Pytania egzaminu dyplomowego

Studia II stopnia

Specjalność: Rachunkowość i rewizja finansowa

1. Księgi rachunkowe - elementy, sposoby prowadzenia, cechy jakościowe

Elementy:

-Dziennik- zawiera chronologiczne ujęcie zdarzeń jakie nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym

- Księga główna- zapisy u zdarzeniach w ujęciu systematycznym

- Księgi pomocnicze- są uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej

- Zestawienie obrotów sald i kont księgi głównej- na podstawie zapisów na kontach księgi głównej sporządza się na koniec okresu sprawozdawczego nie rzadziej niż na koniec miesiąca zestawienie obrotów i sald;

-Inwentarz- wykaz składników A i P potwierdzonych ich inwentaryzacją sporządzają jednostki , które uprzednio nie prowadziły ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą.

Księgi rachunkowe powinny być prowadzone:

- rzetelnie- stan wprowadzony odzwierciedla stan rzeczyiwsty

-bezbłędnie- wszystkie dowody księgowe kompletne i poprawne

- sprawdzalnie- umożliwiają stwierdzenie poprawności dokonanych w nim zapisów, stanów itp

- bieżąco- wprowadzanie na bieżąco które umożliwia sporządzenie przez jednostkę innych sprawozdań w tym deklaracji.

2. Płaszczyzny analizy finansowej

Str 69 zarządcza intr spr fin

Analiza finansowa rozpatrywana w kontekście procedur jest zespołem różnych płaszczyzn badawczych, określanych też mianem zakresu badań analitycznych. Wydaje się, że można wyróżnić następujące zakresy badań analitycznych (analizy finansowej):

• Przedmiotowy - (przychody, koszty, wynik finansowy, płynność finansowa, majątek przedsiębiorstwa)

• Czasowa - (przeszła, bieżąca i przyszła działalność)

• Przestrzenny - Rozwiązania systemowe, uwarunkowania rynkowe, konkurenci, pozycja przedsiębiorstwa na rynku)

• Podmiotowy - (przedsiębiorstwo jako całość , samodzielne jednostki wewnętrzne)

Analiza finansowa jako integralna część rachunkowości podobnie podlega ewolucji, dostosowując się do rosnących potrzeb zarządzania. Stąd też cechą analizy jest bezpośrednie wykorzystanie jej rezultatów do zarządzania. Wykorzystanie to podkreśla zarówno prospektywny (planistyczno-decyzyjny) charakter jak i retrospektywny (sprawozdawczo-atestacyjny). Analiza finansowa jest doskonalona w obu tych ważnych aspektach. Tak więc orientacja czasowa analizy stanowi istotną przesłankę systematyki jej płaszczyzn. Te przesłanki traktowane SA jako podstawowe. Uwzględniają one wynikającą z konieczności wielopłaszczyznowego pomiaru wyniku finansowego jednostek gospodarczych ewolucję rachunkowości, jak i coraz bardziej wymagające warunki je funkcjonowania w gospodarce rynkowej. Przesłanki te pozwalają na akcentowanie dwóch zasadniczych płaszczyzn współczesnej analizy finansowej , których kryteriami SA odpowiednio:

• Wynikający z przekroju strukturalnego źródeł przedmiot działania analitycznego,

• Orientacja czasowa

Płaszczyzny analizy finansowej

Czasowa	Przedmiotowa
Retrospektywnie	Sytuacja majątkowo-kapitałowa
Procedury analizy finansowej	Zyskowność
		Płynność finansowa
prospektywnie

Sprawozdanie finansowe a płaszczyzny analizy finansowej

Rachunek przepływów pieniężnych

bilans

Rachunek zysków i strat

Aktywa trwałe	Kapitał własny Wynik finanowy
Aktywa obrotowe Środki pieniężne	zobowiązania

Przychody

koszty

wpływy

wydatki

Analiza retrospektywna
Ocena płynności finansowej	Ocena struktury majątku i kapitałów	Ocena zyskowności
Analiza prospektywna
Prognozowanie przepływów pieniężnych	Prognozowanie bilansu	Prognozowanie zysków
Sprawozdanie o zmianach w kapitale własnym
Informacja dodatkowa

Wskazane płaszczyzny współczesnej analizy finansowej wykorzystują odpowiednio stosowne źródła, wśród których znaczące miejsce zajmuje sprawozdanie finansowe.

3. Zakres, zasady i terminy sporządzania sprawozdania finansowego

Jednostki

Sprawozdania przyjmują najczęściej postać zestawień liczbowych tworzonych na

Na ustalone okresy sprawozdawcze. W sprawozdaniach są przedstawione dane l liczbowe, które charakteryzują zasoby, funkcjonowanie oraz rezultaty działalności

jednostki gospodarczej. Każde sprawozdanie sporządzane przez jednostkę ma określony zakres tematyczny oraz sposób przedstawiania i zasady grupowania danych.

SF powinno przedstawiać rzetelnie i jasno sytuację majątkową, finansową oraz wynik finansowy jednostki za okres objęty sprawozdaniem. SF są ostatecznym produktem rachunkowości można przyjąć iż zasady rachunkowości są jednocześnie zasadami sprawozdawczości finansowej.

Będą to:

Nadrzędne zasady:

- zasada memoriału - ujmowanie transakcji z innych zdarzeń z chwilą ich wystąpienia a nie w momencie wpływu środków pieniężnych związanych z ich realizacją oraz wykazaniu w księgach rachunkowych i SF okresu, którego dotyczą.

- zasada kasowa- najważniejszy jest moment zapłaty

- zasada kontynuacji działalności- się przy założeniu że jednostka jest w stanie kontynuować swoją działalność w dającej się przewidzieć przyszłości w niezmienionym istotnie zakresie. Jeśli jednostka zamierza lub jest zmuszona zaniechać dalszego prowadzenia działalności lub istotnie ograniczyć dotychczasowe jej rozmiary to SF może podlegać sporządzeniu wg innych zasad

Pozostałe:

- zasada współmierności przychodów i kosztów- przychodom danego okresu sprawozdawczego przeciwstawia się koszty związane z tymi przychodami

- zasada ostrożności- wycena aktywów i pasywów, przychodów i kosztów aby WF ukazany w r z/s za okres sprawozdawczy nie został zniekształcony.

-zasada ciągłości- ma umożliwić jego użytkownikom porównywalność informacji w nim zawartych za kolejne lata obrotowe.

- zasada zakazu kompensat-wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów przychodów oraz związanych z nimi kosztów jak również zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie. Nie można kompensować ze sobą wartości różnych co do rodzaju aktywów i pasywó, przychodów i kosztów związanych z nimi oraz zysków i strat nadzwyczajnych.

- zasada wyższości treści nad formą- informacje ujęte w sprawozdaniu odzwierciedlały faktycznie zdarzenia zgodnie z ich treścią ekonomiczną i rzeczywistością gospodarczą, a nie tylko zgodnie z formą prawną.

Zakres:

- Bilans

- Rachunek zysków i strat

- rachunek przepływów pieniężnych

- informacja dodatkowa

-zestawienie zmian w kapitale własnym

Terminy:

Roczne SF jednostki podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający nie później niż 6 mcy od dnia bilansowego. W stosunku do jednostek u których rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym będzie to nie później niż 30 czerwca następnego roku kalendarzowego.

Zatwierdzone SF zarówno jednostek podlegających jak i niepodlegających badaniu powinno być złożone w ciągu 15 dni od zatwierdzenia w rejestrze sądowym. Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych mają obowiązek złożenia SF w terminie 10 dni od daty jego zatwierdzenia natomiast podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych do 30 kwietnia nastepnego roku.

4. Cel, treść i metody sporządzania rachunku przepływów pieniężnych

Rachunek przepływów pieniężnych jest obligatoryjnym elementem rocznego SF, dla większych jednostek gospodarczych. Rachunek ten są są zobowiązane sporządzać zgodnie z UoR jednostki, których SF stanowiące zamknięcie roczne podlega obowiązkowi badania przez biegłego rewidenta.

Rachunek przepływów pieniężnych ukazuje mechanizmy kształtowania zmian zasobów środków pieniężnych, które pozostają do dyspozycji przedsiębiorstwa. W rachunku tym wykazuje się strumienie pieniężne wpływające do jednostki oraz strumienie wypływające, które oddziałują na stan środków pieniężnych. Obejmuje wszystkie wpływy i wydatki środków pieniężnych jednostki gospodarczej, z wyjątkiem tych, które dotyczą zakupu i sprzedaży tych środków.

Wpływy środków pieniężnych

-Wydatki środków pieniężnych

=Przepływy pieniężne netto

Może powstać nadwyżka środków pieniężnych lub niedobór.

Rachunek przepływów pieniężnych przedstawia z jednej strony źródła pochodzenia środków pieniężnych pieniężnych drugiej kierunki ich wykorzystania. Dlatego sporządzenie tego rachunku może być poprzedzone zestawieniem tzw. bilansu zmian (tj. zestawienie różnic między stanami końcowymi a stanami początkowymi poszczególnych składników aktywów i pasywów.

Przepływy środków pieniężnych netto powinien działalności operacyjnej powinny zazwyczaj wykazywać dodatnie salda. Podstawowa działalność operacyjna w sprawnie funkcjonującym przedsiębiorstwie powinna generować odpowiednią nadwyżkę środków pieniężnych.

Przepływy w działalności inwestycyjnej wykazują zazwyczaj w rozwijającym się przedsiębiorstwie ujemne saldo. Działalność inwestycyjna przedsiębiorstwa jest bowiem związana z powiększeniem zasobów aktywów trwałych.

Przepływy z działalności finansowej mogą wykazywać w różnych okresach saldo dodatnie jak i saldo ujemne. W okresach rozwoju działalności przedsiębiorstwo zazwyczaj korzysta z zewnętrznych źródeł finansowania, co przejawia się zwiększonymi wpływami środków pieniężnych i prowadzi fo uzyskania nadwyżki wpływów nad wydatkami. Z kolei w następnych okresach działalności przedsiębiorstwo spłaca zadłużenie oraz pokrywa koszty kapitału obcego co przejawia się zwiększonym odpływem środków pieniężnych i prowadzi do osiągnięcia ujemnego salda środków pieniężnych z działalności finansowej.

Rachunek powinien być sporządzony zgodnie z określonymi wymagami.Na potrzeby rachunku przepływów pieniężnych zostały w UoR określone: zakres środków pieniężnych, rodzaje działalności oraz metody sporządzania.

Klasyfikacja środków pieniężnych :

1. Krajowe środki płatnicze

2. Waluty obce

3. Dewizy

4. Inne aktywa finansowe

Rodzaje działalności (nie pokrywają się z tymi co zostały określone w r z/s)

1. Działalność operacyjna- podstawowy rodzaj działalności oraz inne rodzaje niezaliczane do działalności inwestycyjnej lub finansowej;

2. Działalność inwestycjną- nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie z nimi związane pieniężna koszty i korzyści;

3. Działalność finansowa- pozyskiwanie lub utrata źródeł finansowania- zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału (funduszu) własnego i obcego w jednostce- oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.

Metody sporządzania:

1. Bezpośrednia- ustalaniu rzeczywistych przepływów pieniężnych ze wszystkich rodzajów działalności (operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej), przy zastosowaniu metody kasowej. Wymaga to przeprowadzenia analizy zapisów księgowych dokonanych w ciągu okresu sprawozdawczego na kontach środków pieniężnych. Na podstawie tej analizy ustala się kwoty wpływów i wydatków z poszczególnych tytułów.

2. Pośrednia- polega na wyznaczeniu kwot przepływów pieniężnych z poszczególnych rodzajów działalności wg odmiennych zasad. Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej są ustalane na podstawie wyniku finansowego netto obliczonego zgodnie z zasadą memoriałową. Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej i finansowej są natomiast określone, podobnie jak przy metodzie bezpośredniej, przy zastosowaniu metody kasowej.

5. Pojęcie, klasyfikacja i wycena inwestycji niefinansowych

1. Cele i metodyka badania sprawozdań finansowych

Str 95b zarzadcza interpretacja spr finansowego

Rzetelna rachunkowość jest gwarantem wiarygodnego sprawozdania finansowego. A poprawna analiza na tej podstawie tworzy przydatne oceny o potencjale i dokonaniach jednostki gospodarczej. A obiektywne badanie jest podstawą opinii o sprawozdawczym obrazie działalności jednostki.

Dla poprawności procesu badania istotne znaczenie ma określenie celu badania sprawozdania finansowego. Musi on uwzględniać współczesne uwarunkowania i oczekiwania, jakie stawia otoczenie, w jakim przebiega proces badania sprawozdania finansowego.

Cele te wskazują a tym samym regulują: MSRF, ustawa o rachunkowości oraz normy wykonywania zawodu biegłego rewidenta.

MSRF 200 (celem badania sprawozdania finansowego jest umożliwienie biegłemu rewidentowi wyrażenia opinii o tym, czy sprawozdanie finansowe zostało, we wszystkich istotnych aspektach, sporządzone zgodnie z wymagającymi zastosowania założeniami koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej)

Ustawa ( celem badania sprawozdania jest wyrażenie pisemnej opinii przez biegłego wraz z raportem o tym czy sprawozdanie finansowe jest zgodne z zastosowanymi zasadami polityką rachunkowości oraz czy rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową jak tez wynik finansowy.

Dopiero w latach 20 można wyróżnić 3 cel przeprowadzanych badań, potwierdzenie przez niezależną i fachową osobę wiarygodności sprawozdania finansowego.

MSSF 240 Odpowiedzialność biegłego rewidenta za uwzględnienie podczas badania sprawozdania finansowego możliwości popełnienia oszustw, nie zmienią faktu iż cel ten pozostanie na stałe uboczny.

Aktualnie w procesie badania spr finansowego biegły rewident powinien dokonać oceny nie tylko rozliczania się jednostki z otoczeniem, ale również podejmowanych przez nią decyzji. Orzekanie biegłego rewidenta o poprawności i efektach zarządzania podmiotem uznać można za początek dominowania 4 celu badania sprawozdania finansowego.

Podczs badania spr fin biegły przeprowadza:

1. Badania zgodności - w trakcie którego w sposób pośredni sprawdza wiarygodność danych zawartych z w sprawozdaniu finansowym

Pośrednie badanie wiarygodności polega na badaniu działające w jednostce systemu księgowości i kontroli wewnętrznej w zakresie w jakim przedmiotem tej kontroli są dane zawarte w spr fin. Biegły powinien stwierdzić;

• Prawidłowość zaprojektowania systemu księgowości i kontroli wewnętrznej,

• Poprawności funkcjonowania systemu księgowości oraz skuteczność działania kontroli
  

2. Badanie wiarygodności - przeprowadzane w sposób bezpośredni przez biegłego rewidenta, polega na badaniu określonych pozycji spr fin celem ustalenia czy spełniają one następujące warunki:

• Sprawowania kontroli aktywów, względnie obowiązku zaspokojenia zobowiązań,

• Wystąpienia operacji wykazanych w spr fin,

• Kompletności ujęcia aktywów,

• Prawidłowości wyceny aktywów i pasywów

• Prawidłowego ujęcia w prawidłowej kwocie operacji gospodarczych i poprawnego przypisania wynikających z nich przychodów, kosztów,

• Prezentowanie we właściwych częściach spr fin. Poszczególnych sald aktywów i pasywów , przychodów i Sysków strat i kosztów

• Istnienia wykazanych aktywów i pasywów na dzień bilansowy

Metody badania:

1. Metoda systemowa - utożsamiana z badaniem zgodności, czyli weryfikacją systemu księgowości i kontroli wewnętrznej,

2. Metoda analityczna - wykorzystuje podwójny charakter zapisów operacji gospodarczych i bada wzajemne relacje pomiędzy wielkościami ekonomicznymi, np. sprzedażą i należnościami, kosztami kredytami,

3. Metoda transakcyjna - polega na bezpośrednim badaniu operacji które zostały zarejestrowane w poprzednim okresie.

Przyjmując za kryterium wybór pozycji badanych wyróżnić można:

• Badania pełne - które polega na bezpośrednim badaniu wszystkich transakcji składających się na badaną pozycję w spr fin.,

• Badania wyrywkowe - tzw. Próbkowanie, które polega na badaniu pojedynczych transakcji z badanych zbiorowości (dobór losowy, celowy, celowo-losowy)

Z metodami łączą się nierozerwalnie sposoby procedury badania:

• Przeglądy analityczne (ocena związków liczbowych i trendów)

• Szczegółowe badanie operacji (transakcji) i sald (ustne i pisemne zapytania, obserwacje procedur, ogląd i sprawdzanie z natury)

6. Przyczyny i zasady dokonywania odpisów aktualizujących należności

7. Warianty pomiaru wyniku finansowego, jego kategorie i elementy je kształtujące

8. Przyczyny zużycia środków trwałych i jego pomiar w rachunkowości

9. Kategorie cen stosowane w wycenie aktywów i pasywów

10. Skorygowana cena nabycia - pojecie i zastosowanie w wycenie aktywów i pasywów

11. Rodzaje i metody kalkulacji kosztów produktów

12. Pojęcie, klasyfikacja i zasady tworzenia rezerw na zobowiązania

13. Podatek dochodowy w rachunkowości - zasady jego ustalania

14. Zapasy - klasyfikacja oraz wycena w ciągu roku obrotowego i na dzień bilansowy

Rodzaj zapasów:

1. Towary- wycena bilansowa: cena nabycia lub cena zakupu

2. Materiały- wycen bilansowa: cena nabycia lub cena zakupu

3. Produkty gotowe- wycena bilansowa: koszt wytworzenia

4. Półprodukty i produkty w toku- wycena bilansowa: koszt wytworzenia lub metody uproszczone;

Zapasy nabywane na zewnątrz tj. towary i materiały są wyceniane i wprowadzone do ewidencji w ciągu roku w cenie nabycia. Cena nabycia to cena zakupu składnika aktywów obejmująca kwotę należną sprzedającemu bez podlegającego odliczenia VAT i podatku akcyzowego. Jeżeli podatki nie podlegają odliczeniu to stanowią element ceny zakupu.

Składniki zapasów wytworzone przez jednostkę tj. produkty gotowe, półprodukty wycenia się wg kosztu wytworzenia. Koszt wytworzenia obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem, zmienne koszty pośrednie produkcji, tę część stałych pośrednich kosztów produkcji, która odpowiada poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

Wycen rozchodu zapasów:

- wg cen przeciętnych- ustalenie średniej ważonej zapasu pochodzącego z różnych dostaw. Średnia cena ważona jest obliczana z istniejącego stanu zapasów zwiększonego o kolejną dostawę. Cena ta obowiązuje do kolejnej dostawy

-metody FIFO- wycena rozchodu zapasów materiałów i towarów, które jednostka nabyła najwcześniej

-metody LIFO- w pierwszej kolejności rozchód zapasów dokonuje się wg cen z ostatniej dostawy

15. Wartości niematerialne i prawne - pojęcie, klasyfikacja oraz zasady wyceny

WNIP obejmują nabyte przez jednostkę prawa majątkowe, zaliczane do aktywów trwałych, nadające się do gospodarczego wykorzystania w okresie dłuższym niż rok, licząc od dnia bilansowego przeznaczone do używania na potrzeby jednostki. Są to więc prawa:

16. Nabyte przez jednostkę w drodze zakupu, aportu, darowizny a nie przez nią wytworzone;

17. Zaliczane do aktywów trwałych;

18. Przeznaczone na potrzeby jednostki

19. Niezaliczane do inwestycji

WNIP wycenia się i amortyzuje wg zasad podobnych do środków trwałych. Wartość początkową ustala się na dzień przyjęcia do ewidencji w następujący sposób:

• Nabyte prawa majątkowe wycenia się wg ceny nabycia, czyli w cenie zakupu zwiększonej o dodatkowe koszty związane z nabyciem;

• Koszty zakończonych prac rozwojowych- wg faktycznie poniesionych kosztów;

• Wartość firmy ustala się jako różnicę pomiędzy ceną nabycia określonej jednostki a wartością godziwą przejętych aktywów netto.

W trackie roku obrotowego wartość początkową zmniejszają odpisy amortyzacyjne a w przypadkach uzasadnionych także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu składnika do użytkowania a jej zakończenie nie później niż z chwilą zrównania odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową danego skłądnika

1. Leasing w rachunkowości i jego skutki w księgach i sprawozdaniu finansowym korzystającego

2. Rachunek dźwigni i jego zastosowanie w podejmowaniu decyzji krótkookresowych

Zależność rentowności kapitału własnego od sposobu finansowania działalności przedsiębiorstwa wyrażnego przez relację między stopniem finansowania kapitałem własnym oraz poziomem finansowania kapitałem obcym jest określana mianem dźwigni finansowej. Ukazuje ona wpły zmiany struktury kapitału przedsiębiorstwa na wzrost rentowności zaangażowanych w działalność kapitałów własnych. Jeśli wzrost zaangażowania kapitałów obcych w finansowanie działalności przedsiębiorstwa podnosi rentowność kapitałów własnych to występuje dodatni rezultat dźwigni finansowej. Gdy natomiast wzrost finansowania działalności przedsiębiorstwa kapitałami obcymi obniża rentowność kapitałów własnych wówczas pojawia się ujemny rezultat dźwigni finansowej.

Warunkiem uzyskania dodatniego rezultatu dźwigni finansowej jest to aby koszt kapitału obcego był niższy od zysku po opłaceniu odsetek jak ten kapitał potrafi wypracować. Powstała nadwyżka spowoduje wzrost rentowności kapitału własnego.

Ujemny rezultat dźwigni finansowej wystąpi wówczas, gdy rentowność kapitału całkowitego będzie niższa od stopy oprocentowania kapitału obcego. Wówczas zysk wypracowany przez kapitał własny będzie w części przeznaczony na pokrycie kosztu kapitału obcego. To z kolei spowoduje spadek rentowności kapitału własnego.

Rentowność kapitału własnego= Zysk netto/ kapitał własny

Prosta A obrazuje sytuację w której przedsiębiorstwo w całości finansuje swoją działalność kapitałami własnymi i nie korzysta z obcych źródeł finansowania. Prosta B- przedsiębiorstwo korzysta z kapitałów obcych.

Punkt przecięcia prostych A i B to tzw, punkt graniczny dźwigni finansowej. Opowiada mu taki poziom zysku przed spłata odsetek i opodatkowaniem EBIT dla którego rentowność kapitału własnego r 0 jest identyczna w obydwu wariantach struktury źrodeł finansowania bez udziału kapitału obcego i z udziałem kapitału obcego.

19. Rachunek kosztów pełnych a rachunek kosztów zmiennych i ich zastosowanie

20. Cel badania sprawozdania finansowego i rodzaje opinii wydawanych przez biegłego rewidenta

Celem badania sprawozdania finansowego jest wg. MSRF „umożliwienie biegłemu rewidentowi wyrażenia opinii o tym, czy sprawozdanie finansowe zostało, we wszystkich istotnych aspektach, sporządzone zgodnie z określonymi założeniami koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej”. Zgodnie z ustawą o rachunkowości (art. 65 ust. 1) „Celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest zgodne z zastosowanymi zasadami (polityką) rachunkowości oraz czy rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy badanej jednostki”.

Biegły rewident może wydać opinię:

• bez zastrzeżeń,

• z zastrzeżeniem (zastrzeżeniami),

• negatywną.

Oprócz wyżej wymienionych rodzajów opinii, biegłemu rewidentowi przysługuje również prawo odmowy wyrażenia opinii. Ponadto, zarówno opinia bez zastrzeżeń, jak i opinia z zastrzeżeniem(-ami) może zawierać dodatkowe, uzupełniające objaśnienia, które nie powodują zmiany rodzaju wyrażanej opinii. W uzupełniających objaśnieniach biegły rewident stwierdza, że są niepewności, które zostaną rozstrzygnięte w przyszłości, choć wpływają na ogólny obraz przekazywany przez sprawozdanie finansowe.

Opinia bez zastrzeżeń ma zastosowanie nie tylko w przypadku sprawozdań, które sporządzone są bezbłędnie oraz prawidłowo i zgodnie z prawdą przedstawiają rzeczywisty stan majątkowy, finansowy i wynik finansowy jednostki. Opinię bez zastrzeżeń można bowiem wydać również do sprawozdań, które są obarczone pewnymi nieprawidłowościami, ale ich skala i znaczenie są nieistotne.

Zastosowanie opinii z zastrzeżeniem może wynikać z ograniczenia zakresu badania lub z istnienia istotnych odstępstw od zasad rachunkowości bądź innych wiążących jednostkę przepisów, obowiązujących ją przy sporządzaniu sprawozdania finansowego.

Opinię negatywną stosuje się ją głównie w przypadku, kiedy zawarte w sprawozdaniu finansowym omyłki, nieprawidłowości, luki i przekłamania zniekształcają je w tak istotnym stopniu, że czytelnik sprawozdania zostałby wprowadzony w błąd co do sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowego jednostki. Biegły rewident powinien wyrazić opinię negatywną również wtedy, kiedy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności, podczas gdy w ocenie biegłego rewidenta, założenie takie nie jest uzasadnione.

Stanowisko biegłego rewidenta, zwane również odmową wyrażenia opinii znajduje swoje zastosowanie w przypadku, gdy:

• występujące w ewidencji operacji gospodarczych błędy są na tyle istotne, że uniemożliwiają uzgodnienie sald oraz sporządzenie poprawnego sprawozdania finansowego,

• ograniczenie zakresu badania jest na tyle istotne, że uniemożliwia ono wyrażenie miarodajnej i pewnej opinii na temat rzetelności oraz prawidłowości badanego sprawozdania finansowego,

• zagrożenie dla kontynuacji działalności jednostki jest znaczne.

W przypadku wydania zastrzeżenia, wyrażenia opinii negatywnej lub gdy następuje odmowa wyrażenia opinii, biegły rewident powinien uzasadnić swoją decyzję i przedstawić przyczyny zajęcia takiego stanowiska. W każdym przypadku należy wskazać zasięg i określić - w miarę możliwości liczbowo - wielkość wpływu zakwestionowanego zjawiska na dane sprawozdania finansowego.

W opinii, bez względu na jej rodzaj, nie można pominąć faktu wystąpienia poważnego zagrożenia kontynuacji działalności przez jednostkę, niezależnie od omówienia tego w sprawozdaniu z działalności jednostki i wprowadzeniu do sprawozdania finansowego.

Źródło:

• Rewizja sprawozdań finansowych pod redakcją Danuty Krzywdy, SKwP, Warszawa, 2005, s. 17, 64 - 71.

• Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 1608/38/2010 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 16 lutego 2010 r.: Krajowy Standard Rewizji Finansowej nr 1. Ogólne zasady badania sprawozdań finansowych, Rozdział X. Opinia

21. Aspekty badania sprawozdania finansowego

Podczas badania sprawozdania finansowego, biegły rewident podejmuje szereg działań, które mają na celu uzyskanie wystarczających dowodów na stwierdzenie, że zawarte w nim informacje są prawdziwe. Weryfikację stwierdzeń zawartych w sprawozdaniu finansowym można podzielić na następujące obszary, czyli aspekty badania:

1. istnienia na dzień bilansowy wykazanych w sprawozdaniu finansowym aktywów i pasywów,

2. sprawowania kontroli aktywów, względnie obowiązku zaspokojenia zobowiązań wykazanych na dzień bilansowy,

3. wystąpienia w badanym okresie operacji gospodarczych wykazanych w sprawozdaniu finansowym,

4. kompletności ujęcia aktywów, pasywów, operacji gospodarczych oraz innych ujawnianych informacji dotyczących okresu, za który sprawozdanie finansowe jest przedmiotem badania,

5. prawidłowości wyceny aktywów i pasywów,

6. ujęcia operacji gospodarczych w prawidłowej kwocie i poprawnego przypisania wynikających z nich przychodów, zysków nadzwyczajnych oraz kosztów i strat nadzwyczajnych do okresu, którego dotyczą,

7. prezentacji we właściwych częściach sprawozdania finansowego poszczególnych sald aktywów i pasywów, przychodów i zysków nadzwyczajnych oraz kosztów i strat nadzwyczajnych.

W celu osiągnięcia dostatecznej pewności, że sprawozdanie finansowe nie zawiera istotnych nieprawidłowości przeprowadza się:

• badania zgodności (pośrednie sprawdzenie wiarygodności)

• badania wiarygodności (bezpośrednie sprawdzenie wiarygodności)

Badanie zgodności (pośrednie sprawdzenie wiarygodności) polega na przeprowadzaniu testów w celu uzyskania dowodów badania stwierdzających prawidłowe zaprojektowanie oraz skuteczne działanie systemu księgowości i kontroli wewnętrznej

Badanie wiarygodności (bezpośrednie sprawdzenie wiarygodności) polega na badaniu określonych pozycji sprawozdania finansowego celem ustalenia czy spełniają one określone warunki (istnienie, kompletność, własność i prawa powiązane, dokładność, poprawność rozgraniczenia w czasie, poprawność wyceny do bilansu, właściwe ujecie w sprawozdaniu finansowym).

Źródło:

• Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 1608/38/2010 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 16 lutego 2010 r.: Krajowy Standard Rewizji Finansowej nr 1. Ogólne zasady badania sprawozdań finansowych, Rozdział III. Sposób badania, pkt.13.

• Rewizja sprawozdań finansowych pod redakcją Danuty Krzywdy, SKwP, Warszawa, 2005, s. 100 - 101.

22. Koncepcja zachowania kapitału

23. Pojęcie aktywów jednostki gospodarczej, klasyfikacja i wycena.

24. Pojęcie zobowiązań, klasyfikacja i wycena

25. Cena nabycia i koszt wytworzenia zapasów

26.Dyskonto w rachunkowości

Dyskonto odwzorowuje

zmienność pieniądza w czasie i sprowadza szacowane, przyszłe przepływy pieniężne, tak wpływy, jak i wypłaty, do bieżącej, teraźniejszej wartości tych przepływów.

Ogólnie wiadomo, że pieniądz, który ma zostać wydany za np. 5 lat w kwocie nominalnej, z perspektywy określonego dnia poprzedzającego o ileś miesięcy zaistnienie zdarzenia, w którym nastąpi ruch tego pieniądza (wpływ lub wydatek), ma na kolejne dni bilansowe inną wartość realną. Nie chodzi przy tym wyłącznie o uwzględnienie utraty wartości pieniądza na skutek zjawisk inflacyjnych, ale przede wszystkim o to, że sam pieniądz jest towarem. Ma on swą cenę i możliwość dysponowania pieniądzem należnym w przyszłości wiąże się obecnie z kosztem jego pozyskania (w tym kosztem utraconych możliwości dysponowania nim do dnia jego kasowego wpływu) lub zyskiem z odroczenia wydatku, gdyż dysponujemy czyimś pieniądzem, który w przyszłości trzeba będzie oddać (spłacić, wydać).

Dyskonto wyraża zatem różnicę między wartością nominalną a realną pieniądza, i służy do sprowadzania do tego samego mianownika wartości pieniądza w różnych okresach. Przykładowo, jeśli zakłada się, że na inwestycję trzeba wydać w 2008 r. 1000 zł, która przyniesie - w wartości nominalnej - w 2009 r. 200 zł zwrotu netto, w 2010 r. - 300 zł, w 2011 r. - 400 zł, zaś w 2012 r. - 200 zł, to z rachunku tego wynika, że suma wpływów 1100 zł jest wyższa od sumy wydatków 1000 zł i łatwo wyliczyć, że rentowność tej inwestycji  za  cały okres wynosi 100 zł lub 10% (100/1000 × 100%).

Ten prosty rachunek nie uwzględnia jednak zmiennej wartości pieniądza w czasie i samego kosztu pieniądza, stąd uzyskany wynik - rentowność 100 zł lub 10% - jest wadliwy lub po prostu mylący. Aby ustalić realną rentowność tej inwestycji, trzeba sprowadzić wszystkie strumienie przepływów pieniężnych z różnych okresów do tej samej podstawy czasowej - najczęściej jest to rok inwestycji. Dlatego wpływy w kolejnych latach powinny być sprowadzone do wartości pieniądza z 2008 r. Następuje to za pomocą dyskonta.

Problem stanowi jednak wybór właściwej stopy dyskontującej, sprowadzającej przyszłe strumienie przepływów pieniężnych do wartości porównywalnych z roku bazowego - będzie o tym mowa na końcu artykułu. Jeśli przyjmiemy, że zakładaną stopą dyskontową ma być stopa 10%, odpowiadająca oczekiwanej nominalnej stopie zwrotu z inwestycji (jest to tylko założenie), to wówczas wpływy w latach 2009-2012 wynoszą odpowiednio (dane w zaokrągleniu): 182 zł (a nie 200 zł), 248 zł (a nie 300 zł), 301 zł (nie zaś 400 zł) i 137 zł (zamiast 200 zł). Zatem w wartościach bieżących, przy oczekiwanej 10% stopie zwrotu, inwestycja przynosi 132 zł straty. Realna stopa zwrotu z inwestycji, ustalona na podstawie wewnętrznej stopy zwrotu (IRR), czyli takiej stopy, która sprowadza przepływy pieniężne netto (inwestycji) wyrażone w wartościach bieżących do zera, wynosi zaś dla tej inwestycji 3,84% (IRR (-1000,200,300,400,200) = 3,84%).

27.Kapitały własne - pojęcie, klasyfikacja i zasady ujęcia w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym

Struktura kapitału własnego

1. Kapitał (fundusz) podstawowy

2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)

3. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)

4. Kapitał (fundusz) zapasowy

5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny

6. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

7. Zysk (strata)z lat ubiegłych

8. Zysk (strata) netto

9. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)

W bilansie jednostek innych niż banki i ubezpieczyciele kapitał własny wykazywany jest w grupie A pasywów - „Kapitał (fundusz) własny”.

Struktura kapitału własnego prezentowana syntetycznie w bilansie jednostki wskazuje, że oprócz kapitału podstawowego i kapitałów rezerwowych, istnieją pewne pozycje korygujące (zmniejszające) stan kapitału własnego, należą do nich:

• Należne wpłaty na kapitał podstawowy, odzwierciedlają one zadeklarowane, lecz jeszcze nie wniesione wkłady kapitałowe przez akcjonariuszy- wykazywane jako wielkość ujemna , zmniejszająca kapitał własny

• Nabyte akcje (udziały) akcje własne z przeznaczeniem do ich sprzedaży lub umorzenia, jeżeli nie zostały sprzedane lub umorzone do dnia bilansowego, wykazuje się je jako wielkość ujemną, zmniejsza kapitał własny

• Nierozliczona strata z lat ubiegłych lub strata netto roku obrotowego również zmniejszająca wartość kapitału własnego, wykazywana jako wielkość ujemna

• Odpisy z zysku netto dokonane w ciągu roku obrotowego zmniejszają kapitał podstawowy i mogą wystąpić tylko wtedy, gdy w myśl odrębnych przepisów, dopuszczalny jest podział zysku w ciągu roku obrotowego

Kapitały własne prezentowane w bilansie powinny być zgodne co do ich rodzaju i zasad tworzenia z odpowiednimi przepisami prawa, postanowieniami statutu lub umowy o utworzeniu jednostki, a ich wielkość powinna wynikać z ksiąg rachunkowych.

Kapitał podstawowy wykazuje się w wysokości określonej w umowie lub statucie i wpisanej do rejestru sądowego.

W bilansie struktura kapitału własnego przedstawiona jest syntetycznie-pokazuje tylko stan poszczególnych składników kapitału własnego na dzień kończący bieżący i poprzedni rok obrotowy. Dodatkowe informacje o kapitale własnym, o źródłach tworzenia poszczególnych kapitałów i kierunkach ich wykorzystania, zawarte są w specjalnym sprawozdaniu . „Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym”, sporządzane przez duże jednostki, zobowiązane zgodnie z ustawą o rachunkowości do badania i ogłaszania sprawozdań finansowych. W mniejszych jednostkach, które nie mają obowiązku sporządzania „Zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym”, informacje o zwiększeniach i zmniejszeniach poszczególnych kapitałów własnych zawarte są w informacji dodatkowej, wchodzącej w skład rocznego sprawozdania finansowego.

28.Inwentaryzacja

Inwentaryzacja jest to okresowe uzgadnianie informacji zawartych w księgach rachunkowych ze stanem rzeczywistym.

Celem inwentaryzacji jest zatem sprawdzenie, czy dane w ewidencji odpowiadają rzeczywistości i skorygowanie ich o ewentualne różnice, a także rozliczenie osób materialnie odpowiedzialnych za powierzone im mienie.

Inwentaryzację przeprowadza się na ostatni dzień każdego roku obrotowego, a także na dzień zakończenia działalności przez jednostkę oraz na dzień poprzedzający postawienie jej w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości.

Rodzaje inwentaryzacji:

• ciągła - na koniec roku obrotowego,

• okresowa - raz na dwa lub cztery lata,

• zdawczo - odbiorcza (w sytuacji zmiany osoby materialnie odpowiedzialnej; dotyczy wszystkich składników majątku objętych tą odpowiedzialnością),

• nadzwyczajna (w okolicznościach specjalnych, nadzwyczajnych, nieprzewidywalnych np. pożar, kradzież).

Rozróżnia się następujące metody inwentaryzacji:

• spis z natury - dokonywany przez członków komisji inwentaryzacyjnej, na podstawie bezpośrednich obserwacji i pomiarów środków majątkowych w jednostce gospodarczej. Obejmuje możliwe do obejrzenia środki trwałe, rzeczowe składniki majątku obrotowego, środki pieniężne w kasie, papiery wartościowe. Zgodnie z art. 26 ustawy o rachunkowości inwentaryzacją drogą spisu z natury obejmuje się również znajdujące się w jednostce składniki aktywów, będące własnością innych jednostek, powierzone jej do sprzedaży, przechowania, przetwarzania lub używania, powiadamiając te jednostki o wynikach spisu. Obowiązek ten nie dotyczy jednostek świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i składowania.

• uzgadnianie sald z kontrahentami - obejmuje stan środków pieniężnych na rachunkach bankowych, pożyczki i kredyty, należności, zobowiązania.

• weryfikacja stanu ewidencyjnego - dotyczy aktywów i pasywów, których stanu nie można ustalić przez spis inwentaryzacyjny lub uzgodnienie sald z kontrahentami. Dotyczy to w szczególności gruntów rolnych, należności i zobowiązań publicznoprawnych i innych składników niemożliwych do obejrzenia.

Różnice inwentaryzacyjne obejmują:

• niedobory (zawinione lub niezawinione) - gdy stan rzeczywisty majątku jest mniejszy od stanu wynikającego z ewidencji

• nadwyżki - gdy stan rzeczywisty składnika majątku jest większy od stanu wynikającego z ewidencji

Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.

Za poprawne i terminowe przeprowadzenie inwentaryzacji odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki. Inwentaryzacja powinna być tak zorganizowana, by normalna działalność jednostki gospodarczej nie została przerwana.

Inwentaryzację zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo wartościową można przeprowadzić raz w ciągu 2 lat.

Inwentaryzację nieruchomości zaliczonych do środków trwałych oraz inwestycji, jak też znajdujących się na terenie strzeżonym innych środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie można przeprowadzić raz w ciągu 4 lat.

Inwentaryzację zapasów towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową w punktach obrotu detalicznego jednostki oraz zapasów drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną należy przeprowadzić raz w roku.

Źródło:

• Ustawa o rachunkowości, art. 26, 27.

• Notatki z wykładu „Rachunkowość finansowa” dra Konrada Stępnia.

29. Próg rentowności a marża bezpieczeństwa

Technika decyzyjna oparta na rachunku progów rentowności, polega na poszukiwaniu wartości progowej stanowiący podstawowy parametr decydujący o rentowności przedsięwzięcia.

Podstawowym kryterium efektywności gospodarowania w długich okresach jest minimalizacja kosztów na jednostkę efektu i dlatego w tych decyzjach wykorzystuje się pełne koszty jednostkowe. Przy decyzjach krótkookresowych efektywność określają parametry kosztowe wynikające z kalkulacji kosztów niepełnych (zmiennych).

Sens progu rentowności zawiera się w tym jak oddziałują zmiany wielkości sprzedaży, kosztów i cen na zysk oraz przy jakich relacjach pojawia się niebezpieczeństwo deficytu. Identyfikacja tych zależności pozwala na obliczenie progu rentowności-punktu krytycznego. Ilość krytyczną wyznacza relacja kosztów stałych do marży brutto ( cena sprzedaży -jednostkowy koszt zmienny)

Próg rentowności= koszty stałe/marża brutto

Próg rentowności zysku= koszty stałe + zysk/ marża brutto

Próg rentowności ceny= koszty całkowite +zysk/ cena hipotetyczna - jednostkowy koszt zmienny

Rachunek progu rentowności jest wykorzystywany do oceny aktualnej bądź planowanej sprzedaży. Wskazuje to na bezpieczne z punktu widzenia rentowności, zmiany wielkości sprzedaży określone wskaźnikiem zwanym marginesem bezpieczeństwa.

MB=sprzedaż rzeczywista(planowana)-sprzedaż krytyczna (wynikająca z progu rentowności)/ sprzedaz rzeczywista

Wskaźnik ten w miarę korzystnego oddalania się od progu rentowności rośnie do jedności. Jego wzrost oznacza korzystna sytuację mniejszego ryzyka wprowadzania jednostki w strefę strat.

Znajomość progu rentowności umożliwia wyznaczenie marży bezpieczeństwa nazywanej także marginesem bezpieczeństwa. Marża bezpieczeństwa informuje, w jakim maksymalnie stopniu może ulec zmniejszeniu przychód ze sprzedaży, aby przedsiębiorstwo nie poniosło straty. Marża bezpieczeństwa może być wyznaczona w wielkościach bezwzględnych, tzn. kwotowo, oraz w wielkościach względnych, tzn. procentowo.
Kwotowa marża bezpieczeństwa jest różnicą między przychodem ze sprzedaży a wartościowym progiem rentowności. Zmiana ceny sprzedaży produktów, przy niezmiennych dwóch pozostałych parametrach, powoduje przesuniecie progu rentowności:
1) jeśli cena rośnie, to próg rentowności ulega obniżeniu,
2) jeśli cena spada, to próg rentowności ulega podwyższeniu. Dotyczy to progu rentowności ilościowego i wartościowego.
Zmiana jednostkowego kosztu zmiennego, przy niezmienionej cenie sprzedaży i kosztach stałych, powoduje przesunięcie progu rentowności:
1) jeśli jednostkowy koszt zmienny rośnie, to próg rentowności ulega podwyższeniu,
2) jeśli jednostkowy koszt zmienny maleje, to próg rentowności ulega obniżeniu.

30. Dokumentacja rachunkowości

31. Zakres sprawozdania finansowego jednostki

32. Standaryzacja rachunkowości i krajowe regulacje prawne.

33. Podstawowe założenia i cechy jakościowe sprawozdań finansowych.

34. Funkcje i struktura współczesnej rachunkowości.

35. Nadrzędne zasady rachunkowości finansowej-ich systematyka i treść.

---