PRAWA JEDNOSTKI

CZYLI

PRZYBUDÓWKA (ART. 30-37)

Z PLUS MINUS I PLUS

I

ROZDZIAŁ II KONSTYTUCJI „WOLNOŚCI, PRAWA I OBOWIĄZKI CZŁOWIEKA I OBYWATELA” OD RAZU ZWRACA UWAGĘ:

1. NAZWĄ: NIE MÓWI SIĘ W NIM O PRAWACH JEDNOSTKI - OSÓBY (FIZYCZNEJ, PRAWNEJ), CZY LEPIEJ O ICH GWARANCJACH, LECZ POSŁUGUJE SIĘ ZASTANĄ ZBITKĄ JĘZYKOWĄ (FEMINISTKI POWIEDZIAŁYBY NORMATYWNYM STEREOTYPEM JĘZYKOWYM) „WOLNOŚCI, PRAWA I OBOWIĄZKI CZŁOWIEKA I OBYWATELA”. ZA TYM DŁUGIM TYTUŁEM UKKRYWA TEORIA Z JESZCZE BARDZIEJ ZŁOŻONYMI KATEGORIAMI, JAK PRAWA WOLNOŚCIOWE, NEGATYWNE, PRAWA-UPRAWNIENIA, PRAWA-KOMPETENCJE, PRAWA-INSTYTUCJE, PRAWA WIERZYTELNOŚCIOWE, PRAWA PIERWSZEJ, DRUGIEJ, TRZECIEJ, ITD. GENERACJI, ITP. ITD. NAJLEPIEJ BYŁOBY DEKLAROWAĆ PRAWA ISTOT LUDZKICH

2. CO Z PRAWAMI KOBIETY ? CZŁOWIEK JEST RODZAJU MĘSKIEGO. W CHWILI UCHWALANIA DEKLARACJI KOBIETY NIE MIAŁY PODMIOTOWOŚCI PRAWNEJ (OBYWATELSKIEJ). CIEKAWE CZY NA LISCIE POPRZEDNICZKI PANI M. FUSZARY JEST ZEŃSKOOSOBOWE OKREŚLENIE CZŁOWIEKA?

3. BIORĄC POD UWAGE ROSNĄCE UPODMIOTOWIENIE ZWIERZĄT, MOŻNA SIĘ ZASTANAWIAĆ CZY NIE NALEŻALOBY GWARANTOWAĆ W II ROZDZIALE TAKŻE PRAWA SSAKÓW (ORGANIZMÓW CUDZOŻYWNYCH).

4. NIEDOPUSZCZALNYM PODZIAŁEM NA PRAWA CZŁOWIEKA I OBYWATELA. SUGERUJE ON CO NAJMNIEJ ŻE OPRÓCZ LUDZI ISTNIEJE ICH UPRZYWILEJOWANA KATEGORIA, CZYLI OBYWATELE.

5. WŁĄCZENIE OBOWIĄZKÓW JEST BŁĘDEM I WYWOŁUJE ZŁE SKOJARZENIA: ISTNIENIE ZWIĄZKU MIĘDZY NIMI. W PROSTACKI (NIEWYBREDNY) SPOSÓB WYRAZIŁA TO KONSTYTUCJA ZSRR Z 1936: „KTO NIE PRACUJE TEN NIE JE”.

6. Z UWAGI NA POSTANOWIENIA ART. 81 K. NIEMAL POŁOWA ARTYKUŁÓW (7 Z 16) ZAWARTYCH W CZWARTYM PODRODZIALE (WOLONŚCI I PRAWA EKONOMICZNE, SOCJALNE I KULTURALNE) ZOSTAŁA PODDANA USTAWOWEMU REŻYMOWI OCHRONY. TAKA REGULACJA PODKREŚLA ROZBIJA NIEKIEDY DOWODZONĄ W TEORII RZEKOMĄ JEDNOŚĆ PRAW JEDNOSTKI.

II

ZASADY OGÓLNE PRAW JEDNOSTKI

(PRZYBUDÓWKA).

WYODRĘBNIENIE TEGO PODROZDZIAŁU JEST NIEWIELE PRZYDATNE. TK WYKLUCZYŁ MOŻNOŚĆ TRAKTOWANIA TYCH 8 PRZEPISÓW JAKO TWORZĄCYCH PRAWA PODMIOTOWE. NIE ROZSTRZYGNĄŁ CO DO ZNACZENIA OGÓLNEJ KLAUZULI RESTRYKCYJNEJ Z ART. 31 UST. 3. A TAKŻE ODNOŚNIE TZW. POZIOMEGO (HORYZONTALNEGO) OBOWIĄZYWANIA WOLNOŚCI (PRAW).

ART. 30. GODNOŚĆ CZŁOWIEKA - GODNOŚĆ OSOBISTA CZY OSOBOWA?

ART. 31. K. MÓWI O WOLNOŚCI CZY O JEJ OGRANICZENIACH ? SĄ TO TAK ZWANE GRANICE GRANIC (3 RAZY ZDWOJONE OGRANICZENIA ORAZ OGRANICZENIA PLUS ICH ZAPOWIEDŻ W POSZCZEGÓLNYCH ARTYKUŁACH).

ART. 32. ZASADA RÓWNOŚCI („WSZYSCY SA WOBEC PRAWA RÓWNI”) - UZUPEŁNIONA 2 FORMUŁAMI: RÓWNE TRAKTOWANIE ORAZ ZAKAZ DYSKRYMINACJI. MIMO TEGO NIE MOŻNA OPRZEĆ NA TYM PRZEPISIE SKARGI KONSTYTUCYJNEJ, BOWIEM WEDŁUG TK (24 X 2001 R.) USTAWA ZASADNICZA „NIE FORMUŁUJE ZAŁOŻENIA RÓWNOŚCI W ROZUMIENIU UNIWERSALNEGO EGALITARYZMU JEDNOSTEK”. STĄD DOPUSCZALNOŚĆ DYSKRYMINACJI POZYTYWNEJ ZWANEJ PRZEZ TK „UPRZYWILEJOWANIEM WYRÓWNAWCZYM”.

ART. 33. ZASADA RÓWNOŚCI KOBIET I MĘŻCZYZN, CZYLI PRZYZNANIE SIĘ DO BRAKU REALIZACJI POPRZEDNIEGO ARTYKUŁU.

POLSKI TK NADAL MÓWI O RÓZNICACH BIOLOGICZNYCH MIĘDZY KOBIETĄ A MĘŻSZCYZNĄ, O RÓŻNYCH ROLACH PEŁNIONYCH PRZEZ PŁCIE, PODCZAS GDY TENDENCJĄ KONSTYTUCJONALIZMU ZACHODNIEGO JEST ZAPRZESTANIE A NAWET ZAKAZ PYTANIA O TO ODRÓŻNIENIE. WE WSZYSTKICH PRZEJAWACH ŻYCIA SPOŁECZNEGO CZY PUBLICZNEGO NALEŻY GWARANTOWAĆ BEZWGLĘDNA RÓWNOWAGĘ MIĘDZY OSOBNIKAMI RZEKOMO NALEŻĄCYMI DO RÓZNYCH RODZAJÓW.

ART. 34. JEŚLI NIE MOŻNA W CHWILI OBECNEJ ZLIKWIDOWAĆ INSTYTUCJI OBYWATELSTWA, TO PRZYNAJMNIEJ NALEŻY ODEJŚĆ OD TAK HANIEBNMEJ ZASADY WYNIKAJACEJ (JESZCZE !) Z NASZEJ K. CZYLI PRAWA KRWI. INNYMI SŁOWY, OPRÓCZ PRZYJĘCIA REGUŁY AUTOMATYCZNEGO NABYCIA POLSKIEGO OBYWATELSTWA PRZEZ URODZENIE SIĘ W NASZYM KRAJU, NALEŻY ZNACZNIE UPROŚCIĆ ZASADY NATURALIZACJI, CZYLI NADAWANIA CUDZOZIEMCOM FORMALNEJ PRZYNALEŻNOŚCI DO NASZEGO PAŃSTWA.

ODNOŚNIE DO ZAKAZU POZBAWIENIA OBYWATELSTWA, TO ONO FAKTYCZNIE SIĘ DOKONUJE.

ART. 35 ZAMIAST KRZEWIĆ RÓŻNORODNOŚĆ NARODOWĄ I ETNICZNĄ, UTRWALA STARE ROZPADAJĄCE SIĘ MNIEJSZOŚCI ORAZ HAMUJE REJESTRACJĘ NOWYCH (ODBUDOWA SYNAGÓG PRZY BRAKU WIERNYCH - UTRUDNIANIE WZNOSZENIA MECZETÓW DLA POWIĘKSZAJĄCEJ SIĘ LICZBY PRZYBYSZÓW Z KRAJÓW ARABSKICH).

NIEPOKOI OKOLICZNOŚĆ, ŻE O TOŻSAMOŚCI KULTUROWEJ MNIEJSZOŚCI ROZSTRZYGAJĄ WŁADZE PUBLICZNE, PODCZAS GDY SAMI ZAINTERESOANI MAJĄ JEDYNIE PRAWO DO UDZIAŁU W NIM.

CO Z LICZNYMI WIETNAMCZYKAMI ŻYJĄCYMI W POLSCE ?

ART. 36. JEŚLI DO ZWYKŁYCH OBOWIĄZKÓW NASZYCH PRZEDSTAWICIELSTW ZA GRANICĄ NALEŻY OPIEKA NAD RODAKAMI, TO JEJ ZAKRES BUDZI WĄTPLIWOŚCI, CHOCIAŻBY Z PUNKTU WIDZENIA RÓWNOŚCI.

SZLACHETNĄ IDEĘ ART. 37 - DOSTĘP DO KONSTYTUCYJNYCH PRAW I WOLNOŚCI DLA WSZYSTKICH - PODWAŻA USTĘP DRUGI, A W SZCZEGÓLNOŚCI WYROK TK (Z 15 XI 2000 R.), W KTÓRYM CZYTAMY, IŻ WSPOMNIANY USTĘP „NIE ZAWIERA RYGORU, KTÓRY WSKAZYWAŁBY NA TO, ŻE OGRANICZENIA PRAW I WOLNOŚCI NIE MOGĄ NARUSZAĆ ISTOTY”.

III

WOLNOŚCI I PRAWA OSOBISTE:

ART. 38 - ŻYCIE LUDZKIE JEST NAJBARDZIEJ PODSTAWYM Z PODSTAWOWYCH PRAW CZŁOWIEKA CZY TYLKO „PRAWEM KAZDEGO DO OCHRONY PRAWNEJ ŻYCIA” ?

PRZYSIĘGA HIPOKRATESA A PRAWO DO „DOBREJ ŚMIERCI” ?

ART. 39 - EKSPERYMENTY NAUKOWE (MEDYCZNE) NA CZŁOWIEKU A GODNOŚĆ LUDZKA. WG. I KANTA CZŁOWIEK NIGDY NIE MOŻE BYĆ PRZEDMIOTEM DOŚWIADCZALNYM. ART. 30 MÓWI, ŻE GODNOŚĆ JEST NIEZBYWALNĄ: ŻADNA ZGODA (NAWET TZW. DOBROWOLNA) JEST DOPUSZCZALNĄ.

ZGODA NA EKSPERYMENTALNĄ OPERACJĘ - JEST UZYSKIWANA ZWYKLE, W PRZYMUSOWEJ SYTUACJI.

ART. 40 - JEŚLI PRZYCHYLIMY SIĘ DO CORAZ SZERSZYCH DEFINICJI TORTURY - ODCHODZĄCYCH W ORZECZNICTWIE SĄDOWYM OD JEJ SŁOWNIKOWYCH ZNACZEŃ - TO WYPADA SIĘ ZGODZIĆ Z WYPOWIEDZIĄ BYŁEGO SPECJALNEGO SPRAWOZDAWCY ONZ DO SPRAW TORTUR, ŻE WIEK XXI BĘDZIE STULECIEM TORTUR.

OSŁAWIONE TORTURY INKWIZYCYJNE SĄ JUŻ ZALEDWIE IGRASZKĄ.

NIEPROPORCJONALNIE WYGLĄDA UTOŻSAMIANIE KLAPSA Z KARĄ CIELESNĄ, PODCZAS GDY ROZWÓD BĘDĄCY NAJWIĘKSZĄ TRAUMĄ DLA DZIECKA JEST CORAZ BARDZIEJ UŁATWIANY

CZY KARA WIĘZIENIA NIE JEST TORTURĄ ?

ART. 41 - PRZYKŁAD ŻLE ZREDAGOWANEGO PRZEPISU - ZRÓDŁO CZĘSTYCH SKAZAŃ NASZEGO KRAJU PRZEZ EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZLOWIEKA.

NAKAZ ZAPEWNIENIA NIETYKALNOŚCI OSOBISTEJ POKRYWA SIĘ Z REGULACJĄ Z UST. 4 (A TAKŻE Z ART. 30 K.).

UST. 5 POKRYWA SIĘ Z ART. 77 UST. 1 K. ZAPOMINAJĄC O ZADOŚĆUCZYNIENIU.

W POLSCE NIE OBOWIĄZUJE ZASADA „NEMIMEN CAPTIVABIMIUS” („HABEAS CORPUS”) A

WPROWADZAJĄCA W BŁĄD KONSTYTUCYJNA REGULACJA TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA SUGERUJĄCA, ŻE KOŃCZY SIĘ ONO PO 72 GODZINACH.

DALEKO NAM DO MEKSYKAŃSKIEJ KONSTYTUCJI!!!

ART. 42 - KAŻDA Z TRZECH ZASAD WYMIENIONYCH W ART. 42 K. ZOSTAŁ ZŁAMANA.

ZASADĘ ŻE NIKOGO NIE MOŻNA KARAĆ, JEŚLI CZYN W CHWILI POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA NIE BYŁ NIM NARUSZA SZYBKO ROZWIJAJĄCE SIĘ MIĘDZYNARODOWE PRAWO KARNE.

PRAWO DO OBRONY WE WSZYSTKICH STADIACH POSTĘPOWANIA (W TYM W SPRAWACH O WYKROCZENIE), A TZW. OBOWIĄZEK UPRZEDZENIA O TYM.

ZASADA NIEWINNOŚCI A TZW. WIELOPOZIOMOWE (WIELOSKLADNIKOWE) SYSTEM SĄDOWNICTWA KRAJOWEGO I MIĘDZYNARODOWEGO, RÓŻNE PROCEDURY, KARY, REZYGNACJA Z TZW. PRAWDY MATERIALNEJ, ITP. W REZULTACIE, MOŻNA PEŁNIĆ FUNKCJE I BYĆ JEDNOCZEŚNIE ŚCIGANYM LUB OSKARŻONYM ZA POWAŻNE PRZESTĘPSTWA.

ART. 43 - OBOWIĄZYWANIE NIEPRZEDAWNIALNOŚCI ZBRODNI WOJENNYCH I PRZECIWKO LUDZKOŚCI JEST WYRAZEM PRZYZNANIA SIĘ PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO DO NIEPOWODZENIA ZAKAZU PROWADZENIA WOJEN, W TYM OBRONNYCH. OBECNIE TO NAWET SIĘ MÓWI O WOJNACH LECZ O TZW. NIE MIĘDZYNARODOWYCH KONFLIKTACH ZBROJNYCH!

TRUDNO ODRÓŻNIC ZBRODNIE WOJENNE OD TZW. ZBRODNI PRZECIW POKOJOWI A ZBRODNIE PRZECIWKO LUDZKOSCI OD, NA PRZYKŁAD, CZYSTEK ETNICZNYCH.

ART. 44 - PORAŻKA PAŃSTWA PRAWNEGO. ZAKŁADA SIĘ Z GÓRY W TYM ARTYKULE, NIEMOŻNOŚĆ ŚCIGANIA PRZESTEPSTW POSPOLITYCH (KRYMINALNYCH) POPEŁNIONYCH PRZEZ URZĘDNIKÓW.

ODWIESZENIE ZAWIESZENIA PRZEDWNIENIA PO WIELOLETNIM SPRAWOWANIU FUNKCJI RODZI PODEJRZENIE O PRÓBY ZATARCIA DOWODÓW PRZESTĘPSTWA.

WYROKI ZAPADAJĄCE POD KONIEC KARIERY POLITYCZNEJ TO SZYDERSTWO Z WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI.

ART. 45, TK DOPUSZCZA (I USPRAWIEDLIWIA) OGRANICZENIE PRAWA DO SĄDU OŚWIADCZAJĄC (10 V 2000), ŻE „SAMO UKSZTAŁTOWANIE POSTĘPOWANIA PRZED SĄDEM W SPOSÓB RESPEKTUJĄCY OKREŚLONE PROCEDURY (CO DO ZASAD INICJOWANIA POSTĘPOWANIA, TERMINÓW PROCESOWYCH I MATERIALNYCH, OPŁAT, REPREZENTACJI STRON PRZED SĄDEM, RYGORÓW POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO, ETC.) STANOWI ISTOTNE I OCZYWISTE OGRANICZENIE PRAWA DO SĄDU.

W INNYM WYROKU Z 16 III 1999 R. TK ZAUWAŻA, ŻE W PRZYPADKU KOLIZJI PRAWA DO SĄDU Z INNĄ NORMĄ KONSTYTUCYJNĄ PODDAJACĄ POD OCHRONĘ WARTOŚCI O RÓWNYM LUB NAWET WIĘKSZYM ZNACZENIU DLA FUNKCJONOWANIA PAŃSTWA LUB ROZWOJU JEDNOSTKI … DOJŚĆ MOŻE DO WPROWADZENIA PEWNYCH OGRANICZEŃ ZAKRESU PRZEDMIOTOWEGO PRAWA DO SĄDU”.

WYRAŻNE OGRANICZENIE TEGO PRAWA PRZEWIDUJE ART. 81 K.

ART. 46 - „KONFISKATA” JEST RZADKO REGULOWANA W KONSTYTUCJACH. JEŚLI JUŻ TO DOPUSZCZALNOŚĆ PRZEPADKU RZECZY JEST ŚCIŚLE OKREŚLONA. W KOMENTOWANYM ARTYKULE OKREŚLENIE SYTUACJI UTRATYPRZEDMIOTU ODDANO W RĘCE PARLAMENTU.

LEKTURA PRZEPISÓW WYKONAWCZYCH DO KONSTYTUCJI GRZESZY BRAKIEM PRECYZJI. NA PRZYKŁAD KODEKS KARNY DZIELĄC KONFISKATY NA OBLIGATORYJNE I FAKULTATYWNE NIE UŚCISLA JAKIE KONKRETNIE RZECZY MOGĄ BYĆ ICH PRZEDMIOTEM.

POMIJAJĄC ZAKAZ PRZEPADKU RZECZY USTANOWIONY W USTAWIE ZASADNICZEJ BELGII, WARTO ZAUWAŻYĆ, ŻE W KONSTYTUCJI USA KONFISKATA MIENIA NIE MOŻE DOTKNĄĆ POTOMNYCH ANI TEŻ OZNACZAĆ PRZEPADKU INNEGO MAJĄTKU NIŻ UZYSKANEGO ZA ŻYCIA.

ART. 47 - WYDAJE SIĘ ŻE USTROJODAWCA POSUNĄŁ SIĘ ZA DALEKO DYSCYPLINUJĄC WKROCZENIA W TRZY „ŻYCIA” I PONADTO W CZEŚĆ I DOBRE IMIĘ. JEŚLI DODAMY DO TEGO, ŻE TK DORZUCIŁ (12 XII 2005) DO TEGO KATALOGU GODNOŚĆ W JEJ „IMMANENTNYM ZWIĄZKU” Z PRYWATNOŚCIĄ, TO LEPIEJ JEST WIDOCZNA SKALA TRUDNOŚCI WIĄŻĄCA SIĘ ZE STOSOWANIEM OMAWIANEJ REGULACJI.

W ZWIĄZKU Z TYM, MOŻNA WYRAZIĆ PRZYPUSZCZENIE, ŻE W POLSCE POWINNO SIĘ ROZWINĄĆ - ODNOŚNIE PRYWATNOŚCI - OSZERNIEJSZE ORZECZNICTWO NIŻ SĄDU NAJWYŻSZEGO USA. TYM BARDZIEJ, ŻE WEDŁUG TK CZTERY DALSZE ARTYKUŁY KONSTYTUCJI (47-51) DOTYCZĄ PRYWATNOŚCI.

ART. 48 - Z UWAGI NA WIELOŚĆ CZYNNIKÓW W PROCESIE WYCHOWANIA DZIECI, MOŻNA SIĘ ZASTANAWIAĆ NAD CELOWOŚCIĄ ZAMIESZCZENIA TEGO PRZEPISU. TK OŚWIADCZYŁ WPROST (27 V 2003), „KONSTYTUCJA NIE MOŻE GWARANTOWAĆ I NIE GWARANTUJE, ŻE WIEDZA PRZEKAZYWANA W SZKOLE BĘDZIE ZGODNA Z PRZEKONANIAMI RODZICÓW”.

RELATYWIZACJĘ OMAWIANEGO PROCESU DOPEŁNIA MOŻLIWOŚĆ POZBAWIENIA I/LUB OGRANICZENIA PRAW RODZICIELSKICH.

Art. 49 - ZA DUŻO POWIEDZIANE W PIERWSZYM ZDANIU PRZEPISU. DRUGIE ZDANIE POWTARZA WCZEŚNIEJ ZAWAROWANE WARUNKI TEGO RODZAJU OGRANICZEŃ. CZĘSCIOWO NIEJASNA WYPOWIEDŻ USTROJODAWCY, JEŚLI WEZMIEMY POD UWGĘ PRZEPISY O WOLNOŚCI SŁOWA (ART. 54), CZY O PRAWIE DO NIEUJAWNIA INFORMACJI O SOBIE (ART. 51).

ART. 50 - TRADYCYJNA WOLNOŚĆ, BĘDĄCA ECHEM ZNANEGO ANGIELSKIEGO POWIEDZENIA „MÓJ DOM JEST MOJĄ TWIERDZĄ” NIE PRZYSTAJE DO WSPÓŁCZESNYCH WARUNKÓW ZAMIESZKIWANIA. PRAWO INNYCH PAŃSTW CORAZ CZĘŚCIEJ SANUJE (LEGALIZUEJ) BEZPRAWNE ZAJĘCIA CUDZYCH SIEDZIB, ZWŁASZCZA PRZEZ DZIKICH LOKATORÓW, TZW. SKŁOTERSÓW.

ART. 51 - KOLEJNY ARTYKUŁ ODSYŁAJĄCY NIEMAL CAŁOŚĆ REGULACJI O ZYCIU PRYWATNYM DO USTAWY. OPIERA SIĘ ON NA ZASADZIE STOP-GO. PRZYZNAJĄC NP. JEDNOSTCE PRAWO DO SPROSTOWANIA (USUNIĘCIA) BUDZACYCH ZASTRZEŻENIA INFORMACJI O NIEJ, NAKAZUJE UDOWODNIENIA, ŻE BYŁY ONE ZEBRANE NIELEGALNIE; WŁADZE MOGĄ ZBIERAĆ I PRZETWARZAĆ IFORMACJE JEDYNIE W NIEZBĘDNYM ZAKRESIE; DOSTĘP DO URZĄDOWYCH DOKUMENTÓW I ZBIORÓW DANYCH (O JEDNOSTCE) MOŻE OGRANICZYĆ AKT PARLAMENTU.

TK OSWIADCZYŁ WRĘCZ W WYROKU Z 12 XII 2005 R. „DANE POCHODZĄCE KONTROLI OPERACYJNE NIE SA UJAENIANE WOBEC ZAINTERESOWANEGO PRZY ROZPOCZECIU I W CZASIE KONTROLI OPERACYJNEJ, PRZETO MOŻLIWOŚC SKORZYSTANIA Z UPRAWNIENA O KTÓRYM MOWA W UST. 4. KONSTYTUCJI SĄ DE FACTO JEST OGRNICZONA”.

ART. 52 - KOLEJNE WYPACZENIE SZLACHETNYCH IDEII ZE WSTĘPU. ZARÓWNO WJAZD I WYJAZD Z KRAJU MOŻE OGRANICZYC USTAWA. JAK NAPISALI SĘDZIOWIE TK (2 VII 2003 R.) WOLNOSĆ WYBORU MIEJSCA ZAMIESZKANIA NIE MOŻE BYĆ „PODSTAWĄ ROSZCZEŃ WOBEC OSÓB PRYWATNYCH ORAZ OGRANICZEŃ PRAWA WŁASNOŚCI I INNYCH PRAW MAJĄTKOWYCH”. DO NIEUCZCIWEJ OFERTY MOŻNA PORÓWNAC OBIETNICE O UŁATWIONEJ REPATRIACJI:

TK PODKREŚLIŁ (13 V 2003 R.), ŻE POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE O OSIEDLENIE JEST PRZEKSZTAŁCANE „NA POSTĘPOWANIE W RAMACH POWSZECHNEGO REŻYMU USTAWY O CUDZOZIEMCACH, GDZIE ELEMENT POCHODZENIA JEST PRAWNIE IRRELEWANTNY”.

ART. 53 - JEST TO STOSUNKOWO OBSZERNY PRZEPIS O WOLNOSCI SUMIENIA I WYZNANIA (RELIGII). BRAK JEDNAK W NIM SYMETRII W REGULACJI OBU WOLNOSCI. PONADTO WIDOCZNE JEST POZBAWIENIE WOLNOŚCI RELIGII ABSOLUTNEGO CHARAKTERU. Z JEDNEJ STRONY MOŻNA JĄ OGRANICZYĆ, PODCZAS GDY Z DRUGIEJ (STAN WYJĄTKOWY) NIE; PODOBNIE PODCZAS ODBYWANIA OBOWIAZKOWEJ SŁUZBY WOJSKOWEJ.

NAJWIĘKSZE KONTROWERSJE WZBUDZA NAUCZANIE RELIGII W SZKOŁACH PUBLICZNYCH. TK W WYROKU Z 2 XII 2009 R. PODKREŚLIŁ: „NEUTRLANA I BEZSTRONNA ROLA PAŃSTWA … WINNA POLEGAĆ NA ZAPEWNIENIU KAZDEJ JEDNOSTCE SWOBODNEGO WYZNANIA KAZDEJ RELIGII I PRZEKONAŃ TAKŻE NA ZAPEWNWIU OCHRONY PRAW WYNIKAJACYCH ZE SWOBODY RELIGII I PRZEKONAŃ, RÓWNIEŻ W SFERZE EDUKACJI”.

ART. 54 - TROCHĘ NA WYROST PROKLAMOWANA WOLNOŚĆ SŁOWA ORAZ POZYSKIWANIA I ROZPOWSZECHNIA INFORMACJI. KAŻDY KTO PRÓBOWAŁ WYRAŻAĆ SWOJE POGŁĄDY PUBLICZNIE CZY STARAŁ SIĘ POZYSKIWAC INFORMACJE (TEŻ PUBLICZNE), MOŻE ZASWIADCZYĆ O TRUNOŚCIACH W TEJ DZIEDZINIE. PRAWA RYNKU PRZESĄDZAJĄ O REALNYM KSZTAŁCIE WOLNOŚCI SŁOWA I MOŻLIWOŚCIACH ROZPOWSZECHNIANIA INFORMACJI.

ART. 55 - ODSTĘPUJĄC OD ZASADY TRADYCYJNEJ ZASADY NIEWYDAWANIA WŁASNYCH OBYWATELI, KONSTYTUCJA DOPUŚCIŁA TAKĄ MOŻLIWOŚĆ NAWET PRZED MIĘDZYNARODOWYMI SĄDAMI. WYMÓG PODWÓJNEJ KARALNOŚCI W UJĘCIU SRAJNYM SPOWODOWAŁ WYPACZONE WDROŻENIE DECYZJI RAMOWEJ UE W TEJ SPRAWIE. MIMO TEGO NALEŻY PRZYZNAĆ, ŻE NASZE PAŃSTWO OD 2006 R. UTRACIŁO MOŻLIWOŚĆ BEZWARUNKOWEJ OBRONY SWYCH OBYWATELI.

ART. 56 - WPROWADZA DWIE KATEGORIE CUDZOZIEMCÓW, KTÓRZY MOGĄ WJECHAĆ I PRZEBYWAĆ W NASZYM KRAJU Z POMINIĘCIEM PRZEPISÓW IMIGRACYJNYCH I INNYCH. REGULACJA KONSTYTUCYJNA ZACIERA RÓŻNICĘ MIĘDZY AZYLANTEM A UCHODŻCĄ. OGRANICZENIE PIERWSZYCH DO PRZYPADKÓW INDYWIDUALNYCH I Z PRZYCZYN POLITYCZNYCH, A DRUGICH DO ZJAWISK MASOWYCH I UWARUNKOWANYCH WIELOMA CZYNNIKAMI NIE JEST DO KOŃCA JEDNOZNACZNE.

WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE, MIGRACJE LUDZI SPOWODOWAŁY POJAWIENIE SIĘ WIELU NOWYCH KWALIFIKACJI TEGO RODZAJU OSÓB: TOLEROWANI, NIELEGALNI, POBYTOWCY, „KARTOWCY”, ITP.

ART. 57 - MIMO ŻE PRZEPIS REGULUJE WOLNOŚĆ A NIE PRAWO DO ZGROMADZEŃ ZEZWOLIŁ JEDYNIE NA TZW. POKOJOWE ZGROMADZNIA. TK PRÓBUJE RATOWAC WOLNOŚCIOWY CHARAKTER ZGROMADZEŃ PODKREŚLAJĄC (10 XI 2004), ŻE ZGROMADZENIE „ NIE TRACI JESZCZE SWEGO POKOJOWEGO CHARAKTERU, JEŚLI ZDARZAJĄ SIĘ POJEDYNCZE INCYDENTY CZY ZAKŁÓCENIA SPOKOJU”. ORGAN TEN DOPUŚCIŁ NAWET ZGROMADZENIA NA KTÓRYCH „PODBURZA SIĘ DO CZYNÓW KARALNYCH SŁOWAMI LUB PISMEM ALBO PROWOKUJE SIĘ LUB PONIŻA INNYCH”.

18 IX 2014 R. TK ZŁAGODZIŁ JESZCZE BARDZIEJ WARUNKI ORGANIZOWANIA TZW. ZGROMADZEŃ SPONTANICZNYCH CO DO WYMOGU 3-DNIOWEGO UPRZEDNIEGO ZGŁOSZNEIA ZAMIARU ODBYCIA ZGROMADZENIA. W SEJMIE ROZPATRYWANY JEST PROJEKT USTAWY ZABRANIAJACY ZASŁANIANIA TWARZY PODCZAS PROTESTÓW. ZOSTAŁ ON OPROTESTOWANY PRZEZ HELSIŃSKĄ FUNDACJĘ PRAW CZŁOWIEKA

ART. 58 - PONOWNIE KONSTYTUCJA ZAPOMINA, ŻE W TYM PRZYPADKU MAMY DO CZYNIENIA Z WOLNOŚCIĄ A NIE Z PRAWEM. PO WZNIOSŁEJ DEKLARACJI USTĘPU 1, ZDANIE PIERWSZE UST. 2 FORMUŁUJE GENERALNY ZAKAZ ZRZESZEŃ SPRZECZNYCH Z „KONSTYTUCJĄ LUB USTAWĄ”.

EKPCZ STWIERDZA WYRAŻNIE, ŻE WOLNOŚĆ ZRZESZANIA PRZYSŁUGUJE NIEZALEŻNIE OD TEGO CZY ZRZESZENIE JEST ZAREJESTROWANE LUB UZNANE W PRAWIE KRAJOWYM CZY MA OSOBOWOŚĆ PRAWNĄ.

ART. 59 - POKRĘTNA JEST REGULACJA PRAWA DO ZRZESZANIA SIĘ PRACODAWCÓW W ORGANIZACJE PATRONACKIE A PRACUJACYCH W ZWIĄZKI ZAWODOWE. MIMO STOSOWANEJ SYMETRII, PRAWU DO STRAJKU NIE TOWARZYSZY PRAWO DO LOKAUTU. DZIWNY JEST STATUS CHŁOPSKICH ZWIAZKÓW ZAWODOWYCH, OKREŚLANYCH EUFEMISTYCZNIE ORGANIZACJAMI SPOŁECZNO-ZAWODOWYMI ROLNIKÓW. NIEJASNY JEST STATUS TZW. UKŁADÓW ZBIOROWYCH PRACY. WEDŁUG TK (10 VI 2003) PRAWO DO ZAWIERANIA TYCH UKŁADÓW „NIE WYKLUCZA RÓWNIEŻ DO JEDNOSTRONNEGO NORMOWANIA PEWNYCH ZAGADNIEŃ PRZEZ PRACODAWCĘ”. OPRÓCZ UKŁADÓW ZBIOROWYCH PRACY ISTNIEJE CAŁY SZEREG AKTÓW ZAWIERANYCH PO UZYSKANIU ZGODY, CZY ZASIEGNIĘCIU OPINII.

NIE JEST JASNY STOSUNEK USTAWY DO UMOWY MIEDZYNARODOWEJ ODNOŚNIE OGRANICZEŃ WOLNOSCI ZWIAZKOWYCH (USTĘP 4)

ART. 60 - MIMO ZAREZERWOWANIA DLA POLAKÓW DOSTĘPU DO SŁUŻBY PUBLICZNEJ, DOKTRYNA SKŁANIA SIĘ DO POGŁĄDU, ŻE OMAWIANA NORMA NIE ODMAWIA CUDZOZIEMCOM I BEZPAŃSTWOWCOM MOŻLIWOŚCI UZYSKANIA STANOWISKA URZĘDNIKA PAŃSTWOWEGO.

ZAMIAST PUSTEJ FORMUŁY „NA JEDNAKOWYCH ZASADACH”, PRZEPIS TEN POWINIEN MÓWIĆ O PARYTECIE PŁCI, (NAJLEPIEJ SPOŁECZNO-KULTUROWEJ), O ODPOWIEDNIM PROCENCIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH, O ODMIENNEJ ORIENTACJI SEKSUALNEJ, CHORYCH NA AIDS, ITP. DOSTRZEGA TO TK (23 XI 2009), NAKAZUJĄC ZATRUDNIENIA W URZEDACH PAŃSTWOWYCH NOSICIELI HIV, MIMO, ŻE „STATYSTYCZNIE NEWIELKIE ZWIĘKSZENIE ZDROWIA PUBLICZNEGO JEST UWAŻANE ZA WARTOŚĆ CENNIEJSZĄ, NIŻ UMOŻLIWIENIE KONTYNUACJI PEŁNIENIA SŁUŻBY PUBLICZNEJ” PRZEZ OSOBY DOTKNIĘTE TĄ DOLEGLIWOŚCIĄ (CHOROBĄ).

INNA PRZESZKODA TO JEST „KORZYSTANIE Z PEŁNI PRAW PUBLCZNYCH”, AUTOMATYCZNIE WYKLUCZA MŁODE OSOBY, A WŁAŚCIWIE NIEPEŁNOLETNIE. INNYMI SŁOWY MAMY TU DO CZYNIENIA Z CENZUSEM WIEKOWYM.

NIEJASNE JEST POJĘCIE SŁUŻBY PUBLICZNEJ. TK OKREŚLA JE JAKO „OGÓL STANOWISK W ORGANACH WŁADZY PUBLICZNEJ, W TYM M. IN. W POCHODZACYCH Z WYBORÓW ORGANACH STANOWIĄCYCH SAMORZĄDU”. TRYBUNAŁ LUKSEMBURSKI JEST DOSADNIEJSZY STWIERDZAJĄC, ŻE NAWET GDYBY OKREŚLONE STANOWISKO NIE ZOSTAŁO ZALICZONE DO URZĘDNICZEGO, NIE PRZESZKADZA TO, IŻ OSOBA JE WYKONUJĄCE „W ISTOCIE WYKONUJE TAKĄ PRACĘ”.

ZRÓDŁEM NAJWIĘKSZYCH NIEPRAWIDŁOWOŚCI JEST SYSTEM KONKURSOWY OBSADZANIA STANOWISK. WPROWDZAJĄC DODATKOWE WYMOGI DLA KANDYDATÓW (ZNAJOMOŚĆ OKREŚLONEGO JĘZYKA OBCEGO, POSIADANIE OKREŚLONEGO DOROBKU ZAWODOWEGO CZY DOŚWIADCZENIA, CO SAMO W SOBIE NIE JEST NAGANNE) PRZEZ ODPOWIEDNIĄ MANIPULACJĘ KRYTERIAMI STWARZA, JUŻ NA WSTĘPIE NIERÓWNOŚĆ DLA OSÓB UBIEGAJĄCYCH SIĘ.

ART. 61 - GDYBY NA POWAŻNIE WZIĄĆ SFORMUŁOWANE W PIERWSZYM ZDANIU SFORMUŁOWANE PRAWO JEGO REDAKCJA NIE POWINNA BYĆ USZCZEGÓŁOWIANA, W DRUGIM ZDANIU PIERWSZEGO USTĘPU ORAZ W DRUGIM USTĘPIE. POJĘCIE ORGANU WŁADZY BEJMUJE ORGANY SAMORZADU TERYTORIALNEGO, A OSOB PEŁNIĄCYCH FUNKCJE PUBLICZNE JEST RÓWNIEŻ SZEROKIE. (POR. WYWODY W ART. 60).

Z DRUGIEJ STRONY GDYBY NA POWAZNIE POTRAKTOWAĆ ZDWOJONE OGRANICZENIA Z USTEPU 3 TO PRAKTYCZNIE SZEROKIE SFERY DZIAŁANOSCI PUBLICZNEJ MOŻNA BY ZAMKNĄĆ DLA PUBLICZNOŚCI. POZOSTAJE WAZENIE TYCH WARTOŚCI, KTÓRE JEST TYLKO ICH BALANSOWANIEM.

JAK PODKREŚLIŁ TK W WYROKU Z 11 V 2005 R. DLA TRYBU UDZIELANIA INFORMACJI, POZA DYREKTYWAMI PROCEDURALNYMI ISTOTNE ZNACZENIE MAJĄ „UREGULOWANIA ZAGADNIEŃ ORGANIZACYJNO-TECHNICZNYCH; BEZ NICH URZECZYWISTNIENIE PRAWA DO INFORMACJI BYŁOBY UTRUDNIONE, A NAWET CZASAMI NIEMOŻLIWE”.

ART. 62 - OMAWIANY ARTYKUŁ OKREŚLA - DELIKATNIE MÓWIĄC - NIEZBYT PRECYZYJNIE KRĄG OSÓB MAJĄCYCH CZYNNE PRAWA WYBORCZE. TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY PRZY POMOCY JAK TO SIĘ ŁADNIE NAZYWA „DYNAMICZNEJ WYKŁADNI” (BY NIE POWIEDZIEĆ KREATYWNEJ) DOPUŚCIŁ DO UDZIAŁU W . WYBORACH GMINNYCH OBYWATELI WSZYSTKICH KRAJÓW UNII EURPEJSKIEJ (WYROKI Z 11 V 2005 R. I Z 20 II 2006 R.).

NA SZCZĘŚCIE OSŁABIŁ ZNACZENIE TEGO ZŁAMANIA POLSKIEJ KONSTYTCJI NIE PRZYZNAJĄC OBYWATELOM UE PRAW WYBORCZYCH NA POZIOMIE POWIATU I WOJEWÓDZTWA. NA SZCZEBLU GMINY PRAWO WYBIERALNOŚCI OBYWATELOM UE ZAPEWNIŁJEDYNIE ODNOSNIE RADY GMINY, ALE NIE SZEFA WŁADZY WYKONAWCZEJ (WÓJTA).

PEWNE UWAGI MOŻE WYWOŁYWAC CENZUS WYBORCZY. USTALENIE CZYNNYCH PRAW WYBORCZYCH NA MAGICZNĄ DATĘ 18 LAT W EPOCE PRZYŚPIESZONEGO DOJRZEWANIA MŁODYCH LUDZI - DOPUSZCZENIE DO EGZAMINU DOJRZAŁOŚCI (NOMEN OMEMN) W WIEKU 17 LAT ORAZ DO PRACY PO UKOŃCZENIU 15 LAT - WYWOŁUJE WĄTPLIWOŚCI.

ART. 63 - JEDNOLITE UREGULOWANIE TRZECH ODRĘBNYCH WYSTĄPIEŃ O CHARAKTERZE POWSZECHNYM NIE JEST ZGODNE Z ZASADAMI PRAWIDŁOWEGO PRAWODAWSTWA. ODRÓZNIENIE MIĘDZY SKARGĄ PETYCJĄ I WNIOSKIEM MOŻLIWE JEST W ZAPOWIEDZIANEJ USTAWE. TAKA USTAWA DOTYCHCZAS SIĘ NIE UKAZŁA, CHYBA ŻE UZNAMY ZA TAKĄ UCHWALONĄ 11 VII 2014 R. O PETYCJACH. WEJDZIE ONA W ŻYCIE DOPIERO ROK PO JEJ OGŁOSZENIU.

WYPADA ZGODZIĆ SIĘ Z UZASADNIENIEM DO WYROKU TK Z 23 IV 2008 R., ŻE Z TREŚCI ART. 63 KONSTYTUCJI ORAZ TEGO, ŻE ZAMIESZCZONO GO WSRÓD PRZEPISÓW GWARANTUJĄCYCH PRAWA I WOLNOŚCI POLITYCZNE, WYNIKA, ŻE PETYCJE, WNIOSKI, I SKARGI MAJĄ DOTYCZYĆ SZEROKO POJĘTEJ DZIAŁALNOŚCI WŁADZY PUBLICZNEJ, A KONSTYTUCJA AKCENTUJE POLITYCZNY ASPEKT TEJ INSTYTCJI”.

ART. 64 - W PRZECIWIEŃSTWIE DO PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO POJMUJĄCEGO JEDNOLICIE I SZEROKO WŁASNOSNOŚĆ NASZA K. ROZBIJA JĄ NA TRZY SKŁADNIKI: WŁASNOŚĆ, INNE PRAWA MAJATKOWE ORAZ PRAWO DZIEDZICZENIA. POWODUJE TO RÓZNE ICH TRAKTOWANIE. MIMO NAJSILNIEJSZEJ OCHRONY WŁASNOŚCI KONSTYTUCJA - ZAKAZ NARUSZENIA JEJ ISTOTY - ZEZWALA NA JEJ WYWŁASZCZENIE ORAZ KONFISKATĘ.

DRUGA KONSTYTCYJNIE CHRONIONĄ KATEGRIĄ WŁASNOŚIOWĄ (INNE PRAWA MAJĄTKOWE) SĄ NIE TYLKO SŁABIEJ CHRONIONE, ALE STANOWIĄ SAME W SOBIE KOLEJNE OGRANICZENIE WŁASNOŚCI. TUTAJ MOŻNA WYMIENIĆ NP. PRAWA RZECZOWE, WIERZYTELNOSCI, SPÓLDZILCZE PRAWO DO LOKALU, PRAWO UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO, CZY PO PROSTU WLASNOŚC WÓD LUB PRZEMYSŁOWA.

JEŚLI BY ROZUMIEĆ DZIEDZICZENIE, JAK CHCE TK (21 V 2001) JAKO „KORELAT I DOPEŁNIENIE PRAWA WŁASNOŚCI”, TO ZBĘDNA BYŁABY JEGO KONSTYCYJNA REGULACJA. ALE TK TRAKTUJE (31 I 2001) PRAWO DZIEDZICZENIA JAKO SAMOISTNE PRAWO MAJĄTKOWE, ZAPEWNIAJĄCE SWOBODĘ TESTAMENTOWANIA, A Z DRUGIEJ JAKO „ZAKAZ ARBITRALNEJGO PRZEJMOWANIA PRZEZ … PODMIOTY PRAWA PUBLICZNEGO WŁASNOŚCI OSÓB ZMARŁYCH”.

DODATKOWĄ ODMIENNOŚCIĄ NASZEJ REGULACJI WŁASNOŚCI JEST - ZAMIAST UŚWIĘCONYCH FORMUŁ: „WŁASNOŚĆ ZOBOWIĄZUJE”, „SPOŁECZNE PRZEZNACZENIE WŁASNOŚCI” CZY ŻE MUSI ONA USTĄPIĆ INTERESOWI OGÓLNEMU - WYMIENIENIE DWÓCH PRZESŁANEK INGERENCJI: WYMÓG USTAWY ORAZ ZAKREŚLENIE MAKSYMALNEJ GRANICY INGERENCJI.

ART. 65 - TO CO RZUCA SIĘ W OCZY W TYM ARTYKULE JEST POMINIĘCIE PRAWA DO PRACY ZAPISANEGO W CZĘŚCI KONSTYTUCJI ŚWIATA. ECHO PRAWA PRACY JEST WIDOCZNE W OSTĘPIE MÓWIĄCYM O DĄŻENIU DO PEŁNEGO (PRODUKTYWEGO). URZECZYWISTNIENIE TAKIEGO POZIOMU ZATRUDNIENIA OZNACZŁOBY WPROWADZENIE PRACY PRZYMUSOWEJ.

RÓWNIEŻ NIE JET MOŻLIWE ZAGWARANTOWANIE KAŻDEMU WOLNOŚCI WYBORU I WYKONYWANIA WYBORU ZAWODU, GDYŻ JAK ZAUWAŻYŁ TK (10 I 2005) „W SYSTEMIE GOSPODARKI RYNKOWEJ WŁADZA PUBLICZNA NIE MOŻE (POZA SEKTOREM PUBLICZNYM) SAMODZIELNIE KREOWAĆ MIEJSC PRACY W CELU OGRANICZENIA BEZROBOCIA”.

TRUDNO DOCIEC ZAKRESU WOLNOŚCI PRACY. WYJĄTKI OD NIEJ MOŻE WPROWADZIĆ JEDYNIE PARLAMENT. TRUDNO TEZ USTALIĆ JAKĄ ROLE W TYM ZAKRESIEM MOŻE ODEGRAĆ ART. 31 UST. 3 K.NA PEWNO TAKIE ZAKAZY MOŻE USTANOWIĆ UNIA EUROPEJSKA. MOŻE ON DOTYCZYĆ ŻEBRACTWA, GLADIATORSTWA, MENDŻERSTWA SEKSUALNEGO, FABRYKANTÓW ANIOŁKÓW.

DZIWNIE BRZMI MOŻLIWOŚĆ ZATRUDNIANIA DZIECI OD 16 LAT. CO Z OBOWIĄZKIEM SZKOLNYM KTÓRYM SĄ ONE OBJĘTE DO PEŁNOLETNOŚCI.

POJĘCIE MINIMALNEGO WYNAGRODZENIA ZDERZA SIĘ Z KOLEI Z ZASADĄ SWOBODNEGO KSZTAŁTOWANIA STOSUNKÓW MIĘDZY PRACOBIORCĄ A PRACODAWCĄ. DOSTRZEGŁ TĄ SPRZECZNOŚĆ USTROJODAWCA NIE UDZIELAJĄC NIKOMU WYMAGALNEGO SĄDOWNIE ROZSZCZENIA ORAZ PRZENOSZĄC REGULACJE W TYM ZAKRESIE DO USTAWY. MIMO TEGO TK (23 II 2010) TK POWIEDZIAŁ, ŻE MINIMALNE WYNAGRODZENIE „NIE MOŻE BYĆ OKREŚLANE W SPOSÓB DOWOLNY. ALE W KAZDYM WYPADKU MUSI ZAPEWNIĆ ZATRUDNIONYM MOŻLIWOŚĆ ZASPOKOJENIA ICH PODSTAWOWYCH POTRZEB”. W SZCZEGÓLNOŚCI, NIE MOŻE ONO „BYĆ USTALANE NA DOWOLNIE NISKIM POZIOMIE”.

ART. 66 - ZGRABNIE ZAPISANE POSTANOWIENIA BEZ PODANIA KONKRETÓW, CZYLI ODESŁANIE BHP I WYPOCZYNKU PRACOWNIKA DO REGULACJI USTAWOWEJ. NA PODSTAWIE K. NIE WIEMY CZY W POLSCE OBOWIAZYJE NP. 8-GODZINNY DZIEŃ PRACY LUB 48-GODZINNY TYDZIEŃ PRACY.

MIMO PRZYJĘCIA ZASADY, ŻE MAKSYMALNE NORMY CZASU OKREŚLA USTAWA, GDY DOSZŁO DO WYROKU TK W SPRAWIE DYŻURÓW LEKARZY W SZPITALACH, TO NAJWYŻSZY STRAŻNIK PRAWA W RP PODKREŚLIŁ (24 X 2000), ŻE „TRUDNO BYŁOBY Z KONSTYTUCJI WYDOBYĆ GRANICE OKRĘLAJACE MAKSYMALNA LICZBĘ DYŻURÓW MEDYCZNYCH”.

JAK KSZTAŁTUJA SIĘ STOUNKI MIEDZY TYM ARTYKUŁEM A ART. 24 K. WYDAJE SIĘ ŻE KTÓRYŚ Z NICH JEST ZBĘDNY.

ART. 67 - ZAREZEWOWANY DLA OBYWATELI SYSTEM ZABEZPEICZENIA SPOŁECZNEGO WYKRACZA POZA RECISTÓW I EMERTÓW OBEJMUJĄC NIM RÓWNIEŻ BEZROBOTNYCH. CI OSTATNI MUSZĄ SPEŁNIAĆ TRZY WARUNKI: POSIDANIE OBYWATELSTWA POLSKIEGO, NIEDOBROWOLNE POZOSTAWANIE BEZ PRACY ORAZ BRAK ŚRODKÓW UTRZYMANIA. OBIE GRUPY POWINNY OTRZYMYWAĆ ŚWIADCZENIA POWYŻEJ MINIMUM ŻYCIOWEGO. SŁYNNE EMERETURY KAPITAŁOWE (OFE), TO NIE GWARANTUJĄ NAWET POZIOMU WYŻSZEGO NIŻ MINIMUM EGZYSTENCJ.

NIEKTÓRZYKOMENTATORZY TEGO PRZEPISU PROPONUJĄ ROZCIĄGNIĘCIE ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEO NA CUDZOZIEMCÓW. CZĘSCIOWO TO WYMUSI PRAWO UE. URZECZYWISTNIENIE PRAWA DO ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO SKOMPLIKUJE PONADTO OKOLICZNOŚĆ, ŻE UNIJNE JEST ZNACZNIE SZERSZE OD POLSKIEGO, OBEJMUJĄC USŁUGI SPOŁECZNE, PRZYWILEJE SOCJALNE ORAZ POMOC SPOŁECZNĄ ŁĄCZONĄ AUTOMATYCZNIE Z MIESZKANIOWĄ. RÓWNIEŻ BOGATSZA JEST LISTA PODSTAW DO ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO, OBEJMUJĄC MACIERZYŃSTWO, ZALEŻNOŚĆ, PODESZLY WIEK, WYŁĄCZENIE SPOŁECZNE, UBÓSTWO.

NAJWIĘKSZĄ WADĄ ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO JEST TO, ŻE NIE OBOWIĄZUJE JE ZASADA NIE POGARSZANIA JEGO ŚWIADCZEN (OCHRONA PRAW NABYTYCH). ZAKAZANE JEST JEDYNIE, JAK GŁOSI TK (16 III 2010) „WYŁĄCZNIE ARBITRALNE I NIEPROPORCJONALNE” OGRANICZANIE. ODNOŚNIE PRAW EMEYRYTEALNYCH TK DODAŁ ŻE PODASTAWĄ ICH USZCZUPLEŃ MOGĄ BYĆ NIE TYLKO WARTOŚCI KONSTYTUCYJNE, ALE PEWNE OKOLICZNOŚCI GOSPODARCZO-SPOŁECZNE, JAK „RÓWNOWAGA FINANSOWA PAŃSTWA, KRYZYS GOSPODARCZY I NIEKORZYSTNE TRENDY DEMOGRAFICZNE”.

W ZWIĄZKU Z TYM, MÓWIENIE O TZW. PODMIOTOWYCH PRAWACH JEDNOSTKI W TYM ZAKRESIE JEST WĄTPLIWE, TYM BARDZIEJ, ŻE BRAK JEST KONSTYTUCYJNIE UKSZTAŁTOWANEGO WZORCA PRAWA DLA SKARGI KONSTYTUCYJNEJ LUB WNIOSKU UPRAWNIONEGO ORGANU. MIMO TO TK (8 V 2000) PRZYZNAŁ SOBIE TAKIE UPRAWNIENIE „CZY USTAWODAWCA NIE PRZEKROCZYŁ WYNIKAJĄCYCH Z KONSTYTUCJI OGRANICZEŃ PRZYSŁUGUJĄCEGO MU WŁADZTWA DO KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU SWIADCZEŃ EMERYTALNO-RENTOWYCH”.

ART. 68 - ARTYKUŁ PROGRAMOWY WYŁACZAJĄCY JEGO SĄDOWE DOCHODZENIE NAWET W GRANICACH USTAWY (BRAK WYMIENIENIA GO W ART. 81 K.). POZA DOŚĆ MGLISTYM POSTANOWIENIEM USTĘPU PIERWSZEGO, ARTYU K TEN ODDAJE OCHRON ZDROWIA W PACHT WAŁADZ PUBLICZNYCH, W SZCZEGÓLNOŚCI ICH ZDOLNOŚCI FINANSOWYCH.

Z DRUGIEGO USTĘPU WYNIKA, ŻE CHODZI O JAKIŚ STANDARDOWY, POZBAWIONY ZRÓŻNICOWANIA ZAKRES ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ. ZRÓŻNICOWANIE CHORYCH I ICH POTRZEB ZDROWOTNYCH BĘDZIE POWODOWAĆ STAŁĄ NIERÓWNOŚĆ W DOSTĘPIE DO OCHRONY ZDROWIA.

PONIEWAŻ KONSTYTUCJA UKSZTAŁTOWAŁA MOMOPOL PAŃSTWOWY W OMAWIANEJ DZIEDZINIE TK (7 I 2004) ZAUWAŻYŁ, ŻE „POWIERZCHOWNY BYŁBY W SZCZEGOLNOŚCI WNIOSEK, ŻE POWOŁANY PRZEPIS ZAKŁADA KONIECZNOŚĆ FUNKCJONOWANIA W RAMACH OGÓŁU ŚWIADCZENIODAWCÓW PIONU TZW. PUBLICZNEJ SŁUŻBY ZROWIA ALBO ŻE - IDĄC DALEJ- JEST TO ARGUMENT NA RZECZ CAŁKOWICIE BUDŻETOWEGO MODELU TEGOŻ SYSTEMU. WYRAŻNA JEST JEDYNIE WOLA USTROJODAWCY NIEDOPUSZCZENIA DO WYKREOWANIA CAŁKOWICIE RYNKOWEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA”.

TRZY KOŃCOWE USTĘPY ARTYKUŁU SPRAWIAJĄ WRAŻENIE PRZYPADKOWOŚCI LUB NARUSZENIA WYŻEJ PROKLAMOWANEJ ZASADY POWSZECHNEGO I RÓWNEGO DOSTĘPU DO OCHRONY ZDROWIA. CZTERY KATEGORIE OSÓB WZIĘTE POD SZCZEGÓLNĄ OPIEKĘ, CHRONIONE SĄ PRZEZ INNE PRZEPISY K. OCHRONA ŚRODOWISKA JEST RÓWNIEŻ PRZEDMIOTEM SZCZEGÓLNEGO ZAINTERESOWANIA NASZEGO USTROJODAWCY W INNYCH PREPISACH KONSTYTUCJI. CHOROBY EPIDEMICZNE MAJĄ CHARAKTER ŻYWIOŁOWY I ICH ZWALCZANIE NALEŻY DO OGÓLNYCH ZADAŃ WŁADZ PUBLICZNYCH, NIE TYLKO W WYMIARZE ZDROWOTNOŚCIOWYM. PODOBNIE JEST Z UPRAWIANIEM KULTURY FIZYCZNEJ.

ART. 69 - KOLEJNY PRZEPIS W ROZDZIALE O PRAWACH I WOLNOŚCIACH KTÓRY NIE JEST ANI PRAWEM ANI WOLNOŚCIA,, ANI NAWET KONSTYTUCJONALIZACJĄ „OKREŚLONEGO POZIOMU ŚWIADCZEŃ, ICH POSTACI, KONKRETNEGO ZAKRESU CZY TRYBU ICH UZYSKIWANIA” (WYROK TK Z 23 X 2007).

W KARCIE PRAW PODSTAWOWYCH MÓWI SIĘ O ZAPEWNIENIU AUTONOMII I INTEGRACJI SPOŁECZNO-ZAWODOWEJ NIEPEŁNOSPRAWNYCH W NASZEJ KONSTYTUCJI O ZAPEZPIECZENIU EGZYSTENCJI, PRZYSPOSOBIENIU DO PRACY ORAZ KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ.

NAJWIĘKSZYM ZAGROŻENIEM DLA WSPIERANIA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ SĄ RUCHY SPOŁECZNE NA RZECZ JAKOŚCI ZYCIA, GODNEJ ŚMIERCI, TRAKTOWANIA TEJ UŁOMNOŚCI W KATEGORIACH OGRANICZEŃ FIZYCZNYCH, ITP.

ART. 70 - PRZEPIS TEN BYŁ PRZEDMIOTEM OSTRYCH SPORÓW JUŻ NA ETAPIE REDAGOWANIA, ZWŁASZCZA CO DO BEZPŁATNOŚCI NAUCZANIA, DŁUGOTRWAŁOŚCI OBOWIĄZKU SZKOLNEGO, ZAKRESU POMOCY STYPENDIALNEJ, AUTONOMII UCZELNI. 8 XI 2000 R. TK WYPOWIEDZIAŁ ZNAMIENNE SŁOWA, ŻE PRAWO DO NAUKI „STANOWI W SWEJ ISTOCIE GWARANCJĘ DOSTĘPNOŚCI I POWSZECHNOŚCI, A NIE NIEODPŁATNOŚCI KSZTAŁCENIA”.

MIMO, ŻE NA WYDZIAŁACH PRAWA MOŻLIWOŚCI POBIERANIA PIENIĘDZY ZA „ŚWIADCZENIE NIEKTÓRYCH USŁUG EDUKACYJNYCH” JEST NIEWIELKIE, ICH UDZIAŁ STALE ROŚNIE: MONOŻENIE PRZEDMOTÓW I TRYBÓW NAUCZANIA, STUDIÓW PODYPLOMOWYCH, ITP. NIEKTÓRE Z NICH PRZYPOMINAJĄ JUŻ SZKÓŁKI JĘZYKÓW OBCYCH, A UNIWERSYTET JAKO CAŁOŚĆ CORAZ BARDZIEJ PRZEKSZTAŁCA SIĘ UCZELNIĘ PUBLICZNO-PRYWATNĄ.

BADANY ARTYKUŁ WPROWADZIŁ OBOWIĄZEK SZKOLNY DO PEŁNOLETNOŚCI. JEŚLI DZIECI ZACZNĄ KSZTAŁCENIE W WIEKU SZEŚCIU LAT, TO NA ROK PRZED PEŁNONOLETNOŚCIĄ OPUSZCZA SZKOŁY ŚREDNIE STWARAZAJĄC KOLEJNE TRUDNOŚCI. NAJPROSTRZYM ROZWIĄZANIEM BYŁOBY OBNIŻENIE WIEKU DOJRZAŁOŚCI O JEDEN ROK. POWOLI TAKĄ TENDENCJĘ WIDAĆ W PRAWIE PRACY, KARNYM, ITP.

GDY ŚLĄSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY ZGŁOSIŁ PROJEKT OTWARCIA W PIERWSZEJ POŁOWIE 2014 R. HOMEOPATII JAKO NOWEGO KIERUNKU STUDIÓW, TO NACZELNA RADA LEKARSKA WYRAZIŁA SPRZECIW. W TEN SPOSÓB OBNAŻA SIĘ KRUCHE PODSTAWY AUTONOMII AKADEMICKIEJ.

ART. 71 - ARTYKUŁ ZAWIERA NORMY NALEŻACE DO ODMIENNYCH SPOSOBÓW REGULACJI. JEGO PIERWSZE ZADANIE WYRAŻA PRAWO W ZNACZENIU RZEDMIOTOWYM. SA ONE SFORMUŁOWANE NIECO ABSTRAKCYJNIE. ZAMAIST NP. WŁADZ PUBLICZNYC MÓWI O PANSTWIE MIAST RODZINY POSŁUGUJE SIĘ IDEALIZUJĄCYM ZWROTEM „DOBRO RODZINY”. TO OSTATNIE WYRAŻENIE JEST TRUDNE DO ZROZUMIENIA. JEŚLI BY GO POJMOWAC DOSŁOWNIE, TO DOTYCZY ON SUBIEKTYWNIE POJMOWANYCH PRAWIDŁOWO FUNKCJONUJĄCYCH RODZIN.

POZOSTAŁE CZĘŚCI PRZEPISU, JAK STWIERDZIŁ TK (15 IX 2005) WYRAŻAJĄ PRAWO PODMIOTOWE PODLEGAJĄCE OCHRONIE W TRYBIE SKARGI KONSTYTUCYJNEJ”, ALE MOŻNA JE DOCHODZIĆ JEDYNIE W GRANICACH OKREŚLONYCH W USTAWIE (ART. 81 K.). TRUDNA JEST DO OKREŚLENIA „TRUDNA SYTUACJA MATERIALNA I SPOŁECZNA”, RÓWNIEŻ BUDZI ZASTRZEŻENIA POJĘCIE RODZINY „WIELODZIETNEJ I NIEPELNEJ.

POŁĄCZENIE RODZINY Z MACIEZYŃSTWEM TO NOWE POLE KONFLIKTU Z RUCHAMI FEMINISTYCZNYMI W WYDANIU SKRAJNYM (DŻENDERYZM). POWSTAJE PYTANIE, KTOREJ MATCE NALEŻY SIĘ POMOC: TEJ KTORA ZAPŁACIŁA NIEMAŁO PIENIĘDZY ZA PORÓD ZASTĘPCZY CZY TEJ KTÓRA Z BIEDY ZGODZIŁA SIĘ NA MACIERZYŃSTWO.

ART. 72 - DAJĄC WYRAZ POSTĘPUJĄCEJ DEGRANGOLADZIE RODZINY, K. OD RAZU POWIERZA W PIERWSZYM RZĘDZIE WŁADZOM PUBLICZNYM OCHRONĘ PRAW DZIECKA. JEŚLI TO POSTANOWIENIE PROGRAMOWE MOŻE WYWOŁYWAĆ WĄTPLIWOŚCI CO DO ROZKŁADU OBOWIAZKÓW, TO NASTĘPNE ZDANIE IDZIE JESZCZE DALEJ - WPRAWDZIE W RAZIE WYJĄTKOWO DRASTYCZNYCH ZACHOWAŃ WOBEC DZIECKA - WŁĄCZAJĄC DO OCHRONY PRAW DZIECKA TAKŻE OSOBY TRZECIE. RÓWNIEŻ W RAZIE BRAKU OPIEKI RODZICIELSKIEJ, POWSTAJE PRAWO WŁADZ PUBLICZNYCH DO OPIEKI. WŁADZE PUBLICZNE UCZESTNICZĄ W USTALANIU PRAW DZIECKA. TAKA ETATYZACJA POLOŻENIA MAŁOLETNEIGO KAŻE SIĘ ZASTANOWIĆ NAD GŁĘBOKOŚCIĄ UPADKU STOSUNKÓE RODZINNYCH.

LEPIEJ BYŁOBY STWORZYĆ PODSTAWOWY, NIENARUSZALNY TRZON PRAW MAŁOLETNIEGO.

STWORZENIE RZECZNIKA PRAW DZIECKA JEST NIE TYLKO DALSZYM WYRAZEM ETATYZACJI RODZINY, ALE PRZEDE WSZYSKIM MNOŻENIA ORAGNÓW O NIEWIELKIM ORAZ DUBLUJĄCYM ZAKRESIE DZIAŁANIA W STOSUNKU DO OGÓLNEGO OMBUDSMANA. PRZEPIS JEDYNY W KONSTYTUCJI O RZECZNIKU PRAW DZIECKA NIE ZTROSZCZYŁ SIĘ NAWET O ZARYSOWNIE STOSUNKÓW MIĘDZY NIM A POLSKIM OLGÓLNYM OMBUDSMANEM, A TAKŻE MONOPOLU SĄDÓW W TEJ DZIEDZINIE. NIE DZIWIĄ POJAWIAJĄCE SIĘ POSTULATY ZNIESIENIA OMAWIANEJ INSTYTUCJI.

ART. 73 - NA WYROST BRZMI USTANOWIENIE KAZDEGO PODMIOTEM WSKAZANYCH WOLNOŚCI. JEŚLI UPRAWIANIE SZTUKI MOZA WOBRAZIĆ SOBIE BEZ UZYSKANIA SPECJALNEGO WYKSZTAŁCENIA, MOŻLIWOŚĆ NAUCZANIA ZALEŻY OD POSIADANIA OKREŚLONYCH KWALIFIKACJI. Z DRUGIEJ STRONY, PRACA TWÓRCZA, ARTYSTYCZNA CZY NAUKOWA ZDAJE SIĘ NIE MIEĆ GRANIC. ODCZYTUJA TAK HOJNIE ZARYSOWANE WOLNOSCI NIE MOŻEMY UWOLNIĆ OD WRAŻENIA ŻE ICH PROKLAMACJA ODPOWIADAŁA CZASOM W KTÓRYM BADANIA NAUKOWE CZY DZIAŁALNOŚĆ ARTYSTYCZNA NIE WIAZAŁA SIĘ ZE ZNACZNYMI NAKŁADAMI FINANSOWYMI CZY RZECZOWYMI.

JEŚLI OGŁASZANIE WYNIKÓW BADAŃ NAUKOWYCH ORAZ WOLNOŚĆ NAUCZANIA SA POCHODNYMI OMÓWIONYCH SWOBÓD, TO WOLNOŚC KORZYSTANIA Z DÓBR KULTURY WPROWADZA NIECO ODMIENNĄ PERSPEKTYWĘ DO KOMENTOWANEGO PRZEPISU. MOŻNA SIĘ ZASTANAWIAĆ CZY ARTYKUŁ NIE DUBLUJE ART. 6 K. W KAŻDYM RAZIE, Z OMAWIANEGO ARTYKUŁU NIE WYNIKA OBOWIĄZEK BEZPŁATNEGO UDOSTĘPNIANIA CZY TYM BARDZIEJ PRAWA PODMIOTOWE W TYM ZAKRESIE.

ART. 74 - PATRZĄC REALISTYCZNIE NA KOMENTOWANĄ REGULACJĘ, TO JEDYNIE USTĘP TRZECI MA REALNE ZNACZENIE. JEST TO NIE UWARUNKOWANE ANI INTERESEM PRAWNYM ANI FAKTYCZNYM PRAWO OSÓB FIZYCZNYCH I PRAWNYCH DO ŻĄDANIA DANYCH O WARUNKACH EKOLOGICZNYCH W OKREŚLONYM MIEJSCU I CZASIE. JEDYNĄ WIĘKSZĄ WĄTPLIWOŚĆ BUDZI ZAKRES OBOWIĄZKÓCH PODMIOTÓW PRYWATNYCH DO UDZIELANIA INFORMACJI O STANIE SRODOWISKA. PRAKTYKA STOSOWANIA USTAWY Z 2008 R. NIE POTWIERDZA OPTYMIZMU UST. 3.

POZOSTAŁE PRZEPISY NALEŻĄ DO WIRTUALNEJ RZECZYWISTOŚCI: BEZPIECZEŃSTWO EKOLOGICZNE, WPÓŁDZIAŁANIE OBYWATELI Z WŁADZAMI NA RZECZ OCHRONY ŚRODOWISKA.

ART. 75 - PRZEPIS PROGRAMOWY KTÓRY DAŁ PODSTAWĘ DLA WIELU WATPLIWYCH WYPOWIEDZI TK. WEDŁUG ART. 91 MOŻNA DOCHODZIC GO JEDYNIE W GRANICACH OKRESLONYCH W USTAWIE. JEŚLI NA POCZĄTKU PRZEOBRAŻEN USTROJOWYCH, USTAWODAWSTWO BRONIŁO DOŚĆ ENERGICZNIE LOKATORÓW - CZYNSZE REGULOWANE, ZAKAZ EKSMISJI NA BRUK = W PÓŻNIEJSZYM OKRESIE, NIE BEZ WPŁYWU ORZECZNICTWA SĄDÓW STRASBURSKIEGO I LUKSEMBURSKIEGO, ZWIĘKSZYŁ SIĘ POZIOM OCHRONY WŁAŚCICIELI DOMÓW I MIESKAŃ.

KWINTENSENCJE POGŁADÓW TK ZAWIERA UZASADNIENI DO WYROKU Z 4 IV 2001 R. WEDŁUG NAJWYŻSZEGO STRAŻNIKA PRAWA RP ART. 75 „NIE JEST ADEKWATNY DO ZAPEWNIENIA OCHRONY” WSKAZANYM W NIM PODMIOTÓW. W SZCZEGÓLNOŚCI „NIE OKREŚLONO W POWYŻSZYM PRZEPISIE KRYTERIÓW PRZECIWDZIAŁANIA BEZDOMNOŚCI ANI PRAWNYCH ŚRODKÓW TEMU SŁUŻĄCYCH. TRZEBA JEDNAK WSKAZAĆ, IŻ BRAK ORZECZENIA O UPRAWNIENIU DO LOKALU SOCJALNEGO NIE OZNACZA, ŻE EKSMITOWANA OSOBA NIE BĘDZIE MOGŁA KORZYSTAĆ ZE SCHRONISK, NOCLEGOWNI LUB INNYCH POMIESZCZEŃ SOCJALNYCH DLA BEZDOMNYCH, KTÓRE SĄ URZĄDZONE I PROWADZONE PRZEZ WŁADZE PUBLICZNE WŁAŚNIE W CELU ZAPOBIEGANIA BEZDOMNOŚCI”.

LITERATURA

K. WOJTYCZEK, GRANICE INGERENCJI USTAWODAWCZEJ W SFERĘ PRAW CZŁOWIEKA W KONSTYTUCJI RP, WYDAWNICTWO: ZAKAMYCZE 1999;

K. ŁASAK, PRAWA SPOŁECZNE W ORZECZNICTWIE EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU PRAW CZŁOWIEKA, INSTYTUT WYDAWNICZY EUROPRAWO 2013;

K. COMPLAK, GODNOŚĆ CZŁOWIEKA NA ROZDROŻU, W: R. M. CZARNY, K. SPRYSZAK (RED.), PAŃSTWO I PRAWO WOBEC WSPÓŁCZESNYCH WYZWAŃ. KSIĘGA JUBILEUSZOWA PROFESORA JERZEGO JASKIERNI, WYDWNICTWO: ADAM MARSZAŁEK 2012, STR. 567-581.

---