Temat: Cele i zadania przedmiotu.
1. Cele i zadania przedmiotu.
2. Czynniki determinujące kierunki wychowania.
3. Źródła celów i ideałów wychowania
4. Podst. opracowania i materiały źródłowe do przedmiotu.
Pedagogika praktyczna a pedagogika ideologiczna
1.Pedagogika jako nauka o człowieku i nur opozycyjny w naukach społecznych.
2.Dwa różne style uprawiania pedagogiki
3.Wielość rozwiązań dyskursywnych w pedagogice jako teorii
4. Ideologie wychowawcze w Polskiej Pedagogice XX wieku. Pedagogika jako ideologia Definicja Pedagogiki Temat: Od pedagogiki filozoficznej do pedagogiki teoretycznej.
1. Tradycje pedagogiki filozoficznej - europejskiej i polskiej.
2. Narodziny i rozwój empirycznej pedagogiki naukowej.
XIX i XX w.
Filozoficzna myśl Europejska POLSKA filozoficzna myśl Empiryczna Myśl Europejska POLSKA: J.W Temat: Nurty teoretyczne w Polskiej pedagogice XXw.
Pedagogika psychologiczna
1. Od pedagogiki funkcjonalnej do współczesnego współdziałania nauk pedagogicznych z empirycznymi naukami psychologicznymi. Reformatorski ruch Nowego wychowania
2. Oddziaływanie innych kierunków psychologicznych na pedagogikę:
Koncepcja funkcjonalna wychowania uważa, że
Wychowanie to życie a nie przygotowanie do życia (Deway)
Wpływ innych kierunków na pedagogikę.
Temat: Pedagogika socjologiczna, społeczna (socjologizm pedagogiczny, pedagogika środowisk wychowawczych)
Temat: Antropologia kulturowa.
Temat: Pedagogika kultury, personalizm pedagogiczny, pedagogika humanistyczna
1. Przebudowa podstaw nauk humanistycznych
a. nomotetyczne
b. idiograficzne
2. Rozwój pedagogiki kultury w Polsce.
3. Nurt pedagogiki religijno - moralnej
4. Filozofia egzystencjalna w pedagogice.
Czołowi przedstawiciele pedagogiki kultury.
Egzystencjalizm
Temat: Cele i zadania przedmiotu.
1. Cele i zadania przedmiotu.
2. Czynniki determinujące kierunki wychowania.
3. Źródła celów i ideałów wychowania
4. Podst. opracowania i materiały źródłowe do przedmiotu.
Cele Przedmiotu- 1.Przedmiot zajmuje się rekonstrukcją współczesnych teorii i nurtów pedagogicznych i ich konfrontacji z tradycją, 2. Uświadomienie, iż podstawą aksjologicznego systemu (System określonych wartości), w którym żyjemy nie zamykają się w granicach jednej: tradycji, ideologii czy etosu 3. Wskazanie, iż współczesny świat pedagogicznych idei nie jest ostatecznie zamkniętym zbiorem teorii czy nurtów współczesnego wychowania, ale zaledwie stworzeniem pola do ich zaistnienia, które będzie z czasem wypełniane kolejnymi ich rodzajami i odcieniami.
Zadania Przedmiotu - 1. próba wskazania podstawowych problemów pedagogiki współczesnej, do których należy przede wszystkim odpowiedź na pytanie O nią samą? O jej tożsamość? 2. Wskazania jakie pytania badawcze stawia pedagogika i jak je rozwiązuje z punktu widzenia domniemanej naukowości 3. racjonalność emancypacyjna poprzez poznanie dorobku współczesnej pedagogiki, otwarcie się na nowe a przy tym zdobycie umiejętności wypowiadania się we własnym imieniu; (wyzwolenie - emancypacja ) 4.inspiracja do własnych poszukiwań badawczych i pedagogicznych.
AD2. Czynniki determinujące kierunki wychowania.
komunizm i faszyzm systemy totalitarne po II w światowej. System totalitarny: -grupa społeczna nie jednostka -jedyny słuszny światopogląd, -cenzura słowa, inwigilacja, -ograniczony dostęp do wiedzy, -zamknięcie na świat, -ważne były: pochodzenie społeczne i poglądy.
System demokratyczny : -wolność wyboru, wyznania religii, słowa poglądów, -traktowanie jednostki podmiotowo, -światopogląd, -wybór szkół w zależności od własnych zainteresowań i zdolności, potrzeba rozwoju.
Czynniki Gospodarcze: - sytuacja finansowa państwa - determinuje rozwój techniki, - rozwój nauk współpracujących z pedagogiką: psychologia, socjologia, ekonomia, medycyna
Ad. 3. Źródła celów i ideałów wychowania Pochodzenie źródeł celów i ideałów wychowania: Tradycja, Religia, Filozofia - Etyka (podstawowe źródło celów i ideałów)
Pedagogika praktyczna a pedagogika ideologiczna
Zagadnienia
1.Pedagogika jako nauka o człowieku i nur opozycyjny w naukach społecznych.
2.Dwa różne style uprawiania pedagogiki
3.Wielość rozwiązań dyskursywnych w pedagogice jako teorii
4. Ideologie wychowawcze w Polskiej Pedagogice XX wieku.
Nazwa dyscypliny pedagogika z grec. „prowadzić chłopca”
np. w Wielkiej Brytanii zamiennie na działanie praktyczne
Pedagogika 1.jako nauka o wychowaniu. 2. jako nauka o człowieku - jest nauką społeczną. 3. jako refleksja o wychowaniu, charakter hermeneutyczny. 4. jako refleksja o wychowaniu, teorie pedagogiczne i praktyka oświatowa - element scjentystyczny i hermeneutyczny powstaje pedagogika 5. wprowadzenie pedagogiki do praktycznej nauki społecznej
I. pedagogika jako teoria objaśniająca wychowanie. II. Pedagogika jako ideologia (system totalitarny)dąży do realizowania konkretnych wzorów zachowania.
Trzy drogi poznania: 1. Pedagogika jako teoria jest otwarta i przyczynia się do rozwijania wiedzy o wychowaniu i jego procesualnym charakterze. Wiedze tą uzyskujemy na drodze eksplikacji wspartej scjentystycznym paradygmatem (jest przyczyna, skutek i przewidywanie) Dochodzi do rozwoju pedagogiki psychologicznej i socjologicznej. 2. Uzyskujemy wiedzę na drodze poznania i rozumienia humanistycznego świata wartości - pedagogika kultury. 3. Droga wyjaśniania hermeneutycznego polegająca na fenomenologicznym wglądzie, rozumieniu zjawisk i faktów.
W starożytnej Grecji tworzenie nazw było oparte na myśli logos - myśl. Na zachodzie mówi się o nauce o wychowaniu tak jak u sofistów.
W XV w. do pedagogiki włączono teorie nauczania i to spowodowało, że trzeba dobrze poznać psychologię. Okazuje się, że teoria nauczania zdominowała szkolnictwo. Szkoła nie ma czasu na wychowanie, bo jest przeładowana nauczaniem. Pedagogika jako nauka o człowieku jest różnie postrzegana, jest jedną z nauk społecznych i stąd też wiele osób próbuje pedagogice narzucić ten sam sposób uprawiania nauki jak obowiązuje w psychologii, socjologii i według tych kryteri próbują ją oceniać. Pada tu zarzut, że nie jest naukowa i powinna brać wzór do naśladowania z psychologii i socjologii - stosować ich metody badawcze (nauki ścisłe). Ten model scjentystyczny bardzo mocno się przyjął. Pytania: Kim jest człowiek? Kim może być jednostka? Jak w przemianie może dopomóc wychowanie?
Pedagogika ma badać dwie rzeczywistości: 1. Rzeczywistość empiryczną - ilościową 2. Rzeczywistość potencjalną - która ma zaistnieć, tu obowiązuje metoda jakościowa - fenomenologiczna (met. podstawowa).
Jeżeli pedagogika będzie wzorowała się na naukach społecznych to straci swoją tożsamość. Pedagogika bada rzeczywistość potencjalną i ma szansę zaistnieć pod warunkiem, że zachowa swoją tożsamość. Pedagogika nie prowadzi badań scjentystycznych - ilościowych. Jeżeli rozwinie badania jakościowe, będzie nurtem opozycyjnym w naukach społecznych.
Pedagogika jako ideologia W Polsce XX w. 1. Przed uzyskaniem niepodległości - ideał wychowania narodowego, idea integracji narodu wokół odzyskania niepodległości Ideologia wychowania niepodległego po to by budzić świadomość narodową, aby się wyzwolić Jan Paderewski propagował wyzwolenie Polski na świecie. 1918-1926r. (do przewrotu majowego) - najwyższym dobrem w państwie jest naród, a państwo ma czynić wszystko dla dobra narodu (niektórzy twierdzą, że prowadzi to do powstania nacjonalizmu Roman Dmowski „ Polska dla Polaków”) St. Prus-Szczepanowski, Z. Balicki, R. Dmowski, J. Haler - wychowanie społeczne o charakterze liberalno - demokratycznym H Radlińska St. Karpowicz 2. Po 1926r.(przew. majowy) ideał wychowania państwowego - Józef Piłsudski bohater, romantyk poległ na polu chwały. - najwyższym dobrem jest państwo, a naród ma czynić wszystko dla dobra państwa. Obywatel, pracownik który bohaterstwo wyraża w swojej pracy dla dobra państwa. 1932r. została wprowadzona koncepcja ustawy Jędrzejewskiego. 1936r. ideał wychowania obywatelskiego po śmierci Piłsudskiego. IV kongres Pedagogiczny 1939r. (propozycja by wprowadzić do szkoły przedmiot PO jako obowiązkowy), we wrześniu wojna. Po II woj. Św. - Ideologia socjalistyczna (komunistyczna) Lenin, Makarenko (czołowy wzór), wychowanie kolektywne, Bierut , Stalin Po 1952 silna indoktrynacja państwowa. 1956 - Gomułka sytuacja łagodniała, wychowanie socjalistyczne do 1989r.(transformacja ustrojowa)
Dziś wychowanie obywatelskie, Ideologia religijna,
Ogromna koncentracja na nauczaniu a mało czasu na wychowania
Definicja Pedagogiki: wg Bezwińskiej - Nauka o wychowaniu: Definicja wąska - nauka społeczna, definicja szeroka - nauka o człowieku. Def. B. Suchodolski uzmysłowił, że nauka jest nauką społeczną Wg. W. Prokopiuka Pedagogika UJ. hermeneutyczne Refleksja o wychowaniu - Dziś zastępowana nazwę Pedagogika (określonego wychowania) Refleksja o wychowaniu +koncepcje pedagogiczne+praktyka - ujęcie socjologiczne definicji pedagogiki Działalność Socjalna; Przyczyny złego kojarzenia nazwy pedagogika: 1. Sytuacja społeczno - polityczna państwa wykorzystywana jako manipulacja 2. socjologowie, psychologia nie jest wystarczająco naukowa, badawczo model scjentystyczny wg H. Spencera XIX w. wszystkie nauki są siostrami ale najstarsza Matematyka (badania liczebne)
Temat: Od pedagogiki filozoficznej do pedagogiki teoretycznej.
1. Tradycje pedagogiki filozoficznej - europejskiej i polskiej.
2. Narodziny i rozwój empirycznej pedagogiki naukowej.
XIX i XX w.
Filozoficzna myśl Europejska: J. Locke; J.J. Rousseau (Francja); J. Pastelozzi (wychowanie człowieka i pielęgnacja jego godności); I. Kant (związany z filozofią dialektyczną twierdzi, że wychowanie jest ważne jeżeli będziemy kształtować wolność osobową ducha człowieka); W. Humbolt (Niemcy pedagogika humanistyczna, przyczynił się do zreformowania szkolnictwa Pruskiego); F. Frobel (związany z wychowaniem przedszkolnym); J.F. Herbart (był twórcą pedagogiki teoretycznej, naukowej, ped. powinna być oparta na etyce która wyznacza cel i psychologii która wyznacza środki wiodące do tego celu. Opracował 4 stopnie nauczania formalnego: system, jasność, metoda, kojarzenie). POLSKA filozoficzna myśl pedagogiczna była nacechowana ideałami narodowymi. Polska była pod zaborami, lansowano romantyczny ideał wychowania. Patriota był gotów do oddania życia za ojczyznę: B. Trentowski(pedagogika przepełniona ideami wychowania narodowego, czołowy przedstawiciel romantycznej myśli pedagogicznej, autor pracy „Howanna” przedstawił tu polski system wychowania, zwracał uwagę na samodzielność w kształtowaniu i pobudzaniu ducha narodowego. Walczył o Polską szkołę na terenie zaboru Pruskiego); K. Libelt (filozof, działacz polityczny, bojownik o polską wolność w powstaniu listopadowym, należy kształtować ducha politycznego twierdził, że należy łączyć czyn (organiczny) i wiedzę jako wychowanie miało charakter praktyczny, mówił, też o powszechności oświaty i ludzi. Uważał, że patriotyzm powinien wyrażać się w samodoskonaleniu. Przeciwstawił się on myśli Kanta Bardzo pięknie pisał o miłości do ojczyzny: to, że nie ma państwa to wcale nie znaczy że niema narodu);H. Spencer (dokonał przełomu, ogłosił, że wszystkie nauki sa siostrami , dziedzina jest nauką gdy opiera się na badaniach empirycznych zaczęto te badania przenosić do nauk społecznych dochodzi do powstania pedagogiki empirycznej- rozwija się na zachodzie Niemcy , USA i nastał zmierzch nauk humanistycznych) E. Estkowski (praca u podstaw, powszechność oświaty polskiej, twórca czasopisma pedagogicznego „szkoła Polska” , przyczynił się do powstania Towarzystwa Pedagogiki w Poznaniu); H. Werenica (jego filozofia miała charakter utylitarystyczny kontynuacja Herberta korzystał z metody nauczania wychowującego, „Przewodnik Wychowania”, uważał, że pedagogika powinna być oparta na etyce i psychologii); A. Danysz (polski pedagog i historyk wychowania, kontynuator polskiej myśli pedagogicznej, powołał pierwszą katedrę pedagogiczną w Poznaniu i był jej kierownikiem)
Empiryczna Myśl Europejska: W. Wundt (psycholog, stworzył laboratorium eksperymentalne - psychologiczne i tam badał procesy wychowania, zaczął badać rozwój i higienę pracy dziecka w charakterze empirycznym); S. Hall (pojawienie się psychologii rozwojowej i wychowawczej); E. Clapared (twórca psychologii funkcjonalnej1873-1940);
POLSKA: J.W. Dawid („o duszy nauczycielstwa” przyczynił się do rozwoju pedagogiki eksperymentalnej zastosował obserwacje i testy obrazkowe, oraz metodę nauczania początkowego); A. Szycówna (rozwijała i propagowała nową metodę badań nad dzieckiem, kontynuowała myśl Dawida, uważała, że należy badać możliwości dzieci); M. Grzegorzewska (zastosowała metodę psychologiczną w pedagogice dzieci specjalnej troski, dokonała podziału na działy: surdopedagogika, tyflopedagogika, oligofrenopedagogika, p. terapeutyczna, resocjalizacja, rewalidacja ); Józef Jotejko(wykładał na uniwersytecie Belgijskim i Francuskim)
Hegel proponował dialektyczną filozofię, wychowanie wolnej osobowości, przez jej kształcenie na obiektywnych dobrach ducha ludzkiego.
Nauczanie wychowujące - wychować poprzez treść nauczania. Pedagogika Polska korzystała z dorobku pedagogiki Niemieckiej. e XX w.
Temat: Nurty teoretyczne w Polskiej pedagogice XXw.
Pedagogika psychologiczna
1. Od pedagogiki funkcjonalnej do współczesnego współdziałania nauk pedagogicznych z empirycznymi naukami psychologicznymi. Reformatorski ruch Nowego wychowania
2. Oddziaływanie innych kierunków psychologicznych na pedagogikę:
-psychoanalizy
-psychologii indywidualnej
-behawioryzmu
10 szkół alternatywnych (m.in.M.Montessori, Steiner)
Pedagogika funkcjonalna zwana także pedagogiką naturalną albo pajdocentryzmem, spowodowała ruch reformatorski i doszło do pojawienia się nowego wychowania zwanego progresywizmem (J. Dewey)
Psychologia Empiryczna narzuciła Pedagogikę Empiryczną w Polsce działają w nurcie psychologicznym w pedagogice: -Jan Władysław Dawid autor „o duszy nauczyciela” , Józef Jotejko,Jan Jakub Rousso - (pedagogika Naturalistyczna)człowiek z natury jest dobry „o wychowaniu” funkcja rozwoju i naturalnych potrzeb dziecka, wychowanka ma towarzyszyć naturalnemu rozwojowi wzrastaniu
prekursor Edward Claparede(1873-1940) „Szkoła na miarę” -1926r., „Wychowanie funkcjonalne” nie jedna dla wszystkich, ale miara jak u krawca, każdemu inna.
wychodzimy od dyktatu dorosłych kierując się dobrem dziecka, Wychowanie jest funkcją rozwoju i naturalnych potrzeb dziecka. Poszanowanie indywidualności i przywracanie równowagi, takie były podstawy ruchu nowego wychowania. Pajdocentryzm - poszanowanie indywidualności i przywracaniu równowagi funkcjonalnej m.in. podstawy teoretyczne ruchu Nowego Wychowania. Wiedza jest środkiem wiodącym do inteligencji, Myślenie jest funkcją inteligencji.
Koncepcja funkcjonalna wychowania uważa, że: 1. Uważa że, szkoła zabija u dziecka zamiłowanie do pracy 2. Czyni dziecko ośrodkiem programów i metod szkolnych 3. Czynnikiem wychowania powinien być nie strach przed karą / i nie pragnienie nagrody, ale zainteresowania 4.Szkoła powinna chronić okres dzieciństwa, często go skraca 5.Wychowanie powinno rozwijać funkcje intelektualne i moralne, a nie napychać głowy mnóstwem wiadomości 6 szkoła powinna być laboratorium a nie audytorium 7.Szkoła powinna wywoływać miłość pracy 10. Zmiana formy egzaminów, tradycyjne formy sprzyjają „napychaniu” pamięci 11. Szkoła powinna propagować nowe idee ponieważ bezład, rutyna, administracja zyskują ich poparcie.
Wychowanie to życie a nie przygotowanie do życia (Deway)
Z ducha nowej pedagogiki empirycznej „Nowego Wychowania” wyrastały oryginalne systemy wychowawcze nawet w Polsce. Przedstawiciele: Bogdan Nawroczyński (wychowanie według niego powinno być na zasadzie doboru pedagogicznego np.: według zainteresowań, zdolności a nie tylko wieku); Aleksander Kamiński (koncepcja i praktykowanie samorządu szkolnego, twórca „Zuchów”); Janusz Korczak (stworzył wychowanie samorządowe - sąd koleżeński); Czesław Babicki (zajął się opuszczonymi sierotami i stworzył tzw. system wychowania rodzinkowego. Dzieci w różnym wieku tworzyły rodzinkę, liczyła ona kilka naście osób - rodzina zastępcza???????????)Kazimierz Jerzewski (założył Towarzystwo Gniazd Sierocych, realizowało wychowanie sierot na zasadzie włączania ich do rodzin zastępczych zwanych gniazdami); ks. Jan Bosko (pedagogika prewencyjna zajmował się dziećmi które miały konflikty z prawem, stworzył hebagogię - heba bogini wiecznej młodości); Kazimierz Lisiecki (jest twórca ognisk wychowawczych dla dzieci ulicy. Twórca Towarzystwa Dzieci Ulicy. Generalnym jego założeniem jest myśl należy dziecku dać to co się mu należy z powodu tego, że się urodziło. Dziecko na świat się nie prosi. System ten opiera się na godności i honorze, wstyd za zło).
Wpływ innych kierunków na pedagogikę.
Jaki jest wpływ psychoanalizy na pedagogikę?
Twórcą psychoanalizy był Z. Freud- psychoanaliza to psychologia głębi. Jest bowiem nastawiona nie tyle na opis co na wyjaśnianie przeżyć psychicznych czy objawów. Przy pomocy sił i zjawisk tkwiących w głębinach naszej podświadomości. Według Freuda motorem życia psychicznego i postępowania człowieka są procesy nie świadome te przede wszystkim z tłumione popęd seksualny (libido). Procesy świadome - są to fakty, Procesy nieświadome - są to hipotezy. Z niezrozumiałych powodów przyjmowane są hipotezy, są to sytuacje nie zrozumiałe. Dlatego, też terapia polega na przeniesieniu nie świadomego w świadome. Techniki postępowania lekarza terapeuty: Etapy 1.Wskazanie urazu (wolne interpretacje, marzenia senne); 2. Przezwyciężenie oporu (fakty świadome wypierają hipotezy);3. Przeniesienie libido (dążenia seksualnego) z niedozwolonego obiektu na lekarza. 4. Libido pacjenta odwrócić od siebie i przypisać właściwemu obiektowi. Na tym polega tzw. sublimacja popędów. Na podstawie psychoanalizy zaczęły się rozwijać tzw. pedagogika psychoanalityczna. Metoda wychowania: poznać dziecko, przyczyny zachowań, reakcji i za pomocą odpowiednich metod oddziaływać wychowawczo. Obecnie największą popularnością cieszy się neohumanizm. Nowa psychoanaliza ma duże znaczenie wychowawcze w podtrzymywaniu jednostki. Psychologia Indywidualna - twórca Alfred Adler o tym, kim będziemy decyduje nasze dzieciństwo, styl indywidualny jednostki kształtuje się od dzieciństwa. opracował teorię planów życiowych, sposób kompensowania braków. Psychologia Behawioralna - czyli psychologia zachowań dała początek pedagogice twórcą był John Watchson. Psychologia behawioralna twierdzi, że wiedzę o człowieku należy czerpać z bezpośrednich obserwacji. Psychologia behawioralna odrzuca jako przedmiot badań świadomość, duszę według niej przedmiotem badań może być zachowanie, reakcje człowieka. Według psych beh zachowanie człowieka można uwarunkować i na tym ma polegać wychowanie. Pedagogika tradycyjna polega na urabianiu jednostki. Twórcą operacjonalizmu jest F. Skiner (twórca nauczani programowego)polega na tym, że pewne pojęcia są wyjaśniane za pomocą określonych operacji jakie możemy wykonać na określonym np. nauczanie. Prof. K. Konarzewski jest twórcą operacjonalizmu w Polsce.
Temat: Pedagogika socjologiczna, społeczna (socjologizm pedagogiczny, pedagogika środowisk wychowawczych)
1. Twórca dyscypliny i jej nazwa
2. Pedagogika socjologiczna w Polsce.
3. Nowe światło na procesy socjalizacji w badaniach amerykańskich - antropologia kulturowa (kulturalna, społeczna)
Zagadnienia społeczne charakteru i funkcji wychowania stały się przedmiotem zainteresowań socjologii i pedagogiki dyscyplin różnie nazywanych:
a. Niemcy - nazywają tę dyscyplinę - pedagogiką spoleczną, albo środowiskową, socjologiczną
b. Polska -pedagogika społeczna (termin stosowany przez H. Radlińską)
W nauce anglosaskiej (ameryk.) Występują obok siebie dwa terminy: Socjologia wychowania i Socjologia wychowania
W polskiej socjologii upowszechnił się termin socjologia wychowania, pedagogowie określają ten nurt badawczy mianem pedagogizmem socjologicznym.
Jako twórcę dyscypliny i jej nazwy socjologie de education wymienia się EMILA DURKHEIMA (1858 - 1917) twórcę francuskiej szkoły socjologicznej. E. Durkheim patrzy na wychowanie jako fakt społeczny narzucającej się jednostkom z „siłą zniewalającą”, która przynależy „wyobrażeniom zbiorowym”.
W każdym społeczeństwie system wychowawczy ma dwojaka postać jest równocześnie: Wieloraki - bo w pewnym sensie jest tyle rodzajów wychowania ile jest w społeczeństwie różnych środowisk (np. dziecko: gr. rówieśnicza, rodzina, szkoła). Jest Jeden - bo u podstaw tych różnych rozwojów wychowania „środowiskowego” leży jeden, wspólny, społeczny ideał człowieka. Są to pewne wartości uniwersalne, które są ważne, bez względu na to, w jakiej grupie funkcjonują
Ten ideał - jeden a równocześnie rozmaity staje się osią wychowania.
Ideał wychowania - cel nadrzędny wychowania, do którego dążymy. Wzór osobowy możemy naśladować, a do ideału dążymy
Ostatecznie Durkheim definiuje wychowanie następująco: Wychowanie jest działaniem wywieranym przez pokolenia dorosłe na te, które nie są jeszcze do życia społecznego dojrzałe. Zadaniem jego jest rozbudzić i rozwinąć w dziecku pewną sumę stanów fizycznych, intelektualnych i moralnych, których wymaga od niego społeczeństwo jako całość i środowisko, do którego jest przede wszystkim przeznaczone.
Przedstawiciele socjologizmu pedagogicznego w Polsce:
HENRYK ROWID - twierdził, z natury swej pedagogika musi mieć charakter socjologiczny albowiem przedmiotem jej badań jest analiza warunków społecznych, wśród jakich wychowuje się dziecko.
STANISŁAW KARPOWICZ
HELENA RADLIŃSKA - stworzyła i objęła w 1925r. Studium Pracy Społeczno - Oświatowej w Wolnej Wszechnicy Polskiej później po II w. Swiatowej w Katedrze pedagogiki społecznej w U Łódzkim.
FLORIAN ZNANIECKI prof. Un. Poznańskiego. Jego dzieło „Socjologia Wychowania” dało początek socjologizmowi pedagogicznemu w Polsce. Wychowanie dla Znanieckiego jest działalnością społeczną na którą składają się czynności których podmiotem jest wychowawca działający z ramienia grupy społecznej a przedmiotem wychowanek, jako kandydat na członka grupy. Obecnie jest nowa grupa czynników wpływu na jednostkę czyli media a nie społeczeństwo jak dawniej.
JAN STANISŁAW BYSTROŃ zajmował się wpływem kultury ludowej na jednostkę.
MARIAN FALSKI - interesował się jednostką w środowisku szkolnym, siecią szkolna, stosował metody statystyczne w swych badaniach, napisał wiele książek na temat selekcji szkół.
JÓZEF CHAŁASIŃSKI na szczeglną uwagę zasługują jego prace: „Wychowanie w domu obcym jako instytucja społeczna”, „Społeczeństwo i wychowanie”, „Młode pokolenie chłopów”
Kultura Chłopska i Pańska - podział ten nadal istnieje a czynnikiem który go pogłębia jest szkoła.
Relacje między pedagogiką a psychologią.
1. Pedagogika zachowuje charakter aksjologiczny (nauka o wartościach). Dla socjologii człowiek istnieje tylko jako część procesu społecznego, obiektywizuje ona go do pewnego stopnia zbliżając się do przyrodniczego spojrzenia na świat. 2. Pedagogika bierze człowieka inaczej, jako środek zamkniętego układu, na którego dalszych kręgach znajdują się rozmaicie interesujące go sfery, rzeczy i osoby.
Temat: Antropologia kulturowa.
Margaret Mead (1901 - 1978) „wielka dama antropologii”, amerykanka napisała pracę „Kultura i tożsamość - studium dystansu międzypokoleniowego”, stworzyła interesująca koncepcję trzech typów kultury: 1. Kultura Postfiguratywna - podstawowa wiedza o świecie i życiu przekazywana jest młodzieży przez starsze pokolenie, wedle przekonania, ze sposób życia jest odwiecznie taki sam. Ciągłość gwarantuje wszechobecność trzech pokoleń, które swą kulturę traktują jako coś naturalnego. (rodziny wielopokoleniowe w których przejawia się tradycja : święta rodzinne, ma fałszu, kłamstwa, tradycja zawodowa przekazywan z pokolenie na pokolenie). 2. Kultura Kofiguratywna - powstaje z rozpadu kultury postfiguratywnej. Znamionuje je to, iż tak rodzice jak i ich dzieci uczą się wzorców kultury od swych rówieśników. Starsi z jakichś przyczyn (np. kataklizmu, emigracji, nowej technologii) nie mogą dostarczyć młodszym praktycznych wzorów postępowania np. nauka języków, obsługi komputera. Zerwanie ciągłości więzi społecznych (każda grupa żyje w swojej rzeczywistości)- różnica rzeczywistości w której żyjemy np. dzieci i osoby starsze. 3.Kultura prefiguratywna - jesteśmy obecnie świadkami jej pojawienia się, charakteryzuje się tym, ze starsze pokolenie może uczyć się od młodszego pokolenia, są zgoła odmienne, następuje zerwanie ciągłości między przeszłością i teraźniejszością: wyrazicielem przyszłości staje się młodzież. (zanik tradycji, zerwanie pokoleniowej więzi, brak autorytetów, głęboka izolacja między jednym pokoleniem a drugim. Obserwujemy w związku z tym ogromną presję, wzrasta liczba samobójstw, sytuacji dramatycznych. Nie istnieje jednak całkowita przepaść między nimi są wartości uniwersalne do których musimy się odwoływać)
Do wpływu psychologii na pedagogikę doszło pod wpływem psychologii.
Socjologia stosuje statystkę w badaniach. Podstawą jej badań są badania matematyczne. Zaczęła ona oddziaływać na pedagogikę nie tylko ze względu na metody badań ale, przez to, że uznano wychowanie jako czynnik społeczny. Rozwinął się nurt socjologiczny. Nurt psychologiczny opierał się na czynnikach genetycznych.
Socjologia zajmuje się funkcjonowaniem jednostki w grupie społecznej (ujęcie wąskie: rodzina; ujęcie szerokie: państwo). Grupa czynników środowiskowych i społeczny psychofizyczny rozwój człowieka.
Temat: Pedagogika kultury, personalizm pedagogiczny, pedagogika humanistyczna
1. Przebudowa podstaw nauk humanistycznych
a. nomotetyczne
b. idiograficzne
2. Rozwój pedagogiki kultury w Polsce.
3. Nurt pedagogiki religijno - moralnej
4. Filozofia egzystencjalna w pedagogice.
Człowieka należy traktować wielowymiarowo. Pedagogika kultury zajmuje się duszą człowieka. Nazywana jest również pedagogiką humanistyczna albo personalizmem pedagogicznym. Podstawą metod badań są tu metody jakościowe. Nie jest związany z rywalizacją z psychologią i pedagogiką, ale alternatywą rozwoju człowieka. Metody Jakościowe: metoda fenomenologiczna; analiza indywidualnych przypadków; metody opisujące, wyjaśniające. Pedagogika kultury bada rzeczy potencjalne (musimy przewidywać).
Pedagogika Kultury - kierunek myśli pedagogicznej określający proces kształcenia jako internalizacje wartości (dóbr) kultury wzbogacających siły duchowe człowieka. rozwijany w pierwszej połowie XXw. głównie w Niemczech. (Polska: Nawroczyński, Essen, Suchodolski Niemcy: Kerschensteiner, Dilthey)
Kultura oddziaływuje na nas, gdy ją rozumiemy np. rzeźba, malarstwo. Persona- osoba nie dosłownie ale duchowo.
Kryteria podziału nauk: przedmiot, zadania, metody badania. Przebudowa podstaw nauk humanistycznych ( w przeciwieństwie do pozytywistycznego modelu nauk i poznania naukowego): 1. Uświadamia, że przedmiotem nauk humanistycznych są w szerokim słowa tego znaczeniu, wytwory kultury jako wytwory psychofizyczne - jest to rozróżnienie świata psychicznego i duchowego. 2. Uwidoczniła się także w zadaniach, jakie stawiają sobie badania humanistyczne. To uświadomienie swoich zadań doprowadziło do rozróżnienia: nauki nomotetyczne formułujące prawa- nauki przyrodnicze i nauki idiograficzne opisujące odrębność struktur świata humanistycznego - nauki humanistyczne. 3. Uświadomiła różnicę w metodach badań świata humanistycznego w stosunku do metod badania przyrodniczego: opis, wyjaśnianie.
Czołowi przedstawiciele pedagogiki kultury.
W NIEMCZECH: Dilthey Wilhelm 1833 - 1911, filozof i teoretyk kultury jeden z twórców filozofii życia, uzupełnił Kantowską krytykę poznania przyr. krytyką poznania humanistycznego (przyrodę wyjaśniamy - ducha rozumiemy) wywarł wieli wpływ na kulturę początek 20 wieku. Jako pierwszy stwierdził, że człowieka można zrozumieć nie przez psychologiczne eksperymenty, lecz przede wszystkim przez historię i kulturę, która zaspokaja jego potrzeby duchowe ukazuje naszą ekspresję, tożsamość. Jego dzieła- „Pisma Estetyczne”
Spranger Edward 1882- 1963, filozof, psycholog i pedagog, twórca tzw. psychologii rozumiejącej, swoją filozofią kultury wywarł wpływ na psychologię rozwojową i pedagogikę labensformen. Zbudował typologię idealnych struktur osobowości:
1.typ teoretyczny o nastawieniu poznawczym 2.typ estetyczny o nastawieniu ekspresji 3.typ ekonomiczny o nastawieniu utylitarnym konkretny4.typ religijny poszukujący wartości bezwzględnych 5.typ społeczny o odmianie społecznika 6.typ polityka 7.typ złożony np. techniczny i pedagogiczny.
Kerschensteiner Georg 1854 - 1932 pedagog prof. Uw w Monachium, twórca koncepcji szkoły pracy, z godnie, z którą aktywność rzemieślnicza, będąca zarazem elementem wychowania obywatelskiego odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu osobowości, współtwórca pedagogiki kultury. „Pojęcie szkoły pracy”
proces wychowania -polega na tym, że wychowanek wnikając w dobra kultury przeżywa i rozumie tkwiące w nich ponadczasowe wartości - prawdę, piękno, sprawiedliwość.
POLSKA: Nawroczyński Bogdan 1882-1974pedagog prof. uniw. Warszawskiego jeden z twórców polskiej pedagogiki naukowej, przedstawiciel pedagogiki kultury. Zasady nauczania rozróżnia: 1. Fakt kulturowy - to taki fakt społeczny, który jest wspólny wielu grupom, krąży po między ich członkami i przechodzi w tradycje. 2.Fakt Kulturowy - fakt skierowany na cele obowiązujące w danej kulturze (normy).
- życie duchowe składa się z faktów kulturowych (czynności, wytworów psychicznych i psychofizycznych i wytworów kultury)
Czynności kulturalne - są „intencjonalne” skierowane na cel. Wprowadzają nas w świat wartości moralnych.
Wytwory kulturalne najczęściej nazywamy dobrami kultury. Następuje w nich realizacja celów. Dzielą się na: 1. Zewnętrzne np. dział sztuki i nauki. 2. Wewnętrzne np. wykształcenie, charakter, osobowość.
Procesy wychowawcze to procesy duchowe kształtujące się pod wpływem obcowania z dobrami kulturalnymi procesy wnikania i wrastania w świat wartości, których dobra te SA nośnikiem.
Hessen Sergiusz 1887-1950 filozof, pedagog, psycholog, pochodzenia rosyjskiego od 1923r. na emigracji od 1935 w Polsce. Wychowanie powinno przebiegać etapami i dążyć do autonomii. 1. Autonomia niemożliwości uznawania praw. 2. Heteronomia uznawanie prawa płynącego z zewnątrz 3. Autonomia uznanie prawa płynącego z wewnątrz.
Wyróżnia w strukturze wychowania 4 następujące wartości: 1.Życie biologiczne, czyli psychofizyczny rozwój człowieka (pedagogika naturalizmu, pajdocentryzm). 2.Warstwa bytu społecznego - pedagogika socjologiczna. 3. Warstwa kultury duchowej (pedagogika kultury lub humanistyczna, personalistyczna) 4. Warstwa doskonałej wspólnoty moralnej u podstaw, której musi lec pierwiastek doskonałej miłości w sensie czynnej miłości do bliźniego.
Bogdan Suchodolski - 1903-1992 pedagog, historyk, filozof, prof. U. Warsz. „Wychowanie dla przyszłości”, „Dzieje kultury polskiej”, „Wychowanie mimo wszystko” wychowanie po przez wrastanie w dobra kultury.
Humanizm Personalistyczny Personalizm - nurt filozofii XXw. głoszący nadrzędności wartości osoby ludzkiej wobec uwarunkowań historycznych i społeczno - ekonomicznych rozwinął się w wersji społecznej (E. Mounier) i humanizmu integralnego (J. Maritau) duże znaczenie ma p. katal. oparty na neotomizmie (E. Gilson, M.D. Chenu, K. Wojtyła)
Główni Przedstawiciele.
Emanuel Mounier - 1905-1950francuski filozof należy dać jednostce prawo do samostanowienia kształtowania osoby ludzkiej twórca nurtu katol.
Jacgues Maritau - 1882 - 1973franc. prof. przedstawiciel neotomistycznego personalizmu, zajmował się problemami współczesnej cywilizacji i filozofii wychowania. Jednostka nie należy do nikogo ma prawo samostanowienia, humanizm integralny.
Jan Paweł II (Karol Józef Wojtyła) - ur1920r w Wadowicach - zm. 2005r , papież od 1978r. filozof, teolog, poeta, dramatopisarz. Działalność jego odznaczała się dbałością o czytelność nauki i świadectwa kościoła w e współczesnym świecie, a do jej głównych kierunków należy obrona i uzasadnienie katolickich zasad moralnych. Osoba ludzka według niego jest takim dobrem, które nie może być traktowana jako przedmiot użycia, a właściwe i pełnowartościowe odniesienie do niej stanowi tylko miłość. Podstawowym wymogiem normy personalistycznej jest pełne uznanie wartości i godności osoby, która łączy się z biblijnym przykazaniem miłości bliźniego. Odnosząc tą normę do wychowania, można mówić o obowiązku afirmacji ponadrzeczowej i ponadkonsumpcyjnej (ponadużytkowej) wartości osoby ludzkiej. Norma personalistyczna zabrania posługiwania się osobą jako środkiem do celu, jako jakimś bezosobowym przedmiotem prowadzącego do zredukowania jej wartości.
Egzystencjalizm
Rozwijał się pod wpływem różnych pojęć i myśli, został uznany za wydarzenie epoki. Kategorie: Kategorie egzystencji - istnienie, Kategoria esencji - istota. Wyróżnienie tych kategorii sięga średniowiecza duży wpływ miała filozofia Sarena Kirgarden oraz filozofia Hegla, Niczego, Froida - psychoanaliza. w Niemczech prekursorem był: M. Haideger i K. Jasperski. We Francji można wyróżnić dwa nurty: Chrześcijański - Gabriel Marsel i Laicki - Jam Pol Sart (Sandre). Egzystencjalizm jest filozofią systemów istnienia sensu ludzkiego. Wyraża dążenia i potrzeby ludzi XX w. i zajmuje się jego egzystencją: -Kwestia lęku, - Kwestia zmienności, - Kwestia niepewności, - Kwestia przypadkowości, - Kwestia śmierci.
Według egzyst. istota (esencja) nie przesądza o (egzystencji) istnieniu. Przeciwstawiali się traktowaniu człowieka tak jak to rozumiała pedagogika kultury. Twierdzili, że skoro człowiek jest tym, czym sam siebie zrobił to może być jeszcze czymś więcej, to jest najważniejsze zadanie człowieka ciągłe pokonywanie samego siebie, to zadanie jest niezwykle heroistyczne -etyka heroizmu. Egzyst. nie ufali ideałom. Wychowanie powinno polegać na stwarzaniu możliwości, aby jednostka mogła żyć na własny rachunek. Przeciwstawiali się nurtowi socjologicznemu. Twierdzili, że dobry wychowawcza to ten, który w wyniku komunikacji jest w stanie samowychowania.
10