Europejska Komisja Gospodarcza ONZ:
Usytuowanie EKG w strukturze ONZ:
EKG jest komisją ONZ do spraw europejskich przy Radzie Gospodarczo-społecznej.
Geneza EKG:
EKG powstała w maju 1947 roku.
Gunnar Myrdal:
Był pierwszy sekretarzem generalnym EKG w latach 1947-1957
Cele EKG:
-pomoc przy odbudowie Europy ze zniszczeń wojennych
-dbałość o rozwój gospodarcz państw członkowskich
-podtrzymywanie i rozwój więzów gospodarczych
-promocja handlu i produktów europejskich
-współpraca naukowa i techniczna
-dbałość o rozwój transportu i racjonalne wykorzystanie źródeł energii
Terytorialny zakres oddziaływania EKG:
Wprawdzie EKG jest organizacją europejską ale należą do niej również: USA, Kanada, Izrael i byłe państwa ZSRR
Prawne formy działania EKG:
EKG może działać w formie:
-aktów wiążących(traktaty, umowy)
-tz. soft law(niewiążące zalecenia)
Dorobek traktatowy EKG:
-Europejski porozumienie dotyczące przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych(1957)
-Konwencja o ruchu drogowym(1968)
-konwencja o znakach drogowych i sygnałach(1968)
-Konwencja celna o międzynarodowym przewozie towarów w oparciu o karnety TIR(1975)
Działalność EKG na rzecz środowiska:
-Konwencja o transgranicznym zanieczyszczeniu powietrza na dalekie odległości(1979)
-Konwencja o cywilnej odpowiedzialności za szkody wyrządzone na skutek przewozu towarów niebezpiecznych drogą, koleją i żeglugą śródlądową(1989)
-Konwencja o ochronie i użytkowaniu rzek transgranicznych i jezior międzynarodowych(1992)
Rada Europy:
Geneza RE:
5 maja 1949 w Londynie podpisano statut RE, wszedł on w życie 3 sierpnia 1949 roku.
Cele i zadania RE:
Celami statutowymi są: czuwanie nad przestrzeganiem praw człowieka i demokratyzacją życia
Pozostałe cele to:
-popieranie rozwoju europejskiej tożsamości kulturowej i zwalczanie nietolerancji
-poszukiwanie sposobów rozwiązywania problemów nurtujących społeczeństwo(np. ksenofobia, nietolerancja, narkotyki)
-niesienie pomocy państwom Europy Centralnej i Wschodniej we wprowadzaniu reform politycznych
Członkowie założyciele RE:
Było to 10 państw które utworzyły RE:
-Belgia, Luxemburg, Holandia, Włochy, Francja, Wielka Brytania, Irlandia, Dania, Szwecja, Norwegia
Kryteria przyjęcia do RE:
Do członkowstwa w RE może kandydować państwo które akceptuje zasadę państwa prawa oraz zagwarantuje swoim obywatelom korzystanie z praw człowieka i podstawowych wolności.
Charakterystyka aktualnego stanu członków RE:
Obecnie do RE należą 43 państwa. Prawie wszystkie państwa europejskie ale są też członkowie z poza Europy(Armenia)
Wejście Polski do RE:
Polska przystąpiła do RE 26 listopada 1991 roku.
Struktura wewnętrzna RE:
Organami RE są:
-Zgromadzenie Parlamentarne RE
-Komitet Ministrów RE
-Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy
Zgromadzenie Parlamentarne RE:
Składa się z 291 członków oraz 291 ich zastępców. Oraz 15 gości i 15 obserwatorów. Członkowie są wybierani przez poszczególne państwa z członków ich parlamentów. Każdemu państwu przysługuje różna ilość reprezentantów. Obecnie przewodniczącyn Zgromadzenia Parlamentarnego RE jest Peter Schieder.
Komitet Ministrów RE:
Tworzą go ministrowie spraw zagranicznych wszystkich państw członkowskich. Spotykają się 2 razy do roku na sesjach. Oprócz ministrów każde państwo deleguje swojego stałego przedstawiciela do Komitetu Ministrów. Polskim przedstawicielem jest Krzysztof Kocel.
Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy:
Składa się z dwóch izb: regionów(składa się z przedstawicieli władz samorządowych), władz lokalnych(przedstawicieli rządowej administracji terenowej)
Podstawy prawne europejskiego systemu ochrony praw człowieka:
Podstawą jest Europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności przyjęta 4 listopada 1950 roku. Polska ratyfikowała tą konwencję 19 stycznia 1993.
Organizacja wewnętrzna Europejskiego Trybunału Praw Człowieka:
ETPC składa się z 4 sekcji. W każdej sekcji są:
-komitety(po 3 sędziów)
-izby(po 7 sędziów)
Oprócz tego jest jeszcze Wielka Izba(17 sędziów)
Wybór sędziów do ETPC
Sędziów do ETPC wybiera Zgromadzenie Parlamentarne na 6 lat, co 3 lata następuje zmiana połowu składu. Jest ich tylu ile jest państw członkowskich.
Katalog praw i wolności człowieka chroniony systemem RE:
EKPCiPW stworzyła katalog podstawowych praw przysługujących każdemu człowiekowi. Są to:
-prawo do życia
-zakaz tortur i pracy przymusowej
-prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego
-prawo do rzetelnego procesu
-prawo do poszanowania życia prywatnego
-prawo do poszanowania życia rodzinnego
-wolność wyrażania opinii
-wolność nauczania
-prawo do zbiorowej działalności
Dopuszczalność skargi do ETPC:
Skargę do ETPC może wnieść tylko obywatel państwa które podpisało Konwencję, powyczerpaniu toku instancji w swoim państwa. Nie można wnieść skargi jeżeli sprawa jest już rozpatrywana przez inny sąd międzynarodowy.
Polska wobec ETPC:
Polacy mają prawo wnoszenia skarg do ETPC od 1993 roku. Polskim sędziom w ETPC jest Jerzy Makarczyk.
Stosunek RE do kary śmierci:
Protokół nr 6 do EKOPCiPW wprowadza zakaz stosowania kary śmierci. Jednakże czyni to z dwoma wyjątkami. Karę śmierci można stosować za czyny popełnione podczas wojny lub w okresie bezpośredniego zagrożenia wojną.
Ochrona Praw socjalnych w systemie RE:
-Europejska Karta Socjalna
-Europejska Konwencja o Zabezpieczeniu Socjalnym
Działalność RE na rzecz cudzoziemców:
-konwencja o statusie prawnym pracowników migrujących
-Europejska konwencja o ekstradycji
Działalność RE na rzecz ochrony życia i zdrowia:
-Europejska Farmakopea
- Konwencją o prawach człowieka i biomedycynie
-Grupa Pompidou- grupa koordynuje politykę państw członkowskich w dziedzinie toksykomanii.
Działalność RE na rzecz bezpieczeństwa:
-Konwencja o zwalczaniu terroryzmu
-Konwencja o ochronie danych osobowych
Działalność RE na rzecz edukacji i kultury:
-Europejska Konwencja Kulturalna
-Konwencje o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy
-Europejskie Centrum kształcenia rzemieślników dla potrzeb konserwacji dziedzictwa architektonicznego
Działalność RE na rzecz sportu:
-Europejska Karta Sportowa i Kodeks Etyczny
-Konwencja o zwalczaniu niedozwolonych środków dopingujących
-Europejska konwencja w sprawie przemocy i ekscesów widzów w czasie imprez sportowych, a w szczególności meczów piłki nożnej
Demokracja lokalna i współpraca transgraniczna w działalności RE:
-Europejska Karta Samorządu Terytorialnego samorządów i władz terytorialnych
-Konwencja o Współpracy Ponadgranicznej
Działalność RE na rzecz przejrzystych finansów:
-Konwencja o praniu pieniędzy pochodzących z przestępstwa
-Konwencja prawnokarna o korupcji
-Konwencja cywilnoprawna o korupcji
Działalność RE w zakresie zwalczania przestępczości:
-Konwencja o przekazywaniu osób skazanych
-Europejska konwencja o pomocy prawnej w sprawach karnych
KBWE/OBWE:
Geneza systemu bezpieczeństwa europejskiego:
1 sierpnia 1975 roku podpisano protokół końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie(wszystkie państwa europejski oprócz Albanii oraz USA i Kanada).
Od 1 stycznia 1995 nazwa została zmieniona na Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
Podstawy prawne systemu bezpieczeństwa europejskiego:
1 sierpień 1975 akt końcowy KBWE
21 listopad 1990 Paryska Karta Nowej Europy
Konferencje przeglądowe:
Przed przekształceniem się KBWE w OBWE co 2-3 lata odbywały się koferencje mające na celu przegląd realizacji postanowień KBWE. Najważniejsze: 1991- Moskwa, 1992- Helsinki
Paryska Karta Nowej Europy:
Podpisana 21 listopada 1990. Stworzyła organizację wewnętrzną KBWE (Centrum Zapobiegania Kryzysom, Biuro Wolnych Wyborów, Sekretariat; oraz fora wielostronnych konsultacji: Rada i Komitet Wysokich Przedstawicieli)
Zasięg terytorialny:
Członkami OBWE są wszystkie państwa europejski oraz USA i Kanada. Państwami partnerskimi OBWE są Japonia, Korea Płd. oraz kraje Basenu Morza Śródziemnego: Algieria, Egipt, Izrael, Jordania, Maroko i Tunezja
Inicjatywa Środkowoeuropejska:
Quadragonale:
Utworzono w 1989, przez Austrię, Jugosławię, Węgry i Włochy
Pentagonale:
Utworzone w 199o po przystąpieniu Czechosłowacji
Heksagonale:
Utworzone w 1991 po przystąpieniu Polski
Inicjatywa Środkowoeuropejska(ISE):
Utworzona w 1992 po przystąpieniu Bośni-Hercegowiny, Chorwacji i Słowenii. Obecnie należy do niej 16 państw.
Organami ISE są:
-spotkania szefów rządów państw członkowskich(raz do roku)
-spotkania ministrów spraw zagranicznych(raz do roku)
-Komitet Krajowych Koordynatorów
ISE działa poprzez grupy robocze(stałych bądź powoływanych ad hoc). Każda grupa zajmuje się inną dziedziną i przewodniczy jej jedno z państw członkowskich. Obecnie jest 19 grup roboczych. Polska przewodnicz grupie do spraw rolnictwa.
Cele ISE:
-współpraca ekonomiczna i techniczna
-rozwój infrastruktury
-ochrona środowiska
-współpraca w dziedzinie nauki, techniki, mediów, kultury i edukacji
Wspólnoty Europejskie:
Geneza:
Europejska Wspólnota Węgla i Stali:
Została powołana 18 kwietnia 1951(zaczęła działać w 23 lipca 1952) przez Belgię, Luxemburg, Holandię, Włochy, Francję i Niemcy. Była powołana na 50 lat.
Cele EWWS:
-rozwój gospodarczy i podnoszenie standartów życia społeczeństw państw członkowskich,
-efektywna produkcja węgla i stali,
-zabezpieczenie interesów robotników,
-ochrona środowiska związana z wydobywaniem węgla i produkcją stali
Organy EWWS:
Organami EWWS są:
-Rada
-Wysoka Władza(przekształciła się w Komisję Europejską)
-Zgromadzenie(przekształciło się w Zgromadzenie Parlamentarne)
-Trybunał Sprawiedliwości
Europejska Wspólnota Gospodarcza:
Została powołana do życia traktatem o utworzeniu EWG (traktat rzymski; marzec 1957, wszedł w życie 1 stycznia 1958). W 1992 zmieniła nazwę na Wspólnota Europejska.
Cele EWG:
-równomierny rozwój gospodarczy,
-spójność ekonomiczna
-podnoszenie poziomu życia
Europejska Wspólnota Energii Atomowej(EUROATOM):
Powstała na mocy traktatów rzymskich.
Cele Euroatomu:
-pokojowa współpraca w dziedzinie rozwoju technologii jądrowych,
-utworzenie i szybki rozwój przemysłu nuklearnego,
-ustalenie jednolitych standartów i norm bezpieczeństwa.
Połączenie organów Wspólnot Europejskich:
25 marca 1957 podpisano układ o wspólnych organach wspólnot europejskich. Przewidywał on utworzenie dla wszystkich trzech wspólnot, jednego wspólnego organu parlamentarnego(Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne, później Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości).
Traktat o fuzji organów:
Został podpisany 8 kwietnia 1965. Przewidywał połączenie wszystkich organów wspólnot(utworzono Komisję Europejską z Komisji EWG i Euroatomu oraz Wysokiej Władzy EWWiS).
Jednolity Akt Europejski:
Został opracowany na konferencji Luksemburgu i Brukseli (9.09.1985 - 27.01.1986), a wszedł w życie1 lipca 1987. Utworzył Radę Europejską jako organ Unii Europejskiej.
Układy stowarzyszeniowe:
Układy te zawiera Rada działając jednomyślnie. Negocjacje poprzedzające zawarcie układu prowadzi Komisja.
Pierwszy etap rozszerzenia Wspólnot Europejskich(1972):
Przystąpiły wtedy: Wielka Brytania, Irlandia i Dania
Drugi etap rozszerzenia Wspólnot Europejskich(1981):
Przystąpiła wtedy Grecja.
Trzeci etap rozszerzenia Wspólnot Europejskich(1986):
Przystąpiły wtedy Hiszpania i Portugalia
Cele i zadania Wspólnoty Europejskiej:
przyczynianie się do:
-harmonijnego, zrównoważonego i trwałego rozwoju działań gospodarczych
-wysokiego poziomu zatrudnienia i opieki społecznej
-równości pomiędzy mężczyznami i kobietami
-trwałego i nieinflacyjnego wzrostu
-wysokiego stopnia konkurencyjności i zbieżności wyników gospodarczych
-wysokiego poziomu ochrony i podniesienia jakości środowiska naturalnego
-podnoszenia stopy życiowej i jakości życia, spójności ekonomicznej i społecznej
-solidarności pomiędzy państwami członkowskim.
Główne i pomocnicze organy Wspólnot Europejskich:
Parlament Europejski:
Zasady wyboru deputowanych do PE- są oni wybierani bezpośrednio przez sopłeczeństwa na pięcioletnią kadencję.
Skład PE- w skład PE wchodzą przedstawiciele społeczeństw państw członkowskich Wspólnot. Obecnie jest 626 deputowanych.
Kompetencje PE- kompetencje kontrolne: wobec Komisji(ma prawo zadawania pytań, rozpatruje doroczne sprawozdanie ogólne, ma prawo wniesienia wotum nieufności wobec Komisji, zatwierdza nowo powołaną Komisje), wobec Rady(ma prawo zadawania pytań)
Oprócz tego PE powołuje Rzecznika Praw Obywatelskich, ma udział w uchwalaniu budżetu, niektóre akty wymagają zgody PE.
Kompetencje legislacyjne PE- nie może sam wydawać żadnych aktów prawnych, może to robić jedynie wspólnie z Radą. Dodatkowo niektóre prawa tworzone przez Radę wymagają zatwierdzenia przez PE
Rzecznik Praw Obywatelskich- Jest powoływany przez PE. Ma kompetencje dochodzeniowe. Obywatele Unii mogą się zwracać do niego ze skargami(art. 138 TR)
Rad Ministrów/Rada Unii Europejskiej:
Skład Rady UE- po jednym przedstawicielu z każdego państwa członkowskiego, w randze ministra lub szefa rządu.
Zasady prezydencji w Radzie- przewodnictwo w Radzie zmienia się co 6 miesięcy, według zasad określonych w art.146 TWE.
Kompetencje Rady UE- jest głównym organem prawodawczym. Powołuje członków Trybunału Obrachunkowego, Komitetu Ekonomiczno-Sopłecznego i Komitetu Regionów.
Sposób podejmowania decyzji w Radzie- decyzje są podejmowane jednomyślnie lub poprzez system głosów ważonych. Członkowie głosują osobiście i ustnie.
Zasada głosowania większościowego- inaczej system głosów ważonych- w sumie w radzie jest 87 głosów rozdzielonych pomiędzy państwa nierównomiernie. Do podjęcia decyzji wymagana jest większość 62 głosów.
Udział Rady w przyjmowaniu nowych członków- do Rady składa się wniosek o przyjcie. Rada podejmuje decyzję o przyjęciu po zasięgnięciu opinii Komisji(ta prowadzi negocjacje), i za zgodą Parlamentu Europejskiego.
Komisja/Komisja Europejska:
Skład KE- składa się z 20 członków: WB, Francja, Niemcy, Włoch i Hiszpania delegują po 2 przedstawicieli, reszta państw po 1. Kadencja 5 lat.
Zasady nominacji komisarzy- rządy państw członkowskich wspólnie wybierają kandydata na przewodniczącego Komisji, która to kandydatura jest zatwierdzana przez PE. Następnie rządy państw w porozumieniu z kandydatem na przewodniczącego wybierają pozostałe osoby. Cały ten skład musi wyć zatwierdzony przez PE. Ostatecznie członkowie Komisji są mianowani za wspólnym porozumieniem państw członkowskich.
Zadania Komisji Europejskiej- prawo zgłaszania projektów ustaw prawnych, nadzór nad stosowaniem prawa wspólnotowego przez państwa członkowskie i przedsiębiorstwa, uchwalanie przepisów wykonawczych do obowiązujących aktów prawnych, reprezentowanie Wspólnot wobec państw trzecich i innych organizacji międzynarodowych.
Organizacja wewnętrzna KE- w KE działają: Dyrekcje Generalne, służby(Sekretariat Generalny, Służba Prawna) i komitety doradcze i kontrolne.
Co to są Dyrekcje Generalne- jest ich 26; są to komórki wewnętrzne Komisji Europejskiej, zajmujące się poszczególnymi zadaniami; każdy komisarz nadzoruje pracę przynajmniej jednej dyrekcji gen.
Udział KE w procesie legislacyjnym- Komisja wydaje: rozporządzenia, dyrektywy, zalecenia, decyzje i opinie.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości:
Zadania- zapewnia przestrzeganie prawa przy wykładni i stosowaniu Traktatu Rzymskiego i prawa wspólnotowego.
Skład- 15 sędziów i 9 rzeczników generalnych.
Wybór sędziów- kandydaci są przedstawiani przez rządy państw członkowskich, są wybierani przez Radę na 6 lat, co 3 lata następuje wymiana połowy składu(raz 8, raz 7)
Zadania rzeczników generalnych- jest ich 9 i zajmują się kontaktami z mediami i umotywowaniem rozstrzygnięć ETS.
Organizacja wewnętrzna ETS- ETS składa się z sędziów którzy wybierają ze swego grona przewodniczącego i sekretarza oraz z rzeczników gen.
Sąd Pierwszej Instancji- działa przy ETS, rozpatruje sprawy wskazane przez Radę. Skład i organizację tego sądu określa Rada. Od jego orzeczeń służy odwołanie do ETS.
ETS jako sąd konstytucyjny- może badać zgodność z prawem aktów wydawanych przez organy WE. Z wnioskiem mogą wystąpić organy WE, osoba fizyczna lub prawna.
ETS jako sąd międzynarodowy- może rozstrzygać spory między członkami WE wynikające ze stosowania TR. Strony muszą się na to zgodzić.
ETS jako sąd administracyjny- rozstrzyga spory między WE a jej przedstawicielami.
ETS jako sąd apelacyjny- rozpatruje odwołania od orzeczeń Sądu Pierwszej Instancji.
ETS jako sąd arbitrażowy- Strony umowy międzynarodowej mogą w niej zawrzeć klauzulę arbitrażową; na jej podstawie ETS będzie właściwy do rozstrzygania sporów między tymi państwami, mogących wyniknąć z tej umowy.
Zakres spraw orzekanych przez ETS- ETS może nakładać kary w postaci ryczałtu lub kary pieniężnej.
Skarga na zaniechanie- Jeżeli organ WE narusz TR poprzez zaniechanie, to inny organ, osoba prawna lub fizyczna, może po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia, wnieść skargę do ETS
Orzeczenia ETS w przypadku zasadności skargi- jeżeli ETS uzna skargę na akt organu WE za zasadną, to ogłasza jego nieważność.
Organy pomocnicze wspólnot:
Trybunał Obrachunkowy:
Skład- 15 członków wybieranych przez Radę na 6 lat
Kompetencje TO- badanie wszystkich wydatków i dochodów Wspólnoty i instytucji przez nią powołanych, sporządzanie sprawozdania po zamknięci roku obrachunkowego, może przedstawić uwagi i opinie.
Komitet Ekonomiczny i Społeczny:
Skład- 222 członków mianowanych przez Radę na 4 lata. Każdemu państwu [przysługuje różna ilość miejsc. KES dzieli się na 9 sekcji.
Kompetencje- pełni funkcje doradcze wobec Rady i Komisji.
Komitet Regionów:
Skład- 222 członków mianowanych przez Radę na 4 lata. Członkami są przedstawiciele organów regionalnych i lokalnych państw członkowskich
Kompetencje- pełni funkcje doradcze wobec Rady i Komisji.
Europejski Bank Inwestycyjny:
Skład- członkami EBI są państwa członkowskie WE. Organami EBI są: Rada Gubernatorów, Rada Dyrektorów i Zarząd Banku.
Kompetencje- czuwa nad rozwojem wspólnego rynku poprzez udzielanie pożyczek i gwarancji.
Zasady finansowania działalności WE i UE- wszystkie wpływy i wydatki organów WE muszą być zawarte w budżecie.
Procedura uchwalania budżetu- poszczególne organy sporządzają preliminaże budżetowe. Na ich podstawie Komisja sporządza wstępny projekt budżetu i przesyła go Radzie. Rada może wprowadzać poprawki i następnie przesyła projekt do Parlamentu Europejskiego. PE może zatwierdzić projekt lub wnieść poprawki. Jeżeli wniesie poprawki to projekt wraca do Rady, która może albo zatwierdzić projekt albo wprowadzić w nim poprawki. Jeżeli wprowadzi poprawki to projekt wraca do PE. Parlament może odrzucić poprawki Rady większością 3/5 głosów. Parlament może przyjąć projekt w całości albo go odrzucić większością 2/3 głosów.
WE jako podmiot prawa- We posiada podmiotowość prawną, w najszerszym zakresie jaki przysługuje osobom prawnym w poszczególnych państwach. WE ma prawo zawierać umowy z państwami i organizacjami międzynarodowymi.
Ogólne zasady prawa wspólnotowego:
Zasada autonomii prawa wspólnotowego- prawo WE jest odrębne i niezależne od ustawodawstw wewnętrznych państw członkowskich.
Zasada bezpośredniego stosowania prawa WE- normy prawa WE wiążą w państwach członkowskich bez konieczności jego inkorporacji czy adaptacji.
Zasada bezpośredniej skuteczności prawa WE- prawo WE wchodzi do krajowych porządków prawnych i ustanawia bezpośrednio prawa i obowiązki dla jednostek w państwach i mogą się one na to prawo powoływać.
Zasada pierwszeństwa prawa WE nad prawem krajowym- w razie sprzeczności norm prawa wspólnotowego i krajowego, pierwszeństwo ma prawo WE.
Zbliżanie ustawodawstw- Rada może wydawać dyrektywy co do zbliżania przepisów w krajach członkowskich dotyczących wspólnego rynku.
Zasada solidarności- zakaz podejmowania działań utrudniających realizację celów WE oraz obowiązek współpracy przy realizacji tych celów.
Zasada subsydiarności- WE ingeruje tylko jeżeli jakiegoś celu nie może zrealizować państwo samodzielnie.
Zakaz dyskryminacji- wszelka dyskryminacja ze względów rasowych jest zakazana.
Źródła prawa wspólnotowego:
Prawo pierwotne- dzieli się na pisane, czyli traktaty założycielskie oraz na niepisane, czyli ogólne zasady prawne i prawo zwyczajowe.
Prawo pochodne- jest to prawo tworzone przez organy WE(rozporządzenia, decyzje, dyrektywy, zalecenia i opinie).
Charakterystyka art.249 TR- określa on kto i w jakiej formie wdaje prawo wtórne. PE wspólnie z Radą, Rada i Komisja mogą wydawać: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie.
Rozporządzenia- są aktami generalnymi, abstrakcyjnymi i wiążącymi wszystkie państwa członkowskie.
Dyrektywy- są one wiążące tylko jeśli chodzi o skutek, formę realizacji pozostawia decyzji państw członkowskich. Są wiążące dla wszystkich państw.
Decyzje- regulują one sprawy indywidualne i są wiążące tylko dla adresata. Adresatem może być państwo, osoba prawna lub fizyczna.
Opinie i zalecenia- nie mają mocy wiążącej, mogą być skierowane do państw członkowskich, osób fizycznych i prawnych.
Unia Europejska:
Geneza UE- najpierw utworzono 3 wspólnoty(EWG, EWWS, EUROATOM), później zdecydowano o ich połączeniu i utworzeniu UE(traktat z Maastricht).
Traktat z Maastricht- Traktat o Utworzeniu Unii Europejskiej 7 luty 1992(wszedł w życie 1.11.1993)
Cele i zasady UE- popieranie zrównoważonego i trwałego postępu gospodarczo-społecznego, potwierdzanie swojej tożsamości na arenie międzynarodowej, w szczególności poprzez
realizację wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, wzmacnianie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich, poprzez wprowadzenie obywatelstwa Unii; rozwijanie bliskiej współpracy w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, pełne zachowanie i wzmacnianie dorobku prawnego wspólnoty; Zasady UE :wolność, demokracja, poszanowanie praw człowieka i rządów prawa.
Traktat Amsterdamski- podpisany 2 października 1997, wszedł w życie 1 maja 1999. Jest to nowa wersja Traktatu o Unii Europejskiej
Organizacja wewnętrzna UE:
I filar UE- filar gospodarczy; składają się na niego 3 wspólnoty(Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Europejska Wspólnota Energii Atomowej)
II filar UE- wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
III filar UE- sprawy wewnętrzne i wymiar sprawiedliwości.
Organy UE- organami UE są organy Wspólnot Europejskich(PE, Rada, Komisja) oraz Rada Europejska
Rada Europejska:
Podstawa prawna- została zalegalizowana przez Jednolity Akt Europejski(art.2), obecnie podstawą jej działania jest art.D Traktatu o Unii Europejskiej.
Kompetencje- ustalanie kierunków i celów UE, podejmowanie decyzji zasadniczych dla dalszego rozwoju UE
Skład- składa się z szefów rządów i szefów państw członkowskich Wspólnot oraz przewodniczącego Komisji Europejskiej i jednego jej członka. Prace Rady wspierają ministrowie spraw zagranicznych krajów członkowskich.
Członkostwo w UE- procedura przyjęcia do UE: negocjacje prowadzi Komisja, decyzje o przyjęciu podejmuje Rada za zgodą Parlamentu, taka decyzja musi zostać następnie retyfikowana przez wszystkie państwa członkowskie. Za naruszanie zasad UE może państwo zostać zawieszone w korzystaniu z praw wynikających z TR.
Pierwsze rozszerzenie UE- 1995 przyjęto Szwecję, Finlandię i Austrię.
Obywatelstwo UE- prawo do swobodnego poruszania się i przebywania obywateli na terenie wszystkich państw UE, przyznanie prawa do udziału w wyborach samorządowych danego państwa członkowskiego i wyborach do PE na terenie danego państwa członkowskiego obywatelom innych państw członkowskich UE, zapewnienie ochrony dyplomatycznej i konsularnej każdemu obywatelowi UE przebywającemu na terenie państwa trzeciego przez którekolwiek z państw członkowskich UE.
Prawo petycji- obywatel UE(osoba fizyczna lub prawna) może złożyć petycję do PE, w sprawie dotyczącej działalności UE.
Prawo skargi- obywatel UE(osoba fizyczna lub prawna) może złożyć petycję do Rzecznika Praw Obywatelskich, w sprawie dotyczącej działalności UE.
Polska i UE:
Układ o Stowarzyszeniu RP ze Wspólnotami Europejskimi- podpisany 16 grudnia 1991, wszedł w życie 1.2.1994.
Dialog polityczny- wymienia organy które mają czuwać nad przestrzeganiem Układu Stowarzyszeniowego(Rada Stowarzyszenia, Komitet Stow., Parlamentarny Komitet Stow.)
Rada Stowarzyszenia- składa się z członków rządu polskiego oraz członków Rady i Komisji Wspólnot Europejskich, zbiera się raz do roku i jej zadaniem jest nadzorowanie realizacji Układu Stowarzyszeniowego.
Komitet Stowarzyszenia- w jego skład wchodzą przedstawiciele rządu polskiego oraz przedstawicieli członków Rady i Komisji Wspólnot Europejskich. Wspomaga ona działalność Rady Stow.
Parlamentarny Komitet Stowarzyszenia- w jego skład wchodzą członkowie parlamentu polskiego oraz członkowie Parlamentu Europejskiego jego zadaniem jest wymiana poglądów pomiędzy oboma parlamentami.
Zbliżenie ustawodawstwa- polega ono na zbliżaniu naszego prawa do prawa Wspólnoty. Nasze prawo nie ma jednak być identyczne z unijnym, jedynie podobne.
Narodowy Program Przygotowania Polski do Członkowstwa w UE- został przygotowany przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej. Pierwsza wersja została przyjęta przez Radę Ministrów 19 kwietnia 1998, obecnie obowiązuje akt z 12 czerwca 2001.
1