Retoryka i erystyka

Zagadnienia egzaminacyjne:

1. Istota, źródła, determinanty i funkcje przekonań. (ok.)

2. Strony w sporze i ich zachowanie. (ok.)

3. Rodzaje problemów. (ok.)

4. Repliki dyskusyjne. (ok.)

5. Etapy cyklu erystycznego. (ok.)

6. Obowiązki przewodniczącego sporu. (ok.)

7. Dezinformacja w procesie komunikowania- rodzaje i przyczyny.

8. Budowa i funkcje komunikatów propagandowych. (ok.)

9. Główne (typowe) właściwości komunikatów propagandowych. (ok.)

10. Weryfikowanie przydatności komunikatów. (ok.)

11. Budowa i etapy przygotowania przemówień oraz innych tekstów nakłaniających.

12. Cechy i powinności dobrego mówcy.

13. Zasady erystyczne (angażowanie uwagi, działania zjednawcze). (ok.)

14. Drogi przekonywania.

15. Sposoby i techniki nakłaniania.

Rzeczy potrzebne do osiągnięcia celu: Grecy mówili że trzeba mieć te 3 żeby zrobić coś dobrego

1. Wiedza śledzenie nowości i ich krytyczne traktowanie

2. Talent jeśli nie masz talentu zasłaniaj to wiedzą i ćw uzywaj dowcipnych uwag

3. Ćwiczenia musimy się ciągle doskonalic w tym co robimy

Elementy skuteczności komunikatu:

1. docere- nauczyć, pouczyć, przekazać wiedzę tak, by mogła być przyswojona przez drugą stronę, by mieściła się częściowo w wiedzy już posiadanej- nowe musi się zazębić z tym co stare

2. delectare- przekazując wiedzę wywołać pożądane wrażenie estetyczne, sprawiać przyjemność, a nawet zabawiać

3. movere- poruszyć, czyli wywołać określoną reakcję- emocjonalną, intelektualną, tak by przekonać kogoś do zrobienia czegoś, wykazać, że leży to w jego interesie

Pyt 1. Istota, źródła, determinanty i funkcje przekonań?

Przekonania

Thomas Hobbs wyróżnił 2 skutki rozumowania: wiedzę i przekonania.

Wiedza- to rozumowanie oparte na danych sprawdzonych empirycznie

Przekonania- to rozumowanie oparte na innych podstawach np. intuicji, woli, wyobrażeniu, czy marzeniach

Przecięcie w danym miejscu łańcucha rozumowania pozwala odkryć przypuszczenie lub wątpienie- są to nieuzasadnione dostatecznie przekonanie. Natomiast ostatecznych rezultatem procesu rozumowania to ostateczne przekonanie powstałe na drodze poszukiwania prawdy. Przekonania są zjawiskiem nieodłącznie towarzyszącym procesowi poznawczemu (jest to pewien etap lub stopień poznania). Przekonanie o słuszności czegoś może być skutkiem tylko własnego procesu rozumowania. Oparcie swego zdania na zdaniu autorytetu innej osoby to przeświadczenie, wiedza w sensie świeckim. Wtedy sąd dotyczy nie tyle rzeczy, co osoby.

Przeświadczenie- przekonanie o autentyczności osoby i słuszności tego, o czym ona mówi. W naturze człowieka jest to, że swoje przekonania zawsze jako słuszniejsze, prawdziwsze.

Przekonanie jest zakresowo szersze od wiedzy. Wiedza natomiast nie musi być elementem przekonania.

David Hume- przekonanie lub przeświadczenie o czymś można określić najściślej jako idee żywą odnoszącą się do impresji danej naturalnie lub z nią skojarzoną.

Impresja- nasze wrażenie zmysłowe

Idea- odzwierciedlenie impresji w naszym przekonaniu

Człowiek może być przekonany tylko o tym, co bezpośrednio widzi, doznaje, czuje. Przekonanie powstaje zatem na drodze doświadczenia.

Immanuel Kant- przekonanie polega na uznawaniu czegoś za prawdę, z tym, że powinna ona opierać się na podstawach obiektywnych. Kryterium prawdziwości jest zgodność z przedmiotem przekonania. Jeśli przekonanie ma charakter wyłącznie podmiotowy i opiera się wyłącznie na subiektywnych podstawach, to taki stan rzeczy nazywamy wmówieniem. Gdyż jest to tylko pozór prawdy. Kant wyróżniał 3 stopnie uznania czegoś za prawdę: mniemanie, wiarę i wiedzę.

Mniemanie- to uważanie czegoś za prawdę, jest ono niewystarczające ani przedmiotowo ani podmiotowo.

Wiara- uważanie czegoś za prawdę wystarczające podmiotowo, ale zazwyczaj niewystarczające przedmiotowo.

Wiedza- uważanie czegoś za prawdę wystarczające zarówno przedmiotowo, jak i podmiotowo.

Np. Wydaje mi się, że chyba w Himalajach jest Yeti.

„wydaje mi się”- niepewność podmiotowa

„chyba”- niepewność przedmiotowa

„jest”- mniemanie

Np. Jestem pewien, że Bóg istnieje. (wiara)

Np. Jestem pewien, że 3 razy 3 to 9. (wiedza)

Modalność przekonania- polega na tym, że wypowiadamy się o słuszności swoich sądów z różnym stopniem przekonania.

Kant wyróżnił 3 stopnie przekonania (formy modalności):

1. sądy problematyczne- gdy stwierdzenie lub przeczucie przyjmuje się jedynie za możliwe, są prawdziwe w momencie wypowiadania

2. sądy asertoryczne- uważa się za rzeczywiste (prawdziwe)- koncepcja klasyczna prawdy

3. sądy apodyktyczne- uważa się je za konieczne (a więc tak musi być), są prawdziwe zawsze

Koncepcje teorie prawdy Żródła

1. klasyczna Prawda to zgodność rzeczy i myśli Arystoteles . Prawdziwość jest własnością tylko tych sądów które dają nam wierne odbicie obiektywnie istniejącej rzeczywistości ( obiektywnie czyli jest to co istnieje)

2. konwencjonalistyczna Prawdą jest to co przyjęło się nazywać zgodnie z umową

- konwencjonalizm skrajny E. le Roy prawdą jest to na co zgodzili się wszyscy użytkownicy danego języka

- konwencjonalizm uniwersalny H. Poincare prawda jest to na co zgodzili się dani użytkownicy języka w konkretnym akcie porozumienia

c) pragmatystyczna prawdą jest to co jest zgodne z dążeniami człowiek co jest mu użyteczne zapewni powodzenie - pewnym wariantem pragmatyzmu jest prawda jako ekonomia myślenia ten sąd jest prawdziwy który w Fajkis sposób jest oszczędny

d) koherencyjna prawda to zgodność twierdzeń miedzy sobą a przede wszystkim zgodność z danym systemem wiedzy w ramach którego one funkcjonują trójkąt 180

e) personalistyczna- substancjalistyczna dla osoby religijnej jedyna prawdą substancjalna jest Bóg. Chrystus - Jam jest drogą, prawdą i żywot - dla wierzących jednym z kryteriów prawdy jest źródło a tzn. to jest prawdziwe co Bóg podaje do wierzenia przez księgi objawione, kosił, tradycje.

f) oczywistości - rene Descartes Sądem prawdziwym jest jedynie taki sąd który jest oczywisty. Oczywistość to

- stan psychiczny wyrażający pełną aprobatę intelektualną i emocjonalną dla wypowiadanego sądu

- sposób logiczny sąd nie może być zanegowany bez jednoczesnego negowania tychze reguł czyli bez popadania w sprzeczność

George Wilhelm Hegel- przekonanie to subiektywna refleksja, wewnętrzne nastawienie, poczucie słuszności czegoś. Słuszność przekonania czegoś wyraża się w tożsamości z samą wiedzą, a nie w zgodności z rzeczywistością. To wewnętrzne nastawienie musi być podporządkowane jakiejś nadrzędnej idei. Jest nią np. myśl państwowa- zakaz przekonania lub rezygnacja z wszelkich indywidualnych poglądów sprzecznych z substancjalną istotą państwa.

Kazimierz Ajdukiewicz (filozof i logik)- przekonanie to przeświadczenie o słuszności głoszonych sądów.

Tadeusz Kotarbiński- przekonanie to stosunek do wypowiadanych zdań, ale taki stosunek, w którym wyraża się pewność, że zdanie jest słuszne.

Władysław Witwicki- przekonanie to fakt psychiczny uznawania bądź nieuznawania rzeczywistości jakiegoś przedmiotu.

Bolesław Hoznawski- przekonanie to sąd wartościujący, taki sąd w którym wyrażamy ważność i znaczenie zjawisk, poglądów i teorii dla naszego postępowania. Ewentualnie przekonanie może być emocjonalnym ustosunkowaniem się do otaczającego nas świata. Przekonanie zawiera w sobie proces poznawczy i proces emocjonalny.

Wincenty Okoń- przekonanie to wiadomości połączone z uczuciem i procesami wolicjonalnymi, a przez to taki wiadomości, które stanowią wytyczne naszego postępowania.

PRZEKONANIE- subiektywne przeświadczenie albo pewność co do prawdziwości czegoś.

Źródła, składniki i determinanty przekonania:

1. wiedza

2. uczucia

3. doświadczenie

4. intuicja

5. wola

6. wyobrażenie

7. sen

8. halucynacja

9. marzenie

10. rozumowanie

11. autorytet

12. wzorce i uwarunkowania socjokulturowe

13. osobowość człowieka

Rodzaje przekonań:

• Władysław Witnicki- aktualne i potencjalne

Aktualne- oparte na bezpośrednich wrażeniach zmysłowych

Potencjalne- cały zasób zdobytej i aktualnie zachowywanej wiedzy w formie poglądów i zasad oraz postaw naukowych, życiowych i społecznych

• Tadeusz Czeżowski- wiedza i wiara

Wiara- nie wymaga oczywistości

Wiedza- przekonania oczywiste (dające się udowodnić):

• apodyktyczne- poprzez które poznajemy podstawy ontologiczne twierdzenia o charakterze apodyktycznym, czyli „tak musi być”

• introspekcyjne- takie, które wynikają z bezpośredniego poznania introspekcyjnego, czyli „wiem co czuję i co myślę”

• zmysłowe- takie, które powstały na tle żywego spostrzeżenia konkretnych faktów (odpowiednik aktualnych u Witnickiego)

• demonstratywne- ich oczywistość wynika logicznie z innych przekonań oczywistych

• Tadeusz Szaciło- przekonania podzielił na racjonalne i irracjonalne oraz na silne i słabe:

• racjonalne- oparte na myśleniu logicznym i powstałe jako zwarte schematy, prawidłowości, właściwe poszczególnym dyscyplinom naukowym i fachowym

• irracjonalne- oparte na innych podstawach - wyobrażeniach, intuicji, instynkcie

Funkcje przekonań:

1. kierownicza- przekonania dostarczają motywacji i uzasadnienia do wyborów, decyzji, działań, zachowań, postaw

2. wyjaśniająca- nasza dotychczasowa wiedza, przekonania pozwalają nam zrozumieć i poznać elementy nowej wiedzy, inne przekonania

3. wartościująca (aksjologiczna)- nasze przekonania są także kryterium ocen wszystkiego co nas otacza- postaw, przekonań, działań

4. kontrolna- polega na kontroli nowych przekonań (bądź wiedzy) z przekonaniami dotychczas zdobytymi; ta kontrola może polegać także na kontroli działania z przekonaniami, czyli zgodności „słowa i czynu”

Geneza erystyki

1. z mitologii- od bogini Eris- niezgoda

2. etymologicznie- spór, zwada

Erystyka- to wiedza (ewentualnie sztuka) na temat rzetelnych (uczciwych, lojalnych, nieuczciwych) zasad, sposobów bądź technik i taktyk skutecznego prowadzenia sporu (proces nakłaniania). Obejmuje także wiedzę na temat prawidłowego przygotowywania się do sporu oraz optymalizacji jego oczekiwań.

Pyt 2. Strony w sporze i ich zachowanie?

Proponent - osoba, która przedstawia daną tezę (sąd, twierdzenie) i którą powinien uzasadnić, a może to zrobić na 3 sposoby:

1. pozorny- polega na przytoczeniu dużej ilości jakichkolwiek argumentów, które stwarzają tylko iluzję rzetelnego dowodzenia

2. wystarczający- przytaczanie argumentów, które ze względu zarówno na ilość jak i jakość, zaspokajają oczekiwania drugiej strony co do zakresu, trybu i sposobu dowodzenia

3. konieczny- przytaczamy wszystkie argumenty, które łącznie wyczerpują merytoryczną zawartość przedmiotu sporu, a są to argumenty oparte na 1)aktualnej, rzetelnej wnikliwej analizie stanu faktycznego 2) aktualnej wartościowej wiedzy naukowej bądź fachowej z zakresu przedmiotu sporu. Ta wiedza może być oparta 3) na odpowiedniej skali doświadczeń lub na opiniach solidnych ekspertów

Oponent - osoba, która częściowo lub całkowicie przeczy tezie (lub argumentacji) proponenta , a która powinna to przeczenie uzasadnić, ale czynić tego nie musi. Jeżeli zaś uzasadnia to może to zrobić na 3 sposoby:

1. pozorny

2. wystarczający

3. konieczny

Przewodniczący

Cechy dobrego przewodniczącego

- winien być fachowcem w danej dziedzinie

- winien być autorytetem dla wszystkich stron sporu

- winien potrafic się zdystansować do własnych poglądów ( swój pomysł na rozwiązanie dyskutowanej kwestii traktuje jako jeden z wielu nie najważniejszy

- winna to być osoba o anielskiej cierpliwości

- winien on znac i realizować 21 obowiązków a najaważniejsze to:

sposoby wywołania dyskusji

• wykorzystanie zawodowych dyskutantów łamaczy lodu

• pozostawienie problemu w formie otwartej tzn. przedstawic kilka różnych punktów widzenia w danej kwestii a następnie we właściwej kolejnościzadać 3 pytania co panstwo sądzą o tych stanowiskach? Które z nich jest najlepsze ? Czy w naszej sytuacji możemy wymyśleć coś lepszego

• na początku sporu należy oddac inicjatywe uczestnikom dopuścić nawet kilka wypowiedzi nie na temat

• przewodniczący wtedy gdy uczestnicy są bardzo pewni siebi zadajmey pytania prowokacyjne Czy my jesteśmy w stanie rozstrzygnąć tę kwestie ?

Sposoby zapobiegania uniesieniom emocjonalnym

• w przypadku narastania napięcia emocjonalnego na Sali przewodniczący prosi dyskutantów by dla własnej wygody przemawiali siedząć

• przy pewnym niezbyt duzym wzburzeniu emocjonalnym na Sali przewodniczący powinien zarządzić dłuższą pzrerwe w obradach a po niej nie wracać do poprzedniego tematu

• przy bardzo dużym wzburzeniu przerwa jest niepożądana bo przewodniczący byłby posądzony o manipulacje. W takim przypadku przewodniczący powinien sam zabrac głos mówic monotonnie bardzo głośni banalnie oraz na tyle długo aż psychicznie wyczerpie słuchaczy

• przewodniczący nie powinien dopuścić do bezpośredniej wymiany zdań miedzy uczestnikami a gdy do takiej wymiany dojdzie przewodniczący winien odebrać głoś a następnie oddać go kolejnym z listy

• aby samemu nie ulec emocjom przewodniczący powinien notować głosy dyskutantów na marginesie zapisywać komentarze do ich kolejnych sformułowan oraz pilnie obserwować otoczenie

Przewodniczący- może prowadzić spór w sposób obiektywny bądź tendencyjny.

1. obiektywnie- gdy ma na względzie rozpoznanie prawdziwego stanu rzeczy i (lub) podjęcie optymalnej decyzji

2. tendencyjność może mieć 3 postacie:

• przewodniczący prowadzi spór zmierzając do decyzji która jest niekorzystna

• prowadzi spór w taki sposób, że uprzywilejowuje jedną ze stron

• prowadzi spór zmierzając do rozstrzygnięcia zgodnego z jego pomysłem

Audytorium- czyli słuchacze, którzy mogą zachowywać się w sposób bierny lub czynny.

1. bierny- nie wykazują żadnego zainteresowania, nie interesuje ich ani przedmiot sporu ani możliwości rozstrzygnięcia interesujących ich kwestii przewodniczący musi ich przekonac ze przedmiot sporu lezy w ich interesie

2. czynny- zachowują się w sposób czynny kontrolowany (zarówno przedmiot sporu jak i możliwości jego rozwiązania są w pełni racjonalizowane przez audytorium) lub niekontrolowany (przedmiot sporu i możliwości jego rozstrzygnięcia doprowadzają do eskalacji emocji, do tego stopnia, że mogą uniemożliwiać krytyczne myślenie)

Zachowania stron w sporze

Konfrontacja - postawa szlachetne (pożądana), która polega na:

1. postawieniu prawdziwej tezy

2. uzasadnieniu jej w sposób co najmniej wystarczający

3. pilnym śledzeniu twierdzeń uczestników sporu oraz argumentacji dla twierdzenia i wskazywanie na występujące w nich błędy merytoryczne lub formalne

Ekspresja erystyczna- wszelkie zachowania mające prowadzić do zwycięstwa za wszelką cenę, za pomocą zarówno dozwolonych, jak i niedozwolonych środków.

Cele:

1. zgodne (zbieżne)- spór dotyczy środków, metod czy też tryby dochodzenia do celu

2. rozbieżne (niezgodne)- logiczny zapis tej struktury celów jest następujący- jedna strona proponuje cel A, druga B, trzecia C. Cele są różne, ale się nie wykluczają i można je realizować na drodze kompromisu lub redukując je do innych postaw

3. sprzeczne (przeciwstawne)- logiczny zapis struktury celów: jedna strona proponuje cel A, a druga nie-A, można znaleźć cel trzeci, pośredni choć nie zawsze się to udaje

Dialektyka - to umiejętność prowadzenia rozmowy, dyskusji i umiejętność dowodzenia. Twórcą dialektyki był Protagoras z Abdery (V w p.n.e.), który powiedział, że człowiek jest miarą wszechrzeczy. To on wymyślił antylogię, czyli taki sposób przekazywania myśli, który polega na przekazywaniu każdego zagadnienia z ich przeciwieństwami, czyli przytaczanie zarówno argumentów „za” jak i „przeciw”.

Sofistyka- twórcą jest Gorgiasz z Leonbino. Jego tezy:

• można udowodnić wszystko, nawet to, że białe jest czarne

• przesuwanie cech

• posługiwanie się nieostrością pojęć, czyli nieścisłością

• wieloznaczność

• sofizmaty- jest to taki sposób rozumowania, dowodzenia, argumentowania, który tylko pozornie jest prawdziwy, a tak naprawdę zawiera jakiś ukryty błąd

Metody Sokratesa:

1. elenktyczna- polega na zbijaniu twierdzeń przeciwnika jako nieprawdziwych

2. majentyczna- polega na tym, że proponent buduje siatkę logicznie uporządkowanych pytań, która nie ma doprowadzić oponenta do celu, który proponent sobie postawił

Pyt 3. Rodzaje problemów?

Rodzaje problemów:

1. problemy dotyczące stanu faktycznego- takie których istotą jest odpowiedź na pytanie „jak jest?” lub „jak było?”. Formą odpowiedzi na te pytania są zdania opisowe rejestrujące istotę, cechy i funkcje poszczególnych elementów danego wycinka rzeczywistości, relacje między faktami, przebieg zdarzenia

2. problemy dotyczące stanu postulowanego- takie których istotą jest odpowiedź na pytanie „jak być powinno?' lub na pytania pokrewne takie jak „czy wolno, czy nie wolno?”, czy ma się prawo, czy nie ma się prawa?”. Formą odpowiedzi na te pytania są normy, które to można podzielić na normy:

• etyczne- które dzielą się na niezależne (autonomiczne) i zależne (heteronomiczne, autorytetu). Źródłem norm etycznych niezależnych jest sama jednostka tworząca samodzielnie lub dobrowolnie zapożyczająca je od innych. Sankcją za naruszenie tych norm jest np. wyrzut sumienia, a niekiedy obawa przed odrzuceniem przez grupę (ostracyzm społeczny). Źródłem norm etycznych zależnych jest jakaś siła transcendentalna w stosunku do jednostki, zazwyczaj w postaci Boga. Ażeby zapoznać się z istotą i znaczeniem tych norm należy odwołać się do osób, instytucji czy organizacji stających na ich straży. Sankcją za naruszenie tych norm jest nie tylko wyrzut sumienia, ale także obawa przed karą w życiu wiecznym.

• prawne- tworzone w sposób podobny do etycznych, a sankcją za ich złamanie jest postępowanie karne, cywilne

• technologiczne- praktyczne umiejętności takie jak przepisy, recepty, instrukcje i zasady

• problemy dotyczące wartości - takie których istotą jest odpowiedź na pytanie „ile coś jest warte?”. Formą odpowiedzi na to pytanie są oceny formułowane w oparciu o określone kryteria. Tym kryterium są najczęściej wymienione wyżej normy.

„Na temat założeń zasadniczych nie należy dyskutować”.

Karl Poper- należy dyskutować na każdy temat, ale pod trzema warunkami:

1. posiadać rzetelną wiedzę na temat przedmiotu sporu

2. znać i praktycznie zastosować zasady i sposoby, techniki i tryby przekonywania- wiedza z zakresu logiki, dialektyki, retoryki

3. mieć dar przekonywania

Pyt 4. Repliki dyskusyjne?

Repliki dyskusyjne- jest to odpowiedź na stanowisko drugiej strony. W tym stanowisku mieszczą się trzy rzeczy: twierdzenie, pogląd i argumentacja. Przedmiotem repliki może tez być postawa. Dzielimy je na dwa rodzaje:

• repliki niepolemiczne

1. każda proponowana odpowiedź na dyskutowany problem

2. nowa teza wprowadzana do dyskusji wraz z odpowiednią argumentacją

3. zadane pytanie, ale takie które nie ma intencji polemicznej np. pytanie retoryczne

4. przyjęcie do wiadomości wyjaśnień drugiej strony

5. wyrażenie zgody na propozycję oponenta

6. dygresje, które mogą służyć rozluźnieniu napiętej sytuacji, które mogą polegać na potrzebie zmiany tematu lub wynikające z chęci zabłyśnięcia- próba autoprezentacji

7. propozycje terminologiczne zapobiegające logomachii (czyli spór o słowa, a w praktyce spór o terminy, pojęcia, kategorie, a niekiedy także o definicje)

• repliki polemiczne

1. krytyka merytoryczna- polega na odrzuceniu tezy oponenta jako nieprawdziwej, zarówno udowodnienie tezy, jak i jej metoda odrzucenia, powinny polegać na trzech podstawach: na aktualnej i rzetelnej wiedzy z zakresu przedmiotu sporu, na odpowiedniej skali doświadczeń tj. jakości i ilości eksperymentów, które potwierdzałyby stawiane tezy, a także na opiniach solidnych ekspertów

2. krytyka formalna- nie dotyczy samej przedmiotowości lecz poprawności takich zabiegów jak rozumowanie, klasyfikowanie, definiowanie czy tryb dowodzenia. Mogą wystąpić 4 błędy rozumowania:

1. brak wynikania- wniosek (konkluzja) nie wynika z tych przesłanek, które oponent przedstawił np. wszyscy ludzie pragną nieśmiertelności więc istnieje życie pozagrobowe

2. błędne koło- podgląd (sąd, twierdzenie, teza) który ma być dowiedziony, zostaje umieszczony (zazwyczaj) w nieco innym sformułowaniu, wśród przesłanek dowodu

3. bezzasadność przesłanki- pierwsza z przesłanek rozumowania nie jest wystarczająco uzasadniona

4. rozumowanie traktowane jako niezawodne należy jednak do zawodnych np. indukcja niezupełna, która występuje w przypadku, gdy nie możemy zbadać wszystkich szczegółów

3. żądanie dowodu- dowodu należy żądać w uzasadnionych przypadkach, a zatem w trzech przypadkach ze względów racjonalnych, logicznych, merytorycznych i etycznych:

1. sytuacja 1- mamy do czynienia z poglądami prawdopodobnym, ale w danej chwili bardzo trudnym |(lub wręcz niemożliwym) do wystarczającego udowodnienia np. istnieje życie na Marsie

2. sytuacja 2- pogląd prawdziwy, ale źle uzasadniony np. starożytni Egipcjanie uważali, że Ziemia jest kulista, bo jest ciałem doskonałym

3. sytuacja 3- gdy teza jest udowodniona w sposób konieczny

1. żądanie definicji- nie należy żądać definicji w nieskończoność, ale w dwóch przypadkach trzeba ich żądać zawsze:

1. jakiś termin, pojęcie, kategoria jest niezrozumiała dla drugiej strony, może to wynikać z częstego zapożyczania terminów z języka obcego lub zapożyczania pojęć z innej dyscypliny naukowej na użytek tej, która jest przedmiotem sporu

2. podano wprawdzie definicję, ale nie spełnia ona wymogów poprawności

Pyt 5. Etapy cyklu erystycznego?

Etapy cyklu erystycznego

To fazy mentalnego odpowiedniego przygotowania się do sporu, skutecznego w nim uczestniczenia oraz wyciągania właściwych wniosków na przyszłość.

I Ustalenie merytorycznej zawartości sporu

1. Sfera faktów i wydarzeń- tę sferę należy uporządkować według dwóch kryteriów: ważności (znaczenia) i klarowności (jasności). Według kryterium ważności fakty i wydarzenia należy podzielić na pierwszorzędne, drugo- i trzeciorzędne. Powinny być wzięte pod uwagę wszystkie fakty pierwszorzędne, a nieistotne należy pomijać, bo zacierają obraz, ale należy je wypisać bo przeciwnik może je eksponować jako ważne i wywoływać w ten sposób szum werbalny. Według kryterium klarowności fakty i wydarzenia dzielimy na pewne (oczywiste) oraz niepewne (wątpliwe, dyskusyjne). W każdym sporze należy rozpocząć od omówienia faktów oczywistych, a niepewne przesunąć na dalszy plan.

2. zebranie (uporządkowanie) wiedzy naukowej i fachowej z zakresu przedmiotu sporu. Wiedza ta pozwala we właściwy sposób wyjaśnić, interpretować i wartościować, a niekiedy klasyfikować sferę faktów i wydarzeń.

3. zapoznanie się z opiniami potocznymi na temat przedmiotu sporu oraz przekonaniami oraz oczekiwaniami stron uczestniczących w sporze- mogą wpływać na naszych oponentów.

4. ustalenie wszelkich możliwych relacji zachodzących między tymi trzema wyżej wymienionymi elementami:

1. relacje między samymi faktami- dopełnieniowe oraz przyczynowo- skutkowe

2. między faktami a wiedzą naukową czy fachową - co na jej podstawie można wymyślić najlepszego w danej sytuacji

3. relacje między faktami, wiedzą naukową czy fachową oraz opiniami potocznymi i przekonaniami stron

II Ustalenie siatki celów

Należy ustalić jeden cel główny i kilka celów podrzędnych (częściowych). Cele podrzędne powinny być tak podane i uporządkowane by stanowiły środki i etapy do osiągnięcia celu głównego. W Związku z tym, należy je uporządkować w następujący sposób:

• dokonać ich wewnętrznej hierarchizacji, by ustalić które cele podrzędne są szczególnie ważne i muszą być zrealizowane by osiągnąć cel główny, a które możemy pominąć, zwłaszcza przy silnej postawie oponentów

• wewnętrzna harmonizacja aktów podrzędnych - cele podrzędne niezgodne lub sprzeczne należy wyeliminować lub tak przekształcić, by stanowiły wewnętrznie zgodną i spójną siatkę celów

• ustalenie wstępnej kolejności realizacji celów podrzędnych uwzględniając dwa kryteria: merytoryczne oraz aprobaty przez rozmówcę. Według kryterium merytorycznego- kolejność realizacji celów podrzędnych wynika logicznie, niejako samoczynnie z samej istoty przedmiotu sporu. Natomiast jeśli chodzi o kryterium aprobaty, to spory należy rozpoczynać od celów zgodnych, a na koniec zostawić rozbieżne (sprzeczne). Ważne by podkreślać to co łączy, a pomniejszać to co dzieli

III Rozpoznanie parametrów (warunków) działania. Należy rozpoznać oponentów, miejsce, czas, a niekiedy także przewodniczącego i audytorium:

1. kim jest lub są oponenci w sporze- pełna charakterystyka oponenta- płeć, wiek, wykształcenie i pozycja społeczna, osobowość

2. audytorium (słuchacze)- skład społeczny, wiek, liczebność

3. przewodniczący- kim jest w sporze- czy jest obiektywny, niezależny

4. miejsce sporu

5. czas sporu:

• w sensie fizykalnym- okres przeznaczony na przeprowadzenie skutecznego procesu nakłaniania, jeśli jest krótki, to należy posługiwać się argumentacją zrygoryzowaną intelektualnie tzn. opartą na: rzetelnej analizie faktów i wydarzeń, najbardziej prawdopodobnej wiedzy z zakresu przedmiotu sporu, na odpowiedniej skali doświadczeń co oznacza, że zarówno ilość i jakość eksperymentów potwierdza prawdziwość stawianych przez nas tez, na opiniach solidnych ekspertów. Jest to argumentacja rzeczowa, zwięzła i kompleksowa. Gdy czasu jest więcej, do argumentacji pierwszorzędnej należy dołączyć argumentację poglądową, można odwoływać się także do przeżyć, doświadczeń słuchaczy

• w sensie historycznym- to szeroko rozumiane konieczności, które ułatwiają lub utrudniają skuteczne przekonywanie

IV Propagowanie optymalnego modelu działania:

1. określenie przypuszczalnych faz sporu

2. taktyka działania w poszczególnych fazach

3. możliwości działań przeciwnika

4. możliwości przeciwdziałania poczynaniom oponenta

5. sposoby oddziaływania na audytorium i przewodniczącego

6. wybór działań dominujących w poszczególnych fazach, które w danym momencie są najbardziej skuteczne

7. przygotowanie różnych sposobów działania (np. różnych sposobów argumentacji)

8. ustalenie kolejności działań, którą wyznaczamy w oparciu o te same kryteria, które posłużyły nam do wyznaczenia wstępnej kolejności realizacji celów podrzędnych, tj. kryterium merytoryczne i aprobaty przez rozmówcę

V Przeprowadzenie skutecznego procesu przekonywania

zorientowanego na osiągnięcie celu głównego oraz maksymalnej ilości celów podrzędnych. w trakcie tego procesu należy dokonywać ciągłej kontroli skuteczności naszych poczynań stosując regułę sprzężenia zwrotnego

VI Ocena przeprowadzanych działań, która ma na celu wyciągnięcie właściwych wniosków na przyszłość.

Pyt 6. Obowiązki przewodniczącego sporu?

Obowiązki przewodniczącego sporu.

1. sposoby wywoływania dyskusji

1. udział, wystąpienie zawodowych dyskutantów

2. pozostawienie problemu w formie otwartej tzn. przedstawić kilka różnych punktów widzenia danej kwestii, a następnie zadać trzy pytania: co państwo sądzicie o tych stanowiskach, które z nich jest najlepsze oraz czy w naszej sytuacji można wymyślić coś lepszego?

3. na początku sporu należy oddać inicjatywę uczestnikom i dopuścić nawet kilka wypowiedzi nie na temat

4. tylko dla ludzi pewnych siebie- zadawanie pytań prowokacyjnych

2. sposoby zapobiegania uniesieniom emocjonalnym

1. w przypadku narastania napięcia emocjonalnego na sali przewodniczący prosi dyskutantów, by dla własnej wygody przemawiali siedząc, gdyż wtedy wybuchy emocji są utrudnione

2. przy pewnym, niezbyt dużym wzburzeniu pojawiającym się na sali przewodniczący powinien zarządzić dłuższą przerwę, a potem nie wracać do tego tematu

3. przy bardzo dużym wzburzeniu przerwa jest niepożądana, bo przewodniczący byłby posądzony o manipulację; w takim wypadku przewodniczący sam powinien zabrać głos, mówić głośno i momentami banalnie i na tyle długo, aż psychicznie wyczerpie słuchaczy

4. nie można pozwolić na bezpośrednią wymianę zdań między uczestnikami, a jeśli do niej dojdzie powinien im odebrać głos (w sposób życzliwy), a następnie przekazać go następnej osobie z listy

5. należy samemu unikać zarażania się emocjami panującymi na sali

3. rozpoczyna konferencję dokładnie o wyznaczonej godzinie, nie czekając na tych którzy się spóźnili, chyba że jest to osoba od której wszystko zależy

4. zawiadomienie obecnych o przewidywanym czasie trwania konferencji i referując porządek dzienny zaznacza ile czasu przeznacza się na omówienie poszczególnych zagadnień, zaznacza też wyraźnie ile czasu mają poszczególni referenci, autorzy komunikatów i eksperci

5. przed wprowadzeniem każdego nowego zagadnienia precyzuje: o co właściwie chodzi, dlaczego poddaje się pod dyskusję to właśnie zagadnienie i jaki jest cel tej dyskusji

6. jeśli dyskutowane zagadnienie nie jest związane z tematem to pyta w jakim celu zostało wygłoszone

7. jeżeli wypowiedź dyskutanta nie jest jasna, a dotyczy omawianej kwestii to przewodniczący powtarza ją w sporze zmierzając do jej wyjaśnienia np. „jeśli dobrze zrozumiałem to…”

8. zaprasza do dyskusji osoby, które jeszcze nie zabrały głosu oraz informuje kto jest następny w kolejce do zabrania głosu

9. udziela głosów zgodnie z kolejnością

10. ściśle przestrzega czasu przewidzianego na dyskusję oraz na minutę przed upływem czasu dla danego mówcy informuje go o ty, by zwięźle zakończył swą wypowiedź

11. jeśli ktoś przekroczył czas mino upomnienia przez przewodniczącego, to ten powinien mu przerwać między jednym a drugim zdaniem, zreasumować cenne myśli i dopiero oddać głos kolejnej osobie

12. organizuje głosowanie i informuje o ich rezultacie, jeśli choć jedna osoba zażyczy sobie głosowania tajnego, to takowe zarządza

13. powinien co cztery, pięć głosów reasumować najważniejsze myśli i podkreślając wynikające z nich dalsze etapy dyskusji

14. jeśli chcesz sam zabrać głos, w sposób merytoryczny, to powinien to zrobić wyłącznie na końcu, by nie wpływać na innych, a swój sąd wyrazić w formie propozycji

15. by zapamiętać wszystkich uczestników powinien narysować sobie prowizoryczny plan sali z zaznaczeniem drzwi, okien i miejsc siedzenia

16. notując wypowiedzi dyskutantów powinien na marginesie zapisywać własne komentarze do ich wypowiedzi

17. nie może dopuścić do takiego przebiegu dyskusji, by przyjęto twierdzenie nie dostatecznie uzasadnione

18. nie może komentować poszczególnych komentarzy

19. nie może dopuszczać do rozmów i szeptów na sali, bo dekoncentrują one innych uczestników

20. nie może podkreślać wagi swego głosu, w przypadku głosowania nie ujawnia jak będzie głosował

21. nie może ani na chwilę opuszczać sali w trakcie konferencji

Pyt 10. Weryfikowanie prawdziwości informacji?

Weryfikowanie prawdziwości informacji:

• osobiste sprawdzenie

• wiarygodność źródła (kompetencje, bezstronność, renoma)

• porównanie z innymi źródłami

• analiza prawdopodobieństwa

• czasowe zawieszenie użyteczności informacji:

1. potwierdzenie znajomości źródła informacji, która wydaje nam się wątpliwa

2. zakwestionowanie intencji autora głównego przesłania danego tekstu lub (i) niewłaściwego sposobu odczytania tego tekstu przez oponenta

3. proponujemy powrót do źródła

Pyt 8. Budowa i funkcje komunikatów propagandowych?

Budowa i funkcje komunikatów propagandowych.

Propagande- upowszechniać, głosić, krzewić, celem jest nakłonienie kogoś

I Budowa komunikatu propagandowego

Składa się z informacji i apelu. Sferę informacji współtworzą: sfera szeroko rozumianych faktów oraz sfera ocen i interpretacji.

Sfera szeroko rozumianych faktów składa się z zjawisk, wydarzeń, sytuacji, miejsca, osoby, liczby np. dane statystyczne.

Sfera ocen i interpretacji składa się z wszelkich związków zachodzących między faktami a treścią komunikatu oraz z motywacją treści komunikatu.

Apel, to zazwyczaj propozycja sposobu postępowania lub zajęcia określonego stanowiska wobec zaistniałego faktu.

II Formy komunikatu propagandowego

Mogą to być: audycje radiowe lub telewizyjne, artykuł w prasie, odczyt, referat, felieton, esej, reportaż, komunikat, wykład, pogadanka, ulotka, hasło, przemówienie, prelekcja, gawęda, oświadczenie, reklama, kazanie, plakat.

III Funkcje komunikatu propagandowego:

1. nakłaniająca

1. typu manipulacyjnego- wpływanie na stan mentalny odbiorcy z pominięciem jego świadomości (do uczuć, emocji, instynktów)

2. typu perswazyjnego- przekonywanie odbiorcy o słuszności poglądów nadawcy przez oddziaływanie na jego świadomość

2. komunikacyjna

1. język służy jako środek porozumiewania się

2. każdy komunikat zawiera określoną porcję informacji

3. integrujące- skupianie odbiorców wokół określonych idei, doktryn, programów, osób, instytucji,

4. dezintegrujące- rozbijanie dotychczasowych jedności i poczucia tożsamości odbiorcy z określonymi ideami, doktrynami, itd.

5. ideowo- wychowawcza- ukazywanie określonych postaw czy wartości, które są traktowanie jako wzorce godne naśladowania np. sportowy styl życia

6. dystorsyjna (zniewalająca)- blokowanie i zagłuszanie rzeczywistych informacji, a więc wytwarzanie tzw. szumu werbalnego

1. powtarzanie tej samej treści w różnym ukształtowaniu językowo- stylistycznym

2. zmiana tematu

3. nadmierne eksponowanie znaczenia faktów nieistotnych

4. mówienie „słownikiem wyrazów obcych”

5. tzw. wielosłowie- mówienie kuliste, bogate w przymiotniki i synonimy

6. posługiwanie się stereotypami językowymi

7. wykorzystywanie zjawiska niedookreśloności

1. kreacyjna- stwarzanie nowej rzeczywistości, tak jak to się dzieje w formułach grzecznościowych, obietnicach, formułach prawnych, groźbach

Pyt 9. Główne (typowe) właściwości stylu komunikatów propagandowych?

Główne (typowe) właściwości stylu komunikatów propagandowych:

1. selektywny, często tendencyjny dobór faktów, informacji, ocen czy interpretacji

2. wykorzystywanie sposobów, technik, taktyk nakłaniania, a szczególnie figur sofistycznych, dialektycznych, logicznych czy erystycznych

3. specyficzne wartościowanie

• jest często oparte na dychotomii ocen, które przybierają postać banalnych kwalifikacji emocjonalnych, a to z kolei polega na stosowaniu podwójnej nazwy (dodatniej w odniesieniu do nadawcy i negatywnej w stosunku do przeciwnika), przy czym obie nazwy mogą w zasadzie to samo oznaczać np. rząd- reżim

• stosuje się siatkę przeciwstawnych ocen np. dobry-zły , święty- potępiony

• obecność metatekstowych odnośników oceniających. Metatekst to wyraz lub wyrażenia oceniające np. na „+”- istotnie, rzeczywiście, niewątpliwie „-„- tak zwany, rzekomy, podobno, jakoby ten sam mechanizm jest stosowany w relacjonowaniu cudzych wypowiedzi, możemy w ten sposób wyrazić swój stosunek do danej wypowiedzi

• obecność superlatywizmów- to wyraz/wyrażenia które wskazują na występowanie danej cechy w stopniu najwyższym, są nimi najczęściej przymiotniki, przysłówki, ale także konstrukcje rzeczownikowe (np. słońce Karpat, orzeł z Wisły) oraz rzeczownikowo- przymiotnikowe (np. inżynier naszych marzeń, lider naszego regionu)

• zjawisko preferowania wartości- w komunikacie propagandowym preferuje się trzy rodzaje wartości: uniwersalne (dobro, sprawiedliwość), bliskie nadawcy i bliskie odbiorcy (te, których on szczególnie oczekuje)

1. obecność wypowiedzi rozkazujących, zdań zawierających takie wyrażenia jak: musi się, powinno się, należy, trzeba, można, wolno

2. obecność składni interpretującej- oznacza to dominację w komunikacie propagandowym zdań typu: przyczynowego, skutkowego, celowego, przyzwalającego, przeciwstawnego (antagonizmy) czy warunkowego

3. typowe cechy stylu komunikatu propagandowego:

1. sięganie po metaforykę wojenną i wojskową np. batalia, front, twierdza, walka, bitwa, ofensywa, pakt o nieagresji

2. prezentacja polityki w konwencji teatralnej- widowisko, scena polityczna, aktorzy, role, cyrk polityczny, karuzela wyborcza

3. elementy terminologii sportowej: boks, ring, zapasy, wyścigi, falstart, peleton, skok, wygrać, przegrać

4. pojęcia i wyrażenia z zakresu gier i zabaw- gra, gracze polityczni, hazard, trzymać karty w rękach, atut, szach, pat

5. polityka jako budowla- dodatnio (budowa, odbudowa, fundament) i ujemnie (ruina, zgliszcza, gruzy, domek z kart)

6. polityka jako droga lub podróż- koalicyjny dryf, normalny bieg, milowy krok, tonący okręt

7. polityka jako związek kobiety i mężczyzny

8. sięgnięcie po terminologię medyczną: ostre cięcie skalpelem, wyciąć ropiejący wrzód, choroba, leczenie, reanimacja gospodarki

9. leksykalne wyznaczniki stylu wzniosłego- ojczyzna, czyn, wizja, patriotyzm

10. stosowanie hiperbolizacji w sytuacji własnego sukcesu lub porażki przeciwnika oraz pomniejszającego pomówienia w momencie własnej porażki

4. element magiczny i tzw. tabu językowe- element magiczny związany jest z funkcją kreacyjną, natomiast tabu językowe występuje w dwóch postaciach: całkowitym zakazie mówienia o pewnych osobach, wydarzeniach lub dopuszczenia do mówienia o tych rzeczach ale w sposób ogólnikowy i eufemistyczny

5. stereotypy językowe- stałe związki wyrazowe, utrwalone i powielane, a przez to stwarzają szum werbalny same przez się

6. niedookreśloność- zamierzone, celowe mówienie w sposób niejasny, ogólnikowy, tajemniczy, np. pewien, określony, niektórzy, tu i ówdzie.

KONCEPCJE (TEORIE) PRAWDY:

2. klasyczna- „Prawda to zgodność rzeczy i myśli”. Prawdziwość jest właściwością tylko tych sądów, które dają nam wierne odbicie obiektywnie istniejącej rzeczywistości. A obiektywny oznacza istniejący niezależnie od woli i świadomości podmiotu.

3. konwencjonalistyczna- prawdą jest to, co przyjęło się nią nazywać zgodnie z umową. Istnieje konwencjonalizm skrajny (Edward le Roy) według którego prawdą jest to, na co zgodzili się wszyscy użytkownicy danego języka. Konwencjonalizm umiarkowany (Henri Poincre) natomiast zakłada, że prawdą jest to, na co zgodzili się dani użytkownicy języka w konkretnym akcie porozumiewania się.

4. pragmatyczna (teoria prawdy)- prawda jest tym, co jest zgodne z dążeniem człowieka, z tym co jest mu użyteczne i zapewnia powodzenie. Wierzenia religijne są więc prawdziwe w tym sensie, że okazują się potrzebne człowiekowi. Prawda bowiem sprawdza się przez swoje konsekwencje praktyczne. Pewnym pragmatyzmem jest ujmowanie prawdy jako ekonomii myślenia tzn. ten sąd jest prawdziwy, który w jakiś sposób jest oszczędny (np. prawdziwa jest równoważność masy i energii wymierzonej przez Einsteina ponieważ wyraża ten stosunek w sposób bardziej ekonomiczny niż wzory innych fizyków)

5. koherencyjna- prawda to zgodność twierdzeń między sobą, a przede wszystkim zgodność twierdzeń z danym systemem wiedzy w których one funkcjonują

6. personalistyczna (substancjonalistyczna)- dla osoby religijnej jedyna prawdą substancjonalną jest Bóg, stąd dla wierzącyhc ważnym kryterium prawdy jest jej źródło

7. oczywistości- (Rene Desartes)- sądem prawdziwym możemy nazwać jedynie taki sąd, który jest oczywisty. Przez oczywistość należy rozumieć tu albo stan psychiczny wyrażający pełną aprobatę intelektualną i emocjonalną dla wypowiadanego sądu albo można ją także rozumieć w sposób logiczny tj. stan w którym uznany na mocy reguł logicznych sąd nie może być zanegowany bez jednoczesnego zanegowania danych reguł, czyli o ile nie popada w sprzeczność

Pyt 13. Zasady erystyczne?

Zasady erystyczne pouczają jak prowadzić spór w sposób skuteczny i optymalny. Umożliwiają wybór najlepszej strategii działania . W każdym sporze powinny być brane pod uwagę wszystkie zasady erystyczne. Naczelną zasadą erystyczną jest zawsze dążenie do poznania prawdy i (lub) optymalnego rozstrzygnięcia, dlatego inne zasady powinny być jej podporządkowane.

Główne zasady erystyczne:

1. zasada dążenia do poznania prawdy i (lub) optymalnego rozstrzygnięcia.

2. zasada kulturalnego kształtowania przekonań i prowadzenia sporu w atmosferze powagi i rzeczowości- spokój, wzajemny szacunek, powściągliwość, umiar w żądaniach, zachowanie taktu.

3. zasada aktywnego kształtowania przekonań

4. zasada planowości, czyli realizacja etapów cyklu erystycznego

5. zasada angażowania uwagi:

• poprzez podkreślanie znaczenia tego co mówimy

• poprzez regułę segmentacji- dzielenie wypowiedzi na odrębne części, wyraźnie zaznaczając granice tych części, ich tezy i argumentację

• poprzez regułę spójności- wykazywanie, że między poszczególnymi częściami wypowiedz zachodzi ewidentne lub logiczne połączenie

• poprzez powtarzanie tych samych najważniejszych treści w różnym ukształtowaniu językowo- stylistycznym

• poprzez zmianę form przekazu, a więc przekaz słowny (werbalny), obrazowy (wizualny), słowno- obrazowy

• poprzez operowanie różnymi sposobami argumentowania\

• poprzez odpowiednie operowanie głosem (intonacja, tempo mówienia, natężenie głosu, frazowanie, czasowe zawieszanie głosu)

• poprzez apostrofy, czyli zwroty do odbiorcy

• poprzez pytania adresowane do słuchaczy (pytania retoryczne lub pytania banalne, proste)

• poprzez odpowiednie gesty, mimikę

• zasada captatio benerdentiae, czyli zjednywanie sobie względów- działania zjednawcze

• przyjęcie zasady litody (zamierzona skromność oratora)

• podkreślanie elementów wspólnych oponenta, proponenta i słuchaczy

• wyolbrzymianie tego co łączy strony, a pomniejszanie znaczenia różnic

• rozpoczynanie sporu od tego „co łączy”

• dowartościowanie przeciwnika nawet poprzez stosowanie reguły pozornej zgody

• własne tezy, argumenty pokazujemy tak, jakbyśmy zawdzięczali je naszemu przeciwnikowi

• wszystkie swoje twierdzenia należy wypowiadać na niskim poziomie modalności (poziom nasilenia stopnia pewności)

• zasada zaspokojenia potrzeb czy też oczekiwań informacyjnych odbiorcy- należy przekazywać odbiorcy wszelkie informacje, za wyjątkiem tych, które maja charakter tajemnicy służbowej, państwowej, handlowej, itd.

• zasada indywidualizacji działań perswazyjnych

• zasada racjonalnej korzyści- należy osiągnąć tyle na ile pozwalają parametry konkretnego sporu

Pyt 11. Budowa przemówienia?

I sposób

1. wstęp

2. rozwinięcie

3. zakończenie

II sposób (struktura przemówienia)

1. wstep (prooemium, exordium)

2. przedstawienie faktów; opowiadanie; narracja

3. dyspozycja- konspekt

4. refutacja, czyli rozprawienie się z pomysłami konkurencji

5. teza, własne twierdzenia wraz z argumentacją, dowodzeniem

6. perroracja- konkluzja, podsumowanie, wnioski końcowe

III sposób

1. wstęp + dyspozycja

2. przedstawienie faktów

3. refutacja naprzemiennie z argumentacją

4. perroracja

Pyt 14. Drogi przekonywania?

1. bezpośrednie

• kwestionujemy czyjeś przesłanki, a wtedy oponent nie ma z czego zbudować swojej tezy

• stwierdzamy, że przesłanki co prawda są, ale teza z nich wcale nie wynika gdyż np. jest ich za mało lub są nie odpowiednie

1. pośrednie

• instancja- analizuje się poszczególne przypadki wchodzące w zakres tezy i wystarczy znaleźć jeden przypadek który się w tezie nie mieści, by obalić tezę

• apogoga- dane twierdzenie oponenta łączymy z innym powszechnie znanym dotyczącym tej samej sprawy, oba te twierdzenia traktujemy jako przesłanki do dalszego wnioskowania i jeżeli między nimi dostrzegamy sprzeczność to przeciwnik się na pewno myli, a my na pewno mamy rację

1

---