Temat: Trudna odmiana liczebnika tysiąc

Cele ogólne:

• Rozszerzenie wiedzy ucznia z zakresu odmiany liczebników.

• Rozszerzenie wiedzy ucznia dotyczące frazeologizmów.

• Wdrażanie umiejętności pracy ze słownikami.

• Rozwijanie wyobraźni ucznia i podejmowane przez niego próby napisania utworu mającego cechy baśni.

Cele operacyjne:

Podczas lekcji uczeń:

• rozwiązuje krzyżówkę, utrwalając pojęcia dotyczące odmiany wyrazów

i charakterystycznych cech baśni

- odnajduje potrzebne informacje w odpowiednich słownikach

- poznaje różne frazeologizmy i ich znaczenie

- zdobywa wiedzę na temat odmiany liczebnika tysiąc

- uczy się pracować w zespole

Po lekcji uczeń potrafi:

• prawidłowo odmieniać liczebniki : 1000, 1001

• odszukać potrzebne informacje w słownikach i podręcznikach

• wyróżnić charakterystyczne cechy baśni

• posługiwać się słownikiem frazeologicznym

• pracować w zespole i współodpowiadać za jego pracę

• dokonać wyboru tematu do pisemnego opracowania

• samodzielnie ułożyć baśń

Cele wychowawcze:

• kształtowanie umiejętności samodzielnego myślenia

• rozwijanie zainteresowań

• kształtowanie umiejętności pracy w zespole

Metody pracy:

• ćwiczeniowa

- konkurs

Formy pracy:

• praca indywidualna

• praca w zespołach

Pomoce dydaktyczne:

• Władysław Kopaliński „ Słownik mitów i tradycji kultury” PIW, Warszawa 1985

• M. Jaworski „Podręczna gramatyka polska” Warszawa 1999

• Stanisław Skorupka „ Słownik frazeologiczny języka polskiego”, Wiedza Powszechna , Warszawa 1977

• Witold Doroszewski „Słownik poprawnej polszczyzny” PIW,

Warszawa 1977

• krzyżówka do uzupełnienia

Tok lekcji:

I. Część wstępna.

1. Rozdanie uczniom krzyżówek do samodzielnego rozwiązania.

Hasłem do odgadnięcia jest imię pięknej i mądrej kobiety, która zmieniła

serce groźnego sułtana Szahrijara i która ma związek z dzisiejszą lekcją.

1.

S

P

Ó

J

N

I

K

2.

L

I

C

Z

E

B

N

I

K

I

E

M

3.

D

E

K

L

I

N

A

C

J

A

4.

H

A

N

S

5.

B

I

E

R

N

I

K

6.

M

O

R

A

Ł

7.

B

E

Z

O

K

O

L

I

C

Z

N

I

K

8.

C

Z

A

S

9.

A

L

A

D

Y

N

10.

D

O

B

R

O

11.

F

A

N

T

A

S

T

Y

K

A

Hasła pomocnicze:

1. Nieodmienna część mowy, która łączy wyrazy w zdaniu

2. 1001 to odmienna część mowy , zwana ……………………………………

3. Odmiana rzeczownika przez przypadki

4. Pierwsze imię najbardziej znanego autora baśni

5. Nazwa czwartego przypadka rzeczownika

6. Jest w zakończeniu każdej baśni

7. Nieosobowa forma czasownika

8. W baśniach nigdy nie jest dokładnie określony

9. Baśniowy bohater - właściciel czarodziejskiej lampy

10. W baśniach zawsze wygrywa ze złem

11. Jedna z cech kompozycyjnych cech baśni

1. Sprawdzenie poprawności odgadniętych haseł.

2. Odczytanie informacji o Szeherezadzie i „ Baśniach z 1001 nocy”

ze „ Słownika mitów i tradycji kultury” Wł. Kopalińskiego -

nawiązanie do tematu.

3. Zapisanie tematu na tablicy.

II. Realizacja tematu lekcji.

1.Uczniowie tworzą zespoły i korzystając z przygotowanych książek:

• Władysław Kopaliński „ Słownik mitów i tradycji kultury”

• Witold Doroszewski „Słownik poprawnej polszczyzny”

• M. Jaworski „Podręczna gramatyka polska”

szukają różnych informacji dotyczących odmiany liczebnika tysiąc

1.Liczebnik główny tysiąc odmienia się jak rzeczownik czyli przez

przypadki i liczby.

M. tysiąc tysiące

D. tysiąca tysięcy

C. tysiącowi tysiącom

B. tysiąc tysiące

N. tysiącem tysiącami

Msc. o tysiącu o tysiącach

W. o tysiącu o tysiące

2. Liczebnik tysiąc zawsze łączy się z rzeczownikiem w formie dopełniacza

np. tysiąc (kogo?, czego? ) uczniów

tysiąca (kogo?, czego? ) uczniów

tysiącowi ( kogo?, czego?) uczniów

3. Liczebnik jeden będący ostatnim członem liczebników złożonych

nie odmienia się ani przez rodzaje, ani przez przypadki

np. widzę tysiąc jeden uczniów

piszę o tysiącu jeden uczennicach

spotykam się z tysiącem jeden kolegów

sklep z tysiącem jeden drobiazgów

wyjątkowo: „ Tysiąc i jedna noc” , „Baśnie tysiąca i jednej nocy”

4. Zapamiętać należy !

Mówimy tysiączny nie: tysięczny

2. Uczniowie wszystkie zebrane informacje zapisują kolejno na tablicy -

wspólna praca zespołów.

3. Zespołowy konkurs na wyszukanie w określonym czasie największej

ilości frazeologizmów zawierających w sobie liczebnik tysiąc lub jego

formę - praca ze „ Słownikiem frazeologicznym języka polskiego”

Stanisława Skorupki

4 Zapisanie frazeologizmów i ich znaczeń na rozdanych przez nauczyciela

kartonach.

Np.

• Tysiąc myśli przeleciało mu przez głowę - dużo różnych myśli

• Jeden na tysiąc - bardzo rzadko, bardzo rzadki

• Ktoś jakich tysiące - pospolity, zwyczajny

• Budować tysiące zamków na lodzie - tworzyć liczne nierealne pomysły

• Zarzucić kogoś tysiącem pytań - pytać wiele i o różne sprawy

• Na co idą te tysiące? - na co wydano tak dużo pieniędzy?

• To bajki z tysiąca i jednej nocy - to nie do uwierzenia

5. Zespoły prezentują swą pracę, umieszczając kartony na tablicy.

Wygrywa ten zespół, który prawidłowo zapisał największą ilość

frazeologizmów i ich znaczeń.

III. Podsumowanie

Uczniowie prezentują wiadomości, które zdobyli w trakcie zajęć, informują

nauczyciela, z czym mieli największe problemy.

IV . Zadanie do samodzielnego opracowania w domu

Ułóż krótką baśń ( pamiętając o wyróżnikach gatunkowych tego typu utworów ) zakończoną wybranym morałem:

„ Znać dobrze po mowie, co się dzieje w głowie”

„ Pomyśl dobrze głowo, nim wypowiesz słowo”

„ Lepszy jeden mały czyn, niż tysiące planów”

Arkusz pracy dla ucznia:

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.

Hasła pomocnicze:

1. Nieodmienna część mowy, która łączy wyrazy w zdaniu

2. 1001 to odmienna część mowy , zwana ……………………………………

3. Odmiana rzeczownika przez przypadki

4. Pierwsze imię najbardziej znanego autora baśni

5. Nazwa czwartego przypadka rzeczownika

6. Jest w zakończeniu każdej baśni

7. Nieosobowa forma czasownika

8. W baśniach nigdy nie jest dokładnie określony

9. Baśniowy bohater - właściciel czarodziejskiej lampy

10. W baśniach zawsze wygrywa ze złem

11. Jedna z cech kompozycyjnych cech baśni

1

---