Choroby skóry

• Figówka gronkowcowa - Przewlekłe zapalenie ropne mieszków włosowych.

Objawy i przebieg: wykwity są krostkowe, grudkowe, lub mają charakter rozmiękających guzów ropnych. Włosy nie wykazują zmian, dają się łatwo usunąć w wyniku zniszczenia mieszków włosowych. Umiejscowienie: owłosiona skóra twarzy

RR:

• grzybica z odczynem zapalnym

• figówka bliznowaciejąca - z gruźlicą toczniową

Leczenie: antybiotykoterapia, witamina B, kwas askorbinowy, zachowanie higieny , odkażanie przyrządów do golenia, nieużywanie maszynek elektrycznych

• Czyrak - Czyraczność

Objawy i przebieg: wykwitem pierwotnym jest naciek zapalny w otoczeniu mieszka włosowego. Powstaje początkowo guzek, sino czerwony i żywo bolesny. Po upływie 4 - 6 dni na szczycie guzka pojawia się krosta przebita włosem, pod którą wytwarza się martwica i postępujący rozpad tkanek. Tkanka martwicza daje się usunąć lub samoistnie odpada. Kraterowaty ubytek pozostawia niewielką bliznę.

Lokalizacja: twarz, kark, pośladki, okolice narządów płciowych , kończyny górne i dolne.

• Trądzik pospolity

Trądzik pospolity należy do jednej z najczęściej spotykanych chorób skóry, dotyka bowiem wg niektórych danych aż 15% populacji.

W okresie dojrzewania występuje w różnych odmianach klinicznych u większości młodzieży, a 10% pacjentów wykazuje aktywne objawy choroby jeszcze
między 30. a 40. rokiem życia.

Ocenia się, że u 85% pacjentów z trądzikiem występuje łagodna postać choroby, a u 15% - ciężka. U dziewcząt szczyt zachorowań przypada między 14. a 17. r.ż., natomiast u chłopców pomiędzy 16. a 19. r.ż. U większości (80%) chorych zmiany ustępują w 22.-23. r.ż.

Etiologia trądziku jest złożona, związana z wieloma czynnikami przyczynowymi, takimi jak:

• przyrost gruczołów łojowych i zwiększona produkcja sebum

• łojotok,

• zaburzenia rogowacenia naskórka przy ujściu mieszka włosowego,

• aktywność hormonów płciowych,

• zakażenia bakteryjne,

• stan zapalny,

• czynniki genetyczne,

• leki, kosmetyki

• higiena

• zaburzenia hormonalne ( androgeny zwiększają wytwarzanie łoju pod ich wpływem dochodzi do powiększenia gruczołów łojowych)

Nadmierne wydzielanie oraz zmieniony skład łoju grają istotną rolę w powstawaniu wykwitów trądzikowych. Za przyczynę zaczopowania gruczołów łojowych i powstania odczynu zapalnego uważano wolne kwasy tłuszczowe .

Objawy : wykwit pierwotny - zaskórnik

• zaskórnik otwarty - ujście mieszka włosowego jest widoczne, wypełnione, utlenioną na powierzchni kreatyną, nadający mu czarny kolor

• zaskórnik zamknięty - ujście mieszka włosowgo jest niewidoczne, wokół mieszka obecny jest stan zapalny

W etiopatogenezie trądziku istotny wydaje się nie tylko poziom androgenów w surowicy czy tkance docelowej, ale również osobniczo zróżnicowana odpowiedź mieszków włosowych oraz gruczołów łojowych na ich działanie.

• Androgeny, których zwiększona aktywność przypada na okres pokwitania, co zbiega się z czasem pojawienia się pierwszych wykwitów trądzikowych, stymulują zarówno rozrost gruczołów łojowych, jak i produkcję łoju - procesy odgrywające kluczową rolę w rozwoju choroby. 

• u eunuchów trądzik nie występuje.

• nie udało się wyjaśnić udziału czynników genetycznych w patogenezie trądziku.

• Stres wydaje się znaczącym, jego wpływ związany jest z wyrzutem steroidów nadnerczowych, które oddziałują na czynność gruczołów łojowych. 

• Zaostrzenia zmian trądzikowych obserwuje się tylko u części chorych, wyłącznie po pewnych produktach (czekolada, kakao, marynaty, przyprawy)

• Nasilenie łojotoku i trądziku następuje pod wpływem nikotyny. 

• W mieście trądzik występuje częściej niż na wsi

• Żywność wysoko przetwarzana i produkty spożywcze o wysokim indeksie glikemicznym ( produkty mączne, cukier, słodycze, ziemniaki, ryż)

Spożycie produktów o wysokim IG ma powoduje silny poposiłkowy wzrost glikemii -> silne pobudzenie insuliny ->giperinsulinemia- kaskada zmian hormonalnych ->pobudzenie syntezy androgenów i hamowanie białka wiążącego hormony płciowe - pobudzanie wydzielania gruczołów łojowych, nasilanie keratynizacji i ich ujść.

Mleko - białko sferoidalne ( będące prekursorem hormonów antygenowych i enzymów wzrostu.

NKT - zwiększa wydzielanie łoju

Zastosowanie białek probiotycznych lub wykazujących efekt, probiotyczny modeluje skład mikroflory skóry zwiększając namnożenie bakterii - streptococus ureus

• Niektóre leki (kortykosteroidy, lit, fenytoina, izoniazyd, oleje mineralne, dziegcie) oraz kosmetyki mogą wywoływać objawy podobne do spotykanych w trądziku. Nasilenie łojotoku i trądziku następuje pod wpływem nikotyny.

• umiarkowane kąpiele słoneczne u większości chorych wydają się korzystne.

Wykwity trądzikowe podzielić można na niezapalne (zaskórniki otwarte i zamknięte) oraz zapalne (grudki, krosty, guzy, cysty i torbiele ropne). W zależności od tego, który rodzaj wykwitów dominuje, wyróżnić można odmiany kliniczne trądziku, takie jak:

• trądzik zaskórnikowy (acne comedonica) - z licznymi zaskórnikami otwartymi i zamkniętymi

• trądzik grudkowo-krostkowy (acne papulopustulosa) - obok zaskórników występują również grudki i krosty

• trądzik guzkowo-cystowy (acne nodulo-cystica, acne conglobata, acne phlegmonosa) z licznymi głębokimi zapalnymi guzami i guzkami wypełnionymi treścią ropną lub ropno-krwistą, z różną tendencją do bliznowacenia

• trądzik piorunujący (acne fulminans) - dla którego, oprócz wykwitów trądzikowych z dużą tendencją do rozpadu, charakterystyczne są objawy ogólne: wysoka gorączka, spadek masy ciała, a także dolegliwości bólowe ze strony układu mięśniowo-stawowego oraz odchylenia w badaniach laboratoryjnych: leukocytoza, przyspieszone OB, hipergammaglobulinemia, obecność krążących kompleksów immunologicznych i w bad. RTG - ogniska osteolityczne w kościach

Inne rodzaje :

Trądzik niemowlęcy powstaje głównie w wyniku stymulacji hormonalnej gruczołów łojowych przez androgeny dziecięce i matczyne, niekiedy zaś wywołany jest przez oleje mineralne stosowane przy pielęgnacji dzieci

Trądzik z samouszkodzenia wywołany jest wyciskaniem i zdrapywaniem wykwitów trądzikowych i występuje głównie u młodych dziewcząt

Trądzik zapalny jest prawdopodobnie wynikiem przewlekłego stanu zapalnego skóry o charakterze cellulitis.

Trądzik polekowy może powstać w wyniku stosowania leków, takich jak ACTH, androgeny, hormonalne leki antykoncepcyjne, leki przeciwpadaczkowe, tuberkulostatyki, brom, jod, sole litu, barbiturany, tetracyklina, cyklosporyna A, witaminy B1, B6, B12 i przede wszystkim kortykosteroidy.

Trądzik kosmetyczny jest związany ze stosowaniem kosmetyków z lanoliną, wazeliną, olejami roślinnymi itp.

• Opryszczka zwykła

• to zmiany drobnopęcherzykowe, na rumieniowym podłożu, umiejscowione głównie na granicy błon śluzowych i skóry ze skłonnością do nawrotów.

Etiopatogeneza: wirus HERPES SIMPLEX
- typu 1 (HSV 1); zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej, wargach, twarzy, tułowiu, kończynach
- typu 2 (HSV 2); zmiany w obrębie narządów płciowych i pośladków
Objawy: występowanie wykwitów pęcherzowych, często z pieczeniem i świądem. Następnie pojawia się rumień, lekki obrzęk i tworzy się zgrupowanie pęcherzyków. Pęcherzyki z przezroczystą treścią, mają dobrze napiętą pokrywę. Po przerwaniu tej pokrywy odsłaniają się płytki nadżerki pokrywające się strupami w ciągu 6-10 dni zmiany ustępują.
Lokalizacja: zmiany wywołane HSV 1 najczęściej umiejscowione są na twarzy, wargach, błonie śluzowej, zmiany te są bolesne, uporczywe, w skrajnych przypadkach mogą powodować upośledzenie wzroku.
Leczenie: podstawową zasadą jest przestrzeganie higieny, nie przenoszenie wydzieliny palcami, leczenie miejscowe, aciklowir w kremie, foskarnet w maści lub maść cynkowa. W cięższym przypadku leczenie doustne aciklawir, wit. z grupy B, newirar.
Uaktywniają wirusa HERPES SIMPLEX:
- infekcje, choroby gorączkowe i zakaźne; grypa, przeziębienie itp.
- dłuższe przegrzanie (np. silne nasłonecznienie) lub oziębienie ciała
- czynniki obniżające odporność t.j.: okres miesiączkowania, przemęczenie fizyczne, choroby zębów lub silny stres.

DARSONALIZACJA; metoda stosowana na opryszczkę w gab. kosmet. (dezynfekcyjne działanie ozonu) są to prądy wysokiej częstotliwości; wysusza
Zabiegi, których nie powinniśmy wykonywać przy opryszczce lub które ją wywołują:
- wszystkie formy złuszczania (BHA, AHA, PHA, roztwór Jessnera, TCA, mikrodermabrazja, - epilacja wąsika, 
- solarium,
- peeling ziołowy (green peel),
- dermabrazja, 
- makijaż permanentny (heviran stosujemy przed zabiegiem makijażu permanentnego w celu zapobiegania opryszczce; około 2 tyg przed zabiegiem i po nim) 

• Kandydoza błon śluzowych

• (drożdżakowi zapalenie jamy ustnej) to białawe plamy o konsystencji ściętego mleka.

Mają tendencje do zlewania się i zajmowania całej powierzchni błon śluzowych, które wtedy reagują ostrym stanem zapalnym i bólem i pieczeniem.
Zmiany najczęściej lokalizuje się w jamie ustnej oraz u kobiet na sromie i w pochwie. Język dotknięty tym schorzeniem ulega jakby wygładzeniu a z kolei kandydoza pochwy powoduje stosunkowo obfite upławy.
Zakażenie może nastąpić u każdego, jednak zauważa się częstsze występowanie u kobiet w ciąży oraz u osób chorych na cukrzycę, dzieci, chorych z obniżoną odpornością.
Zdarza się nawet, że drożdżakowi zapalenie błony śluzowej pochwy i sromu lub żołędzi u mężczyzn jest pierwszym objawem cukrzycy. Schorzenie często nawraca.

• Grzybica skóry gładkiej

Objawy: ogniska zapalne, rumieniowe, ustępowanie zmian w części centralnej, z aktywnością na obwodzie. Na obwodzie zmian mogą pojawiać się grudki, pęcherzyki, krosty. Znamionom towarzyszy silny świąd. Przewlekły przebieg schorzenia.

Leczenie: z szczególnym uwzględnieniem higieny zajętych okolic, zaleca się noszenie przewiewnej bawełnianej bielizny.

• Świerzb

Cechy rozpoznawcze:

• uciążliwy świąd, nasilający się w porze nocnej

• nowy świerzbowcowe, przeczosy, grudki i pęcherzyki

• umiejscowienie na bocznych częściach palców rąk, nadgarstkach, łokciach i na członku u mężczyzn

• okolica międzyłopatkowa i twarz wolna od zmian

• występuje u współlokatorów

Etiopatogeneza:

• choroba wywołana przez roztocze Świerzbowiec ludzki

• zapłodniona samiczka świerzbowca ryje w warstwie rogowej naskórka norę, w której składa jaja

• po 3 tyg. samica ginie, z jaj wylegają się larwy, które przedostają się na powierzchnię skóry i przekształcają w formy dorosłe

• zakażenie przez kontakt bezpośredni

Obraz kliniczny:

• w naskórku obecność charakterystycznych nor świerzbowcowych

• świąd w porze nocnej, jest przyczyną powstawania przeczowów

• występowanie grudek i pęcherzyków

• wykwity umiejscowione na: krawędziach palców rąk, w przestrzeniach międzypalcowych rąk, nadgarstkach, na brzuchu w okolicy pępka, moszna, członek, otoczenie brodawek sutkowych 

Leczenie:

• miejscowo Novoscabin, Certiscabin, maść Wilkinsona

• Trądzik różowaty

Nie ma nic wspólnego z trądzikiem pospolitym. Jest to choroba. Najczęściej obejmuje środkową część twarzy - charakterystyczny motyl. Występują grudki, krostki rozwijające się na podłożu przekrwionym, rumieniowym.

Nigdy nie występują zaskórniki

Może dochodzić do przerostu i włóknienia gruczołów łojowych niekiedy kończące się przerostem ograniczonym ( Rinophyma - dotyczy nosa)

Objawia się nawrotowym lub stałym rumieniem twarzy, wysiewem grudek i krostek oraz przerostem gruczołów łojowych

Występuje wyłącznie na twarzy - początkowo na nosie, później policzkach, potem na brodzie, czole oraz dalej w kierunku okolic podszczękowych

Jest schorzeniem o nieustalonej etiologii, dotyczącym głównie skóry twarzy. Choroba ma niewątpliwie związek z występowaniem łojotoku i częstymi zaczerwienieniami skóry pod wpływem zdenerwowania lub ciepła, co świadczy o zaburzeniach naczyniowo-ruchowych.

Etiologia

Etiologia i patogeneza powstawania trądziku różowatego nie jest wyjaśniona

Istnieje kilka czynników, które mogą mieć wpływ na jego powstawanie i rozwój

Trądzik różowaty jest nerwicą naczynioruchową skóry twarzy

Pojawia się częściej u kobiet niż u mężczyzn - najczęściej w okresie menopauzy - 40 - 60 rok życia

Czynnik sprzyjające powstawaniu

Czynniki genetyczne

Nadciśnienie

Zakażenie Dermodex - roztocze

Wzmożona reakcja następuje po gorących kąpielach, alkoholu, nagłych zmianach temperatury

Zaburzenia naczynioruchowe, nadreaktywność układu wegetatywnego, (zaburzenia naczynioruchowe zależne od czynników psychicznych

Zaburzenia hormonalne - objawy mogą nasilać się po stosowaniu leków hormonalnych, w chorobach tarczycy, w czasie stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych, w okresie przekwitania, w zależności od cyklu miesiączkowego;

Zaburzenia ze strony układu pokarmowego (przeważnie stwierdza się niedokwaśność soku żołądkowego, nadkwasotę, przewlekłe zaparcia, nieżyt żołądka, stany zapalne dróg żółciowych, u wielu badanych osób stwierdzono obecność Helicobacter Pylori, chorobę wrzodową żołądka, także choroby wątroby);

Pityrosporum ovale - drożdżaki;

Kortykosteroidy - stosowanie leków sterydowych może powodować zmiany w obrębie ust i oczu

Alergia wziewna na kurz, pyłki traw i chwastów;

Nerwowy, stresujący tryb życia.

Czynniki, które mają wpływ na zaostrzenie i nawroty choroby:

• Promieniowanie słoneczne (także UV w solarium);

• Gwałtowne zmiany temperatury otoczenia;

• Duszne i klimatyzowane pomieszczenia;

• Gorące kąpiele;

• Niektóre leki (szczególnie przyjmowane przy nadciśnieniu);

• Błędy dietetyczne - zbyt gorące potrawy, zbyt ostre przyprawy, mocna kawa, herbata, alkohol, spożywanie żółtych serów, czekolady, owoców cytrusowych;

• Używki - szczególnie nikotyna;

• Stosowanie nieodpowiednich kosmetyków zawierających drażniące substancje np. mięta, olejek eukaliptusowy, cynamon, alkohol;

• Brak właściwej pielęgnacji cery.

Epidemiologia

Choroba dotyczy najczęściej osób w wieku około 30 lat

Szczytowe nasilenie pojawia się między 40 a 60 rokiem życia

Statystycznie schorzenia dotyka częściej kobiet

Natomiast Ryzophyma czyli kalafiorowaty nos występuje znacznie częściej u mężczyzn

Objawy kliniczne

Istnieją 3 stopnie trądziku różowatego, które przedzielone są objawami wstępnymi, czyli

Rumień przemijający - ciemny rumień zwłaszcza na nosie

Nawracający, a potem stały rumień na twarzy

Zmiany najczęściej obejmują okolice nosa, policzków i czoła

Stopień I trądziku różowatego Postać rumieniowa

Rumień trwały i teleangiektazje

Rumień utrzymuje się wiele dni lub na stałe

Powstają liczne teleangiektazje

Typowym umiejscowieniem są policzki

Stopień II Postać grudkowo - krostkowa:

Grudki i krostki

Grudki mogą się grupować

Dotyczy nosa, przyśrodkowej części twarzy, podbródka i czoła

Może występować delikatne złuszczanie

Nie występują zaskórniki

Może wystąpić lekki obrzęk

Stopień III Postać przerosła

duże, zapalne guzki, rozrost tkanek miękkich, guzowatość

zmiany zapalne mogą powiększać się i zlewać

występuje włóknienie i przerost gruczołów łojowych, co prowadzi do rozlanego przerostu na pewnym obszarze skóry - phyma

Trądzik różowaty oczny

Zmiany oczne występują u prawie 50% chorych

Występuje zapalenie powiek, spojówek, tęczówki, światłowstręt, uczucie obecności ciała obcego

Leczenie

Rynophyma - leczenie chirurgiczne, laser CO2, dermabrazja

Teleangiektazje - IPR, laseroterapia, elektrokoagulacja

Leczenie uzupełniające - witaminy o działaniu przeciwłojotokowym B2, PP

Leki uszczelniające naczynia krwionośne

Pielęgnacja

W fazie początkowej istotna jest właściwa pielęgnacja i profilaktyka

Należy używać kosmetyków hypoalergicznych i do cery wrażliwej

Na rynku pojawiły się kosmetyki do pielęgnacji cery z trądzikiem różowatym

Należy pamiętać o stosowaniu fotoprotektorów o SPF minimum 15

Nie narażać skóry na niekorzystne warunki atmosferyczne

Należy stosować lekkie kremy bez zapachu i sztucznych barwników

W stadium grudkowym należy wprowadzić leczenie tetracyklinami - skierować klientkę do dermatologa

W gabinecie kosmetycznym

W gabinecie kosmetycznym należy zastosować zabiegi przeznaczone do cery wrażliwej i naczyniowej

Dwa razy w roku (wiosną i jesienią) poddawać się serii zabiegów wzmacniających naczynka;

Jonoforeza z zastosowaniem chlorku wapnia

Lecznicze ampułki (wprowadzane za pomocą ultradźwięków)

Zabiegi polegające na naświetlaniu skóry solluxem z niebieskim filtrem oraz galwanizacji.

Maseczki i algi (świetne są maseczki "gumowe", chłodzące z alg).

Wskazane zabiegi: jonoforeza, galwanizacja, krioterapia, naświetlanie niebieskim solluxem, laseroterapia
Substancje aktywne, które powinny być zawarte w kosmetykach :

• rutynę - zmniejsza łamliwość, kruchość i przepuszczalność naczyń krwionośnych,

• ekstrakt z oczaru - hamamelis - działanie łagodnie ściągające i przeciwzapalne, działa kojąco na skórę z rozszerzonymi naczynkami,

• witaminę K - wpływa na proces regulacji krzepnięcia krwi, zapobiega krwotokom, zmniejsza pajączki, wylewy podskórne,

• witaminę PP - uszczelnia naczynka krwionośne, chroni je przed rozszerzaniem się,

• wyciąg z arniki górskiej - wspomaga krążenie krwi, wzmacnia naczynka krwionośne, działa przeciwzapalnie, zmniejsza zaczerwienienia,

• wyciąg z kwiatów dzikiego mirtu - działa obkurczająco, wzmacniająco na naczynia krwionośne, przeciwdziała ich rozszerzaniu się,

• witaminę C - ma działanie uszczelniające i wzmacniające naczynka krwionośne,

• ekstrakt z miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba) - uelastycznia ściany naczyń, poprawia krążenie w drobnych naczyniach krwionośnych skóry.

• wyciąg z bluszczu,

• kasztanowca,

• zielonej herbaty,

• alantonina, pantenol,

• olej ze słodkich migdałów,

• Pokrzywka (urticaria)

• wykwitem pierwotnym jest bąbel pokrzywkowy. Wykwit ten związany jest z gwałtownym wysiękiem  skórze właściwej, a charakterystyczną cechą jest szybkie powstawanie i równie szybkie ustępowanie bez pozostawienia blizny.

• Bąble pokrzywkowe mogą być niekiedy bardzo dużych rozmiarów i obejmować większe obszary skóry, towarzyszyć może obrzęk naczynioruchowy tkanek głębszych, dając zniekształcenie rysów twarzy lub zmiany w drogach oddechowych pod postacią chrypki, a czasem silnej duszności. Ta postać pokrzywki może mieć ciężki i gwałtowny przebieg, a także powodować zagrożenie życia.

• Bąble pokrzywkowe pojawiać się mogą  po kilku do kilkunastu dniach po kontakcie z alergenem (lekiem, surowicą) dając wraz z dolegliwościami ogólnymi, takimi jak bóle stawowe, objawy ogólnego rozbicia, wzrost temperatury ciała obraz pokrzywki typu choroby posurowiczej. Ustalenie rozpoznania postaci pokrzywki ważne jest ze względu na konieczność zastosowania zróżnicowanego leczenia.

• Atopowe zapalenie skóry- należy do chorób z kręgu atopii, jest przewlekłą, nawracalną dermatozą, uwarunkowaną genetycznie.

• Jest schorzeniem przebiegającym ze silnym świądem i przesuszeniem skóry o charakterze zapalnym, dotyczącym naskórka i skóry właściwej.
  Często współtowarzyszą mu inne schorzenia atopowe, takie jak katar sienny czy astma oskrzelowa. Cechą charakterystyczną atopowego zapalenia skóry jest typowe umiejscowienie zmian, jak i ich określony obraz kliniczny z okresami nawrotów i remisji.

• Na przebieg atopowego zapalenia skóry mają ogromny wpływ czynniki środowiskowe, powszechnie uważa się, że jest to schorzenie cywilizacyjne, dotyczące głównie mieszkańców krajów wysoko uprzemysłowionych.

• Jest jedną z najczęściej występujących chorób skóry u dzieci, jednak może również występować u dorosłych.
  Rozpoczyna się w okresie wczesnego dzieciństwa i występuje zwykle rodzinnie

• W patomechanizmie AZS ważną rolę mają czynniki immunologiczne, jak i genetyczne, które kontrolują wytwarzanie IgE i są odpowiedzialne za wystąpienie atopii

• Wykwitem pierwotnym jest grudka sącząca o podłożu rumieniowym, natomiast wykwitem wtórnym są przeczosy, rozpadliny i strupy.

• Pierwszym podstawowym kryterium rozpoznania atopowego zapalenia skóry jest świąd, jest on odczuwany już przez dzieci w pierwszych tygodniach życia. U dorosłych świąd nasila sucha skóra oraz czynniki emocjonalne takie jak stres, znerwicowanie. Zwykle nasila się nocą, a silne drapanie pogarsza zmiany chorobowe. Nasilony świąd nocą prawdopodobnie związany jest z wzrostem temperatury ciała. Następstwem są zaburzenia snu u chorych.

• Drugą cechą atopowego zapalenia skóry jest charakterystyczne umiejscowienie ognisk chorobowych. Jest ono różne u dzieci i dorosłych.

• Trzecią cechą pozwalającą zdiagnozować atopowe zapalenie skóry jest przewlekły i nawrotny przebieg, występuje ona zwykle u wszystkich chorych.Czas, w którym występują zmiany skórne u różnych osób z AZS jest inny. U jednych czas trwania choroby to kilka lat u innych znacznie dłużej. Z powodu długich remisji trudno określić dokładny czas, a także dlatego, że u niektórych osób zmiany chorobowe pojawiają się tylko po kontakcie z alergenem.

• Czwartą cechą podstawową jest rodzinny lub osobniczy wywiad atopowy, który w 50-70% przypadków bywa dodatni. Występowanie atopii u obojga rodziców oraz współistnienie innych chorób alergicznych np. astmy, predysponuje do wystąpienia AZS. Przypuszcza się, że u chorych z ujemnym wywiadem atopowym, atopowe zapalenie skóry przebiega łagodniej niż u pozostałych pacjentów.

Pozostałe objawy

Natychmiastowe reakcje skórne, nawrotowe zapalenie spojówek, nietolerancja niektórych pokarmów, nietolerancja wełny, podwyższone stężenie IgE w surowicy krwi, skłonność do nawrotowych zakażeń skóry, wczesny początek, akcentacja mieszków włosowych, łupież biały, skłonność do nieswoistego stanu zapalnego dłoni i/lub stóp, rogowacenie mieszkowe, rybia łuska, wyprysk sutków, zapalenie czerwieni wargowej, biały dermografizm, świąd po spoceniu, zaciemnienie wokół oczu, zaostrzenie po zdenerwowaniu/stresie, fałd na dolnej powiece, fałd szyjny, rumień na twarzy, stożek rogówki, zaćma

• Na owłosionej skórze głowy występują grudki, które pod wpływem świądu są rozdrapywane co prowadzi do powstania przeczosów, a następnie krwawiących strupów. Często występuje złuszczanie i przerzedzenie włosów, głównie na skroniach.

• Nawracające zapalenie skóry powiek dotyczące głównie kobiet, może świadczyć o atopowym zapaleniu skóry. Skóra powiek jest cienka, dlatego obrzęk i lichenifikacja występują względnie szybko. Pogłębienie fałdów podoczodołowych jest typowym objawem atopowego zapalenia skóry. Objaw ten jest zauważalny szczególnie u dzieci. Boczne odcinki brwi są przerzedzone lub całkowicie zanikają, jest to prawdopodobnie spowodowane ich pocieraniem pod wpływem świądu.

• Rozległe zmiany na skórze karku są objawem AZS. W niektórych przypadkach lichenifikacja skóry karku ustępuje wyjątkowo opornie.

• W miejscu połączenia płatka usznego z szyją powstają czasem pęknięcia, strupy oraz stan zapalny. Zaczerwieniona i pokryta strupami może być również skóra za małżowinami usznymi.

• Skóra warg u chorych na atopowe zapalenie skóry jest sucha i pokryta łuszczącym się naskórkiem. Charakterystyczna jest głęboka bruzda występująca w połowie długości dolnej wargi. Lizanie warg inicjuje proces zapalny sąsiadującej skóry, typowy dla AZS jest również stan zapalny w kącikach ust.

• Objawem atopowego zapalenia jest także obustronne zapalenie skóry sutków. Przebieg choroby jest przewlekły. Często u kobiet występuje AZS zlichenifikacją skóry sromu. Charakterystyczna jest znaczna lichenifikacja prowadząca do hipertrofii warg sromowych większych oraz odsłonięcia warg sromowych mniejszych.

• Skóra rąk osób chorych na AZS stanowi szczególny problem.
  Objawem jest lichenifikacja skóry nadgarstków po stronie grzbietowej.
  U dorosłych mogą pojawić się sączące wykwity oraz strupy lub jedynie zlichenifikowane plamy kształtem przypominające łuki, a także strupy.

• Na skórze dłoni pojawia się nadmierne rogowacenie oraz bruzdowanie, objawy te przypominają rybią łuskę. U 20-30% chorych z AZS występuje jednocześnie rybia łuska zwykła.
  Skóra dłoni, palców rąk i palców nóg jest sucha. U dzieci często widoczne jest wysychanie skóry na końcach opuszków palców rąk i nóg. Oprócz suchej skóry objawami są także spłycone linie papilarne, delikatnie przylegające łuski i rumień opuszek palców.

Czynniki zaostrzające:

• Zbyt higieniczny, sterylny styl życia we wczesnym dzieciństwie wpływa niekorzystnie na profilaktykę chorób atopowych. Atopowe zapalenie skóry znacznie częściej występuje u dzieci, które nie były narażone na kontakt z bakteriami i z innymi pospolitymi zakażeniami. Według niektórych specjalistów występowanie AZS jest częstsze u jedynaków niż u dzieci posiadających rodzeństwo.

• Duży wpływ na przebieg i stopień nasilenia objawów atopowego zapalenia skóry mają czynniki środowiskowe m.in. kurz, sierść zwierząt domowych, pyłki roślin, żywność, drobnoustroje, konserwanty, nikiel, lateks oraz czynniki drażniące, takie jak detergenty i mydła.

• Czynnikiem zaostrzającym przebieg atopowego zapalenia skóry jest stres, wykazano istotną zależność pomiędzy czynnikami emocjonalnymi a nasileniem objawów w AZS. Stres, wewnętrzne napięcie emocjonalne, a również zaburzone relacje chorego z rodziną są powodem zaostrzenia choroby.

• W leczeniu atopowego zapalenia skory stosuje się leki przeciwświądowe, uspokajające i przeciwzapalne.
  - Leki przeciwhistaminowe
  - Kortykosteroidy
  - Cyklosporyna A
  - Leki antyleukotrienowe
  - Fotochemioterapia i fototerapia, PUVA lub UVB, UVA - jest to metoda immunomodulacji stosowana u osób z rozległymi zmianami skórnymi.

• W leczeniu miejscowym wykorzystuje się emolienty, które działają okluzyjnie, a także inne preparaty zatrzymujące wodę w naskórku np. preparaty zawierające mocznik. Stosuje się preparaty ze środkami przeciwświądowymi, jak również maści lub kremy steroidowe o słabym lub średnim działaniu miejscowym.

W profilaktyce atopowego zapalenia skóry podstawową zasadą jest unikanie czynników drażniących, alergenów wziewnych i pokarmowych.

• Karmienie piersią

• Ograniczanie pokarmów z dużą zawartością konserwantów, barwników i innych ulepszaczy

• Unikanie czynników drażniących skórę, takich jak detergenty, syntetyczne materiały, wełna

• należy zwalczać odruch drapania

• temperatura otoczenia nie powinna być wyższa niż 20°C, szczególnie w nocy

• Chory powinien nosić lekką, przewiewną odzież z naturalnych materiałów, najlepiej bawełnianych.

• Należy zwalczać roztocza

• Stałe nawadnianie i natłuszczanie skóry

• Należy unikać ostrych ręczników i gąbek, gdyż mogą potęgować świąd skóry

• Terapia klimatyczna, która wiąże się z przeprowadzą w rejony nad morskie lub podgórskie

• Kąpiele w morskiej wodzie

PIELĘGNACJA

Ważnym postępowaniem terapeutycznym przy AZS jest zwalczanie suchości skóry, zarówno w okresach zaostrzeń jak i remisji. Dzięki natłuszczaniu i uwadnianiu warstwy rogowej, skóra staje się mniej swędząca oraz mniej szorstka.
Stosowanie emolientów, humektantów pomaga odbudować barierę skórną, której funkcja w atopowym zapaleniu skóry jest upośledzona. Preparaty te zapobiegają nadmiernej utracie wody oraz chronią skórę przed wnikaniem szkodliwych substancji. Muszą być dobierane indywidualnie po konsultacji z dermatologiem lub kosmetologiem.

Preparaty do pielegnacji skóry z AZS powinny zawierać: glicerol, mocznik, α-hydroksykwasy, sterole, kwas gammalinolenowy, alantoina,gliceryne, d-pantenol, śluzy.

Kosmetyki stosowane w AZS nie posiadają barwników oraz substancji zapachowych, aby nie podrażniać wrażliwej skóry. Łagodzą podrażnienia, swędzenie, odbudowują płaszcz lipidowy, chronią przed utratą wody ze skóry.

Kosmetyki przeznaczone dla osób z AZS powinny być łagodne, o naturalnym dla skóry pH, bez konserwantów, substancji zapachowych oraz barwników.

Prawidłowo dobrane do skóry kosmetyki nie tylko poprawiają wygląd chorobowo zmienionej skóry, ale również łagodzą świąd i stany zapalne.
Ważne jest wyeliminowanie z otoczenia chorego czynników drażniących, unikanie stresu, nawadnianie i natłuszczanie suchej skóry, łagodzenie świądu. Należy zapobiegać odruchowemu drapaniu, które przyczynia się do zakażeń grzybiczych, bakteryjnych, a także może prowadzić do zakażeń gronkowcem złocistym.
Odpowiednia metoda profilaktyki i pielęgnacji AZS jest podstawowym kryterium decydującym o skuteczności leczenia, a tym samym polepszenia życia osoby chorej.

Zaburzenia rogowacenia.

• Ostuda

Ostuda jest nabytym zaburzeniem barwnikowym skóry, występującym głównie u kobiet. Klinicznie jest to plama nieregularnego kształtu, o barwie od jasno- do ciemnobrązowej. Lokalizuje się na skórze eksponowanej na działanie słońca.

Zmiany są na ogół symetryczne. Występują na czole, skroniach, policzkach, nad górną wargą. W obrębie przebarwień tego typu stwierdzono zwiększoną ilość melaniny, melanocytów i melanosomów oraz zwiększoną syntezę tyrozynazy.Plamiste, brunatnawe przebarwienia, występujące najczęściej na twarzy; wynik zaburzeń czynności gruczołów wewnątrzwydzielniczych, bardzo często pojawia się u kobiet ciężarnych. Pojawiają się także u kobietpo 30 roku życia.

Patogeneza tego przebarwienia nie jest dokładnie poznana. Uważa się, że wpływ na jej rozwój mają promieniowanie słoneczne oraz szereg innych czynników: genetyczne, hormonalne, dysfunkcje tarczycy, używanie pewnych kosmetyków oraz niektórych leków, przede wszystkim o działaniu fotouczulającym i przeciwpadaczkowym.

Leczenie polega na stosowaniu preparatów odbarwiających i złuszczających. W celu odbarwienia stosuje się środki zawierające hydrochinon, kwas kojowy, kwas azaleinowy, retinoidy. Preparaty odbarwiające stosuje się zarówno połączeniu jak i metodą naprzemiennych aplikacji.
Zapobieganie
Przed nasłonecznieniem skóry nie stosować żadnych kosmetyków ani perfum. Należy sprawdzić skład kosmetyków. W przypadku wątpliwości należy się zwrócić do firmy produkującej kosmetyki, prosząc o podanie ich składu. Można też zwrócić się z prośbą o tę informację do lekarza. Najlepiej jednak unikać opalania twarzy lub stosować przy opalaniu środki o wysokim współczynniku ochrony świetlnej.

ZNAMIONA 

•  to plamy barwnikowe różnego kształtu i wielkości, wyraźnie odgraniczone od otoczenia. Występują od urodzenia lub pojawiają się wraz z wiekiem. Mogą być płaskie lub wyniosłe. Istnieje ryzyko przejścia znamienia w czerniaka w przypadku drażnienia mechanicznego, działania promieniowania UVB czyli w wyniku częstego opalania się oraz
  w przypadku poparzeń słonecznych. Oglądając naszą skórę powinniśmy zwrócić uwagę na pojawiające się nowe tzw. pieprzyki, na kształt, kolor, symetrię, wielkość znamion. W celu oceny znamienia wykonuje się badanie dermatoskopowe i w przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy je usunąć w całości chirurgicznie oraz wykonać badanie histopatologiczne.

• RODZAJE ZNAMION:

• ·         z. barwnikowe naskórkowe

• ·         plama soczewicowata

• ·         znamię płaskie

• ·         z. barwnikowe

• ·         z. naskórkowe

• ·         brodawkowate

• ·         brodawka łojotokowa

• ·         z. naczyniowe (naczyniaki)

• ·         krwionośne

• ·         limfatyczne

• ·         z przydatków skóry

• ·         z. z gruczołów łojowych

• ·         z. z gruczołów potowych

ZNAMIONA BARWNIKOWE -NASKÓRKOWE

• Nazwane tak zostały od melanocytu jest to komórka odpowiedzialna za produkcję melaniny (barwnik skóry). Znamiona tego rodzaju można podzielić na naskórkowe należą tu znamiona płaskie i plamy soczewicowate) i skórne.

 

ZNAMIĘ PŁASKIE

• To plamy barwnikowe o różnym kształcie i wielkości, które są wyraźnie odgraniczone od otoczenia i wykazują tendencję do powiększania się wraz z wiekiem. W przypadku stałego drażnienia ogniska może dojść do transformacji nowotworowej w kierunku czerniaka, jednak są to niezwykle rzadkie przypadki.

 

PLAMA SOCZEWICOWATA

• to jasno- lub ciemnobrunatna plama, również dobrze ograniczona od otoczenia. Zazwyczaj nie występują pojedynczo i pojawiają się obrębie tułowia. Można je zauważyć już w dzieciństwie. W przypadku, gdy liczne plamy soczewicowate pojawiają się w obrębie warg i błony śluzowej jamy ustnej, wiąże się to nierzadko z polipowatością jelit.

• Plamy soczewicowate wchodzą w skład zespołu LEOPARD, do którego objawów zaliczają się również zaburzenia elektrokardiograficzne, zaburzenia oczne, płucne, anomalie narządów płciowych, mały wzrost oraz zaburzenia słuchu do głuchoty włącznie. Plamy soczewicowate powstałe w wyniku długotrwałego działania promieni słonecznych nie są nigdy wyjściem czerniaka. Leczenie rozległych zmianach polega na bardzo powolnej i delikatnej krioterapii. Niekiedy dobre rezultaty uzyskuje się też przez długotrwałe stosowanie maści w witaminą A.

ZNAMIONA BARWNIKOWE

Występują bardzo często, a dzieli się je na łączące, skórne i mieszane. Mogą mieć kolor zbliżony do barwy skóry, a także jasnobrunatny, aż do bardzo ciemnego. Ich powierzchnia bywa gładka, brodawkowata, zrazikowa, mogą być płaskie, wypukłe, guzowate, nawet uszypułkowane i owłosione. Praktycznie u każdego człowieka można stwierdzić kilkanaście zmian tego typu. Ryzyko ich zezłośliwienia jest niewielkie. Najbezpieczniejsze są znamiona wyniosłe uszypułkowane i owłosione, najgroźniejsze - wrodzone i dysplastyczne.

ZNAMIĘ SUTTONA

Występuje najczęściej u dzieci i młodzieży, zwykle na tułowiu. W otoczeniu typowego znamienia komórkowego pojawia się wąski rąbek całkowicie odbarwionej skóry, który stopniowo się rozszerza. W dalszym przebiegu samo znamię najczęściej spłaszcza się,
a nawet całkowicie zanika. Pozostała odbarwiona plama może utrzymywać się trwale, choć nierzadko ponownie przybiera zabarwienie skóry prawidłowej.

 

ZNAMIĘ SPITZ

Do niedawna nosiło niefortunną nazwę czerniaka młodzieńczego. Znamiona te bowiem nie ulegają zezłośliwieniu, a swą dawną nazwę zawdzięczają podobieństwu w obrazie histologicznym do czerniaka. Pojawiają się najczęściej u młodzieży na twarzy, rzadziej na kończynach. Są zwykle pojedyncze, barwy czerwonej lub sinawej, czasem w otoczeniu zmiany głównej występują drobne guzki - satelity.

ZMIANY NACZYNIOWE

To rozmaite morfologicznie zmiany istniejące zazwyczaj od urodzenia, powstają
w następstwie  bądź poszerzenia naczyń krwionośnych, bądź rozrostu naczyń włosowatych, tętniczych, żylnych lub chłonnych.

 

NACZYNIAKI KRWIONOŚNE

• to różnie wyglądające zmiany powstałe w wyniku rozszerzenia naczyń krwionośnych lub ich rozrostu, istniejące zwykle od urodzenia. Wyróżnia się naczyniaki krwionośne płaskie oraz jamiste.

NACZYNIAK PŁASKI

• Leży w poziomie skóry, często jest jednostronny, umiejscowiony na karku i twarzy. Zmiany umiejscowione w okolicy linii środkowej ciała mogą ustępować samoistnie, położone jednostronnie zwykle utrzymują się trwale.

NACZYNIAKI JAMISTE

• Mogą mieć postać czerwonych guzków lub przybierać kształt lekko wklęśniętej niebieskawej zmiany (jeśli położone są w głębi skóry). Występują na twarzy, w obrębie owłosionej skóry głowy, czasem na języku dając jego powiększenie. W czasie pierwszych 6 miesięcy życia zmiany mogą się powiększać, najczęściej jednak samoistnie ustępują do 2-4 roku życia.

NACZYNIAK GWIAŹDZISTY

• Liczne, drobne guzki barwy czerwonej, z promieniście rozchodzącymi się naczyniami włosowatymi, powstają w wyniku nowotworzenia naczyń włosowatych i drobnych naczyń tętniczych. Umiejscowione najczęściej na tułowiu lub twarzy. Są częste u dzieci i kobiet, wystąpić mogą wysiewnie w ciąży i po połogu, towarzyszą chorobom wątroby.

Teleangiektazje

• - są jedną z najczęściej występujących zmian w układzie naczyniowym skóry. Występują głównie u kobiet, ponieważ hormony estrogenowe działają rozluźniająco na mięśnie naczyń co prowadzi do zwiększenia ich skłonności do poszerzania się.
  Teleangiektazje

• - to trwałe rozszerzone naczynia włosowate splotu podbrodawkowego, które prześwitują przez naskórek w postaci czerwonych "nitek". W skrajnych przypadkach mogą one ściśle przylegać do siebie tak, że dają obraz jednorodnego zaczerwienienia - tzw. teleangiectatic erythema.
  

• Podział teleangiektazji:

• Pierwotne (samoistne) - związane najczęściej z zespołami wrodzonymi, dotyczącymi samej skóry i narządów wewnętrznych.

• Wtórne (nabyte) - będące wynikiem działania czynników zewnętrznych, schorzeń skóry i chorób ogólnoustrojowych oraz po leczeniu.
  Odmianą teleangiektazji występującą na kończynach dolnych to - wenektazje czyli rozszerzenia żylakowate

• Usunięcie teleangiektazji

• - polega na zamknięciu naczynia krwionośnego z obu stron przez przerwanie jego ciągłości.
  
  Wybór metody

• zależy od rozległości zmian, umiejscowienia, doświadczenia osoby wykopującej zabieg. Zamknięcie naczynek wykonuje się metodą elektrokoagulacji lub laserową (na twarzy i górna część ciała) oraz skleroterapią (na nogach). Duże znaczenie ma profilaktyka (kosmetyki/kosmeceutyki ochronne).
  
  Metody usuwania teleangiektazji:

• elektroterapia

• kriochirurgia

• laseroterapia

• skleroterapia

Podział metod usuwania teleangiektazji:

• Zabiegi fizykoterapeutyczne: jonoforeza, galwanizacja, lampa Solux z niebieskim filtrem, drenaż limfatyczny.

• Jonoforeza - wykorzystuje się prąd stały. Metoda zapobiegająca poszerzania się naczynek krwionośnych. Zabiegi wykonywane w serii ok. 10, powtarzanych co pół roku. Zawęża i chroni przed powstawaniem nowych naczynek.

• Galwanokaustyka (elektrokaustyka) - wykorzystanie prądu stałego za pomocą którego rozżarzonym kauterem następuje ścięcie białka.

• Elektroliza - prąd stały niszczy tkanki przez działanie chemiczne

• Termoliza - prąd zmienny niszczy tkanki przez działanie termiczne

• Blend - połączenie metod termolizy i elektrolizy. W tych metodach wykorzystywane są specjalne igły, którymi wkłuwa się w rozszerzone naczynia co 1-2 mm.

• Elektrokoagulacja  - (tzw. diatermia chirurgiczna - metoda bezinwazyjna) - koagulacja tkanek za pomocą prądu wysokiej częstotliwości. Specjalną elektroda dotyka się każdego naczynka powodując jego zamknięcie, - jedna z najskuteczniejszych metod do usuwania naczynek na twarzy i górnej części ciała.
  Zabieg odbywa się bez zbytniej uciążliwości i potrzeby ograniczenia obowiązków zawodowych.
  Skóra po zabiegu (w zależności od HF- częstotliwość prądu)) jest lekko podrażniona - zaczerwieniona
  Proces gojenia jest bardzo krótki i trwa w zależności od wrażliwośći skóry - od kilku godzin do jednego dnia. 
  Jest to metoda bezinwazyjna tzn. bez wkłuwania się w rozszerzone naczynia

• Kriochirurgia (krioskleroterapia) - przy użyciu podtlenku azotu lub ciekłego azotu. Głównie dla osób z przeciwwskazaniami do elektrokoagulacji.

• Lasery wysokoenergetyczne (fototermoliza) - światło lasera pochłaniane jest przez barwnik hemoglobiny, zawarty w czerwonych krwinkach. Powoduje to termiczną koagulację naczyń. Wykorzystuje się lasery: argonowy, neodymowy, CO2 oraz najnowszy barwnikowy (day laser) - wadą tej metody jest pojawianie się sinych plamek bezpośrednio po zabiegu, które utrzymują się przez 7-10 dni. 
  W zastosowania laserów stwierdza się jednak często tylko punktowe przerwanie ciągłości naczynia, oraz powstawanie przebarwień i blizn w wyniku pochłaniania światła lasera przez melaninę.
  Efektem działania światła laserowego jest nieodwracalne oparzenie III lub IV stopnia w miejscach zabarwionych na ciemno i odwracalne oparzenie I lub II stopniajaśniejszego otoczenia. Blizna jest gładka, jeżeli działanie lasera sięgało tylko warstwy brodawkowej skóry. Jeżeli została ona przekroczona ze względów terapeutycznych blizna może być widoczna. 

• Skleroterapia - polega na wstrzyknięciu do naczynia krwionośnego preparatu obliterujacego co powoduje zarastanie światła naczynia. Najskuteczniejsza do usuwania wenektazji - naczyń na kończynach dolnych (uda, okolica podkolanowa,podudzia, okolice kostki przyśrodkowej)

• Skuteczność zabiegu zamykania naczynek jest uzależniona od: rodzaju metody, jakości urządzenia, umiejscowienia i rozległości zmian. Każdym nawet najbardziej skomplikowanym urządzeniem steruje ręka specjalisty, w związku z tym ostateczny rezultat zabiegu zależy od jego doświadczenia i techniki jaką wykonuje zabieg.
  
  Czynniki zewnętrzne sprzyjające rozszerzaniu naczyń m.in.:

• przewlekła ekspozycja na słońce

• zbyt częste korzystanie z solarium

• wiatr

• duże wahania temperatur

• duża wilgotność

• stosowanie długotrwałe miejscowo sterydów, zwłaszcza na twarz i szyję i dekolt, u osób predysponowanych (cienki naskórek, jasna karnacja, dzieci)

• stosowanie laserów biostymulujacych (np. melonowo-neonowy)

---