praca-magisterska-7033, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki


Nauka o polityce

Marketing odnosi się nie tylko do rynku ekonomicznego lecz także do politycznego tworząc przedmiot tj. "Marketing polityczny"

Rynek polityczny można zdefiniować jako proces integracji pomiędzy partiami politycznymi (liderzy polityczni) a wyborcami którzy mogą być traktowani jako konsumenci.

Marketing polityczny służyć ma do tego, aby przekonać jak najwięcej osób w walce o elektorat.

Marketing jest to prowadzenie działalności gospodarczej w celu przejścia danego towaru od producenta do konsumenta.

Zespół technik pobudzania

Cena - jaką ma wartość, czy spełnia oczekiwania klientów.

Promocja - sposób przekazywania informacji o produkcie.

Dystrybucja - sposób dotarcia do konsumenta.

Oferta polityczna - jest to zespół cech ideowych, kulturowych zgodnych z oczekiwaniami społecznymi.

Potrzeby społeczne - segmentacja, do kogo chcemy dotrzeć z daną ofertą.

Informacji na ten temat możemy czerpać z sondaży, ankiet.

W obu przypadkach ekonomicznym, politycznym mamy do czynienia z dużymi grupami ludzi. Mają ten sam cel: osiągnięcie jak największych i najlepszych efektów.

Musimy zachęcić konsumentów jak i wyborców do tego, aby wybrali nasz produkt, czy też program polityczny, a nie inny.

Konsument i wyborca to dysydent, który dokonuje wyboru. Jego zachowanie może być czynne (aktywne) lub bierne. Kontrolowanie wyboru może się odbywać w sposób świadomy (przemyślany) lub nieświadomy (za pomocą instynktu).

Marketing polityczny to zespół technik służących do kreowania zmian zachowań podmiotów politycznych oraz obywateli w przestrzeni rywalizacji politycznej określonych i długoplanowych procesów.

T: Kampania wyborcza.

Kampania wyborcza składa się z kilku zagadnień:

1) Kontekst kampanii

2) Struktura organizacyjna

3) Zasoby finansowe

4) Założenia programowe

5) Strategia kampanii

6) Taktyka kampanii

Ad. 1) Pewne ograniczenia środowiskowe którym podlegają organizatorzy. Mamy ograniczenia: Mikro - to podstawy, opinie, Makro.

Ad. 2) Wyodrębnienie kierowników kampanii, członków, ekspertów którzy wykonują plakaty reklamowe kampanii wyborczej.

Ad. 3) Eskalacyjna struktura wydawania pieniędzy:

Ad. 4) Kwestia wyboru przesłania, którym chcemy dotrzeć do wyborcy (kilka tematów nie może ich być za dużo oraz za mało). Musi być on zorganizowany i uporządkowany. Trzy ważne dla kampanii oraz 3 ważne dla wyborców. Powinny one być zbierane ze sobą.

Wybór tematów do kampanii musi być trafny, jest on dokonywany przez konsumentów. Ograniczone one są programem partii, jej założeniami.

Kontrkandydaci - przeciwnicy w kampanii, którzy dokonują pewne działania celu odciągnięcia wyborców.

Ad. 5) Celem jest zwycięstwo w wyborach.

Strategia obejmuje:

Pozycjonowanie kandydata poprzez wyodrębnienie różnic, to znaczy tego co go odróżnia od innych kandydatów.

Określenie do kogo chcemy dotrzeć:

Aspekty - punkty widzenia:

1. Racjonalny

2. Przedmiotowy

3. Podmiotowy

4. Stylu

Ad 1) Czy nasza dokumentacja ma charakter racjonalny, emocjonalny, irracjonalny.

Odwrócenie uwagi od tematów i skupienie jej na kandydacie.

Ad 2) Strategia utwardzania, poszerzania, odwracania, neutralizowania.

Utwardzenia ma na celu utwierdzenie poparcia dla kandydata i podanie dalszych zalet.

Poszerzania - kierowana jest do tych, którzy jeszcze nie podjęli decyzji na kogo głosować lub do osób które będą głosować pierwszy raz,

Odwracanie - przekonywanie zwolenników innego kandydata do programu naszego kandydata,

Neutralizowania - zniechęcenie zwolenników innych kandydatów do udziału w wyborach - środkiem jest kampania negatywna. Podawanie sondażów np. że nasz kandydat ma 70% poparcia co wpływa na decyzję tak że wyborcy uważają że nie ma sensu głosować bo ich kandydat i tak nie ma szans.

Ad 3) Podmiotowe strategie stosowane przez kandydatów biorących udział kolejny raz i tych którzy udział biorą po raz pierwszy. Pierwsi będą odwoływali się do tego że już coś zrobili, mają jakieś osiągnięcia i doświadczenie. Drudzy natomiast to iż są nowi nie mają żadnych zobowiązań z których się nie wywiązali, że mogą wprowadzić coś nowego a zarazem lepszego.

Aspekt pozytywny i negatywny

Pozytywny - jest to promowanie własnego kandydata, wyodrębnienie jego cech,

Negatywny - robienie wszystkiego co zmniejszy szansę innych kandydatów.

Atak na kontrkandydatów oczerniając ich, czyli "obrzucenie ich błotem"

Reakcją na kampanię negatywną może być atak reakcji.

Skutki kampanii negatywnej są takie że, ten który atakuje jest niepewny swojej pozycji i próbuje w ten sposób uzyskać poparcie, ale z reguły ataki te wracają jak bumerangi. Prowadzenie kampanii negatywnej zniechęca wyborców do brania udziału w wyborach.

Ad 6) Taktyka kampanii

Dobór odpowiednich technik które pozwolą dotrzeć do potencjalnych wyborców podzielić można na taktyki:

Bezpośrednie czyli kontakty spotkania z kandydatem, możliwość konfrontacji rozmowy kandydata z wyborcami twarzą w twarz. Można to czynić poprzez listy adresowane do konkretnego wyborcy.

Pośrednie to np. forma ulotek, plakatów, broszur, literatury wyborczej, różnego rodzaju gadżetów tj. koszulki. Metody wizualne np. reklamy w telewizji, radiu, czyli środkach masowego przekazu.

Sposoby skutecznego Marketingu Politycznego

Wizerunek medialny - jak jest widziany przez media może być zaprzeczeniem normalnego wizerunku. Liczy się pierwsze wrażenie,

Kognitywne - dotyczy wiedzy naszej o kandydacie,

Efektywny - co odczuwamy względem danego kandydata,

Konutywny - związany jest z wolom wyborcy,

Elementy wizerunku politycznego

T: System polityczny

System polityczny - całość instytucji politycznych i prawnych a także te struktury które nie są związane z państwem (organizacje, zrzeszenia, stowarzyszenia polityczne jak i nie polityczne).

NGO - organizacje społeczne pozarządowe gdzie występuje wolność zgromadzania

Do systemu politycznego zalicza się często różne idee wartości.

Podstawą funkcjonowania naszego państwa jest system polityczny.

Wyróżniamy trzy typy systemów politycznych:

1) Demokratyczny system polityczny

2) Autorytarny system polityczny

3) Totalitarny system polityczny

System polityczny funkcjonuje w otoczeniu społecznym, gospodarczym, kulturalnym jako stosunki wewnętrzne oraz stosunki zewnętrzne z państwami wspólnoty.

Żaden człowiek, który np. został wykształcony w danym kraju, wychowany, znający jego system polityczny, gospodarczy nie może skutecznie doradzić nic w innym kraju, którego ustroju, zwyczajów, otoczenia nie zna, gdyż tam nie żyje, nie zna tak dobrze historii, obyczajów i zwyczajów tam panujących.

Stan stosunków z poszczególnymi krajami są siadującymi dalszymi i bliższymi mają ogromny wpływ na funkcjonowanie ustroju politycznego kraju. Jest to uzależnione i motywowane naszą historią i historią naszych stosunków z państwami sąsiednimi z przeszłości.

W stosunkach zagranicznych często nie wiadomo dlaczego są brane odczucia emocjonalne. Przykładem mogą być stosunki polsko-węgierskie. Zarówno my jak i węgrzy jesteśmy w stosunkach do siebie pozytywnie nastawieni.

Centralnym elementem systemu politycznego jest państwo jako organizacja społeczeństwa. Nazwa struktury Państwa jest wzięta ze starożytności. W naszej historii było trochę inaczej. Wzięto nazwę naszą ze słowa "rzeczpospolita" jako pojęcie symbolu.

Rzeczpospolita jako nazwa państwa jest używana od XIX wieku.

Zdefiniować państwo można w trzech kryteriach:

1) Suwerenność

2) Ludność

3) Terytorium

Suwerenność - niezależności, coś co nie zostało nadane, lecz jest nieograniczone.

Poprzez wstąpienie do NATO wyrzekamy się części swojej suwerenności. W przypadku agresji na któryś kraj należący do NATO musimy udzielić pomocy (nie podejmujemy rozważania czy jej udzielić czy nie). Podobnie jest UE (Unia Europejska) gdzie też musimy zrezygnować z pewnej suwerenności w dziedzinie gospodarki, którą musimy podporządkować, ujednolicić z gospodarką jaka jest w UE.

W UE kraje musiały się wyrzec swojej waluty wprowadzając walutę "EURO". Wyrzekły się struktury monetarnej podporządkowując ją Unii.

Sam fakt przystąpienia do jakiejś organizacji jest naszą suwerennością, zgodną wyrzeczenia się czegoś w celu uzyskania korzyści lub gwarancji.

Ludność - stale zamieszkująca dane państwo, związana z państwem

Kto w państwie jest nośnikiem suwerenności, w historii uważano że jest monarcha, w późniejszych czasach zaczynał to przejmować parlament.

W państwach demokratycznych współczesnych nośnikiem suwerenności jest naród.

Demokratycznym czynnikiem systemu państwa oprócz suwerenności są również:

Sprawowanie władzy przez naród za pomocą przedstawicieli wybranych przez naród. Kolejnym przykładem są związki zawodowe i organizacje nieformalne.

Inicjatywa ludowa - wystawienie ustawy, którą ma rozpatrzyć parlament (nie uchwalić lecz rozpatrzyć)

Referendum - pytanie narodu o zgodę.

W Europie mamy do czynienia najczęściej z referendum ogólnonarodowym. W Stanach Zjednoczonych są to referenda najczęściej lokalne (stanowe).

Formy pośrednie demokracji to wybieranie parlamentu, głowy państwa w wyborach powszechnych.

W krajach Anglosaskich powołuje się tak prokuratorów, sędziów, szeryfów.

W niektórych krajach głowę państwa wybiera parlament. Tak było w Polsce w roku 1990, gdzie to Jaruzelski został wybrany przez zgromadzenie narodowe. Dopiero potem Wałęsa został wybrany w wyborach powszechnych i został zmieniony wybór głowy państwa z parlamentarnego na powszechny.

Aby wybór był demokratyczny muszą być spełnione cztery warunki:

Poprzez odpowiednie podzielenie na okręgi wyborcze można wpłynąć na wyniki głosowania.

Jest to zasada naruszania równości wyborców

Kolejnym przykładem jest np. że w okręgu w którym jest 100 tyś. Wyborców jest 4 kandydatów, a w drugim identycznym okręgu 5 kandydatów.

W parlamencie mamy do czynienia z wyborcami większości bezwzględnej i względnej.

Liczba osób do parlamentu z każdego ugrupowania jest wybierana proporcjonalnie od ilości uzyskanych głosów przez dane ugrupowanie.

W celu zmniejszenia zróżnicowania ilości ugrupowania jest wybierana proporcjonalnie od ilości uzyskanych głosów przez dane ugrupowanie.

W celu zmniejszenia zróżnicowania ilości ugrupowań wprowadza się pewne ograniczenia np. 5% ilości głosów, aby w ogóle mieć przedstawicieli w parlamencie.

Pluralizm polityczny - jest to wolność działania partii politycznych. Pluralizm oznacza respektowanie praw mniejszości narodowych, respektowanie dostępu do informacji.

Podział władzy - niezależnie od siebie działa władza polityczna i administracyjna.

Władza wykonawcza jest w rękach państwa, oparta na radzie ministrów. Minister ma prawo do podejmowania decyzji z tytułu sprawowania swojego stanowiska. W sytuacjach ważnych dla państwa może on poradzić się Premiera i wysłuchać jego rady bądź też nie.

T: Czym jest polityka?

1) Władza - podstawowa kwestia polityki

2) Etymologia pojęcia (rodowód polityki)

3) Kiedy początki polityki

4) Próby zdefiniowania tego pojęcia

5) Czynniki kształtujące politykę

Ad 1) Z badań wynika że szczególnie w ostatnich latach zmniejszyło się zainteresowanie polityką społeczeństwa. Podobne zjawisko występuje na zachodzie europy i w Stanach Zjednoczonych.

Czy można być apolitycznym?

W dzisiejszym świecie trudno być apolitycznym, mamy kontakt z polityką choćby przez media, prasę itd. W okresie wyborów chcąc czy nie chcąc powinniśmy wziąć udział w wyborach.

Kto przeważnie nie idzie głosować?

Nie głosują: biedni, ubodzy i bezrobotni, którzy uważają że i tak nic z tego nie będą mieli.

Postawa apolityczna wywołuje skutki polityczne. Mianowicie, ci biedni i ubodzy powinni iść do wyborów, aby wybrać tego kto ma na uwadze właśnie te osoby najuboższe, w przeciwnym przypadku na wyborach zyskują te grupy społeczeństwa, które pójdą na wybory np. grupy biznesmenów. Bierna postawa nic nam nie daje tak samo jak postawa czynna niewielkiej grupy. Dopiero postawa czynna większości daje efekty.

Władza - spotykamy się z władzą różnorodną np. rodzicielska, dyrektora przedsiębiorstwa itd.

Kiedy mamy do czynienia z władzą?

Z władzą mamy do czynienia kiedy istnieją przynajmniej dwa podmioty. Kiedy jeden nad drugim jest podrzędny. Kiedy podmiot nadrzędny ma możliwość wydawania decyzji które kierują podmiotem podrzędnym. Kiedy ma możliwość kierowania podmiotem i egzekwowania tego co wymaga.

Kiedy mamy do czynienia z władzą polityczną?

Wtedy, kiedy określony podmiot (podmioty) mają możliwość wydawania decyzji, podejmowania decyzji regulujących zachowanie dużych grup (Monarcha, Prezydent, Rząd, Parlament).

Problem mechanizmu wydawania decyzji

Prawo - decyzje muszą być zgodne z ustawą

Instytucje określone

Czego dotyczą i jakich obszarów?

Mogą to być obszary:

- dotyczące gospodarki

- dotyczące społeczeństwa

- dotyczące polityki

- dotyczące kultury

Realizacja interesów w polityce

Kategoria interesu jako podstawowa w polityce

- Polityka to rozgrywanie interesów

- Polityka to walka o interesy

Za mało ujmuje się w literaturze politykę w kategorii interesów. Analiza działań polityków pod względem interesów, walka o interes własny.

W polityce nie ma sentymentów, liczy się tylko interes, zimna kalkulacja, wyrachowanie. Nie powinna opierać się na emocjach, ale na przesłankach racjonalnych.

Rząd jest instytucją definiującą politykę kraju i za nią odpowiedzialną.

Instrumenty jakimi kieruje rząd to:

Kierowanie administracją w państwie, wyróżniamy administrację:

- publiczną,

- rządową,

- samorządową.

Administracja rządowa jest dominującą w państwie. Samorządowa jest niezależna od administracji scentralizowanej. Jest ona niezależna finansowo.

Inną funkcją rządu jest planowanie, projektowanie, kontrolowanie budżetu państwa (polityki finansowej państwa).

W planowanie budżetu jest zaangażowany rząd, jest to bardzo trudne i jedynie w centralnym urzędzie tj. rządzie można próbować planować i projektować budżet państwa.

Projektowanie iż zapotrzebowanie podmiotów jest o wiele większe niż kwota którą rząd ma do dyspozycji więc trzeba dojść do jakiegoś kompromisu, nie zawsze dobrego dla danego podmiotu, ale jakoś trzeba to rozdzielić.

Wiadomo, że część pieniędzy musi być przeznaczona na dług publiczny, ochronę państwa, edukację, szkolnictwo.

Jeśli chcemy przeznaczyć większy nakład na jakiś podmiot to należy się zastanowić i przeanalizować na co wydać mniej a na co więcej.

Inicjatywa ustawodawcza

W demokratycznych krajach rząd jest przytłaczającą większością projektów ustawodawczych (80-90%). W Polsce około 50% ustaw jest proponowana przez parlamentarzystów.

Część ustaw uchwalonych jako tych które są potrzebne społeczeństwu nie jest do końca doprowadzone. Nie zastanawia się często skąd wziąć nakłady finansowe na ich zrealizowanie. Dlatego niekiedy są one nierealne do zrealizowania.

Rząd ma możliwość wpływania na ustawy (akty prawne) wydawane przez parlament przy pomocy norm wydawanych przez radę ministerstwo (rozporządzeń). Nie może on jednak regulować tych ustaw bez odpowiedniego ustanowienia ustawowego.

Prawo ustalone przez rząd nie może zmieniać prawa ustalonego przez sejm ani wykraczać poza niego.

Władza sądownicza i sądowa.

Władza sądownicza nie tworzy prawa lecz stosuje go do rozstrzygania sporów pomiędzy osobami fizycznymi itp.

Sądowa kontrola decyzji administracyjnych oznacza że jeśli obywatel stwierdzi że decyzja jest niezgodna z prawną to może odwołać się do Naczelnego Sądu Administracyjnego który rpzpatrzy czy ono jest zgodne.

Sąd w państwie - musi być niezawistny, nie powinno być możliwe wpływanie na decyzję sądu przez nikogo.

O niezawistności w Polsce decyduje między innymi sposób wyboru sędziów jest to wynikiem procedury które kieruje się do krajowej rady sądownictwa która rozpatruje i opiniuje taki wniosek i przesyła do ministra sprawiedliwości. Na końcu opiniuje ją i podpisuje.

Prezydent nie może wybrać swojego kandydata na sędziego jakiejkolwiek instancji. Nie ma on wpływu na wybór, jedynie zgodzić się na danego sędziego lub nie.

W innych krajach sędziowie rejonowi wybierani są w ramach wyboru powszechnego. Na wyższe instancje wybiera prezydent i on decyduje o ich wyborze - Wiadomo że wybiera on tych sędziów którzy będą popierać jego program i program jego bloku partyjnego.

Wniosek z tego wynika taki iż w Polsce istnieje bardzo duża niezawistność sądownictwa.

Państwo prawa (prawo żądne) jest to państwo, gdzie konstytucje określa w jakich formach decyduje państwo w których istnieje zamknięta forma państwa organów państwowych jak i administracyjnych. Jeżeli decyzja wybiera poza prawo danej instytucji to możemy złożyć skargę do Najwyższego Trybunału Konstytucyjnego, może to uczynić każdy obywatel.

Często o prawożądność w danym kraju nie decydują ustawy prawne ale charakter danego rządu.

Prawo powinno być czymś pewnym i stabilnym. Obywatel powinien być pewnym iż prawo zapewnia mu pewną stabilność, coś pewnego, jakieś poparcie. Powinno zapewnić pewną równość obywateli danego kraju, jak i mniejszości narodowych. Te drugie są niekiedy nie stosowane lub inaczej nie w pełni respektowane.

Prawo jest stabilne tzn. nie może działać wstecz. Nie może regulować tych przypadków które były wcześniej.

Pojęcie państwa systemu totalitarnego

Przykładem są Hitlerowskie Niemcy, Stalinowski ZSRR. Jest to ustrój w którym wszystkie systemy polityczne i społeczne są podporządkowane i uzależnione od jednej osoby (dyktatora). Respektowane to jest poprzez likwidację (eliminowanie) ludzi którzy nie zachowują się zgodnie z systemem. Uniformanizacja życia publicznego, osobistego, nawet gustów, obywateli podporządkowanie pewnym schematom.

W Polsce za czasów Stalinowskich też można powiedzieć był system totalitarny, dopiero później przekształcił się w autorytatywny.

117 państw na czas dzisiejszy jest uznawane za państwa demokratyczne. Reszta to państwa autorytatywne i totalitarne. Istnieje również kilka państw mających cechy ustroju autorytatywnego i totalitarnego.

Polska polityka zagraniczna po 1989 roku

Międzynarodowe stosunki polityczne

Determinanty polityki zagranicznej

- polityczne otoczenie

- sąsiedzi i relacje między sąsiadami a nami

Nasza sytuacja w polityce zagranicznej zdecydowanie zmieniła się po rozpadzie byłego ZSRR. Nastąpiło w tedy otwarcie na zachód, na NATO, na Stany Zjednoczone. Zaczęła wzrastać nasza pozycja u sąsiadów.

Polską racją stanu jest zwiększenie bezpieczeństwa ze względu na położenie.

T: Polska polityka zagraniczna w latach 90.

W początkach lat 90 potrzebne było nowe zdefiniowanie polityki zagranicznej. Jest rzeczą jasną iż skierowana ona była na Europę Zachodnią.

Po rozpadzie ZSRR, Polska kontynuowała swoje powiązania z lat poprzednich zarówno z Rosją jak i z Układem Warszawskim.

Wszystkie zmiany jakie zachodziły w Polsce nie były dobrze widziane w Rosji. Mimo to Polska starała się utrzymać powiązania w pewnym stopniu z Rosją, ze względu na to iż była na wycofanie wojsk Radzieckich z Polski i w efekcie udało się to.

W latach 90 Polska wymiana gospodarcza z Rosją uległa załamaniu, a nawet całkowitemu zerwaniu wymiany gospodarczej.

Po tym jak rozliczeniu między nami a Rosją przeszły z Rubla transferowego na rozliczenia w dolarach to Rosja za pieniądze które miała od nas za ropę i gaz mogła kupować lepsze wyroby gdzie indziej, co z kolei doprowadziło do upadku niektórych polskich firm które większość produkcji przeznaczały na eksport do Rosji.

Po rozpadzie Związku Radzieckiego i po otwarciu drogi do wstąpienia do "NATO" co wcześniej nie było możliwe gdyż nie brano na zachodzie pod uwagę przyjęcia nowych krajów na członków, naszym celem stało się właśnie przystąpienie do Paktu Północnoatlantyckiego czyli NATO.

Zwracając się na zachód stawaliśmy twarzą w twarz z naszym zachodnim sąsiadem czyli Niemcami. Wtedy istniały jeszcze dwa państwa lecz wiadomo było iż Niemcy dążą do zjednoczenia i to w końcu nastąpi. Po upadku muru dzielącego Niemcy jesienią 1989 roku powstało jedno państwo Niemieckie. Nie było określone w polityce Niemieckiej co z naszą granicą zachodnią 20 lat wcześniej była co prawda przez Niemcy zachodnie uznana nasza granica zachodnia lecz w 70 roku zostało to podważone przez Niemców.

W 1989 roku naszym celem było możliwie szybko doprowadzić do zatwierdzenia reatyfikowania umowy z przed 20 lat. Polska popierała dążenia Niemców do zjednoczenia. Decydujący głos miały cztery mocarstwa decydujące o losie Niemców. Były to USA, Anglia, Francja oraz Rosja. Na konferencji, która miała decydować o połączeniu Niemców Polska chciała mieć swój udział i w końcu mocarstwa się na to zgodziły lecz Polska była tylko obserwatorem. Postawiliśmy wtedy warunek, aby mocarstwa przed podpisaniem zgody na zjednoczenie niejako wymusiły podpisanie traktatu o naszej granicy zachodniej i tak się stało, został on podpisany.

Po połączeniu Niemczech nasze stosunki gospodarze musiały być powiązane z Niemcami jako naszym sąsiadem zachodnim, gdyż wiadomo że kierowaliśmy naszą politykę na państwa zachodnie, a Niemcy były najbliższym sąsiadem.

Dzięki kanclerzowi Niemiec Khollowi nasze stosunku zagraniczne z Niemcami dobrze się rozwijały, a mianowicie dlatego iż Kholl uważał że jego celem jest doprowadzenie do pojednania z Francją - Polską oraz Żydami i stopniowo do tego doprowadził.

Oprócz powiązań politycznych zostały utworzone tzw. Euroregiony na naszej granicy zachodniej, które polegały na współpracy tych regionów z regionami po stronie niemieckiej. Wzmożył się wtedy ruch na granicy polsko - niemieckiej. Ma to dla nas dobre skutki.

Finansowy taki że Niemcy przyjeżdżający do nas na zakupy zostawiali tu pieniądze.

Innym jest to iż rosły stosunki międzyludzkie między naszymi państwami.

Niemcy zamknięci na wszystkie kontakty zaczynali otwierać się, być bardziej ufni wobec cudzoziemców, a mianowicie Polaków.

Utworzona została fundacja, która wypłacała odszkodowania dla robotników przymusowych, którzy pracowali w Niemczech. Przeznaczono na to 500 mln. dolarów, powstała również fundacja współpracy i wymiany młodzieży polskiej i niemieckiej.

Dzisiaj niemcy są naszym ważniejszy, partnerem gospodarczym. Nasze obroty są większe niż obroty z Rosją. Niemieccy inwestorzy wysunęli się na pierwsze miejsce wśród inwestorów inwestujących w Polsce.

Mimo wszystko poprzez podpisanie traktatu granicznego jest jedno miejsce sporne, jest to granica morska, a chodzi tu o kąt podejścia statków do portu w Świnoujściu. Podejście to musi być systematycznie pogłębiane, gdyż w przeciwnym wypadku utrudniało by to wpłynięcie dużych statków i dlatego Polska chce kontrolować ten teren morski.

Kolejnym dążeniem jest zwrot bóbr kultury zgrabionych przez Niemców w czasie wojny. W naszych rękach znajduje się duże dobro kultury niemieckiej, a mianowicie Biblioteka Pruska. Niemcy domagając się zwrotu Biblioteki i w końcu polska powinna na to zwrócić bo im się to należy, jednakże nie powinniśmy tego robić pierwsi lecz po znacznym zwrocie naszych dóbr.

Kolejną sprawą jest sprawa odszkodowań dla robotników przymusowych. Nie jest to sprawa która państwo może uznać za zamkniętą, gdyż to obywatel sam stara się o to odszkodowanie. Nie jest to takie proste, gdyż by wtedy zakładać sprawy w Niemieckich urzędach, wynajmować niemieckich adwokatów co jest kosztowne. Po dojściu do władzy Szredera wysunął on sam propozycję do zakładów niemieckich o wypłacenie tych odszkodowań nie tylko dla Polaków, ale także dla innych narodowości pracujących w Niemczech w czasie II wojny.

Kolejnym sporem pomiędzy Niemcami, a Polską była kwestia ziem niemieckich, które przeszły do nas po zakończeniu wojny. Polski rząd sprzeciwiał się twardo żądaniom Bundestagu co do tych ziem. Doprowadziło to do przyjazdu przewodniczącej Bundestagu do Polski i załagodzeniu tego sporu, który przeszedł w niepamięć, ale być on w pewnym stopniu wymowny.

Przed końcem 91 roku ze Związku Radzieckiego wyodrębniły się takie państwa jak: Ukraina, Litwa, Łotwa, Białoruś itd. Wtedy jeszcze nie było rzeczą jasną czy te państwa się utrzymają, czy nie będzie między nimi konfliktu z Rosją. W związku z tym nie można było przewidzieć czy udzielić im poparcia i pomocy, aby nie popaść w konflikt z Rosją.

Polska była pierwszym krajem, który udzielił poparcia Białorusi, co było przyjęte z entuzjazmem. Litwa i Łotwa, które też wyodrębniły się z Rosji miały pewne kłopoty, gdyż Rosja próbowała z powrotem włączyć ich do swojej autonomii poprzez interwencję zbrojną, lecz to nie przyniosło skutku.

W 1992 roku Wałęsa udając się do Rosji w celu podpisania traktatu Polsko - Rosyjskiego został poinformowany przez Premiera, iż nie zgada się w niektórych sprawach z treścią tego traktatu. Była to sprawa bezprecedensowa, gdyż traktat ten był przyjęty poprzez rząd Rosji i Polski i nie powinno się go już zmieniać. Mimo to rząd Rosji przyjął te poprawki i traktat został podpisany.

W latach 1994-96 obroty gospodarcze z Rosją zaczęły szybko rosnąć. Dopiero po załamaniu gospodarki w ubiegłym roku stosunki te zostały zerwane. Kolejną przyczyną ustania stosunków było to iż Rosja przeciwstawia się naszemu przystąpieniu do NATO, a obecnie jeszcze sytuacja w byłej Jugosławii, a konkretnie w Kosowie.

W naszych stosunkach z państwami takimi jak Litwa czy Ukraina sytuacja też jest napięta, a mianowicie mają one nam za złe iż w przeszłości były one polonizowane, a było to w XVIII wieku.

Z Ukrainą mamy dobrą współpracę polityczną pomiędzy Prezydentami, a sytuacja gospodarcza nie jest dobra. W roku bieżącym odbędą się tam wybory prezydenckie w związku z tym w polityce Ukraińskiej mogą się pojawić stosunki niekorzystne dla Polski.

Czesi próbowali samodzielnie dojść do stosunków z zachodem, ale przekonali się iż bez stosunków z państwami sąsiadującymi nie jest to możliwe. Wobec tego nasze stosunku z czechami nie są zbytnia rozwinięte.

Z Białorusią stosunki nie są dobre, sytuacja jest napięta i niepewna.

Polityka nasza dążyła w trzech kierunkach

1) dążenie do NATO

2) Uregulowane stosunki z sąsiadami

3) Współpraca pomiędzy regionami gospodarczymi

Na północy czyli w Skandynawii powstała rada współpracy państw morza Bałtyckiego. Jest to współpraca portów Bałtyckich. Dzięki temu powstała płaszczyzna zbliżenia Polski i państwa skandynawskich.

Współpraca między Polską a Skandynawią rozwijała się bardzo powoli. Pierwsze zaczęły firmy Szwedzkie inwestować w Polsce. Pierwsza w latach 90 firma "ABB", a w ostatnich latach inne firmy takie jak "VOLVO" czy "SCANIA".

Nasza polityka zagraniczna nie opiera się tylko na stosunkach politycznych, ale jest bardzo ważną jeśli chodzi o stosunki gospodarcze.

W naszej gospodarce potrzebne jest sporo nowoczesności nowych technologii i procesów technologicznych, aby można było konkurować z rynkami gospodarczymi innych krajów. Bardzo ważne są kontakty Polski z krajami, które mają taką technologię rozwiniętą i należą do nich również państwa skandynawskie.

Oprócz sąsiadów mamy dobrze rozwiniętą współpracę z krajami odległymi takimi jak USA, Korea Płd. Oraz wiele innych państw z różnych regionów świata.

Uzależnienie się od jednego partnera gospodarczego może być niekorzystne dlatego ważne jest, aby mieć partnerów gospodarczych w różnych regionach świata co umożliwia duży rynek zbytu.

- Etymologia pojęcia Polityka

- Ujmowanie polityki w kryteriach interesu

- Różne podejście w definiowaniu polityki

- Próby definiowania pojęcia "polityka"

Podstawowe znaczenie polityki to planowe i zorganizowane dążenie do zdobycia i utrzymania władzy. Władzę zdobywa się poprzez określone działania:

- w okresie wyborów

- poprzez krytykę rządzących

- poprzez zmianę ordynacji, aby była korzystna

- poprzez demonstracje uliczne i wystąpienia

Polityka w świetle stanowiska formalno-prawnego

- wówczas określa się politykę, sprowadza się do działalności instytucji państwowych przede wszystkim państwa oraz całego aparatu państwowego,

- polityka określona w kategoriach władzy, dążeniu do wpływów, konfliktów,

- Polityka rozumiana jako funkcja, która zapewnia rozwój systemu społecznego poprzez rozwiązywanie konfliktów, wydawanie decyzji regulujących sposób rozdziału dóbr, artykulację interesów ich selekcję oraz umożliwiającą komunikację polityczną, wymianę myśli, komunikowanie różnych grup.

- Polityka jest ważnym czynnikiem spełniającym funkcję stymulowania,

- Podejście racjonalne do polityki charakterystyczne dla analizy polityki w demokratycznym systemie politycznym,

- Polityka jako podejmowanie decyzji charakterystyczne dla analizy polityki w demokratycznym systemie politycznym,

- Polityka jako podejmowanie decyzji w ramach prawa, sprawowania władzy i gry o władzę w której biorą udział różnorakie podmioty,

- Polityka to sfera stosunków i działań przybierających postać konfliktu, walki, kompromisu i współpracy.

Sfera stosunków (mamy tu na uwadze przynajmniej dwa podmioty pomiędzy dużymi grupami społecznymi, pomiędzy organizacjami społecznymi, partie, organizacje polityczne, ośrodki polityczne np. Parlament a Prezydent, Rząd, pomiędzy narodami).

W jaki sposób te podmioty dążą do realizacji podstawowych interesów.

1) Poprzez sprawowanie władzy politycznej, a zwłaszcza państwowej lub poprzez wywieranie wpływu na tę władzę.

Co jest istotą polityki?

Władza - przede wszystkim władza państwowa, która posiada mandat lokalnego i realnego stosowania przymusu.

W jaki sposób prowadzi droga do tego?

1) Poprzez formułowanie porządkowanie podstawowych cech,

2) Poprzez praktyczne działania,

3) Poprzez podejmowanie decyzji politycznych.

W tym ujęciu to można powiedzieć, że polityka to sfera stanowienia i realizacji decyzji dotyczących politycznych i ekonomicznych, socjalnych, kulturowych obszarów życia społecznego.

"Polityka to zespół działań podjętych przez ośrodek decyzyjny i zmierzający do osiągnięcia zamierzonych celów (interesów) za pomocą odpowiednio dobranych środków".

Trzy składniki (elementy definicji polityki)

1) Zespół działań podjętych przez ośrodek decyzyjny

2) Cele i interesy

3) Metody, sposoby, środki tj. (perswazja, obiecanki, okłamywanie przez władzę, zrzucanie odpowiedzialności na inne podmioty).

Polityka a prawo

Współcześnie w warunkach demokracji systemów polityka była realizowana na określonym obszarze w ten sposób że regulują to przyjęte normy i zwyczaje.

Działania polityczne zgodne z prawem czyli konstytucją Niezgodne z prawem to demonstracje, zamieszki uliczne. Działania pozorowane (pozorowane zgodność z prawem) prawo, może być naginane jeśli jest to potrzebne, wykorzystywane są luki w prawie w celu wzbogacenia się.

Jak jest lepiej, czy jeśli prawo jest nie respektowane to lepiej żeby nie było prawa gwarantowanego.

Czy lepiej żeby było nawet jeśli nie przestrzegane to żeby prawo je jednak ujmowało.

Polityk a moralność

Polityka faszystowska i stalinowska miały prowadzić do celu nawet środkami ostatecznymi, które były dla celu społeczeństwa oburzające i niemoralne, ale i inne środki chociaż mniej drastyczne też uważamy za niemoralne, a mianowicie oszukiwanie, okłamywanie, wpływanie na decyzje dla uzyskania celu.

Trudno powiedzieć jednoznacznie że polityk jest prowadzona zgodnie z etyką, moralnością bo tak nie jest.

Przedmiot i funkcje nauki o polityce

Nauka o polityce wyodrębniła się wśród nauk społecznych stosunkowo późno. Niektórzy mówią o końcu XIX wieku, a inni podają wiek XX, a szczególnie rozwinęła się po II wojnie światowej.

Natomiast refleksje teoretyczne na temat polityki miały swoje początki już w Starożytności (Platon, Arystoteles, św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu), Odrodzenie (A. Frycz. Modrzewski), Oświecenie (Mintekisz)

Celem Państwa jest powiększenie państwa, zapewnienie dobrobytu.

Podział władzy na ustawodawczą wykonawczą i sądowniczą tzw. trójwładza z uwzględnieniem względnej równowagi. Po rewolucji francuskiej zaczęło mówić iż suwerenem władzy jest lud.

Dlaczego rozwinęły się nauki o polityce?

Rozwijały się miasta, organizacje, związki, strajki, rewolucje, zaczęły się problemy między ugrupowaniami, narodami skomplikowało się życie społeczne, stosunki międzyludzkie.

Państwo powinno być uwarunkowane i kierowane poprzez ogół norm, które powinny doprowadzić do celu którym jest zlikwidowanie przestępczości i zapewnienie bezpieczeństwa.

Po II wojnie światowej rozwijały się dwa obozy panujące, obozy te walczyły (rywalizowały) między sobą prowadząc politykę tzw. negatywną czyli oczernianie rywala. Doprowadziło to do badania zachowań społecznych i politycznych.

Tematyka

- Państwo na tle władzy politycznej (definicje władzy politycznej funkcje i cechy władzy politycznej, metody powstawania decyzji politycznej, konflikt i konses, podmioty biorące udział w polityce).

- Polityka, gospodarka, administracja

- Model zależności pomiędzy polityką gospodarką i administracją.

- Polityka i gospodarka w kraju

- Polityka i ideologia,

- Administracja państwowa i samorządowa a biurokracja.

- Polityka a świat wartości

- Wartość a interesy

- Kultura polityczna (definicje, formy i typy przejawu kultury politycznej i kultura polityczna w Polsce)

- Polityka amoralna a prawo

- Wzajemne związki między polityką, moralnością a prawem

- Rola moralności i prawa w polityce wewnętrznej i zagranicznej Polski

- Kultura polityczna w społeczeństwie

Polityka jest grą zazwyczaj nieczystą, która polega na tym iż dobry polityk to taki który dowolną metodą dojdzie do lepszych efektów niż inni w danej sytuacji.

Racja stanu to prawdy ostateczne w państwie

Polska polityka wewnętrzna w wielu przypadkach nie odpowiada jeszcze temu czemu powinno odpowiadać wartości człowieka i społeczeństwa.

W Polsce już kilkukrotnie następowało rozdarcie wewnętrzne pomiędzy władzą, a narodem jest to niekorzystne dla demokracji i kontaktów między władzą a społeczeństwem. Utrudniona jest komunikacja tzw. "pionowa".

W Polsce ważny jest obecnie poziom elit politycznych poziom dialogu społecznego, charakter zdolności do kompromisu.

Wszelkie sprzeczki w elitach politycznych są często spowodowane dezorientacją i brakiem zintegrowania się z celami kraju w chwili obecnej i w przeszłości.

Państwo jest pewnym ucieleśnieniem człowieka, aby być bezpiecznym przede wszystkim z punktu widzenia rywalizacji i dobra interesów społecznych.

Cechy i atrybuty państwa (już od starożytnych czasów)

- reguła współżycia

- zasada hierarchii

- zasada przymusu

We wcześniejszych jak i w dzisiejszych czasach mamy dążenia silniejszych do dominacji nas słabszymi. Rolą państwa jest więc zapewnienie ochrony tym słabszym przed prześladowaniem ze strony tych którzy dążą do władzy i ją sprawują.

Z punktu widzenia atrybutów państwa istotne są:

- Nazwa państwa

- Ludność państwa

- Terytorium państwa

- Władza polityczna w państwie

- Równość i wolność

Są różne grupy atrybutów państwa, należą do nich również ustrój państwa, suwerenność.

W społeczeństwie występuje rywalizacja i spór o idee takie jak: socjalistyczna, bezpieczeństwa i dobrobytu.

Człowiek nigdy tak do końca nie zgadza się z istniejącymi ideami, obowiązkami i nakazami. Zawsze będzie się on czemuś sprzeciwiał w zależności od jego sytuacji jak i światopoglądu.

W dzisiejszych czasach istnieją tendencje powstawania jednego państwa europejskiego, a z drugiej strony tendencje do umacniania państwa w tej formie w jakiej istnieją. Przykładem takiej tendencji jest Unia Europejska, która stopniowo dąży do tego, iż w krajach należących do Unii zaczynają występować wspólne decyzje, zjednanie interesów. Mają już wspólną jednostkę monetarną. Słyszy się o wspólnej polityce zagranicznej i wewnętrznej, wspólnych dążeniach do bezpieczeństwa.

Typy państw

Do XIX wieku były państwa utożsamione z narodem. Dzisiaj mówimy o społeczeństwach i narodach i mówimy o państwie narodowym i państwie społecznym.

Państwo narodowe ma inne stosunki do mniejszości narodowych, do zagranicy.

Suwerenność jest atrybutem państwa, który wynika z równości w państwie tzn. że nikt nie jest z góry gorszym lub lepszym od innych oraz to iż wszyscy odpowiadają tak samo za swoje czyny, czyli sprawiedliwość.

Występuje również suwerenność i równość między narodami. Suwerenność jest zbywalna tzn. że państwo może dobrowolnie zrzec się części suwerenności na część organów międzynarodowych, chodzi tu o Unię Europejską. Im więcej będzie globalnych instytucji tym, będzie bardziej ograniczona suwerenność państwa.

Sprawa ustroju

Są ustroje demokratyczne i niedemokratyczne

Demokratyczny jest to taki ustrój w którym rządzi elita wybrana w wyborach wolnych i tajnych. Jest to państwo prawa prowadzące politykę gospodarczą.

Niedemokratyczny to totalitarny skoncentrowany na władzy dyktatora.

Legiwitacja jest to wolny wybór i dobrowolny wybór władzy nie występuje ona w państwach totalitarnych.

Podział władzy w państwie na:

- ustawodawczą

- wykonawczą

- sądowniczą

Są one od siebie niezależne, chodzi oddziaływóją na siebie i współdziałają.

Ustawodawcza - to parlament (często dwuizbowa) chociaż pojawiają się w krajach dążenia do utworzenia jednak parlamentu jednoizbowego,

Wykonawcza - jedno osobowa np. USA, Francja. Jest to system prezydencki. System dwu osobowy Parlamentarno - gabinetowy ze słabymi kompetencjami prezydenta.

Rozróżniamy jeszcze dwa systemy prezydenckie takie gdzie prezydent jest wybierany w wyborach powszechnych oraz taki gdzie wybierany jest przez parlament. Wybierany w wyborach powszechnych powinien mieć wyższe uprawnienia niż ten wybierany w wyborach parlamentarnych.

Samorządowa (gmina, powiat, województwo) ma to na celu zejście władzy na dół czyli bliżej społeczeństwa co na razie jeszcze nie istnieje i nie występuje.

Sądownicza jest niezależna a w dzisiejszym czasie jest ona niepewna swoich uprawnień.

Władzę w Polsce mają również media które powinny ciągnąć problemy podjęte przez siebie do końca do wyjaśnienia ich a tak nie jest.

Monarchie tytularne: Hiszpania, Belgia,

Monarchie rzeczywiste: Emiraty, Arabia Saudyjska.

Republiki prezydenckie parlamentarlno - rządowe - totalitarne monarchie gdzie rządzi konkretna partia.

Funkcje państwa są:

- organizatorskie

- socjalne

- kulturalno wychowawcze

- zewnętrzne

Pochodzenie państwa:

najkrócej można powiedzieć że źródłem są:

- naturalny rozwój,

- podbój,

- umowa społeczna,

- rozpad wspólnot ludzkich.

Atrybuty państwa

T: Stosunki międzynarodowe

Występują one między państwami. Są to stosunki np. kulturalne, naukowe, ekonomiczne i inne.

Stosunki międzynarodowe są regulowane przez normy zwyczajowe, traktaty, różnego rodzaju umowy.

Grupy etniczne odrębne od społeczeństwa - mniejszość narodowa. Uprawnienia mniejszości narodowych są zawarte w traktacie międzynarodowym.

Są duże organizacje rządowe i pozarządowe.

Pozarządowe organizacje społeczne, stowarzyszeniowe np. Międzynarodowy Czerwony Krzyż. Utworzone po raz pierwszy w XIX w. w Greenpece.

Rządowe organizacje utworzone przez państwo Korporacje międzynarodowe - wielkie firmy działające w wielu państwach, dysponując budżetami większymi od wielu państw. Działalność ich jest regulowana prawem krajowym danego państwa, składa to przedstawiciel państwa np. ambasador w danym państwie reprezentujący swoje państwo.

Konferencje międzynarodowe przy sporządzaniu umowy, jest to spotkanie przedstawicieli kilku państw. Niektóre konferencje przerodziły się w organizacje międzynarodowe z tego względu, że jednorazowe spotkanie takie jak konferencja nie mogły rozwiązać wszystkich problemów np. organizacja powołana przez ONZ w której uczestniczyły wysoko rozwinięte kraje.

Głowa państwa - reprezentuje państwo na zewnątrz. Reprezentują państwo na zewnątrz także ministrowie spraw zagranicznych oraz przedstawiciele czyli dyplomaci, przy ambasadach utworzone są konsulaty państwa.

Dyplomaci i ambasadorzy reprezentują sprawy państwa. Konsulaty reprezentują sprawy obywateli swego kraju np. wydawanie paszportów.

Prawo Międzynarodowe - zwyczaje - kiedy występują łącznie: określona praktyka oraz przeświadczenie i chęć uznania danej partii przez państwo za obowiązującą są to reguły bardziej etyczne i ich naruszenie nie będzie uznawane za naruszenie prawne a jedynie za brak grzeczności.

Umowa międzynarodowa - wspólne oświadczenie woli podmiotu prawa międzynarodowego, tworzącego prawo. Są umowy pomiędzy dwoma lub wieloma państwami np. dotyczące handlu. Do utworzonych umów np. otwartych, mogą przystępować inne państwa. Przy umowach zamkniętych gdzie nie mogą przystępować inne państwa.

Umowy otwarte warunkowe - kiedy może stać się stroną umowy gdy mieści się w normie warunkowej.

Umowy zawierane są bezterminowo (np. kilka lat) lub umowy terminowe np. na 5 lat, czyli może być przedłużona.

Umowy występują pod różnymi nazwami np. pakt, traktat, akt, konkordat i między stolicą apostolską a państwem).

Umowę zawiera się przez drogę dyplomatyczną. Żeby umowa stała się prawem, państwa zawierające ją muszą podpisać w innych przypadkach umowa musi być ratyfikowana.

Umowy wielostronne mogą być określone przez wiele ratyfikacji.

Umowa ratyfikowana nie musi być stosowany dopiero gdy zostanie zastosowana prawnie.

Organizacje polityczne:

- specjalne

- wyspecjalizowane (działają na wybranym obszarze, zawarty traktat z ONZ. Jest ich dwadzieścia parę)

- światowe

- regionalne

W organizacjach decyzje podejmuje się przez zasadę jednomyślności, czyli bez żadnego sprzeciwu. W niektórych organizacjach decyzje podejmuje się w zależności od np. ilości akcji, funduszu kapitałowego czyli ilości kapitału danego państwa (im wyższy tym więcej ma do powiedzenia).

W organizacjach są też tzw. punkty operacyjne czyli punkty prowadzące jakieś działania np. militarne.

T: Doktryny i ideologie polityczne

Całokształt poglądów np. partii, na strukturę społeczeństwa, na państwo i prawo.

W ideologii wyróżniamy ideę naczelną np. nacjonalizm, opis rzeczy wartości jej ocena np. dobro, zło.

Wskazówki i dyrektywy do działań. Cechą ideologii jest brak konkretyzacji postulatów i ideologii zwłaszcza w odniesieniu do czego odzwierciedlają ideę zawartą w ideologii. Uwzględnienie konkretnego czasu i przestrzeniu.

Doktryna zawiera wskazówki działania politycznego.

Program polityczny - wykaz konkretnych działań politycznych podjętych przez daną grupę np. ideologia liberalna.

Typologia doktryny - klasyfikacja.

Lewica, Prawica, Centrum

Monopol doktryny - nie dopuszcza innych doktryn

Niemonopolistyczne - pluralizm polityczny

Skrajna lewica - ultra lewica

Skrajna prawica - ekstremistyczna prawica

Konserwatyzm - jest ideologią prawicową. Ideologia jest XVIII w uznana że istnieje ład społeczny oraz ład moralny dany nam od Boga. Istotną rolę odgrywa Religia. Jest on hierarchiczny jest to doktryna elitarna.

Poszanowanie władzy prywatnej - doktryna prawicowa

Ewolucja a niedopuszczenie do zmian

Szacunek dla tradycji rodziny itp. oraz pewien sceptyzm rozum człowieka.

Nacjonalizm - prawica - idea naczelna czyli własny naród pierwszeństwo tego narodu nad innymi narodami. Ksenofobia, cudocentryzm, szowinizm - prawo do podbojów i wrogości do innych narodów tzw. egoizm narodu.

Rasizm jest antyreligijny i odrzuca boga.

- prymaelity

- własność prywatna

- ochrona ładu społecznego

Katolicka nauka społeczna - centrum

Współczesna wersja katolicka bierze początek od papieża Jana 23, po nim był Jan Paweł 6 potem Jan Paweł I i Jan Paweł II, który napisał najwięcej encyklik tj. o pracy ludzkiej, brak prawdy.

Elementami są:

- uznanie człowieka jako wartości najwyższej (człowieka jako osoby czyli personalizm)

- solidaryzm - wspólne budowanie łądy społecznego

- uznanie własności prywatnej

- podkreślenie roli pracy

- uznanie że za godziwą pracę należy się należyta opłata

- subsydiarność - pomocnicza rola państwa.

Elementy nauczania Jana Pawła II

- godność osoby ludzkiej

- wolność i opieka

- człowiek jest podmiotem pracy, a nie przedmiotem

- zasada solidarności dla wspólnego dobra

- troska o pokój i środowisko naturalne

- gospodarka rynkowa z uwzględnieniem zasad etycznych

Cztery stanowiska wiary, moralności a etyka

- amoralizm - świat polityki i moralności to są dwa światy, więc nie należy uwzględniać moralności w polityce. Moralistycznie należy w polityce uwzględniać prawo moralne.

- Machiawelizm pochodzi od nazwiska Machiavelliego twierdzi on że aby wykorzystać wszystkie środki, aby osiągnąć cel.

- Autulizm - nie należy brać aby osiągnąć,

- Realiści polityczni - mniejsze zło.

Liberalizm

Cechy ideologii liberalnej prawicowej i lewicowej.

Wartością najważniejszą jest wolność człowieka.

- Jednostka jest ważniejsza od społeczeństwa,

- Państwo powinno spełniać rolę stróża nocnego, czyli interweniować w określonych sytuacjach,

- Każdy jest równy wobec natury podczas narodzin,

- Nierówność społeczna wynika z nierówności efektów działania (każdy jest kowalem swojego losu).

Odmiany liberalizmu

Socjalizm - cechy czyli myśli lewicy. Konieczność zmiany systemu na taki aby społeczność korzystała z dóbr w społeczeństwie na ile wnosimy pracy,

Etalitaryzm - równość ludzi - posiadanie przez każdego dóbr produkcyjnych, uspołecznienie dóbr produkcji,

Komunizm - zniesienie alienacji, czyli wyobcowania pracy. Powinna być taka organizacja społeczeństwa aby nie było przymusu.

Dwie cechy socjaldemokracji:

- odrzuca upaństwowienie gospodarki, a w to miejsce państwo powinno kontrolować prawo własności,

- spełnianie przez państwo funkcji socjalnej (minimum socjalne dla każdego).

T: Decyzja i decyzja polityczna

Decyzja to akt nielosowego wyboru w działaniu. Decyzja jest wyborem dokonanym przez jednostkę lub grupę osób dążących do osiągnięcia określonych celów.

Decyzja to akt nielosowego wyboru w działaniu dokonany z co najmniej dwóch wariantów w związku z przekształceniem rzeczywistości istniejącej w pożądaną.

Elementy decyzji

- wybór nielosowy (świadomy, nieprzymusowy),

- istnienie decydenta,

- co najmniej dwie możliwości,

- przekształcenie istniejącej decyzji w pożądaną.

Decyzja polityczna

Polem działania będzie polityka. Przekształcenie decyzji politycznej w pożądaną. Zaniechanie działania w dziedzinie polityki czyli decyzja niepolityczna, akt zaniechania politycznego.

Decyzja polityczna to niecelowy wybór działania, zaniechanie dokonywane przez decydenta w polu politycznym.

Cztery płaszczyzny w decyzji politycznej:

- procesowa,

- podmiotowa,

- przedmiotowa,

- wykonawcza.

Procesowa jest to ta część w której jest nierzeczowy wybór.

Podmiotowa - decyzja polityczna,

Przedmiotowa - w jakim zakresie dokonywana,

Wykonawcza - fakt że jest to decyzja polityczna.

Cechy charakterystyczne decyzji politycznej.

1) Istnienie decydenta (ośrodek decyzyjny),

2) Stopień poinformowania,

3) Wielowymiarowość,

4) Wieloetapowość.

Podział decyzji politycznych.

Kryteria podziału decyzji politycznej to:

1) Kryterium rangi i charakteru czasowego decyzji,

- decyzje strategiczne (perspektywistyczne),

- decyzje taktyczne (bieżące),

- decyzje operatywne (doraźne).

Strategiczne - wyznaczenie celów ogólnospołecznych z perspektywą czasową dłuższą. Ma zadziałać w całym społeczeństwie

Taktyczne - do realizacji celów ogólnych w sytuacjach powtarzalnych np. podatku.

Operatywne - dotyczą bieżących regulacji spraw dowolnych.

2) Kryterium wiedzy dostępnej podmiotom (decydentom)

- podejmowane w warunkach pewności,

- podejmowane w warunkach niepewności,

- podejmowane w warunkach ryzyka.

Pewność - gdy decydent dysponuje wystarczającą ilością informacji,

Niepewność - jeśli informacje są niepewne.

3) Kryterium adresata

- decyzja ogólnospołeczna,

- decyzja partykularna,

- decyzja indywidualna.

Ogólnospołeczna - jeżeli odnosi się do całego społeczeństwa,

Partykularna - jeżeli odnosi się do grupy społecznej,

Indywidualna - jeżeli odnosi się do konkretnego człowieka.

4) Kryterium związku między potrzebami społeczeństwa, a możliwościami decydenta.

- decyzje przyczynowe,

- decyzje celowościowe.

Przyczynowe - powstają w wyniku zamanifestowania potrzeby społecznej,

Celowościowe - wyprzedzające niezaspokojenie potrzeb społecznych.

5) Kryterium szczebla decyzyjnego

- decyzja międzynarodowa (dwa lub więcej państw),

- decyzja narodowa (organy w danym państwie),

- decyzja lokalna (organy lokalne).

Płaszczyzny procesu decyzyjnego

Wszystkie działania prowadzące do wyłonienia się określonego wymagającego podjęcia decyzji aż do wprowadzenia w życie decyzji.

Jako wyboru decydenta określonego wariantu ze zbioru alternatyw.

Na jakich płaszczyznach proces decyzji, przebiega.

- racjonalną (logiczna - kierowanie się rozumem),

- emocjonalna (kierowanie się emocjami),

- społeczna,

- organizacyjna (to co stanowi otoczenie ośrodka decyzyjnego).

Społeczna - każda decyzja jest przedmiotem przetargu walki grup społecznych, konflikt społeczny.

Fazy procesu decyzyjnego

- pojawienie się sygnału niezaspokojenia potrzeby społecznej,

- dostrzeżenie przez decydenta tego problemu co staje się bodźcem do podjęcia decyzji,

- zbieranie przez decydenta informacji na decyzje,

- selekcja informacji,

- przygotowanie kilku wariantów decyzji,

- wybór jednego z możliwych wariantów,

- realizacja decyzji czyli wprowadzenie jej w życie nazywa się to "implementacja".

Elementy które czasami występują w modelu

- podjęcie ogólnej decyzji proceduralnej,

- konkretna decyzja - czy należy decydować natychmiast czy po pewnym czasie,

- podjęcie decyzji merytorycznej o charakterze teologicznym,

- podjęcie decyzji metodologicznej (jakimi metodami będziemy wdrażać decyzję).

Rola doradców i ekspertów

Ekspert (biegły, rzeczoznawca) to taka osoba której kompetencje są uznawane przez środowisko zawodowe. Przedstawia on w miarę rzetelną ekspertyzę opartą na wiedzy pod warunkiem zapewnienia mu swobody.

Ekspert niezależny - który nie jest zatrudniony przez żadną stronę i nie chce uzyskać korzyści, ma decyzję odmienna od środka decyzyjnego. Musi być dobrze opłacany aby była decyzja rzetelna.

Doradca ma znacznie ograniczoną możliwość działania niż ekspert. Wybierany jest z grona praktyków, ale bliskim programom i linii politycznej ośrodka politycznego. Będzie on tak doradzał, aby ośrodek decyzyjny miał z tego korzyści, nie koniecznie zgodne z zasadami.

Podział doradców i ekspertów ze względu na sposoby zatrudnienia i niezależności.

1) Doradcy (zależni od decydentów ze względu na stałe zatrudnienie),

2) Eksperci zaangażowani zatrudnieni doraźnie, posiadający wiedzę merytoryczną (będący rzecznikami określonych dziedzin),

3) Eksperci niezależni zatrudnieni doraźnie nie związani z żadną grupą a ekspertyza oparta jest na wiedzy i faktach. Funkcjonowanie ośrodka może się znajdować pod wpływem politycyzacji jak i profesjonalizacji.

Optymalizacja decyzji polityczne to znalezienie najskuteczniejszego sposobu realizacji określonego celu, czyli wybranie takiego wariantu którego realizacja doprowadzi do określonego celu.

Aby decyzja była optymalna muszą być spełnione kryteria.

- Kryterium aksjologiczne,

- Kryterium proksealogiczne,

- Kryterium społeczne.

Aksjologiczne oznacza że dana decyzja będzie uwzględniała wartość w społeczeństwie,

Proksealogiczne - oznacza to aby decyzja była efektywna przynosząca wartości ekonomiczne przy jak najmniejszym nakładzie środków,

Społeczne - oznacza że aby była zaakceptowana przez społeczeństwo czyli zrozumiana przez społeczeństwo by otrzymała aporbatę społeczeństwa.

Kryterium techniczne

- jakość,

- poprawność wdrożenia,

- metody,

- środków.

Sześć podstawowych kryteriów decyzyjnych.

1) To wewnętrzny krąg władzy, obejmuje on kilkuosobową grupę najważniejszych dysydentów,

2) Krąg elit polityczno - rządowych - osoby które pełnią funkcję w partiach rządzących opozycyjnych i aparacie rządowym,

3) Krąg elit społeczno - gospodarczych - osoby najbogatsze lub wyróżniające się działalnością kulturalno - społeczną,

4) Krąg grup nacisku i interesów - przywódcy związków zawodowych, wyznaniowych, stowarzyszeń itd.

5) Krąg przywódców lokalnych - przywódcy polityczni na szczeblu lokalnym,

6) Krąg obywateli nie angażujących się w sposób czynny - osoby które ograniczają się do angażowania tylko w formie wyborów.

Implementacja - to proces wprowadzenia decyzji za pomocą określonych metod i środków. Ważne tu jest uzyskanie aprobaty dla wprowadzających decyzję ale musi też uwzględniać interesy społeczeństwa. Społeczeństwo powinno być informowane.

T: Systemy polityczne

Systemy polityczne to ogół organów państwowych i politycznych, grup społecznych, organizacji uczestniczących w danym państwie oraz ogół generalnych zasad i norm regulacyjnych oraz wzajemne stosunki między nimi.

Klasyfikacje podziału systemów na kryteria

1) Kryterium reżimu politycznego

Reżim - ogół metod i zasad stosowanych przez aparat państwowy w stosunkach ze społeczeństwem,

- system demokratyczny,

- system totalitarny,

- system autorytarny,

2) Kryterium zasady organizacji aparatu państwowego

- relacje między władzą wykonawczą a ustawodawczą,

· system parlamentarny,

· system prezydencki,

· system mieszany,

· system rządu zgromadzenia (parlamentarno - komitetowy np. w Szwaicarii),

- relacje między głową państwa a szefem rządu

· system parlamentarny,

· system prezydialny,

- charakter instytucji głowy państwa i wtedy mamy

· republikę,

· monarchię.

3) Kryterium struktury terytorialnej państwa i mówimy tu o państwach

- unitarnych,

- złożonych.

Państwo demokratyczne - podstawowe zasady

- suwerenność narodu,

- pluralizm polityczny,

- podział władzy,

- państwo prawa.

Suwerenność - naród ma najwyższą władzę (władza należy do narodu), władzę tą naród sprawuje w różnych formach:

- demokracja pośrednia (wybór reprezentantów do sejmu, senatu),

- demokracja bezpośrednia (referendum, inicjatywa ludowa, veto ludowe).

Zasady systemu wyborczego w państwie demokratycznym:

- powszechność,

- równość,

- tajność,

- bezpośredniość.

Dwa rodzaje mandatów (pełnomocnictwa) udzielanego przez wyborców deputowanemu.

- mandat wolny,

- mandat imperatywny.

Cechy mandatu imperatywnego

- deputowany jest przedstawicielem swoich wyborców,

- wyborcy mają niejako nad nim władzę,

- wyborcy mogą go odwołać jeżeli nie spełnia ich oczekiwań.

Cechy mandatu wolnego

- jest reprezentantem całego narodu,

- nie ma obowiązków prawnych wobec wyborców,

- w czasie kadencji nie może być przez wyborców odwołany.

Pluralizm polityczny

Oznacza wielkość grup interesu czyli jest przeciwieństwem skoncentrowania władzy w jednym ręku czy w ręku jakiejś grupy, odmawia państwu roli nadrzędnej.

Zasada podziału władzy

Monteskiusz podzielił władzę na trzy grupy:

- ustawodawczą,

- wykonywawczą,

- sądowniczą.

Każdą władzę sprawuje inny organ.

· Ustawodawcza może być skupiona w jednej lub dwóch izbach,

· Wykonawcza - egzekutywna,

· Sądownicza (niezawisłość sądu) tzn. że podlega tylko przepisom prawnym.

Państwo prawa - czyli praworządne, konstytucyjne takie w którym są respektowane prawa człowieka.

Cechy systemu totalitarnego

- kontroluje wszystkie dziedziny życia (również osobistego),

- monopolizacja władzy państwowej (władza w rękach jednostki lub grupy),

- rozbudowany system kontroli - państwo policyjne,

- indoktrynacja - proces systematycznego i zorganizowanego wpajania idei politycznych w celu trwałego przekształcenia poglądów osób poddanych tym działaniom i oddziaływanie na świadomość,

- uniformizacja - ujednolicenie (organizacji, instytucji) oraz nieufność do więzi nieformalnych,

- centralizacja systemu gospodarczego.

Cechy systemu parlamentarnego

- parlament odgrywa główną rolę ustawodawczą, rozstrzyga o budżecie, ma uprawnienia do kontroli rządu,

- rząd powoływany przez głowę państwa - ten powołuje premiera i innych członków rządu na wniosek premiera,

- głowa państwa nie jest politycznie odpowiedzialna za działanie a jedynie konstytucyjnie,

- rząd ponosi odpowiedzialność konstytucyjną i polityczną.

System prezydencki

- najsilniejszą pozycję ma prezydent, jest głową państwa, szefem rządu i zwierzchnikiem sił zbrojnych,

- nie jest odpowiedzialny przed parlamentem i nie może go rozwiązać.

System prezydialny

Mówimy tu o tzw. Systemie zamkniętej egzekutywie funkcję łowy państwa i szefa pełni ta sama osoba. Zakazane jest łączenie miejsca w rządzie i parlamencie.

Cechy systemu parlamentarnego ze względu na relacje głowy i szefa państwa.

- podwójna egzekutywa, funkcja głowy państwa i szefa rządu jest rozdzielona,

- dozwolone pełnienie funkcji w rządzie i parlamencie,

- głowa państwa może rozwiązać parlament.

Struktury organizacji państwa

- państwo unitarne - wewnętrznie jednolite podporządkowane centrum, nie mają politycznej samodzielności, funkcjonuje jednolity system prawa.

- państwo złożone - jednostki zachowują pewien zakres samodzielności i autonomii.

Aspekty pojęcia władzy

- behawioralny - władza pojmowana jako pewien typ działania polegający na możliwości wpływania na zachowanie,

- teologiczny (filozoficzny) - wszystkie działania zmierzają do określonego celu. Władza jest po to aby dążyła do określonego celu,

- instrumentalny - traktuje władzę jako możliwość stosowania środków a zwłaszcza przymusu,

- strukturalny - ujmuje władzę jako pewien stosunek między rządzącymi a rządzonymi,

- wpływu - czyli że władza jest powiązana z możliwością instytucjonalnego wpływania na innych.

- Konfliktowy - według którego władza ma możliwość podejmowania decyzji regulujących podział dóbr w sytuacjach konfliktowych.

Funkcje władzy politycznej

Sensulargo - Funkcja integracyjna

Funkcja dystrybucyjna

Funkcja ochronna

Funkcja strukturalno twórcza

Integracyjna - władza dąży do jednego ośrodka władzy czyli hamuje tendencje odśrodkowe,

Dystrybucyjna - związana z konfliktem dostępu do pożądanych przez społeczeństwo dóbr,

Ochronna - wewnętrzne bezpieczeństwo w państwie i trwałość, stabilność systemu zewnętrzna ochrona państwa.

Strukturalno twórcza - związana z tworzeniem mechanizmów społecznych które by umożliwiały dostęp do władzy.

Legitymacja i legitymizacja władzy

Legitymacja jest to pewien stan, coś osiągniętego, a chodzi o wytworzenie wśród podwładnych przekonania iż ci co rządzą mają do tego prawo,

Legitymizacja jest to pewien proces dążący do tego stanu na wygranie wyborów daje legitymację.

Podział władzy Maxa Webera i topologia podstaw legitymacji władzy.

- legalna

- charyzmatyczna,

- tradycyjna.

Legalna - podstawą do rządzenia jest zgodność z prawem

Charyzmatyczna - podstawą do rządzenia jest jakiś talent pewne cechy osobowościowe określone mianem charyzmy,

Tradycyjna - opiera się na wierze rządzących w prawomocność władzy (władza dziedziczona).

T: kultura polityczna społeczeństwa

1) Znaczenie wybranych pojęć,

a) opinia - sądy często subiektywne w których mniejszą rolę odgrywa czynnik wartościujący. Opinie bywają zmienne,

b) pogląd - sądy w których większą rolę odgrywa czynnik wartościujący. Poglądy są bardziej stałe. Na zmianę poglądów mogą wpływać dwa czynniki.

- Wiedza,

- doświadczenie życiowe.

c) Podstawa jest w miarę predyspozycją do działania określonego podmiotu (podmiotów) na rzecz danego przedmiotu podstawy.

Przykładowe podmioty

- naród - przedmiot ojczyzna

- załoga - przedmiot praca

- człowiek - przedmiot drugi człowiek

- członkowie organizacji - podmiot np. organizacja kombatancka,

- wyznawcy danej religii - podmiot religia kościół,

- studenci przedmiot nauka uczelnia.

- Podstawy wyrażają się w zachowaniu i zachowanie będzie świadczyć o postawie.

Nie zawsze zachowanie świadczy o rzeczywistej postawie

Trzy podstawowe składniki postaw

· Intelektualne (poznawczy),

· Emocjonalny,

· Behawioralny - związany z działaniem

W kształceniu postaw zazwyczaj pomija się lub lekceważy się czynnik intelektualny i emocjonalny a nacisk stawia się na czynnik związany z działaniem.

Co składa się na kulturę ludzką i w czym ona się wyraża?

Co składa się na kulturę pedagogiczną i w czym się wyraża?

Co obejmuje kulturę polityczna?

- poziom edukacji politycznej,

- istniejący system organizacji i instytucji społecznych tzn. takich instytucji, które umożliwiał udział ogółu obywateli we współdecydowaniu w sprawach danej społeczności.

Bariera demokracji - obywatel poza wyborami nie ma wpływu na demokrację.

- system instytucji demokratycznych,

- postawy w społeczeństwie i wzorce zachowań politycznych,

- uznawane wartości polityczne.

Jedną z potrzeb politycznych jest potrzeba nieskrępowanego wypowiadania swoich poglądów ocen.

T: Wartość interesu kultury politycznej.

Relacja pomiędzy polityką a gospodarką i administracją.

Z systemu funkcjonowania społeczeństwa i państwa.

- autorytarny - państwo kieruje gospodarką i politycznie administracją. Państwo jest instytucją która odpowiada za wszystko czyli władza jest scentralizowana, scentralizowana jest również gospodarka. Administracja jest zależna i kierowana przez politykę.

Są to kraje zamknięte na zewnątrz. Scentralizowanie w krótkim okresie jest korzystne w celu mobilizacji i napędzenia gospodarki. Nie ma naturalnego naboru kadry zarówno w gospodarce jak i administracji. Jest to wszystko kierowane i wyznaczane przez politykę czyli władzę centralną.

- demokratyczny - w systemie tym mamy wolny rynek, konkurencję. Administracja jest niezależna od władz centralnych.

Demokracja nie może istnieć bez wolnego rynku natomiast wolny rynek może istnieć bez dokumentacji.

W Polsce mamy ustrój demokratyczny, ale nie jest to do końca demokracja, nie ma w niej tzw. Korpusu Służby Cywilnej, czyli urzędników którzy pełnią funkcję i są oni niezależni politycznie od żadnej partii. W Polsce służba to jest polityczna jest ona zmieniana w zależności od tego, kto wygra wybory. Jest to można powiedzieć korpus polityczny.

Polityka a ideologia

W świecie obecnie partie nie kierują się już ideologią a liczy się przede wszystkim kalkulacja w celu wygrania wyborów.

Dawniej partie opierały się na ideologii, która kierowała całym systemem, celem danej partii, wszystko opiera się bowiem na ideologii. Ideologia mówi o władzy jako o celu osiągania sukcesu zarówno w społeczeństwie jak i w innych dziedzinach.

W społeczeństwach rozwiniętych rozwija się filozofia konsumpcji i staje się to po części ideologią. W Stanach Zjednoczonych został można powiedzieć narzucony sposób konsumpcji jako życiowy cel.

Relacja między administracją państwową a samorządową Administracja jest w służbie państwa i reguluje relację między obywatelem a państwem.

Biurokracja jest gdy administracja dąży do autonomicznej władzy. Im wyższa demokracja tym mniejsza kontrola nad administracją. Biurokracja jest czymś niekorzystnym czymś co komplikuje życie. Nie da się biurokracji powstrzymać administracyjnie, bowiem urzędnicy dążą do władzy, chcą kierować i to wytwarza coraz większą biurokrację. Urzędnik ma cząstkę władzy nad obywatelem, w demokracji dąży się, aby ta cząstka była jak najmniejszą.

Polityka a świat wartości

Świat wartości człowieka (społeczeństwa) są to jego prawa, jego wartości osobiste, wolność, niezależność, moralność. Wartości stanowią pewną podstawę ludzkości, coś co kieruje naszym życiem.

Wyznanie wartości jest to przymuszanie się do stosowania tych wartości poprzez zapisywanie ich no. w Konstytucji.

W społeczeństwach toczy się ciągle i nieprzerwanie walkę o własne interesy. Jest nieustronna rywalizacja między obywatelami. W dzisiejszych czasach zaczynają się zamazywać pojęcia klas. Klasa była to grupa dążąca do konkretnego celu, interesu. Obecnie mamy zjawisko takie iż każdy indywidualnie próbuje dojść do czegoś, liczy się dla niego jedynie jego interes, każdy rywalizuje z każdym w celu osiągnięcia osobistej korzyści.

Polityka jest grą o interesy i przynosi efekty jeśli trafi w interesy grup dominujących w kraju gdyż wtedy uzyskuje poparcie.

Człowiek który odrzuca jakieś wartości jest uboższy od tego który pewnych wartości nie uznawał. Relacje pomiędzy wartościami a interesem mają charakter niszczący dla wartości.

Polityka a moralność i prawo

Chodzi o wzajemne związki między polityką a moralnością. Polityka ma bardzo niewiele wspólnego z etyką (moralnością) chociaż powinna mieć. Człowiek wyznający moralność jest to człowiek który rozumie problemy innych, nie jest egoistą, odrzuca zło i niesprawiedliwość.

Jeżeli jest grupa osób w której każdy indywidualnie jest uważany za moralnego to grupa ta jako całość często wytwarza pewne zasady, wartości które nie są moralne.

Człowiek wdający się w politykę staje się niemoralny, nie dlatego że polityka jest niemoralna lecz dlatego że polityka to jest gra w której, jeśli chcemy wygrać musimy odrzucić pewne wartości, czyli stajemy się niemoralni. W wypowiedzi że polityka jest niemoralna trzeba wiedzieć iż to nie polityka jest niemoralna lecz człowiek który zajmuje się polityką a mówiąc w ten sposób próbuje usprawiedliwić swoją niemoralność.

Jaka jest rola moralności i prawa w polityce współczesnych krajów (społeczeństw).

Społeczeństwa wpisują moralność do swojego prawa i w ten sposób wymuszają niejako stosowanie pewnych wartości przez całe społeczeństwo.

Moralność w polityce zagranicznej

W polityce zagranicznej liczy się przede wszystkim suwerenna równość państw. Często zdarza się iż polityka ta jest niemoralna bowiem w polityce tej też liczy się interes, chęć zysku, a to nie zawsze jest zgodne z wartościami i moralnością.

Kultura polityczna

Na kulturę, polityczną składa się

- świadomość historyczna,

- przywództwo polityczne,

- reguły gry politycznej,

- zasady pedagogiki politycznej.

Kultura polityczna jest elementem kultury ogólnej w społeczeństwie. Jest to dorobek niematerialny ludzkości.

Mamy kulturę

Zaściankową (parafiańską) - plemienna i feudalna,

Podporządkowaną (poddańczą) - w systemie autorytarnym,

Podporządkowaną (partycypacyjna) - w systemie demokratycznym,

Typy dóbr politycznych

- indywidualizm - demokratyczna postawa,

- kolektywizm - przekładanie ponad jednostkę spraw kolektywizmu (Azja).

O istocie stabilnej demokracji świadczy istnienie umiejętności racjonalnego podziału konfliktów politycznych.

VIII

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

0x01 graphic



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
praca-magisterska-7092, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-7091, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-6927, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-6888, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-6984, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-6897, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-7042, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-6996, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-7104, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-6962, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-7019, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
praca-magisterska-7068, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

więcej podobnych podstron