Wykład 1
27.09
PREKURSORZY MAŁYCH GRUP SPOŁECZNYCH
Ferdynand Tonnies (1855-1936)
Wola organiczna (wspólnota) - ma swoje źródła w ludzkiej psychice, są to nasze emocje którymi kierujemy się w kontaktach z innymi. Występowanie woli org. Sprawia, że nasze działania są spontaniczne i niewyrachowane.
Wola arbitralna - zwana racjonalną, jej źródłem jest namysł i kalkulacja. Występowanie tej woli zmusza nas do działań skierowanych na osiągnięcie określonego celu. Tak więc nasze zachowanie jest wyrachowane.
Gemeinschaft
Cechy charakteryzujące to:
- w takiej wspólnocie ludzie występują jako pełne osobowości, ogarnia pełnie naszego życia
- wspólnoty najczęściej są samowystarczalne
- kontrola społeczna w postaci plotki, obyczaju, zwyczaju.
- wszyscy się znają
- stosunki charakterze osobowym
- zaufanie do siebie
- występuje emocjonalny stosunek do członków grupy
- społeczność autonomiczna
- konieczność przestrzennego skupiania
Geselschaft
- nie ma konieczności przestrzennego skupiania się
- nie występuje stosunek osobowy
- mają określony cel, powstają po coś
- wąski układ stosunków społecznych
- racjonalny stosunek do członków grupy w której występujemy
- konwencjonalna geneza
- kontrola społeczna występuje w formie policji, sądów, opinia publiczna
- zbiorowość ?
Emile Durkheim
Uzależnienie jednostki od grupy
Durkheim uważał, że uzależnienie jednostki od grupy występuje wówczas gdy jej indywidualne cele mogą być zrealizowane dzięki uczestnictwu w określonych grupach społecznych.
Suicydologia - nauka o samobójstwach.
Socjologiczna koncepcja samobójstw:
- altruistyczne - „powodu nadmiaru miłości” - jest efektem zbyt silnej więzi jednostki z grupą do której przynależy.
-anomijne - przyczyną występowania tych samobójstw jest sytuacja społ. - ekonomiczna w której jednostka funkcjonuje. (namos - prawo, a nomos - bezprawie)
- egoistyczne - jest efektem rozluźnienia, zerwania więzi jednostki z grupą
- fatalistyczne - samobójstwo które popełnia jednostka gdy nie jest w stanie dokonać wyboru.
Wiliam Jonnes
Jaźń - to zdolność postrzegania samego siebie jako obiektu i zdolność do wytwarzania odczuć i postaw skierowanych na samego siebie.
Jaźń i jej rodzaje:
- materialna - nasza fizyczność, biologia, obiekty którymi się otaczamy.
- społeczna - suma wiedzy jaką czerpiemy na swój temat w efekcie kontaktu z innymi ludźmi. To co mi się wydaje, że ktoś o mnie myśli.
- duchowa - to co ja o sobie myślę, to co jest w mojej głowie
Charles Horton Cooley
Jaźń odzwierciedlona - inaczej społeczna
Grupa pierwotna - Cooley
Grupa wtórna - Bark Robert
Cooley - twierdził, że między ludźmi występują 2 relacje - pierwotna i wtórna
Relacje pierwotne - stosunki osobiste, emocjonalne
Grupa pierwotna - mała zbiorowość o nie wyspecjalizowanym charakterze.
Rodzaje grup pierwotnych:
- rodzina
- grupa zabawowa
- sąsiedzka grupa dorosłych
Grupa pierwotna przekształca się w grupy wtórne.
Relacje wtórna - zależy od pełnionego statusu.
Potrzeby psychologiczne jednostka zaspokaja poprzez grupę pierwotną.
Cechy/Warunki grupy pierwotnej:
- związki między członkami musza być bezpośrednie
- nie mogą mieć wyspecjalizowanego, celowego charakteru
- grupa powinna się charakteryzować względną stałością
- grupy takie nie powinny być zbyt liczne
- w grupie powinien pojawiać się szczególny rodzaj więzi (więź intymna) i ta więź powinna być dominująca.
Florian Znaniecki (1882-1958)
Pierwszy polski socjolog!
Doświadczenia pierwotne (rzeczywiste) - doświadczamy ich wtedy gdy bezpośrednio w nich uczestniczymy
Doświadczenia zrekompensowane (wtórne) - wszystko to co nabywamy od innych i której sami bezpośrednio nie doświadczaliśmy.
Współczynnik humanistyczny - spojrzenie i analizowanie rzeczywistości społecznej z perspektywy badanych osób.
Grupa społeczna - to ponad osobowy system wartości i działań wspólny wszystkim członkom grupy i obejmujący te wartości, te działania które należą do ich ról jako członków grupy.
Główne kręgi społeczne (wychowawcze, pracy, zabawy) w których jednostka doświadcza dzieciństwa i młodości.
Kręgi wychowawcze - rodzina, szkoła
Kręgi pracy - gospodarka rolna, fabryka
Kręgi zabawy - bawiący się wspólnie rówieśnicy
Typologie ludzi biograficznie typowych:
- ludzie dobrze wychowani - to taka kategoria ludzi, którzy przez całe dzieciństwo i młodość funkcjonowali pod przemożonym kręgiem wychowawczym
- ludzie pracy - rodzice, szkoła zbyt mało poświęcali jednostce, bardzo wcześnie takieosoby zaczynają pracę pod okiem dorosłych, dominacja pracy.
- ludzie zabawy - są to osoby, które większość swojego czasu spędzają wśród rówieśników ale poza kontrolą dorosłych. Czas spędzany głównie na zabawie i rozrywkach.
- ludzie przeciętni - wszyscy mieli na nich wpływ
- ludzie zboczeńcy - to takie jednostki, które swoim postępowaniem odbiegają od społecznie przyjętej normy, na taką osobę żaden krąg społeczny nie miał wpływu.
Wykład 2
11.10
Koncepcja procesu socjalizacji Georga Herberta - Meada
Zjawisko socjalizacji opisuje wiele dziedzin nauki. Pierwsi byli antropolodzy kulturowi:
- Margaret Mead
- Ruth Benedict
- Ralph Linton
Dla antropologów kulturowych socjalizacja była mechanizmem kulturowej transmisji.
Pytanie podstawowe jakie zadawał antropolog kulturowy to: „jak socjalizacja wpływa na osobowość?”
Typologia kultur M.Mead
Kultury postfiguratywne (kultury nieocenionych przodków)
Kultury kofiguratywne (odnalezionych rówieśników)
Kultury prefiguratywne (kultury zagadkowych dzieci)
Kultury te są w zależności od tego jak dzieci są socjalizowane i przez kogo.
Ad. 1
Są charakterystyczne dla społeczności tradycyjnych - rolniczych. Trzy społeczności - dziadkowie, rodzice i dzieci współistnieją ze sobą, a dzieci tego jak żyć w społeczeństwie, jak zostać członkiem społeczeństwa uczą się od swoich dziadków i rodziców.
Proces socjalizacji opiera się na identyfikacji z dziadkami i rodzicami.
Powielanie wzorów kulturowych, dziedziczenie zawodów i wzorców.
Ad. 2
Charakterystyczne dla społeczeństw przemysłowych. Dwa pokolenia - rodzice i dzieci. W procesie socjalizacji nie uczestniczą dziadkowie.
Bardzo istotną rolę odgrywa edukacja w systemie szkolnym i grupie rówieśniczej. Rodzic nie jest wzorem do naśladowania, gdyż go nie ma, jest zbyt zajęty, nie poświęca dziecku czasu.
Dzieci rzadko powielają losy swoich rodziców, rzadko mają ten sam zawód.
Rodzic jest równorzędnym partnerem w dyskusji.
Tożsamość dzieci zależy od rodziców i rówieśników. Czasem rówieśnicy są ważniejsi od rodziców.
Ad. 3
Rozdźwięk między pokoleniami. Dziadkowie nie są w stanie zrozumieć swoich wnuków, gdyż praktycznie mówią innym językiem.
W tej kulturze dzieci socjalizują rodziców i dziadków (np. wnuczek uczy babcię obsługi komputera)
Dla antropologa kulturowego socjalizacja to:
- proces treningu dziecka do uczestnictwa w jego grupie społecznej
- procesy, dzięki którym jednostka rozwija przez wymianę z innymi ludźmi specyficznego wzoru społecznego, relatywnego zachowania i doświadczenia
- proces wrastania w kulturę w której żyje dana jednostka
- trwający przez całe życie proces uczenia się kultury
Socjalizacja w psychologii:
- Erik Erikson „Dzieciństwo i społeczeństwo”
- Albert Bandura
- Klauss Hurrelman
TALCOTT DARSONS - socjolog
Dla niego było ważne to jakie zachodzą relacje między człowiekiem a
Proces podczas którego człowiek w procesie internalizacji przyjmuje system aksjonormatywny swojego środowiska społecznego.
Aksjonormatywny - system wartości i norm.
Internalizacja - przyswajanie systemu aksjonormatywnego.
Interioryzacja - narzucanie systemu aksjonormatywnego.
GEORG HERBERT HEAD - koncepcja socjologiczna
- komunikacja symboliczna
- proces socjalizacji - co się staje z człowiekiem, że w pewnym momencie staje się złonkiem społeczeństwa.
socjalizacja pierwotna (faza zabawy) - istotny, znaczący i inny
socjalizacja wtórna (faza grupy) - uogólniony, inny
Socjalizacja to nie tylko wpajanie jednostkom określonych wzorów, norm, nawyków i przekonań, ale proces kształtowania jaźni i umysłów.
Dla niego jak się człowiek rodzi, to nie rodzi się człowiekiem, człowiekiem się stajemy.
Człowiek staje się człowiekiem kiedy nauczy się komunikowania na poziomie symbolicznym (odczytywania gestów) - jest to ok. 6 tygodnia życia.
Używał terminów faza zabawy i faza grupy.
Ad.1
Poprzez zabawę sprawdzamy sami siebie
Ad. 2
Kiedy jednostka zdobędzie tożsamość, świadomość przynależności
- sztuka dzielenia się z innymi
- współpraca (stłumienie egoizmu)
- współdziałanie
Uogólniony (grupa odniesienia)
- uczenie się bycia empatycznym
- wpojenie reguł
- uczenie się ról
Mechanizmy socjalizacji:
wzmacnianie
naśladowanie
przekaz symboliczny
ad a)
- system nagród i kar
W toku socjalizacji człowiek nabywa:
- umiejętności
- wartości (to co chcemy osiągnąć)
- normy i wzory zachowań
- umiejętność posługiwania się rozmaitymi przedmiotami
Klasyczne koncepcje w mikrosocjologii:
(szkoła human relations)
Badacze:
- Elton Maiso
- Fritz Roethlisberg
- Thomas Whitehead
Założenia przed rozpoczęciem badań:
- warunki fizyczne (zmęczenie, monotonia) wpływa na wydajność
- badanie eksperymentalne - 1 rok
Miejsce i czas badań:
- Zakłady Nawthorn w Western Electric Company w Chicago
- rozpoczęto w 27'
I etap badań - eksperyment:
- zamierzano ustalić które z czynników natury fizycznej (oświetlenie, miejsce pracy, przerwy, czas pracy, wynagrodzenie) wpływają i w jaki sposób na wydajność
- eksperymentalne pomieszczenie zmianowego montażu
Efekty eksperymentu:
- efekt Nawthorn
- Hipotezy nie potwierdziły się!!
- Wydajność pracy niezależna od jakichkolwiek zmian „fizycznych warunków pracy”
- Poprawa „morale pracowniczego”
Pracownice:
- zwarta grupa, chęci współpracy z badaczami
- normy grupowe (kooperacje, dobra wola) - konsultacje, swoboda nadzoru oraz poczucie kierowania własnym losem.
- były obiektem zainteresowania badaczy jak i na zewnątrz.
- stały się dumne z pracy, poczuły się dowartościowane
II etap badań - wywiady (od 0,5 do 1,5h) :
- 21 tys. Pracowników
- luźne rozmowy (jakie czynniki fizyczne wpływają na satysfakcję z pracy )
Efekty:
- hipotezy nadal nie potwierdzone
- zmienić podejście!!!
Nowa zmienna - kontekst społeczny
- wywiady - pracownicy mówiąc o warunkach pracy opowiadali głównie o kontaktach z innymi a nie o warunkach fizycznych.
III etap - eksperyment:
14 pracowników (mężczyźni)
Czy będzie wewnętrzna organizacja?
Jak się zaangażują?
Czy będzie sprawowana kontrola nad zachowaniem?
Efekty:
- odkryto wewn. org. grupy
- odkryto system wartości
a) nie powinieneś wyprodukować zbyt wiele (staranność, śrubujesz normy)
b) nie powinieneś wyprodukować zbyt mało (oszust)
c) nie kabluje się (donosiciel)
d) nie powinieneś próbować zachowywać dystansu
- odkryto funkcje organizacji grupy
a) ochrona grupy przed niedyskrecją (spóźnienie)
b) ochrona przed zewnętrznymi ingerencjami
c) sprawowanie kontroli społecznej
- racjonalność działań ludzkich
a) jedynie jednostki izolowane mogą zachowywać się racjonalnie
b) brak racjonalności w działaniach grupowych, naciskiem grupy wpływem kontroli społecznej
Wykład 3
15.11
Teorie wymiany w socjologii (lata 60)
Karol Marks - osoby posiadające cenione zasoby są w stanie uzyskać przewagę w trakcie targowania się, zwłaszcza jeśli inni którzy także wysoko cenią ich zasoby nie posiadają równie wartościowych dóbr by je zaofiarować w zamian (kapitaliści - robotnicy).
George Simmel - badał wpływ pieniądza na stosunki społeczne i strukture społeczną.
Wymiana opierała się na kilku elementach:
- jeżeli jeżeli jednostka pragnie przedmiotu który jest dla nas cenny a go nie posiada
- wartościowy przedmiot jest w posiadaniu innej osoby
- oferowanie innego przedmiotu w zamian za pożądany dla nas przedmiot
- zaakceptowanie propozycji
Wymiana ekonomiczna związana z pieniądzem ma szczególny charakter:
- kiedy podstawowym środkiem ustalania wartości staje się pieniądz - właściwości i dynamika stosunków społecznych ulegają zmianom.
- pieniądz powstał po to, aby ułatwiać wymiany i jeszcze pełniej zaspokoić podstawowe potrzeby człowieka, jednakże raz ustanowiony pieniądz ma moc przekształcania stosunków społecznych
Zasady wymiany:
- atrakcyjności - im bardziej wartościowy przedmiot, tym większe prawdopodobieństwo że podejmiemy próbę wymiany
- wartości - im silniejsza potrzeba otrzymania przedmiotu tym stanowi on większą dla nas wartość
- władzy - im większymi zasobami dysponuje jakaś osoba tym ma nad nami większa władzę
- napięcia - jeżeli chcemy uzyskać określony przedmiot i w trakcie wymiany manipulujemy sytuacją to wtedy rośnie w nas poziom napięcia (np. stres)
Behawioralna teoria wymiany Georga Gaspara Manonsa:
- jako pierwszy ujął życie społeczne jako wymianę dóbr o mniej więcej tej samej wartości miedzy racjonalnie kalkulującymi wolnymi jednostkami
- ludzie podejmują te działania, które w przeszłości były nagradzane, te które przypominają nagrodzone w przeszłości zachowania oraz te, które przynoszą bardziej wartościowe rezultaty
TWIERDZENIE O WYMIANIE - WAŻNE!!!!!!!!!!!!
- o sukcesie - im częściej działanie jednostki jest nagrodzone tym bardziej prawdopodobne jest podjęcie przez nią tego działania.
- o bodźcu - jeżeli w przeszłości wystąpienie bodźca lub zespołu bodźców było okolicznością której działanie jednostki było nagrodzone to tym bardziej prawdopodobne jest że jednostka podejmie to lub podobne działanie
- o wartości - im bardziej działanie dla jednostki jest wartościowe tym bardziej prawdopodobne że jednostka podejmie to działanie
- deprywacji (nasyceniu) - im częściej w niedawnej przeszłości jednostka otrzymywała określoną nagrodę tym mniej wartościowa staje się dla niego każda następna jednostka tej nagrody
- o frustracji (agresji) 1 - jeżeli działanie jednostki nie doprowadziło do otrzymania nagrody lub jednostka otrzymała karę której się nie spodziewała, zareaguje gniewem, a gniew ten będzie miała wartość wynagradzającą (rozładowanie)
- o frustracji 2 - jeżeli działanie jednostki przyniesie jej oczekiwaną nagrodę a zwłaszcza jeśli nagroda ta będzie wyższa niż się spodziewała lub nie spotka jej oczekiwana kara zareaguje zadowoleniem
- o racjonalności - wybierając między alternatywnymi działaniami jednostka wybierze takie dla którego wartość rezultatu przez prawdopodobieństwo otrzymania go jest większa
Wyjaśnienie jakiegokolwiek procesu społecznego może być dokonane jedynie przy użyciu twierdzeń odwołujących się do jednostek, ich działań i cech.
Strukturalna teoria wymiany Petera Blaua:
- przeciwstawia wymianę społeczną wymianie ekonomicznej
oczekiwanie korzyści staje się podstawowym motorem wymiany
w większości stosunków społecznych pieniądze nie są największą nagrodą, znacznie większą atrakcyjność będą miały np. szacunek czy poważanie
wymiana społeczna opiera się na 3 mechanizmach:
- zróżnicowania - nie wszyscy dysponują tymi samymi zasobami, każdy z nas dysponuje dobrami o różnej wartości i w różnej liczbie
- dominacji - ci którzy mają bardziej wartościowe dobra i więcej wpływają na postawy innych, uzależniają od siebie innych, którzy tych dóbr nie posiadają
- opozycji - wynika z nie równoważenia wymiany pomiędzy stroną nadrzędną i podporządkowaną tzn. że w opozycji do siebie występują: więcej dóbr wobec mniej dóbr
- integracja - ci którzy mają dobra do wymiany i ci którzy ich nie mają ustalają wspólnie normy (sposoby wymiany dóbr)
Wymiana w psychologii społecznej:
- Stosunki społeczne
Reguła wzajemności - jesteśmy zobowiązani do rewanżowania się za wszelkie przysługi, prezenty, zaproszenia jakie otrzymaliśmy
Wzajemność ustępstw - ktoś nam idzie na rękę to my mu też
Richard Emmerson - teoria sieci wymian:
- Stosunki między osobami wymiany
Teoria wymiany społecznej powstała w odpowiedzi na funkcjonalizm
Wymiana społeczna to pewien rodzaj interakcji o charakterze transakcji (coś za coś), wykonuje zadanie interesownie, każdą naszą wymianą rządzi interes.
James Frazer
- Zastosował ekonomiczną inspirację wymiany społecznej
- Skoro tylko określony wzór wywodzący się z motywów ekonomicznych utrwala się w kulturze, zaczyna on określać i wywierać nacisk na inne wzory społeczne które mogą się potencjalnie pojawić (jedno zachowanie determinuje drugie)
- systemy umożliwiają tym, którzy posiadają towary dużej wartości ekonomicznej (przywileje, przypuszczalna władza nad innymi) a wyzyskiwaniem tych, którzy nie mają wielu towarów.
Bronisław Malinowski
- wymiana niematerialna tzw. Kula
- wymiana symboliczna - sieć stosunków społecznych, jedna transakcja nie kończy stosunków a związek między partnerami jest trwały.
Kula - to zamknięty układ stosunków wymiany między jednostkami w społecznościach zajmujących szeroki krąg wysp Teiograndzkich.
Wymiana następuje w zamkniętym obwodzie i wymianie podlegają wędrujące w przeciwnych kierunkach naramienniki i naszyjniki.
Kula ma charakter symboliczny.
Motywy leżące u podłoża kula były psychospołeczne.
Strukturalna teoria wymiany Marcela Macussa
- siłą zmuszającą do odwzajemniania było społeczeństwo jako grupa
- jednostki zaangażowane w wymianę to „osoby” które SA wyrazicielami kodeksów moralnych grup np. dzień dobry- dzień dobry
- charakter i sposób wymiany są nam z góry narzucane
- inne grupy narzucają nam sposób wymiany
Struktura teorii wymiany Levi Strausa
- liczy się sama wymiana, nie wymienione rzeczy
- wymienianie nie może być rozpatrywane jedynie w kategoriach indywidualnych motywów, albowiem stosunki wymiany są odbiciem wzorów organizacji społecznej która istnieje jako całość
- wymiana zawsze wymaga reguły wzajemności
- wykazał w jaki sposób różnorodne typy wymiany pośredniej i bezpośredniej zostały powiązane z różnorodnymi wzorami
Teoria racjonalnego wyboru Gearego Beckerd
Kategorie ekonomiczne można zastosować do odmiennych niż rynek i gospodarka zjawisk.
Założenia:
- ludzkie preferencje są zasadniczo stabilne i nie różnią się
- ludzkie działania maja tendencję do utrwalania dzięki osiąganiu optymalnego zakresu inf.
- istnienie rynków - koordynacja niezależnych działań oraz stabilizacji relacji
Teoria decyzji zbiorowych Jamesa Colemona
- każdy z nas jest członkiem grupy społecznej i każdy z nas podejmuje decyzje ale one nie są indywidualne i nie wpływa na nie jeden czynnik
- decyzje o charakterze instytucjonalnym
Pułapki społeczne koncepcje wyboru Mancura Solona:
- obieranie strategii (błędne decyzje)
- dylemat więźnia (Albert Tucker 1950) - to gra oparta na niezerowej sumie w której każdy z graczy może zyskać oszukując przeciwnika, ale obaj stracą jeśli będą oszukiwać
- tragedia wspólnego pastwiska 1968 - jeżeli mamy dobro wspólne pozostawione w rękach wolnych jednostek, po pewnym czasie popada w ruinę, jednostki zachowują się racjonalnie i rozum podpowiada im „trawa jest za darmo, dodam 1 krowę do stada to będę miał więcej mleka, jeśli ja tak nie zrobię to ktoś inny tak zrobi - ale wszyscy dochodzą do takiego wniosku i dają więcej krów - upadek Państwa”
- pułapka brakującego bohatera
- goniąc za pieniędzmi
Zastosowanie teorii racjonalnego wyboru:
- w badaniach rodziny i demografii (małżeństwo, dzieci) - im wyższy status tym mniej dzieci
- w badaniach nad religia
- w badaniach nad przestępczością (nastolatkowi w ubogich dzielnicach)
Wykład 4
13.12
Romert Merton (1910-2003)
Anomia
- zaburzenie między kulturowo wyznaczonymi celami a ich możliwościami osiągnięcia
- jednostka nie jest w stanie osiągnąć kulturowo wyznaczonego celu ponieważ nie dysponuje zinstytucjonalizowanymi środkami ich osiągnięcia
Typy indywidualnego przystosowania:
|
Cele |
środki |
sposoby |
Konformizm |
+ |
+ |
|
Innowacja |
+ |
- |
|
Rytualizm |
- |
+ |
|
Wycofanie |
- |
- |
|
Bunt |
-/+ |
-/+ |
|
Ad 1
Akceptacja celów kulturowych jak i zinstytucjonalizowanych środków ich realizacji - dominujący rodzaj zachowań.
Ad 2
Dążenie do osiągnięcia kulturowych celów przy wykorzystaniu nieinstytucjonalnych (nielegalnych) środków - np. w niższych warstwach społecznych
Ad 3
Odrzucenie wyznaczonych przez kulturę celów przy jednoczesnej akceptacji instytucjonalnych środków czyli akceptacji norm postępowania - ludzie o zaniżonej samoocenie, bez aspiracji życiowych
Ad 4
Odrzucenie celów i sposobów ich osiągania - patologia, subkultura
Ad 5
Reakcja buntownicza - odrzucenie dotychczasowych celów i środków przy jednoczesnym wypracowaniu nowych celów i sposobów ich realizowania - charakter grupowy, motorem rozwoju społecznego
Koncepcja samospełniającego się proroctwa:
- jeżeli ludzie definiują sytuację jako rzeczywiste to staja się one rzeczywiste
- publiczne definicje sytuacji (proroctwa, przewidywania) stają się nieodłączną częścią sytuacji, wpływając z kolei na późniejsze wydarzenia
- wmawianie sobie
- to fałszywa definicja sytuacji - nowe zachowanie - powoduje, że nieprawdziwa koncepcja staje się prawdziwą
Grupa odniesienia:
Prace badawcze:
- Herbert ?
- Theodora Newcomba - grupa odniesienia pozytywnego (jednostka porównuje z taką grupa i akceptuje jej system aksjonormatywny) i negatywnego (jednostka się porównuje z takimi grupami, ale nie chce do niej przynależeć)
- Samuel Stonffer - syndrom względnego upośledzenia - osoba dokonuje porównań z jednostką posiadającą podobne cechy, ale znajdującej się w lepszej sytuacji (deprywacja) - myślimy, że nam jest gorzej
Funkcje (Kelly):
- motywacyjna - jednostka po to uczestniczy w grupie (angażuje) bo chce uzyskać akceptacje siebie
- kształtowania percepcji jednostki - grupy dostarczają jednostce porównań względem którego jednostka dokonuje oceny samego siebie i otoczenia (perspektywa grupy)
- normatywna - jednostka porównuje się do członków grupy i podejmuje takie działania, które spowodują że zostanie ona zaakceptowana jako jej członek
- porównawcza - jednostka tylko się porównuje z grupa ale nie ma aspiracji przynależeć do niej
Rodzaje (Turnee):
- identyfikacji - jednostka się z nimi utożsamia i uważa ich wartości jako własne
- interakcyjne - jednostka się nie identyfikuje z grupą, ale musi uwzględniać ich normy by zrealizować własne cele
- wartościowe - punkty odniesienia z którymi jednostka się identyfikuje (znaczenie)
- publiczność - jednostka traktuje je jak audytorium - mamy poczucie, że inni nas obserwuja więc zachowujemy się tak by nas dobrze, pozytywnie ocenili
Społeczne interakcje:
Interakcja - wpływ jednych osób na drugie
Rodzaje wpływu:
Jednostronny
zachowania naśladowcze - ktoś swoim zachowaniem wskazuje w jaki sposób możemy osiągnąć cel - kiedy osoba dysponuje w naszej opinii większą wiedzą, doświadczeniem i której postawy SA podobne do naszych
zachowania uległe - sugestia, podporządkowanie się życzeniom innej osoby - kiedy czujemy się bezradni w sytuacji, lub jak kogoś lubimy
Dwustronny
obustronny wpływ - jedna osoba ma kontakt z drugą i obie postrzegają się jako osoby mogące sobie udzielić informacji
podzielenie postaw - dwie osoby chca się porozumieć i zmuszone są do uzgodnienia wzajemnych oczekiwań i spraw które widzą tak samo
próbowanie i potwierdzanie - jednostka swoim zachowaniem wskazuje co jest właściwe i jak należy się zachować
wzajemne przystosowanie - jedn. Przystosowuje się do postaw i reakcji drugiej osoby, ta zaś do pierwszej
Wykład 5
Erving Manuel Hoffman (1922-1982)
Człowiek w teatrze życia codziennego
Asylums
Pietno
Ad 1 - Dramaturgiczna koncepcja życia codziennego
„Świat jest teatrem, aktorami ludzie którzy kolejno wchodzą i znikają” - Szekspir
- życie społeczne można porównać do dramatu teatralnego
- wszystko to co robią ludzie, jak się zachowują można przyrównać do gry aktora
- każdy z nas jest aktorem na scenie życia społecznego
- życie codzienne to teatr
- epizody interakcyjne -socjologia powinna się zajmować ich analizą tzn. dynamiką, charakterem spotkań między ludźmi, które trwają określony czas i zapadają przynajmniej na pozór w nicość
- występy zbiorowe i indywidualne - po to żeby zrobić wrażenie na innych jednostkach jest zmuszona odgrywać określone role albo po to by wyrazić siebie
- występ inauguracyjny - pierwsze wrażenie:
a) wrażenia przekazywane - symbole werbalne lub ich substytuty
b) wrażenia wywoływane - takie działania jednostki, takie zachowanie, które inni odbierają jako charakterystyczne dla niej
- interakcja -to wzajemny wpływ jednostek znajdujących się w bezpośredniej przestrzeni
Rodzaje aktorstwa:
- cyniczny
Ma role do odegrania i musi ją wykonać
Wykonawca który ma dystans do kreowanego przez siebie przedstawienia
Nie utożsamia się z rola i nie troszczy się w co uwierzy publiczność
- szczery (naturszczyk)
Odgrywa role, ale z pasją
Wierzy w to co mówi, wierzy we wrażenia jakie pragnie wywołać i wywołuje swoim występem
Co pomaga w występach:
- fasada osobista (powierzchowność, sposób życia)
- wszelkiego rodzaju środki przekazu które są najmocniej związane z wykonawcą roli i przemieszczają się wraz z nim np. płeć, wiek
- fasad społeczna (dekoracja i używane przedmioty)
Aktor zostawia ją, a potem wraca
Wyjątki - ślub, pogrzeb
- instytucjonalizacja fasady
- sekrety (obgadywanie)
- idealizacja siebie - gra, pokazywanie siebie w dobrym kontekście
- ciało nas zdradza
- maskarada - przesada w grze
- fałszywa prezentacja - wiemy o danej osobie że udaje
Ad 3 - „Sigma” - Piętno
Co się dzieje z człowiekiem jak inni przypiszą mu cechy inne niż ma lub sam nada sobie cechy?
Kiedy możemy zostać naznaczeni:
- gdy posiadamy cechy które nie są akceptowane w danej kulturze społecznej (chociaż nic złego nie uczyniliśmy - np. system wartości, wiek)
3 rodzaje stygmatów:
- Cecha która wyróżnia nas z otoczenia może stać się powodem napiętnowania, upośledzenia, może doprowadzić do naznaczenia naszej osoby
- Stygmat - to cechy fizyczne jednostki, jej niedoskonałości, zdarzenia i sytuacje życiowe które są rozpoznawane i definiowane przez najbliższe otoczenie jako dewiacyjne co w konsekwencji prowadzi do zmiany samoakceptacji społecznej jednostki.
fizyczne - defekty w budowie ciała
osobowości (charakteru) - związane z zachowaniem np. zaburzenia psychiczne, słaba wola, narkomania, alkoholizm, bezrobocie, próby samobójcze
plemienne - nabywane na podstawie przynależności do określonej rasy, narodowości czy religii
Aktorzy pr. Stygmatyzacji:
- naznaczeni - ci których otoczenie uznało za dewianta
- „normalsi”
- profesjonaliści - ludzie którzy są lub byli nosicielami, którzy nabyli praktycznej wiedzy jak sobie z nim radzić
- profesjonalista teoretyk - dysponuje wiedzą, przygotowani by udzielać pomocy stygmatyzowanym
Akceptacja siebie to podstawowy problem osoby posiadającej stygmat!
Instytucje totalne - podstawowym zadaniem jest kontrola społeczna nonkonformistów
Podział:
Instytucje powołane do opieki nad osobami niedołężnymi ale nieszkodliwymi - np. dom starców, przytułki
Zakłady opieki nad osobami niezdolnymi do samodzielnego troszczenia się o siebie, ale niebezpieczne (choć nie z ich winy) np. sanatoria przeciwgruźliczne, szpitale psychiatryczne
Zadaniem jest ochrona społeczeństwa przed szkodzeniem mu w sposób świadomy np. więzienia
Powołane do realizacji określonych zadań technicznych i maja czysto instrumentalny charakter np. wojsko, internaty, kolonie, obozy
Przeznaczone dla osób które dobrowolnie wycofały się z czynnego życia np. zakony, opactwa, klasztory
Cechy:
- całe życie w jednym i tym samym miejscu jedyna władza
- bezpośrednie towarzystwo dużej liczby członków, wszyscy są traktowani jednakowo, wykonywanie tych samych czynności
- dzień jest zaplanowany
- poszczególne czynności są przymusowe (stanowią część planu ogólnego)
- świat podwładnych i personelu
- odpowiedzialność za podwładnych
Sposoby adaptacji:
- wycofanie się z sytuacji
- bunt
- zadomowienie
- konwersja
Socjologia makrostruktur społecznych - wykłady - 16 -