Metody zbierania danych :

• Bezpośrednie- statystyki urodzin, zgonów, małżeństw , spisy powszechne co 10 lat

• Pośrednie- głownie w krajach rozwijających się sister methood wywiady

Ważne terminy :

• Przyrost naturalny- różnica pomiędzy liczbą urodzin i zgonów.

• Przyrost rzeczywisty- przyrost naturalny skorygowany o saldo migracji

Thomas Malthus (1766-1834) brytyjski ekonomista demograf

„Jeśli ludność świat będzie się powiększała, w postępie geometrycznym to , to zasoby żywności zwiększa się w postepie arytmetycznym.”

Ludność świata w mld

Rok	l. ludności	Przyrost w 100 leciu
1800	0,8
1900	1,6	+0,8
2000	6,1	+4,5
Rozwinięte 1,2 rozwijające 4,6
2100

• Codziennie przybywa na świecie około 250 000 ludzi w tempie 3 os na s

• W dziesięcioleciu 1990-2000 liczba mieszkańców globu powiększyła się o1 mld

• To tak jakby w ciągu tej dekady powstały drugie Chiny.

Najwięcej ludzi zamieszkuje tereny Azji

Następne pozycje zajmują:

• Afryka

• Europa

• Ameryka północna

• Ameryka południowa

• Australia i Oceania

Przyczyny wysokiego przyrostu ludności w krajach rozwijających się:

• Wysoki współczynnik dzietności

• Dużą liczba kobiet wieku rozrodczym

• Wielodzietny model ro0dziny, podtrzymany tradycją, religią

• Mała znaczenie środków antykoncepcyjnych , wiadomego planowania rodziny , niski poziom wykształcenia.

• Niedostateczny rozwój medycy, higieny społecznej , szczepień ochronnych ograniczających epidemie.

• Zmniejszenie umieralności niemowląt, wydłużenie okresu życia , przez wzrost produkcji żywności co pozwoliło ograniczenie niedożywienia

Wybrane wskaźniki społeczne i demograficzne 2008

Regiony wg WHO	Ludniosć ogółem	Udział w populacji	Roczna stopa wzrostu	Ludność miejska
Świat ogółem	6737	100	1,1	50
Afryka	805	11,9	2,5	37
Ameryka	915	13,6	1,2	80
Azja południowo wschodnia	17,61	26	1,5	32
Europa	889	13,2	0,2	70
basen morza śródziemnego	580	8,6	2,1	49
Zachodni Pacyfik	1787	26,5	0,8	47

Ogólny współczynnik dzietności:

Świat	2,58
Regiony bardziej rozwinięte	1,58
Regiony mniej rozwinięte	2,79
Regiony najmniej rozwinięte	4,80

Top -10 ;liczby ludności

Lp	Ludność	2008
	Świat	6678
1	Chiny	1330
2	Indie	1148
3	UE	491
4	USA	304
5	Indonezja	237
6	Brazylia	192
7	Bangladesz	153
8	Rosja	141
9	Nigeria	138

Prognozy amerykańskich demografów rok 2050:

• Stan ludności 9,3 mld

• 990% przyrostu ludności przypadnie na kraje o niskim poziomie rozwoju gospodarczego. Nigeria 137 mln-300 mln Niger 12 mln- 53 mln

• co piąty nowonarodzony człowiek będzie mieszkańcem Indii wzrost populacji o prawie 500 mln do 1,6 mld.

• Chiny wzrost populacji 130 140mln tyle samo co USA

• Europa najgorzej we wschodniej części

• Zmniejszenie ludności :

• Bułgaria 1/3

• Rumunia 27%

• Węgry 25%

• Ukraina 19%

• Rosja 17%

• Polska 15%

Human development Report :

Raport o rozwoju społecznym publikowany corocznie przez USA :

Reprezentuje 4 wskaźniki :

1. wskaźniki rozwoju społecznego

2. wskaźniki rozwoju uwzględniający płeć

3. mierniki stanu społecznego płci

4. wskaźniki ubóstwa społecznego

Wartości wskaźnika rozwoju społecznego HDI

• syntetyczny miernik ukazujący zmiany w zakresie społeczno ekonomicznym rozwoju poszczególnych krajów

• wskaźnik opracowany w 1990 przez pakistańskiego ekonomistę Mahbuba ul Haga a następnie wprowadzony przez ONZ do porównań międzynarodowych

do obliczeń wykorzystywane następujące mierniki podstawowe:

• przeciętne dalsze trwanie życia

• ogólny wskaźnik solaryzacji dla wszystkich poziomów nauczania

• wskaźnik umiejętności czytania ze zrozumieniem i pisania

• PKB per capita USD liczony wg paretytu nabywczego waluty

Wartości wskaźnika rozwoju społecznego HDI 2008

Kraje rozwinięte	wartość	Rozwój
Wysoko	0,8-1	Wysoki
Średnio	0,79-0,7	Średni
słabo	0,69-0,3	słaby

Wartości wskaźnika rozwoju społecznego HDI 2009

Kraje rozwinięte	wartość	Rozwój
Bardzo Wysoko	0,9-1	Wysoki
wysoko	0,89-0,8	Średni
srednia	0,79-0,5	słaby

Kraje wg HDI

• Bardzo Wysoko :Norwegią 0,971, Austria Kanada .....Malta

• Wysoko rozwinięta: Bahrajn Estonia , Polska (880) ....Liban

• Średni: Armenia 0,798, ...Nigeria 0,511

• Niski: Togo 0,499, Niger 0,340

Europa top 10 2009 wg HDI:

1	Norwegia	0,971
2	Islandia	0,969
3	Irlandia	0,965
4	Niderlandy	0,964
5	Szwecja	0,963
6	Francja	0,961
7	Szwajcaria	0,960
8	Luksemburg	0,960
9	Finlandia	0,959
10	Austria	0,955

Bottom 10 europa wg HDI

1	Mołdawia sr	0,720
2	Ukraina sr	0,796
3	Turcja	0,806
4	Bośnia i Hercegowina wys
5	Macedonia
6	Rosja
7	Albania
8	Białoruś
9	Serbia
10	Bułgaria wys	0,822

Wskaźnik rozwoju społecznego wg regionów i grup krajów

Bardzo wysoki rozwój	0,995
OCED	0,995
pozostałe	0,995
Wysoki rozwój	0,833
Średni rozwój	0,686
Niski rozwój	0,423
Kraje arabskie	0,719
Centralna i wschodnia Europa	0,821
Wschodnia Azja i Pacyfik	0,770
Ameryka łacińska i Karaiby	0,821
Południowa Azja	0,612
Afryka Sub- sacharyjaska	0,514

Raporty HDR uwzględniały takie zagadnienia i wyzwania jak:

• ubóstwo

• płeć

• demokracja

• praw człowieka

• wolność w sferze kultury

• globalizacja

• deficyt wody

• zmiany klimatyczne

• HDR 2008- przeciw zmianom klimatycznym

• HDR 2009 pokonanie barier mobilność społeczna

HDI

	Długość życia	PKB USD
Kraje centralnej i wschodniej Europy	69,7	12 185
Wschodnia Azja	72,2	5733
Ameryka łacińska	73,4	10011
Ameryka Południowa	64,1	2905
Afryka Subsacharyjaska	51,5	2031

Urbanizacja

• Rozwój miast jako efekt zmian w skali globalnej

• 
  Przemieszczanie ludności z rejonów wiejskich do miast

Ściśle związane z modernizacją industrializacją i społecznymi procesami racjonalizacji

Trendy 2030:

93% wzrostu ludności miejskiej wystąpi w krajach rozwijających się , z tego 80 % przypadnie na Afrykę.

• Zestaw największych miast świata -dominuje Azja (Chiny i Indie) \

• Największe miasta tych gigantów - Szanghaj Bombaj

Efekty urbanizacji :

• Rozwój infrastruktury miejskiej

• Rozwój miast, raczej wielkich aglomeracji

• Rozwój przemysłu i usług w obrębie miast

• Tworzenie tak zwanych gorących wsyp jako efekt integracji przemysłowych i wiejskich terenów , wyższa temperatura w mieście.

• Życie w warunkach braku stabilizacji - niska pkt praca wzrost ubóstwa

• Wzrost popytu ma żywność , redukcja samo zaopatrzenia wyzwania dla przemysłu spożywczego i handlu

• Kreowanie żywności jako produktu masowego ilość vs jakość

• Absorpcja nisko wykwalifikowanej siły roboczej

Polityka żywnościowa wobec demograficznych zagadnień:

• Wzmocnienie programów planowania rodziny (pro family policy)

• Zachęcanie do społecznego i ekonomicznego rozwoju

• Duże zróżnicowanie

Starzenie się Populacji wynik transformacji demograficznej :

• Wysoki wskaźnik urodzeń w stosunku do wskaźnika zgonów stabilizacja populacji

• Poprawienie się warunków sanitarno -higienicznych oraz ochrona zdrowia

• Spadek umieralności niemowląt i dzieci

• Gwałtowny wzrost populacji

• wzrost liczby ludzi młodych w ogólnym przyroście ludzkości

sytuacja typowa w ostatnich kilku dekadach dla krajów rozwijających się

• zmniejszenie wskaźnika urodzeń malejący wzrost populacji, procesy starzenia,

sytuacja typowa dla krajów rozwiniętych tych w ostatnich dekadach

Wzrost populacji starszej nie jest problemem po warunkiem posiadania :

• zorganizowanie systemu ochrony zdrowia

• infrastruktury odpowiadającej potrzebom tej części populacji

• przedziały wieku starszego 60-74 „wczesna starość” 75-89 „starsi starzy” 90> długowieczni

Artykuły prasowe :

1. piramida wieku, piramida zmian, ludzkość się starzeje , musimy się szybko zastanowić jak utrzymać tak duża liczbę dziadków i pradziadków

2. To idzie starość w XXI emeryci będą największą gr. Wyborców i konsumentów

3. Planeta starość , niedługo co czwarty mieszkaniec Ziemi będzie miał ponad 60 lat.

Ageism

• Termin użyty pora pierwszy w 1969 przez amerykańskiego gerontologa Roberta Bultera

• Oznacza negatywne stereotypy dotyczące umiejętności starszych pracowników, prowadzące do dyskryminacji ze względu na wiek.

• Przejawia się nie tylko w sferze zawodowej ale także zdrowia czy uczestnictwa w życiu społecznym

Regulacje prawne związane z Ageismem

• 1997 -traktat amsterdamski art. 13 zapis o zwalczaniu dyskryminacji ze względu na płeć, rasę pochodzenie, etniczne religię wyznanie niepełnosprawność orientacje seksualną oraz wiek

• 2000 - dyrektywa o równości zatrudnienia zoobowiazująca kraje UE do stosowania krajowych regulacji prawnych zakazujących dyskryminacji z różnych przyczyn w tym wieku

• 2004 - kodeks pracy zawiera przepisy zakazujące wszelkiej dyskryminacji

Inwestowanie w starszą populację :

• kraje rozwinięte -rozbudowana opieka i pomoc socjalna

• kraje rozwijające się - zauważanie procesu starzenia się i działalność organizacji pozarządowych

Młodzi ludzie wg regionów

kraje rowiniete	16
Połud Centr Azja	25,4
Azja Wsch	23
Afryaj sub sacharyjska	10,5
Połud Wsch Azja	9,5
Ameryka łacińska karaiby	9,2
Azja zach	3,2
Afryka połud	3,1
Oceania	0,1

Polska za pół wieku -mało ludzi , dużo pracy :

• Wiek produkcyjny (15-64) ok. 5 osób pracuje na 1 emeryta w 2052 1,7

• Średni koniec pracy w Polsce 58 lat

• Czynni zawodowo 55-64 lat około 27% , Islandia 57%

Rolnictwo konsekwencje -zmian demograficznych

1. Wzrost podaży żywności

2. utrudnienia dla rolnictwa tradycyjnego semi przetwórczego

3. integracja z sektorem przetwórczym

4. unowocześnienie strefy rolnictwa

B.

1. wzrost sektora przetwórczego dodawanie wartości produktom, wzrost aspektów jakości, dostepności, wygody

2. rozwój łańcucha chłodniczego

3. nadawanie żywności rangi produkcji masowej , mało sami produkujemy a więcej kupujemy.

4. doskonalenie dystrybucji i handlu żywnością

System gospodarczo żywnościowy :

Obejmuje:

• produkcje przetwórstwo, gospodarkę rynkową, popyt podaż, konsumpcja, przechowalnictwo usługi

Części składowe:

• rolnictwo wytwarzające środki produkcji, rybołostwo, oświata rolnicza, handel zagraniczny , konsumpcja zarządzanie, obrót towarowy.

Łańcuch gospodarki żywnościowej :

Cele:

• Rozdrobnienie struktury produkcji

• Niemobilność rolniczej siły roboczej

• Wpływ warunków naturalnych na produkcję

• Rozproszenie przemysłu spożywczego

• Terytorialne rozmieszczenie bazy surowcowej i przetwórczej

• Nieelastyczny charakter popytu na żywność

• Spadek udziału wydatków na żywność w ogólnych wydatkach konsumpcyjnych w miarę wzrostu dochodu ludności.

Mechanizm powstawania problemów zapór w gospodarce żywnościowej :

Cechy gospodarki żywnościowej

• Rozdrobniona struktura jednostek produkcyjnych

• Relatywna niemobilność rolniczej siły roboczej

• Wpływ warunków klimatycznych na produkcje rolnicza

• Wahania sezonowe

• Nietrwałość surowców i produktów rolnych

• Rozproszenie przemysłu spożywczego

• Terytorialne rozmieszczenie bazy surowcowej i przetwórczej

• Nieelastyczny charakter popytu na żywność

• Spadek udziału wydatków na żywność w ogólnych wydatkach konsumpcyjnych w miarę w zrostu dochodu ludności

Ograniczenia	Szanse
Niekorzystny klimat Fluktuacje podaży surowców Niska jakość materiału hodowlanego i siewnego Tradycyjna technologia produkcji Stosunkowo słabo standaryzowane surowce i produkty Złe warunki atmosferyczne Niedostateczny kapitał Wysokie koszty produkcji	Zwiększenie stopnia przetworzenia Rozwój zaplecza transportowego i przechowalniczego Upowszechnienie umów miedzy rolnictwem i przetwórstwem Zwiększenie dostępności kredytów Popraw infrastruktury Rozwój szkolnictwa specjalistycznego i doradztwa Otrzymanie dofinansowania w ramach WPR

Gospodarstwo domowe

Usługi zywnosciowe poza gosp

Handel wewnętrzny żywnością

Przemysł przetwórczy

Przetwarzanie na małą skalę

Produkcja surowców żywnościowych

Konsumpcja

Import

eksport

Gospodarka światowa

Mała skala produkcji

Niska zdolność kredytowa

Niedostateczny kapitał własny

Małe możliwości kredytowe

Niskie plony

Niewłaściwe warunki przechowywania i niestabilność cen

Trudności z pozyskaniem partnerów handlowych i ze sprzedaży

Wysokie koszty transakcji i negocjacje

Słaba pozycja przetargowa

Nieuczciwe zachowania konkurentów

Brak zaufania do partnerów

---