Formy zawierania umów. Dr Danuta Kotowska
UMOWA - zgodne oświadczenie woli dwóch stron, zmierzające do ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku prawnego.
Formy zawierania umów
gesty- zachowanie jasne i wyraźne, aby można było odczytać o co chodzi
forma ustna - stosowana przy niewielkich umowach
forma pisemna - mamy kilka rodzajów
⇒ pod rygorem nieważności (np. leasing). Oznacza to, że jeżeli strony umowę zawrą ustnie będzie ona nieważna.
⇒ dla celów dowodowych
Jeżeli jedna ze stron nie wykonuje umowy np. pożyczkodawca może zwrócić się do sądu, ale nie będzie możliwości przeprowadzenia dowodów.
Wyjątki:
Zgoda obydwu stron
Jeśli strony przedstawią w sądzie początek umowy na piśmie
Jeżeli w sporze z przedsiębiorstwem skargę złoży konsument.
forma pisemna, której niezachowanie powoduje wywołanie innych skutków prawnych
forma pisemna z datą urzędową poświadczoną (notariusz)
forma pisemna z podpisem urzędowo potwierdzonym
forma pisemna w postaci elektronicznej
Sposoby zawierania umów.
rokowania - negocjacje-pertraktacje. Strony omawiają treść umowy. W momencie uzgodnienia treści umowy dochodzi do zawarcia umowy.
Oferta - propozycja zawarcia umowy zawierające jej istotne postanowienia, te które pozwalają odróżnić daną umowę od innych.
Do zawarcia umowy dochodzi wtedy, gdy oferta zostanie przyjęta. Adresat składa oświadczenie woli, że zgadza się na przyjęcie postanowień oferty.
Przetarg
Aukcja - przetarg ustny. Organizator określa miejsce, czas i warunki przetargu. Zbierają się wszyscy oferenci. Osoba, która złożyła najmocniejszą ofertę wygrywa aukcję i dochodzi do zawarcia umowy.
Przetarg - oferty na piśmie. Wybierana jedna oferta.
Dodatkowe zastrzeżenia umowne.
zadatek
prawo odstąpienia od umowy
odstępne
kara umowna
zadatek - pełni funkcję zabezpieczającą i odszkodowawczą w przypadku nie wykonania umowy. (Zaliczka nie pełni roli odszkodowawczej)
Prawo odstąpienia od umowy - Jeśli jedna ze stron odstąpi od umowy lub się z niej nie wywiąże można zerwać umowę. Wracają do stanu z przed umowy. Prawo odstąpienia umowy obowiązuje wtedy, gdy strony zastrzegą to w umowie.
Najczęściej stosowana przy umowie sprzedaży.
Odstępne - polega na tym, że strona zastrzega sobie prawo odstąpienia od umowy za zapłatą oznaczonej kwoty pieniężnej.
Kara umowna - zastępuje odszkodowanie. Ustala się pewną kwotę w umowie, która będzie pełniła funkcję odszkodowania i będzie niezależna od wysokości szkody. (umowy gospodarcze, handlowe)
Kara wyłączna
Kara zaliczalna
Kara alternatywna
4. Rodzaje umów.
1. Konsensualne - zawarcie podlega na złożeniu oświadczeń woli
2. Realne - zawarcie polega na złożeniu oświadczenia woli oraz wydaniu rzeczy.
Jednostronnie zobowiązujące - odznacza się tym, że dla jednej strony wynikają z niej tylko prawa, a dla drugiej tylko obowiązki.
Dwustronnie zobowiązujące - rodzi dla każdej ze stron prawa i obowiązki
Umowy darme - np. użyczenia
Umowy odpłatne - obydwie strony otrzymują korzyść majątkową.
Umowy zobowiązujące - nie przenosi prawa, zobowiązuje jedynie do jakiegoś świadczenia.
Umowy rozporządzające - jedna strona przenosi prawo majątkowe na drugą stronę.
Umowy rezultatu - dłużnik zobowiązuje się do dostarczenia wierzycielowi trwałego, określonego efektu
Umowy starannego działania - polegają na zobowiązaniu do osiągnięcia celu, bez odpowiedzialności za rezultat.
Umowy dotyczące świadczeń jednorazowych - jednostronna czynność (sprzedaż)
Umowy dotyczące świadczeń trwałych. Składają się ze świadczeń ciągłych z jednej strony i ze świadczeń okresowych z drugiej strony.
Umowy nazwane - umowy, które ustawodawca uregulował
Umowy nienazwane - umowy, które nie są uregulowane przez ustawodawcę. Zawierane na zasadzie swobody umów.
Umowy mieszane - umowy, które składają się z fragmentów różnych umów nazwanych.
Ważności umowy nienazwanej - zgodność z ustawą i zasadami współżycia społecznego.
Umowy konsumenckie - zawierają konsumenci z przedsiębiorcami.
Umowa przedwstępna - może być zawierana przed każdą inną umową. Zawierana w celu zapewnienia sobie zawarcia umowy w przyszłości.
4.Umowy przenoszące prawo własności.
Umowa sprzedaży - umowa poprzez którą sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu tę rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Umowa zamiany - umowa wzajemna, na podstawie której każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy lub inne prawo majątkowe w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności rzeczy lub innego prawa majątkowego.
Umowa dostawy - polega na tym, że dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz do dostarczenia ich częściami albo periodycznie, a druga strona zwana odbiorcą zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i zapłacenia ceny.
Umowa kontraktacji - zawierana najczęściej pomiędzy producentem rolnym a podmiotem skupiającym płody rolne, w której producent zobowiązuje się dostarczyć oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić świadczenia dodatkowe, jeżeli umowa lub przepisy szczegółowe przewidują spełnienie takiego świadczenia. Od umowy dostawy różnicuje ją to, że wierzyciel współdziała w powstawaniu rzeczy.
Umowa pożyczki - przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy gatunkowo oznaczonych, a biorący zobowiązuje się zwrócić taką samą ilość pieniędzy albo rzeczy tego samego gatunku i jakości.
Umowa darowizny - umowa, na podstawie której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku; także czynność faktyczna przekazania rzeczy obdarowanemu kosztem majątku darczyńcy. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy lub prawa.
Umowa o dzieło (nie zawsze) - polega na tym, iż przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.. Przedmiotem umowy jest stworzenie, w wyniku którego powstaje nowe dobro.
Są to umowy nazwane, konsensualne. Zawarcie następuje w momencie złożenia zgodnego oświadczenia woli.
6. Umowy przenoszące prawo używania rzeczy
Umowa najmu - umowa, przez którą wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Przedmiotem najmu mogą być nieruchomości oraz rzeczy ruchome, a także ich części składowe.
Umowa dzierżawy - umowa, przez którą wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.
Umowa użyczenia - przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Biorący rzecz w używanie powinien używać jej zgodnie z jej właściwościami i przeznaczeniem, ponosi zwykle koszty utrzymania rzeczy użyczonej, nie ma obowiązku dokonywania na rzecz wydatków i nakładów.
Leasing - należy do kategorii umów, których nie da się przyporządkować jakiejlkolwiek umowie nazwanej. Umową leasingu określa się umowę, w której jedna strona - leasingodawca - zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa wydać drugiej stronie - leasingobiorcy - rzecz do używania na czas oznaczony w zamian czego leasingobiorca zobowiązuje się uiszczać czynsz leasingowy.
Leasing bezpośredni - ma miejsce wówczas, gdy producent określonego dobra inwestycyjnego lub konsumpcyjnego jest sam leasingodawcą
Leasing pośredni - leasingodawcą jest firma leasingowa, która nabywa na wlasność przedmiot leasingu od jego zbywcy, a następnie przekazuje w leasing okreslonemu leasingobiorcy.
Leasing finansowy - polega na tym, że leasingobiorca korzysta z oddanego mu w leasing przedmiotu przez czas zbliżony do okresu jego gospodarczej używalności.
Leasing operacyjny - polega na tym, Ze przedmiot leasingu jest używany przez wielu kolejnych leasingobiorców, co sprawia, że umowy leasingowe są tu zawierane na krótsze okresy.
7. Pożyczka a użyczenie.
Umowę pożyczki i umowę użyczenia różnicują następujące odrębności:
Pożyczka może być odpłatna lub bezpłatna, natomiast użyczenie zawsze jest bezpłatne.
Przedmiotem pożyczki mogą być jedynie pieniądze lub inne rzeczy gatunkowo oznaczone, natomiast przedmiotem użyczenia może być każda rzecz indywidualnie oznaczona, ruchoma lub nieruchoma.
Prawo własności pożyczonych rzeczy przechodzi na biorącego pożyczkę, który z kolei po pewnym czasie przenosi na dającego pożyczkę prawo własności takiej samej ilości takich samych rzeczy, natomiast w umowie użyczenia własność pozostaje przez cały czas przy użyczającym, a biorący rzecz w użyczenie jest jedynie posiadaczem zależnym otrzymanej od kontrahenta rzeczy.
8.Przechowanie a skład.
Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie nie pogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie.
Umowa przechowania jest umową nazwaną, realną, zobowiązującą trwałą.
Zakres obowiązków:
Zachować rzecz w stanie nienaruszonym
Przechować rzecz tak jak się zobowiązujemy
Przechowawca nie może zmieniać miejsca przechowania, chyba, że rzecz może ulec zniszczeniu
Przechowawca nie powinien używać rzeczy bez zgody
Zakaz oddania rzeczy innej osobie, chyba, ze zajdzie taka konieczność
Przechowawca ponosi odpowiedzialność za całość powierzonej mu rzeczy na zasadzie winy. Składający ma obowiązek zapłacić przechowawcy wynagrodzenie wynikające z umowy lub taryfy.
Skład
Przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania za wynagrodzeniem oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych.
Stroną może być osoba prowadząca działalność gospodarczą. Przechowaniu podlegają rzeczy ruchome oznaczone w umowie.
Umowa składu jest umową nazwaną, konsensualną, zobowiązującą, odpłatną.
Zakres obowiązków:
Zachować rzecz w stanie nie naruszonym
Dokonywanie konserwacji rzeczy
Przed. składowy ma obowiązek wydać składającemu pokwitowanie, które zawiera treść umowy
Przed. Składowy jest zobowiązany wpuścić składającego do składu, dopuścić do towaru np. pobranie próbek.
Przedsieb. składowy nie ponosi odpowiedzialności za naturalne ubytki rzeczy. W umowie skladu zagwar. ustawowo prawo zastawy
Dom składowy może wydawać dowody składowe (papiery wartościowe)
Dowód składowy:
Posiadania rzeczy, może być przedmiotem obrotu, za tymi papierami stoją towary
Dowód zastawy, licytacja towarów
9.Umowa hotelowa.
Przez umowę hotelową hotel zobowiązuje się dać gościowi używanie pokoju lub miejsca w hotelu oraz spełniać ewentualne dodatkowe usługi i świadczenia, a także czuwać nad wniesionymi przez gościa rzeczami, w zamian za umówioną zapłatę.
Jest to umowa mieszana składająca się z elementów innych umów nazwanych: najem i przechowanie
Odpowiedzialność hotelu
Dłużnik odpowiada na zasadzie ryzyka.
Hotel nie ponosi odpowiedzialności za powstałą szkodę tylko wtedy gdy udowodni że:
Szkodę spowodował sam gość, osoba towarzysząca mu lub odwiedzająca jego,
Szkoda wynika z właściwości samej rzeczy,
Szkoda wynika wskutek działania siły wyższej.
Odpowiedzialność hotelu za szkodę poniesioną przez gościa wskutek utraty lub uszkodzenia wniesionych do hotelu rzeczy jest nieograniczona co do wysokości, chyba, że chodzi o rzeczy szczególnego rodzaju. Hotel jest więc obowiązany wypłacić odszkodowanie wyrównujące klientowi całą szkodę.
11.Podmioty prowadzące działalność gospodarczą .
PRZEDIĘBIORCA osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, które zawodowo we własnym imieniu podejmują i wykonują działalność gospodarcza.
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA działalność stała, wykonywana zawodowo , prowadzona we własnym imieniu i na własny rachunek oraz na własne ryzyko.
Działalność zarobkowa, wytwórcza, handlowa , budowlana, usługowa, oraz poszukiwanie, rozpoznawanie, eksploatowanie naturalnych zasobów.
Podjęcie działalności gospodarczej przez osoby fizyczne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej wymaga zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej.
Jedynie działalność gospodarcza prowadzona osobiście przez osobę fizyczną, z której zarobek stanowi dodatkowe źródło jej dochodu , nie wymaga zgłoszenia do ewidencji.
Przedmiotem działalności nie wymagającej zgłoszenia do ewidencji może być:
Wytwarzanie przedmiotów użytku osobistego , domowego i gospodarskiego oraz rękodzieła ludowego i artystycznego;
Naprawa i konserwacja przedmiotów użytku osobistego, domowego i gospodarskiego oraz mieszkań
Wykonywanie czynności handlowych polegających na sprzedaży nieprzetworzonych produktów rolnych, ogrodniczych i sadowniczych, handlowych.
Ewidencja działalności gospodarczej jest prowadzona przez organy gminy. Wpis do ewidencji dokonywany jest na podstawie zgłoszenia, które powinno zawierać:
Imię i nazwisko zgłaszającego, adres zamieszkania i ewentualnie inne oznaczenia przedsiębiorcy, np. jego nazwę;
Nazwiska i imiona ustanowionych pełnomocników - jeżeli zostali oni ustanowieni;
Określenie przedmiotu działalności gospod.;
Wskazanie miejsca wykonywania działalności gospodarczej,
Wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej.
Rozpoczynając działalność gospod. in. Trzeba uzyskać zezwolenie lub koncesję.
Koncesji udziela się na czas oznaczony nie krótszy niż na 2 lata, nie dłuższy niż na 50 lat.
Można cofnąć koncesję jeżeli warunki były niezgodne z prawem itp.
Zezwolenie - w drodze decyzji administracyjnych wydaje się na czas nieoznaczony, organ wydający może je cofnąć.
Potrzeba zezwolenia:
Wytwarzanie spirytusu,
Usługi na towary na export i import
Funkcje firmy
Przedsiębiorstwo działa pod nazwą, reklama, gwarancja
Zasady firmy
Firma wpisana do rejestru
Zasada jedności nazwy
Zasada wyłączności na danym terenie
Zasada prawdziwości - z nazwy powinien wynikać rodzaj działalności
Zasada uczciwej konkurencji
Firma może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej
Firma nie może być zbyta bez zbycia przedsiębiorstwa
Firma po zbyciu ulega przeliczeniu
12. Przedsiębiorstwo państwowe.
PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE - jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się podmiotem gospodarczym posiadającym osobowość prawną którą uzyskuje z chwilą wpisania do jednego z rejestrów przedsiębiorstw państwowych, które są prowadzone przez sądy rejonowe.
Organ założycielski ma prawo nałożyć na przedsiębiorstwo obowiązek wykonania zadania jeżeli jest to niezbędne ze względu na;
Potrzeby obrony kraju
Klęski żywiołowej
W celu wykonania zobowiązań międzynarodowych
Przedsiębiorstwo działające na zasadach: ogólnych i użyteczności publicznej (komunikacja miejska, gospodarka komunalna)
Tworzą je: naczelne organy administracji państwowej oraz NBP i banki państwowe.
Organ założycielski wydaje akt o utworzeniu przedsiębiorstwa określający:
Nazwę,
Rodzaj przedsiębiorstwa,
Siedzibę,
Przedmiot działania
Organy przedsiębiorstwa:
dyrektor,
pracownicy
rada dyrektora
ogólne zebranie na wniosek dyrektora ustala statut przedsiębiorstwa
Statut może przewidywać powołanie Kolegium przedsiębiorstwa jako organu doradczego dla dyrektora, może również przewidywać powołanie komisji do rozstrzygania sporów wewnętrznych przewodniczy jej radca prawny
DYREKTOR - reprezentuje przedsiębiorstwo na zewnątrz, zarządza przedsiębiorstwem, powołany przez radę pracowniczą, jeżeli jest nie wybrany przez radę w ciągu 6 m-cy to powołuje go organ założycielski. Jest powoływany w drodze konkursu na okres 5 lat lub czas nieokreślony. Może być również odwołany przez organ założycielski. Odwołanie jest równoznaczne z rozwiązaniem stos. pracy. Może być odwołany w przypadku rażących sytuacji. Rada pracow. Może zawiesić dyrektora w pełnieniu jego czynności, funkcje przez ten okres może pełnić kierownik.
13. Spółdzielnia.
SPÓŁDZIELNIA - to dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, który w interesie swoich członków prowadzi działalność gospodarczą społeczną, oświatową i kulturalną.
Jest osobą prawną z chwilą wpisania do rejestru.
Spółdzielnię może założyć 10 osób fizycznych o pełnej zdolności do czynności prawnych lub 3 prawne. Osoby te muszą uchwalić statut oraz dokonać wyboru organów spółdzielni.
Wpis do rejestru powinien zawierać:
Nazwę
Siedzibę
Przedmiot działalności
Czas jej trwania
Udziały wysokość i ilość
Wkłady ( nie muszą być ale mogą)
Skład zarządu
Imiona i nazwiska pełnomocników
Członek spółdzielni musi złożyć deklarację w formie pisemnej pod rygorem nieważności, która zawiera ilość udziałów i wkładów. Wkłady podlegają zwrotowi a udziały nie.
Członek ma 1 głos, nie odpowiada wobec wierzycieli za zobowiązania, może wystąpić ze spółdzielni za wypowiedzeniem na piśmie, może być wykluczony lub wykreślony
Organy spółdzielni
Walne zgromadzenie - uchwala plany działalności, statut, podejmowanie decyzji o podziale nadwyżki lub pokryciu straty
Rada nadzorcza - kontrola i nadzór spółdzielni
zarząd - 2 funkcje: reprezentacyjna i zarządzająca
14.Spółka cywilna
Spółka osobowa nie posiadająca osobowości prawnej.
Spółka cywilna - przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób określony w szczególności przez wniesienie wkładów. Może być założona w celu gospodarczym przynoszącym korzyści.
Działanie wspólników musi być oznaczone przez wniesienie wkładów poprzez wniesienie własności rzeczy, wkłady to również świadczenie usług. To co wspólnicy wniosą do spółki jest to wspólny majątek.
Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają solidarnie, każdy jest zobowiązany do prowadzenia spółki i jej reprezentowania. Jest uprawniony do równego udziału w zyskach i stratach.
Rozwiązanie spółki
Każdy ze wspólników może wystąpić ze spółki na 3 m-ce za wypowiedzeniem na koniec roku obrachunkowego.
15. Spółki osobowe a kapitałowe.
Przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wzniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób.
Do spółek osobowych zaliczamy:
Spółkę Jawną,
Spółkę Partnerską,
Spółkę Komandytową,
Spółkę Komandytowo-Akcyjną.
Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówcza, gdy umowa spółki tak stanowi.
Do spółek kapitałowych zaliczamy:
Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością,
Spółkę akcyjną.
Spółki kapitałowe mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji albo spółka akcyjna w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje spółką z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółką akcyjną i uzyskuje osobowość prawną. Z tą chwilą staje się ona podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji.
16. Spółka Jawna
Spółka Jawna to taka spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Spółka Jawna może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
Umowa spółki wymaga dla swej ważności formy pisemnej, która powinna zawierać:
firmę i siedzibę spółki,
określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,
przedmiot działalności spółki,
czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony.
Tak zawarta umowa wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego. Prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru ciąży na każdym wspólniku.
Każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za jej zobowiązania bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z innymi wspólnikami oraz ze spółką.
Prowadzenie spółki jawnej może być powierzona jednemu lub kilku wspólnikom na mocy umowy spółki bądź na podstawie późniejszej umowy wspólników. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę. Udział wspólnika w spółce jawnej (tzw. udział kapitałowy) jest równy wartości wkładu określonej w umowie spółki. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu, z umowy może jednak wynikać co innego. Umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach, ale nie w zyskach. Wspólnik spółki jawnej może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Wkłady wspólników są równe, chyba że co innego wynika z umowy. Wkład wspólnika może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki.
Przyczyny rozwiązania spółki:
przyczyny przewidziane w umowie spółki,
jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
ogłoszenie upadłości spółki,
śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,
wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
prawomocne oznaczenie sądu.
Celem likwidacji jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności i spieniężenie innych aktywów, zaspokojenie wierzycieli spółki, zwrot wkładów wniesionych przez wspólników tylko do używania oraz podział pozostałego majątku między wspólników.
17. Spółka Komandytowa i Komandytowo-akcyjna.
Spółka Komandytowa jest spółką osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i powinna zawierać:
firmę i siedzibę spółki,
przedmiot działalności spółki,
czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,
oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (suma komandytowa).
Komplementariusz spółki komandytowej odpowiada bez ograniczenia całym swoim majątkiem i solidarnie z pozostałymi komplementariuszami i ze spółką.
Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. Komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki. W przypadku zwrotu wkładu w całości albo w części dokonanego przez spółkę komandytariuszowi odpowiedzialność komandytariusza zostaje przywrócona w wysokości równej wartości dokonanego zwrotu.
Komandytariusz odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru.
Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, jednakże umowa spółki może stanowić inaczej. Śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki.
Aktem założycielskim spółki komandytowo-akcyjnej jest statut. Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Statut powinni podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze i powinien on być sporządzony w formie altu notarialnego. Spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. Spółkę reprezentują komplementariusze. Akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.
Prawo i obowiązek prowadzenia spółki komandytowo-akcyjnej ciąży na komplementariuszach. Statut spółki może przewidywać, że prowadzenie spraw spółki powierza się jednemu lub kilku komplementariuszom. W spółce komandytowo-akcyjnej można ustanowić radę nadzorczą, a jeśli liczba akcjonariuszy przekroczy 25 osób, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe. Komplementariusz albo jego pracownik nie może być członkiem rady nadzorczej. Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Oprócz rady nadzorczej organem spółki komandytowo-akcyjnej jest walne zgromadzenie, które może działać jako zwyczajne albo nadzwyczajne. Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu mają akcjonariusze i komplementariusze. Akcja objęta przez komplementariusza lub inną osobę daje prawo do jednego głosu. Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zyskach spółki proporcjonalnie do ich wkładów.
Likwidatorami spółki komandytowo-akcyjnej są komplementariusze mający prawo prowadzenia spraw spółki.
Wypowiedzenie umowy spółki przez komplementariusza i jego wystąpienie ze spółki jest dopuszczalne jedynie wtedy, jeśli statut tak stanowi. Akcjonariuszowi nie przysługuje prawo wypowiedzenia umowy spółki.
18. Spółka partnerska.
Spółka partnerska może być utworzona przez wspólników (partnerów) będących osobami fizycznymi w celu wykonywania wolnego zawodu lub wolnych zawodów (np. adwokaci, aptekarz, architekt, księgowy, notariusz, radca prawny).
Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Partner spółki nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu, jak również za zobowiązania spółki, będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.
Prowadzenie spraw spółki partnerskiej i jej reprezentacja na zewnątrz należy do poszczególnych partnerów, ale umowa spółki może stanowić inaczej. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów.
Przyczyny rozwiązania spółki partnerskiej:
przyczyn określonych w umowie spółki,
jednomyślnej uchwały wszystkich partnerów,
ogłoszenie upadłości spółki,
utraty przez partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu,
prawomocne orzeczenie sądu.
19. Spółka z ograniczona odpowiedzialnością.
Do powstania Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się:
sporządzenie aktu założycielskiego spółki w formie aktu notarialnego,
wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej - także wniesienie nadwyżki,
powołanie zarządu,
ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub akt założycielski spółki,
wpis do rejestru.
Akt założycielski spółki z ograniczoną odpowiedzialnością określa:
firmę i siedzibę spółki,
przedmiot działalności spółki,
wysokość kapitału zakładowego,
czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,
liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników,
czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
inne postanowienia wynikające z kodeksu spółek handlowych lub innych ustaw.
Kapitał zakładowy to liczbowo oznaczona kwota pieniężna stanowiąca sumę udziałów wspólników i tzw. pierwotny majątek spółki. Ustawowe minimum kapitału wynosi obecnie 50 tys. zł. Kapitał zakładowy (jak i cały majątek spółki) stanowi podstawę odpowiedzialności spółki wobec jej wierzycieli.
Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dzieli się na udziały. Udział to ogół praw i obowiązków wspólnika, wynikających ze stosunku spółki. Minimalna wartość udziału wynosi obecnie 500 zł. Udziały nie muszą być o równej wartości nominalnej. Akt założycielski spółki decyduje, czy wspólnik może mieć tylko jeden, czy też więcej udziałów. Wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet dywidendy, jeżeli jej sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy wykazuje zysk. Udział może być umorzony, polega na likwidacji praw i obowiązków wspólnika. Spółka nie może obejmować lub nabywać ani przejmować w zastaw własnych udziałów. Wyjątek stanowi nabycie w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki, których nie można zaspokoić z innego majątku wspólnika, oraz nabycie w celu umorzenia udziałów.
Prawa wspólników można podzielić na prawa typu korporacyjnego, prawa majątkowe, indywidualne, wspólne i prawa mniejszości. Główną funkcją zgromadzenia jest podejmowanie uchwał w sprawach przewidzianych przepisami kodeksu spółek handlowych i aktem założycielskim spółki.
Organami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest zgromadzenie wspólników (zwyczajne i nadzwyczajne), zarząd, pełnomocnicy, nadzór, biegli rewidenci.
Główną funkcją zgromadzenia jest podejmowanie uchwał w sprawach przewidzianych przepisami kodeksu spółek handlowych i aktem założycielskim spółki.
Zgromadzenie zwyczajne powinno odbywać się corocznie w ciągu sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrachunkowego. Przedmiotem tego zgromadzenia jest:
rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania, bilansu oraz rachunku zysku i strat,
podjęcie uchwały o sposobie podziału zysków lub pokrywaniu strat, jeśli tak stanowi akt założycielski,
udzielenie absolutorium (pokwitowania) władzom spółki
Zgromadzenie nadzwyczajne zwołuje się w przypadkach oznaczonych w kodeksie spółek handlowych, a ponadto zawsze wtedy, gdy uprawnione organy spółki lub osoby uprawnione do zwoływania zgromadzenia uznają to za stosowne.
Zarząd jest organem wykonawczym spółki z o.o. Jego prawa i obowiązki odnoszą się zarówno do sfery wewnętrznej, jak i zewnętrznej działalności spółki.
Rozwiązanie spółki powodują:
przyczyny przewidziane w akcie założycielskim spółki,
uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza,
ogłoszenie upadłości spółki (rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru),
inne przyczyny przewidziane prawem.
20. Spółka Akcyjna
Spółka akcyjna jest typową spółką kapitałową.
Do powstania spółki akcyjnej ustawa wymaga:
zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli,
wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego,
ustanowienia zarządu i rady nadzorczej,
wpisu do rejestru.
Zawiązanie spółki akcyjnej następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji. Statut spółki może określać minimalną lub maksymalną wysokość kapitału zakładowego. W takim przypadku zawiązanie spółki następuje z chwilą objęcia przez akcjonariuszy takiej liczby akcji, których łączna wartość nominalna jest równa co najmniej minimalnej wysokości kapitału zakładowego (500 000 zł.) oraz złożenia przez zarząd, przed zgłoszeniem spółki do rejestru, oświadczenia w formie aktu notarialnego o wysokości objętego kapitału zakładowego.
Założycielami spółki akcyjnej może być jedna lub więcej osób.
Aktem założycielskim spółki akcyjnej jest statut, który powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Zawiązanie spółki akcyjnej może nastąpić przez samych założycieli lub łącznie z osobami trzecimi albo w drodze publicznej subskrypcji.
Zawiązanie spółki akcyjnej zgłasza do sądu rejestrowego (właściwego ze względu na siedzibę spółki) zarząd spółki. Wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu.
Kapitał zakładowy w spółce akcyjnej jest sumą czystego majątku, którą spółka musi utrzymać w całości i której nie może rozdzielać między akcjonariuszy. Kapitał zakładowy w spółce akcyjnej dzieli się na akcje, a ich objęcie lub nabycie pozwala uzyskać prawa w spółce.
Akcja jako ogół praw i obowiązków akcjonariusza oznacza, że akcjonariuszowi przysługują zarówno prawa (uprawnienia), jak i obowiązki wynikające z kodeksu spółek handlowych. Prawa te i obowiązki mogą mieć charakter indywidualny lub kolektywny, majątkowy lub niemajątkowy (korporacyjny), mogą podlegać zrzeczeniu się przez akcjonariuszy bądź zrzeczeniu nie podlegać.
Akcja jako ułamek całego kapitału zakładowego wyraża stosunek nominalnej wartości akcji do sumy tego kapitału Kapitał zakładowy dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej (która nie może niższa niż 1 zł. Wartość ta jest w zasadzie miernikiem uprawnień i obowiązków wspólników, w szczególności dywidendy i kwoty likwidacyjnej. Różni się ona zarówno od ceny emisji akcji, jak też jej kursu. Cena emisji akcji jest ceną, za którą wydaje się akcje przy zawiązaniu spółki lub podwyższeniu kapitału zakładowego. Kurs akcji jest wykładnikiem aktualnych stosunków majątkowych spółki, a wobec tego może być wyższy (a nawet niższy) od wartości nominalnej akcji, co nie jest dopuszczalne w wypadku ceny emisyjnej. Cena ta nie może być bowiem
niższa od wartości nominalnej akcji.
Występują następujące rodzaje akcji:
akcje imienne (zawierają w swoim tekście imię i nazwisko akcjonariusza, względnie nazwę /firmę/ osoby prawnej będącej akcjonariuszem),
akcje na okaziciela (nie wymagają do ich zbycia żadnych formalności poza wręczeniem nabywcy),
akcje gotówkowe (mogą być pokryte tylko w gotówce w określonej sumie pieniędzy),
akcje aportowe (wydawane w zamian za wkłady niepieniężne),
akcje uprzywilejowane (mogą dotyczyć w szczególności prawa głosu, prawa do dywidendy lub prawa do podziału majątku w przypadku likwidacji spółki),
akcje zwyczajne
Akcje są zbywalne, ale ich zbycie może być ograniczone.
Organami spółki akcyjnej jest:
zwyczajne walne zgromadzenie, powinno się ono odbyć w terminie sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Zwołuje je zarząd, a w razie jego opieszałości rada nadzorcza,
nadzwyczajne, zwołuje zarząd. Rada nadzorcza ma prawo zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, jeśli zwołanie jego uzna za wskazane, a zarząd nie zwoła zgromadzenia w terminie dwóch tygodni od dnia złożenia odpowiedniego żądania.
Zarząd jest organem spółki akcyjnej, prowadzącym jej przedsiębiorstwo i reprezentującym spółkę na zewnątrz.
Spółka akcyjna musi posiadać radę nadzorczą.
Likwidacja spółki akcyjnej poprzedzona musi być przyczynami uzasadniającymi rozwiązanie spółki. Likwidacja ma charakter obligatoryjny.
Rozwiązanie spółki powodują:
przyczyny przewidziane w akcie założycielskim spółki,
uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza,
ogłoszenie upadłości spółki (rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru),
inne przyczyny przewidziane prawem
1
1