzrost konkurencji na polskim rynku spowoduje upadek niekonkurencyjnych firm.
2. Część przedsiębiorstw będzie zmuszona ograniczyć produkcję.
3. Może nastąpić przejściowy wzrost bezrobocia.
4. Polska, będąc członkiem Unii, będzie współfinansować jej budżet.
5. Dla wielu grup i środowisk podstawowe znaczenie będą miały koszty polityczne. Chodzi tu przede wszystkim o przekazanie przez państwo szeregu swoich kompetencji na rzecz organów wspólnot, co w niektórych środowiskach jest utożsamiane z "ograniczeniem i utratą suwerenności".
6.cechy systemu podatkowego w polsce
7.inflacja konsumencka po 2000
Do 1999 r. inflacja w Polsce spadała. W 2000 roku inflacja wynosiła 8,5% Gwałtowny jej spadek nastąpił w roku 2002 (do 0,8%). Jest to pozytywny efekt reform rządu premiera Jerzego Buzka, ale także spowolnienia gospodarczego na całym świecie. Wtedy w Polsce gwałtownie wzrosło bezrobocie połączone z wielką skalą prywatyzacji i z reformą ZUS-u. W roku 2004 obserwujemy niewielki wzrost inflacji po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej (do poziomu 4,4%). W latach 2004, 2007 i 2008 inflacja rosła ponieważ:
• Rosły ceny surowców (ropa naftowa)
• Była ograniczona podaż płodów rolnych
• W 2004 r. mieliśmy doczynienia w deprecjacją złotego
• W latach 2006-2008 rosły płace
Obecnie inflacja (maj 2010) jest na poziomie 2,2%, jednak w związku z ostatnią klęską powodziową przewiduję się jej wzrost.
10